SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ?

H.Ü. İksad ve İdar Blmler Faküles Dergs, Cl 30, Sayı, 01, s. 137-161 SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ G7 ÜLKELERİ İÇİN GEÇERLİ Mİ? Öz Burcu ÖZCAN Saın alma gücü pares (SAGP) orak br para brm cnsnden fade edldğnde, ulusal ve yabancı fya düzeylernn eş olması gerekğn ler sürmekedr. SAGP, mal pyasası arbrajının ülkelere karşı fyalardak parey yürürlüğe koyduğu fkrne dayanmaka olup mulak ve nsp ürler arasında br ayrım le açıklanablmekedr. SAGP oldukça genş çaplı br amprk merak doğurmuşur. Faka uarlılığı konusunda br uzlaşı söz konusu değldr. Geçerllğn es emek üzere brçok amprk eknk kullanılmakadır. Bu çalışmada se G7 ülkeler çn 1980-010 dönem boyunca yaay kes bağımlılığı ve çoklu yapısal kırılma durumunu dkkae alan PANKPSS esn kullanarak SAGP nn geçerllğn sınamakayız. Sonuçlar, çoğu durumda SAGP nn geçerllğn ey emekedr. Anahar Sözcükler: Saın alma gücü pares, ek fya kanunu, panel brm kök es, yapısal kırılmalar. Absrac Does Purchasng Power Pary Hold For G7 Counres? Purchasng power pary (PPP) suggess ha, once convered o a common currency, naonal and foregn prce levels should be equal. I reles on he dea ha goods marke arbrage enforces pary n prces across counres, and can be llusraed by makng a dsncon beween absolue and relave PPP. PPP has araced a large emprcal neres. However, here s no consensus on wheher or no holds. There are many appled echnques ha used o es he valdy of PPP. In hs sudy, we am o nvesgae he valdy of PPP for G7 counres beween 1980-010 years by usng PANKPSS es, whch akes accoun crossseconal dependency and mulple srucural breaks. The resuls confrm he valdy of PPP n mos suaons. Keywords: Purchasng power pary, law of one prce, panel un roo es, srucural breaks. Yrd.Doç.Dr., Fıra Ünverses, İksa Bölümü, ELAZIĞ, bozcan@fra.edu.r

138 Burcu ÖZCAN GİRİŞ SAGP eors Cassel (1918) arafından gelşrlmş olup ksaa brkaç yüzyıl öncesne dayalı uzun br geçmşe sahp olmakla beraber, spesfk ermnolojs 1. Dünya Savaşı sonrası yıllarda oraya çıkmışır. Br dğer fadeyle, SAGP savaş sırasında ve sonrasında genş çaplı enflasyon oranları le yüzleşen büyük sanayleşmş ülkeler arasında nomnal dövz kurlarının uygun sevyelernn belrlenmesne lşkn uluslar arası polk arışmalar sırasında gündeme gelmşr. SAGP nn emel dayanağı ek fya kanunudur (TFK). Söz konusu kanun, aynı malın k farklı yerde aynı fya düzeyne sahp olması gerekğn ler sürmekedr. Eğer TFK geçerl se, uluslar arası arbraj orak br para brm cnsnden fade edldğ zaman, ülkelere karşı her malın fyaının eşlenmesn gerekrmekedr (Allsopp, Zurbruegg, 003). SAGP snn dayanağı olan TFK herhang malı çn şu şeklde göserleblr (Caporale ve Cerrao, 006: 74-75): * P = SP (1) * P, herhang malının ulusal fya düzeyn, P malının uluslar arası fya düzeyn, S se dövz kurunun ulusal fya düzeyn gösermekedr. (1) Nolu denklem malının ulusal fya düzeynn aynı malının yurdışı fya düzeynn nomnal dövz kuru le çarpımına eş olduğunu fade emekedr. Mulak SAGP, dövz kurunun, ulusal fya düzeynn uluslar arası fya düzeyne br oranı olduğunu fade emeke olup () nolu denklem üzernde göserlmekedr: * S= P / P () Faka genellkle () nolu denklem logarmk bçm le şu şeklde edlmekedr: s = * p p Nsp SAGP se, nsp fya düzeylerndek değşklklern nomnal dövz kurundak değşklkler arafından dengelenmesn gerekrmeke olup (3) nolu denklem le göserlmekedr: * P = P + S (3)

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 139 Ayrıca SAGP nn geçerl olamayacağı yönünde brçok neden ler sürülmekedr. Örneğn, a) Tek fya kanunu, ulaşım masraflarının olmadığını ve k pyasa arasında farklı verglern uygulanmadığını varsaymakadır. Faka gerçek dünyada ulaşım masraflarının ve car kısıların olması benzer ürünlern fyalarının brbrnden farklı olmasına yol açmakadır. b) Mal pyasalarındak monopols ve olgopols deneymler ulaşım masrafları ve dğer car engeller le farklı ülkelerde saılan benzer malların fyaları arasındak bağlanıyı zayıflamak üzere ekleşm çersne greblmekedr. c) Farklı ülkelerde raporlanan enflasyon verlernn farklı mal sepelerne dayalı olmaları da br başka ekendr (Rdzuan, Ahmed, 011: 43). Bu bağlamda SAGP nn amprk * geçerllğ bakımından, emel problem P ve P ı emsl emek üzere kullanılan değşkenlerle lgldr. Söz konusu k göserge br dz mal grubunun fya düzeylern emsl emekedr. Amprk çalışmalarda ulusal ve uluslar arası fya düzeyler kolaylıkla bulunamadığı çn söz konusu değşkenler emslen fya ndeksler kullanılmakadır. Buradak emel problem, ulusal ve uluslar arası fya ndekslernn aynı ürün sepene dayalı olmamasıdır. Br dğer problem se var olan ndekslern genellkle hem car, hem de car olmayan mal ve hzme gruplarını kapsamalarıdır. Faka car olmayan mallar çn uluslar arası arbrajdan bahsemek bu malların fyalarının ulusal fakörlerce * belrlenmesnden dolayı anlam fade ememekedr. Bu durum se P le P arasında farklılığa yol açmakadır (Alves vd., 001: 1176). SAGP, ksa polkaları açısından sadece dövz kurunun belrlenmesnde parasal yaklaşımı çeren brçok dövz modelnn merkez br parçası olmasından öürü değl, aynı zamanda polk sonuçları açısından öürü de önemldr. Eğer SAGP eors uzun dönemde geçerl se ulusal para ooreler bağımsız para polkası uygulamalarında başarılı olacak ve eş anlı br şeklde dövz kuru harekelern de konrol edebleceklerdr. Aks halde SAGP nn geçerszlğ, caree konu olan malların arbrajından sınırsız kazanımların elde edlmes hmaln doğuracak ve dövz kurunun belrlenmesndek parasal yaklaşımı devre dışı bırakacakır (Rdzuan, Ahmed, 011: 49). Ayrıca, SAGP ulusal para brmnn aşırı ya da eksk değerlenmş olupolmadığının aynnde de kullanılmakadır. Ulusal paranın aşırı değerl olması makroekonomk skrar üzernde ahrp edc eklere yol açığı çn SAGP dövz kurunun yanlış ayarlanma derecesn oraya koymaka ve buna uygun polk çareler oluşurmak üzere kullanılmakadır. Bununla brlke, reel dövz kuru br ülkenn uluslar arası arenada rekabe durumu hakkında se kaba br göserge şeklnde kullanılablmekedr (Taşan, 005: 038).

