AYDINLATMA UYGULAMALARI

Transkript

1 Yen k ç ay d n at mat ek no oj er ç okh z b rş ek dehay at m z ag r m şv eb rç oky er de b nç s z c ek u an m ş t r.şub rger ç ek t rk ;ay d n at madoğr ut as ar anmad ğ nday ar ar dan ç okz ar arget r r.buk t ab namac,t op um gene ndeay d n at mak onus undab nc n o uş mas ns ağ amakv ebus ay edey an şuy gu ama ar nönünegeç eb mek t r. Buk t apmühend s,m marv euy gu ay c ar ç nay d n at mapr oj e er ndedan ş ab ec ek er b r k ay nako ar akhaz r anm ş t r. Mek ân ar agör eay d n at mager ek s n m er n v ed k k ated mes ger ek en er t ek n kb rd e değ,her k es nan ay ab ec eğ ş ek dean at mak t ad r.sonk u an c dabuk t aps ay es nde, ay d n at ma ht y aç ar nt an m ay ab r,y an şuy gu ama ar dank end n k or uy ab r. DepoAy d n at mas Nas Yap r? G daür et mt es s er ndeay d n at manas Yap r? Has t aneay d n at mas Nas Yap r? Kuaf örsa on ar ndaay d n at manas Yap r? Ç ç ek ç Ay d n at mas Nas Yap r? Küt üphaneay d n at mas Nas Yap r? Ak ar y ak ti s t as y onuay d n at mas Nas Yap r? Kuy umc uay d n at mas Nas Yap r? D şk n ğ Ay d n at mas Nas Yap r? B s k et Yo uay d n at mas Nas Yap r? Sa onay d n at mas Nas Yap r? Yat akodas Ay d n at mas Nas Yap r? Aç kot opar kay d n at mas Nas Yap r? Kaf ev eres t or anay d n at mas Nas Yap r? Tümüv edahaf az as or ununc ev abbuk t apt as z er bek y or. Emr ey maz At m Ün v er s t es,e ek t r k E ek t r on kmühend s ğ bö ümünden2013y ndamez uno muş,ot ar ht en t bar enay d n at mas ek t ör ünde;dev etdes t ek pr oj e er ny önet m v eür ünge ş t r mef aa y et er n ny ür üt ü mes ndegör ev a m ş t r. Y maz,ony aş k n nt er nett ec r übes n,s ek t ördeney m y e b r eş t r p,y üz er c ef r man nüy eo ar akdes t ekv er d ğ, Tür k y e' n nenbüy ük Av r upa' n ndör dünc übüy üks ek t örmedy aor gan z as y onu; Ay d n at ma Por t a ' n( www. ay d n at ma. or g)k ur muş t ur. www. ay d n at ma. or g nf o@ay d n at ma. or g

2 AYDINLATMA UYGULAMALARI İç Mekân, Dş Mekân ve Öze Aydnatma Uyguamaar Emre Ymaz

3 Aydnatma Uyguamaar Emre Ymaz - Aydnatma Porta Copyrght Tüm hakar sakdr. Bu ktap çersnde çeşt mekânarn aydnatmas çn tavsye nteğnde bger yer amaktadr. Uyguama aşamasnda, g standartar nceenerek, günce gerekker göz önünde buundurumadr. Bu ktabn hçbr ksm, yazarn yaz zn omakszn herhang br bçmde veya herhang br yoa çoğatamaz veya dağtamaz. Kaynak göstermek koşuuya ant yapabr. Eyü 2018, Ankara (1. Bask) Bask: Öze Ofset Matbaa Ltd. Şt. Matbaacar Sanay Stes Sokak No: 6 Ostm/Ankara Teefon: Sertfka No: Bask Sponsoru: Asya Trafk A.Ş. Kapak Fotoğraf: Crea If Fotoğraf ve Rekam Ajans ISBN ( ) Aydnatma Porta ( Dodurga Mah. Kaan Cad. 1/5A Çayyou Çankaya/Ankara Teefon: E-posta: nfo@aydnatma.org

4 İçndeker Önsöz... 1 Yazar... 2 İç Mekân Aydnatma Uyguamaar... 4 Banyo ve Tuvaeterde Aydnatma Nas Yapr?... 5 Bebek Odas Aydnatmas Nas Yapr?... 7 Kafe ve Restoran Aydnatmas Nas Yapr?... 9 Ççekç Aydnatmas Nas Yapr? Depo Aydnatmas Nas Yapr? Dş Knğ Aydnatmas Nas Yapr? Ev Ofs Aydnatmas Nas Yapr? Gda Üretm Tessernde Aydnatma Nas Yapr? Hastane Aydnatmas Nas Yapr? Kamu Tören Saonu ve Kürsü Aydnatmas Nas Yapr? Kapa Otopark Aydnatmas Nas Yapr? Kapa Tens Kortarnda Aydnatma Nas Yapr? Kordor Aydnatmas Nas Yapr? Kreş Aydnatmas Nas Yapr? Kuaför Saonarnda Aydnatma Nas Yapr? Kuyumcu Aydnatmas Nas Yapr? Kütüphane Aydnatmas Nas Yapr? Mağaza Aydnatmas Nas Yapr?... 39

5 Market Aydnatmas Nas Yapr? Merdvenerde Aydnatma Nas Yapr? Mutfak Aydnatmas Nas Yapr? Ofs Aydnatmas Nas Yapr? Oku ve Snfarda Aydnatma Nas Yapr? Ote Odas Aydnatmas Nas Yapr? Saon Aydnatmas Nas Yapr? Spor Saonu (Ftness Merkez) Aydnatmas Nas Yapr? Topant ve Konferans Saonarnda Aydnatma Nas Yapr? Yatak Odaarnda Aydnatma Nas Yapr? Yemek Odas Aydnatmas Nas Yapr? Yüzme Havuzarnda Aydnatma Nas Yapr? Dş Mekân Aydnatma Uyguamaar Açk Otopark Aydnatmas Nas Yapr? Akaryakt İstasyonu Aydnatmas Nas Yapr? Bsket You Aydnatmas Nas Yapr? Cephe Aydnatmas Nas Yapr? Ha Saha Aydnatmas Nas Yapr? Kavşak Aydnatmas Nas Yapr? Park ve Bahçe Aydnatmas Nas Yapr? Üst Geçt Aydnatmas Nas Yapr? Yo Aydnatmas Nas Yapr?... 84

6 Öze Aydnatma Uyguamaar Akvaryum Aydnatmas Nas Yapr? Asansör Aydnatmas Nas Yapr? Oto Ykama Aydnatmas Nas Yapr? Tüne Aydnatmas Nas Yapr?... 95

7 Önsöz Aydnatma, bazen br htyac karşamak çn bazen de dekoratf amaçar doğrutusunda yapr. Aydnatma, her k uyguamada da, doğru tasaranmadğnda yarardan çok zarar getrebr. Günün büyük br çoğunuğunu geçrdğmz, ev ve şyerernde kötü aydnatma, konfor kaybna yo açar, güvenk sorunarn ortaya çkarr ve cdd sağk probemerne yo açabr. Aydnatma sorunar geneke, şuraya br armatür daha takam, şu ambay büyütem şeknde çözümeye çaşmaktadr. Ancak y aydnatma, faza aydnatma demek değdr. Aydnatacak aanda, kuanm amac göz önünde buunduruarak, bu htyaca en y şekde cevap verecek ürün, doğru panamaya yereştrmedr. Bu ktabn amac, topum genende aydnatma konusunda bncn ouşmasn sağamak ve bu sayede yanş uyguamaarn önüne geçebmektr. Bu ktabn hazrk aşamasnda yanmda oan çok değer aem ve tüm dostarma teşekkür ederm. Ktabn kapak fotoğraf çn İdrs Eknc ye, k basky szere uaştrabmemz çn destek oan Asya Trafk A.Ş. aesne ve Mehmet Akf Çek e çok teşekkür ederm. 1 Emre Ymaz Eyü 2018, Ankara

