MELANOSİTİK TÜMÖRLERDE KROMOZOMAL DEĞİŞİKLİKLERİN FLORESAN İN SİTU HİBRİDİZASYON YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ VE AYIRICI TANIDA ÖNEMİNİN ARAŞTIRILMASI Deniz Anlar 1, Arbil Açıkalın 1, Melek Ergin 1, İlhan Tuncer 1, Suzan Zorludemir 1, Emine K. Bağır 1, Özge Dinigüzel 1, Aydın Yücel 2 Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji 1 ve Dermatoloji 2 Anabilim Dalları Bu araştırma Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Fonu tarafından TF2010LTP2 no ile desteklenmiştir.
Giriş Melanositik lezyonlar aralarında belirgin biyolojik ve klinik davranış farklılıkları gösterebilen heterojen bir gruptur. Bu nedenle bu lezyonların erken ve doğru tanısı hastaların etkin tedavisi ve klinik yönetimi açısından çok önemlidir. İyi tanımlanmış histopatolojik kriterlerle, melanositik tümörlerin çoğu benign ve malign olarak ayırdedilebilirler. Buna karşın benign ve malign kriterlere tamamen uymayan, tanısal güçlük oluşturan melanositik lezyonlar dermatopatologlar arasında tanısal uyumsuzluğa neden olabilmektedir.
Giriş Malign melanom (MM) un etkin tedavisi ve yeni tedavi stratejilerinin geliştirilebilmesi amacıyla moleküler çalışmalar önem kazanmıştır. Nevüs ve melanom arasındaki DNA kopya sayısı farklılıklarına dayanılarak yapılan çeşitli çalışmalarda kromozom 6 ve 11 de yer alan üç farklı gen loküsünün en yüksek ayırdediciliği sağladığı gösterilmiştir. Floresan İn Situ Hibridizasyon (FISH) ile 6p25 (RREB), 6q23 (MYB), 11q13 (CCND1) ve sentromer 6 yı hedefleyen dört renkli probun oluşturduğu panel standardize edilmiştir.
Amaç Çalışmamızda bu FISH panelini kullanarak; benign ve malign melanositik lezyonlarda, tanısal güçlük oluşturabilecek melanositik lezyonlarda, testin ayırdedici özelliğini araştırdık.
Gereç Ve Yöntem Çalışmaya Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı nda 2003-2010 yılları arasında tanı almış, toplam 74 melanositik lezyon alındı. Olgular: Grup 1: 17adet mutlak benign; Grup 2: 28 adet tanısal güçlük oluşturabilecek melanositik lezyonlar; Grup 3: 29 adet mutlak malign Grup 2 ve Grup 3 olguların tamamı klinik takibi olan hastalardan seçildi. Hastaların ortalama takip süresi 50,4 (3-91) ay idi.
Gereç Ve Yöntem Olgulara ait formalinde tespit edilmiş dokuların parafin bloklarından hazırlanan kesitlere üreticinin önerileri (Abbott, Vysis melanoma FISH probe kit) doğrultusunda FISH prosedürü uygulandı. Floresan mikroskopla incelemede; lezyonun bulunduğu üç ayrı mikroskopik alandaki 30 nükleusta, dört farklı renkteki sinyal sayıları, karşılık geldikleri genlerin kopya sayıları olarak kaydedildi.
Gereç Ve Yöntem Sonuçların değerlendirilmesinde üreticinin önerdiği FISH protokolü uygulandı: Ortalama CCND1 sinyali ( 2,5) yeşil Ortalama MYB sinyali ( 2,5) sarı Anormal sinyalli RREB nükleuslarının yüzdesi( %63) kırmızı Sentromer 6 ya göreceli MYB kaybı olan nükleusların yüzdesi ( %31) mavi Bu kriterlerden en az birinin pozitif olması durumunda FISH testi pozitif kabul edildi.
İstatistiksel Analiz Histolojik gruplarda orijinal sinyal ölçümlerinin özetlenmesi Box-Plot grafiği ile gösterildi. Verilerin karşılaştırılmasında parametrik (one way ANOVA) veya nonparametrik alternatifi Kruska Wallis testi ile; ikili karşılaştırmalar için Mann Whitney testi kullanıldı. p<0,05 anlamlı; p=0,05-0,10 anlamlılıksınırda kabul edildi.
