I Dr. Özgür ÇATIKKAŞ Ayşe Sunay GÜRSU ARACI KURUMLARDA DENETİM KOMİTESİ UYGULAMASI Bu çalışma Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsünde 01.03.2010 tarihinde savunulmuş yüksek lisans tezinin gözden geçirilmiş şeklidir İstanbul, 2011
II Yay n No : 2433 flletme Ekonomi : 475 1. Baskı May s 2011 İSTANBUL ISBN 978-605 - 377-455-6 Cop yright Bu ki ta b n bu ba s s n n Tür ki ye de ki ya y n hak la r BE TA Ba s m Ya y m Da t m A.fi. ye ait tir. Her hak k sak l d r. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra f k s men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya bafl ka her han gi bir fle kil de ço al t la maz, da t la maz. Nor mal öl çü yü aflan ik ti bas lar ya p la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Baskı - Cilt : Net K rtasiye tan. ve Matbaa San. Tic. Ltd. fiti. Taksim Cad. Yo urtçu Faik Sok. No: 3 Taksim Beyo lu/ STANBUL (Seltifika No: 13723) Tel: (0-212 249 40 60) Kapak Tasar m : Müge Günbafl Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Narl bahçe Sokak Damga Binas No: 11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
III ÖZET Günümüzde şirketlerin maruz kaldığı riskler ve mali durumu hakkında, pay ve menfaat sahiplerinin yönetimden yeterli, doğru ve zamanında bilgi istemeleri ve şirket iç kontrol sitemleri ve iç denetim unsurlarının yeterli güvenilirlikte olup olmadığının tespitine yönelik uygulamalar, güvence veren başka bir unsur olan Denetim Komitesi kavramını ortaya çıkarmıştır. Türkiye de anonim ortaklıkların denetiminden sorumlu denetleme kurulları vardır. Ancak bu kurullar yasal düzenlemelerin bir gereği olarak oluşturulmakta ve denetim anlamında herhangi bir fayda sağlamamaktadır. Kurumsal yönetim anlayışında meydana gelen gelişmelere bağlı olarak Ülkemizde SPK ve BDDK tarafından ilk uygulaması başlatılan Denetim Komitesi fiili olarak denetim yapan bir organ olmamakta, denetim faaliyetleri ile ilgili olarak doğrudan sorumlulukları bulunmamakta ancak, iç ve dış denetim sürecinin uygulama etkinliğini, faaliyetlere olan katma değerini, muhasebe, mali raporlama ve iç kontrol ile ilgili iç sistemlerin işleyişi ve yeterliliğini yönetim kurulu adına gözetmekle yükümlü olan komite olarak tanımlanmaktadır. Çalışmada, şu anki uygulamada halka açık şirketlerin yönetim kurullarında bir Denetim Komitesi oluşturmaları zorunlu olmakla birlikte, halka açık olsun olmasın anonim şirket olarak kurulan tüm aracı kurumların geniş yatırımcı kitlelerine hitap etmeleri ve söz konusu yatırımcılar açısından piyasada güven ve istikrarı sağlamadaki önemli rolleri dikkate alındığında, devamlı bir Denetim Komitesi oluşturmalarının gerekliliği vurgulanmıştır. Yatırımcıların hak ve yararlarını koruyacağı, aracı kurumların kurumsallaşmasına katkı sağlayacağı ve piyasaya olan güveni artıracağı öngörüsü ile tüm aracı kurumların bu organa sahip olması, yönetim kurullarına etkin bir şekilde yeterli bir iç kontrol sistemine sahip olma avantajı sağlayacağı gibi, aracı kurumun sermaye piyasalarındaki kurumsal itibarını arttıracağı ve sermaye piyasasına olan güveni yükselteceği düşünülmüştür.
