10. SINI ONU ANATII 5. ÜNİTE: DAGAAR ETİNİ e TEST ÇÖZÜERİ
31 5. Üite 1. ou Etkilik C i Çözümleri c. 1. Soruda e dalgalarıı hızı eşit erilmiş. Ayrıca şekil icelediğide m = 4 birim, m = 2 birimdir. Burada; = m.f = m.f (4 br). f = (2 br). f & f 1 = buluur. f 2 fiekil III e atmaları Şefiekil IV kil III teki gibi e egelleride yasıyarak birbirlerie doğru hareket eder. Bu iki atma Şekil IV teki gibi birbirii etkisii azaltacak biçimde üst üste bier. Atmalar üst üste bimişke dışardaki gözlemci Şekil IV gibi bir atma görür. 2. aylar üzeride oluşturula atmaları hızı: = bağıtısı ile erilir. a. ortak kuet olduğuda e yaylarıa ayı etkiyi yapar. Bu edele te hızı ile gele atmaı deki hızıı 2 yapamayız. b. ayları gere kueti ayı ise yayıı kalılığı ikii 4 katı olmalıdır. 3. a. 3 s sora atmasıı ödeki yarısı yumuşak egelde ters dömede yasır. Bu atmaı arkasıdaki yarısı ise egele doğru hareket hâlidedir. Nihat Bilgi ayıcılık 4. Atmaları µ kalılığıdaki yayda hızı 1 br/s olduğua göre 4µ kalılığıdaki yayda hızı 0,5 br/s olur. 2 µ kalılığıdaki yayda tepe biçimide ilerleye atma, öce yumuşak egelide ters dömede yasır. ie tepe biçimide oktasıa kadar = 1 br/s lik hızla gele atma bu oktada ters döerek yasır. 4µ kalılığıdaki yaya geçe atmaı hızı olur. t = 0 aıda itibare 8 s sora atmaları 2 görüümü yaklaşık olarak şekildeki gibi olur. fiekil I İki atma üst üste bierek çift tepe oluşturur. 3 s sora atmasıı ödeki yarısı sert egelde ters döerek yasır. Bu atmaı arkada gele diğer yarısı ise egele doğru hareket hâlidedir. Bu yarım atmalar 3 s souda Şekil I deki gibi birbirii södürür. b. atması ilk yasımasıı egelide ters dömede yapar. atması + ilk yasımasıı egelide ters döerek yapar. fiekil II Bu iki atmaı ilk buluşmasıda Şekil II deki durum oluşur. 5. yayı yayıı 4 katı kalılıkta olup iki yay ayı gergiliktedir. yayıda ilerleye atmaı hızı 1 br/s ise, yayıdaki hızı 2 br/s olur. t = 0 aıda atmaı titreşim yöüe bakıldığıda, atmaı yumuşak egele doğru ilerlediği görülür. yay A yay 9 s sora A oktasıda yasıya e iletile atmaları görüümü şekildeki gibi olur.