8 Yazar Emre Ymaz, 1990 ynda Trabzon'da dünyaya gemştr. Lse öğrenmn Trabzon'da Tevfk Serdar Anadou Lses'nde görmüştür ynda kodamaya başamş, 2006 y tbarye nternet dünyasnda z brakan şere mza atmaya başamştr. Çeşt kodar yazmş, bu kodar nternet üzernde yaynamştr ynda, daha 16 yaşndayken, se öğrenmn gördüğü srada " adnda teevzyon ve radyo yaynarn nternete taşyan br patform kurmuş bnerce zyaretçye uaşmştr ynda se Türkye'nn k dz stesn oan " nternet stesn kurmuştur. Ksa br süre çersnde yüz bnerce zyaretçye uaşmştr. Ünverste snavar yakaşnca her k nternet stesn de satmş, öğrenm hayatna odakamştr. Emre Ymaz, 2008 ynda ünverste öğrenm çn Ankara'ya gemş, Atm Ünverstes, Eektrk-Eektronk Mühendsğ'nde İngzce hazrk dâh 5 yk verm br dönem geçrmş, y br ortaamaya mezun omuştur. Emre Ymaz, mezun oduğu y, 2013'te yne Ankara'da Asya Trafk A.Ş. bünyesnde Ar-Ge Mühends oarak şe başamş, ksa br süre sonra Proje Yönetcs oarak atanmştr. Bu frmada devet destek (KOSGEB, TÜBİTAK, Kaknma Ajans) projeern yönetm ve Luxtra LED Aydnatma markasnn atnda ürün geştrme faayeternn yürütümesnde görev amaktadr. İşe grdğ k y, 2013'te, LED' Trafk Tesc Pakas sm projeye LED ve LED Aydnatma Proje Yarşmas'nda brnck 2

9 ödüü amştr ynda se, Akaryakt İstasyonu Aydnatma Tasarm projesye, Amanya merkez DIAL tarafndan düzenenen yarşmada ükemz tems etmş, brnc omuş, DIALux evo Featured Project Wnner ödüünü kazanmştr. Yüksek sans çn 2015 ynda başvuru yapmş, Gaz Ünverstes, Endüstrye Tasarm Mühendsğ böümüne yereşmştr. Djta dünyadak tecrübesn, aydnatma sektöründek bg brkmye breştrmey hedefeyen Ymaz, 2016 ynda Aydnatma Porta'n " adres üzernden yayna amştr. İnternet stes, ksa br süre çersnde bnerce zyaretçye uaşmş, yüzerce frma kurumsa üye oarak bu topuuğa destek vermştr ynda, " adresn satn amş, nternet stesn bu adres üzerne taşmştr. Bu değşkk sonrasnda Aydnatma Porta, Türkye'nn en büyük, Avrupa'nn dördüncü büyük sektör porta hane gemştr. Aydnatma Porta, yurtç ve yurtdş fuarara katarak, üye frmaarn en y şekde tantmaya gayret göstermektedr. Tüm frmaara eşt mesafede, yayn hayatna devam etmektedr. Emre Ymaz, Aydnatma Porta Başkan oarak, yüksek sorumuuk bncye, görevn en y şekde yürütmektedr. 3

10 İç Mekân Aydnatma Uyguamaar Bu böümde konutarda ve tcar aanarda ç mekânarn aydnatmaar hakknda detay açkamaar yer amaktadr. 4

11 Banyo ve Tuvaeterde Aydnatma Nas Yapr? Evermzde banyo ve tuvaeter skça vakt geçrdğmz yerer değdr. Ancak bu aanarda aydnatma evn dğer böümernden daha az önem görümemedr. Her aann aydnatmasnn kendne göre br önem ve baz gerekker vardr. Banyo aydnatmasnda neere dkkat edmedr gen brkte bakam. Özeke banyoar nem ve sak aanardr. Bu yüzden aydnatmada kuanacak ürüner yüksek derecede IP koruma omadr. Aydnatma armatürernn IP44 veya daha yüksek derecede korumaya sahp omas önerr. Buna ek oarak kuanacak aydnatma eeman meta se pasanmaya dayank mazemeden ma edmş omadr. Banyoar çn 150 üks aydnatma sevyes yeter görüürken, tuvaeter çn se 100 üks önermektedr. Banyo ve tuvaeterde ksa süre buunduğumuzdan, aydnatma eemanarna şğn tam parakğna uaşmas çn yeter sürey tanmayz. LED aydnatma armatürer veya LED amba e donatmş aydnatma eemanar annda %100 parakkta şk verdğnden bu aanar çn y br seçenektr. Banyoda en az k adet aydnatma armatürü kuanmas tavsye edr. Banyoda ayna etrafnda hassas şer yapdğndan kusursuz br aydnatma gerekdr. Ayna etrafndan görev aydnatmaarya gene aydnatmaya ek br aydnatma yapabr. 5

12 Özeke yaş breyern konakadğ everde banyo ve tuvaeterde gece aydnatmas da unutumamadr. Banyo ve tuvaeter kuanmadğ zamanarda mevcut aydnatma sevyeern %20'ye ndrerek gece boyunca aydnatmay sürdürmek, güvenğn arttrmasna yardmc oacaktr. 6

13 Bebek Odas Aydnatmas Nas Yapr? Bebek odaarnda tüm eşyaar özene seçr ancak aydnatma geneke hma eden konuar arasndadr. Bebeğnzn sağğ öncek verdğnz konuar arasndaysa aydnatmay da ayn öncekte değerendrmesnz. Bebekern ve küçük yaştak çocukarn gözer odukça hassastr. Bu sebepe gözerne zarar vermeyecek yumuşak şk kaynakar terch edmedr. Yumuşatmş şk ksmen daha homojen br aydnatma sunar, faza karank ve faza parak noktaarn ouşmasn öner. Açktak ampuerden ve spot şkardan kaçnmak gerekdr. Bu kaynakardan yayan parak şk bebeğnz rahatsz edebr hatta sağğn tehdt edebr. Bunun yerne şk kaynağn gzeyecek, şğn daha yumuşak şekde yaymasna yardmc oacak avze, ambader ve apker kuanabrsnz. Bebek odasnda aydnatmaarn kontro edmes, gerektğnde parakğnn azatp artrabmes de önemdr. Gecenn br vakt bebeğnz kontro etmek stedğnzde, şkarn tam parakkta açmas, onu rahatsz edebr ve uykusundan uyandrabr. Ancak parakk kontroü szn enzde oursa şğ yüzde 20 sevyesnde açar, bebeğnz onu rahatsz etmeden kontro edebrsnz. Düşük sevyede aydnatma e bebeğnzn uykusunu kaçrmadan onu beseyebr veya bezn değştrebrsnz. 7

14 Evn her aannda oduğu gb bebek odaarnda da scak beyaz (sar) renkte aydnatmaarn kuanmas önermektedr. Fcker, yan şktak ttreşmer, yetşknern be sağğn tehdt etmektedr. Bu yüzden bebek odasnda mnmum ttreşm yaratan veya hç ttreşmeyen br şk kaynağ seçmeye özen gösternz. Işktak ttreşm bastçe cep teefonu kamerasya test edebrsnz. Işktak ttreşm ekranda ber hzda hareket eden syah çzgere fark edebr. 8

15 Kafe ve Restoran Aydnatmas Nas Yapr? Restoran aydnatmas, gene ç tasarmn önem br parçasdr. Kafe ve restoranarn mmar panamaar yaprken aydnatma da bu pan çersnde dâh edmedr. Kafe ve restoranda atmosfer, yemek ve servs kadar önemdr. Aydnatma sayesnde müşter üzernde y br etk yaratp, müşterernzn sz tekrar zyaret etmesn sağayabrsnz. Kafe, bar ve restoranarda yemek yenen böümde gene konsepte bağ oarak üks arağnda aydnatma sevyeer önermektedr. Restorann dğer aanarnda se; grşte 100 üks, gda depoama böümünde 150 üks, ykama böümünde 300 üks, pşrme böümünde se 500 üks aydnatma sevyes gerekdr. Restoranarda dört aydnatma teknğ uyguanmaktadr; ortam aydnatmas, vurgu aydnatmas, dekoratf aydnatma ve doğa aydnatma. Ortam aydnatmas, br kafe veya restoranda en önem unsurdur. Eşt arakara ber br düzende yereştrmş aydnatma eemanar, homojen br aydnatma sağayacaktr. Gene aydnatmann y omas müşterernz üzernde daha msafrperver br zenm yaratacaktr. Vurgu aydnatmas se, restoran çersnde dkkat çekmek stedğnz böümer vurguamak çn kuanabr. Bu tür aydnatmaar e restoran çersndek dekorara, btkere, masaara veya ürünernze dkkat çekebrsnz. 9

16 Dekoratf aydnatma se, tasarmnz tamamamak çn kuanan şk aksesuarardr. Dekoratf aydnatma, kask aydnatmaara yapabeceğ gb modern aydnatmaar ve öze aydnatma teknker e de ouşturuabr. Ortam aydnatmas, vurgu aydnatmas ve dekoratf aydnatma restorann aydnatmas çn gerek tüm yapay şkar çeryor. Ancak unutumamas gereken br şey daha var o da doğa şk, yan gün şğ. Güneş şğ pencereer yardmya çer anma, bu sayede gündüz daha konforu br aydnatma sağanacağ gb enerj tasarrufu da yapmş our. Kafe ve restoranarn aydnatmasnda gene oarak sarktar, avzeer, apker, spot şkar, neer aydnatmaar ve LED fament ambaar kuanmaktadr. Restoranarda kuanan eektrk enerjsnn yakaşk yüzde k ksm aydnatmadan kaynakanyor. Bu yüzden, kafe ve restoranarda enerj tasarrufu gerekğ öne çkyor. Enerj tasarrufu çn de gün şğndan azam öçüde faydaanma, restoran genende enerj verm şk kaynakar terch edmedr. 10

