OKULÖNCESĠNDE TEMATĠK YAKLAġIM ve ETKĠN ÖĞRENME Prof. Dr. Nilüfer DARICA Hasan Kalyoncu Üniversitesi
Uzun yıllar öğretimde en kabul edilir görüģ, bilginin hiç bozulmadan öğretenin zihninden öğrenenin zihnine aktarıldığı olmuģtur.
20. yüzyılın parçacı yaklaģımı, yerini bütünleģik zihin modeline bırakmıģ durumdadır. Etkinliklerin birbiriyle bağlantısız iģlenmesi, kavramları açıklamak amaçlıdır. Gerçek yaģamda kavramlar iç içedir.
ÇağdaĢ programlarda yapılandırmacılık ve yapılandırmacılığa uygun olarak tematik yaklaģım benimsenmektedir. Bu yaklaģımda, üniteler yerine daha kapsamlı öğrenme alanlarını içeren temalar belirlenmekte, çeģitli disiplinler ile ara disiplinler arasında bağlantılar kurulmaktadır.
YAPILANDIRMACILIK AKTĠF ÖĞRENME ÇOCUK MERKEZLĠ EĞĠTĠM ve BĠREYSEL FARKLILIKLARA DUYARLILIK (Çoklu Zeka) TEMATĠK ÖĞRENMENĠN ana bileģenleridirler.
Yapılandırmacılık, Öğrenmeyi eski bilgi ıģığında yeni bilginin yeniden yapılandırılması Ģeklinde tanımlar.
Yapılandırmacılıkta bilginin alınması, depolanması, biriktirilip ezberlenmesi değil analiz edilmesi önemlidir.
Yapılandırmacılıkla ilgili iki önemli nokta vardır. Çocuk öğrendiklerini daha önceden bildiklerinin üzerine kurmaktadır. Öğrenme aktif bir biçimde gerçekleģir.
Yapılandırmacılığa göre bilgi, bireyin deneyimleri ve inanıģları ile öğrenenin zihninde oluģturulur. Öğrenenlerin sahip oldukları bilgi birikimi farklıdır ve farklı bireyler aynı kavrama farklı anlamlar yükleyebilirler.
Yapılandırmacılıkta öğrenme, bilginin pasif bir Ģekilde ele alımı yerine kavramların yapılandırılmasının aktif olarak devam ettiği bir süreçte oluģmaktadır.. Bu süreçte ezberleme değil anlama ve anlam oluģturma önem taģır.
Yapılandırmacılıkta üç farklı öğrenen tipi tanımlanmaktadır. sosyal öğrenenler, aktif öğrenenler, yaratıcı öğrenenler
Yapılandırmacı sınıflar gerçek yaģam görevlerini öğrenmeye imkan tanıyacak biçimde düzenlenmelidir.
Sınıf ortamı bilginin aktarıldığı değil, etkinliklerin yapıldığı, sorgulama ve araģtırmaya olanak tanıyan, sorun çözme ve öğrenme becerilerinin geliģtirildiği bir yer olmalıdır.
Çocuklara farklı iletiģim yolları ve farklı öğrenme olanakları sağlamak amacıyla; DüĢünce üretme ve tartıģma, Sorgulamalar yapma ve ÇeĢitli gerçek yaģam deneyimleri sunabilecek bir eğitim çevresi hazırlanmalıdır.
Çocukların etkinliklere aktif katılımı, aktif öğrenme modelinin kullanılmasıyla sağlanabilir. Aktif öğrenme, bireyin öğrenirken problem çözme, düģünme ve bilgi toplama etkinliklerini gerçekleģtirmesi sırasında zihinsel ve fiziksel kapasitesini aktif bir biçimde kullanmasıdır.
Aktif öğrenmenin temelinde yapılandırmacılık vardır. Öğrenme aktif bir oluģumdur ve yaģantılar sonucunda gerçekleģir.
Birey öğrenme süreci içerisinde karģılaģacağı yaģantılar, içinde bulunacağı etkinlikler ve vereceği tepkiler kadar öğrenir ve bu durum kiģinin davranıģlarına yansır.
Aktif öğrenme öğretim sürecinden çok öğrenme süreciyle ilgilidir. Öğrenme sürecinin niteliği öğrenmenin kalıcılığını etkiler.
Aktif öğrenmenin gerçekleģmesi için, çocukların kendilerini güvende hissedecekleri farklı deneyimler kazanacakları, farklı Etkinlikler gerçekleģtirebilecekleri öğrenme ortamı oluģturulmalıdır.