IV ABSTRACT Nowadays, shareholders and beneficiaries requiring of adequate, accurate and timely information from company s management with the applications carried out to detect whether or not the internal supervision and auditing operate reliably has brought forth an assuring concept which is auditing committee. In Turkey, there exist auditing boards in charge of auditing the incorporations. Nevertheless, these boards are constituted statutorily, and provide no utility in terms of auditing. The auditing committee whose application has been commenced first by SPK and BDDK depending upon the developments in the notion of corporate governance is not a board which actually audits and has no direct responsibility with regard to auditing activities. Instead, it is defined as the committee which is responsible in the name of board for overseeing the application efficiency of internal and external auditing process, it s added value to activities, the operation and the adequateness of internal systems concerning accountancy, financial reporting and internal auditing. In this study, the necessity of forming a permanent auditing committee for a brokerage house founded as incorporated company whether publicly traded or not is intensified in considaration of their important role in addressing the masses of investors and providing the confidence and stability in market although it s obligatory for publicly traded corporations to constitude one. With the prevision of protecting the rights and benefits of investors, contributing the institutionalisation of brokerage houses and advancing the confidence to the market, it s considered that having an auditing committee in all companies shall not only enable the boards to take the advantage of having an adequate supervision regulation functioning effectively but also raise the institutional prestige of the companies in capital market and confidence to markets.
V ÖNSÖZ Günümüze kadar dünyada yaşanan finansal krizlere bakıldığında kurumsal yönetim olgusuna yeterince önemin verilmediği, buna rağmen kurumsal yönetimi gerçek anlamda hayata geçiren şirketlerin krizlere daha dayanıklı oldukları ve yatırımcılar tarafından da daha çok tercih edildikleri ve rekabet güçlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Kurumsal yönetimin çağımıza getirdiği en önemli yapılanmalardan biri olan denetim komitelerinin şirketlere içsel fayda sağlamasının yanı sıra, kamuoyuna, yatırımcılara, hissedarlara ve tüm menfaat sahiplerine sağlayacağı garantörlük olgusu ile bu çalışmanın yapılması planlanmıştır. Bu çalışma denetim komitelerinin, sermaye piyasalarının gelişiminin sağlanması ve bu piyasalara olan güvenin arttırılmasında önemli bir yere sahip olan aracı kurumlarda hangi seviyede olduğunun ve geliştirilmesi ile etkinliğinin arttırılması açısından önem arz eden konuların neler olabileceğinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Toplanan verilerin tamamı sektördeki aracı kurumların kendi beyanları olup değerlendirme kriterlerinde SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri başta olmak üzere dünyada genel uygulamada olan kod ve uygulamalar dikkate alınmıştır.
