Over kanseri ve Endometriosis ilişkisi var mı? Yrd.Doç.Dr.H.Çağlayan ÖZCAN Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi KadınHastalıkları ve Doğum AD
Endometriozis Endometrial gland ve stromanınuterinkavite dışında yerleşim göstermesidir Östrojen bağımlı kronik jinekolojik hastalık
Endometriozis Gerçek insidans?
İnsidans Reproduktif çağda %10 15 İnfertilitesi olanlarda %20 30 Kronik pelvik ağrısı olanlarda %40 60 Postmenopozal olanlarda %2 5 Sayesneh A ObstetGynecol 2011
Endometriozisle ilişkili ovaryan malignite Tarihçe 1925 Sampson Endometriozisteki ilk malign transformasyon vakası A Aynı overde over ca ve endometriozis birlikteliğinin olması B Herhangi bir yerdeki ikinci bir malignensinin ekarte edilmesi C Benzer histolojik patern Sampson J Am J Obstet Gynecol 1925
Tarihçe 1953 Scott Endometriozis kanser ilişkisi histolojik olarak ortaya konulmalı Scott RB Obstet Gynecol 1953
Endometriozis&Over Ca (ortak özellikler)
Endometriozis&Kanser (ortak özellikler) Lokal veya uzak metastaz İnvazyon,rekürrens Doku hasar, kontrolsüz hücre proliferasyonu Estrojen bağımlı büyüme Katabolik ve ölümcül etkisi yok Vlahos NF Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2010
endometriozis&over kanseri Endometriozisle ilişkili over kanserlerinin %60 80 i atipik ovaryan endometriozisten gelişir Maiorana A Int J Biol Markers 2007 Atipik endometriozis (hiperplazi+ sitolojik atipi) benign endometriozisten kansere geçiş olarak kabul edilir Fukunaga M Histopathology 1997 Ogawa S Gynecol Oncology 2000
Endometriozis ile ilişkili ovaryan kanser(eoac) a endometriozis ve over ca aynı overde b endometriozis ve over ca farklı overlerde c pelvik endometriozis ve over ca birlikteliği Modesitt SC Obstet Gynecol 2002
Endometriozis ile ilişkili ovaryan kanser Daha genç hastalar Erken evrede tanı Düşük grade Daha iyi sağkalım oranları Modesitt SC Obstet Gynecol 2002
Endometriozis ile ilişkili ovaryan kanser Epitelyal over kanserlerin, %14 ü endometrioid adenoca %6 ı clear cell ca Pecorelli S J Epidemiol Biostat 1998 Endometriosis ile ilişkili ovaryan kanserler çoğunlukla endometrioid ve clear cell histolojik tiptedir Peter Svenssen Munksgaard Gynecologic Oncology 2011
Endometriozis Patogenezi Retrograd menstrüasyon (Sampson) Çölemik metaplazi Embriyonik hücre diseminasyonu Lenfatik ve vasküler diseminasyon Gazvani R Int J GynaecolObstet 2002
Endometriozisle ilişkili ovaryan kanser Hiperöstrojenizm etyopatogenez Kanserle ilişkili genlerdeki mutasyonlar(k ras, PTEN, LOH, PIK3CA, BRAF, p53, bcl, ARID1A and TP53) Anjiogenezdeki düzensizlik Munksgaard PS Gynecol Oncology 2012
Endometriozisle ilişkili ovaryan kanser etyopatogenez Kronik inflamasyona bağlı oluşan sitokinler(il 1,6,8, TNF alfa) Oksidatif stress Munksgaard PS Gynecol Oncology 2012
Endometriozisle ilişkili ovaryan kanser etyopatogenez
Endometriozis&EAOC ortak biyomarkırlar microrna Suryawanshi S Clin Cancer Res 2013 mrna (TGF b1, COX 2, VEGF,aromataz ve androjen reseptör) Meng QJ Assist Reprod Genet 2011 Hepatosit nükleer faktör 1 beta (clear cell ca) Lai CR J Chin Med Assoc 2013
