ULUSLARARASI SATIM HUKUKUNDA KANUNLAR İHTİLAFI MESELELERİ

Doç. Dr. Yusuf ÇALIŞKAN İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ULUSLARARASI SATIM HUKUKUNDA KANUNLAR İHTİLAFI MESELELERİ Uluslararası Ticarette Riskler ve Lex Mercatoria Satım Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk CISG ve Kanunlar İhtilafı Kuralları Hasara Uygulanacak Hukuk ve Incoterms 2010 Kuralları Mülkiyete Uygulanacak Hukuk İmalatçının Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuk Beta

Yayın No : 3025 Hukuk Dizisi : 1481 1. Baskı - Ocak 2014 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 333-052 - 3 Copyright Bu kitabın Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı -Cilt : Net Kırtasiye Tan. ve Matbaa San. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 13723) Taksim Cad. Yoğurtçu Faik Sok. No: 3 Taksim Beyoğlu / İSTANBUL Tel: (0212) 249 40 60 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sok. Damga Binası No. 11 Cağaloğlu -İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05-511 36 50 www.betayayincilik.com

16.1.2013 günü aramızdan ayrılan Canım Annem, merhume Süheyla ÇALIŞKAN ın aziz hatırasına ve tüm ANNELERE

ÖNSÖZ Uluslararası ticaretin en önemli sözleşmelerinden biri, uluslararası satım sözleşmesi olup, bu sözleşmeyi yapanların karşılaşacakları riskler ve bu riskleri bertaraf etme yöntemleri bağlamında uluslararası satım hukukunun kanunlar ihtilafı kuralları ile olan ilişkisi çalışma konumuzu oluşturmaktadır. Özellikle 2010 sonrası uluslararası satım hukukuna ilişkin hem uluslararası hem de milli hukuk kaynaklarında önemli değişikler ve yenilikler olmuştur. Bu gelişmelerden en önemlisi, 1 Ağustos 2011 tarihinde Türkiye bakımından da yürürlüğe giren Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşmasıdır (CISG). Ayrıca, uluslararası ticari terimlere ilişkin ICC tarafından hazırlanan yeknesak kurallar olan Incoterms 2010 kuralları da önemli değişiklikler içermektedir. Buna ilaveten, UNIDROIT tarafından yayımlanan 2010 tarihli Uluslararası Ticari Sözleşmelere İlişkin UNIDROIT ilkeleri de, uluslararası satım hukukunun önemli bir kaynağıdır. Bu düzenlemeler dışında, yeni lex mercatoria olarak nitelendirilebilecek, Avrupa Birliği tarafından hazırlanan, Avrupa Ortak Satım Hukuku Taslağı (CESL) da bulunmaktadır. Uluslararası alandaki bu gelişmeler yanında, Türk hukukunda da yeni Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Uluslararası satım hukukunu etkileyen bu yenilikler, uluslararası satım hukukuna ilişkin maddi hukuk hükümlerini yeknesaklaştırma adına yapılan yoğun çalışmalar sonrası ortaya çıkmıştır. Hatta 2012 yılında İsviçre tarafından UNCITRAL nezdinde uluslararası satım hukukuna ilişkin bağlayıcı olan yeni bir uluslararası anlaşmanın yapılması önerisi de göz önünde bulundurulduğunda, uluslararası satım hukukuna ilişkin maddi hukuk kurallarının yeknesaklaştırılması adına yapılan çalışmaların hala devam ettiğini de belirtmek gerekir. Ancak, uluslararası satım hukukuna ilişkin hem kanunlar ihtilafı hem de maddi hukuk kurallarının yeknesaklaştırma çalışmaları, CISG gibi önemli bir hukuk kaynağını ortaya çıkarsa da, bu düzenlemelere rağmen, forum devletinin kanunlar ihtilafı kurallarınında uygulanması gerektiği durumlar söz konusu olduğundan, çalışmamızda, uluslararası satım hukukundaki temel kanunlar ihtilafı meseleleri değerlendirilmiştir. Çalışmamızda, mukayeseli hukuktaki düzenlemeler yanında, uygulama açısından özellikle hakem kararları ve milli mahkeme kararlarına yer verilmiştir. Ayrıca belirtmek gerekir ki çalışmamızda, uluslararası satım hukukuna ilişkin tüm kanunlar ihtilafı kuralları incelenmemiştir. Örneğin, fikri mülkiyet haklarına ilişkin kanunlar ihtilafı kuralları, ödeme yöntemlerine ilişkin uluslararası düzenlemeler ve özellikle milletlerarası usul hukukuna ilişkin konular çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu çalışmanın hazırlanmasında bir çok kişinin kelimelerle tarif edilemeyecek katkıları bulunmaktadır.