140 Burcu ÖZCAN SAGP den sapmalar reel dövz kurunun hesaplanması le ölçülmekedr. Eğer reel dövz kuru 1 e eş se SAGP geçerldr. Eğer reel kur 1 den küçük se, nomnal dövz kuru aşırı değerlenmşr. Bu nedenle ulusal para her ülkedek malların reel malyenn aynı olması çn değer yrme hyacı çersndedr. Tersne, reel dövz kuru 1 den büyük se, bu defa nomnal dövz kuru eksk değerlenmş demekr. Ulusal para ülkelerdek malların reel malyelernn aynı olması çn değer kazanma hyacı çersndedr (Allsopp, Zurbruegg, 003: 6). Dış care açısından se, 1 den küçük reel kur ulusal paranın aşırı değerl hale geldğn, bu durumun se halaı arırarak ve hracaı azalarak dış care dengesne zarar vereceğn gösermekedr. Tersne 1 den büyük br reel kur se ulusal paranın eksk değerl hale geldğn, bu durumun se halaı azalarak ve hracaı arırarak dış care dengesne kakıda bulunacağını fade emekedr. Kısacası, SAGP ya da reel kur ülkelern dış careek rekabesellklernn de br ölçüsüdür. Açıklandığı üzere SAGP eors uluslar arası ksaçılar arafından uzunca br süredr ncelenen ve uygulamadak makro ksa polkalarına yön veren br eordr. Bu çalışmada amaçlanan söz konusu eornn gelşmş 7 ülke (G7) çn geçerllğn sınamakır. Çalışma, Carron--Slvesre (005) arafından önerlen PANKPSS brm kök esne dayalı eknğ açısından mevcu yazına kakıda bulunmakadır. Yapılan ncelemeler necesnde G7 ülkeler kapsamında SAGP nn geçerllğnn PANKPSS es le araşırılmadığı esp edlmşr. Çalışmada konu le lgl eork açıklamalara yer veren grş kısmından sonrak bölümler se şu şeklde düzenlenmşr: Brnc bölüm, konu le lgl yazın aramasına yer vermekedr. İknc bölüm, ver ve ekonomerk meodolojnn açıklanmasına dayalıdır. Üçüncü bölüm, amprk bulgulara yer vermekedr. Son bölüm se bulguların değerlendrlmesne dayalı olan sonuç kısmıdır. 1. YAZIN TARAMASI SAGP nn geçerllğn sınamak üzere, özellkle 1973 sonrası Breon- Woods ssemnn çöküşü necesnde ve esnek dövz kuru ssemne geçş le brlke brçok çalışma yapılmışır. Kısa dönemde SAGP nn geçerl olmadığı genellkle kabul edlrken, uzun dönemde se SAGP nn geçerllğ nceleme konusudur. Örneklem hacmne ve kullanılan eslern ürüne bağlı olarak bazı çalışmalar uzun dönemde SAGP y desekler yönde kanılara ulaşmışır. Faka SAGP ye yakınsama hızının son derece düşük olduğu esp edlmşr. Çünkü sapmaların her yıl %15 cvarında br oran le azaldığı görülmekedr k, bu durum SAGP den sapmaların yarı ömrünün 3 le 5 yıl arasında olduğunu fade emekedr (Nusar, 003: 19-130).

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 141 Genellkle, SAGP nn es edlmesnde kullanılan k amprk eknk söz konusudur. SAGP nn uzun dönemde uarlılığı çn reel dövz kuru sersnn kovaryans durağanlık zlemes gerekldr. Zaman serlernde durağanlık analznde brm kökün varlığı es edlmekedr. Bu nedenle, reel dövz kuru sersnde brm kökün varlığını reddeme SAGP nn geçerllğ yönünde kanılar sunmakadır. Leraürün br başka kolu se, eşbüünleşme eknğne dayalıdır. Bu durumda, SAGP nn geçerl olması çn nomnal dövz kurlarının ve nsp fyaların eşbüünleşk olması gerekmekedr. İlgl leraür kullandıkları eknkler açısından gruplandırıldığında lk grubun, zaman sers brm kök esler le SAGP y sorguladığı görülmekedr. Örneğn, Abumusafa (006), Narayan (005), Narayan (006), Bern vd. (007), Çağlayan ve Saçıldı (010), Cashn ve Mcdermo (006), Lohan ve Taylor (1996), Cuddngon ve Lang (000) ve Taşan (005) a a çalışmalar bu grupa yer almakadır. İknc grup çalışmalar se, doğrusal olmayan brm kök esler ve eknkler kullanarak SAGP eorsnn geçerllğn sorgulamakadır (örneğn, TAR, KSS, ESTAR gb yönemlerle). Örneğn, Chorareas vd. (00), Lew (003), Shvely (003), Bec vd. (004), Enders ve Chumrusphonler (004), Erla (004), Bahman-Oskooee ve Gelan (006), Narayan ve Narayan (007) le Chang vd. (010) ye a çalışmalar bu gruba grmekedr. Üçüncü grup çalışmalar se, zaman sers ya da panel eşbüünleşme eknklern kullanarak nomnal dövz kuru le yerl ve yabancı fya düzeyler arasında eşbüünleşme lşksnn olup olmadığının analz le SAGP nn geçerllğn araşırmakadır. Örneğn, Joshesk ve Koesk (011), Fsher ve Park (1991), Cheung ve La (1993), Koukouraks (009), Muhammad vd. (009), Yazgan (003) zaman sers eşbüünleşme eknkler le Caporale ve Cerrao (006), Basher ve Mohsn (004), Rdzuan ve Ahmed (011), Drne ve Raul (003), Narayan (010), AL-Omar ve Ghal (009), Jenkns ve Snah (005), Pedron (001), Çağlayan ve Şak (009), Nagayasu (1998), Azal vd. (001) se panel eşbüünleşme eknkler le Boyd ve Smh (1999) le Sders (006) se hem zaman sers, hem de panel eşbüünleşme eknkler le SAGP y sınayan çalışma örneklerdr. Dördüncü ve son grupak çalışmalar se çeşl panel brm kök eslern kullanarak SAGP y es emekedr. Leraürün ve ulaşılan sonuçların çok kapsamlı olması nedenyle bu çalışmada sadece kullanılan eknk le uyumlu olarak panel brm kök eslerne dayalı çalışmaların yönemler ve sonuçları aşağıda açıklanmakadır.

