Dýþ Ticaret Ýþlemleri Muhasebesi... Gönderen : ceylan - 02/11/ :19

Transkript

1 Dýþ Ticaret Ýþlemleri Muhasebesi... Gönderen : ceylan - 02/11/ :19 1. GÝRÝÞ Ticareti, üretilen mal ve hizmetlerin belirli bir ücret karþýlýðý son kullanýcýlara ulaþtýrýlmasýný saðlayan alým-satým faa tümü olarak tanýmlayabiliriz. Bu alým-satým iþlemleri devamlý olarak tekrarlanmakta, iþlemlerin içine birçok firma ve kuru hizmetleri katýlmakta ve bu iþlemler karþýlýðýnda çeþitli ödemeler yapýlmaktadýr. Ticaret genel olarak,iç ve dýþ ticaret üzere ikiye ayrýlýr. Her iki yönteminde ayný olmasýna karþýn, dýþ ticareti iç ticaretten ayýran bazý durumlar vardýr. Dýþ Ticaret, mallarýn ve sermayenin ulusal sýnýrlarýn dýþýna akýþýyla ilgilidir. ihracat ve ithalat olmak üzere iki þekilde ger Ýhracat, üretimi gerçekleþtirilen bir malýn o ülkenin mevzuatýna uygun bir þekilde baþka bir ülkeye gönderilip, bedelinin getirilmesidir. Ýthalat ise, bir malýn bedelinin ödenerek yurda getirilmesidir. Ýhracatta para akýþý içeri, mal akýþý dýþarý Küreselleþme süreci ile birlikte dünyada ihracat sürecinde kullanýlan belgeler, tanýmlar ve uygulamalar standartlaþtýrýlmaktadýr. Türkiye de Gümrük Birliði Anlaþmasýyla birlikte bu standartlaþtýrma sürecinin içinde yer alarak, standartlara uymak için kanun ve yönetmeliklerinde deðiþiklikler yapmýþtýr. Bu proje kapsamýnda, Dýþ ticaretin tanýmý ve dýþ ticaret ile ilgili kavramlar, dýþ ticaretle ilgili bilgilerin kaynaklarý ve dýþ ticareti eden kuruluþlar hakkýnda bilgi verilmiþ, ihracatta teslim þekilleri, ödeme araçlarý ve bu ödemelerin finansman yollarý açýklanmay çalýþýlmýþ, ihracatýn yapýlabilmesi için þirketler tarafýndan hazýrlanan ihracat belgeleri iç belgeler ve dýþ belgeler olarak taným açýklanmaya çalýþýlmýþ, Dýþ ticaretle ilgili terimler ve açýklamalarý ve ihracatta kullanýlan kýsaltmalar yer verilmiþtir. Bilkont Dý Tekstil A.Þ. nin Ýhracat süreçleri ve organizasyon yapýsý mercek altýna alýnarak incelenmiþtir. Son bölümde ise dýþ ticaretle ilg hazýrlamýþ olduðum proje ile ilgili deðerlendirmelerim yer almaktadýr. 2. DIÞ TÝCARET 2.1. Dýþ Ticaretin Tanýmý Ve Dýþ Ticaretle Ýlgili Kavramlar Dýþ ticareti, üretilen mal ve hizmetlerin belirli bir ücret karþýlýðý son kullanýcýlarýna ulaþtýrýlmasýný saðlayan alým-sa faaliyetlerinin tümü olarak tanýmlayabiliriz. Söz konusu alým-satým faaliyetleri devamlý olarak tekrarlanmakta, iþlemler bütü içine birçok kuruluþlarýn hizmetleri katýlmakta, bu hizmetler karþýlýðýnda çeþitli ödemeler yapýlmaktadýr. Dýþ ticarette kullanýlan para birimleri farklýdýr. Dýþ ticarette, bir borcun ödenmesinde her para birimi karþý tarafça kabu edilmeyebilir. Böylece ithalatçýnýn, ihracatçýya olan borcunu ödeyebilmesi için kendi ülkesinin parasýný, ihracatçýnýn kabu edebileceði bir para birimine dönüþtürmesi gerekir. Dýþ ticarette ülkeler birbirleriyle ticari iþlemler yapmaktadýrlar.yurt içinde yapýlan ticarette kazanan ve kaybeden kimseler ayný ülkenin insanlarý olduðu ve ülke çapýnda bir zarar söz konusu olmadýðý halde, uluslararasý ticaretin zara sonuçlarý doðrudan doðruya yurt ekonomisini etkiler.ülke ziraat ve sanayiinin dýþ rekabete karþý korunmasýnda, ülke m ve mamullerinin yabancý piyasalarda rekabet etmeleri imkanlarýnýn hazýrlanmasýnda, dýþ ödemeler dengesinin kurulmasýnda, ülkenin ekonomik durumunda sürekli bir denge saðlanmasýnda dýþ ticarete verilecek yönün ve bu alanda alýnacak önlemlerin rolü küçümsenemez. Devletler ; gümrük tarifelerini gelir saðlamak amacýyla olduðu kadar yurt içindeki üretimi koruyacak þekilde hazýrlayacak, mal ve ülke itibariyle ithalat-ihracat kontenjanlarý koymak, ithalatý ve ihracatý lisansa tabi tutmak, mal veya ülke itibariyle ihracata ambargo uygulamak, bir malýn belli bir ülkeye ihracýna engel olmak, döviz alým satýmýný devletin denetimi altýna almak ve dýþ ödemelerin hükümetin iznine tabi tutmak suretiyle uluslararasý ticaretin ülke aleyhine sonuçlanmasýný önlemeye çalýþýrlar Dýþ Ticarette Temel Bilgi Sistemleri Bugünün þartlarý, ülkeleri kapalý birer ekonomi olarak çalýþmaktan uzaklaþtýrmýþ ve uluslararasý platformda yeni sorunlarla mü verecek etkin yapýlar ve bilgi sistemleri kurmaya zorlamýþtýr. Bu çetin ortamda etkin bir uluslararasý pazarlama yaparak ihracatýný arttýrabilen ülkeler, refah seviyelerini yükseltme konusunda bir hayli yol almýþlardýr. Uluslararasý çevre denildiðinde deðiþik para birimleri, gelir seviyeleri, diller, kültür farklýlýklarý, ticari yasa ve kurallar gibi birçok y bilgi ihtiyaçlarý karþýmýza çýkmaktadýr. Dýþ Ticaret için gerekli olan bu temel bilgileri aþaðýdaki þe kilde özetleyebiliriz: a. Ülke: Pazarlama faaliyetinin baþlatýlarak sürdürüleceði ülke ile ilgili hem genel, hem de pazarlama konusunu yakýndan ilgilendiren bilgiler. Bu bil giler hedeflenen pazarýn genel çerçevesini gösterir. b. Konum: Pazarýn konumu önemlidir. Yakýn olmasý ulaþým masraflarýný etkileyecektir. Ýklim, gerek pazarlanacak olan ürünün gerekse de pazar

2 lama yapacak kiþileri etkileyecektir. Coðrafi konum, ulaþým yöntemini etkileye-, çektir. Hatta yakýn çevrede yer alan rakip ülkeler, fiyatlarýmýzý dahi etkileyecektir. c. Doðal Kaynaklar ve Ekonomik Faaliyet: Doðal kaynak ve ekonomik faaliyet, o ülkeye yönelik pazarlama bakýþ açýsýný doðrudan etkileyecektir. d. Nüfus özellikleri: Nüfus ve özelliklerinin de pazarlama faaliyeti açý sýndan önemi büyüktür. Tahmini satýþ miktarým belirlemed cinsini be lirlemede, yaþ, cinsiyet, eðitim ve kültür özellikleri çok önemlidir. e. Altyapý: Altyapý bilgisi; bir yandan pazara girme konusunda bir takým Kolaylýklarýn derecesini anlamamýzý, öte yandan ülkenin kalkýnma düzeyi hakkýnda fikir sahibi olmamýzý saðlar. Burada kaste ulaþým imkanlarý, enerji kaynaklarý, eðitim müesseseleri gibi altyapý öðeleridir. f. Ticari Politika: Bir ülkenin ticari politikasýnýn, Dýþ Ticaret stratejisinin þekillenmesinde çok büyük önemi vardýr. Ülkeler bazý ülkelerle ticareti yasaklamýþ veya kotalar koymuþ olabilir. Güm birlikleri ve ekono mik entegrasyon kurallarý söz konusu olabilir. Ayný durum, pazarlama faaliyeti sapacaðýnýz ülke için de geçe olabilir. Gümrük kýsýtlamalarý, çok çeþitli ver giler, etiketleme ve paketleme, standardizasyon kurallarý koymuþ olabilir. g. Pazar Yapýsý: Her ülkenin kendine has bir pazar yapýsý mevcuttur. Ýnsanlarý, aile yapýlarý, özel ve kamu kuruluþlarý, pazarý mali yapýsý ile ilgili bilgiler, baþarýlý bir Dýþ Ticaret için temel bilgileri teþkil eder. h. Rekabet: Rekabet iç üreticiden ve diðer ülkelerden gelebilir. Satmaya