PROBLEM:1 Beyinde hipoksik iskemik hasar geliştirilmiş ratlarda recombinant insan eritropoteininin infarkt alanı üzerine ve nöron hücre apopitozisi üzerine etkisi araştırılmaktadır. 11 yeni doğan rata günlük 1000 unts/kg epo uygulanmış, kontrol grubuna ise salin uygulanmıştır.
Epo uygulanan grupta ve kontrol grubunda 11 rat bulunmaktadır. Beyinde infarkt volümü (mm3) olarak ölçülüyor. Epo uygulanan gruba ait Ortalama ± Standart Sapma: 20.7 ± 6.3 Kontrol grubuna ait Ortalama ± Standart Sapma: 32.8 ± 9.3 olarak elde edilmiştir. Verinin normal dağılıma uygunluğunu kontrol ederek uygun istatistik testleri kullanarak analiz sonuçlarını yorumlayınız.
Epo verilen grup ve kontrol grubuna ait değerler tabloda verilmiştir. EPO KONTROL 18,327 38,277 18,217 32,098 18,959 30,956 21,915 22,495 17,923 28,233 18,251 18,143 35,243 26,545 13,475 37,34 28,029 51,165 14,471 27,497 23,188 36,598
İlk olarak veriler tek sütun halinde SPSS programına girilir.
Grup değişkeni oluşturulurken ilk olarak değerlerin karşısına 1 ve 2 değerleri girilerek values kısmından 1 epo-2 kontrol grubu olarak kodlanır.
Verilerin gruplara göre normal dağılıma uygunluğu kontrol edilerek değerlendirme için uygun istatistik analizine karar verilir.
Açılan sayfada bağımlı ve faktör değişkeni ilgili kutucuklara taşınarak Plots menüsünden Normallik testi işaretlenir.
Tablodan da görüleceği gibi gruplardaki veriler normal dağılıma uygunluk göstermektedir (p>0.05). Bu nedenle 2 grup karşılaştırması için parametrik testlerden uygun olanını kullanmalıyız.
Parametrik yaklaşımla bağımsız iki grubun ortalamalarının karşılaştırılmasında Independent Samples T Test kullanılır.
Değişkenimiz uygun kutucuğa taşınarak grup değişkeni tanımlanır.
Analiz çıktısı aşağıda verilmiştir. Tabloda gruplara ait tanımlayıcı istatistik değerleri verilmiştir.
İkinci tabloda ise analize ait sonuçlar yer almaktadır. Bu tablodaki F değeri varyansların homojen olup olmadığını test etmektedir. Hemen yanındaki Sig. Değeri 0,05 ten küçükse varyanslar homojen değil anlamını taşımaktadır. Analiz sonucumuza göre p> 0,05 olduğundan varyanslar homojendir. Bu nedenle üst satırdaki analiz sonuçlarını dikkate almalıyız.
Bu tablodaki Sig.(2-tailed) değeri gruplar arasında fark olup olmadığını göstermektedir. p<0,05 olduğu durumda gruplar arasında anlamlı farkın olduğuna karar verilir. Ortalamalar karşılaştırılarak gruplar arasında yorumlamalar yapılır. p<0,05 olduğundan grupların ortalamaları arasındaki fark anlamlıdır ve Epo grubuna ait ortalamanın daha yüksek olduğu sonucuna varılır.
PROBLEM:2 Senaryomuzda 11 ratın bulunduğu Epo uygulanan grupta ve kontrol grubunda Apopitotik hücre % si ölçülmüştür. EPO KONTROL 30 94 88 92 71 98 45 80 75 46 89 92 32 94 86 75 87 94 75 85 72 98 Epo verilen grup ve Kontrol grubuna ait değerler yandaki tabloda verilmiştir.
Apopitotik hücre ölçümü(%) için yapılan uygulamalar sonucunda: Epo uygulanan gruba ait Medyan ± IR: 75 ± 42 Kontrol grubuna ait Medyan ± IR : 92± 14 olarak elde edilmiştir. Verinin normal dağılıma uygunluğunu kontrol ederek uygun istatistik testleri kullanarak analiz sonuçlarını yorumlayınız.
Aşağıdaki menü yardımıyla normallik kontrolü yapılmaktadır.
Değişkenler aşağıdaki şekilde kutucuklara taşınarak normallik testi için gerekli kutucuk seçilir.