14 Burcu ÖZCAN Panel brm kök eslerne dayalı çalışmalardan bazıları SAGP nn geçerllğ yönünde kanılar elde emşr. Örneğn, Nazar ve Mobarak (010) perol hracaçısı ülke grubu çn 1974-007 dönem boyunca panel LM brm kök esn kullanarak, Lunel (001) OECD ülkeler çn yaay kes bağımlılığını dkkae alan panel brm kök es le Lopez (003) DF-GLS-SUR es le br grup endüsryelleşmş ülke grubu çn, Berne vd. (007) se 1 Avrupa ülkes çn 1980-1998 dönem boyunca, Güloğlu vd. (011) se 1991: 1-008: 3 boyunca Türkye nn 18 care parnerne göre hesaplanmış reel dövz kuru serlerne yapısal kırılmaları dkkae alan Carron- Slvesre panel brm kök es uygulayarak, Hemonen (1999) 13 AB üyes çn Avrupa Para Ssem dönem olan 1980: 1-199: dönem boyunca, Flessg ve Srauss (000) 19 OECD ülkes çn 1974: 1-1996: 3 dönem boyunca, Coakley ve Fueres (1997) G7 ülkeler ve İsvçre çn 1973-96 dönem boyunca IPS brm kök es kullanarak, Kalyoncu ve Kalyoncu (008) 1980: 1-005: 4 dönem boyunca 5 OECD ülkes çn IPS panel brm kök es le Kuo ve Mkkola (001) 1949-96 dönem boyunca 3 sanayleşmş ülke çn KPSS brm kök es uygulayarak, Taoğlu (009) 5 OECD ülkes çn Panel LM brm kök es kullanarak, Baharumshah ve Borsc (008) e a çalışma 13 Ora ve Doğu Avrupa ülkes çn 1994-005 dönem boyunca SURADAF brm kök es kullanarak, Kasman vd. (010) arafından yapılan çalışma Ora ve Doğu Avrupa da yer alan 11 geçş ekonoms ve 3 pyasa ekonoms (Kıbrıs, Mala ve Türkye) çn panel LM brm kök esler le Alman markı cnsnden hesaplanmış dövz kuru serlernde 7 ülke çn SAGP y desekler yönde sonuçlara ulaşmışırlar. Bazı panel brm kök çalışmaları se, SAGP nn geçerl olmadığı yönünde kanılara ulaşmışır. Örneğn, Wu ve Chen (1999) 8 pasfk ülkes çn, Cerrao ve Sarans (004) yaay kes bağımlılığını dkkae alan panel brm kök eslerne dayalı olarak 0 OECD ülkes çn, Wagner (008) yaay kes bağımlılığını dkkae alan Ba ve Ng esn kullanarak, O Connell (1998) yaay kes bağımlılığını dkkae alan brm kök esler necesnde 64 reel dövz kuru sers çn SAGP nn geçerl olmadığını esp emşr. Panel brm kök eslerne dayalı olan çalışmaların bazıları se karışık sonuçlara varmışır. Örneğn, Olayungbo (011) 16 Sahra-alı Afrka ülkes çn 1980-005 dönem çn IPS ve LLC panel brm kök esler uygulayarak Uganda ve Gana dışında SAGP nn geçerl olmadığını bulurken, Acaravcı ve Özürk (010) 8 geçş ekonoms çn 199-009 dönemne a aylık verler kullanarak LM yapısal kırılmalı brm kök es le Bulgarsan ve Romanya harç SAGP nn deseklenmedğn sapamış, Erla (009) se 1984: 1-001: 6 dönemne a aylık verler kullanarak Türkye nn büyük care orakları bakımından 17 reel dövz kuru sersne 7 ade panel brm kök es uygulamış ve her es çn SAGP nn geçerllğ yönünde farklı sonuçlar elde emşr. Mkenda (001) SAGP y 0 Afrka ülkes çn IPS panel brm kök es

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 143 kullanarak sınamış ve üç reel dövz kuru ndeks çn (hala bazlı, kl ndeksler ve car ağırlıklandırılmış çoklu ndeksler) SAGP nn geçerl olduğunu, faka hraca bazlı ndeks çn se geçerl olmadığını bulmuşur. Baharumshah vd. (005) heerojen panel çn asarlanmış panel brm kök eslern kullanarak 6 Doğu Asya ülkes çn uzun dönem SAGP sn es emş ve krz önces dönemden (1973-1997) farklı olarak krz sonrası dönemde reel Asya dövz kuru serlernn oralamalarına ger döndüğünü esp emşr. Erla ve Özdemr (003) Türkye nn 17 büyük care orağı le olan dövz kuru serlern kullanarak, 1984.01-001.06 dönemne a aylık verler yardımı le SAGP hpoezn panel brm kök esler le sınamış ve breysel ADF ve KPSS eslernn SAGP yönünde çok az desek sağladıklarını, LLC ve IPS panel brm kök eslernn se SAGP y desekledklern, Hadr esnn se durağanlığı reddeğn sapamışır. MADF ve SURADF esler se SAGP nn geçerl olduğunu oraya koymuşur. Son olarak, Breung ve Candelon (005) 5 Güney ve Lan ABD le 5 Asya ülkes çn yapısal kırılmaya zn veren panel brm kök es sonucu esnek dövz kuru ssemne sahp olan Asya ülkeler çn SAGP nn uzun dönemde geçerl olduğunu bulmuşur.. VERİ VE METODOLOJİ.1. Ver Çalışmada G7 olarak smlendrlen 7 gelşmş ülke (İnglere, Fransa, Kanada, İalya, Almanya, ABD, Japonya) çn reel efekf dövz kuru serler (005 yılı bazlı) Dünya Bankası Ver Tabanından (World Developmen Daa Base) 1980-010 dönem boyunca yıllık olarak emn edleblmşr. Söz konusu serlere öncelkle doğal logarmk dönüşüm uygulanmış ve daha sonra brm kök esler le durağanlık analzler yapılmışır. Bu bağlamda, (4) nolu denklem le fade edlen reel dövz kuru (RER) logarmk bçm le (5) nolu denklem le göserleblr. Burada NER nomnal dövz kurunun fadesdr (Br brm yabancı paranın ulusal para cnsnden f d fyaı), P ve P se sırasıyla dış ve ç fya düzeylerdr (Narayan, 005: 1064). P RER = NER (4) P f d ln RER = ln NER + ln P ln P (5) f d

144 Burcu ÖZCAN Eğer reel dövz kuru AR(1) sürec zlyor se, ln RER = α o + α1 RER 1 + ε (6) şeklnde yazılablr. (6) Nolu denklemde ε oo korelasyonsuz haa sürecn, fade emekedr. Uzun dönemde SAGP nn geçerl olması çn α ˆ 1 αo se sab <1 olmalı k, reel dövz kuru durağan br süreç zlesn. Eğer ˆα 1 =1 se reel dövz kuru sersnde brm kök vardır k, bu durum reel dövz kuru serlerne yönelk şokların sürekl olduğunu, serlern oralamalarına ger dönmedklern ve uzun dönemde SAGP nn geçerl olmadığını gösermekedr. Bu çalışmada, reel dövz kuru serlernn durağanlık analz çn yaay kes bağımlılığını ve yapısal kırılmaları dkkae alan Carron- Slvesre panel brm kökü es (PANKPSS) kullanılmakadır. Leraürdek yen döneme a çalışmalar, esk çalışmaların 1973 sonrasının esnek dövz kuru dönemnde genellkle SAGP y desekleyc yönde kanılara ulaşamamalarını kullanılan kısa örneklem boyularına ve lgl eslern düşük saskî güçlerne afemekedrler. Bu nedenle kısa örneklem boyuu problemn çözmek üzere brçok araşırmacı uzun zaman serlernn kullanılmasını önermeke ken, dğerler se panel ver ekonomers gb daha gelşmş ve güçlü eknklern kullanılmasını avsye emekedrler (örneğn, panel brm kök esler, yapısal kırılmaya zn veren panel brm kök esler ve panel eşbüünleşme esler gb). Panel brm kök esler hem zaman, hem de yaay kes boyuunu dkkae almalarından öürü zaman sers brm kök eslerne göre daha güvenlr sonuçlar vermekedrler. Ayrıca, SAGP nn geçerllğn sınayan brm kök eslernde yaay kes bağımlılığının da dkkae alınması gerekldr. Çünkü öncelkle, ek fya kanununun ve SAGP nn emeln hazırlayan lkeler ülkeler arasındak ekonomk lşklere dayalıdır. İkncs, dünya ekonoms gkçe daha büünleşr br hal almaka ve bu nedenle şokların brçok ülke üzernde eklere sahp olması beklenmekedr. Üçüncüsü, ülkelern reel dövz kurlarının hesaplanmasında emel alınan ülkenn fyalar genel düzey (fya ndeks) yer almakadır. Bu nedenlerden öürü, ülkelern reel dövz kuru serler arasında bağımlılık söz konusudur (Wagner, 008). Son yıllarda yaay kes bağımlılığının yanı sıra yapısal kırılmalara zn veren panel durağanlık esler de kullanılmaya başlanmışır. Özellkle dövz kuru gb ksad koşulların değşmesne çok duyarlı olan serlerde, bazı