32 5. Üite 1. ou Test 1 i Çözümleri 1. S R P 5. Gele atma sabit uçta ters döerek yasır. Gele atmada P bölmesi öde R bölmesi arkadadır. asıya atmada da P bölmesi öde, R bölmesi arkada olmalıdır. aıt E dir. P, R, S oktalarıı titreşim yöleri şekildeki gibidir. 2. Oklar oktaları alık titreşim yölerii göstermektedir. Bua göre,, Z e P sola doğru, ise sağa doğru hareket ediyor. 6. Tüm dalga çeşitleride bir ortamda başka bir ortama geçildiğide frekas değişmez. alı yayda ice yaya geçe atmaı ice yaydaki hızı daha büyük olur. O oktasıa gele atmaı bir kısmı yasırke bir kısmı da iletilir. Gele atmaı geliği, hem yasıya atmaı geliğide hem de iletile atmaı geliğide ayrı ayrı büyüktür. Atma kalı yayda ice yaya geçerke geliği artmaz. 3. 5 br 4 br O 1 O 2 Atmaı erildiği oktaı egellere uzaklığı şekildeki gibi 5 br e 4 br dir. Bir başka ifadeyle atma yayı üzeride daha hızlı hareket etmiştir. O hâlde yayı kesilikle yayıda daha ağırdır. ile e ile i karşılaştırmasıı et olarak yapamayız. Nihat Bilgi ayıcılık 7. Sabit uca doğru gele atma, egelde ters döerek yasır. Egelde ödeki yarısı yasıdığıda arkada kala yarısıı södürür. Bu edele D seçeeği olmaz. 4. A yayıda geliği 2 cm ola atma sabit uçta ters döerek geliği 3 cm ola atma ile karşılaşır. Bu yay üzeride oluşacak bileşke atmaı geliği 3 2 = 1 cm olur. B yayıda geliği 2 cm ola atma serbest uçta ters dömede yasır. Bu atma 3 cm gelikli atma ile karşılaştığıda 3 + 2 = 5 cm gelikli bir atma olur. 8. ay üzeride hareket ede bir atmaı hızı = ile buluur. Sorumuzda sabit ise değişkedir. Soruda yayıı yayıda 9 kat daha kalı olduğu eriliyor. Bua göre, atmaı yayıdaki hızı ise yayıdaki hızı 3 olur. t 0 = 0 aıda oluşturula atmalar eşit yollar alarak O oktasıa arırlar. Acak hızları farklı olduğuda arma süreleri de farklı olur. ta 1 = tür. tb 3
33 9. A oktası serbest uca ardığıda dikdörtge biçimli atma ters dömede yasımıştır. asıya bu atma heüz egelde yasımaya diğer atma ile üst üste bier. Atmaları bu şekilde girişim yapmasıyla D seçeeği oluşur. 10. Birim uzuluğuu kütlesi ola bir yay kuetiyle getirildiğide, bu yay üzeride hareket ede bir atmaı hızı = bağıtısı ile buluur. Bu bağıtıya göre artarsa hız artar. artarsa hız azalır. Geliği artması hız üzeride etkili değildir. aıt B dir. 11. Şekil I e Şekil II birlikte icelediğide yayıı ice, yayıı kalı olduğu alaşılır. Nihat Bilgi ayıcılık S 4 13. = olmasıı alamı şudur. kısmıı kalılığı 4 ise kısmıı kalılığı 9 olur. S 9 aylar üzerideki hız, kalılığı kareköküyle ters oratılıdır. yayıdaki hız = 3 br/s ise kısmıdaki hız = 2 br/s olur. Soruda atmaları 2 saiye soraki görüümü sorulmuş. yayı üzerideki atma 6 birim, yayı üzerideki atma 4 birim yol alır. aıt E dir. 14. Uzuluğu, birim uzuluktaki kütlesi ola bir tel kuetiyle gerilip üzeride tae iğ oluşmuş ise, dalgaları oluştura kayağı frekası; f = 2 bağıtısı ile erilir. Bu bağıtıya göre; T artarsa (yai f azalırsa) azalır. artarsa azalır. y artarsa değişmez. Şekil III teki gibi oktasıa göderile atmaı yasıya e iletile kısımları Şekli IV teki gibidir. fiekil IV 15. uzuluğudaki türdeş tel titreştirildiğide m 4 lük kısmıda lik bir iğ oluşmuştur. Teli tümüde 2 ise 4 tam iğ oluşur. aıt B dir. 12. gele A 1 2 yasıya A iletile 3 fiekil I fiekil II 16. uzuluğudaki tel üzeride oluşa dalgaları dalga boyu ye bağlı olarak değişmez. Teli ucua uygulaa kueti e f frekası dalga boyuu değiştirir. aıt B dir.