VI ÖNSÖZ Çalışma konusunun oluşumuna, Uluslararası Satımlarda Ödeme Yöntemleri ve Kullanılan Terimlere ilişkin vermiş olduğum seminerlerde TRT Genel Müdürlüğü çalışanlarının soruları ve katkıları yanında, uluslararası özel hukuk ve uluslararası ticaret hukuku derslerimi alan lisans ve yüksek lisans öğrencilerimin soruları ve teşvikleri neden olduğundan, bu vesile ile katılımcılara ve öğrencilerime çok teşekkür ederim. Çalışma sırasında, 2013 yılında sırasıyla kaybettiğim, canım Annem Süheyla Çalışkan, Teyzeciğim Fatma Yitgin ve Amerika da eğitim almam için koşulsuz kefil olan ablam Ferda Doğanay a, teşekkürlerimi ve dualarımı gönderiyorum. Tüm çalışmalarımda olduğu gibi, beni yetiştiren ve hakkını hiçbir zaman ödeyemeyeceğim sevgili Teyzem, Leyla Akın a sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Tüm işlerimde olduğu gibi, bu çalışmada da en büyük desteği ve yardımı, sabırlı ve hoşgörülü eşim Yrd. Doç. Dr. Zeynep Çalışkan dan gördüm; kendisine ve ailesine ne kadar teşekkür etsem azdır. Tabii canım kızım, hayatım, Azra ya şükranlarımı sunarım. Özellikle, yararlandığım kaynaklara çizmiş olduğu resimler ve karalamalar için ve akşamları, tüm yorgunluğumu alan tiyatro ve evcilik oyunları için sonsuz teşekkürler, iyi ki varsın. Değerli arkadaşım, meslektaşım, Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi, Yrd. Doç. Dr. Sezer Çabri ye zamanını ayırarak kitabı okuyup tashihleri için çok teşekkür ederim. Ayrıca, kitabın kısa sürede yayınlanmasını sağlayan Beta Yayınevinin değerli yöneticisi Sayın Seyhan Satar başta olmak üzere tüm çalışanlarına ve özellikle kitabı basıya hazırlayan Sayın Gülgonca Çarpık a, en içten teşekkürlerimi sunarım. İsmini burada andığım veya anmayı unuttuğum ancak bu çalışmada ve benim üzerimde emeği geçen herkese en içten sevgi ve saygılarımı sunuyorum. Yusuf ÇALIŞKAN İstanbul, Aralık 2013

İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI TİCARETTE RİSKLER VE LEX MERCATORIA I. ULUSLARARASI TİCARETTE RİSKLER VE RİSKLERİ BERTARAF ETME YÖNTEMLERİ... 5 A. Uluslararası Satım İlişkisinde Riskler... 5 1. Fiziksel Riskler... 6 2. Ticari Riskler... 6 3. Politik Riskler... 7 4. Hukuki Riskler... 8 B. Riskleri Bertaraf Etme Yöntemleri: Uluslararası Satım Hukuku... 10 1. Uluslararası Satım Sözleşmesi... 10 2. Milli Hukuk Kaynakları... 11 3. Uluslararası Kaynaklar: Uluslararası Kuruluşların Çalışmaları... 12 II. ULUSLARARASI SATIM İLİŞKİSİNİ DÜZENLEYEN TEMEL KURALLAR: LEX MERCATORIA... 15 A. Lex Mercatoria Kavramı ve Kapsamı... 15 1. Tarihsel Açıdan Lex Mercatoria... 16 2. Modern Lex Mercatoria Teorisi... 17 B. Lex Mercatoria nın Uluslararası Satım Sözleşmelerine Uygulanması... 19 1. Milli Mahkemeler Önünde Görülen Uyuşmazlıklarda Lex Mercatoria nın Uygulanması... 19 2. Hakem Heyeti Önünde Görülen Uyuşmazlıklarda Lex Mercatoria nın Uygulanması... 21 C. Lex Mercatoria nın Uluslararası Satım Hukukuna İlişkin Kaynakları... 26

