BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Anket
Anket yoluyla bilgi toplama (Collecting Primary Data Through Questionnaires)
Anket, sistematik bir veri toplama yöntemidir. Veriler, önceden belirlenmiş insanlara bir dizi soru sorarak elde edilir. Anket yöntemi ile çok farklı türde veri toplamak mümkündür.
Anketler, az detaylı veri sağlamalarına rağmen, kısa zamanda büyük miktarlarda veri toplanmak için uygundurlar.
Anketler ikiye ayrılır Yapılandırılmamış (Unstructured): Bir kompozisyon halinde yazdırma veya serbestçe listeleme, yorumlama listeleme, boşluk doldurma) veya açık uçlu sorularla Yapılandırılmış (Structured): Cevapları şıklar haline getirilmiş sorularla
Yapılandırılmamış (Unstructured) 1.Yorumlama sorusu: - Sizce Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında görev alan bir Rehber Öğretmenin sorumlulukları nelerdir? (kısaca açıklayınız) 2. Listeleme sorusu - Sizce Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında verilen PDR hizmetlerinde karşılaşılan sorunlar nedenleri nelerdir? (kısaca açıklayınız) 3. Boşluk doldurma - Mesleki kıdeminiz? Lütfen yıl olarak belirtiniz (...)
Yapılandırılmış anketler ya Likert tipi bir skala ile ya da çoktan seçmeli cevap seçenekleri ile veri toplar.
Kapalı uçlu sorular (sınıflayıcı türde ölçüm yapan sorular), dercelendirme ölçekleri (Likert tarzı ölçekler, zıt anlam ölçekleri ve sıralayıcı ölçekler) kullanırlar.
Kapalı uçlu sorular (sınıflayıcı türde ölçüm yapan sorular), dercelendirme ölçekleri (Likert tarzı ölçekler, zıt anlam ölçekleri ve sıralayıcı ölçekler) kullanırlar. Soru 1: Size göre öğrenci disiplin suçlarının en önemli nedeni nedir? (Sınıflama) Soru 2: Okuldaki başarısızlığın nedenlerini en önemli gördüğünüzden başlayarak en az önemliye doğru sıralayınız (1=en önemli) (Sıralama) - Öğretmen öğrenci iletişimindeki yetersizlik - Okul yönetiminin baskıcı tutumları - Ailelerin eğitim-öğretime olan ilgisizliği - Aile içi sorunlar - Akademik başarısızlık
Anket Maddelerinin Oluşturulması Araştırma konusunda aklınıza gelen her şeyi not edin. Başlangıçta fazla madde olması iyidir. Mükemmel soru hazırlamaya odaklanmayın. İlk başta, tüm konulara değinmek önemlidir. Anket maddelerini oluşturmak için, beyin fırtınası, ağaç diyagramları ve diğer fikir üreten metotlar yararlı olacaktır.
Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikler * Açıkça yazılma: İfadeler net olmalı ve kolay anlaşılabilmelidir. Teknik terim, kısaltma ve jargonları kullanmaktan kaçının. * Kısa olma: Anketin maddelerini yanıtlayan kişinin dikkati dağılmaması ve ankete konsantre olabilmesi için konu dışı kelimeleri ve fikirleri ortadan kaldırın.
Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikler (devam) * Belirli olma: Her soruda bir fikir üzerinde odaklanın. Her madde bir tek davranış, tavır, fikir, olay ya da konu ile ilgili olmalıdır. Bunun için ve, ya da gibi bağlaçları kullanmayın
Bir anket maddesinin taşıması gereken özellikler (devam) * Açık olma: İnsanları ne sorulduğunu tahmin etmeye zorlamayın. İfadenizin herkes tarafından aynı şekilde anlaşıldığından emin olun. Eğer gerekliyse ek açıklamalar yapın.
Cevap Formatının Seçimi Anketler genelde insanların bir ifadeye ne kadar katıldıklarını, bir şeyin ne kadar önemli olduğunu yada bir şeyin ne sıklıkla yapıldığını öğrenmeye yöneliktir. Anket cevaplarında kullanılabilecek bazı cevap formatları:
Derecelendirme ölçekleri Anketlerde genelde ürün ya da hizmetlerin belirli bir ölçeğe göre derecelendirilmeleri istenir. Bazı anketlerde ise insanlara verilen ifadelere ne kadar katıldıkları ya da katılmadıkları sorulur.
Likert tipi cevaplamada Tamamen katılıyorum dan hiç katılmıyorum a veya önemli den önemsiz e veya çok acıyor dan hiç acımıyor a cevap derecelemeleri kullanılır.