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 145 dönemlerde yapısal kırılmaların görülmes doğaldır. Bu nedenle dövz kurlarının durağanlığını sınamak çn kullanılan panel brm kök eslernde yapısal kırılmalar da dkkae alınmalıdır. Çünkü Perron (1989) arafından belrldğ üzere, eğer serler yapısal kırılma çeryor seler bu durumda sıfır hpoez aşırı derecede kabul edleblmekedr. Bu se aslında durağan br sürec emsl eden br ser le lgl es sonuçlarının brm kök sürecnn olduğu şeklnde haalı sonuçlar doğurmasına yol açablmekedr. Tüm açıklamalar ışığında bu çalışmada kullanılan, zaman sers brm kök eslerne kıyasla daha güçlü olan, aynı zamanda serdek olası yapısal kırılmaları ve yaay kesler arası bağımlılığı dkkae alan PANKPSS esnn sonuçlarının daha güvenlr olduğu söyleneblr... PANKPSS Tesnn Meodolojs Carron--Slvesre (005) ve Carron--Slvesre vd. (005) arafından gelşrlen Panel KPSS (PANKPSS) brm kök es çoklu kırılma durumunu ve panel oluşuran serlern oralamalarındak ve rendlerndek kırılmayı dkkae almakadır. Tes her br yaay kes brm çn farklı arhlerde ve farklı sayılarda yapısal kırılma durumuna zn vermekedr. Gelşrlen sınama Hadr (000) sınamasına dayanmaka olduğu çn sıfır hpoez durağanlığı fade emekedr. Bu es le panel oluşuran üm serlern durağanlığı hem breysel, hem de orak olarak es edleblmekedr (Güloğlu, İspr, 011; Güloğlu vd., 011). Yapısal kırılmayı dkkae alan bu es şu şeklde göserleblr: y = β + δ + u =1,,,N =1,,.,T (7) m (7) nolu denklemde β = ϕ, k D( Tb, k ) + θ, k DU, k, + β, 1 + ε, (8) k = 1 şeklnde br eşlk söz konusudur. Burada ε, ~..d(0, σ ) ve β 0 = β olup m k = 1 br sabr. (8) Nolu denklemn kukla değşkenler se çn k ıncı kırılma arh olmak üzere şu şeklde anımlanmakadır: D (, ) = 1 = T 1 çn, 0 dğer T b k DU 1, k, = > b k b, k + T, çn, 0 dğer ε, T, nc yaay kes b k

146 Burcu ÖZCAN Modelde, k=1,,..,m olduğu çn m ane kırılmaya zn verlmeke ve Hadr de olduğu üzere u ve ε nn karşılıklı bağımsız dağıldığı varsayılmakadır. Tesn sıfır hpoez Hadr den braz farklı olup H : σ 0, =1,, N şeklndedr. Bu sıfır hpoez alında 8 nolu 0 ε, = denklem şu şeklde yenden yazılablr: y m m *, = + ϕ, k DU, k, + θ, k DT, k, + δ + k = 1 k= 1 β u (9), Burada * DT, k, = Tb, k T b, k > çn, 0 dğer Denklem (9) a breysel yapısal kırılma eklern (oralamadak değşmn yapısal kırılmadan kaynaklandığı durum, b) geçc ekler, ( β 0 çn) c) geçc yapısal kırılma eklern ( θ 0 çn) yan breysel rendlerdek değşm çermekedr., k Carron--Slvesre (005) ve Carron--Slvesre vd. (005: 161) bu nedenle 3 durumu dkkae almakadırlar: a) yapısal kırılmalar panel oluşuran her br ser çn farklı eklere sahprler ve bu ekler θ, k ve ϕ, k le ölçülmekedr. b)yapısal kırılmalar panel oluşuran her br ser çn farklı arhlerde oraya çıkablmekedr. c) Yapısal kırılma sayısı serden serye değşeblmekedr. Ayrıca yaay kes bağımlılığı Maddala ve Wu (1999) paramerk olmayan boosrap yönem le düzellmekedr. Uzun dönem varyansın sab olduğu varsayımı alında H : σ 0 ε, = 0, =1,,.N Durağanlık sıfır hpoez LM HOM Burada N LM HOM sasğ kullanılarak sınanablr: 1 ( λ ) = N ( ˆ ω T S ) (10) S = u j j= 1 = 1 ve N T = 1, N 1 1 ˆ ω ˆ ω = lmt S, T dr. = 1

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 147 Yukarıdak denklemlerde u ˆ ) EKK kalınılarını fade ederken, (, ω se u nn uzun dönem varyansının uarlı br ahmncsn gösermekedr. λ erm se LM sasğnn yapılsa kırılma arhlerne bağlı olduğunu gösermekedr. Her br yaay kes brm çn λ vekörü (11) nolu denklem le anımlanmakadır: λ =( λ,..., ), 1, = ( T,1 / T... T, / T) λ m b b m (11) Dolayısı le λ her br yaay kes brm çn yapısal kırılmaların üm gözlemlere (T) oranla görel konumunu belrmekedr. Uzun dönem varyansının yaay kes brmler arasında değşmne zn verlmes durumunda se LM sasğ şu şeklde hesaplanmakadır: He LM He N 1 ( λ ) = N ( ˆ ω T S ) (1) = 1 T = 1 LM saskler şu şeklde sandarlaşırılmışır:, N ( LM ( λ) ξ ) Z ( λ) = ~ N(0,1) (13) ς Z (λ) sasğnn önce T, sonra N çn asmok olarak sandar normal dağılım göserdğ spalanmışır. Burada ξ ve ς beklenen değer ve varyansların her br yaay kes çn armek oralamasıdır. Br dğer fadeyle, N 1 1 ξ = N ξ ve ς = N = 1 N = 1 ς Z (λ) değşken çn breysel beklenen değer ( ξ ) ve varyanslar ( ς ) şu şeklde hesaplanablr (Carron--Slvesre, 005; Carron--Slvesre vd., 005): m + 1 ( λ, k λ, 1 ) k = 1 ξ = A k ve ς m + 1 ( λ, k λ, 1 k = 1 = B k ) 4

148 Burcu ÖZCAN β = θ, k = 0 kısıı alında λ, 0 = 0, λ, m+ 1 = 1, A=1/6 ve B=1/45 alırken, β 0 çn A=1/15 ve B=11/6300 olarak almakadırlar. θ, k Denklem (13) dek Z (λ) sasğnn hesaplanablmes çn yapısal kırılma arhlernn blnmes gerekldr. Carron- Slvesre vd. (005) yapısal kırılmaları çsel olarak belrlemeke ve bu amaçla Ba Perron (1998) un haa kareler oplamının global mnmzasyonu sürecn zlemekedrler. Ba Peron (1998) sürecnde kırılma arhlernn ahmn çn ( T b, 1..... Tb, m ) (9) nolu denklemden elde edlen haa kareler oplamını (RSS) mnmze eden argüman seçlmekedr. Bu süreç (9) nolu denklem le şu şeklde göserleblr (Güloğlu ve İspr, 011): ( ˆ... ˆ T b,1 Tb, m )= arg mn RSS ( T b,1...... Tb, m ) (14) T b, 1... T b, m Mümkün üm max m m =(1,.N) değerler çn kırılma arhler ahmn edldken sonra, her br yaay kes çn uygun kırılma sayısı seçlerek m nn opmal değer belrlenr. Ba ve Perron (1998) burada k farklı süreç önermekedr. İlk, Lu-Wu ve Zdek (1997) arafından gelşrlen değşrlmş Schwarz blg krerlerne (LWZ) dayalıdır. İknc süreçe se yapısal kırılma sayısını belrlemek üzere ard arda F sasğnn hesaplanması gerekmekedr. Ba ve Perron (1998) F sasğnn asmok dağılımını sadece rend çermeyen regresyon çn üremş olmalarına rağmen knc sürecn kullanılmasını avsye emekedrler. Carron--Slvesre vd. (005) rendsz regresyon çn knc sürec, rendl regresyon çn se blg krerlerne dayalı olan knc sürec kullanmakadırlar. 3. AMPİRİK BULGULAR Öncelkle zaman sers brm kök eslernden ADF es le yaay kes bağımlılığını ve yapısal kırılmaları dkkae almayan panel 1. kuşak brm kök es sonuçları karşılaşırma amacı le Tablo 1 ve Tablo üzernde verlmşr.