VIII İÇİNDEKİLER 1. Uluslararası Sözleşmeler Hukukunun Genel İlkeleri... 26 2. Standart Sözleşmeler... 28 3. Yeknesak Kurallar... 29 4. Ticari Adet ve Teamüller... 29 5. Model Kanunlar ve Uluslararası Anlaşmalar... 31 6. Davranış Kodları... 33 7. Hakem Kararları... 33 8. Uluslararası Restatement (Derleme) Metoduyla Hazırlanan Metinler... 34 D. Uluslararası Satım Hukukuna İlişkin Yeni Lex Mercatoria Kaynakları... 34 1. 2010 Tarihli Uluslararası Ticari Sözleşmelere İlişkin UNIDROIT İlkeleri... 34 a. Genel Bilgi... 34 b. UNIDROIT İlkelerinin Uluslararası Satım Hukukundaki Rolleri... 37 aa. Ulusal ve Uluslararası Kodifikasyonlarda Model Olarak Kullanılma... 37 bb. Özel Hukuk Sözleşmesi Hazırlanırken Örnek Olarak Kullanılma... 38 cc. İlkelerin, Uluslararası Satım Sözleşmesinin Esasına Uygulanacak Hukuk Olarak Uygulanması... 38 dd. Uluslararası Yeknesak Hukuk Araçlarının Yorumlanması ve Tamamlanması Amacıyla Kullanılma... 41 ee. Sözleşme Statüsü olan Milli Hukuk Kurallarının Yorumlanması ve Tamamlanması Amacıyla Kullanılma... 42 2. Avrupa Ortak Satım Hukuku Taslağı (Common Europen Sales Law, CESL)... 42 a. Genel Bilgi... 42 b. CESL ile CISG Arasındaki İlişki... 45 c. CESL ile Kanunlar İhtilafı Kuralları Arasındaki İlişki... 47 3. Uluslararası Sözleşmelerde Hukuk Seçimine İlişkin Lahey Prensipleri... 49 a. Genel Bilgi... 49 b. Prensiplerin Uluslararası Satım Hukukundaki Rolleri... 51 aa. Ulusal ve Uluslararası Kodifikasyonlarda Model Olarak Kullanılma... 51 bb. Milletlerarası Özel Hukuk Kurallarının Yorumlanması ve Tamamlanması Amacıyla Kullanılma... 51 cc. Mahkemelerce ve Hakem Heyetlerince Uygulanma... 52

İÇİNDEKİLER IX İKİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI SATIM SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİNE UYGULANACAK HUKUK SORUNU I. GENEL BİLGİ... 53 II. ULUSLARARASI SATIM SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HUKUK... 56 A. Sübjektif Metot (Taraflarca Hukuk Seçiminin Yapılmış Olması)... 57 1. Açık Hukuk Seçimi... 59 2. Yapılan Hukuk Seçiminin Sözleşme ile Bağlantı Zorunluluğunun Bulunmaması... 61 3. Kısmi Hukuk Seçimi... 62 4. Zımni Hukuk Seçimi... 63 5. Seçilen Hukukun Belli Bir Devlet Hukuku Olmaması Durumu (Lex Mercatoria)... 66 6. Seçilen Hukukta Sonradan Meydana Gelen Değişikliklerin Uygulanacak Hukuka Etkisi... 68 7. Hukuk Seçimi Anlaşmasının Geçerliliği Sorunu... 69 B. Objektif Metot (Taraflarca Hukuk Seçiminin Yapılmamış Olması)... 71 1. Sözleşmenin Ticari veya Mesleki Faaliyetler Gereği Kurulmasının Tespiti... 72 2. Karakteristik Edim Borçlusu... 73 3. İşyeri... 75 4. Yerleşim Yeri... 76 5. Mutad Mesken... 77 C. Daha Sıkı ilişkili Hukuk Metodu... 78 III. ULUSLARARASI SATIM SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HUKUKUN KAPSAMI... 79 A. Sözleşme Statüsünün Uygulama Alanı Kapsamında Bulunan Durumlar... 79 1. Genel Bilgi... 79 2. Sözleşmenin Kuruluşu ve Maddi Geçerliliğine Uygulanacak Hukuk... 80 3. Zamanaşımı... 81 B. Sözleşme Statüsünün Uygulanmadığı Haller... 82 1. Uluslararası Anlaşmalar... 82 2. Satım Sözleşmesinin Kuruluşuna Yönelik İrade Beyanlarının Varlığı ve Geçerliliği... 83 3. İfanın Gerçekleştirme Biçimi ve Koruma Tedbirleri... 85 4. Ehliyet... 86