17 Ççekç Aydnatmas Nas Yapr? Km zaman güze br günü kutamak, km zaman da krgnkar sona erdrmek, gönü amak çn ççekçern younu tutarz. Sevgmz göstermek çn ççeker y br araçtr. Ççeker en y şekde göstermek çn de aydnatma y br araçtr. Rengârenk ççeker arasnda seçm yapmak geneke zordur. Her rengn de kendne göre br anam vardr. Ççekerde renk bu kadar önem br meseeyken, ççekçde bu renker gerçeğe yakn br şekde görmenn de önem oduğu açktr. İşte bu noktada aydnatma konusundak htyaç net br şekde ortaya çkmaktadr. CRI, yan renkse gerverm ndeks, objeern şk atnda gerçek renkerne ne kadar yakn göründüğünü tems eder. Bu say 100'e ne kadar yaknsa, şk atndak objeer gerçek renkerne o kadar daha yakn görünür. CRI değer düşük oan aydnatma armatürer kuanrsa, müşterer renk agama probemer yaşayabr ve bu durum satn ama karararn etkeyebr. Ççekçerde CRI değer 90 ve üzernde oan aydnatma armatürernn kuanmas önermektedr. Doğa şğ en y takt eden 2700K renk scakğna sahp akkor ambaar osa da; baz çaşmaar ve kuanc deneymer, bu tür aanarda 6500K yan soğuk beyaz renkte aydnatmaarn kuanmnn fayda oduğunu göstermektedr. 11

18 Aydnatma sevyes de tpk dğer tüm mağazaarda oduğu gb konsepte bağ oarak değşkk göstermektedr. Bu değşkk 300 üks'ten 1000 üks'e kadar genş br araktadr. Bu noktada projeye özgü çaşma yapmas gerekdr. Geenekse aydnatmaar, ççekçde yaz ayarnda ortam ssnn yüksemesne sebep oabr. Bu da ççekern ömrünü oumsuz etkeyeceğnden, nspeten s probemn ortadan kadran LED aydnatmaarn kuanmas fayda oacaktr. 12

19 Depo Aydnatmas Nas Yapr? Depoarda y aydnatma, sevkyat hzandrr, depoardak ürüner ayrt etmey koayaştrr ve ş kazaarn önemeye yardmc our. Pek, y br depo aydnatmas nas yapr? Depoar geneke doğa şktan mahrum aanardr ve çersnde yüksek rafar, dar kordorar barndr. Bu yüzden dar şk açsna sahp öze tasaranmş aydnatma armatürer kuanmadr. Depoarda gene tbarye 100 üks aydnatma sevyes yeter görüse de, deponun kuanm şek ve aanna göre htyaç değşmektedr. Mesea, küçük ürünern depoandğ aanarda ürünernn tannmasn sağamak çn 200 üks aydnatma sevyesne htyaç duyuabr. Soğuk depoarda se sradan depoarn braz daha üstünde aydnatma htyac doğmaktadr. Bu tür aanarda 300 üks aydnatma sevyes önermektedr. Depoarda aan genenn aydnatmasnn yannda, rafarn aydnatmas da odukça önemdr. Bu sayede rafara ürüner forkft yardmya koayca yereştrebr ve daha sonra htyaç oduğunda hzca buunabr. Dkey aydnatma, yan depodak rafarn aydnatmas çn se mnmum 50 üks aydnatma sevyesne htyaç duyuur. Depoda aydnatmaarn yarattğ kamaşma, forkft sürücüsü ve depo çaşanar çn rahatsz edc oabr. Sonucunda ş kazaar ve cdd yaraanmaar meydana geebr. Bu yüzden 13

20 aydnatmaardan kaynak kamaşmaarn mnmze edmes önemdr. Depoarn aydnatmasnda tavan yüksekğne bağ oarak Hgh-bay veya Low-bay aydnatma armatürer kuanr. Endüstrye tesserde kuanmas çn tasaranmş bu aydnatma armatürer, tpk br dş aydnatma armatürü gb suya, toza ve neme karş dayank yapdadr. Depoarda LED aydnatma kuanm amba kontroü ve değşm gb zahmet peryodk şer ortadan kadrr. LED aydnatma depodak ürünern gerçek renkerne daha yakn görünmesn sağar, daha az s yayar ve geenekse aydnatma sstemerne göre yüzde 80'e varan enerj tasarrufu sağar. Aydnatma mayet yanzca enerj mayeterye snr değdr, şetme ve bakm mayet de önem br unsur oarak değerendrmedr. Aydnatma seçm yaparken, sstemn ömrü boyunca topam mayeter göz önünde buundurumadr. Depoar geneke çok genş aanardr ve bu aann tamam her an aktf oarak kuanmaz. Bu yüzden hareket agama sensörernn ve ak aydnatma sstemernn kuanmas, aydnatmann bögese oarak htyaç annda devreye grmesn sağar. Bu sayede gereksz aydnatmaardan kaçnmş our ve enerj tasarrufu oran artrr. 14

21 Dş Knğ Aydnatmas Nas Yapr? Aydnatma, davetkâr br ortam ouşturmak çn y br araçtr. Dş knğnde aydnatma, dş hekmnn y görme koşuarn sağama bunun yannda hastaya kendn rahat hssettrmedr. Br dş hekmne you düşen hasta tedavden korkabr, gergn oabr. Hastay rahatatmak, güven duygusunu geştrmek ve sakneştrmek çn şk en y şekde kuanmadr. Uusa ve uusararas standartar dş knkernde optmum aydnatma çn fayda önerer getrmektedr. EN 12464, çaşma yerernn aydnatmasya g tanmar net br şekde yapmaktadr. Dş knğnde genende 500 üks aydnatma sevyes, muayene ve tedav odasnda 1000 üks, operasyon sandayesnde se üks aydnatma sevyes önermektedr. Bu aanarda geneke beyaz, 3500K-4500K renk scakğnda şk kaynakar kuanmaktadr. Renkse gerverm ndeksnn 90'dan büyük omas önermektedr. Dş knğnde aydnatma, ortam aydnatmas ve görev aydnatmas oarak k kategorye ayrabr. Operasyon şğ da görev aydnatmas çersnde değerendrr. Gene aydnatma, kask şekde tavana gömme armatürern uygun sayda yereştrmesye sağanabr. Buna ek oarak, kordor ve bekeme saonarnda tavana gömme spot şkara fark br aydnatma etks yaratabr. 15

22 Bu aanarda aydnatmann homojen omas da son derece önemdr, çok aydnk ve çok karank bögeern ouşmas hastaar rahatsz edebr. Bu yüzden yönendrmş şk yerne daha yumuşak şk dağm sağayan aydnatma eemanarnn kuanmas tavsye edr. Operasyon şğ se teme oarak yüksek şk şddetnde oma, şk şddet fark sevyeerde ayaranma, yüksek renkse gerverm ndeksne sahp oma, her açda hareket edebr yapda oma, hastay veya doktoru rahatsz edecek derecede s yaymamadr. 16

23 Ev Ofs Aydnatmas Nas Yapr? Djta dünyaya doğru hz geçş bzer ev e ş ortamn br araya getren mmar konsept ev ofs (home offce) e tanştrd. Artk, şmzn büyük br ksmn bgsayar başnda haedyoruz ve sadece bgsayar kuanmak çn her gün kometreerce yo kat etmek gerekmyor. İnsanar, ev ofs kurarken geneke, masa, sandaye, bgsayar gb şeyere odakanr. Aydnatma se hma eden konuar arasndadr. Yetersz, aşr ya da hata aydnatma, göz yorgunuğu ve baş ağrsna neden oarak performans kayb yaşanmasna sebep oabr. Ev ortamnda verm br çaşma çn optmum aydnatma koşuarnn sağanmas gerekdr. İy aydnatma, çaşma, bgsayarda çaşma, okuma, yazma, dosyaama gb şern daha koay yapmasn sağar. Ofs çn ayrmş yererde, çok scak (sarya yakn) şkarn kuanmasndan kaçnmadr. Çünkü sar şk dnendrc br etk yaratacak, bu da akşam saaternde uyku hann ortaya çkmasna sebep oacaktr. Nspeten daha soğuk renkerde, 4000K cvarnda, aydnatma yapmas farkndağ artrarak, daha verm çaşma koşuarnn ouşmasna yardmc oacaktr. Gene aydnatma çn 200 üks aydnatmann yeter oacağ söyenebr. Ancak, çaşma aan, masa üzernde yeter aydnatma koşuarnn ouşturumas gerekdr. Tavana yereştren merkez şk kaynağna ek oarak masa ambasya çaşma aanna daha faza şk sağanabr. Bu türde aydnatmaya görev aydnatmas ad verr. 17