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 149 Tablo 1: Zaman Sers Genşlelmş Dckey Fuller (ADF) Tes Sonuçları Ülkeler Sabl Sabl ve Trendl Tes İs. Olasılık Tes İs. Olasılık Kanada -1.747484 0.3978-1.364640 0.8500 Fransa -3.064607** 0.0403 -.85806 0.1893 Almanya -.48001 0.149 -.38065 0.3816 İalya -1.949967 0.306-1.966960 0.5950 Japonya -.358930 0.1616-1.65761 0.740 İnglere -.76951 0.0751 3.43140 0.0961 ABD -1.39793 0.574-3.571 0.054 No: **%5 düzeynde sıfır hpoeznn reddedldğn gösermekedr. Geckme uzunlukları Schwarz blg krerne göre belrlenmşr. Tablo 1 de yer alan breysel ADF brm kök es sonuçlarına göre, sadece sabl modelde Fransa çn %5 düzeynde serde brm kök olduğunu belren sıfır hpoez reddedlmekedr. Bu sonuçlar doğrulusunda %1 ve %5 anlamlılık düzeylernde ADF esnn çoğunlukla G7 ülkeler çn reel dövz kuru serlernn durağan olmadıklarına, başka br fadeyle SAGP hpoeznn geçerl olmadığına şare eğ söyleneblr. Panel brm kök esler se yaay kes brmlern brbrnden bağımsız ve bağımlı olmaları durumuna göre k gruba ayrılmakadırlar. 1. Kuşak panel brm kök esler, yaay kes brmlernn brbrnden bağımsız oldukları varsayımına dayalıdır. Örneğn, Im, Pesaran ve Shn (000), Levn, Ln ve Chu (00), Hadr (000), Cho (001) le Maddala ve Wu (1999) arafından önerlen brm kök esler 1. kuşak eslere örnekr. Hadr esnn sıfır hpoez panel oluşuran serlern durağan olduğu şeklnde ken, dğer eslern sıfır hpoez serlern brm kök çerdkler şeklndedr. Tablo panel brm kök es sonuçlarına yer vermekedr.

150 Burcu ÖZCAN Tablo : Brnc Kuşak Panel Brm Kök Tes Sonuçları Tes Sabl Sabl ve Trendl Tes İs. Olasılık Tes İs. Olasılık Levn, L&Chu s -1.6066 0.1037-0.3999 0.3707 Im, Pesaran ve Shn W s. -.175** 0.0169-0.9550 0.1774 ADF-Fsher χ 4.469** 0.0403 17.798 0.161 ADF-Cho Z s. -.0134** 0.0139-0.8444 0.048 Hadr Z s. (sab varyans) 1.1696 0.1118 4.45548* 0.0000 Hadr Z s. (değşen varyans) 1.19385 0.1163.60400* 0.0046 No: LLC, IPS, ADF-Fsher ve ADF-Cho esler çn geckme uzunluğu Schwarz krerne göre, Hadr es çn se Newey-Wes krerne göre belrlenmşr. *%1, ** se %5 anlamlılık düzeylernde sıfır hpoeznn reddedldğn gösermekedr. Sabl model ncelendğnde eslern büyük çoğunluğunun dövz kuru sersnn brm kök çerdğ şeklndek sıfır hpoezn reddekler görülmekedr. Im, Pesaran ve Shn (IPS), Maddala ve Wu (ADF-Fsher) ve Cho (ADF-Cho) esler %5 düzeynde brm kök sıfır hpoezn reddemeke ken sab ve değşen varyans durumlarında Hadr es se durağanlık sıfır hpoezn reddedememekedr. Sadece Levn, L and Chu (LLC) es brm kök sıfır hpoezn reddedememekedr. Sabl model çn eslern çoğunluğu SAGP hpoeznn G7 ülke panel çn geçerl olduğunu oraya koymakadır. Sabl ve rendl model çn se büün esler, dövz kuru sersnn brm kök çerdğ sıfır hpoezn reddedememekedrler. Hadr es se durağanlık sıfır hpoezn reddemekedr. Dolayısı le sabl ve rendl model çn üm esler SAGP hpoeznn geçerl olmadığı yönünde kanılar sunmakadır. Başka br fadeyle, 1. kuşak panel brm kök esler sabl ve sabl ve rendl model çn SAGP nn geçerllğ açısından çelşkl sonuçlar doğurmakadır. Daha önce yapılan açıklamalar doğrulusunda yaay kes bağımlılığını ve yapısal kırılmaları dkkae alan brm kök eslernn dövz kuru serlernn durağanlık analzlernde daha güvenlr sonuçlar vereceğ söyleneblr. Faka öncelkle yaay kes bağımlılığı es edlmeldr.

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 151 Bu amaçla, Breusch ve Pagan (1980) arafından gelşrlen LM sasğ (CDLM 1 ) ve Pesaran (004) arafından gelşrlen CDLM ve CD saskler kullanılmakadır. Bu eslerden lk olan CDLM 1 kalınılar arasında korelâsyonun olmadığı (yaay kes bağımsızlığı olduğu) sıfır hpoez alında N sab ve T çn χ dağılımı gösermekedr. CDLM sasğ se hem N nn, hem de T nn büyük olduğu durumlar çn kullanılırken, CD sasğ se N>T durumunda kullanılmakadır. Tablo 3: Yaay Kes Bağımlılığı Tes Sonuçları Sabl Sabl ve Trendl Tes s. Olasılık Tes s. Olasılık CD -3.673 0.0005483-3.1683 0.00076684 CDLM1 64.1479 0.0000095 59.765 0.00001405 CDLM 6.6578 0.00000000 5.97564 0.00000000 Çalışmada N=7 ken T=31 (T>N) olduğu çn CDLM 1 es sasğnn sonucuna güvenleblr. Tablo 3 de görüldüğü üzere %1 anlamlılık düzeynde hem sabl, hem de sabl ve rendl model çn yaay kes bağımsızlığı sıfır hpoez reddedlmekedr. Bu nedenle yaay kes bağımlılığını dkkae alan panel brm kök eslernn, bağımlılığı dkkae almayan 1. kuşak panel brm kök eslerne erch edlmes gerekldr. Bu bağlamda, SAGP leraürü ncelendğ zaman açıklandığı üzere yapısal kırılmaların da dkkae alınması gerekldr. Bu nedenle Carron--Slvesre vd. (005) arafından önerlen panel KPSS es sonuçları daha güvenlr olacakır. İlgl esn sonuçları Tablo 4 ve Tablo 5 üzernde verlmekedr.

15 Burcu ÖZCAN Tablo 4: PANKPSS Tes Sonuçları (Sabl Model) Panel a: Yapısal Kırılma Tarhler ve Breysel KPSS Tes Sonuçları Ülkeler KPSS m Tb,1 Tb, Tb,3 Tb,4 Tb,5 Krk Değerler (%) 90 95 97.5 99 ABD 0.1018 1 1986 0.806 0.395 0.50 0.673 Japonya 0.1365 1985 004 0.858 0.393 0.4838 0.6796 Almanya 0.0414 199 1996 0.3089 0.434 0.536 0.7398 İnglere 0.3965** 1983 1996 0.389 0.358 0.4801 0.6466 Fransa 0.1640 1 1996 0.357 0.4398 0.5431 0.7780 İalya 0.5017* 3 1985 199 00 0.58 0.79 0.300 0.338 Kanada 0.0855 1993 004 0.357 0.4773 0.635 0.8913 Panel b: Panel Durağanlık (PANKPSS) Tesler Model Tes İs. Olasılık Değer a LM ( λ ) (hom).753 0.003 LM ( λ ) (he) 6.6746 1.387 Panel c: Boosrap Krk Değerler (%) Model 1.5 5 10 90 95 97.5 99 LM ( λ ) (hom) LM ( λ ) (he) -0.8678-0.4684 0.1000 0.6704 4.6309 5.4964 6.6 6.9585 0.4970 0.83 1.1381 1.6435 7.7518 9.845 11.7087 13.616 No: a asmpok olasılık değerlern, * %1, ** %5 düzeynde durağanlık sıfır hpoeznn reddedldğn gösermekedr. Kırılma sayıları LWZ blg krerne göre esp edlmşr. KPSS, Kwakowsk, Phllps, Schmd ve Shn esn, m yapısal kırılma sayısını, Tb yapısal kırılma arhlern, hom es sasğnn uzun dönem varyansının homojenlğ varsayımı alında hesaplandığını, he se ersne heerojenlk varsayımı alında hesaplandığını gösermekedr. Tablo 4 ün Panel a kısmında 7 gelşmş ülkenn breysel panel KPSS es sonuçları yer almakadır. Sonuçlara göre %5 ve %1 anlamlılık düzeylernde durağanlığı fade eden sıfır hpoez sırasıyla sadece İnglere ve İalya çn reddedlmekedr. Bu bağlamda, breysel KPSS es sonuçlarına göre İnglere ve İalya harç dğer ülkeler çn SAGP hpoez geçerl görülmekedr.