çalýþtýðýmýz mamulün hedeflenen ülkedeki iç üretimi, g önemli ithalat kýsýtlamalarýnýn bir habercisidir. (Akat, 2001) 2.3. Dýþ Ticarete Ait Bilgi Kaynaklarý Dýþ Ticarette önemli olan sadece bilgilerin türünü saptamak deðil, ayný zamanda bilgi kaynaklarýný da bulup onlara ulaþabilmek Bu kay naklarý þöyle sýralayabiliriz: Dýþ Ticareti Geliþtirme Ofisleri Daha çok ihracatý geliþtirme amacý ile kurulmuþlardýr. Hem ilgili ülke hem de ticari faaliyette bulunan ülkeler ile ilgili geniþ kütüphaneleri mevcuttur ve araþtýrmalar yaparlar. Örneðin, Türkiye'de Ýhracatý Geliþtirme Merkezi (igeme)gibi Ticaret Ateþelikleri Bulunduðu ülkelerle ilgili bilgi toplama faaliyetleri ile birlikte ticari ta nýtma faaliyetlerinde de bulunurlar, adresler temin ederler, iliþkilerin kurulma sýnda yardýmcý olurlar Bankalar Yurt dýþýnda ofisleri olan bankalardan da gerek rakipler ve gerekse ülke lerin mali yapýlarý hakkýnda bilgi toplamak mümkün olabilir. Örneðin, Ýþ Ban kasý ve Yapý Kredi Bankasý bülten ve raporlarý Hedef Ülkelerin Resmi Kuruluþlarý Bu kuruluþlarýn yayýnladýklarý gizli olmayan rapor ve istatistikler elde edilip deðerlendirildiði takdirde, önemli bir takým pazar bilgilerini elde etmek mümkün olabilir Uluslararasý Kuruluþlar Bu kuruluþlar; ülkelerle ilgili olarak kapsamlý istatistikler, bilgiler ya yýnlamaktadýr. Bu tür kuruluþlara örnek olarak aþaðýdakileri sayabiliriz: a.uluslar arasý Ticaret Merkezi (International Trade Center-ITC) Cenevre'deki bu kuruluþ; belli mamuller için piyasa araþtýrmalarý, genel ülke pazar profilleri, iki aylýk bültenler (International Trad Forum) yayýnla makta ve ihracatla ilgili özel bilgi isteklerini cevaplandýrmaktadýr. b.birleþmiþ Milletler (United Nations-UN) Ticaret, sanayi ve çeþitli ekonomik konularda istatistik serileri ve piyasa geliþmesi ile ilgili özel raporlar yayýnlamaktadýr. Ayrýca Birleþmiþ Milletler Ekonomik Komisyonlarý (UN Economic Commissions) ilgilendikleri coðrafi bölgelerle ilgili istatistik ve özel araþtýrmalar hazýrlamaktadýr. c.gýda ve Tarým Organizasyonu(Food and Agriculture Organization-FAO) Birleþmiþ Milletler'in Roma merkezli bu yan kuruluþu, tarýmla ilgili ista tistik serileri ve gýda mamulleri için pazar raporlarý yayýnlamaktadýr. d.ekonomik Kalkýnma ve Ýþbirliði Örgütü (Organization for Economic Cooperation and Development-OECD) Türkiye'nin de üyesi olduðu bu kuruluþ dýþ ticaret, sanayi, bilim ve tek noloji, gýda, taþýmacýlýk gibi alanlarda ülke ekonomi ara istatistik bültenleri ve raporlarý hazýrlamaktadýr. e.birleþmiþ Milletler Ticaret ve Kalkýnma Konferansý (United Nations Conference on Trade and Development-UNCTAD) Bu konferansýn yayýnlarý arasýnda uluslararasý ticaret, ticaret engelleri, ti caret tercihleri gibi konular yer almaktadýr. f.uluslararasý Para Fonu (International Monetary Fund-IMF) Yayýnlarý arasýnda ülke ve uluslararasý döviz mevduatý, ticaret engelleri, dýþ ticaret, mali ve ekonomik geliþmeler yer almaktad (UNCTAD ve IMF'ye bir sonraki konuda daha geniþ olarak tekrar deðinilecektir.) (Kozlu, 1993)

3 Ticaret Odalarý Bu odalar da dýþ ticareti geliþtirme merkezinin yaptýðý çalýþmalara benzer çalýþma ve faaliyetlerde bulunurlar. Aslýnda konularý olup, dýþ tica retle de ilgilenirler Yabancý Gazeteler ve Mecmualar Hedef ülke ile ilgili olarak elde edilebilecek ticari aðýrlýklý gazete ve mecmualardan, genel ekonomik eðilimler üzerine fikir sahibi olmak mümkün dür Fuar ve Sergiler Hem rakipler ve ürünler ile ilgili- bilgiler, hem de müþterilerle doðrudan lemas sonucu elde edilecek bilgiler, bu tür organizasyonlar aracýlýðý ile temin edilebilir. Ayný zamanda satýþ faaliyetini de gerçekleþtirmek mümkün olabilir Dýþ Ticaret ile Ýlgili Seminer ve Konferanslar Bu tür organizasyonlarda; hem genel olarak dýþ pazarlama konusunda ge rekli bilgiler aktarýlýr, hem de dýþ pazarlarda edinilen tecrübeler iletilir Dünya Ticaret Merkezleri Dünya Ticaret Merkezleri; bilgi alýþveriþi yolu ile uluslararasý ticaretin s «yýlmasý, geliþmesi ve etkin bir biçimde faaliyetlerin yürütülmesi amacýný güderek çeþitli ülkelerde kurulmuþ olan, politik niteliði olmayan ve kar amacý gütmeyen ticari iþletmelerdir. merkezler birçok hükümet kuruluþunu ve ticari kuruluþlarý içine almaktadýr. (Akat, 2001) 2.4. Uluslararasý Ticareti Teþvik Eden Kuruluþlar Uluslararasý iþletmeciliði dolayýsý ile de çok uluslu þirketleri yakýndan il gilendiren ve etkileyen, belli baþlý fonksiyonlarý uluslar ticareti artýrma amaçlý olan kuruluþlardan bazýlarý ve özellikleri aþaðýda sýralanmýþtýr. 1. Ticaret ve Tarifeler Genel Anlaþmasý (General Agreement on Tarif/s and Trade-GATT) 1929'da patlak veren büyük ekonomik buhrandan sonra, baþta ABD ol mak üzere, ileri gelen batýlý devletler, dünya ticaretini geniþletmek için çalýþ malar yapmýþlardýr. Ýþte bu doðrultuda Havana Görüþmeleri baþlatýlmýþ ve Uluslararasý Ticaret Organ (ITO'nun) kuruluþunu öngören Havana Anlaþmasý imzalanmýþtýr. Fakat bu anlaþmanýn, ABD'de bile kongreden geçiri lememe üzerine, Batýlý ülkeler; hizmetleri, gümrük engellerini ve ticareti da raltýcý diðer kýsýtlamalarý kaldýrma düþüncesiyle "Hazýrlýk kurmuþ lardýr. Böylece 1947 yýlýnda Tarife Görüþmeleri baþlamýþtýr. Genel Anlaþma kurallarý, akit yapan ülkelerin kendi aralarýndaki ticari iliþkilerini düzenler. Bunlarýn uygulanmasýnýn denetimi, GATT'ýn devamlý ve önemli bir görevidir. Ayrýca, danýþma ve uzlaþmayý saðlayýp, görüþ farklýlýkla rýný gidermeyi, üyelerin tic menfaatlerine zarar gelmesini önlemeyi hedefler. 2. Birleþmiþ Milletler Ticaret ve Kalkýnma Konferansý (United Nations Conference on Trade and Development-UNCTAD) Dünya temel madde ihraç fiyatlarýnýn yýllarý arasýnda % 7 oranýnda düþmesi, buna karþýn sanayi ürünleri fiyatlarýn oranýnda artma sý, dýþ ticarette fiyat sorununun uluslararasý düzeyde çözüme kavuþturulmasý için Birleþmiþ Milletler bünyesin sorunlarla ilgilenecek bir kuruluþun oluþturulmasýný gerekli kýlmýþtýr. Ancak bu amaçla kurulan UNCTAD'ýn he defleri, baþtan temel madde ticareti sorunlarýný aþmýþtýr. UNCTAD daha genel anlamda, az geliþmiþliðin ve az geliþmiþlerin sorunlarýnýn dile bir forum olmuþ ve az geliþmiþ ülkelerin (AGÜ) ortak menfaatleri için zaman zaman mücadeleler verdiði bir uluslararasý platform görünümü kazanmýþtýr. UNCTAD'ýn çalýþmalarý, merkezi Cenevre'de bulunan bir Sekretarya, bu nun altýnda yer alan ve görevi UNCTAD Konferanslar hazýrlamak ve iki konferans arasýnda kararlarý uygulamaya koymak olan bir Ticaret ve Kalkýnma Konseyi ile Konseye baðlý çalýþma komitelerince yürütülmektedir. Baþlýca ça lýþma komiteleri; Temel Maddeler, Mamul Maddeler, Teknoloji Transferleri, Denizcilik ve Finansman Komiteleridir.