ÇOCUK MERKEZLĠ EĞĠTĠM Çocuk merkezli eğitim, öğrenme yaģantılarının çocukların ilgi, istek, beceri ve ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmesidir. Çocuk merkezli eğitimde vurgu öğretme den öğrenme ye doğrudur. Çocuğun öğrenmesi esas alınarak; ilgileri, beklentileri ve öğrenme stilleri önem kazanır.
Çocuk merkezli eğitimin amacı, çocuğa kendi öğrenme tarzını tanıma becerisi kazandırmak ve güçlü ve zayıf yönlerini tanıma olanağını sunmaktır. Çocuğun öğrenmeyi öğrenmesi ve bundan kendisinin sorumlu olması önemlidir.
Çocuk merkezli eğitimin amacı zamanı etkili kullanma, ekip çalıģması, bilgiyi toplama ve iģleme, teknolojiyi kullanma, sorunları algılama ve çözüm üretme gibi bazı temel becerileri kazandırmaktır.
BĠREYSEL FARKLILIKLARA DUYARLI ÖĞRETĠM öğrenme parmak izi kadar kiģiye özgüdür. Öğretmen öğrenmeye rehberlik eden kiģidir.
bireysel farklılıklar dikkate alındığında öğrenme kolaylaģacak aynı zamanda etkin ve kalıcı olacaktır.
TEMATĠK YAKLAġIM Çocukların gereksinimlerine, yeteneklerine ve geliģim düzeylerine uygun olan bir konunun çeģitli etkinliklerle iliģkilendirilerek uygulanmasını içeren bir eğitim yaklaģımıdır.
Tematik öğretim farklı disiplinlere ait bilgi ve becerileri anlamlı bir biçimde bir araya getirmek ve kullanmakla ilgilidir.
Tematik öğrenme yaklaģımının amacı; kazanımların pekiģtirilmesi Yeni bilgi ve becerilerin kazandırılması ihtiyaç, yetenek ve geliģim düzeyine uygun içerik belirlenerek uygulanmasıdır.
Tematik ünitelerin kullanımı özellikle okulöncesi dönemde oldukça yaygındır. sürekli aktif ve etkin tutan etkinliklerle öğrenmeyi gerçekleģtirirler.
tematik yaklaģım; çocuklara çoklu zekalarını geliģtirebilme fırsatları sunmaktadır.
Tematik öğrenme yaklaģımı, Çocuklarda farkındalığı arttırır ve anlama becerilerinin geliģimine önemli katkılar sağlar. Çocuğun doğrudan yaģadığı çevre ile etkileģim kurarak yaparak öğrenmesi yönünde çok önemli fırsatlar sunar. Öğrenmenin yaģam ile iç içe olduğunu anlamalarına yardımcı olur.
TEMATĠK YAKLAġIM, Çocukların temel akademik bilgi ve becerilerini gerçek yaģam deneyimleri içinde geliģtirmeyi hedefler.
TEMA, farklı etkinlik alanları içinde daha derinlemesine incelenmekte ve değiģik deneyimler aracılığıyla bilgi ve beceriler pekiģtirilmektedir.
TEMA, çocukların ilgi ve deneyimlerinden edinilen bilgilerden kaynaklanmalı ve çocukların yaģamlarındaki önemli ögeleri yansıtmalıdır.
ÇOCUKLAR NASIL ÖĞRENĠRLER? Duyularını etkin kullanarak, Tüm bedenleriyle hareket ederek, KarĢılıklı iletiģim kurarak ve ekip çalıģması yaparak, Hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını kullanarak ve oyun oynayarak ÖĞRENĠRLER. Problemlere her seferinde çok değiģik çözümler üreterek,
Okulöncesi çocukları için hazırlanacak program, genelde çocukların yaģ gruplarına göre geliģim alanlarına yönelik bir dizi davranıģı kazandırmayı amaçlayan, program içine dengeli olarak dağılmıģ bir dizi etkinliği içermektedir.
Etkinliklerin amacı, bilineni sürekli aynı Ģekilde tekrarlamak yerine bilinenden yararlanarak yeni bilgi ve beceriler kazandırmak olmalıdır. TEMA YAKLAġIMI bu amaca ulaģabilmede en etkin eğitim yaklaģımlarından biridir.
Öyküler ve dil etkinlikleri Mutfak Aile katılımı Oyun Müzik ve Ritm Tasarım Ġmgeleme TEMA Yaratıcı Hareket AraĢtırma ve inceleme Doğaçlama Görsel Sanat Sosyal Çevre Gezileri Matematik
EĞĠTĠM ORTAMINDA GEREKLĠ DÜZENLEMELERĠ YAPMA.
OYUNLARA KATILARAK GÖZLEMLEME.