Gruplarda normal dağılıma uygunluk sağlanmadığından grup karşılaştırmasında non-parametrik yaklaşımla analizler yapılacaktır.
Parametrik olmayan yaklaşımla bağımsız iki grup karşılaştırması için Mann Whitney U kullanılmaktadır.
Test değişkeni olarak apopitozis yüzdesi kutucuğa aktarılarak gruplar aşağıdaki şekilde tanımlanır.
Options seçeneği tıklanarak Decriptives işaretlenir.
Aşağıdaki tablolar bize iki grubun medyanları arasında anlamlı fark olduğunu göstermektedir.
Dağılımların şekillerine bakarak da gruplar arasındaki farklılık yorumlanabilmektedir. Şekilde de görüldüğü gibi dağılımlar birbirinden farklıdır.
PYELONEFRİTTE BİLİRUBİN TEDAVİSİ Hayvan Deneyleri
PROBLEM:2 Deneysel olarak, piyelonefrit oluşturulmuş ratlarda, billirubinin koruyucu etkisi araştırılmaktadır. Bu amaçla 44 wistar rat, 4 gruba random şekilde ayrılmıştır. 1. gruba piyelonefrit oluşturulduktan sonra hiçbir tedavi verilmemiştir. 2. gruba antibiyotik, 3. gruba billirubin, 4. Gruba antibiyotik + billirubin verilmiştir. Antibiyotik 3-8. Günler arasında, billirubin 1-8. günler arasında verilmiş ve 9. günde tüm hayvanlar sakrifiye edilerek değerlendirmeler yapılmıştır.
Mikroskobik olarak, hasarlı doku oranının, gruplara göre ortalama ve standart sapmaları aşağıdaki gibidir. Grup1: 16.1 ±4.3 Grup2: 13.5±3.3 Grup3: 9.4±2.1 Grup4: 8.1±2.2 Buna göre, hasarlı doku oranlarına göre gruplar arasında farklılık olup olmadığını test ediniz.
İlk olarak veriler tek sütun halinde SPSS programına girilir. GRUP HASARLI DOKU 1 20,47 1 14,64 1 16,16 1 22,47 1 15,88 1 20,57 1 10,73 1 19,63 1 9,49 1 12,78 1 13,91 2 8,51 2 13,44 2 7,71 2 12,55 GRUP HASARLI DOKU 2 14,19 2 15,74 2 13,16 2 16,92 2 16,27 2 18,09 2 12,38 3 9,25 3 7,02 3 10,83 3 12,11 3 9,43 3 8,65 3 11,43 3 7,73 GRUP HASARLI DOKU 3 6,97 3 7,71 3 12,74 4 5,81 4 11,32 4 9,57 4 8,56 4 10,88 4 9,32 4 7,00 4 8,14 4 7,23 4 7,52 4 3,98
Grup değişkeni oluşturulurken, ilk olarak değerlerin karşısına 1, 2, 3 ve 4 değerleri girilir. Daha sonra Values kısmından 1 kontrol, 2 antiyobitik, 3 billirubin, 4 billirubin+antiyobitik grubu olarak kodlanır.
Verilerin gruplara göre normal dağılıma uygunluğu kontrol edilerek değerlendirme için uygun istatistik analize karar verilir.
Açılan sayfada bağımlı değişken ve faktör değişkeni, ilgili kutucuklara taşınarak Plots menüsünden Normallik testi işaretlenir.
Tablodan da görüleceği gibi gruplardaki veriler, normal dağılıma uygunluk göstermektedir (p>0.05). Bu nedenle 4 grup karşılaştırması için parametrik testlerden uygun olanını kullanmalıyız.
Parametrik yaklaşımla bağımsız dört grubun ortalamalarının karşılaştırılmasında One-Way ANOVA yöntemi kullanılır.
Değişken ve grup, uygun kutucuğa taşınır. Options seçeneğinden tanımlayıcı istatistik ve varyans homojenliği testi işaretlenir.
Post-Hoc seçeneğinden Bonferroni ikili karşılaştırması işaretlenir.
Analiz çıktısı aşağıda verilmiştir. Tabloda gruplara ait tanımlayıcı istatistik değerleri verilmiştir.
İkinci tabloda ise analize ait sonuçlar yer almaktadır. Sign. değeri 0,05 ten büyük olduğundan varyanslar homojen dağılmıştır.