(Alpar, 1998) 3. Dünya Bankasý(WorldBank-WB) Grubu Dünya Bankasý Grubu adý altýnda; Uluslararasý Ýmar ve Kalkýnma Bankasý, Uluslararasý Kalkýnma Birliði ve Uluslararasý Finansman Kurumu, uluslara rasý para ve kalkýnma projelerinde faaliyet göstermektedir. 3. l. Uluslararasý Ýmar ve Kalkýnma Bankasý (International Bank f ör Reconstruction and Development-IBRD) IBRD'nin kuruluþuna, 1944 Temmuzunda ABD'de Bretton Woods'da dü zenlenen BM Parasal ve Mali Konferansý sonucunda karar verilmiþtir. Banka nýn amacý "üye ülkelerin imar ve ekonomik geliþme çabalarýna destek saðla maktýr". Bu de iki ana yolla saðlanmasý öngörülmüþtür. Bunlar, özel ser maye yatýrýmlarýnýn söz konusu ülkelere yönlendirilmesine yardýmcý banka kaynaklarýndan bu ülkelere dolaysýz biçimde sermaye transfer etmek tir. Bankanýn kredi vermede kullandýðý fonlarýn üç kaynaðý vardýr. Bunlar ülkelerin sermaye katýlýmlarý (iþtirakleri), geliþmiþ Batýlý ülkelerin sermaye piyasalarýndan yapýlan borç ve kredilerin iþletilmesinden elde edilen net gelirlerdir 3.2. Uluslararasý Kalkýnma Birliði (International Development Association-IDA) IDA 1960 yýlýnda kurulmuþtur. Kuruluþ amacý "dýþ kaynaklara ihtiyaç duyan ancak saðladýðý kredileri geri ödemede güçlükle k AGU'ye kredi açmaktýr. Dünya Bankasý'na üye olan tüm ülkeler IDA'ya katýlabilir. IDA fonlarý baþlýca üç kaynaktan saðlanýr; bunlar üye ülkelerin sermaye katýlýmlarý, Dünya Bankasý net gelirlerinden transferle IDA'nýn zengin üye lerinin katkýlarýdýr. AGÜ, katýlýmlarýnýn büyük bölümünü kendi paralarýyla yapabilir. IDA'nýn ayrý bir kuruluþ olarak oluþturulmasý ihtiyacý, IBRD'nin izlediði kredi politikasýnýn "bankerce özellikler" taþýmasý sonuc

4 belirmiþtir. IBRD kredilerinden, gerekli kýstaslara sahip olmadýklarý için yararlanamayan AGÜ'nün ihtiyaçlarýný karþýlamaya çalý kredileri en yoksul ülkelere yönelmiþtir Uluslararasý Finansman Kurumu (International Finance Corporation-IFC) Uluslararasý Finansman Kurumu 1956'da kurulmuþtur. Ýmkanlarýndan an cak IBRD üyeleri yararlanabilir. IFC, yasal ve mali yönden IBRD'den ayrýdýr, idari yönden ise ona baðýmlýdýr. IFC'nin kuruluþunda temel amaç "kredi verilen ülkelerde özel kesimin geliþmesinin teþviki ve bunun için yerli ve yabancý sermayenin harekete geçi rilmesidir". IBRD tarafýndan özel kesime verilen kredilerde devlet garantisinin aranmasý, bazý ülke hükümetlerinin bu garantiyi saðlamaktan kaçýnmasý, ayrýca IBRD'nin orta ve daha çok uzun vadeli kredi vermeye yetkili kýlýnmý olmasý, IFC'nin kurulmasýnýn ana nedenidir. IFC, AGÜ'nün özel kesimiyle birlikte özel kuruluþlarýný da finanse eder. Sermayesinde devlet katkýsý bulunan kuruluþlar da özel kuruluþ niteliðini taþý dýðý sürece bundan yararlanabilir. Baþlangýçta IFC, giriþimleri doðrudan doðru ya kredi vererek finanse e sonradan statüde yapýlan bir deðiþiklikle Kurum'a hisse senedi alma yetkisi de verilmiþtir. IFC, özel kuruluþlarýn doðru dan finansmanýný saðlamasýnýn yanýsýra, yatýrým araþtýrmalarý yapar, kalkýnma bankalarýnýn sermayelerine katýlarak onlarýn al geniþletir. IFC kredile rinde devlet garantisi aranmaz. Kredi faizi, tek tek yatýrýmlarýn özellikleri gözönüne alýnarak belirlenir. Kredilerde vade genellikle yýl arasýnda de ðiþmektedir. IFC'nin kaynaklarý; üyelerinin sermaye katkýlarý, net gelir ve IBRD'den alýnan borçlardan oluþmaktadýr. 4. Uluslararasý Para Fonu (InternationalMonetary Fund-IMF) Uluslararasý Para Fonu'nun kurulmasýna yol açan nedenleri 1930'lu yýllarda aramak gerekir. Büyük buhran yýllarý olarak bilinen bu dönemde uluslararasý ekonomik iliþkiler tam bir darboðaz içine girmiþti. Buhranýn milli gelir ve istihdam düzeyleri üzerinde ya daraltýcý etkilerden kurtulabilmek ve kü çülen dünya piyasalarýndaki mevcut paylarýný koruyabilmek için, çoðu ülke bir yandan r devalüasyonlara baþvuruyor, öte yandan kendi pazarýný dýþ rekabetten korumak için gümrük tarifelerini yükselterek, miktar kýsýtlamalarý getiriyor ve ithalatta döviz tahdidine gidiyordu. Bütün bu uygulamalarýn sonucunda dünya ticaret ve üretiminin daha da daraldýðý izlenmekteydi. Komþuyu Fakirleþtirme Politika (Beggar the Neighbour Policy) adý verilen söz konusu uygulamalarý, her ülkenin kendi dýþýndaki ülkelere karþý yürürlüðe koyma mantýksal olarak baþka bir sonuç veremezdi. Bu dönemin bir baþka özelliði de dünya ticaretinin, serbest dövizle ticaretten, "klirin ve "takas" anlaþmalarýyla yapýlan ticarete kaymasýydý. Yaþanan, bu deneyimler sonucunda yeni bir uluslararasý para sisteminin kurulmasýna ihtiyaç duyuldu. Bu amaçla l-22temmuz 1944 tarihleri arasýnda, ABD'nin Bretton Woods kasabasýnda 44 ülkenin delegasyonlarýyla Uluslararasý Para Fonu'nun kurulmasý kararlaþtýrýldý. IMF'nin amaçlarý ise, þu þekilde sýrala nabilir: v Uluslararasý parasal konularda üyeler arasý danýþma ve birlikte hare ketin gerektirdiði mekanizmayý oluþturarak uluslararasý iþbirliðini teþvik etmek. v Uluslararasý ticaretin dengeli geliþmesini saðlamak ve bu yolla yüksek istihdam ve reel gelir düzeylerinin gerçekleþtirilmesine, üretken kapasitenin geliþtirilmesine katkýda bulunmak. v Kambiyo istikrarýný ve gerekli kambiyo düzenlemelerini saðlamak ve rekabetçi devalüasyonlarý önlemek. v Çok yanlý bir ödeme sistemi kurabilmek için ulusal paralarýn tam konvertibilitesini gerçekleþtirmek ve kambiyo kýsýtlamalarýný kaldýrmak. v Üye ülkelerin, dýþ dengesizlikleri gidermek amacýyla kýsýtlayýcý ön lemlere baþvurmamalarý için, geçici olmak kaydýyla mali bulmak. v Dýþ ödemelerdeki dengesizlikleri hem süre hem de hacim yönünden azaltmak. 5. Dýþ Finansman Saðlayan DiðeýKuruluþlar Dýþ Ticarette dýþ finansman saðlayan diðer kuruluþlarýn baþlýcalarý olarak Ýslam Kalkýnma Bankasý ve Asya Kalkýnma Banka bahsedilebilir Ýslam Kalkýnma Bankasý (Islamic Development Bank-IDB) Ýslam Kalkýnma Bankasý 1975'te kurulmuþtur. Bankanýn amacý: Ýslam ül kelerinin kalkýnma çabalarýna yardýmcý olmak, bun kaynak saðlamak ve üyeler arasýndaki ticari ve sýnai iþbirliðini geliþtirip güçlendirmektir. Ýslam Kalkýnma Bankasý çalýþmalarýný teknik düzeyde yürüten komiteler de kuruluþun organlarý arasýndadýr. Bunlar; Yönetim