VI
VII Sayfa No. İÇİNDEKİLER ÖZET...III ABSTRACT...IV ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER...VII TABLO LİSTESİ... ix ŞEKİL LİSTESİ... x KISALTMALAR... xi GİRİŞ...1 1. DENETİM İÇ DENETİM VE İÇ KONTROL KAVRAMLARI...5 1.1. Denetim Kavramı... 5 1.1.1. Denetimin Tanımı... 5 1.1.2. Denetimin Unsurları... 6 1.1.3. Denetimin Önemi... 7 1.1.4. Denetimin Türleri... 8 1.1.4.1. Konusu ve Amaçlarına Göre Denetim Türleri... 9 1.1.4.1.1. Mali Tablolar Denetimi (Finansal Denetim- Finansal Tablolar Denetimi, Auditing)... 9 1.1.4.1.2. Uygunluk Denetimi (Düzenlilik, Usul Denetimi, Mali Denetim) :... 9 1.1.4.1.3. Faaliyet Denetimi (Performans Denetimi, Operational Audit, Performance Audit)... 9 1.1.4.1.4. Ekonomik Denetim (Economic Audit, Systematic Audit, Overall Audit, Bütünleşik Denetim, Sistemci Denetim)... 10
VIII Sayfa No. 1.1.4.2. Denetçinin Statüsü Yönünden Denetim Türleri... 11 1.1.4.2.1. İç Denetim (Internal Auditing)... 11 1.1.4.2.2. Kamu Denetimi... 13 1.1.4.2.3. Bağımsız Denetim... 14 1.1.4.3. Kapsam Yönünden Denetim... 15 1.1.4.3.1. Zorunlu-İhtiyarı Denetim... 15 1.1.4.3.2. Sürekli- Özel Denetim... 15 1.1.4.4. Sermaye Piyasası Uygulamalarına Göre Denetim Türleri... 16 1.1.4.4.1. Sürekli Denetim... 16 1.1.4.4.2. Sınırlı Denetim (Ara Dönem Denetimi)... 16 1.1.4.4.3. Özel Denetim... 17 1.2. İç Denetim Kavramı... 17 1.2.1. İç Denetime İlişkin Genel Bilgiler... 17 1.2.2. İç Denetimin Amacı... 20 1.2.3. İç Denetimin Kapsamı... 21 1.2.4. İç Denetim Türleri... 23 1.2.5. Risk Odaklı İç Denetim... 25 1.2.6. İç Denetimde Etik Kurallar... 27 1.2.7. İç Denetimde Yetki ve Sorumluluk... 28 1.2.8. İç Denetçinin Nitelikleri... 29 1.3. İç Kontrol Kavramı... 30 1.3.1. İç Kontrol ve İç Kontrol Sisteminin Tanımı... 30 1.3.2. İç Kontrolün Amaçları... 33 1.3.3. İç Kontrolün Temel Unsurları... 33 1.3.3.1. Kontrol Ortamı... 34 1.3.3.2. Muhasebe Sistemi... 34 1.3.3.3. Kontrol Faaliyetleri... 34 1.3.4. COSO İç Kontrol Modelinin Unsurları... 35
IX Sayfa No. 1.3.5. İç Kontrol Sisteminin Etkinliğini Önleyen Faktörler... 38 1.4. İç Denetimin İç Kontrol ile İlişkisi... 39 1.5. İç Denetimin Dış Denetim (Bağımsız Denetim) ile İlişkisi... 41 2. DENETİMDE KÜRESEL GELİŞMELER VE KURUMSAL YÖNETİM...43 2.1. Küreselleşme Kavramı... 43 2.2. Küresel Gelişmelerin Denetim Kavramına Etkileri... 45 2.2.1. Sarbanes Oxley Kanunu nun Kurumsal Yönetişim ve Denetim Kavramına Etkileri... 46 2.2.2. AB Müzakere Süreci ve Uluslararası Muhasebe Standartları... 49 2.2.3. Basel II... 58 2.2.4. Uluslararası Yatırımlar ile İşbirliği ve IOSCO Faaliyetleri... 63 2.2.5. Kurumsal Yönetim İlkeleri ve Uyum süreci... 67 2.2.5.1. Kurumsal Yönetim Hakkında Genel Bilgi... 67 2.2.5.2. Kurumsal Yönetime İlişkin Yasal Düzenlemeler... 74 2.2.5.2.1. SPK Düzenlemeleri... 74 2.2.5.2.1.1. SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri... 74 2.2.5.2.1.2. Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu... 77 2.2.5.2.1.3. Kurumsal Yönetim Derecelendirmesi... 80 2.2.5.2.1.4. Kurumsal Yönetim İndeksi... 81 2.2.5.2.1.5. Denetim Standartları Hakkında Tebliği (SPK, Seri X, No: 22)... 82 2.2.5.2.2. BDDK Düzenlemeleri ve Kurumsal Yönetim Uygulamaları... 84