24 Görev aydnatmasnn yapacak şere bağ oarak 500 üks sevyesne kadar uaşabmes gerekdr. Masa ambasnn ayaranabr kou yapda omas, fark htyaçar çn özeeştrebr omasn sağayacaktr. Masa ambas, kamaşma ve göge yaratmayacak şekde konumandrmadr. Ev ofs aydnatmas çn avze, sarkt, pane, spot, masa ambas, ayak amba gb aydnatma eemanar kuanr. Ev ofste ksma anahtarar ve ksabr şkarn kuanmas, gün çersnde aydnatma sevyeernn değştrerek, gün boyunca dea aydnatmann korunmasna mkân tanyacaktr. Tüm bunara ek oarak; ofs duvararnda yer aan eserer, spot şkar yardmya aydnatabr. Duvararn, mobyaarn üzernde yer aan grnt ve çkntar se LED şerter e dekoratf oarak aydnatabr. İy yereştrmş dekoratf aydnatmaar ve vurgu aydnatmaar, odann gene havasna katkda buunur. 18

25 Gda Üretm Tessernde Aydnatma Nas Yapr? Gda üretm hassas br ştr, bu üretmn yapdğ tesserdek aydnatma da ayn hassasyette değerendrmedr. Üretm tessnde meydana geen br aydnatma arzas, üretm kesntye uğratarak çok pahaya ma oabr. Daha da ötesnde, nsanarn sağğn tehdt edecek br probeme yo açabr. Gda üretm tessernde kuanacak aydnatma armatürer, güven, enerj verm ve uzun ömürü omadr. Buna ek oarak gda üretmye g güvenk standartarn karşama, suya, toza ve neme karş dayank omadr. Aydnatma armatürünün sağam br yapda omas, darbeere karş dayankğ da son derece önemdr. Çünkü armatüre at parçaar, kran camar yyecekern çne düşerse ve bu durum fark edmezse cdd sağk probemerne yo açabr. Gda üretm tess genende üks aydnatma sevyes stenmektedr. Üretm tessnde fark aanarda fark aydnatma htyaçar söz konusudur. Ürünern göze muayene eddğ aanarda 1200 üks, paketeme böümünde 800 üks, bakm, onarm böümünde 800 üks, dar büroarda 500 üks, soyunma odaarnda 400 üks, mazeme deposunda 300 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. Gda üretm tessernde bu aydnatma sevyeernn yakaanmas çn yüksek tavan aydnatma armatürer, etanj 19

26 armatürer, neer endüstrye aydnatmaar ve LED paneer kuanmaktadr. 20

27 Hastane Aydnatmas Nas Yapr? Hastaneerde her br böüm ayr kuanm amacna sahp oduğundan, fark aydnatma gereksnmerne htyaç duyar. Bu yüzden hastaneerde aydnatma, aydnatma tasarmcar, mmarar ve mühendser çn karmaşk br ha amaktadr. Hastaneerde aydnatma, bazen yanzca yapay aydnatmaara sağanrken, bazen de yapay aydnatmann, doğa aydnatmaya (güneş şğ) kombnasyonu şeknde sağanr. Işğn kates, sağk üzernde önem etkere sahptr. İy aydnatmş br hastane, hastann yeşme sürecne katk sağayabr. Aydnatma hasta, hasta yaknar ve çaşanarn üzernde doğrudan etkere sahptr. Enerj tüketm de önemdr ancak sağk tessernde enerj tüketmnden önce gerek aydnatma koşuarnn sağanmas ve bunu yaparken hastaarn konforunu oumsuz etkememes öncek oarak değerendrmedr. Bu noktada kamaşma önem br unsur oarak öne çkmaktadr. Çünkü hastaar uzunca br süre hareketsz oarak strahat etmekte, bu süre zarfnda şğa maruz kamaktadr. Hastann gözünde parayan br şk, onu rahatsz edebr, bu rahatszkta sağk probemern ortaya çkarabr. Işktak ttreşmern yan fcker etksnn de mnmze edmes odukça önemdr. Pek çok araştrma fcker etksnn baş ağrs, göz yorgunuğu gb sağk probemerne yo açtğn 21

28 göstermştr. Bu yüzden hastaneerde fcker-free aydnatmaarn kuanmas yernde br terch oacaktr. Hastanenn çeşt aanarnda, çeşt kuanm amacna göre 100 üks'ten üks'e kadar aydnatma gereksnmer buunmaktadr. Gene amaç kuanan odaarda 200 üks, resepsyon ve bekeme odaarnda 150 üks, merdven ve kordorarda 100 üks, persone odasnda 300 üks, müşahede aannda 100 üks, gene muayene aanarnda 500 üks, göz ve kuak muayenes aanarnda 300 üks, tarama odaar ve doğumhaneerde 300 üks, gene tedav odaarnda 500 üks, ameyathaneerde 1000 üks, yoğun bakm üntesnde 100 üks, aboratuvar ve eczaneerde 500 üks, sterzasyon ve dezenfeksyon odaarnda 300 üks otops odaarnda ve morgarda se 500 üks aydnatma sevyes önermektedr. İg standartta bu aanar çn kamaşma snrama katsays UGRL 19 ve 22 oarak vermştr. Renkse gerverm ndeks CRI'n se, baz aanarda 80'den baz aanarda 90'dan büyük omas stenmektedr. EN kodu uusararas standart hastaneer ve sağk bnaarnn aydnatmas çn gerek tüm bger çermektedr. Br oda çersnde be fark böümerde, fark kuanmar çn fark aydnatma htyac buunmaktadr. Bu sebepe tasarm aşamasnda bu standardn detay oarak nceenmes, her aann kendne göre gerekkernn sağanmas önemdr. 22

29 Kamu Tören Saonu ve Kürsü Aydnatmas Nas Yapr? Aydnatma sadece görme eyemn yerne getrmek çn yapmaz. İy aydnatma da sadece faza şk demek değdr. Aydnatma teknker geştkçe, aydnatma br gerekk omann ötesnde br araç hane gemştr. Kamu tören saonarnda, sahne ve kürsüerde aydnatma odukça önemdr. Ancak mevcut örneker nceendğnde aydnatma ekskker, hataar koayca görüebr. Cumhurbaşkan, başbakan, bakanar, metveker, syaser ve kamu yönetcer bu kürsüer skça kuanr. Kürsüde konuşma yaparken tüm gözer konuşmacnn üstünde ve kameraar kayttadr. Mesajnz mümkün oan en y şekde etmek styorsanz, şğ y kuanmasnz. Bu tür aanarda aydnatmann teme özeğ, şkandrmaya gözern br noktaya odakanmasna yardmc omasdr. Profesyonece aydnatmamş aanarda, stenmeyen gögeern ouşmas dkkat dağtabr. Işk açs uyguama gerekğne göre doğru seçrse, konuşmac ve sahnedek dğer konukar net br şekde tanmanabr. Işk doğru yönendrdğnde, sahnede düz br resm görüntüsü yerne 3 boyutu, gerçeğe daha yakn br maj yaratr. 23

30 Önem ve geneke hma eden konuardan brs de dkey aydnatmadr. Aydnatma tasarm ve hesapamaar yaprken çoğu zaman yanzca yatay hesapama objeer ouşturuur. Bu da dkey aydnatmaya g ekskkern, uyguama öncesnde fark edememesne sebep our. Dkey aydnatma, dkey oarak yönendrmş br sana yüzey üzernde öçüür. Bu hesapama çn yatay aydnatmann aksne, dkey yüzeyn hem konumu hem de yönü bertmedr. Topant saonarnda, konuşmacnn yüzünün aydnatmasna katkda buunacak şekde aydnatan brden faza aydnatma armatürü omadr. Bugün teevzyonarda pek çok örnekte, konuşmacnn özeke göz hzasnda ve atnda be bersz baz gögeern ouştuğunu görebrsnz. Doğru dkey aydnatma atnda nsanarn şekernn ve yüzernn daha y tannmas sağanr. Kamu saonarnda konukarn aydnatmas da ayn derecede önemdr. Işkandrma atnda konukarn kendern rahat hssetmeer, kusursuz br etşm çn anahtardr. Sahne ve kürsü aydnatmas çn de bu özen göstermedr. Kürsüde harka görünmenn dşnda konuşmacnn rahat hssetmesne öncek vermedr. Vdeo üretm ve teevzyon yapmcğ, kamu konferans ve tören saonarnn vazgeçmez hane gemştr. Bu sayede konuşmac, saondak msafrern ötesnde, myonarca kşye mesajn uaştrabr. 24