5 ve Mali Komite lerden oluþmaktadýr. Kuruluþ; üye ülkelerin finansman baþvurularýný, yatýrým ve projelerin fi zibilite raporlarýyla birlikte teknik, ekonomik ve mali yönlerden inceleyerek kurala baðlar. Finansman iþlemlerinde fail ve taahhüt ücreti alýnmaz. Banka, yatýrým projelerini, hisse salýn almak yoluyla, sermayeye katýlýmla ya da kar payý karþýlýðý kaynak saðlayarak finanse etmektedir. Bankanýn kar payýnda, projenin saðlayacaðý kar üzerinden finansmana katýlma oraný esas alýnýr. Bu suretle geri ö yapýldýkça bankanýn kar payý azalmaktadýr. Bunun dýþýnda baþka finansman biçimleri de vardýr. Bunlar; kiralama, satmalýna kredisi, taksitli satýþ, kýsa vadeli finansman ve teknik yatýrýmlardan oluþmaktadýr 5.2. Asya Kalkýnma Bankasý (Asian Development Bank-ADB) Asya Kalkýnma Bankasý, 1966 yýlýnda bölge ülkeleri arasýndaki ekono mik ve mali iþbirliðini özendirmek ve geliþtirmek amacýy kurulmuþtur. Saðla dýðý kaynaklarýn en büyük bölümü tarýmda, kalan kýsmý da enerji, madencilik ve sanayi kesimlerinde kullan 6. Petrol Ýhraç Eden Ülkeler Teþkilatý (Organization of Petroleum Exporting Countries-OPEC) 14 Eylül 1960 tarihinde ortak bir petrol üretimi ve fiyatý politikasý izle mek üzere Baðdat'la imzalanan bir anlaþmayla kurulmuþtur.kuruluþun amacý "petrol fiyatlarýný yükseltmek, özel petrol þirketlerinden daha büyük gelir paylarý saðlamak ve fiya iyileþtirmek için üretim ayarlama planlarý üzerinde çalýþmaktýr". Günümüzde OPEC eski etkinliðini büyük ölçüde kaybetmiþ ve d gelmiþ bir kartel görünümündedir. (Akat, 2001) 3. ÝHRACATTA ÝÞLEMLER 3.1. Ýhracatta Teslim Þekilleri Ticari terimlerin, her ülkede deðiþik þekilde yorumlanmasýnýn (hukuksal anlaþmazlýklar sonucu) hem zaman hem de para kaybý neden olduðu düþün cesinden hareketle ve bu terimlerin standart kurallara baðlanmasý amacýyla bazý uluslararasý çalýþmalar yapýlmýþtýr. Bunlarýn en önemlisi "INCOTERMS"dir. Incoterms'in amacý; ticari terimlerin her ülkede farklý olarak yorumla nýp, uygulanmasýndan doðan anlaþmazlýk ve güçlüklerin m olduðu ölçü de ortadan kaldýrýlmasýdýr. Uluslararasý Ticaret Odasý (ICC), INCOTERMS kitapçýðýný ilk kez 1936 yýlýnda yayýmlamýþtýr. Kitapçýkta yer alan kurallar sý 1953, 1967, 1970, 1976 ve 1980 yýlýnda revize edilerek günümüz þartlarýna uygun hale getirilmiþ tir. Günümüzde geçerli olan k yayýn tarihi 'dýr. Burada te rimlerin tanýmlanmalarý özlü ve açýk bir biçimde yeniden düzenlenmiþtir. (ITO, 1993) Incoterms'de yeni düzenlemeye göre, geliþmelere de uygun olarak, ticari terimler aþaðýdaki tabloda gösterildiði gibi, dört gruba ayrýlmýþtýr. " Bunlardan birincisi (E Grubu), satýcýnýn bizzat kendi kuruluþunda mallarýný alýcýya sunmasý durumudur. " Ýkincisi (Fgrubu), satýcýdan mallarýný alýcý tarafýndan tespit ve tayin edilen taþýyýcýya teslim etmesi istenir. " Üçüncüsü (C grubu), satýcý, taþýma iþlemi için kendisi sözleþme yap masýna raðmen, mallarýn yüklenmesi ve yola çýkmasýn meydana gele bilecek ek masraflarý kendisi üstlenmez. " Dördüncüsü (D grubu) ise, mallarýn varýþ ülkesine kadar taþýnmasýyla ilgili bütün masraflarýn ve risklerin satýcýya ait olmasýd

6 Tablo 3.1. Ticari Terimler GRUP E Çýkýþ " EXW iþyerinde Teslim Ex-works GRUP F Ana Taþýma Ödenmemiþ " FCA Taþýyýcýya Teslim Free Carrier " FAS Gemi Doðrultusunda Teslim Free Alongside Ship " FOB Gemi Bordasýnda Teslim Free On Board GRUP C Ana Taþýma Ödenmemiþ " CFR Mal Bedeli ve Navlun Cost and Freight " CÝF Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun Cost, Insurance and Freight " CPT Taþýma Ücreti Ödenmiþ Olarak Teslim Freight Carriage Paid To " CÝP Taþýma ve Sigorta Bedeli Ödenmiþ Olarak Teslim Freight Carriage and Insurance Paid To GRUP D Varýþ " DAF Sýnýrda Teslim Delivered at Frontier " DEÞ Gemide Teslim Ex Ship " DEC) Rýhtýmda Teslim Ex Quay " DDU Gümrük Resmi Ödenmeksizin Teslim Delivered Duty Unpaid " DDP Gümrük Resmi Ödenmiþ Teslim Delivered Duty Paid Dýþ ticaret iþlemleriyle ilgili olarak, bazý sözleþmelerde alýcýnýn, satýcýnýn ülkesindeki ihracat iþlemlerini (EXW, FAS); bazý söz de satýcýnýn, alýcýnýn ülkesindeki ithalat iþlemlerini (DEQ ve DDP) yürütmesi gerekebilir. Bu tür durumlarda alýcý ve satýcý ihra veya ithalatta konabilecek yasaklar dan doðabilecek riskleri de karþýlýklý olarak paylaþmak durumundadýrlar. Öyle durumlar olabilir ki, alýcý, mallarý EXW çerçevesinde satýcýnýn kuruluþundan, ya da FAS çerçevesinde gemi doðrultusunda teslim almak halde malla rýn ihraç iþlemlerinin satýcý tarafýndan yerine getirilmesini tercih edebilir. Eðer durum bu ise, iþlemi tanýmlayan teri bir de, "Çýkýþ iþlemi tamamlanarak" ibaresi eklenir. (Ataman Ve Sümer, 1993) Ýþ Yerinde Teslim/ Ex-works (EXW) Bu satýþ þeklinde pozisyon itibarýyla ithalatçý zayýf iken ihracatçý güçlü konumda bulunmaktadýr. Ýhracatçýnýn pozisyo olmasý malýn satýþ fiyatýna herhangi bir ihracat rizikosu ya da nakliye masrafýný eklemeye gerek býrakmamaktadýr. Fakat her zaman bazý rizikolar söz konusudur. Ýthalatçý ya da temsilcisi sözleþmeye göre belirtilen belli tarih ya da zaman aralýðýnda satýcýnýn iþyerinde ya da mað mallarý teslim alýr. Teslim ile birlikte malla ilgili masraf ve rizikolar ithalatçýya geçer. Bu tür satýþýn dahili bir satýþtan olmadýðý için, ihracat ile ilgili formalitelerin yerine getirilmesi ve belgelerin hazýrlanmasý görevi de ithalatçýya ya da onu temsilcisine aittir Gemi Bordasýnda Teslim/ Free On Board (FOB) Ýhracat malýnýn, ihracatçý tarafýndan, satýþ sözleþmesinde belirtilmiþ olan yükleme limanýnda geminin güvertesinde alýcýya ifade eder.mallarla ilgili kaybolma ve hasar rizikolarý, mal gemi küpeþtesini geçtiði andan itibaren, ihracatçýdan alýcýya geçer. Satýcý, ithalatýn gerçekleþmesi için bütün belgeleri saðlamaya mecburdur. (Kozlu, 1993) Free On Rail (FOR) Ýhracat malýnýn demiryolunda, vagonda teslimini ifade eder.mal tam bir vagon yükü kadarsa, mutat tipte bir vagon tutmak ve malý yüklemeyi istasyon kurallarýna uygun surette ve masraflarý kendisine ait olmak üzere yapmak ; mal daha az ise demiryolu idaresi tarafýndan gösterilen bir vagon'a yüklemek ve FOB'da belirtilen diðer unsurlarý yerine getirmekle ihracatçý yükümlüdür Gemi Doðrultusunda Teslim/ Free Alongsýde Shýp ( FAS) Mallarýn yükleme limanýnda rýhtýmda, geminin yanýnda teslimini ifade eder. FOB'dan farký malýn rýhtýmda teslim edilmesidir.diðer hususlar FOB'un aynýdýr Taþýyýcýya Teslim/ Free Carrier (FCA) Günümüzde taþýma teknolojisindeki yeniliklerin etkisi ile birden fazla taþýma türünün içerdiði kombine ya da multi mode sisteminin giderek yaygýnlaþmasý FCA teslim þeklinin geliþmesine neden olmuþtur. bu taþýma sisteminde örneðin, mal Eskiþehir ' den konteynýr içinde önce trenle Haydarpaþa Garýna, oradan gemiye yüklenerek Hamburg ' a, oradan da konteynýr týra yüklenerek alýcýnýn adresine ulaþmaktadýr. Böyle bir durumda ihracatçý bu taþýma sistemini bizzat yapa da yapýlmasýný saðlayan taþýyýcýya mallarýný teslim etmekle risk ve masraflarý ithalatçýya yüklemiþ olur. Taþýyýcý da tek konþimento keser. Tek konþimento düzenlenmeseydi her bir taþýma türü için ayrý ayrý navlun ve konþimento kesil gerekecektir ki, böyle bir iþlem þekli akýlcý olmayarak, gereksiz masraflara sebep olacaktýr.burada ihracat ile ilgili formaliteler satýcý tarafýndan yerine getirilir Mal Bedeli Ve Navlun/ Cost And Freight (CFR): Belirtilen Varýþ Limanýnda Mal bedeli ve navlunu ödenmiþ olarak teslim. Bu teslim þeklinde CFR ' den sonra varýþ limanýnýn ismi yer almaktadýr.örneðin, CFR Hamburg gibi. Ýhracatçý sözleþmede belirtilen tarihte malý gemiye yükler. Yü liman masraflarý ve navlun ihracatçýya ait olup, sigorta primi ithalatçýya aittir. Bazý alýcýlarýn mal sigortasýný kendi