X İÇİNDEKİLER a. Gerçek Kişiler... 86 b. Tüzel Kişiler... 88 5. Şekil... 89 6. Kamu Düzeni... 90 7. Doğrudan Uygulanan Kurallar... 93 a. Lex Fori nin Doğrudan Uygulanan Kuralları... 95 b. Lex Causae nın Doğrudan Uygulanan Kuralları... 97 c. Üçüncü Ülkenin Doğrudan Uygulanan Kuralları... 97 8. Özelliği Olan Sözleşmeler... 99 a. Taşınmaz Mal Satımı Sözleşmesi... 100 b. Tüketici Satım Sözleşmesi... 100 c. Resmi Artırma ile Yapılan Satışlar... 102 IV. ULUSLARARASI SATIM SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK OLAN HUKUKUN YABANCI HUKUK OLMASI DURUMUNDA BU HUKUKUN MUHTEVASININ TESPİTİ... 103 V. AVRUPA BİRLİĞİ (AB) MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNDA SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİNE UYGULANACAK HUKUK... 107 A. Genel Bilgi... 107 B. Roma I Tüzüğü... 110 1. Sübjektif Metot: Hukuk Seçimi... 110 2. Objektif Metot: Hukuk Seçiminin Yapılmamış Olması Durumunda Uygulanacak Hukuk... 114 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM CISG VE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI I. CISG A TARİHSEL BAKIŞ VE CISG IN KONUSU... 119 II. CISG IN UYGULANMA ŞARTLARI VE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI... 124 A. Genel Olarak... 124 B. Uluslararası Taşınır Mal Satımına İlişkin Bir Sözleşme Olmalıdır... 126 1. Bir Satım Sözleşmesi Olmalıdır... 126 2. Satım Sözleşmesi Uluslararası nitelik arz etmelidir... 129 3. Satım Sözleşmesinin Konusu Taşınır Mallara İlişkin Olmalıdır... 133 a. CISG ın Konusu olan Mallar... 133

İÇİNDEKİLER XI b. CISG ın Uygulama Alanı Bakımından Satım Sözleşmesinin Konusu Olmayan Mallar... 134 C. CISG a Taraf bir Devlet ile Bağlantının Bulunması Gerekir... 136 1. Tarafların İşyerlerinin CISG a Taraf Farklı Devletlerde Bulunması, Doğrudan Uygulama... 136 2. Forum Devletinin Kanunlar İhtilafı Kurallarının CISG a Taraf Bir Devletin Hukukunu Yetkili Kılması, Dolaylı Uygulama... 142 a. Anlaşmanın 95. Maddesine Göre Çekince Koymayan Taraf Devletin Mahkemesinde Davanın Açılmış olması... 145 b. Anlaşmanın 95. Maddesine Göre Çekince Koyan Taraf Devletin Mahkemesinde Davanın Açılmış olması... 146 c. CISG a Taraf Olmayan Bir Devletin Mahkemesinde Davanın Açılmış Olması... 147 III. İRADE MUHTARİYETİ VE CISG... 148 A. Tarafların CISG ı Uygulama Alanı Dışı Bırakması (Opting Out)... 149 B. Tarafların CISG ın Uygulanacağını Kararlaştırmaları (Opting in)... 153 IV. TAHKİM YARGILAMASINDA CISG IN UYGULANMASI... 155 V. CISG DA YORUM VE BOŞLUK SORUNLARININ ÇÖZÜMLENMESİNDE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARININ ROLÜ... 160 A. CISG da Yorum Sorunu ve Çözümü... 160 1. Anlaşmanın Uluslararası Niteliği... 162 2. Anlaşmanın Yeknesak Uygulanmasının Sağlanması... 164 3. Uluslararası Ticarette Dürüstlük Kuralının Gözetilmesi... 165 B. CISG da Boşluk Sorunu ve Çözümü... 166 1. Harici Boşlukların Kanunlar İhtilafı Kurallarına Göre Doldurulması... 167 a. Sözleşmenin Geçerliliği Sorunu... 168 b. Sözleşmenin Mülkiyet Üzerindeki Etkileri... 171 c. Sözleşme Konusu Malın Sebep Olduğu Cismani Zarar veya Ölümden Dolayı Sorumluluk... 172 d. Anlaşma Kapsamında Olmayan Diğer Konular... 173 2. Dahili Boşlukların Doldurulması... 174 a. Anlaşmanın Genel İlkelerine Göre Boşluk Doldurma... 174 b. Devletler Özel Hukuku Kurallarına Göre Boşluk Doldurma... 176

