ŞUBAT BÜYÜMENİN ÖNCÜ GÖSTERGELERİ: GÜVEN ENDEKSLERİ Kesim Güven Endeksi (RKGE), ayında bir önceki Reel aya göre puan artışla, puan seviyesine yükseldi. RKGE de görülen yukarı yönlü harekette, gelecek aya dair ihracat, üretim ve istihdam beklentilerdeki iyileşmeler etkili olurken, genel gidişat ve yatırımlara ilişkin beklentiler de pozitif katkıda bulundu. Öte yandan Tüketici Güven Endeksi (TGE) yeni yılın ilk ayında, bir önceki aya göre %, gerileyerek 7,7 puan oldu. Endeksin ayındaki gelişiminde, gelecek aylık döneme dair tasarruf etme ihtimalindeki ve işsiz sayısı beklentilerindeki, sırasıyla %, ve %,7 oranlarındaki artışlar göze çarparken, genel ekonomik durum ve hanenin maddi durum beklentisinde ise sırasıyla %, ve %, oranlarında düşüşler gözlendi. 7, Güven Endeksleri (puan), 7, 7,, 7 7 RKGE TGE, 7,7 Reel Kesim Güven Endeksi Puan Yükseldi Tüketici Güveni Durağan Seyrediyor Kaynak: TCMB & TÜİK Üretim Endeksi Aralık Sanayiayında zirve seviyeye ulaşarak, puan oldu. Bu doğrultuda endeks ün son çeyreğinde %, artış kaydetti. Öte yandan, yılına ait ilk sanayi verisi de açıklandı. Buna göre, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) ayında %7,7 olarak gerçekleşti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış oran ise,, puan artışla %7, oldu. KKO, bir önceki yılın aynı ayına göre ise, puan düşüş kaydetti. Oranın yıllık değişim performansında, ara mallar ve yatırım malları gruplarının olumsuz katkı verdiği gözlenirken, tüketim mallarının nötr, gıda ve içeceklerin ise yukarı yönlü etkileri görüldü. 77 7 7 SANAYİ SEKTÖRÜ 7, Kaynak: TCMB Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 7 7 Sanayi Üretim Endeksi Zirve Yaptı 7,7 Ayında Sanayide Mevsimsel Etkiler Gözlendi
ayında %, olarak gerçekleşen işsizlik oranı, de %, seviyesine geriledi. Oran önceki yılın aynı dönemine göre, puan artarken, erkeklerde %,, kadınlarda ise %, olarak kaydedildi. İşsizlik oranının ayına kıyasla gerilemesindeki unsur ise, istihdamın azalırken, bir yandan işgücüne katılımın da düşmesi oldu. Bu gelişmelerde, mevsimsel etkilerin de rolü görüldü. Öte yandan veriler, döneminde istihdam oranının %,7 ye gerilerken, işgücüne katılım oranının ise % seviyesinde gerçekleştiğini gösterdi. İşgücüne katılım, erkeklerde %7,, kadınlarda ise %, oranında gerçekleşti. ayında ayrıca, genç işsizlik oranının %,7, tarım dışı işsizlik oranının ise, %, düzeyinde kaydedildiği gözlendi. Politikası Kurulu (PPK), Para tarihli toplantısında, makroihtiyati önlemlerin ve para politikasındaki sıkı duruşun etkisiyle kredi büyüme hızlarının makul düzeylerde seyrettiğini ve çekirdek enflasyon eğiliminde olumlu gelişmelerin gözlendiğini belirtti. Kurul ayrıca, başta petrol olmak üzere düşen emtia fiyatlarının enflasyondaki düşüş sürecini desteklediğinin altını çizerek, bir haftalık repo faizinde ölçülü bir indirim yapılmasına karar verdi. Bu bağlamda, hafta vadeli repo ihale faiz oranını %, ten %7,7 e indiren PPK, diğer faiz oranlarında ise değişikliğe gitmedi. Bununla birlikte Kurul, enflasyondaki düşüşün kalıcı olması için para politikasında temkinli bir yaklaşım gerektiğini de vurgulayarak, enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceğini bildirdi. Enflasyon