Anlamlılık değeri (Sig.) 0,05 ten küçük olduğundan, 4 bağımsız grubun ortalamaları anlamlı şekilde birbirinden farklıdır.
İkili Karşılaştırmalar Anlamlılık değeri (Sig.) 0,05 ten küçük olanlar iki grup arasındaki anlamlılığı göstermektedir.
Histolojik değerlendirme skorlarının karşılaştırılması
İlk olarak veriler tek sütun halinde SPSS programına girilir. HİSTOLOJİK GRUP SKOR 1 3 1 1 1 0 1 3 1 2 1 3 1 2 1 0 2 0 2 2 2 0 2 2 2 0 2 0 2 2 2 1 HİSTOLOJİK GRUP SKOR 3 1 3 2 3 0 3 0 3 0 3 2 3 1 3 1 4 0 4 2 4 0 4 0 4 0 4 1 4 0 4 1
Verilerin gruplara göre normal dağılıma uygunluğu kontrol edilerek değerlendirme için uygun istatistik analize karar verilir.
Açılan sayfada bağımlı ve faktör değişkeni, ilgili kutucuklara taşınarak Plots menüsünden Normallik testi işaretlenir.
Tablodan da görüleceği gibi gruplardaki veriler, normal dağılıma uygunluk göstermemektedir (p<0.05). Bu nedenle 4 grup karşılaştırması için parametrik olmayan testlerden uygun olanını kullanmalıyız.
Parametrik olmayan yaklaşımla, bağımsız dört grubun dağılımlarının karşılaştırılmasında K Independent Samples yöntemi kullanılır.
Değişken ve grup uygun kutucuğa taşınarak grup değişkeni tanımlanır.
Options seçeneğinden tanımlayıcı istatistik işaretlenir
Analiz çıktısı aşağıda verilmiştir. Tabloda gruplara ait sıra ortalamaları verilmiştir. Histolojik skorun anlamlılık değeri 0,165 > 0,05 olduğundan gruplar arasında anlamlı fark bulunamamıştır.
PROBLEM 3. H.PYLORİ INFEKSIYONUNDA RESVERATROLÜN ETKISI
1. BAĞIMLI GRUPLARDA ORTALAMALARIN KARŞILAŞTIRILMASI (PARAMETRİK KOŞULLAR SAĞLANDIĞINDA: PAİRED T TEST)
İnfekte fare mide mukozasında H.pylori kolonizasyonunda, resveratrolün etkisini belirlemek amaçlanmıştır. 1. On adet farenin H. Pylori infeksiyonu sonrası ve resverastrol ile tedavi sonrasında lenfosit oranı (%) karşılaştırılıyor. H.pylori enfeksiyonu sonrası 79,3± 8,6 Resveratrol tedavi sonrası 73,9± 6,6 Lenfosit (Ortalama ± sapma)
H.Pylori enfeksiyonu sonrası ve restveratrol tedavisi sonrası lenfosit oranı (%) tabloda verilmiştir. Enf. sonrası Rest. Tdv sonrası 91,58 75,83 76,86 85,91 81,88 76,99 72,55 62,88 67,65 70,48 89,63 70,19 82,92 74,01 71,48 75,01
İlk olarak veriler tek sütun halinde SPSS programına girilir.
Verilerin gruplara göre normal dağılıma uygunluğu kontrol edilerek değerlendirme için uygun istatistik analizine karar verilir.
Tablodan da görüleceği gibi tekrarlı lenfosit değerleri normal dağılıma uygunluk göstermektedir (p>0.05). Bu nedenle 2 tekrarlı ölçümün karşılaştırması için parametrik testlerden uygun olanını kullanmalıyız.
Parametrik yaklaşımla bağımsız iki grubun ortalamalarının karşılaştırılmasında Paired Samples T Test kullanılır.
Tekrarlı ölçüm değişkenleri eş olarak uygun kutucuğa taşınır.
Analiz çıktısı aşağıda verilmiştir.
En son tablodaki Sig.(2-tailed) değeri tekrarlı lenfosit ölçümleri arasında arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olmadığını göstermektedir. P=0.168
2. BAĞIMLI GRUPLARDA DAĞILIMLARIN KARŞILAŞTIRILMASI (NON-PARAMETRİK KOŞULLARDA : WILCOXON TESTİ)
2. Aynı deneme için aynı farelerde H. Pylori infeksiyonu sonrası ve resveratrol ile tedavi sonrasında lökosit oranı (%) da karşılaştırılıyor. H.Pylori enf. sonrası Rest. Tedavi sonrası 38,9 35,4 17,1 15,1 22,2 19,8 21,8 19 17,8 15 20,8 17,9 12,6 10,2 20,1 17,1 Enf. Sonrası ve restveratrol tdv. Sonrası lökosit oranları yandaki tabloda verilmiştir.
