ULUSLAR ARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ SPOR YAPAN VE YAPMAYAN ORTA ÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİ İLE EMPATİK EĞİLİM DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ 1 Mücahit ÖZBALTA, 1 Veysel KÜÇÜK MARMARA ÜNİVERSİTESİ SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
İletişim, Latincede Communcication şeklinde ifade edilmektedir. İletişim, çoğunlukla katılımcıların bilgi üretmeleri ve bu bilgileri birbirlerine aktarmaları ile bu bilgileri algılamaya ve yorumlamaya uğraştıkları süreci ifade etmektedir. (Dökmen, 2008, s.133).
İletişim Süreçleriyle İletişim Öğeleri
İLETİŞİM BECERİSİ İletişim becerisi, birçok beceri açısından kaynak görevi üstlenmekte, sözel olmayan mesajlara duyarlı olma, etkin tepki verme ile etkin dinleme şeklinde ifade edilmesi mümkündür (Korkut, 2004, s. 14).
İLETİŞİM VE SPOR Fiziksel hareketler ve sporla birlikte kişiler sadece teknik yetenek temin etmemekte, bununla birlikte diğer insanları ve onların değişik niteliklerini tanıyarak onlara saygı göstermeyi de öğrenmektedir (Çamlıyer ve Çamlıyer, 2001, s. 15). Bu açıdan iletişimin geliştirilmesi açısından kişisel farklılıkların kabullenilmesinde sporun oldukça büyük bir görev üstlendiğinin ifade edilmesi mümkündür.
Empati, bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek demektir. Empatinin üç kuralı; EMPATİ Bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak, Karşısındakinin duygu ve düşüncelerini doğru anlamak ve hissetmek, O kişiyi anladığını ona ifade etmektir.
Duygusal Empati Bildirişimsel Empati Bilişsel Empati Algısal Empati EMPATİNİN BİLEŞENLERİ
Spor müsabakaları esnasında; sporcuların empatik becerilerinin spor branşında etkili olduğu görüşü mantıklı bir görüş olarak karşımıza çıkmaktadır. EMPATİ VE SPOR Özellikle empati düzeyi yüksek sporcuların takım arkadaşlarını anlama düzeyleri artmasından dolayı başarılı olma olasılıklarının artacağını düşünmek oldukça mantıklı olacaktır (Dorak ve Vurgun, 2006, s. 74).
ARAŞTIRMANIN AMACI Bu çalışmanın amacı; Spor yapan ve yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin iletişim becerileri ile empatik eğilim düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesidir.
YÖNTEM Araştırmanın örneklemi ise 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı na bağlı İstanbul İli Pendik İlçesi ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören ve tesadüfü (random) yöntemle belirlenmiş 498 öğrenci oluşturmaktadır. Bu araştırmada veri toplama araçları olarak, bir kişisel bilgiler formu ve iki ölçme aracı kullanılmıştır. Korkut-Owen ve Bugay (2014) tarafından geliştirilen İletişim Becerileri Ölçeği (İBÖ) kullanılmıştır. Cronbach Alpha katsayısı.89 olarak belirlenmiştir. Empatik Eğilim Ölçeği (EEÖ), bireylerin günlük yaşamdaki empati kurma potansiyellerini ölçmek amacıyla Dökmen (1988) tarafından geliştirilmiştir. Ölçeğin, Cronbach Alpha katsayısı.82 olarak belirlenmiştir. Araştırmada değişkenlerinin frekans ve yüzde dağılımları, t-testi ve ikiyönlü varyans (two-way ANOVA) analizi uygulanmıştır.
BULGULAR Tablo 1. Araştırma Grubunu Tanımlayıcı İstatistiki Bilgiler
Tablo 2. Öğrencilerin İletişim Becerileri ile Empatik Eğilim Düzeyleri Puanlarının Spor Yapmaya Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığına İlişkin t-testi (N=498) Ölçek Sporculuk düzeyi Betimsel İstatistikler t testi n X ss t sd p İletişim Becerileri Sporcu(Lisanslı) 260 100,29 14,32 2,89 496 0,001** Sporcu değil(lisanssız) 238 92,61 13,04 Empatik Eğilim Sporcu(Lisanslı) 260 70,44 8,48 3,45 496 0,001** **Fark p<.01 düzeyinde anlamlıdır. Sporcu değil(lisanssız) 238 63,26 9,73
Tablo 3. Sporcu Olan ve Olmayan Öğrencilerin Yaşa Göre İletişim Becerileri Puanlarının İki Yönlü ANOVA Sonuçları Varyansın Kaynağı Kareler Toplamı sd Kareler Ortalaması F p η² Spor yapma 600,96 1 600,96 3,34 0,068 0,007 Yaş 4150,34 2 2075,17 2,85 0,059 0,011 Spor yapma*yaş 1025,76 2 512,88 11,55 0,000*** 0,045 Hata 88414,55 492 179,70 Bağımlı Değişken: İletişim becerisi (toplam puanı) ***p<.001 düzeyinde anlamlı.
Şekil 3.1. Sporcu Olan ve Olmayan Öğrencilerin Yaşa Göre İletişim Becerileri Etkileşim Grafiği
Tablo 4. Sporcu Olan ve Olmayan Öğrencilerin Yaşa Göre Empatik Eğilim Puanlarının İki Yönlü ANOVA Sonuçları Varyansın Kaynağı Kareler Toplamı sd Kareler Ortalaması F p η² Spor yapma 648,90 1 648,90 8,24 0,004* 0,017 Yaş 1146,69 2 573,35 7,28 0,001** 0,029 Spor yapma*yaş 1166,28 2 583,14 7,41 0,001* 0,029 Hata 38493,50 489 78,72 Bağımlı Değişken: Empatik eğilim (toplam puanı) *p<.05 ve **p<.01 düzeyinde anlamlı.
Şekil 4.1. Sporcu Olan ve Olmayan Öğrencilerin Yaşa Göre Empatik Eğilim Düzeyleri Grafiği
Öneriler Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda öneriler şu şekildedir: Araştırma sonucunda spor yapan ortaöğretim öğrencilerinin iletişim becerilerinin ve empatik eğilimlerinin spor yapmayan öğrencilere göre daha yüksek olması nedeniyle gençlerin spora yönlendirilmesi önemlidir. Bu araştırma yalnızca ortaöğretim kurumlarında incelenmiştir. İleride yapılacak olan çalışmalarda farklı yaş gruplarında araştırmalar yapılarak karşılaştırmalar yapılabilir. Böylece farklı yaş gruplarının spora eğilim durumları incelenebilir ve okullarda farklı yaştaki öğrenciler için farklı stratejiler benimsenebilir.
TEŞEKKÜRLER