7 sigortacýsýna yaptýrmak istemeleri, bazý Asya ve Güney Afrika ülkelerindeki mevzuatýn sigortalarýn yerli þirketlerce yapýlmasýný þart koþmalarý, CFR teslim þeklinin doðmasýnda temel etkendir. CFR ' de belirtildiði gibi masraflar varýþ limanýna kadar ithalatçý 'ya ait iken, rizikolar ihracatçýnýn malý yükleme limanýn teslimi ile birlikte ithalatçý ' ya geçmektedir. Baþka bir deyiþle rizikolar, masrafa göre daha önceden ithalatçý ' ya geçmektedir. Oysa FOB ' da riziko ve masrafýn devri ayný ana tesadüf etmektedir.cfr teslim þekli deniz taþýmacýlýðý birlikte kara, hava ve demiryolu taþýmacýlýðý için de kullanýlmaktadýr Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun/ Cost, Insurance And Freýght (CIF) (Belirtilen Varýþ Limanýnda) Mal bedeli sigortasý ve navlunu ödenmiþ olarak teslim. Bu teslim þekli CFR 'ye benzemekt ancak ondan farký ; ihracatçý navlun bedeli yanýnda sigorta primlerini de ödeyerek, masraflarý malýn fiyatýna yansýtmaktadýr. Malýn, CIF bedelinin % 10 ' u deðerinde sigorta ettirilmelidir. CIF teslim þekli, denizyolu taþýmacýlýðý ile b kara, hava ve demiryolu taþýmacýlýðý için de kullanýlmaktadýr Taþýma Ücreti Ödenmiþ Olarak Teslim/ Freight Carriage Paid To (CPT) CPT teriminden sonra varýþ yerinin ismi yer almaktadýr. Birden fazla taþýma sistemini konu alan kombine taþýmacýlýkt kullanýlan bir teslim þeklidir. CPT gemi ile taþýmada kullanýlan CFR 'ýn çoklu taþýma sisteminde karþýlýðýdýr. Bu teslim de navlun bedelini satýcý karþýlayacak ve malýn fiyatýna yansýtacaktýr. Hasar ve ziyan rizikosu malýn ihracatçý tarafýn ilk taþýyýcýya teslimiyle birlikte ithalatçýya geçmektedir Taþýma Ve Sigorta Bedeli Ödenmiþ Olarak Teslim/ Carriage And Insurance Paid To (CIP) Belirtilen Varýþ Yerine Kadar. Navlun ve Sigorta Primi Ödenmiþ olarak Teslim. CPT teslim þekline benzemektedir ancak ondan farký, ihracatçý malýn navlun bedeli yanýnda mal bedelinin %110 deðerindeki sigorta primini de ödemek zorundadýr. Tek taþýma türünün kullanýldýðý CIF 'den farký, CIP 'de denizyolu taþýmacýlýðý da dahil olmak üzere diðer kombine olarak birlikte kullanýlmasýdýr Sýnýrda Teslim/ Delivered At Frontier (DAF): Bu teslim þeklinde mallar antlaþmada belirtilen sýnýrda, gümrükten önce alýcýnýn emrine hazýr bulundurulur.hudut satýc gümrüðü olabileceði gibi, alýcýnýn ya da herhangi bir ülkenin gümrüðü de olabilir.sýnýra kadar masraf ve rizikolar ihrac sýnýrdan sonra ise ithalatçýya aittir.bu terim özellikle mal, demiryolu ya da karayolu ile taþýndýðýnda kullanýlsa da diðe taþýma türleri için de kullanýlýr Gümrük Resmi Ödenmeksizin Teslim/ Delivered Duty Unpaid(DDU) Gümrük vergisi ödemeksizin teslim. Anýlan teslim þeklinde ihracatçý, ithalatçýnýn ülkesinde ve adý belirtilen yerde mallar ithalatçýya teslim etmekle yükümlüdür.ancak burada gümrük vergisinin ödenmesi söz konusu deðildir.teslim yerine kada masraf ve rizikolar ihracatçýya aittir Gümrük Resmi Ödenmiþ Teslim/ Delivered Duty Paid(DDP) Belirtilen varýþ yerinde teslim. Gümrük vergisi ödenmiþ olarak teslim. Yukarýda bahsettiðimiz ödeme þeklinden tek farký sadece gümrük vergisinin de ihracatçý tarafýndan ödenerek, belirtilen yerde malýn teslimini ifade etmektedir Rýhtýmda Teslim/ Delivered Ex-Quay (DEQ) Belirtilen Varýþ Limanýnda teslim. Rýhtýmda Teslim(DEQ). Bu teslim þeklinde ihracatçý malý satýþ sözleþmesinde belirtilen ithalatçýya teslim etmektedir. Rýhtýma kadarki masrafý ve rizikolar ihracatçýya aittir Gemide Teslim/ Delivered Ex Ship(DES) Belirtilen Varýþ Limanýnda ve Gemide Teslim. Bu teslim þeklinde ihracatçý varýþ limanýnda gemide mallarý ithalatçýya te etmektedir. O ana kadarki masraf ve rizikolar ihracatçýya ait iken teslim anýndan sonra masraf ve rizikolar ithalatçýya geçmekte ve gemiden malýn boþaltma masraflarý da dahil edilmek üzere alýcý tarafýndan karþýlanmaktadýr. DES 'in C 'ten farký ; DES 'de masraf ve riziko varýþ limanýnda gemide teslim ile birlikte ithalatçýya devredilirken, CIF de ithalatçýn hasar ve ziyana iliþkin rizikosu yükleme limanýndaki gemi güvertesine teslim ile baþlamakta, ancak masraf devri DES 'de olduðu gibi varýþ limanýnda gemide olmaktadýr. Bu önemli farka dikkat edilmelidir. (www. foreingtrade.gov.tr) 3.2. Dýþ Ticarette Ödeme Þekilleri: Ýthalatçýyla anlaþarak malý hazýrlayan ihracatçý, mal bedelinin ödenmesini düþünmek durumundadýr.eðer ürettiði malýn kar zamanýnda alamazsa ihracatçý oldukça zor bir duruma düþer.bu yüzden ithalatçýlarýn ödeme þekilleri hakkýnda yeterince bilg olmalarýn gerekmektedir.böylece karþýlaþa bilinecek rizikolarý enaza indirmiþ olurlar. Uluslararasý ticarette ödeme þekillerini dö grupta toplanabilir. (Akat, 2001) Peþin Ödeme (Cash/ Advance Payment) Ve Prefinansman Peþin ödeme þeklinde, alýcý önce parayý göndermekte, daha sonra mal gitmektedir.kuþkusuz burada, alýcýnýn ihracatçý güvenmesi gerekmektedir.bu yolla ihracatçý mal sevkýyatýnda bulunmadan parayý almakta, yaptýðý iþlerin finansmanýný ithalatçý vasýtasýyla saðlayabilmektedir.öte yandan, peþin ödeme alýcý için satýcý için olduðu kadar elveriþli ve güvenil