X 2.2.5.2.3. Yeni Türk Ticaret Kanunu Sayfa No. (6102 sayılı)... 90 2.2.6. Kurumsal Yönetim Alanında Dünyadaki Son Gelişmeler... 93 3. ARACI KURUMLARDA İÇ KONTOL VE İÇ DENETİM...95 3.1. Aracı Kurumlarda Denetim Kavramı... 95 3.1.1. Aracı Kurumların İç Denetimi... 95 3.1.2. Sermaye Piyasası Kurulunun Denetimi... 96 3.1.3. Bağımsız Denetleme Kuruluşlarınca Yapılan Denetim... 96 3.2. Aracı Kurum Denetimine İlişkin Mevcut Düzenlemeler ve Düzenlemelerin Değerlendirilmesi... 97 3.2.1. İç Denetimin ve İç Kontrolün Aracı Kurumlar Açısından Tanımı... 97 3.2.2. Aracı Kurumlarda İç Kontrol ve İç Denetimin Önemi... 101 3.2.3. Aracı Kurumlarda İç Kontrol ve İç Denetimin Amaçları... 103 3.3. Aracı Kurum İşlevsel Görevlerin Ayrımı... 104 3.4. Aracı Kurum Örgüt Yapısının Sorumluluğu... 106 3.4.1. Aracı Kurum Yönetim Kurulu Yetki ve Sorumlulukları... 106 3.4.2. İç Kontrolden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi ve Sorumluluğu... 107 3.4.3. İç kontrol Birimi ve Sorumlulukları... 108 3.4.4. Teftiş Birimi Yetki ve Sorumlulukları... 109 3.4.5. Aracı Kurum Bünyesinde Oluşturulan Uygunluk Departmanı (Compliance Department) Çalışanlarının Sorumlulukları... 111 3.4.6. Aracı Kurumlarda Suç Gelirlerinin Aklanmasının Ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik ve Uyum Görevlisi ile Yönetim Kurulunun Sorumluluğu... 113 3.5. Aracı Kurumların Merkez Dışı Örgütlerinde İç Kontrol ve İç Denetimin Etkinleştirilmesi... 115 3.6. Aracı Kurum Çalışanlarının Mesleki Yeterliliği... 116
XI Sayfa No. 4. ARACI KURUMLARDA İÇ KONTROL SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN HUKUKİ SORUMLULUKLAR...117 4.1. İç Kontrol Sisteminin İşleyişine İlişkin Hukuki Sorumluluk... 117 4.1.1. Aracı Kurum Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu... 117 4.1.2. Aracı Kurum DK veya Denetimden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu... 127 4.1.3. Denetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu... 130 4.1.4. Müdürlerin Hukuki Sorumluluğu... 132 4.1.5. Teftiş Birimi ve Müfettişlerin Hukuki Sorumluluğu... 134 4.1.6. İç Kontrol Birimi İç Kontrol Sorumlusunun Sorumlulukları... 136 4.1.7. Uyum Görevlisinin Sorumlulukları... 137 4.2. Sorumluluğa İlişkin Açılacak Davalar... 138 5. DENETİM KOMİTESİ VE UYGULAMALARI...139 5.1. Yönetim Kurulu Denetim Komitesi Tanımı ve Tarihsel Gelişimi... 139 5.2. Türkiye de Denetim Komitesi İle İlgili Gelişmeler... 143 5.2.1. Sarbanes Oxley Kanunu nun Türkiye de Kurumsal Yönetime Etkileri... 144 5.2.2. Sermaye Piyasası Mevzuatı Açısından Denetim Komitesi... 147 5.2.3. Bankalar Kanunu Açısından Denetim Komitesi... 152 5.2.4. Yeni Türk Ticaret Kanunu Açısından Denetim Komitesi... 155 5.3. Dünyadaki Denetim Komitesi Uygulamaları... 157 5.3.1. Denetim Komitesini Oluşturan Uluslararası Gelişmeler... 157 5.3.2. Denetim Komitesini Destekleyen Uluslararası Kuruluşlar... 161 5.4. Denetim Komitesi Tanımı... 170 5.5. Denetim Komitesi Oluşumunun Nedenleri... 171 5.6. Denetim Komitesinin Yapısı ve İşleyişi... 175