Dağılım Grup 1 n, % Grup 2 n, % Grup 3 n, % Toplam n, % Patolojik Tanı İntradermal Nevüs: 16 (21,6) Kompound Nevüs: 1 (1,4) Spitz Nevüs:5 (%6,8) Displastik Kompound Nevüs: 17 (%23) Displastik Junctional Nevüs: 2 (2,7) ASN/İnSituMelanom şüphesi: 3 (%4,1) SellülerMavi Nevüs: 1 (1,4) MalignMelanom: 14 (18,9) NodülerMalign Melanom:10 (13,5) SpitzoidMelanom: 1 (1,4) YüzeyelYayılan Melanom: 1 (1,4) AkralLentijinözMe lanom: 3 (4,1) Toplam Cinsiyet K E 17 (23) 11(25,5) 6(19,35) 28 (37) 20(46,5) 8 (25,8) 29 (39,2) 74 (100) 12 (27,9) 17 (54,8) 43 (58,1) 31 (41,9) Lokalizasyon Baş-boyun Gövde Alt ekstremite Üst ekstremite Akral 8 (10,8) 7 (9,45) 0 (0) 1 (1,4) 1 (1,4) 4 (5,4) 13(17,5) 2 (2,7) 5 (6,75) 2 (2,7) 12 (16,2) 5 (6,75) 4 (5,4) 3 (4) 5(6,75) 24 (32,4) 25 (33,8) 6 (8,1) 9 (12,2) 8 (10,8)
FISH Sonuçları Grup 1 Grup 2 Grup 3 Nonmetastatik Grup 3 Metastatik CCND1 ampl. (+) n/t, (%) MYB ampl. (+) n/t, (%) MYB kaybı (+) n/t, (%) Anormal RREB (+) n/t, (%) FISH testi sonucu (+) n/t, (%) 0/17 (0) 0/17 (0) 0/17 (0) 0/17 (0) 0/17 (0) 2/28 (7,1) 1/28 (3,6) 1/28 (3,6) 5/28 (17,9) 6/28 (28,5) 8/11 (72,7) 6/11 (54,5) 3/11 (27,3) 9/11 (81,8) 10/11 (90,9) 11/18 (61,1) 6/18 (33,3) 8/18 (44,9) 18/18 (100) 18/18 (100)
FISH Sonuçları Mutlak benign ve malign lezyonlar Duyarlılık % 97,7 Özgünlük %100
İntradermal nevüs FISH negatifliği
RREB amplifikasyonu Melanom FISH pozitifliği CCND1 amplifikasyonu MYB amplifikasyonu
Sonuçlar Çalışmamızda, literatür sonuçları ile uyumlu olarak, tüm olgularda; en sık görülen kromozomal anormallik anormal RREB varlığı (%43), ikinci sık izlenen (+) parametre ise, CCND1 amplifikasyonu (%28,4) olarak saptanmıştır.
Sonuçlar FISH testindeki kromozomal anomalilerin tümörigenezin hangi aşamasında yer aldıklarını belirlemek amacıyla; 3 ayrı gen lokusuna ait 5 parametrenin (RREB amplifikasyonu, Anormal RREB oranı; ort. CCND1 ampl.; ort. MYB ampl.; MYB kaybı oranı) kantitatif değerleri, cut-off değerleri dikkate alınmaksızın gruplar arasında ikili olarak karşılaştırılmıştır.
Mann Whitney Testi ile gruplar arasında ikili karşılaştırmalar (MİN-MAX) ORTALAMA±SS (%95 GA) MEDİAN P ORT. CCND1 AMP. Grup1 Grup2 Non-metastatik Metastatik 1,46-1,90 1,69 ± 0,13 (1,62-1,76) 1,26-3,33 1,86 ± 0,36 (1,72-2) 1,43-3,86 2,73 ± 0,779 (2,17-3,29) 1,46-6,40 2,67 ± 1,15 (2,1-3,25) 1,66 1,83 2,70 2,6 0,03 0,03 0,59 ORT. MYB AMP. Grup1 Grup2 Non-metastatik Metastatik 1,33-1,90 1,57 ± 0,16 (1,49-1,66) 1,33-2,23 1,77 ± 0,22 (1,68-1,85) 0,83-3,06 2,34 ± 0,81 (0,83-3,06) 1,10-3,36 1,94 ± 0,66 (1,61-2,27) 1,6 1,76 2,71 1,8 0,005 0,006 0,12 MYB KAYBI % Sİ Grup1 Grup2 Non-metastatik Metastatik 1,10-3,36 16,4 ± 7,2 (12,7-20,1) 0-33,3 16,9 ± 8,60 (13,9-20,5) 6,66-60 27,36 ± 11,6 (4,6-50) 1,33-76,6 33,1 ± 22,3 (22-44,2) 1,74 20 11,6 28,3 0,75 0,07 0,46 ANORMAL RREB % Sİ Grup1 Grup2 Non-metastatik Metastatik 16,6-53,3 34,8 ± 10 (29,7-40) 20-70 45,2 ± 13,6 (39,8-50,6) 50-93,3 73,3 ± 13,6 (63,5-83,9 63-93,3 77,3 ± 10,3 (72,2-82,5) 36,6 43,3 76,6 80 0,01 <0,0001 0,52 RREB AMP. % Sİ Grup1 Grup2 Non-metastatik Metastatik 0-40 5± 10 (0-10) 0-63,3 21,7 ± 17,0 (14,9-28,4) 1-86,6 48,4 ± 32,8 (24,8-71,9) 33,3-93,3 60,3 ± 18,4 (51,1-69,5) 0 13,3 60 63,3 <0,0001 0,038 0,58