8 Alýcý, parasýný peþin ödediði malý teslim alamamak, deðiþik veya düþük kalitede mal gönderilmesi gibi riskleri üstlenm Yukarýda belirttiðimiz gibi, peþin ödeme güvene dayanýr. Bununla beraber ithalatçý kendini garanti altýna almak isteyebil Bu bakýmdan peþin dövizi garantili ve garantisiz peþin döviz olarak ayýrabiliriz. Garantisiz peþin dövizde, ithalatçý ihraca bankanýn herhangi bir garantisini istemeden dövizi göndermektedir. Ýhracatçý malý göndermediði ya da parayý iade etm takdirde ihracatçý bankanýn bir sorumluluðu yoktur. Garantili peþin dövizde ise ithalatçýnýn bankasý, ihracatçý adýna hav yaparken, anlaþmaya uygun malýn zamanýnda gönderilmediði ya da para iade edilmediði takdirde gönderilen peþin döv faizi ile birlikte ithalatçýya geri gönderileceðine dair ihracatçýnýn bankasýndan garanti istemektedir. Buna prefinansman a verilir.prefinansman da garantör banka ithalatçý tarafýndan gönderilen parayý, ihracatçýya teslim etmeden önce teminat mektubu ister. Bu tür garantilerin haricinde, bankalarýn sorumluluk taþýyarak iþleme dahil olduðu bir peþin ödeme, avans ödemesi þeklinde "red clause" veya "green clause" akreditifler ile de yapýlabilmektedir. (Akat, 2001) Mal Karþýlýðý Ödeme Þekli/ Cash Against Goods Peþin ödemenin tersine, ihracatçý bedelini almadan malý alýcýya göndermekte ve bu bakýmdan ithalatçýya tam bir güv duymaktadýr. Ýhracatçýnýn en çok risk üstlendiði ödeme þeklidir. Ýhracatçý malýný sevk ettikten sonra sevkýyata iliþkin doðrudan veya bedelsiz teslim edilmek kaydýyla bir banka aracýlýðý ile veya doðrudan ithalatçýya göndermektedir. Ýthalatçý vesaiki teslim alarak, bununla mallarý gümrükten çekmekte, mal bedelini ise aralarýndaki anlaþma uyarýnca belirlenen süre sonunda belirlemektedir. Mal bedelinin ödenmeme riski her zaman vardýr. Mal karþýlýðý ödeme, ihracatçýyý deðil ithalatçýyý finanse eden bir ödeme þeklidir. Ýhracatçýnýn mal karþýlýðý ödeme edebilmesi için mal bedelinin ödeneceðine inanmasý gerekmektedir. Güvence bankalarýn garantisiyle saðlana bilinir. Ödemenin zamanýnda yapýlacaðýna iliþkin bir garanti alýcýnýn bankasý vasýtasýyla satýcýya verilmekte olup, mal karþý oldukça sýk görülmektedir. Mal karþýlýðý ödemenin en sýk rastlandýðý durumlar aþaðýda kýsaca belirtilmektedir. v Alýcý (ithalatçý), satýcýnýn (ihracatçý) bir temsilcisi veya þubesidir. v Alýcý ile satýcýnýn alým - satým iliþkisi yýllardýr sürüyor olabilir. v Satýcýnýn pazarlýk gücü olmadýðý gibi, piyasa koþullarý buna zorluyor olabilir. Mal karþýlýðý ödemede, alýcý ile satýcý olmak üzere iki taraf mevcuttur. Vesaikin alýcýya gönderilmesinde bankalar hiç girmeyebilir. Satýcýnýn vesaiki doðrudan alýcýya göndermesi mümkündür. Vesaik banka aracýlýðý ile alýcýya gönderilse bedelsiz teslim söz konusu olduðundan bankalarýn hiçbir yükümlülüðü bulunmamakta, satýcý tüm sorumluluðu yüklenmek Ancak iþlemin uygulanýþýna göre, bankalar devreye girebilir. Ülkelerdeki mevzuata baðlý olarak, mal karþýlýðý ödeme da vesaikin bankalar aracýlýðýyla alýcýya gönderilmesi gerekebilmektedir. Böyle bir durumda bankalar genel mevzuat yükümlerini yerine getirdikleri gibi vesaikin muhataba ulaþmasý hususunda güvence teþkil etmektedirler. Bankalar, mal karþýlýðý iþlemde ihracat bedelinin ödenmesi aþamasýnda devreye girerler. Burada bankalar sadece havale iþlemine tar olmaktadýr. Sadece kendilerine verilen paranýn lehdara ulaþtýrýlmasý hizmetini yaparlar. Görüleceði gibi mal karþýlýðý ö bankalar vesaik ve özellikle akreditif karþýlýðý ödemeye göre en az yükümlülüðe sahiptir. Sadece ödemenin yapýlacaðýn garanti vermeleri halinde sorumluluklarý deðiþmekte, ancak o zamanda üstlendiði rol ve verdiði hizmet ödeme þeklinden çýkmakta, garantör olmaktadýr Banka Denetiminde Mal Karþýlýðý Ödeme Þekli Daha öncede belirtildiði gibi, mal karþýlýðý ödemede bankalar taraf olmamakta, sadece havale iþleminin doðru bir þekild gerçekleþtirilmesinden sorumludurlar. Vesaikin alýcýya ulaþtýrýlmasý ve mal bedelinin ödenmesi iþlemine bankalarýn katý "mal karþýlýðý ödeme", vesaik karþýlýðý ödemeden pek farklý deðildir. Yalnýz satýcýnýn bedelsiz teslim talimatý nedeniy vesaikin tevdi edilmesinde bir sorumluluðu vardýr. Vesaik karþýlýðý ödemede vesaik, sevkýyat tutarýnýn ödenmesi poliçe tarafýndan kabul karþýlýðýnda alýcýya teslim edilirken, mal karþýlýðý ödemede bedelsiz olarak teslim edilmektedir Kabul Kredili Ödeme Temel olarak alýcý finanse etmeyi amaçlayan, söz konusu olan iþlemde geçen poliçenin ýskonto edilmesi halinde satýcý da kaynak saðlayan, alýcýnýn mal bedelini, malý teslim alýnca deðil de belli bir vade sonunda ödediði bir yöntemdir. Vad akreditifler gibi vadeli mal alým-satýmýnda kullanýlmaktadýr. Kabul kredili ödemede, vade, kambiyo senetlerinden poliçe vasýtasýyla belirlenmekte olup diðer poliçelerden tek farký, genellikle poliçe bedelinin vadesinde ödeneceði hususunda b bankanýn dönülemez taahhüdünü oluþturmaktadýr. Vadeli mal alým-satýmlarýna yönelik dýþ ticaret iþlemlerinde ithalatçý ile ihracatçý arasýnda ortaya çýkabilecek muhteme sorunlarýn önlenmesi ve iþlemin devamlýlýðýnýn saðlanabilmesi için bankalarýn aracýlýðýna baþvurulmaktadýr Akreditifli Ödeme Þekli/ Letter of Credit-L/C Akreditif, ithalatçý tarafýndan bankasýna verdiði talimatla açýlmaktadýr.ancak ithalatçýnýn bankaya verdiði talimatýn özün satýcýnýn yaptýðý anlaþma belirlemektedir. Bu bakýmdan ihracatçýnýn, açýlacak akreditifi belirleyebilmesi ve kendi lehine oluþturabilmesi için, ithalatçý ile yapacaðý sözleþmede etkin olmasý, aktif olmasý ve belirlenmedik konu býrakmamasý gereklidir. Akreditif, dýþ ticarette en yaygýn þekilde kullanýlan bir ödeme þeklidir. Akreditif'i en basit þekilde bir " Koþullu havale "

9 olarak tanýmlayabiliriz. Alýcý yani ithalatçý, ihracatçýnýn gönderdiði proforma faturayý bankasýna ibraz ederek, gerekli belgelerin zamanýnda ithalatçýnýn bankasýna gönderilmesi karþýlýðýnda ödeme yapýlacaðýný belirten bir taahhüttür. " Ko belgelerle kanýtlanmasý " hususu akreditiflere iliþkin en önemli özelliklerden birisidir. Ýþleme ödeme aracý olarak giren bankalar belgelerin kapsadýðý mal, hizmet veya diðer iþlemleri dikkate almayarak sadece belgeler ile ilgilenmektedir. Bir akreditifte en az dört taraf mevcuttur. 1. Akreditif Amiri (Aplicant, Orderer, Principal): Amir ithalatçý olup, kendi bankasýna akreditif açtýrma talimatý veren taraftýr. 2. Amir Banka (Opening Bank, Issuing Bank): Ýthalatçýnýn talimatý üzerine ihracatçý lehine akreditif açan ve bunu ihracatçýnýn bankasýna bildiren taraftýr. 3. Ýhbar Bankasý (Advising Bank): Gelen akreditifi ihracatçýya ihbar eden yerli bankadýr. 4. Lehdar (Beneficiary) : Adýna akreditif açýlan, malý gönderip parasýný tahsil edecek olan taraf yani ihracatçýdýr. Þekil 3 1 Basit bir akreditife þemasý Akreditif akýþý aþaðýda belirtildiði gibidir. 1. Ýthalatçýnýn kendi bankasýna akreditif açtýrma talimatýný vermesi, 2. Akreditif metninin mektup, telex, swift ile ihbar bankasýna gönderilmesi, 3. Akreditifin ihracatçýya ihbar edilmesi, 4. Yükleme yapýldýktan sonra dokümanlarýn ihbar bankasýna ibrazý, 5. Dökümanlarýn ya da vesaikin kontrol neticesi pozitif olduðunda, eðer ihbar bankasý ayný zamanda bir teyit ve ödem bankasý ise ödemenin yapýlmasý, deðilse evrakýn amir bankaya mal bedeli tahsili için gönderilmesi. 