H.pylori enfeksiyon sonrası lökosit değerlerine ait Medyan ± IR: 20,45± 4,83 Resveratrol tedavisi sonrası Medyan ± IR : 17,5± 4,58 olarak elde edilmiştir. Verinin normal dağılıma uygunluğunu kontrol ederek uygun istatistik testleri kullanarak analiz sonuçlarını yorumlayınız.
Normallik kontrolü için aşağıdaki adımlar takip edilir.
Normallik testi sonuçlarına bakıldığında grupların normal dağılıma uymadığı görülmektedir. Bu nedenle infeksiyon sonrası lökosit ve resveratrol sonrası lökosit grupları arasında farkın testi için nonparametrik testlerden Wilcoxon Testi uygulanacaktır.
Wilcoxon testi için aşağıdaki adımlar takip edilir.
p<0.05 önem düzeyinde gruplar arasında fark yoktur hipotezi reddedilerek ve gruplar arasında anlamlı farklılığa götürecektir.
3. BAĞIMLI ÜÇ VE ÜZERİ GRUPLAR İÇİN VARYANSLARIN KARŞILAŞTIRMASI (PARAMETRİK KOŞULLAR SAĞLANDIĞINDA: REPEATED MEASURE ANOVA)
3. On adet farenin deney öncesi, H. Pylori infeksiyonu sonrası ve resveratrol ile tedavi sonrasında myeloperoksidase (MPO) aktivitesi değerlendirilerek karşılaştırılıyor. (Bağımlı üç ve üzeri grup karşılaştırması Repeated mesure ANOVA) Ortalama ± S.sapma Hiçbir işlem olmayan farelerin MPO aktivitesi 0,03 ± 0,01 Aynı farelerde H.pylori enfeksiyon sonrası MPO aktivitesi 1,60 ±0,05 Aynı farelerde enfeksiyon ve resveratrol sonrası MPO aktivitesi 0,11 ± 0,04
Bağımlı üç gruba ait veri tabanına ait veriler aşağıda verilmiştir. MPOparametric_0 MPOparametric.infection MPOparametric.resveratrol 0,03 1,61 0,05 0,04 1,60 0,14 0,01 1,62 0,11 0,02 1,49 0,11 0,03 1,69 0,06 0,04 1,62 0,08 0,03 1,58 0,13 0,03 1,61 0,17 Verilerle ilgili normallik kontrollerini yaparak, değerlendirmelerin parametrik ya da nonparametrik yaklaşımlardan hangisiyle yapılacağına karar veriniz.
İlk olarak gruplarımızda normallik kontrolleri aşağıdaki şekilde yapılır.
Normallik testi sonuçlarına göre gruplar normal dağılıma uygunluk gösterdiğinden parametrik yaklaşım ile değerlendirmeler yapılacaktır.
Tekrarlı ölçümler için ANOVA aşağıdaki adımlarla yapılır.
Küresellik yaklaşımı tekrarlayan ölçümler ANOVA için çok önemli bir varsayımdır. Küresellik gerçekleştiğinde mümkün tüm gruplar arasındaki varyansın eşit olduğunu varsaymaktadır. Bu durumda Mauchy s küresellik testinin anlamlı olması istenmez. p<0.05 olduğundan Ho hipotezimiz yani seviyeler arası varyansın anlamlı bir şekilde farklı olduğu hipotezini reddederiz.
Gruplara ait tanımlayıcı istatistik değerleri tabloda verilmiştir. Buna göre 2. gruba ait ortalamanın diğer gruplardan fazla olduğu görülmektedir. Eğer küresellik sağlanıyorsa çoklu testlere ihtiyaç yoktur. Fakat küreselliğin sağlanmadığı durumlarda çoklu karşılaştırmalar anlamlı ise Pairwise comparison tablosundan hangi ikililer arasında anlamlılığın olduğu tespit edilir.
Aşağıdaki tablo yardımıyla gruplar arası karşılaştırmalar yapılabilmektedir.