31 Vdeo gerekker dkkate andğnda, berrak ve temz br arkapan aydnatmas zorunuuk hane gemektedr. Düzgünük, yan şğn homojen br şekde dağmas da vdeo kayd ve fotoğraf çekmer çn tutar br görüntü ouşturur. Bnç ve doğru aydnatma konusunda haa ekskermz çok. Bu ekskker çoğu zaman aydnatma eamanarnn saysn arttrarak çözmeye çaşyoruz. Ancak berttğmz gb, y aydnatma faza aydnatma demek değdr. Doğru aydnatma çn bu aanda çaşan mmarara, mühendsere ve profesyone aydnatma tasarmcarna danşmadr. 25

32 Kapa Otopark Aydnatmas Nas Yapr? Doğru aydnatmamş ve karank otoparkar sürücüer ve yayaar çn korkutucu oabr. Yeter aydnatma koşuar sağandğnda, daha güven br park aan ouşturumuş our. Bu sayede nsanar kendn güvende hssederken, y de br sürüş deneym sunuur. Kapa otoparkarn grş ve çkş böümernde üks, park aanar ve dğer ksmarda se 75 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. İç mekân da osa otoparkarda kuanacak aydnatma armatürernde mnmum IP65 koruma snf aranmaktadr. Çünkü otoparkar yüksek nem ve toz potansyene sahp aanardr. Otoparkarda gene tbarye LED etanj armatürer, Lneer LED aydnatma armatürer kuanmaktadr. Otoparkarda LED aydnatma armatürernn kuanmas, enerj tasarrufu sağadğ gb şetme ve bakm mayetern de düşürür. Otopark çersnde kuruacak LED aydnatma sstem, ak aydnatma teknoojerye donatdğnda enerj tasarrufu %80 sevyeerne çkabr. Bu sayede yatrm ger dönüş süres odukça ksa oacaktr. Eektrk kesnts durumunda, aydnatma sevyeernn güven snrar dâhnde tutumas çn ac aydnatma kt veya ac aydnatma ktye donatmş aydnatma armatürer kuanmadr. 26

33 Kapa Tens Kortarnda Aydnatma Nas Yapr? Kapa tens kortar, güneş şğndan mahrum oduğu çn yapay aydnatmaya htyaç duyar. İy br aydnatma e oyuncuar çn cazp br ortam yaratmş our. Tens oyununda top çok küçüktür ve çok hz hareket eder. Bu yüzden oyunu takp etmek odukça güçtür. Bu noktada uygun aydnatma sevyes ve brbrne zt renkern kuanmasya bu durum braz daha koayaştrabr. Tens kortarnda gene tbarye üks aydnatma sevyes, 0,6-0,7 ortaama düzgünük değerye brkte stenmektedr. Tüm aydnatma projeernde oduğu gb burada da faza aydnatma y aydnatma demek değdr. Aydnatma armatürer doğru şekde konumandrma, çaşr vazyetteyken oyuncu ve seyrcer rahatsz etmemedr. Tens kortarnda kamaşma yaratan aydnatma armatürernn kuanmndan kaçnmadr. Geneke endrekt aydnatma prensbnde bu sorunun üstesnden genebdğ söyenmektedr. Burada da şğn yanstdğ yüzeyerdek yanstma katsayarnn yüksek oduğundan emn ounmadr. Oyun aan üzernde kuanacak aydnatma eamanar çn koruyucu kafes veya te kuanmas önermektedr. Çünkü yüksek hzda atan topar, aydnatma armatürünün ön camna zarar verebr. Aydnatma armatürern bu darbeerden korumak önemdr. 27

34 Tens kortarnda aydnatma armatürer tavan ya da yüksek duvarara monte eddğnden, bu aanarda bakm ve onarm gerekğn mnmze edecek LED aydnatma armatürernn kuanm doğru br seçenek oacaktr. Açak tavan (ow-bay) ve yüksek tavan (hgh-bay) LED aydnatma armatürer ve LED projektörer bu aanarda kuanabr. 28

35 Kordor Aydnatmas Nas Yapr? Örneğmz br ev, ote, ya da şyer osun kordorar geneke gün şğndan çok az yararanr. Güneş şğndan mahrum bu aanar sadece gece değ gündüz de yapay aydnatmaya htyaç duyabr. Kordorarda gene tbarye 100 üks aydnatma sevyes önermektedr. Gece boyunca şkarn tamamen kapanmas yerne 20 üks sevyesnde aydnatmann devam etmes fayda oacaktr. Bu durum da mevcut aydnatmaarn yüzde 20 sevyesne kadar ksmasya sağanabr. Kordorarda kamaşma etksnden kaçnmak önemdr. Kamaşma etksn mnmum sevyeye ndrgemek çn, şk kaynağnn önünde şğ yumuşatacak br dfüzör buunan aydnatma eemanar kuanabr. Br dğer önem konu da dkey aydnatmadr. İy br dkey aydnatma, yüzern daha koay tannmasn sağar. Eğer hareket sensörü, vark dedektörü, gürütü sensörü gb kontro sstemer kuanacaksa, tüm aan kapsadğndan ve doğru br şekde çaştğndan emn ounmadr. LED pane, LED spot, LED downght, apk ve neer aydnatma armatürer gb ürüner kordorarda kuanabr. Ancak burada dkkat edmes gereken konu, ürünün kordorun 29

36 htyaç duyacağ dar şk dağmn sağayacak optk tasarma sahp omasdr. 30

37 Kreş Aydnatmas Nas Yapr? Kreş, gündüz bakmev ya da çocuk bakm merkezer, çocukarn sosya, fzkse, kütüre ve duygusa geşmn teşvk edc omadr. Aydnatma, doğru panandğnda çocuğun sağk geşmne katkda buunabr. Yanş aydnatma uyguamaar, çocukar çn rahatsz edc oabr, konfor ve uyku probemerne yo açabr dahas baz sağk probemernn ortaya çkmasna sebep oabr. Kreşerde aydnatma, çocukara mümkün oduğunca ev ortamarn hatratmadr. Bu sayede kendern daha rahat hssedecekerdr. Kreşte doğa şğa mümkün oduğunca çok yer vermedr. Öğrenme ortamar berenrken, genş pencereer oan, güneş şğndan en çok faydaanan aanar terch edmedr. Grş ve çkşarda, kordorarda, öğrenme odaarnda, oyun aanarnda, uyku odaarnda, yemek saonarnda ve kreşn dğer böümernde aydnatma yeter sevyeerde tutumadr. Uyku odaarnda dmmer anahtararn kuanmas, parakk sevyesnn kontro edmesn ve bu sayede çocukar uyandrmadan kontro edebmesn sağar. Sadece uyku odaarnda değ, snfarda da dmmer kuanmas fayda oacaktr. Eğer bu mümkün değse, aydnatmaar uygun şekde grupamak, grupar ayr anahtarara açp kapatmak, htyaca göre aydnatma sevyeernn değşmne oanak tanyacaktr. 31

38 Kreşte kuanan tüm aydnatma armatürer, br koruyucuya sahp omadr. Krp, yaraanmaara yo açmamas çn armatürün tamamn veya çersndek ambay krmaya karş korumak gerekdr. Bakm odaarnda, çaşma odaarnda ve oyun aanarnda mnmum 300 üks aydnatma sevyes önermektedr. Grş çkşarda, kordorarda, merdvenerde mnmum 100 üks aydnatma sevyes yakaanmadr. Çocuk bakm merkezernde aydnatma çn geneke, pane aydnatmaar, neer aydnatmaar ve downght ad veren tavana gömme spot şkar kuanmaktadr. Br darbe annda krma ve düşme rskernden ötürü avze ve sarkt gb aydnatma eemanarnn kuanmndan kaçnmadr. Çaşma aanarnda, okuma ve boyama yapan aanarda gene aydnatmaya ek görev aydnatmas yapmak gerekdr. Kreşte kuanacak aydnatma armatürernde, dfüzör kapak kuanarak şk kaynağn gzemek kamaşma probemn mnmze ederek, şğn çocukarn gözern rahatsz etmesn öneyecektr. 32