A KESİNLİKLE KATILMIYORUM B KATILMIYORUM C KARARSIZIM D KATILIYORUM E KESİNLİKLE KATILIYORUM A HİÇ TATMİN OLMADIM B TATMİN OLMADIM C KARARSIZIM D TATMİN OLDUM E ÇOK TATMİN OLDUM A ÇOK KÖTÜ B KÖTÜ C ORTA D İYİ E ÇOK İYİ
Derecelendirme ölçeklerini hazırlarken uç noktaların zıt anlamda olduklarından emin olun (yoksa anketten alınan yanıtlar taraflı olur). Örneğin A GENELDE TATMİNKAR B TAMAMIYLA TATMİNKAR C SON DERECE TATMİNKAR D MÜKEMMEL
Maddeleri sıralamak Başka bir cevap formatı, bir seçenek listesindeki maddeleri farklı kriterlere (örnek: önem derecesi) göre sıralamalarını istemektir. Örneğin: Lütfen aşağıdaki 5 iyileştirme amacını önem sırasına göre ( 1 en önemliyi, 5 en önemsizi temsil edecek şekilde) sıralayınız. ÇABUK BAŞARI ELDE ETMEK ÜRETİMİN MİKTARINI ARTTIRMAK FİYATLARI DÜŞÜRMEK BİRİKEN İŞ SAYISINI AZALTMAK HATA MİKTARINI DÜŞÜRMEK
Tercihleri belirlemek (çoktan seçmeli) Burada, ifade ya da tercihlerden oluşan bir listeden uygun olan tercihleri yuvarlak içine alarak işaretlemeleri istenir. Bu tür soruların cevaplandırılması, sıralama sorularından daha kolaydır.
Yorumlar ve açık uçlu sorular Bazen ankete katılanların ek yorumlarına ihtiyaç duyulabilir. Burada cevaplayıcılara, kendileri için önemli olanları ve istediklerini kendi cümleleriyle yazabilmeleri içinboş bir alan bırakılır. - Kendimizi nasıl geliştirebileceğimiz konusunda önerileriniz var mı? - Eklemek istediğiniz başka bir husus var mı? Bu bilgiler hiç dokunulmamış konuları ortaya çıkarmak için çok yararlıdır. Ancak bu sorulara verilen cevapları yorumlamak çok zordur.
Demografik sorular (kişisel sorular) Demografik sorular genelde katılımcıları sınıf, yaş ya da eğitim seviyesi gibi kriterlere dayalı olarak daha küçük ve özellikli gruplara ayırmak için kullanılır. Eğer anketin amaçlarından birisi iki farklı grubun verdiği yanıtlar arasındaki önemli farklılıkları belirlemek ise bu ayrıştırma önemlidir. Ancak demografik soruların cevaplayıcıların kimliğini ortaya çıkartacak olması onların kendilerini rahatsız hissetmelerine ve dürüst cevap vermemelerine yol açabilir. Burada endişeleri azaltmak için, anket cevaplarının nasıl kullanılacağını anlatan bir açıklama ve cevapların gizliliğini içeren bir taahhüt yararlı olabilir.
Maddelerin Gözden Geçirilmesi (Kontrol Formu) Hazırladığınız soru maddeleri ve cevap formatlarının aşağıdaki özelliklere uyup uymadıklarını inceleyin. anketin amacına uygun mu? Ankette yer alan her bir soru için özel bir nedeniniz olduğundan emin olun. Her zaman anketin amacına ve bu amacı destekleyecek bilgi çeşidine odaklanın. anket yapılan bireyler için uygun mu? Ankete insanların bilmedikleri, cevapveremeyecekleri maddeleri eklemeyin. uygun sonuçlar sağlayabilecek yetenekte mi? Elde edilen verileri, araştırmacının ihtiyaç duyduğu nitelikteki bilgiyi sağlamalıdır.
Anket soruları aşağıdakiler gibi olmasın belirsiz Yanlış yorumlanabilecek kelime ve ifadelerden kaçının. çakışan Birbiri ile çakışan cevap seçeneklerini vermekten kaçının. Yönlendiren İnsanları, arzuladığınız cevaplara yönlendirecek ipuçları vermekten kaçının. Çift taraflı olan Aynı madde içerisinde iki ayrı konu olmamasına dikkat edin.
Anketin Girişi ve Talimatları Anketler genelde, anketin amacını ve verilerin nasıl kullanılacağını anlatan kısa bir giriş paragrafı ile başlar. Giriş paragrafını, anketin nasıl doldurulacağını anlatan kısa kurallar takip eder. Özellikle ankette demografik maddeler mevcutsa, insanlara güven vermek için, verecekleri yanıtların gizli kalacağına dair bir ifade bu bölümde yer almalıdır.
Anketin Test Edilmesi Taslak bir anket hazırladıktan sonra, anketi geliştirmek ve muhtemel hataları belirlemek için test edebilirsiniz. Test, anket geniş kitlelere dağıtmadan önce, güvenilirlik ve geçerliliğinden emin olmak için yapılır. Test genelde büyük grubu temsil eden daha küçük bir gruba uygulanır. Burada anlamı açık olmayan sorular, eksik ve yanlış sorular belirlenir. Uzman kanısına başvurulur.
Anketle veriler nasıl toplanır? 1- posta, 2- telefon, 3- yüzyüze görüşme 4- internet