34 5. Üite 2. ou Test 2 i Çözümleri 1. Biri tepe öteki çukur biçimide birbirie doğru yaklaşa e atmaları üst üste bidiğide sırasıyla I, III e II umaralı görütüler oluşur. 5. Oklarla hareket yöleri erile I e II olu atmalarda I atması P egelide ters döerek yasır. II atması ise R egelide ters dömede yasır. Atmaları 4 saiye soraki durumu E seçeeğideki gibi olur. aıt E dir. 2. Atmalar okları yöüe göre icelediğide ikisi de egelie doğru hareket etmektedir. atması egelde tepe üstü döerek yasır. e atmaları 4,5t sora girişim yaparak birbirii södürür. 6. Gele atma ters dömede yasıdığıa göre yayı ilk bölümü kalı, ikici bölümü icedir. Atma ikici bölümde, biriciye göre daha fazla yol alır. 3. ortamıda 1 hızı ile gele atma, ters dömede 1 hızı ile yasırke ayı ada 2 hızı ile ortamıa geçmiştir. O hâlde yayı yayıda daha kalıdır. ortamıda ortamıa 2 hızı ile gele atma ters döerek yasımıştır. O hâlde yayı yayıda daha kalıdır. Verilelere göre yayı hem hem de yayıda icedir. e yaylarıı ise karşılaştıramayız. Bu edele seçeeklerde yararlaarak 2 > 1 > 3 deriz. Nihat Bilgi ayıcılık 7. Verilere göre atmalar 2 birim/s hızla hareket etmektedir. Hareket yöleri oklarla belirtile atmalar 1,5 saiye sora üst üste biip birbirii södürür. aıt E dir. 8. yayıda gele atma sıırıda ters dömede yasımış. O hâlde yayı yayıda kalıdır. de Z ye doğru gele atma ters döerek yasımış. O hâlde Z yayı, yayıda kalıdır. 4. alı yayda ice yaya gele atma ters dömez. Bu edele I yalıştır. alı yayda ice yaya geçe atmaı hızı büyür. Bu edele iletile atmaı ekleti yeride daha uzakta olması gerekir. Oysa yasıya e iletile atmalar ekleti yeride eşit uzaklıkta erilmiş. Ayrıca yasıya atma baş yukarı olmalıdır. Bu edele II yalıştır. İce yayda kalı yaya tepe olarak gele atma yie tepe olarak yasımış. Oysa çukur olarak yasımalıdır. Bu edele III te yalıştır. aıt E dir. 9. yas ya iletile 3 ay üzerideki atmaı hızı = bağıtısıyla hesaplaır. Bu soruda sabit, değişkedir. asıya atmaı hızıı, iletilekii 3 olması, yayı arasıdaki kısmıı kalılığıı arasıdakii 9 katı olduğuu göstermektedir.
35 10. Z atması S de itile, atması S de yasıya e atması ise A duarıda yasıyadır. Z S A B 13. m = olduğuda = m dir. 4 4 m/4 m/2 m/4 e atmaları ayı yay üzeride olduğu içi hızları eşittir. Acak, gelikleri eşit değildir. 11. oktasıa doğru gele atma daha kalı yayla karşılaştığı içi ters döerek atması gibi yasır. da iletile atma ise gibi yolua deam eder. atması A egelide ters döerek Z gibi yasır. atması ise egelide ters döerek P gibi yasır. atmasıı de iletei ise R gibidir. aıt B dir. Nihat Bilgi ayıcılık 14. ay üzerideki dalgaları hızı = bağıtısı ile buluur. Bu bağıtıya göre erilelerde kueti artırıldığıda dalgaı hızı artar. 12. gele atma de yasıya de iletile 15. Tel üzeride oluşa dalgaları frekası yalızca kayağı frekasıa bağlı olarak değişir. rekas arttıkça dalga boyu küçülür. rekas küçüldükçe dalga boyu büyür. de yasıya de iletile ucuda göderile bir atma oktasıda ters döerek yasımıştır. O hâlde yayı yayıda daha kalıdır. arasıda oktasıa doğru ilerleye atma, oktasıda ters dömede yasımıştır. O hâlde yayı N kısmı kısmıda daha icedir. 16. f = 2 bağıtısıa göre harmoik sayısı ile dalgaı hızı ters oratılıdır. alı yayda hız 1 = ise, ice yayda 2 = 2 olur. Bu edele kalı yaydaki harmoik sayısı ice yaydakii iki katı olur.