6. Akreditifin teyitsiz olmasý durumunda, mal bedelinin tahsili için evrakýn amir bankaya gönderilmesi, teyitli olmasý durumunda ödeme ya da rambursman talimatý gereðince paranýn tahsil edilmesi ve evrakýn amir bankaya gönderilmesi, 7. Akreditif bedelinin tahsili karþýlýðýnda evrakýn ithalatçýya teslim edilmesi, Vesaik Mukabili Ödeme Þekli/ Cash Against Documents Dýþ ticarette oldukça sýk rastlanan ödeme þekillerinden biri de vesaik karþýlýðý ödemedir (documantary collectýons). Bu þeklinde mallar ithalatçýya gönderilirken, orjinal evrak ihracatçýnýn bankasýna verilmekte, ihracatçý bankasý ya da aracý ihracatçýdan aldýðý talimata dayanarak, orijinal evraký ithalatçýnýn bankasýna yani muhabir bankaya römiz mektubu (remýttance letter) ekinde gönderir. Bu mektubda bedeli ithalatçýdan tahsil edildikten sonra, evrakýn kendisine verileceði talimatý yer almaktadýr. Böylece ithalatçý, mal bedelini ödemeden orijinal evraký bankadan alamayacaðý için, gümrükten çekemeyecektir. Burada ihracatçý için bir garanti bulunmaktadýr. Ancak bu garantiyi fazla abartmamak gerekir. Vesaik ödemede bulunan taraflarý þu þekilde açýklayabiliriz. Amir (principal): Tahsil iþlemi için vesaiki bankasýna veren ihracatçý firma. Ýhracatçýnýn Bankasý (Remitting Bank): Amirin vesaiki verdiði banka Muhatap(Drawee):Vesaikin tahsil ve kabul için ibraz edildiði alýcý (ithalatçý) 'dýr. Ýthalatçýnýn Bankasý/ Muhabir Banka (Collectýng Bank): Tahsil iþlemine aracýlýk eden banka. Vesaik Mukabili ödemenin riskleri: Alýcý ile satýcý vesaik mukabili ödeme þeklinde anlaþsalar dahi, ithalatçý sipariþi verdik ve ihracatçý üretime baþladýktan, hatta malý sevk ettikten sonra, malý almaktan vazgeçebilir, mal kendi gümrüðüne gelse mal bedelini ödemeyerek evraký bankadan almayabilir Akreditif Türleri Fonksiyonlarýna Göre Akreditife Türleri A. Cayýlabilir, Kabili Rücu Akreditif (Revcable L/C) Eðer açýlan akreditif cayýlabilir nitelikte ise, ihbar bankasýna ve dolayýsýyla ihracatçýya haber vermeksizin akreditif, amir ve dolayýsýyla ithalatçý bankasý tarafýndan iptal edilebilmekte ya da þartlarý deðiþtirilebilmektedir. Bu bakýmdan ihracatç açýsýndan güvencesi olmayan bir akreditiftir. (Tumay, 1986) B. Dönülemez, Gayrikabili Rücu Akreditif (Irrevocable L/C) Bir akreditifte varolan dört tarafýn onayý olmaksýzýn iptal edilemeyen ve deðiþiklik yapýlamayan akreditife, gayrikabili rüc akreditif adý verilir. Akreditif koþullarý yerine getirildiði takdirde, ihracatçý malýn bedelini mutlaka tahsil edeceðinden, güvenilir bir akreditiftir. C. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) Teyitsiz akreditifte, eðer akreditif vesaik görüldüðünde ödemeli ise, ihracatçý yükleme belgelerini kendi bankasýna verdiði zaman, mal bedelini tahsil edememekte, bankasý tahsil için evraký akreditif bankasýna göndermektedir.akreditif bankasý,

10 gelen evrak koþullara uyduðunda, ödemeyi havale etmektedir.vadeli ve kabul kredili akreditifte de, ihracatçýnýn bankasi herhangi bir kabul ya da ödeme taahhüdü vermeksizin, evraký olduðu gibi ithalatçýnýn bankasýna göndermektedir. Teyits akreditifte, ihracatçýnýn bankasý herhangi bir sorumluluk yüklenmemekte, bir bakýma ithalatçýnýn bankasýnýn uzatýlmýþ b olarak faaliyet göstermektedir. D. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) Teyitli akreditifte, ihracatçý sevk evrakýný kendi bankasýna verdiðinde mal bedelini alabilmekte, vadeli akreditifte vade sonunda parasýný tahsil etmekte, kabul kredilide ise kendi bankasýndan aval alabilmektedir. Herhangi bir anlaþmazlýk olduðunda yerli hukuk uygulanýr.teyitli akreditifin bir baþka avantajý da akreditif vadesi Türkiyede dolarken, teyitsizde vade, ithalatçýnýn ülkesinde dolacaðýndan, evrak gönderme süresinden yararlanýlmýþ olunur. E. Döner Akreditif (Rotatif, Revolving L/C) Eðer ithalatçý ayný türden malý ayný ihracatçýdan sürekli alýyor ise, bu takdirde örneðin bir yýllýk akreditif açtýrarak par baðlamasýna gerek yoktur. Açýlan akreditif kullanýldýðýnda, talimata gerek kalmaksýzýn, otomatik olarak yenilenir. F. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) Akreditif metninde " transferable " sözcüðü mevcut ise, kendisine akreditif açýlan ihracatçý, bu akreditifi bir baþkasýna devredebilir. Transferable akreditif ancak bir kez olarak devredilebilir. Baþka bir deðiþle, ikinci lehdar kendisine devredilen akreditifi yeniden bir baþkasýna devredemez. Bu kural alýcýyý korumak içindir. Eðer açýlan akreditif ayný zamanda kýsmi yüklemelere de olanak saðlýyorsa, (bu durumda akreditif metninde " partial shipment allowed " ibaresi yer alýr.) ilk lehdar ayný akreditifi birden fazla kiþilere aktarabilir. (Kozlu, 1993) G. Arka Arkaya Akreditif (Back to Back Credit) Bu durumda alýcý, ithalatçý lehine devredilmez akreditif açmakta, ihracatçýda açýlan bu akreditifi kredi garantisi olarak göstererek, sattýðý malý kendisine satan imalatçý adýna yeni bir alým akreditifi açtýrmaktadýr. Eðer ihracatçý açtýrmýþ o akreditifini kendi finansman olanaklarý ile karþýlasa idi böyle bir karþý akreditif söz konusu olamazdý. Transferable akreditife oranla karþýlýklý akreditif açtýrmak ihracatçý için daha pahalýdýr. Karþýlýklý akreditifin içerik kazanmasý için h hemde alýþ akreditiflerinin ödemelerinin ayný bankada yapýlabilmesi gerekir. Ýmalatçý malý yükleyip evraký bankaya verdikten sonra, satýþ akreditif bedelinin ihracatçýya düþen kar kýsmý ayrýlýr ve kalaný imalatçýya ödenir. Daha sonra s akreditifin tamamý karþý bankadan tahsil edilir. Kuþkusuz bankalarýn satýþ akreditif bedelini tahsil edebilmesi için, satýþ akreditifinin süresinin alýþ akreditifinin süresinden daha uzun olmasý gerekir.karþýlýklý akreditifler, ithalat açýsýndan da kullanýlabilirler. (Kozlu, 1993) H. Peþin Akreditif (Red Clause, Down Payment L/C) Peþin akreditifte, akreditif tutarýnýn tamamý ya da bir kýsmý, mal sevkýyatý yapýlmadan ihracatçýya kullandýrýlýr. Akredi dayanarak tek bir yükleme yapýldýðýnda peþin alýnan bedelin akreditif tutarýndan mahsubu gerekir. Kýsmi yüklemelerde ise, hangi yükleme ya da yüklemelerde mahsub edileceðinin belirtilmesi gerekir. Peþin akreditif garantili ya da garantisiz olur. Garantisizde, ihracatçýnýn bankasý peþin kýsmý, ihracatçýdan bir garanti almaksýzýn kendisine öder. Ýhra gerçekleþmezse ödediði parayý