39 Kuaför Saonarnda Aydnatma Nas Yapr? Bz erkeker geneke kuaför ya da bzm çn berbererde çok ksa vakt geçrrz. Saçmz kestrr, ksa yodan eve gtmenn younu ararz. Ancak kadnar öye değ. Kadnarn genede kuaförden sonra öze br pan vardr ve oraya gder. Bu km zaman yemek, km zaman doğum günü, nşan, düğün gb öze güner oabr. Kadnar kuaförde saater hatta güner geçrebr. Saç uzunuğuya kuaförde geçren zaman orantadğmzda erkek ve kadn arasndak fark braz matematkse oarak açkayabrz sanrm. Eğence br grş yapmak stesem de şmd as konumuz oan kuaför aydnatmaarna dönüş yapmak styorum. Ancak yaznn devamnda da kadn kuaförer üzernden gtmeye devam edeceğm. Çünkü onar çn saç ve saç bakm erkekere göre daha önem. Aydnatma, kadn kuaförernde ttzke ee anmadr ancak bu demek değdr k erkek kuaförernde aydnatma hma edebr. Kuaförerde mnmum 500 üks aydnatma sevyes önermektedr. Ancak baz uyguamaarda 300 üks aydnatma sevyeernn de yeter görüdüğü kuanc deneymernde tespt edmştr. Kuaförerde aydnatma sevyes kadar önem k konu daha var. Bunar CCT ve CRI'dr. CCT kuanan şk kaynakarnn renk scakğn tems etmektedr. Kuaför saonunda, rahatatc br ortam yaratmak 33

40 styorsanz 3000K, daha doğa br şk çn se 4000K renk scakğn terch edebrsnz. CRI se, açm renkse gerverm ndeks, objeern gerçek rengne ne kadar yakn göründüğünü göstermektedr. CRI değer ne kadar yüksekse, bu şk atndak objeer gerçek renkerne daha yakn görünür. Pyasada skça kuanan ç mekân aydnatmaar 70, 80 veya 85 CRI değerne sahptr. Kuaförerde mümkün oduğunca renkse gerverm ndeks 90'a yakn şk kaynakar kuanmadr. Saonunuzda saçn boyatan müşternzn dşarya çktğnda br sürprze karşaşmasn stemyorsanz CRI değer 86 ve üzernde şk kaynakarn terch etmesnz. Kuaförerde topam harcanan eektrk enerjsnn yakaşk yüzde 25-50's aydnatmadan kaynakdr. Bu sebepe bu tarz aanarda enerj verm, watt başna yüksek şk çktsna sahp aydnatma eemanarnn kuanmas yernde br terch oacaktr. 34

41 Kuyumcu Aydnatmas Nas Yapr? Kuyumcuarda aydnatma, ürüner sergemek, müşterern satn ama karararna etk etmek çn br pazarama arac oarak kuanr. Aydnatma doğru şekde kuandğnda sz rakpernzn önüne taşyabr. Başar br mağaza tasarmnz, üstün özekte mücevherernz osun, y br aydnatma sağamazsanz bu başar ve üstünük satşarnza yansmayacaktr. Kuyumcuarda vtrn aydnatmas en önem böümdür. Bu vtrnerde pranta ve atn aksesuarar sergenr, müşterernzn dkkatn k vtrndek ürünernze çekersnz. Prantaar partsn gösterebmek çn parak beyaz şğa htyaç duyar. Atn se prantaara göre braz daha scak, sarya yakn renker atnda en y şekde görünür. Prantaar çn K, atnar çn se K arağnda şk renker terch edebr. Kuyumcuarda vtrn aydnatmasnda 2000 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. Ancak taep ve htyaçara göre vtrnde 4000 üks aydnatma sevyesne kadar çkabr. Mağaza genende se 800 üks aydnatma sevyes doğru br seçm oacaktr. Çünkü vtrnerdek aydnatma, mağaza genende yapan aydnatmadan daha parak oursa, müşterernzn dkkat vtrnere ve vtrnerdek ürünere yöner. Mağaza genende se K arağnda scak beyaz renker terch edmedr. 35

42 Mağaza aydnatma tasarmnda, aydnatma eemanarnn seçm yaprken CRI yan renkse gerverm ndeksne dkkat edmedr. Kuyumcu aydnatmasnda CRI değer 80, hatta mümkünse 90'n üzernde oan şk kaynakar kuanmadr. CRI değer şk atnda nesneern gerçek renkerne ne kadar yakn göründüğünü fade eder. Kuyumcu aydnatmaarnda geneke ray tp spot aydnatmaar, gömme spotar ve sarkt aydnatmaar kuanmaktadr. Kuyumcuarda, mağazann gene gderernde aydnatmann oran yüzde 25 cvarndadr. Bu yüzden enerj verm ve uzun ömürü şk kaynakarnn kuanmas, tasarruf anamnda sze yarar sağayacaktr. 36

43 Kütüphane Aydnatmas Nas Yapr? Kütüphaneer, nsanarn okuyabeceğ genş ktap koeksyonarna sahptr. Kütüphaneer, bu özeğye adeta bgnn merkez konumundadr. Türkye'de topam 28 bn 970 (TÜİK, 2016 vererne göre) kütüphane buunuyor ve myonarca kş bu kütüphaneerden yararanyor. Sabahn erken saaternden, akşamn karanğna kadar hzmet veren kütüphaneer nsanara; araştrma yapabeceker, okuma yapabeceker, ders çaşabeceker uygun ortam sağamadr. Aydnatma da bu ortamn önem br parçasdr. Kütüphanede öye br ortam ouşturuma k, konukar araştrmaya ve öğrenmeye teşvk edc omadr. Kütüphane genende, y aydnatma yaprsa msafrer kendern y ve rahat hssedebr. Ancak kötü aydnatma koşuar atnda msafrer rahatsz oabr bu da onarn ksa sürede yorumasna, çaşmaya ara vermesne sebep oabr. Yumuşak ve kamaşma yaratmayan ortam aydnatmas, kütüphane çn büyük önceke değerendrmedr. Okuma aanar çn vurgu aydnatmaarya daha y görme koşuar ouşturuabr. Kütüphaneerde, ktapk böümünde 200 üks aydnatma sevyes ve okuma böümünde 500 üks aydnatma sevyes, 0,60 ortaama düzgünük değerye brkte stenmektedr. Seçecek şk kaynakarnda, kamaşma snr değer 19 oarak anma, renkse gerverm ndeks 80 ve üzernde omadr. 37

44 Kapa çaşma aanarnn aydnatmasya g gerekker ve aydnatma kuraar EN kodu standartta detayarya açkanmştr. Haka açk kütüphaneerde, ac aydnatma da unutumama, kaçş yoar ve çkş rotaar ac aydnatma armatürer e şaretenmedr. Mevcut aydnatma sstemerne dâh eden ac aydnatma kter, eektrk kesnts annda aydnatmann güven sevyede tutuarak devam etmesne oanak tanr. 38

45 Mağaza Aydnatmas Nas Yapr? Yen br mağaza açyorsanz veya mevcut mağazanzda br takm değşkker yapmak styorsanz, hang aydnatma türünü nas kuanacağnz beremek braz zor oabr. Mağazaarda dört fark kategorde aydnatma ürüner kuanmaktadr. Bunar; gene aydnatma, görev aydnatmas, vurgu aydnatmas ve dekoratf aydnatmaardr. Gene aydnatmaar, mağazann ortam aydnatmasn sağayan ana şk kaynakardr. Görev aydnatmaar, daha faza şğn gerek oduğu öze aanar daha y aydnatmak çn kuanr. Bunar ödeme aanar, mağaza grş, gynme odaar şeknde örnekendrebr. Vurgu aydnatmaar, mağazadak ber ürüner, ber aanar, ekranar ve dekorar vurguamak çn kuanan aydnatmaardr. Örneğn yen sezon ürüner, kampanyadak ürüner vurgu aydnatmas oan spot şkara aydnatabr. Dekoratf aydnatmaar se, mağazay güzeeştrmek çn kuanan öze şkardr. Avzeer, öze tasarm aydnatmaar dekoratf aydnatma oarak örnekendrebr. Mağaza aydnatmaarnda, mağaza türüne göre fark htyaçar ortaya çkmaktadr. Teme br perakende mağazada dea aydnatma sevyes 500 üks oarak bertmektedr. Orta öçek mağazaarda se 300 üks ortam aydnatmasna ek,