3. BAĞIMLI ÜÇ VE ÜZERİ GRUPLAR İÇİN DAĞILIMLARIN KARŞILAŞTIRMASI (NON-PARAMETRİK KOŞULLARDA: FRIEDMAN TESTİ)
4. On adet farenin deney öncesi, H. Pylori infeksiyonu sonrası ve resveratrol ile tedavi sonrasında MPO değerleri aşağıdaki gibi elde edilsin değerlendirilerek karşılaştırılıyor. (Bağımlı üç ve üzeri grup karşılaştırması Fridman Testi) Medyan ± IR Hiçbir işlem olmayan farelerin MPO aktivitesi 0,025 ± 0,06 Aynı farelerde H.pylori enfeksiyon sonrası MPO aktivitesi 1,550 ± 0,28 Aynı farelerde enfeksiyon ve resveratrol sonrası MPO aktivitesi 0,115 ± 0,02
İlk olarak verinin normal dağılıma uygunluğu kontrol edilir.
Veri normal dağılıma uygunluk göstermediğinden nonparametrik testlerle analiz edilecektir.
Gruplara ait tanımlayıcı istatistikler solda verilmiştir. Gruplar arasındaki fark p<0.05 önem düzeyinde istatistiksel olarak anlamlıdır. AYRICA POST HOC TESTLERİ NONPARAMETRİK ANALİZLERDE DE UYGULANMAKTADIR.
OUTPUT sayfasında bu tabloya çift tıkladığımızda aktifleşme işlemi gerçekleşecektir. Böylelikle ikili grup karşılaştırmalarına ait sonuçlar kolaylıkla yorumlanabilmektedir.
AĞRI İNFLAMASYONDA VENLAFAKSİN ETKİSİ Hayvan Deneyleri
PROBLEM:4 Venlafaksinin sıçanlarda karragenan ile oluşturulan ağrı ve inflamasyon üzerindeki antinosiseptif etkisi araştırılıyor. Ağrı sıçanların ayaklarında, planter yüzeye karragenan (%1) enjekte edilerek oluşturuluyor. Deneme dizaynı şu şekilde planlanıyor: Toplam 24 sıçan rasgele üç gruba ayrılıyor. İlk gruba intra planter salin, ikinci gruba karragenan intra planter 100 μl uygulanıyor. Üçüncü gruba karragenan uygulanmasından 30 dakika önce parenteral olarak 50 mg/kg venlafaksin uygulanıyor.
Tüm gruplarda 4., 8. ve 24. saatlerde ayak tabanındaki ödem kalınlığının değişim yüzdesi değerlendiriliyor. 4. Saat 8. Saat 24. Saat Salin 8(3) 7(2) 5(1) Karragenan 107(12) 118(4) 80(10) Karragenan+Velafaksin 39(11) 25(6) 13(3)
4. saat 8. saat 24. saat Grup 10,30988431 8,915631653 4,80114115 Salin 6,525245244 3,143761259 5,062486093 Salin 5,322648751 8,391272909 4,251980282 Salin 6,712857831 8,023699462 5,569705492 Salin 6,916869126 6,297360598 4,709626993 Salin 8,429410929 8,099249039 3,033633127 Salin 3,584310903 4,841707183 5,451416993 Salin 12,82135728 9,267345412 6,579602619 Salin 94,70176422 119,8772494 80,92072233 Karragenan 118,0161789 120,7850784 66,03777148 Karragenan 114,7657956 115,7660784 81,68747574 Karragenan 97,49541671 118,2952189 68,53084587 Karragenan 94,93138685 112,1731054 80,19246508 Karragenan 119,7120486 121,5991861 89,89272057 Karragenan 93,71176468 121,2453059 96,19771978 Karragenan 118,7359863 114,5292627 81,9808011 Karragenan 30,59567161 25,41799235 12,21696365 Karragenan + Velafaksin 36,25274991 36,35396986 19,00295804 Karragenan + Velafaksin 31,17315178 20,4229747 14,05280513 Karragenan + Velafaksin 51,22427284 23,23503336 10,29424142 Karragenan + Velafaksin 52,7138858 26,4471882 11,88431552 Karragenan + Velafaksin 49,37661315 25,07393232 13,41513688 Karragenan + Velafaksin 32,49282415 27,7231794 12,66225588 Karragenan + Velafaksin 25,48836327 16,01924775 12,71304658 Karragenan + Velafaksin