ise, yeni yılın ilk ayında aşağı yönlü hareketini sürdürdü. Bu dönemde bir önceki yılın aynı ayına göre %7, artan Tüketici Fiyatları Endeksi nde (TÜFE), önceki aylarda olduğu gibi yine gıda fiyatlarındaki artışın ağırlıklı etkisi görüldü. Yıllık bazda sırasıyla %,7 ve %, oranlarında yükselen gıda ve alkolsüz içecekler ile lokanta ve oteller fiyatları, söz konusu enflasyon oranının yaklaşık yarısını oluşturdu. Bununla birlikte, %7, oranında artan konut fiyatları da, yıllık enflasyonu yukarı yönlü etkileyen önemli bir kalem oldu. Öte yandan Aralık ayına göre %, oranında artan TÜFE nin aylık yükselişinde gıda fiyatları etkili olurken, ulaştırma ile giyim ve ayakkabı gruplarının aşağı yönlü katkıda bulunduğu dikkat çekti. İŞGÜCÜ PİYASALARI PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON 7 7,7,7 İşsizlik Oranı Düştü 7, 7, 7,,,7,, Merkez Bankası Faizde Ölçülü İndirime Gitti,,,,, İşsizlik, TCMB Faiz Oranları (%, ) Kaynak: TDM,,,,,,,,,,,7, 7, 7,7 7,7 7,,7 7, 7, 7 7, Aralık,,,7,,,, İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşgücüne Katılım ve İstihdam Geriledi TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) Enflasyon İniş Trendini Sürdürüyor,, 7,
verilerine göre, TİM ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %, oranında düşerek, milyar dolar oldu. ayında en çok ihracat yapan sektör,7 milyar dolarla otomotiv olurken, bunu,,,,,,7 Otomotiv,,, İHRACATTAKİ GELİŞMELER sırasıyla, ve, milyar dolarlık ihracatla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi maddeler ve mamuller sektörleri takip etti. Bu dönemde otomotiv ihracatı %, oranında yıllık artış kaydederken, hazır giyim ve kimya sektörleri,7,7,,, Kaynak: TİM İhracat Verileri İhracat e Düşüşle Başladı Hazırgiyim Kimyevi Maddeler Çelik Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk Sektör) Elektrik Elektronik Tekstil Hububat, Bakliyat Demir Takvim ve Parite Etkisi İhracat Hızını Aşağı Çekti Makine,,,,,, Ağaç Mamulleri Mücevher Madencilik İklimlendirme Fındık İhracata En Büyük Katkı Otomotiv Sektörü nden Geldi Yaş Meyve Sebze ise sırasıyla %, ve %, oranlarında daralma sergiledi. Öte yandan, ayı ihracat sıralamasında. sırada yer alan çelik sektörü %,7 oranında düşüş yaşarken,. ve. sıralardaki sahip olan elektronik ve tekstil sektörlerinde de, sırasıyla %, ve %, lük gerileme gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans, yıllık %, artış ile fındık ve mamulleri sektöründe, en keskin düşüş ise, ihracatı % oranında gerileyen zeytin ve zeytinyağı sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı, yüzde puanla otomotiv sektörü yaptı. Artışa, mücevher ve fındık sektörleri de, her biri, puan olmak üzere destek verdi. İlgili dönemde toplam ihracat gelişim oranını aşağı yönlü etkileyen sektörlerin başında ise, çelik geldi. Sektör, yılın ilk ayındaki %,7 oranındaki ihracat düşüşüyle, Türkiye nin toplam ihracat hızını puan olumsuz etkiledi. ayında ihracatın aşağı yönlü hareket etmesinde, eksik işgünü kaynaklı takvim etkilerinin yanı sıra, paritedeki düşüş de etkili oldu. verilerine göre, TİM ayında en çok ihracat yapılan ilk ülke, Almanya, Irak, İngiltere, İtalya ve ABD oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan mal ihracatı, bir