46 üks vurgu aydnatmas önermektedr. Üst düzey perakende mağazaarda se 150 üks ortam aydnatmasna ek oarak 1000 üks vurgu aydnatmas önermektedr. Orta öçek mağazaarda ürüner daha bergn hae getrmek çn ortam aydnatmasnn ksmen ksmas gerekdr. Vurgu şkar gy ürüner üzerne çekecektr. Üst düzey mağazaarda se düşük gene aydnatma e yüksek parakkta vurgu aydnatmaar kombnasyonu terch edr. Bu sayede daha faza karştk yaratmş our. Yukardak örneker gene tanmar çerse de mağaza aydnatmas, o mağazann kmğdr. Bu yüzden fark htyaçara fark çözümer gerekdr. Mağaza tasarm ve aydnatma tasarm br bütün oarak ee anmadr. Işk müşterernz çeker, onarn ruhuna dokunur ve terchern etkeyebr. Mağazaarda aydnatmaar çoğu zaman müşterern satn ama davranşarn etkemek çn kuanr. Işka ürünernze dkkat çekebr, müşterernze rehberk edebr, hatta onar yönendrebrsnz. Mağaza aydnatmaarnda yüksek renkse gerverm ndeks taep edr, bu sayede renkern ve mazemeern en y şekde tannmas sağanr. Mağaza aydnatmaarnda gene anamda renkse ger verm ndeks CRI 80 yeter görüse de, özeke üst düzey gym mağazaarnda se CRI 90 ve üzer önermektedr. 40

47 İhtyaca göre doğru şk dağmnn kuanmas da son derece önemdr. Mağaza aydnatmaarnda k önem probem; s ve enerj tüketmdr. Geenekse aydnatmaar IR radyasyonu ve UV beşener çerdğnden s yükü fazadr. Bu durum mağazann snmasna, yaz ayarnda soğutma sstemernn zoranmasna yo açabr. Mağazaarda aydnatmaar, topam eektrk enerjs tüketmnde büyük br paya sahptr. Bu da eektrk faturasnn kabark gemesne yo açar. LED teknoojsye her k probem de aşabmektedr. Enerj etkn br şk, doğru terma yönetm e breştğnde hem s probem ortadan kakmakta hem de enerj tasarrufu sağanmaktadr. 41

48 Market Aydnatmas Nas Yapr? Market çersnde her aan fark br öneme sahptr. Bu aanar yeter aydnatmaya sahp oacak şekde tasaramak ve şka tanmamak gerekdr. Önem veya dkkat çekmes gereken ürüner vurgu aydnatmaarya şkandrabr. Bu aanar çn spotara destekeyc aydnatma yapmak markete ve ürünere oan gy artrabr. Aydnatma ayn zamanda markette geznmekte oan müşterye rehberk eder, onu yönendrr. Bu yüzden şğ doğru kuandğnzda müşterernz gern çekebecek reyonara yönendrebrsnz. Vark dedektörer kuanarak şk denetmern gerçekeştrebr, renk scakğn değştrerek yaratc çaşmaar yapabrsnz. Market aydnatmaarnda raya tak, gömme veya yüzeye monte aydnatma armatürer kuanabr. Bu noktada seçm marketn tavan tpne göre yapabr. Marketerde ürüner geneke rafarda sergendğnden, yatay aydnatma kadar dkey aydnatma da önem br husustur. Dkeyde ede eden aydnatma sevyes, asnda satşta oan ürünün ne kadar aydnatdğn fade eder. Market ve süpermarketer çn gene tbarye 750 üks aydnatma sevyes tavsye edmektedr. Bu değere uaşmak çn proje aşamasnda market rafar gerçeğe uygun şekde 42

49 modeenme, DIALux ve benzer aydnatma smüasyon yazmarya hesapamaar gerçekeştrmedr. Markette tavan yüksekğne göre aydnatma armatürernn seçm yapr ve şk noktas yüksekğ hesapanr. Böyece yerde ve rafarda yeter şk ede edmş our. Yüksek tavan market ve süpermarketerde etk spot şkar kuanmadr. Spot şğ atnda aydnatmş aanar, şüphesz müşterern dkkatn çekecektr. Market aydnatmasnda kuanacak renk scakğ, modu ayarayacak anahtardr. Scak yan sarya yakn br şk reng e aydnatan mağaza, müşterernze kendern everndek gb rahat hssetmeerne yardmc oabr. Ancak soğuk, yan beyaz ve mavye yakn renktek şkar da daha taze ve üks br hs verecektr. Renk scakğ seçm yaratmak stedğnz ambyansa bağdr. Ancak renk scakkarnn br kombnasyonuya daha dnamk ve daha gnç br market yaratabr. Market aydnatmaarnda skça kuanan armatür tper; neer aydnatmaar, LED paneer, sarkt aydnatmaar ve spot aydnatmaar oarak sraanabr. Süpermarketerdek aydnatmadan kaynak enerj tüketm, tüm eektrk tüketmnn yakaşk yüzde 25'ne tekabü etmektedr. Bu sebepe htyaca uygun ve enerj etkn LED şk kaynak aydnatma armatürernn kuanm doğru br karar oacaktr. 43

50 Merdvenerde Aydnatma Nas Yapr? Merdvenerde aydnatma güvenk açsndan son derece önemdr. Basamakarda ouşacak karank noktaar ve gögeer güvenk rsker ouşturabr. Bu sebepe uyguama öncesnde gerek hesapamaar yapma, uyguama sonrasnda da projeye uygunuğu kontro edmedr. Merdven ve merdven boşukarnda 100 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. Bu tür aanarda aydnatma armatürer ve pencereerden kaynak kamaşma mnmze edmedr. Aydnatmaarn kontroü çn aç kapa anahtarar tarhe gömümüştür, bunun yerne hareket, vark ve ses dedektörer kuanabr. Bu dedektörer sayesnde aydnatmaar merdvener kuanrken açk duruma getrebr. Ancak merdvener kuanmadğnda be, aann tam karank omamas önerr. İy br merdven aydnatmas mekânnza davetkar br part katacaktr. L ve U dönüşü merdvenerde aydnatma eemannn dönüş noktasnn tavannda br böüme yereştrmes y br terch oabr. Armatür yereşmer yaprken, erşmn koay oacağ bögeer terch edmedr. LED aydnatmaar her ne kadar uzun ömürü osa da, ac durum aydnatma kternde peryodk oarak p kontroü ve gerekyse değşm yapmadr. 44

51 Aydnatma armatürü yereşmer y pananrsa, daha az sayda armatür kuanarak tüm aan etkn br şekde aydnatabrsnz. Basamakarn kenarndan devam eden kesntsz br şk hatt veya her basamağa yereştrecek şk şerter mevcut aydnatma koşuarn geştrmenze ve dekoratf br hava katmanza yardmc oabr. Gecenn br yarsnda üst kata çkmay düşünürsenz, bu görev aydnatmaar sze rehberk edecektr. 45

52 Mutfak Aydnatmas Nas Yapr? Mutfakar, brbrnden ezz yemekern yapdğ, yendğ, buaşkarn ykandğ, kadnarn vaktnn büyük br böümünü geçrdğ evn en önem aanarndan br tanesdr. Uğraşan şey gda ounca, temzğn önem artyor. Mutfakta şern ttz br şekde yürütümes çn yeter aydnatma koşuar ouşturuma, bunu yaparken de konfor kayb yaşanmamadr. Mutfak aydnatmas, ayn zamanda güvenk çn de son derece önemdr. Kesc aetere gda ürüner üzernde şem yaparken yeter aydnatmann omamas, kazaara yo açabr. Everde mutfakarn aydnatmasnda 200 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. İy aydnatma koşuar ouşturmak çn yanzca şk görünümü avzeer seçmek yeter omaz. İy br panama ve bu pan y br şekde uyguamak gerekdr. Aydnatma eemanarnn seçmnde, düşük kamaşma değerne sahp omasna, renker gerçek rengne yakn şekde göstermesne ve koay temzenebr omasna dkkat etmek gerekdr. Mutfakarda geneke tek br şk kaynağya tüm mekân aydnatmaya çaşr. Ancak bu durumda özeke genş mutfakarda baz aanar çok parakken, baz aanar çok karank kaabr. Bunun üstesnden gemek çn mutfağn fark böümernde sarktar, spot şkar ve şk şerter kuanabr. 46

53 Gene aydnatma çn kuanan şk kaynağ, tezgâhta çaşan kşnn arkasnda kadğnda tezgâh üzernde göge ouşabr. Böye br durumda, tezgâhta ekmek, sebze, meyve gb gdaar bçak e keserken, yetersz aydnatma nedenye cdd kazaar yaşanabr. Bunun önüne geçebmek çn; gene aydnatmaya ek doap atarna ve tezgâh üsterne yereştrecek şk şerd ve spotar yardmya görev aydnatmas yapabr. Doap atarna, tezgâh üstüne ve atna yereştrecek şk şerter, gene aydnatma koşuarn yeştrmeye yardmc oacaktr. Bunun yan sra, dekoratf ve şk br görünüm yaratacakardr. Mutfakta br yemek masanz buunuyorsa ve bu aan yemek yemek çn sk kuanyorsanz, şkarn parakğnn ayaranabmes szn çn önem oabr. Örneğn, yemek yaparken, yerken ve buaşk ykarken parak şğa htyacnz oabr. Ancak yemek sonrasnda keyf br sohbet çn daha oş şkara htyaç duyabrsnz. 47