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 153 Tablo 4 ün Panel b kısmında se 7 gelşmş ülke çn panel orak durağanlık es sonuçları yer almakadır. Yaay kes bağımsızlığı hpoez %1 anlamlılık düzeynde dah reddedldğnden Panel b de yer alan LM es saskler Panel c dek boosrap krk değerler le karşılaşırılmalıdır. 1 Bu bağlamda %5 anlamlılık düzeynde hem sab varyans, hem de değşen varyans durumları alında LM es saskler, boosrap krk değerlernden küçük oldukları çn (.753<5.4964 ve 6.6746<9.845) durağanlık sıfır hpoez reddedlememekedr. Başka br fadeyle, SAGP hpoez sabl modelde G7 ülke panel çn geçerl görülmekedr. Tablo 5: PANKPSS Tes Sonuçları (Sabl ve Trendl Model) Panel a: Yapısal Kırılma Tarhler ve Breysel KPSS Tes Sonuçları Ülkeler KPSS m Tb,1 Tb, Tb,3 Tb,4 Tb,5 Krk Değerler (%) 90 95 97.5 99 ABD 0.080 3 1985 1993 00 0.084 0.100 0.18 0.148 Japonya 0.130 1 1995 0.314 0.438 0.551 0.779 Almanya 0.06 3 1985 1994 00 0.171 0.43 0.31 0.377 İnglere 0.111 3 1987 1996 006 0.4 0.318 0.369 0.43 Fransa 0.35* 3 1984 1994 00 0.16 0.161 0.199 0.59 İalya 0.080 1 199 0.400 0.530 0.675 0.913 Kanada 0.306 199 00 0.415 0.531 0.653 0.866 Panel b: Panel Durağanlık (PANKPSS) Tesler Model Tes İs. Olasılık Değer a LM ( λ ) (hom) 7.901 0.000 LM ( λ ) (he) 36.617 0.000 Panel c: Boosrap Krk Değerler (%) Model 1.5 5 10 90 95 97.5 99 LM ( λ ) (hom) LM ( λ ) (he) 4.78 5.338 5.977 6.76 16.586 19.118 1.503 4.115 6.63 7.55 8.553 9.990 40.416 48.668 56.077 63.667 No: a asmpok olasılık değerlern, * %1 düzeynde durağanlık sıfır hpoeznn reddedldğn gösermekedr. Kırılma sayıları LWZ blg krerne göre esp edlmşr. KPSS, Kwakowsk, Phllps, Schmd ve Shn esn, m yapısal kırılma sayısını, Tb yapısal kırılma arhlern, hom es sasğnn uzun dönem varyansının homojenlğ varsayımı alında hesaplandığını, he se ersne heerojenlk varsayımı alında hesaplandığını gösermekedr.

154 Burcu ÖZCAN Tablo 5 n panel a kısmında breysel panel KPSS es sonuçları yer almakadır. %1 anlamlılık düzeynde durağanlığı fade eden sıfır hpoez, sadece Fransa çn reddedlmekedr. Bu bağlamda breysel PANKPSS es sonuçlarına göre sadece Fransa çn SAGP hpoeznn geçerl olmadığı, dğer ülkeler çn se SAGP nn geçerl olduğu söyleneblr. Tablo 3 ün panel b kısmında yer alan panel orak durağanlık es sonuçlarına göre se durağanlık sıfır hpoez, yaay kes bağımlılığının olmasından öürü LM sasklernn panel c de yer alan boosrap krk değerler le %5 anlamlılık düzeynde karşılaşırılması sonucu sab varyans durumu çn (7.901>19.118) reddedlmeke, değşen varyans durumu çn se (36.617<48.668) reddedlememekedr. Başka br fadeyle, uzun dönem varyansının sab olduğu varsayımı alında SAGP, G7 ülkeler çn geçerl görülmemeke, değşr olduğu varsayımı alında se geçerl görülmekedr. Kısacası, PANKPSS es sonuçları çoğunlukla SAGP y G7 ülkeler çn desekler yönde kanılara ulaşmışır. SONUÇ Uluslar arası ksaçılar arasında öneml br araşırma konusu olan SAGP eorsnn geçerllğ uzunca br süredr amprk sınamalara konu olmakadır. Çünkü SAGP y sağlayan reel dövz kuru oranları ülkelern dış care polkalarında ve dövz kurunun opmal düzeynn belrlenmesnde polka yapıcılar çn öneml br gösergedr. Bu nedenle reel dövz kuru serlernn durağanlığı analz önem kazanmaka ve brm kök esler durağanlık analzlernde kullanılmakadır. Bu amaçla kullanılan panel brm kök esler vernn hem zaman, hem de yaay kes boyuunu dkkae almalarından öürü zaman sers brm kök eslerne kıyasla üsünlük aşımakadırlar. Ayrıca panel brm kök esler arasında se yaay kes bağımlılığını ve yapısal kırılmaları dkkae alan panel brm kök esler, dğer panel brm kök eslerne kıyasla daha güvenlr sonuçlar vermekedr. Açıklandığı üzere globalleşen ve gkçe büünleşen küresel düzende ekonomk şoklar sınırları aşmaka, bu nedenle ülkeler arası bağımsızlık, ekonomerk fade le yaay kes bağımsızlığı ezler geçerl görülmemekedr. Aynı zamanda ekonomk krzler dövz kuru gb emel makroekonomk değşkenler üzernde şoklara yol açarak, söz konusu değşkenler üzernde öneml oynaklıklar doğurmakadırlar. Bu doğruluda reel dövz kuru serlernn brm kök çermes söz konusu şokların eklernn geçc değl, kalıcı olduğunu gösermekedr. Bu çalışmada amaçlanan yaay kes