Hiperöstrojenizm Karsılanmamış yüksek östrojen endometriozis ve over ca icin risk faktörüdür Aromataz artışı 17 BHSD tip 1 artışı ÖSTROJEN COX 2 aktivitesiartışı Munksgaard Gynecol Oncology 2012
ARID1A mutasyonu Clear cell ve endometrioid kanserlerde ARID1A mutasyonu Atipik endometriozis ve bunla ilişkili over kanserlerinde Endometriozis Over kanserinin erken bulgusu?? Wiegand KC N Engl J Med 2010
Epitelyal Over Ca Tip 1 Düşük grade seröz Endometrioid Clear cell Müsinöz Transizyonel (Brenner) karsinom
Tip 1 Epitelyal Over Ca Overe sınırlı Genetik stabil olarak MUTASYONLAR K RAS BRAF PTEN BCL 2 ARID1A PIK3 CA
J Pathol 2011; 225: 157 160
Epitelyal Over Ca Tip 2 Yüksek grade seröz karsinom Karsinosarkom Undiferansiye karsinom
Tip 2 Epitelyal Over Ca MUTASYONLAR Agresif P53 Genetik olarak unstabil HER 2
Kimler over CA gelişimi için riskli? Uzun süreli endometriozis hikayesi(>10 yıl) Erken yaşta endometriozis tanısı Ovaryan endometrioma Endometriozis ile ilişkili infertilite ve/veya infertilite tedavi öyküsü Nezhat F Int J of Gynecological Cancer 2014
USG ENDOMETRİOMA EAOC Nezhat F Int J of Gynecological Cancer 2014
Evre 1 epitelyal over ca da endometriozis sıklığı
Endometriozis&ovaryan kanser kohort çalışmalar
Endometriozis&ovaryan kanser vaka kontrol çalışmaları
Yorum Kohort ve vaka kontrol çalışmalarının çoğunluğunda RR değeri < 2 Endometriozis over ca arasındaki neden sonuç ilişkisi zayıf Endometriomaların mevcut yönetim stratejisini değiştirmek için yeterli kanıt yoktur
Endometrioziste over ca profilaksisi için hangi ilaçlar? Profilaksi için rutin olarak cerrahi uygulanmamalı, kombine OKS kullanımı önerilebilir Histerektomize hastalarda profilaksi için östrojen+progesteron içeren HRT ler kullanılmalı Somigliana Gynecologic Oncology 2006
Endometriozis Over Ca da prognostik faktör? Endometriozisle ilişkili over ca ile diğer over ca lar arasında prognoz açısından farkyok Kumar S Am J Obstet Gynecol 2011 Kim HS British Journal of Cancer 2014
Endometriozis Over Ca da prognostik faktör? Endometriozisle ilişkili over ca ile diğer over ca lar arasında prognoz açısından farkyok Kumar S Am J Obstet Gynecol 2011 Kim HS British Journal of Cancer 2014
Over Ca riski yüksek olan endometrioziste yönetim Fertilite beklentisi varsa Kist duvarı ile birlikte komplet rezeksiyon + adjuvan hormon supresyon tdvi Fertilite beklentisi yoksa Komplet rezeksiyon + adjuvan hormon supresyon tdvi + bilateral salpenjektomi Nezhat F Int J Gynecol Cancer 2014
Endometriozis ile ilişkili Over Ca Yönetimi Fertilite beklentisi varsa tek taraflı ooferektomi ve cerrahi evreleme Fertilite beklentisi yoksa agresif debulking cerrahi
Sonuç Endometriozisten epitelyal over ca gelişebilir ancak aralarında herhangi bir neden sonuç ilişkisi ortaya konulamamış Clear cell ve endometrioid ca gelişimi riski fazla(ortama olarak 3 )
Sonuç Endometriozis veya endometrioma öyküsü olanlar over ca gelişimi açısından daha yakın takip edilmelidir Endometriozis ile ilişkili over ca profilaksisi için rutin olarak cerrahi önerilmemeli, KOK daha uygun