XII İÇİNDEKİLER C. CISG ın Yorumlanmasında ve Boşluk Doldurmada Homeward Trend ve Lex Forism... 179 VI. DEĞERLENDİRME... 186 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ULUSLARARASI SATIM SÖZLEŞMELERİNDE HASARIN İNTİKALİNE UYGULANACAK HUKUK SORUNU I. TÜRK HUKUKUNDA SATIM SÖZLEŞMESİNDE HASAR VE YARARIN GEÇİŞİ... 191 A. Genel Olarak... 191 B. Satım Sözleşmesinde Hasar ve Yararın Geçmesine İlişkin Esaslar... 192 C. Koşula Bağlı Satım Sözleşmelerinde Hasar ve Yararın Geçmesi... 196 II. TÜRK KANUNLAR İHTİLAFI HUKUKUNA GÖRE HASARIN İNTİKALİNE UYGULANACAK HUKUK... 197 III. CISG BAĞLAMINDA HASARIN GEÇİŞİ... 199 A. Genel Bilgi... 199 B. CISG Kapsamında Hasarın Tanımı ve Semen Hasarının İntikal Etmesinin Genel Sonucu... 201 C. Mesafeli Satışlarda Hasarın Geçişi (Satım Sözleşmesi Bağlamında Malların Taşınması Gerekiyorsa)... 205 D. Taşınmakta olan Malların Satışında Hasarın İntikali... 209 E. Aranacak veya Götürülecek Borç Doğuran Satım Sözleşmelerinde Hasarın Geçişi... 210 F. Esaslı Sözleşme İhlali halinde Hasarın Geçişi... 212 IV. INCOTERMS KURALLARI VE HASARIN GEÇİŞİ... 213 A. Genel Bilgi... 213 B. INCOTERMS Kurallarının Kapsamı ve Hukuki Niteliği... 215 C. INCOTERMS 2010 Kurallarının Getirilme Sebepleri... 220 D. INCOTERMS 2010 Kurallarının Getirdiği Değişiklikler... 221 E. INCOTERMS Kuralları ve Hasarın Geçişi... 225 1. EXW (İşyerinde Teslim)... 225 2. FCA (Taşıcıya Masrafsız Teslim)... 226 3. CPT (Taşıma Ödenmiş Olarak)... 228 4. CIP (Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak)... 229 5. DAT (Terminalde Teslim)... 230

İÇİNDEKİLER XIII 6. DAP (Belirlenen Yerde Teslim)... 231 7. DDP (Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim)... 232 8. FAS (Gemi Doğrultusunda Masrafsız)... 233 9. FOB (Gemide Masrafsız)... 234 10. CFR (Masraflar ve Navlun)... 237 11. CIF (Masraflar, Sigorta ve Navlun)... 238 V. HASARIN İNTİKALİ AÇISINDAN CISG VE INCOTERMS KURALLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ... 240 BEŞİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI SATIM HUKUKUNDA SATIM KONUSU MAL ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET HAKKINA UYGULANACAK HUKUK SORUNU I. GENEL OLARAK... 245 II. MUKAYESELİ HUKUKTA TAŞINIRLAR ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET HAKKINA UYGULANACAK HUKUK... 246 III. TÜRK KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARINA GÖRE TAŞINIRLAR ÜZERİNDEKİ MÜLKİYET HAKKINA UYGULANACAK HUKUK... 251 A. Lex Rei Sitae Kuralı... 251 B. Lex Rei Sitae Kuralının Uygulanmasındaki Temel Problem: Statü Değişikliği (Conflict Mobile)... 254 1. Tamamlanmış İşlemlerde... 255 2. Tamamlanmamış İşlemlerde... 256 C. Lex Rei Sitae Kuralının Uygulanmadığı Durumlar... 257 1. Taşınmakta Olan Mallar (Res in Transitu) Hakkında Uygulanacak Hukuk... 257 2. Taşıma Araçları Üzerindeki Ayni Haklara Uygulanacak Hukuk... 259 3. Ayni Haklara İlişkin İşlemlerde Ehliyete Uygulanacak Hukuk... 260 4. Ayni Haklara İlişkin İşlemlerin Şekline Uygulanacak Hukuk... 261 IV. EMTİAYI TEMSİL EDEN SENETLERDEN OLAN KONİŞMENTO İLE MALIN DEVREDİLMESİ DURUMUNDA AYNİ HAKLARA UYGULANACAK HUKUK SORUNU... 261 A. Genel Olarak... 261 B. Konişmentonun Eşyayı Temsil İşlevinin Varlığı ve Niteliğinin Tespitine Uygulanacak Hukuk... 266