önceki yılın aynı ayına.. Almanya,%.,% ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT göre %, oranında gerilerken, Irak pazarındaki düşüş ise %, oranında devam etti.. ve. sıralarda yer alan İngiltere ve İtalya ya ihracatta da, ayında sırasıyla %, ve %, luk daralmalar Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, ),% Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk ) Irak,% 7 İngiltere,7% 7 İtalya,% 7 ABD,% Fransa,%,% İran İspanya AB Rusya Ortadoğu BDT Afrika 7 K. Amerika ST Diğer Avrupa Diğer Asya BAE Diğer Amerika Diğer Ülkeler Kaynak: TİM İhracat Verileri görüldü. yılında büyüme trendiyle dikkat çeken ABD pazarında ise, bu dönemde yıllık %, oranında ihracat artışı gerçekleşti. Öte yandan, yılının ilk ayında %, oranında bir ihracat artışı gerçekleştiren İran, son dönemde göze çarpan büyüme eğilimini sürdürdü. Ülke grupları bağlamında ise, ayında AB ülkeleri, geçen yılın aynı dönemine göre, puanlık artışla Türkiye nin ihracatında %, lik bir paya sahip oldu. Bu dönemde ülke grupları arasında. sırada gelen Ortadoğu da, payını, puan artırarak %, a yükseltti. Buna karşılık, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Afrika ülkelerinin pastadaki payları sırasıyla, ve, puan daralma kaydetti. Kuzey in İlk Ayında İhracat Şampiyonu Yine Almanya AB Pazarının Payı %, Düzeyine Yükseldi Amerika ve diğer Avrupa ülkelerine yapılan ihracatın payı bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla,7 ve, puanlık artış kaydederken, diğer Amerika ve diğer Asya pazarlarında dilim daralmaları yaşandı. En çok ihracat yapan iller arasında ise, ayında ilk sırayı yine İstanbul alırken, Kocaeli yeniden. liğe yükseldi. İstanbul ve Kocaeli bu dönemde sırasıyla, ve, milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Bursa ise, milyar dolarla. sırada yer aldı. Sıralamada.lüğü, milyar dolarla İzmir,.liği ise, milyar dolarla Ankara aldı. Öte yandan, ayında önde gelen ilk ihracatçı il arasında en iyi performansı, %, oranındaki ihracat artışıyla Kocaeli gösterdi. İran Pazarına İhracat Artışı Devam Ediyor
DIŞ TİCARET DENGESİ TÜİK verilerine göre, Aralık ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %, oranında artarak, milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %, yıllık artış kaydeden motorlu kara taşıtları olurken, %,7 ihracat daralması yaşayan makineler ise. sırada yer aldı. Aralık ayı ihracat sıralamasında. olan elektronik faslında, %, oranında büyüme gözlendi. İthalat ise Aralık ayında yıllık bazda %, oranında bir düşüş sergileyerek,, milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan fasıllar, sırasıyla mineral yakıtlar ve yağlar, makineler ve motorlu kara taşıtları oldu. İthalat, söz konusu fasılların ilk ikisinde sırasıyla yıllık %, ve %, azalırken, motorlu kara taşıtlarında ise % oranında arttı. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Aralık ayında yıllık %, oranında bir düşüşle, milyar dolar oldu. Söz konusu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yılın aynı dönemine göre, puan artarak % seviyesinde gerçekleşti. Öte yandan, yılı genelinde ihracatın %, artarken, ithalatın %,7 azalması sonucu, dış ticaret açığı yıllık bazda %, gerileyerek, milyar dolar oldu. -Aralık döneminde ihracatın ithalatı karşılama oranı ise, yılındaki %, seviyesinden %, e yükseldi. yılında ihracat gelişimine en büyük puan katkıyı,7 puanla kıymetli motorlu kara taşıtları yaparken, ulusal ihracat hızını en olumsuz etkileyen fasıllar ise, demir-çelik ile mineral yakıtlar ve yağlar oldu. Bu dönemde ithalatın gelişim hızına en büyük katkı, hava taşıtları faslından gelirken, aşağı yönlü destek veren grupların başında kıymetli metaller ve taşlar yer aldı. Dış Ticaret Açığı Yılında %, Geriledi,,,,,,, İhracat Hızına En Büyük Katkıyı Motorlu Kara Taşıtları Verdi İhracat (Milyar $),,, Dış Dış Ticaret (milyar (Milyar $) $), 7,7,7,,,, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı te İthalat %,7 Düştü, Aralık işlemler açığı Ka- ayında, Carisım milyar dolar olarak gerçekleşti. ayı cari işlemler hesabı, mal ve birincil yatırım kaynakları dengelerindeki sırasıyla, ve, milyar dolarlık açıklarla aşağı yönlü hareket ederken, ÖDEMELER DENGESİ hizmetler dengesindeki, milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. - döneminde ise cari açık, bir önceki yılın aynı dönemine göre %,7 gerileme kaydederek,7 milyar dolar oldu. Altın hariç cari açık da, bu dönemde %, oranında bir daralma sergiledi. ayı itibariyle yıllıklandırılmış cari açık ise 7, milyar dolar olarak kaydedildi. Cari açığın finansmanını ise, ayında olumlu bir görünüm verdi. Bu dönemde, milyar seviyesinde kaydedilen finans hesaplarına, özellikle diğer yatırımlar kalemindeki yükümlülüklerin katkı verdiği gözlendi. ayında net hata ve noksan kalemi -, milyar dolar olarak gerçekleşirken, TCMB rezervlerine ise, milyar dolar giriş kaydedildi. - -,,,, 7,,,,,,,, Kaynak: TCMB Cari Cari Açık Açık ve ve Finans Hesapları (Milyar (milyar $) Aralık,,,,,,,,, Finans Hesapları Cari İşlemler Açığı Cari Açık ün İlk Ayında %,7 Geriledi Finans Hesapları Ayında, Milyar Oldu
ayında temposunu ar- %, oranında tırarak yıllık büyüme kaydeden Euro Bölgesi sanayi üretimi, da enerji üretimindeki düşüşten olumsuz etkilenerek %, daraldı. Sanayi üretiminin de içinde olduğu öncü göstergeler çerçevesinde, yılın son çeyreğinde zayıf bir performans sergilediği anlaşılan bölge ekonomisi, işsizlik oranında ise hafif çapta bir iyileşme gösterdi. ayı ve sonrasında AVRUPA EKONOMİSİ %, seviyesinde gerçekleşen işsizlik oranı, yılın son ayında %, e geriledi. Bununla beraber, açıklanan son çeyrek verileri, te Avrupa nın en istikrarlı büyüme trendi çizen iki ülkesine dair görünümü güçlendirdi. İngiltere ve İspanya, yılın. çeyreğinde sırasıyla %,7 ve % oranlarında büyüme kaydederek tempolarını artırdı. Yılın son aylarında gözlenen tüketici beklentilerdeki iyileşme ise, yı- Euro Euro Bölgesi Bölgesi Güven Güven Endeksleri Endeksleri (puan) (puan) Euro Bölgesi Sanayi ve işsizlik (%) - -7, -, 7 - -,7,,, - - -,,, - -,7 -, - - -, - - - - - - Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) - Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı İşsizlik Oranı (sağ eksen) lına da eğilimini koruyarak girdi. Tüketici Güven Endeksi, yılının ilk ayında ise -, olurken, ü, puanla kapatan Reel Kesim Güven Endeksi ise, ayında, puana yükseldi. Öte yandan, Aralık ayında %-, olan Euro Bölgesi enflasyonu, ilk tahminlere göre