XII Sayfa No. 5.6.1. Denetim Komitesinin Yapısı... 175 5.6.2. Denetim Komitesi Üyelerinin Nitelikleri ve Uzmanlığı... 176 5.6.2.1. Genel Nitelikler... 176 5.6.2.2. Denetim Komitesi Üyelerinin Bağımsızlığı... 177 5.6.2.3. Denetim Komitesi Üyelerinin Bağımsızlığı Nasıl Sağlanır... 179 5.6.2.4. Denetim Komitesi Üyelerinin Uzmanlıklarının Sağlanmasına Yönelik Eğitim İhtiyaçları... 181 5.6.3. Denetim Komitesinin Katma Değeri... 182 5.6.4. Denetim Komitesinin Rol ve Sorumlulukları... 182 5.6.5. Risk Yönetiminde Yönetim Kurulu Denetim Komitesi... 187 5.6.6. Denetim Komitesi ile İletişim... 187 5.6.6.1. Yönetim ile Toplantı... 189 5.6.6.2. Dış Denetçilerle Toplantı... 189 5.6.6.3. İç Denetçilerle Toplantı... 190 5.6.6.4. Etkinlik Raporları... 193 5.7. Hisse senetleri Borsada İşlem Gören Ortaklıklarda Denetim Komitesi ve Örgüt Yapısı İçindeki Yeri... 193 5.8. Bankalarda Denetim Komitesi ve Örgüt Yapısı İçindeki Yeri... 196 5.9. Aracı Kurumlarda Denetim Komitesi ve Örgüt Yapısı İçindeki Yeri... 198 6. DENETİM KOMİTELERİNİN ARACI KURUMLARDA UYGULANABİLİRLİĞİNE İLİŞKİN ANKET VE DEĞERLENDİRİLMESİ...200 6.1. Aracı Kurumlarda Denetim Komitesi Gerekliliği... 200 6.2. Aracı Kurumlarda Denetim Komitesi ile İlgili Anket Analizi... 207 6.2.1. Araştırmanın Önemi... 207 6.2.2. Araştırmanın Amacı... 208 6.2.3. Araştırmanın Kapsamı... 208 6.2.4. Araştırmanın Sınırlamaları... 209
XIII Sayfa No. 6.2.5. Araştırmada Veri Toplama Yöntemi... 209 6.2.6. Bulgular... 209 6.2.6.1. Birinci Bölüm İstatistikleri... 210 6.2.6.2. İkinci Bölüm İstatistikleri... 214 6.2.6.3. Üçüncü Bölüm İstatistikleri... 220 6.3. Denetim Komitesi Oluşturulmasının Aracı Kurumdaki Etkinliği... 226 6.3.1 Aracı Kurum Belge ve Kayıt Düzeni ile Muhasebe Sistemine Yönelik İç Kontrol ve İç Denetimin Gözetimi... 226 6.3.2. Aracı Kurum İç Kontrol Sistemi Ve İç Denetime Yönelik Gözetimi... 228 6.3.3. Aracı Kurum Sermaye Piyasası Faaliyetlerinin İç Kontrol ve İç Denetimine Yönelik Gözetim Sonuçları... 229 6.3.4. Aracı Kurum Bilgi Sistemine Yönelik Gözetimi... 231 6.3.5. Aracı Kurumun Kamuya Açıklanacak Sunumlara İlişkin Gözetimi... 231 6.3.6. Aracı Kurum İç Düzenlemelerine Uyumun Gözetimi... 232 6.3.7. Aracı Kurumun Kanun ve Düzenlemelere Uyumunun Gözetimi... 233 6.3.8. Aracı Kurum Dış Denetim Firmasına Yönelik Gözetimi... 233 6.3.9. Aracı Kurum Risk Yönetimi Politikalarına Yönelik Gözetimi... 234 6.3.10. Kurumsal Yönetimin Güvencesi... 236 6.3.11. Diğer Sorumluluklar... 236 7. SONUÇ...238 KAYNAKÇA...243 EKLER...249 Ek 1: Anket İçin Gönderilen E-Posta... 249 Ek 2: Aracı Kurumlarda Denetim Komitesinin Uygulanabilirliğine Dair Anket... 250
XIV TABLO LİSTESİ Tablo 1 Tablo 2 Konu ve Amacına Göre Denetim Türleri...11 Kamu Denetimi...14 Tablo 3 Geleneksel Denetim ile Risk Odaklı Denetimin Farkı... 26 Tablo 4 Kurumsal Yönetimin Tarihçesi... 73 Tablo 5 Uluslararası Finans Piyasalarında Son 25 Yılda Yaşanan Finansal Şokların Maliyetleri... 174 Tablo 6 Faaliyeti Geçici Olarak Durdurulan Aracı Kurumlar... 204 Tablo 7 Cronbach Alpha Katsayısı Değeri... 210 Tablo 8 Aracı Kurum Yönetim Kurulu İle İlgili Veriler (Anket 2. Bölüm)... 215 Tablo 9 Yönetim Kurulu Tarafından Oluşturulan Bir Risk Yönetim ve İç Kontrol Mekanizması Bulunmakta mıdır Sorusuna Yönelik Frekans Dağılımı... 217 Tablo 10 Tablo 11 Tablo 12 Yönetim Kurulunun Aracı Kurumu Önemli Ölçüde Etkileyen Gelişmelerden Zamanında ve Doğru Bir Biçimde Bilgilendirilmesini Sağlayacak Sistematik Mekanizmalar var mıdır? Sorusuna Yönelik Frekans Dağılımı... 217 Aracı Kurumunuz Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Mevcut mudur? Sorusuna Yönelik Frekans Dağılımı... 218 Bağımsız Üye Var İse Bağımsız Olduğuna Dair Bir Beyanı Var mıdır? Sorusuna Yönelik Frekans Dağılımı... 218