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 155 bağımlılığını ve yapısal kırılmaları dkkae alan PANKPSS brm kök es le G7 ülkeler çn SAGP nn geçerllğn sınamakır. Çalışmanın sonuçları değerlendrldğnde, ADF zaman sers brm kök esnn çoğunlukla SAGP hpoeznn G7 ülke panel çn geçerl olmadığı yönünde kanılar sağladığı görülmekedr. 1. Kuşak panel brm kök eslernn sonuçları se sabl ve sabl ve renl modeller çn farklılık gösermekedr. Sadece sab çeren model çn SAGP hpoez geçerl görülmekle brlke, sabl ve rendl model çn se SAGP geçerl görülmemekedr. Faka yaay kes bağımlılığının söz konusu olması bu eslern ulaşığı sonuçları şüphel hale germekedr. Ayrıca yapısal kırılmaların da SAGP hpoeznn geçerllğn ekleyeceğ göz önünde bulundurularak Carron--Slvesre (005) ve Carron- Slvesre vd. (005) arafından gelşrlen yapısal kırılmalı panel KPSS esnn daha güvenlr sonuçlar vereceğ düşünülmekedr. Breysel panel KPPS sonuçları hem sabl, hem de sabl ve rendl model çn ülkelern çoğunluğu çn SAGP nn geçerl olduğunu gösermşr. Orak panel KPSS es sonuçları se sabl model çn hem sab, hem de değşr varyans varsayımları alında SAGP nn geçerl olduğunu oraya koyarken, sabl ve rendl model çn se sadece değşr varyans varsayımı alında SAGP nn geçerl olduğunu oraya koymuşur. Kısacası, yapısal kırılmalar ve yaay kes bağımlılığı dkkae alındığı vak, ekonomk şokların çoğu G7 ülkelernn reel (efekf) dövz kuru serler üzernde kalıcı şoklara yol açmadığı, uzun dönemde serlern oralamalarına ger döndükler ve SAGP hpoeznn geçerl olduğu söyleneblr. Bu nedenle G7 ülkelernn ekonom polkaları yürüücüler, SAGP ye dayalı olarak dış care sraejlern belrleyeblecek, dövz kurunun opmum düzeyne karar vererek ulusal paranın değern de muhafaza edecek şeklde para polkaları uygulayableceklerdr. NOTLAR 1 Eğer yaay kes bağımsızlığı sıfır hpoez reddedlmeseyd LM saskler panel c dek boosrap krk değerler le değl de asmok krk değerler le kıyaslanmalıydı. Başka br fadeyle, panel b dek asmok olasılık değerlerne göre sonuçlar belrlenmelyd.

156 Burcu ÖZCAN KAYNAKÇA Abumusafa, N.I. (006) New Evdence of he Valdy of Purchasng Power Pary From Jordan, Appled Economcs Leers, 13(6), 379-383. Acaravc, A., İ. Özürk (010) Tesng Purchasng Power Pary n Transon Counres: Evdence from Srucural Breaks, The Amfearu Economc Journal, 1(7), 190-198. Allsopp, L., R. Zurbruegg (003) Purchasng Power Pary n Eas Asa: Why all he Fuss?, Cenre for Inernaonal Economc Sudes, Dscusson Paper, No:0304. AL-Omar, M.A., K.H. Ghal (003) PPP Tess n Conegraed Heerogeneous Panels: The Case of he GCC Counres, Inernaonal Research Journal of Fnance and Economcs, 35, 163-17. Alves, D.C.O., R.C. Ca, V.L. Fava (001) Purchasng power pary n Brazl: a es for fraconal conegraon, Appled Economcs, 33(9), 1175-1185. Azal, M., M.S. Habbullah, A.Z. Baharumshah (001) Does PPP hold beween Asan and Japanese Economes? Evdence Usng Panel un Roo and Panel Conegraon, Japan and he World Economy, 13, 35-50. Baharumshah, A.Z., R. Aggarwaland, C. Tze-Haw (005) Eas Asan Real Exchange Raes and PPP: New Evdence from Panel-Daa Tess, MPRA Paper No. 03. Baharumshah, A.Z., D. Borsc (008) Purchasng Power Pary n Cenral and Easern European Counres, Economcs Bullen, 6(3), 1-8. Bahman-Oskooee, M., A. Gelan (006) Tesng he PPP n he Non-lnear STAR Framework: Evdence from Afrca, Economcs Bullen, 6(17), 1-15. Ba, J., P. Perron (1998) Esmang and Tesng Lnear Models wh Mulple Srucural Changes Economerca, 66(1), 47 78. Basher, S.A., M. Mohsn (004) PPP ess n Conegraed Panels: Evdence from Asan Developng Counres, Appled Economcs Leers, 11, 163 166. Berne, J., J. Huner, M. Smpson (007) Is he Real Exchange Rae Saonary? The Applcaon of Smlar Tess for a Un Roo n he Unvarae and Panel Cases, Quanave and Qualave Analyss n Socal Scences, 1(), 55-70.

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 157 Boyd, D., R. Smh (1999) Tesng for Purchasng Power Pary: Economerc Issues and an Applcaon o Developng Counres, The Mancheser School, 67, 87 303. Breung, J., B. Candelon (005) Purchasng Power Pary durng Currency Crses: A Panel Un Roo Tes under Srucural Breaks, Revew of World Economcs, 141(1), 14-140. Breusch, T., A. Pagan (1980) The Lagrange Mulpler Tes and s Applcaon o Model Specfcaons n Economercs, Revews of Economcs Sudes, 47: 39-53. Cashn, P., C.J. Mcdermo (006) Pary Reverson n Real Exchange Raes: Fas, Slow, or No a All?, IMF Saff Papers, 53(1), 89-119. Çağlayan, E., İ. Saçaklı Saçıldı (010) Does Purchasng Power Pary Hold n OECD Counres?, Inernaonal Research Journal of Fnance and Economcs, No:37, 138-146. Çağlayan, E., N. Şak (009), OECD Ülkelernde Saınalma Gücü Pares: Panel Eşbüünleme Yaklaşımı, Marmara Ünversesİ İ.İ.B.F. Dergs, 6(1), 483-500. Caporale, G.M., M. Cerrao (006) Panel Daa Tess of PPP: A Crcal Overvew, Appled Fnancal Economcs, 16(1-), 73-91. Carron--Slversre, J.L. (005) Healh Care Expendure and GDP: Are hey Broken Saonary? Journal of Healh Economcs, 4(5), 939-854. Carron--Slversre, J.L., T. Del Barro-Casro and E. Lopez-Bazo (005) Breakng he Panels: An Applcaon o he GDP per Capa, Economercs Journal, 8(), 159-175. Cassel, G. (1918) Abnormal Devaons n Inernaonal Exchanges, The Economc Journal, 8(11), 413-415. Cerrao, M., N. Sarans (004) Cross Seonal Dependence, Panel Un Roo Tess, and Purchasng Power Pary, D.P. no. 04-, Cenre for Inernaonal Capal Markes, London Meropolan Unversy. Cheung, Y.W., K.S. La (1993) A Fraconal Conegraon Analyss of Purchasng Power Pary, Journal of Busness and Economc Sascs, 11, 103-1. Cho, I. (001) Un Roos Tess for Panel Daa, Journal of Inernaonal Money and Fnance, 0, 9-7.

158 Burcu ÖZCAN Chorareas, G.E., G. Kapeanos, Y. Shn (00) Nonlnear Mean Reverson n Real Exchange Raes, Economcs Leers, 7, 411 417. Coakley, J., S. Snah (004) Tesng for Long Run Relave Purchasng Power Pary n Europe, hp://repec.org/mmfc04/34.pdf. Cuddngon, J.T., H. Lang (000) Purchasng Power Pary Over Two Cenures?, Journal of Inernaonal Money and Fnance, 19, 753 757. Drne, I., C. Raul (003) A Re-Examnaon of he Purchasng Power Pary usng Non-Saonary Dynamc Panelmehods: A Comparave Approach for Developng and Developed Counres, Wllam Davdson Workng Paper Number 570. Dushko, J., C. Koesk (011) Analyss of Purchasng Power Pary wh Daa for Macedona, hp://ssrn.com/absrac=1875047 Enders, W., K. Chumrusphonler (004) Threshold Conegraon and Purchasng Power Pary n he Pacfc Naons, Appled Economcs, 36, 889 96. Erla, H. (004) Un Roos or Nonlnear Saonary n Turksh Real Exchange Raes, Appled Economcs Leers, 11, 645-650. Erla, H. (009) Perssence n Turksh Real Exchange Raes: Panel Approaches, FIW Workng Paper seres wh number 09. Erla, H., N. Özdemr (003) A Panel Approach o Invesgang he Perssence n Turksh Real Exchange Raes, Topcs n Mddle Easern and Norh Afrcan Economes, 5, 1-1. Fsher, E. O'N., J.Y. Park (1991) Tesng Purchasng Power Pary under he Null Hypohess of Co-Inegraon, The Economc Journal, 101(409), 1476-1484. Flessg, A.R., J. Srauss (000) Panel Un Roo Tess of Purchasng Power Pary for Prce Indces, Journal of Inernaonal Money and Fnance, 19(4), 489-506. Güloglu B., S. Ispr (011) Tesng he Valdy of Quas PPP Hypohess: Evdence from A Recen Panel Un Roo Tes Wh Srucural Breaks, Appled Economcs Leers, 18(18), 1817-18. Güloğlu, B., M.S. İspr (011) Doğal İşszlk Oranı mı? İşszlk Hsers m? Türkye İçn Sekörel Panel Brm Kök Sınaması Analz, Ege Akademk Bakış, 11(), 05-15.