En Çok Neleri Merak Ediyorlar? Uygun TEMA seçimi için öğretmenler bazı sorgulamaları yapmalıdırlar.
Her bir çocuğun katılımcı olabilmesi ve anlayarak öğrenmenin gerçekleģebilmesi için bilgiyi kaç değiģik Ģekilde sunabilirim?
Tüm çocukların birbirleriyle iletiģim kurarak öğrenebilmeleri ve ilgiyi sürdürebilmeleri için seçeceğim etkinliklerle ilgili amaçlarım ne olmalı? Etkinliğe ilgiyi arttırmak, merak uyandırmak ve araģtırma inceleme yapma isteğini motive etmek için hangi destek ve yardım Ģekillerini kullanmalıyım?
Aile katılımını sağlamak için hangi etkinliğe/etkinliklere programda yer vermeliyim?
Seçilen temalar ilgi çekici olmalıdır. Çocuklar ve onların ilgi alanlarına iliģkin bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Oynarlarken ve birbirleriyle etkileģim içindeyken dikkatle izlenmelidirler.
Çocukların hangi bilgi, beceri ve deneyimleri kazanmalarını amaçlıyorsunuz? YaĢa uygun olarak geliģim alanlarıyla ilgili hangi hedef davranıģlar seçilecektir? Hangi kaynaklar, materyaller, araç gereçler kullanılacak, bunların kullanımına yönelik ne gibi çevre düzenlenmesi gerekecek? Tema içinde hangi kavramlara hangi etkinlikler içinde yer verilecek? (Kavram haritası çıkarma.)
TEMA ile çocuklara doğrudan deneyim yapma fırsatlarını verebilecek miyim? YaĢ grubu ne olursa olsun programa katılacak çocukların geliģim düzeylerine ve hızlarına uygun bilgi, beceri ve deneyimleri içeriyor mu? TEMA çocukların merak etme duygularını uyaracak mı?, ilgi ve isteklerini sürdürebilmelerinin sağlayacak mı? ve mevcut bilgi ve becerilerini ortaya koymalarına yardımcı olacak mı?,
TEMA ile iliģkili konular bazı yönleri ile derinlemesine araģtırma-inceleme olanağı sağlıyor mu?, ilgiyi ve dikkati yoğun tutacak kadar ilginç deneyimler olabilecek mi? Temanın içeriğine uygun olarak fiziksel çevreyi nasıl düzenlemeliyim? Hangi ilgi köģelerini hazırlamalıyım ve materyal olarak neleri kullanmalıyım?
TEMA ne kadar sürede ( 1 hafta ya da 1 ay gibi..) uygulanacak?
Ġyi bir TEMA, çocukların ilgileri azaldığında süreç içinde baģka noktalara yönelmeyi kolaylaģtırması için açık uçlu olmalıdır.
TEMANIN farklı program ya da geliģim alanlarına geniģletilebilir olması ile birlikte zengin bir içeriğe sahip olması da dikkat edilmesi gerekli önemli bir noktadır.
Çocukların TEMA üzerinde çalıģırlarken farklı zekâ çeģitlerinin tamamını kullanıp kullanmayacakları da dikkate alınması gereken bir diğer önemli konudur.
Temalar yıllık, dönemlik, aylık ve haftalık olarak sınırlandırılabilir. Tematik bir üniteyi planlama ve uygulama esnek bir yapıda olmalıdır.
TEMATĠK YAKLAġIMIN FAYDALARI gerçek yaģam deneyimleriyle iç içe olma farklı öğrenme tarzlarına göre eğitim ve öğretimi yapılandırma
Ekip çalıģması kendinin ve baģkalarının düģüncelerini fark etme konuyu bir bütün halinde anlama ve öğrenme
Duyularını fark ederek aktif kullanma
ĠletiĢim Becerilerini GeliĢtirme
Bol bol Deney yapma fırsatı sunma
Bir Ģeyler Üretme Becerilerini GeliĢtirme
Sorun Çözme Becerilerini GeliĢtirme. (Çanta)..olmasaydı, Yerine ne kullanılırdı? Kaç değiģik Ģekilde. (yürüyebilirim)? ( kaģığı) BaĢka hangi amaçlar için kullanabilirim?
sen yaratıcısın Eğitimde sürecin sonuçtan daha önemlidir.
TEMA, grup etkinliklerinin özüdür. eğlenerek öğrenmeyi sağlamalı, Deneyimler yaparak öğrenme isteği uyandırabilmeli, dikkati yoğun tutmalı günlük yaģamla ilgili konu, kavram ya da olaylarla ilgili olmalı
TEġEKKÜRLER