Tartışma Benign melanositik nevüslerin melanomalardan ayırdedilmesinde FISH in önemi çeşitli çalışmalarla vurgulanmıştır. Yazar Melanoma (n) Nevüs (n) Duyarlılık (%) Özgünlük (%) 83 86 20 10 Gerami ve 86.7 95.4 ark 1 (4 FISH +) Morey ve 90 95 ark 2 (1 FISH +) Gerami ve 123 110 83 94 ark 3 Vergier ve 20 19 85 90 ark 4 (2 FISH +) Bizim çalışmamız 29 17 97.7 100
Grup 2 Displastik Kompound Nevüs: 17 ADET: 15: FISH (-) 2: FISH (+):1: NÜKS(+) 1: NÜKS (-) Spitz Nevüs: 5 ADET: FISH (-) Sellüler Mavi Nevüs: 1 ADET, FISH(-) Junctional Displastik Nevüs: 2 ADET: 1: FISH (+), NÜKS(+) 1: FISH (-) Atipik Spitz Nevüs R/O In Situ Spitzoid Melanom: 3 ADET, 3: FISH (+):1: NÜKS(+), MET.(+) 2: NÜKS(-)
Histopatolojik olarak tanısal güçlük oluşturan olgularda; a) Nüks ve/veya metastaz (+) üç olgunun tümünde FISH (+) b) FISH (+), nüks/met. (-) üç olguda, total eksizyon nedeniyle kür?? Yalancı (+)??
Tartışma Atipik melanositik lezyonlarda FISH in tanıya katkısına yönelik çeşitli çalışmalar bildirilmektedir. Bu çalışmalarda kuşkulu lezyonların ana grubunu Spitz tümörler oluşturmaktadır. Vergier ve ark. 45 Spitz tümörü histopatolojisine göre: malignitiye yakın olan 28 olgu: 16 sı FISH(-) ve bunlardan beşinde metastaz YALANCI(-)? 12 si FISH(+) ve bunlardan altısında metastaz MELANOM benigne yakın olan 14 olgu: Biri FISH (+), beş yıl rekürrens yok YALANCI (+)?, KÜR? 13 ü FISH (-), beş yıl rekürrens yok KONSERVATİF EKSİZYON
Tartışma Histopatolojisi ile uyumsuz olan FISH sonuçlarını doğru yorumlayabilmek için gerekli gerçek tanılarınınne olduğu bilgisi için kesin kriterler yok. Bu sonuçları değerlendirmek için baz alınacak kriterler? 1. Dermatopatoloji uzmanlarınıntanısı mı? (Uyum düşük) 2. Hastanın takiplerindeki durumu mu? Bir çalışmaya göre * ; birinci durumda FISH in özgünlüğü %90.6 ikinci durumda FISH in özgünlüğü %80 e çıkmakta. *Vergier B, Mod Pathol. 2011 May;24(5):613-23.
Özetle; 1. FISH testi mutlak benign ve mutlak malign melanositik lezyonlarda yüksek duyarlılık (%97.7) ve özgünlüğe (%100) sahiptir. 2. Histopatolojik olarak melanom yönünden tanısal güçlük oluşturan melanositik lezyonlarda FISH testi pozitifliği histopatolojik tanıya yardımcı bir moleküler yöntem olarak kullanılabilir.
Referanslar 1. Gerami P, et al. Fluorescence in situ hybridization (FISH) as an ancillary diagnostic tool in the diagnosis of melanoma. Am J Surg Pathol. 2009 Aug;33(8):1146-56. 2. Morey AL, et al. Diagnosis of cutaneous melanocytic tumours by four-colour fluorescence in situ hybridisation. Pathology. 2009;41(4):383-7. 3. Gerami P, Mafee M, Lurtsbarapa T, Guitart J, Haghighat Z, Newman M.Sensitivity of fluorescence in situ hybridization for melanoma diagnosis using RREB1, MYB, Cep6, and 11q13 probes in melanoma subtypes. Arch Dermatol. 2010 Mar;146(3):273-8 4. Vergier B, Prochazkova-Carlotti M, de la Fouchardière A, Cerroni L, Massi D, De Giorgi V, Bailly C, Wesselmann U, Karlseladze A, Avril MF, Jouary T, MerlioJP. Fluorescence in situ hybridization, a diagnostic aid in ambiguous melanocytic tumors: European study of 113 cases. Mod Pathol. 2011 May;24(5):613-23.