in ilk ayında %-, düzeyine gerileyerek son yılın en düşük seviyesini kaydetti. Enflasyon oranının negatif gerçekleşmesinde, düşen enerji fiyatlarının güçlü etkisi gözlendi. Bu bağlamda, Avrupa Merkez Bankası nın yeni parasal genişleme kararının, deflasyon riskini azaltmada etkili olması bekleniyor. GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) İspanya,7,,,,7, İngiltere,,7,,,,,,7 - -, - - -, - -,7 -, -, -,7 - Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Euro Bölgesi Yeni Yıla Güven Artışıyla Girdi Enflasyon %-, Düzeyine Geriledi Avrupa Merkez Bankası ndan Yeni Hamle Geldi
yılının. çeyre- yıllık baz- ğinde da %,7 oranında büyüyen ABD ekonomisi, son çeyrekte bir miktar hız kaybederek %, GSYH artışı gerçekleştirdi. Ekonominin büyümesine, özel tüketim ve yatırımlar ile ihracattan destek gelirken, önceki çeyreğe göre kaydedilen yavaşlamada, federal hükümet harcamalarındaki düşüş, ithalattaki artış ve ihracattaki hız kaybı etkili oldu. Bununla beraber, tüketici güveninde yılında gözlenen yükseliş, ayında da hızla devam etti. Tüketici Güven Endeksi bu doğrultuda, puan seviyesine çıkarken, reel kesim güveni ise düşüşüne devam ederek, puanla son yılın en düşük düzeyini gördü. Öte yandan, yılını %, seviyesinde,, ABD EKONOMİSİ,7,,7,,,,,,7, Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç ABD Ekonomisi Son Çeyrekte %, Büyüdü ABD GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) tamamlayan işsizlik oranı, ayında yeniden %,7 ye yükseldi. Enerji fiyatlarının da etkisiyle Aralık ayında %, e gerileyen enflasyon ise, ayından bu Tüketici Güveni Hızla Artıyor yana en düşük seviyeyi görerek FED in hedefe ulaşmasını zorlaştırıyor. Enflasyon Hedeften Uzaklaşıyor YÜKSELEN EKONOMİLER Gelişmekte olan ekonomilere dair. çeyrek büyüme verileri açıklanmaya başladı. Bu bağlamda, yılın. çeyreğinde yıllık büyüme hızı %7, e gerileyen Çin ekonomisi, aynı tempoyu. çeyrekte de tekrarladı. Böylelikle yılı genelinde %7, GSYH artışı kaydeden Çin, hükümetin %7, lik hedefinin bir miktar altında performans sergileyerek son yılın en zayıf büyümesine imza attı. Büyümenin % lik kısmının tüketimden geldiği ve yılına göre etkisini artırdığı da gözlendi. Öte yandan Çin Merkez Bankası, büyümede tempo kaybını önlemek amacıyla, ayı başında yürürlüğe girmek üzere, ticari bankalara uyguladığı zorunlu karşılık oranını baz puan indirerek %, düzeyine çekme kararı aldı. Güneydoğu Asya nın en büyük ekonomisi Endonezya, 7, 7, 7, 7,7 7, 7, 7,7 7, 7, 7, 7, Çin ise, yılın son çeyreğinde % oranında bir yıllık GSYH büyümesi sergiledi. Bu dönemde, gücünü özel tüketim ve yatırım harcamalarından almayı sürdüren ekonomiyi,kamu harcamaları da desteklerken, ithalattaki artış ve ihracattaki düşüş ise aşağı yönlü etkiledi. Bu doğrultuda GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),,,,,,,7,, Endonezya Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Ç Endonezya nın. çeyrek büyüme hızı beklentilerin hafif üzerinde gelmekle birlikte, yılı genelinde son yılın en düşük performansı kaydedildi. yılındaki hız kaybına, ihracattaki gerileme ile özel tüketim ve yatırım harcamalarındaki yavaşlama sebep oldu. Çin de Büyüme Son Yılın En Düşük Seviyesinde Endonezya te Hız Kesti