54 Ofs Aydnatmas Nas Yapr? Aydnatma ofste önem br unsurdur. Ofserde aydnatma, çaşanarn performans üzernde doğrudan etkye sahptr. Daha da ötes onarn uyku düzenn, göz ve gene sağğna etk eder. İy aydnatma, çaşanarn vermn artrmanza yardmc ourken, kötü aydnatma onarn performansn düşürebr ve sağğn bozabr. İnsanar günernn yakaşk oarak 9-10 saatn kapa ortamarda, ş yerernde yan ofserde geçrr. Bu yüzden ofstek ortam, onarn yaşantarnda büyük br yer ednr. Ofste y aydnatma yaprsa, çaşanar daha y hsseder ve bu durum onarn çaşmaarnda verm artrmaarna yardmc our. Ofserde gene tbarye 500 üks aydnatma sevyes önermektedr. Ancak uyguama baznda nceendğnde, 300 üks aydnatma sevyesnn de kabu gördüğü anaşmştr. Ofs aydnatmaarnda geneke, pane aydnatma, neer aydnatma, downght ve sarktar kuanmaktadr. Bu aydnatma eemanarnn ortak özeğ, şğ dfüze eden br tabaka çermesdr. Bu sayede kamaşma yaratmadan, homojen br aydnatma sağayabr. Ofs genende homojen br aydnatma ede edmes önemdr. Çaşma ortamnda çok parak ve çok karank bögeern ouşmas, sürek oarak göz yorgunuğu ve göz ağrsna sebep oabr. Bu yüzden şğ daha yumuşak dağtan aydnatma armatürernn kuanmas önermektedr. 48

55 Ofserde kuanan aydnatma eemanarnda fcker omadğndan veya mnmum sevyede oduğundan emn ounmadr. Fcker, şk ttremeer oarak tanmanabr. Işk kaynağndak ank şk yoğunuğu değşmne uzun süre maruz kandğnda bu etk; baş ağrsna, baş dönmesne ve mde buantsna sebep oabr. 49

56 Oku ve Snfarda Aydnatma Nas Yapr? Oku ve snfar, öğrenme ortamn geştrmek çn y br aydnatmaya htyaç duyar. İy aydnatma öğrencern kendern okuda güvende hssetmeern sağarken, okuun marka tbarn da güçendrr. Yapan pek çok araştrmada, aydnatmaya öğrencern snfardak performansnn destekenebeceğ ortak sonucuna varmştr. Gene tbarye okuarda eektrk tüketmnn yakaşk yüzde 30'u aydnatmaardan kaynakdr. İy öğrenme koşuarnn ouşturumas, enerj tasarrufundan önce düşünümedr. Çünkü aydnatma öğrencern öğrenmeerne yardmc oabr. Öğrencern günün büyük br ksmnda vakt geçrdğ, öğrenmeye odakandğ snfarda 250 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. Öğretmenn buunduğu aana dkkat çekebmek, öğrencern konsantrasyonuna katk sağamak çn burada 750 üks sevyesnde aydnatma yapabr. Projeksyon sstemer ve ak tahtaarn snfarda yer amasndan sonra, kontro sstemerne htyaç duyudu. Kontro sstemer sayesnde baz şkar stendğ zaman ksabyor veya tamamen kapatabyor. Oku ve snfarn aydnatmasnda dğer önem konuar da fcker ve kamaşmadr. Fcker ve kamaşma etks öğrencer rahatsz etmenn ötesnde göz yorgunuğu, baş ağrs gb sağk 50

57 probemerne yo açabr. Bu durumun öğrenmey oumsuz etkeyeceğ odukça açktr. LED aydnatma sstemer, oku ve snfarn aydnatmas y br seçenek oarak karşmza çkmaktadr. Bu sstemer, enerj etkn aydnatma sağamakta ve bakm mayetern en aza ndrgemektedr. Bu sayede mayeterde cdd tasarruf ede edmş omaktadr. LED aydnatma sstemerye ede eden homojen aydnk, gögeer en aza ndrr ve görünürüğü geştrr. Çeşt durumarda aydnatma sevyeer koayca değştrebr. Uzaktan zeme ve yönetm sstemerye daha az kesnt yaşanr. Bu sayede okuda güvenk arttrmş our. Snfarn aydnatmasnda geneke LED pane, neer aydnatma ve spot aydnatmaar terch edmektedr. 51

58 Ote Odas Aydnatmas Nas Yapr? Ote konakamas uzun da osa ksa da osa, yoğun br günün sonunda bz kucakayan yer orasdr. Bze ayrmş bu aanda rahat br akşam geçrmek çn aydnatma da bu konforu sağayacak ntekte omadr. Oda çersnde, çaşma, okuma ve rahatama aanar çn fark aydnatma htyaçar buunmaktadr. Bu yüzden fark tpte aydnatma eemanar, oda çersnde br arada kuanmadr. Örneğn, görev aydnatmas oarak başucu ambaar, okuma çn gerek şğ sağamadr. Bunu yaparken de kamaşma yaratmama, okuyucuyu rahatsz etmemedr. İk kşk odaarda, k konuk çn de ayr görev aydnatmas buunma ve bu aydnatmaar ayr ayr kontro edebmedr. Çünkü brs parak şkta ktap okurken dğer uyumak steyebr. Oda çersndek dekorasyon unsurarna şka dkkat çekmek ve fark br atmosfer yaratmak çn, vurgu aydnatmaar kuanabr. Ote odasnda gene aydnatma amacya avzeer veya gömme aydnatmaar kuanabr. Görev aydnatmaar çn, abajurar, masa ambaar, duvar şkar ve ayak ambaar kuanabr. Vurgu aydnatmas çn se, şert LED'er ve yönendrebr spot şkar y br terch oacaktr. Ote odasnda ve banyoda 150 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. Oda çersndek görev aydnatmaarnn 52

59 kapsadğ aanarda se 500 üks sevyesnde br aydnatma önermektedr. Ote odasnda scak beyaz, sarya yakn renkerde şk kaynakarnn kuanmas, konukarnz üzernde rahatatc br etk brakacaktr. Bu tam da onarn htyac oan şeydr. Ote odasnn aydnatmasnda kuanacak armatürern seçmnde; odann gene tasarm ve renker göz önünde buundurumadr. Ote odasnn banyosunda kuanacak aydnatma armatürer suya, toza ve neme karş dayank omadr. Gövdes pasanmaz mazemeden ma edmş omadr. Gene aydnatmaarn kontroü, hemen odann grşnde buunma, konuk odaya grdğ anda şkar açabmedr. Oda grşnden açan şk, yatağn yanndak anahtar yardmya kapatabr omadr. Bu sayede konuğun uykuya geçmeden önce şkar kapatmak çn yernden kakmasna gerek kamaz. Br ote odasnda konfor, enerj tasarrufundan önce gese de, bu aanda yapacak tasarruf da unutumamadr. Oda genende enerj tasarrufu aydnatma teknoojernn kuanmas fayda oacaktr. 53

60 Saon Aydnatmas Nas Yapr? Ev çersnde en çok vakt geçrdğmz aanarn başnda yatak odas, hemen ardndan da saon ger. Yoğun br mesann ardndan kendmz evmzn saonunda buuruz. Bazen dnenmek bazen keyf vakt geçrmek çn kuandğmz saonda aydnatma da bu htyaçara cevap verecek ntekte tasaranmadr. Saonda aydnatma geneke yanzca dekorasyonun br parças oarak görüür ve şevseğ hma edr. Saonda kuanacak aydnatma eemanar, şk görünümünün yannda aydnatma görevn de en y şekde yerne getrmedr. Saon aydnatmasnda şk reng seçm çn gene br tanm yapmak gerekrse; scak beyaz renkerde yan 2700K değerne yakn renk scakkarnda yapan aydnatma, rahat br ortam yaratmanza yardmc oacaktr. Akşam boyunca, gecenn ereyen saaterne kadar soğuk renktek şğa maruz kamak uyku probemerne yo açabr. Bu yüzden, saon aydnatmasnda mümkün oduğunca sarya yakn tonarda şkarn kuanmas gerekdr. Saon aydnatmas çn 100 üks aydnatma sevyes yeter görümektedr. Görev aydnatmas e htyaç duyuan aanarda bu sevye 500 üks snrna kadar çkartabr. Saon aydnatmasnda, avzeer, tavan ambaar, masa ambaar, yer ambaar ve duvar ambaar kuanabr. Yanzca tek br avzeye aydnatma yapabr ancak brden faza 54