XV Sayfa No. Tablo 13 Tablo 14 Tablo 15 Aracı Kurumunuzda Şirketiniz İhtiyaçları Doğrultusunda YK nun görevlerini Sağlıklı Bir Şekilde Yerine Getirebilmesi Amacıyla Yeterli Sayıda Komite Var mıdır Sorusuna Yönelik Frekans Dağılımı... 219 Aracı Kurumunuzda Yönetim Kurulu Denetim Komitesi Mevcut mudur? Sorusuna Yönelik Frekans Dağılımı... 219 Aracı Kurumlarda Denetim Komitesinin İşlevlerini Yerine Getiren Birimler ve Süresi Total İşlev Dağılımı (Anket 3.Bölüm)... 220
XVI Sayfa No. ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1: COSO Piramidi...37 Şekil 2: COSO Küpü...38 Şekil 3: Denetim Komitesi Organizasyonu ve İşleyişi...176 Şekil 4: Denetim Komitesinin Kurumsal Yönetim ve İç Denetimin Etkinliğindeki Rolü...183 Şekil 5: Aracı Kurum Çalışanlarının Denetim Komitesinin Görev, Rol ve Sorumlulukları Hakkında Bilgi Sahipleri...211 Şekil 6: Aracı Kurum Çalışanlarının Denetim Komitesinin Oluşum Kriterleri Hakkında Bilgi Sahipliği...211 Şekil 7: Aracı Kurum Çalışanlarının Denetim Komitesinin Faaliyet Esasları Hakkında Bilgi Sahipliği...212 Şekil 8: Aracı Kurum Çalışanlarının Denetim Komitesi Oluşturulması Faydalı mıdır Sorusuna Verdikleri Cevapların Sonucu...213 Şekil 9: Aracı Kurum Yönetim Kurulu Üyeleri Genel Bilgi...216 Şekil 10: Aracı Kurum İç Kontrol Ve İç Denetim İşlevlerini Yerine Getiren Birimler ve Süresi Total İşlev Dağılımı...221
XVII A.e A.g.e AB ABD AET : Aynı eser : Adı geçen eser : Avrupa Birliği KISALTMALAR : Amerika Birleşik Devletleri : Alliance for Environmental Technology / Avrupa Ekonomik Topluluğu AICPA : The American Institute of Certified Public Accountants / Amerikan Yeminli Hesap Uzmanları Enstitüsü Denetim Standartları Kurulu AKYK ASB BDDK BIS BK CIA CICA COSO DK FON GAAP GCGF IAASB : Aracı Kurum Yönetim Kurulu : Accounting Standard Board / Muhasebe Standartları Kurulu : Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu : Bank for International Settlements / Bankacılık Denetim Komitesi : Borçlar Kanunu : Certified Internal Auditor / Uluslararası İç Denetçi : Certified Internal Controls Auditor : The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission : Denetim Komitesi : Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu : Yerel Genel Kabul Görmüş Muhasebe Prensipleri : Küresel Kurumsal Yönetim Forumu : The International Auditing and Assurance Standards Board