XIV İÇİNDEKİLER 1. Konişmentonun Devir Yeri Hukuku... 267 2. Konişmentonun Düzenlenmesi Anında Eşyanın Bulunduğu Yer Hukuku.. 267 C. Konişmentonun Devrinin Ayni Sonuçlarına Uygulanacak Hukuk... 268 1. Eşyanın Bulunma Yeri Hukuku... 269 2. Malikin İkametgâhı Hukuku... 269 3. Devir Yeri Hukuku... 270 D. Konişmento Hamili ile Konişmentoya Hamil Olmayan Üçüncü Kişiler Arasındaki Uyuşmazlıklarda Uygulanacak Hukuk Sorunu... 271 V. MÜLKİYETİ SAKLI TUTMA SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HUKUK SORUNU... 272 A. Genel Olarak... 272 B. Mukayeseli Hukukta Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk... 273 C. Türk Hukukunda Mülkiyeti Saklı Tutma Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk... 279 ALTINCI BÖLÜM CISG VE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI ÇERÇEVESİNDE İMALATÇININ SORUMLULUĞU I. GENEL OLARAK... 283 II. CISG KAPSAMINDA İMALATÇININ SORUMLULUĞU VE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI... 283 A. CISG in 5. Maddesinin Kapsamı... 283 B. CISG in Malvarlığına İlişkin Zararlar Açısından Uygulanabilirliği... 287 C. İmalatçının Sorumluluğu Açısından Milli Hukuk Sistemleri ve CISG Bağlamında Taleplerin Yarışması... 291 III. KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI ÇERÇEVESİNDE İMALATÇININ SORUMLULUĞU... 294 A. 1973 Tarihli İmalatçının Sorumluluğuna Uygulanacak Hukuka İlişkin Lahey Anlaşması... 294 B. Avrupa Birliği Milletlerarası Özel Hukukunda İmalatçının Sorumluluğu... 298 1. Haksız Fiillere İlişkin Genel Bağlama Kuralı (Madde 4)... 299 2. İmalatçının Sorumluluğuna İlişkin Özel Bağlama Kuralı (Madde 5)... 300 C. Türk Milletlerarası Özel Hukukunda İmalatçının Sorumluluğu... 305

AB ABD AÜHFD Bkz. CISG dn. : Avrupa Birliği KISALTMALAR : Amerika Birleşik Devletleri : Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : Bakınız : United Nations Convention on Contract for the International Sale of Goods/ Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması : Dipnot E. : Esas Eds. Fak. HD. HMK İBD ICC INCOTERMS : Editörler : Fakülte : Hukuk Dairesi J. : Journal K. : Karar K.T. : Hukuk Muhakemeleri Kanunu : İstanbul Barosu Dergisi : International Chamber of Commerce : International Commercial Terms : Karar Tarihi L. J. : Law Journal L. Rev. : Law Review m. : Madde MHB MÖHUK No. OECD Para. RG. : Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun : Numara : Organization for Economic Cooperation and Development : Paragraf s. : Sayfa Sa. TBB : Resmi Gazete : Sayı : Türkiye Barolar Birliği

XVI KISALTMALAR TBK TMK TTK UCC ULFC ULIS UNCITRAL UNIDROIT v. : Versus vd. Vol. : Türk Borçlar Kanunu : Türk Medeni Kanunu : Türk Ticaret Kanunu : American Uniform Commercial Code : Uniform Law on the Formation of Contracts for the International Sale of Goods : Uniform Law on the International Sale of Goods : United Nations Commission on International Trade Law/ Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Komisyonu : Institut International Pour L Unification du Droit Prive / International Institute for the Unification of Private Law : Ve devamı : Volume