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 159 Hadr, K. (000) Tesng for Saonary n Heerogenous Panels. Economercs Journal, 3, 148-161. Hemonen, K. (1999) Saonary of he European Real Exchange Raes Evdence from Panel Daa, Appled Economcs, 31, 673-677. Im, K., H. Pesaran, Y. Shn (003) Tesng for Un Roos n Heerogenous Panels Journal of Economercs, 115(1), 53-74. Jenkns, M.A., S.M. Snah (005) Tess of Purchasng Power Pary va Conegraon Analyss of Heerogeneous Panels wh Consumer Prce Indces, Journal of Macroeconomcs, 7, 345 36. Kalyoncu, H., K. Kalyoncu (008) Purchasng Power Pary n OECD Counres: Evdence from Panel Un Roo, Economc Modelng, 5(3), 440-445. Kasman, S., A. Kasman, D. Ayhan (010) Tesng he Purchasng Power Pary Hypohess for he New Member and Canddae Counres of he European Unon: Evdence from Lagrange Mulpler Un Roo Tess wh Srucural Breaks, Emergng Markes Fnance and Trade, 46(), 53-65. Koukouraks, M. (009) Tesng he Purchasng Power Pary: Evdence from he New Eucounres, Appled Economcs Leers, 16(1), 39-44. Kuo, B., A. Mkkola (001) How Sure are we Abou Purchasng Power Pary? Panel Evdence wh he Null of Saonary Real Exchange Raes, Journal of Money, Cred and Bankng, 33(3), 767-789. Levn, A., C. Ln,d J. Chu (00) Un Roos Tess n Panel Daa: Asympoc and Fne Sample Properes, Journal of Economercs, 108, 1-4. Lew, V.K-S. (003) The Valdy of PPP Revsed: An Applcaon of Non-lnear Un Roo Tes, hp://econpapers.repec.org/repec:wpa:wuwpf:0308001. Lu, J., S. Wu, J.V. Zdek (1997) On Segmened Mulvarae Regressons, Sasca Snca, 7, 497-55. Lohan, J.R., M.P. Taylor (1996) Real Exchange Rae Behavour: he Recen Floa from he Perspecve of he Pas Two Cenures, Journal of Polcal Economy, 104(3), 488-509. Lopez, C. (003) An Improved Panel Un Roo Tes Usng GLS-Derendng, Unversy of Cncnna, Economcs Workng Papers Seres 003-06. Lunel, K. (001) Heerogeneous Panel Un Roo Tess and Purchasng Power Pary, The Mancheser School Supplemen, 69(1), 4-56.

160 Burcu ÖZCAN Maddala, G.S., S. Wu (1999) A Comparave Sudy of Un Roo Tess wh Panel Daa and a New Smple Tes Oxford Bullen of Economcs and Sascs, 61, 631-65. Mkenda, B.K. (001) An Emprcal Tes of Purchasng Power Pary n Seleced Afrcan Counres-a Panel Daa Approach, Workng Papers n Economcs No 39, Deparmen of Economcs, Göeborg Unversy. Mohsen, N., A. Mobarak (010) Resource Dependency and he Emprcal Valdy of PPP: The Ol Exporer Counres, World Appled Scences Journal, 19(8), 945-949. Muhammad, S.D., M, Umer, I. Lal (00) Tess of Purchasng Power Pary: Exen of Paksan, European Journal of Scenfc Research, 37(4), 608-615. Nagayasu, J. (1998) Does he Long-run PPP hypohess Holdfor Afrca? Evdence from Panel Conegraon, IMF Workng Paper WP/98/13. Narayan, P.K. (005) New Evdence on Purchasng Power Pary from 17 OECD Counres, Appled Economcs, 37(9), 1063-1071. Narayan, P.K. (006) Are Blaeral Real Exchange Raes Saonary? Evdence from Lagrange Mulpler Un Roo Tess for Inda, Appled Economcs, 38(1), 63-70. Narayan, P.K., S. Narayan (007) Are Real Exchange Raes Nonlnear wh a Un Roo? Evdence on PPP for Ialy: A noe, Appled Economcs, 39(19), 483-488. Narayan, P.K. (010) Evdence on PPP for Seleced Asan Counres from a Panel Conegraon Tes wh Srucural Breaks, Appled Economcs, 4(3), 35-33. Nusar, S.A. (003) Tesng he Valdy of Purchasng Power Pary for Asan Counres Durng The Curren Floa, Journal of Economc Developmen, 8(), 19-147. O'Connell, P. (1998) The Overvaluaon of Purchasng Power Pary, Journal of Inernaonal Economcs, 44, 1-19. Olayungbo, D.O. (011) Purchasng Power Pary n Seleced Sub-Saharan Afrcan Counres: Evdence from Panel Un-Roo Tess, Journal of Emergng Trends n Economcs and Managemen Scences (JETEMS), (4), 70-74.

Saın Alma Gücü Pares G7 Ülkeler İçn Geçerl m? 161 Pedron, P. (001) Purchasng Power Pary Tess n Conegraed Panels, The Revew of Economcs and Sascs, 83(4), 77 731. Perron, P. (1989) The Grea Crash, he Ol Prce Shock, and he Un Roo Hypohess, Economerca, 57, 1361 401. Pesaran, H. (004) General Dagnosc Tess for Cross Secon Dependence n Panels, Unversy of Cambrdge Workng Paper, 0435. Rdzuan, R., E.M. Ahmed (011) Tesng he Evdence of Purchasng Power Pary for Asean-5 Counres Usng Panel Esmaon, Inernaonal Journal of Economcs and Busness Modelng, (1), 4-56. Shvely, P. (003) Threshold Saonary Real Exchange Raes: A Nonlnear, Mulvarae Approach Economcs Bullen, 6(), 1 11. Sders, D. (006) Purchasng Power Pary n Economes n Transon: Evdence from Cenral and Eas European Counres, Appled Fnancal Economcs, 16(1- ), 135-143. Tasan, H. (005) Do Real Exchange Raes Conan a Un Roo? Evdence from Turksh daa, Appled Economcs, 37(17), 037-053. Taoğlu, F.Y. (009) Reel Efekf Dövz Kurunun Durağanlığının Yapısal Kırılmalı Panel Brm Kök Tesler Kullanılarak Sınanması, Doğuş Ünverses Dergs, 10(), 310-33. Tsangyao, C., L. Wen-Ch, Y. Chn-Png (010) Revsng Purchasng Power Pary for G7 Counres: Furher Evdence based on Panel SURKSS Tess, Appled Economcs Leers, 17(14), 1383-1387. Wagner, M. (008) On PPP, Un Roos and Panels, Emprcal Economcs, Sprnger, 35(), 9-49. Wu, J.L., S.L. Chen (1999). Are Real Exchange Raes Saonary Based on Panel Unroo Tess? Evdence from Pacfc Basn Counres, Inernaonal Journal of Fnance and Economcs, 4, 43-5. Yazgan, M.E. (003) The Purchasng Power Pary Hypohess for a Hgh Inflaon Counry: A Reexamnaon of he Case of Turkey, Appled Economcs Leers, 10(3), 143-147.