XVIII IAS IFAC IFRS IIA : Uluslararası Muhasebe Standartları : International Federation of Accountants / Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu : Uluslararası Muhasebe Standartları : The Institute of Internal Auditors İç Denetçiler Enstitüsü INTOSAI : International Organization of Supreme Audit Institutions / Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Organizasyonu IOSCO : International Organization of Securities Commissions / Uluslararası Sermaye Piyasası Kurumları Teşkilatının ISA İ.P.C. İLKELER İMKB KURUL MASAK MKK NASD NYSE OECD ÖFK PCAOB SEC SERİ:V, NO : Uluslararası Denetim Standartları : İdari Para Cezası : SPK, Kurumsal Yönetim İlkeleri : İstanbul Menkul Kıymetler Borsası : Sermaye Piyasası Kurulu : Mali Suçları Araştırma Kurulu : Merkezi Kayıt Kuruluşu : National Association of Securities Dealers : New York Stock Exchange / New York Borsası : Organization for Economic Co-operations and Development / Ekonomik İşbirliğ ve Kalkınma Teşkilatı : Özel Finans Kuruluşları : Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu (PCAOB : Security Exchange Commission : 46 TEBLİĞİ : 07.09.2000 tarih ve 24163 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri:V, No:46 Sayılı Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar Tebliği SERİ: V NO : 68 TEBLİĞİ 14 Temmuz 2003 tarih ve 25168 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan SERİ: V, No: 68 sayılı Aracı Kurumlarda Uygulanacak İç Denetim Sistemine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ
XIX SERİ: VII NO: 54 TEBLİĞİ: 06 Şubat 2009 tarih ve 27133 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri: VII, No: 54 sayılı Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği SERİ:X NO : 16 TEBLİĞİ : 04.03.1996 tarih ve 22570 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri: X, No:16 sayılı Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Hakkında Tebliğ SERİ:X NO : 19 TEBLİĞİ : 02.11.2002 tarih ve 24924 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri: X, No:16 sayılı Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılması Tebliği SERİ:X NO : 22 TEBLİĞİ : 12.06.2006 tarih ve 26196 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri: X, No:22 sayılı Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ SERİ: XI NO SM SMMM SOX SPK SPKn TASARI TİDE TMSF TMSK TMUDESK TSPAKB TTK TÜDESK TÜRMOB TÜSİAD : 29 TEBLİĞİ: 09.04.2008 tarih ve 26842 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Seri: XI, No:29 sayılı Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği : Serbest Muhasebeci : Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler : Sarbanes Oxley Kanunu : Sermaye Piyasası Kurulu : Sermaye Piyasası Kanunu : Yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarısı : Türkiye İç Denetim Enstitüsü : Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu : Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu : Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu : Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği : Türk Ticaret Kanunu : Türkiye Denetim Standartları Kurulu : Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği : Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği
XX UFRS US GAAP VUK : Uluslararası Finansal Raporlama Standartları : ABD Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri : Vergi Usul Kanunu YENİ KANUN : 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu (01.07.2012 de yürürlüğe girecektir) YKDK YMM : Yönetim Kurulu Denetim Komitesi : Yeminli Mali Müşavir