amir bankasýndan tahsil eder. Garantilide, ödenen peþin kýsmý için ihracatçýdan garanti Peþin döviz alýndýðý halde ihracat gerçekleþmez ise, bu peþin dövizin Kambiyo mevzuatýna göre 1 yýl içinde geri iades Ödeme Þekillerine Göre Akreditifler A. Görüldüðünde Ödemeli Akreditifler (Sight L/C) Bu tür akreditifte belgeler görüldüðünde ; teyitli akreditifte ihracatçýnýn bankasýnda, teyitsizde ise ithalatçýnýn bankasýnda B. Vadeli Akreditif (Deferred L/C) Müþteriye vade tanýnarak vade sonunda mal bedeli tahsis edilir. Teyitli akreditif olduðunda vade sonunda yerli bankadan, teyitsiz akreditifte ise ithalatçýnýn bankasýndan mal bedeli tahsis edilir. Bu durumda belli bir sürenin sonunda mal bedelinin alýnacaðýna dair bankadan bir yazý alýnabilir. Ancak böyle bir belge kýymetli evrak niteliðinde olmadýðýndan poliçe gibi kýrdýrýlmaz. Vade sonunda mutlaka mal bedeli tahsis edileceðinden, malý alan ithalatçýnýn ma kaliteli olmadýðýný iddia ederek, mal bedelini ödememesi gibi bir husus söz konusu deðildir. Eðer ihracatçý vadeyi beklemeden para tahsil etmek istiyorsa, alýcý banka adýna vadeli poliçe tanzim etmek durumundadýr. C. Kabul Kredili Akreditif (Acceptance L/C) Banka adýna çekilmiþ vadeli poliçeyi ihracatçý isterse kýrdýrarak peþin mal bedeline kavuþabilir.kambiyo mevzuatýmýza vadeli ve kabul kredili akreditiflerde vade en çok 180 gündür Teminat Akreditifi (Standby L/C) Þimdiye kadar gördüðümüz akreditif türlerinde, bir iþin yapýlmasý karþýlýðýnda akreditif açýlýyor ve bedeli tahsil ediliyor akreditifte ise, iþin yerine getirilmemesi halinde akreditif kullanýlmaktadýr. Örneðin bir Türk firmasý Libya 'da bir ihaleye katýlmaktadýr. Türk firmasý ihaleyi kazandýðýnda, eðer ihaleyi zamanýnda yerine getiremezse, Libya firmasý tarafýndan kullanýlmak üzere akreditif açmaktadýr. Bu tür bir akreditif teminat mektubu niteliðinde olmaktadýr Ýhracatta Finansman Þekilleri Ýhracatçýnýn sipariþi aldýktan sonra, malý sevkýyata hazýr hale getirebilmesi için, imalat aþamasýnda girdiler satýn alma ücretlerini ödemek veya aldýðý malý aynen ihraç etmek istediðinde, bu malý almak için belli bir nakdi sermayeye ihtiya bulunmaktadýr. Bu nedenle herhangi bir ihracatçýnýn kendi öz kaynaklarýnýn yanýnda, dýþ kaynak bulma olanaklarý

11 konusunda bir bilgiye sahip olmasý gerekmektedir. Ýhracatta finansman þekillerini aþaðýdaki gibi sýralayabiliriz: Ýthalatçýnýn Ýhracatçýyý Finanse Etmesi Bu finansman þeklinde mal henüz gitmeden ithalatçý, mal bedelini önceden satýcýya göndermektedir. Peþin havale, peþin döviz veya akreditiflerde "Red Clause " türü, bu imkaný saðlamaktadýr. Daha önce de gördüðümüz gibi bu tür finansman "Prefinansman" olarak adlandýrýlmaktadýr. Prefinansman kanalýyla gelen döviz hesabýnýn 1 yýl içinde kapanmasý þarttýr kredilerde olduðu gibi, Türkiye açýsýndan bir kredi olmasý sebebiyle KKDF'ye tabidir. Bu oran peþin dövizde %6 'dýr Döviz Kredisi (DKR) Prefinansmanda ülkeye peþin dövizi getiren ihracatçý firma olmasýna karþýn, DKR'de bankalar bizzat dýþarýdan döviz te ederek bu dövizi, mal ve hizmet ihracatý ile uðraþan firmalara kullandýrmaktadýr. Bu tür dövizlerin faizi ; Türkiye para piyasasýnda ortalama olarak döviz bazýnda %15 - %17 oranýnda olmaktadýr. Kambiyo mevzuatýmýza göre bankalar, bu dövizi en fazla 1 yýl süreli kredi olarak getirtebilirler. Dolayýsýyla bankalar bu krediyi, müþterilerine verirken 3-6 ay gibi anlaþmaya baðlý olarak süreler belirlemekte ve gerektiðinde bu süreleri 1 yýla kadar uzatabilmektedirler. Ýhracatçýlarýn döviz kredisi alabilmeleri için, her þeyden önce birlikte çalýþtýklarý banka ile ticari iliþkilerinin iyi olmasý Bir anlamda ihracatçý, kendi adýna kredi tahsis ettirir. Böyle bir kredi tahsisi için ayni ve nakdi teminatlar müþteriden alýnýr. Kredi tahsisinden sonra diyelim ki, ihracatçýnýn aylýk sürede DKR 'ye ihtiyacý varsa, bu sürede ne kadar ihracat yapacaðýný beyan etmesi gereklidir. Bu bakýmdan bankacý açýsýndan, böyle bir krediyi kullanýrken karþýlaþacaðý ilk ris ihracatýn yerine getirilmemesi ile ilgilidir. Ýhracatçýnýn taahhüdü yerine getirmediði durumda, ihracat nedeniyle alýnmayan her türlü resim ve harçlar, faizi ile birlikte geri alýnýr. Ýhracatçý, 3 aylýk süre içinde gelen ihracat bedellerini krediye mahsub edebilir ; böylece döviz alýþ kuru ile satýþ kuru arasýndaki zarardan korunmuþ olur. Ya da sürenin sonunda ana para ile faizi kadar TL 'yi bankaya getirerek, döviz satýþ kuru üzerinden borcunu kapatýr. Bu durumda DKR 'nin bankacýlar açýsýndan ikinci riski, TL riskidir. Yani dýþarýda mal bedelinin gelmemesi ya da süre sonrasýnda TL olarak bedelin ödenmemesi sonucu kredi karþýlýðýnýn bankaya ge gelmemesidir. Kuþkusuz böyle bir durumda banka, ipoteði nakde çevirecektir. DKR 'de taahhüt edilen dövizin %100 'ü nispetinde kredi verilir. Eximbank kredisinde ise bu oran %50 'dir Kýsa Vadeli Ýhracat Kredi Sigortasý (Eximbank Kredisi) Ýhracatçýlar mal bedelinin tahsil edilememesi riskine karþý 1 yýllýk muhtemel ihracatlarýný Exýmbank'a sigorta ettirebili Bu sigorta programýnýn iþleyiþi aþaðýda adým adým izah edilmiþtir. 1. Ýlk olarak ihracatçý 12 sayfadan oluþan SKO2 formunu doldurur. Bu formda ihracatçý 12 ay içinde yapýlmasý muhtemel toplam ihracatýný göstermek zorundadýr. Yýl içindeki sapmalarýn Eximbank'a bildirilmesi gerekir. Eximbank, teyitsiz akreditif, vesaik mukabili ve mal mukabili türü ödemelerde mal bedelinin %90'ýný ödemektedir. Eximbank sigorta kapsamýna dahil edilmeyen ödeme þekilleri peþin, prefinansman ve teyitli akreditiftir. Peþin ve prefinansmanda zaten alýcý riski yktur, teyitli akreditifte ise alýcý riskini Türkiye'deki bir banka üstlendiðinden sigorta kapsamý dýþýna alýnmýþlardýr.ýhracatçý SKO2 formunu doldurduktan sonra, istenilen belgeleri ve poliçe tanzim ücretini ödediðine dair ba dekontunu Forma ekleyerek Eximbank'a gönderir. 2. Eximbank SKO2 formunu aldýktan sonra, formdaki bilgileri kabul ederse, ihracatçýya 2 nüsha SKO3 "Kýsa Vadeli Ýhracat Kredi Sigortasý Genel Poliçesi Kabul Formu" gönderir. Ýhracatçý þartlarý kabul ederse, Formu imzalayarak bir nüshasýný Eximbank'a, diðer nüshasýný da kredi için talepte bulunacaksa aracý bankaya ibraz eder. 3. Eximbank SKO3 formunu aldýktan sonra, SKO1 formunu yani " Sigorta Genel Poliçesi " ni imzalayarak ihracatçýya gönderir. 4. Kabul formu ile kapsama alýnan ülkedeki alýcýlara yapýlacak sevkiyatlarýn risk kapsamýna alýnabilinmesi için sevkiy tarihinden önce ihracatçý SKO4' nolu " Alýcý Limit Formu " doldurarak Eximbank'a gönderilir. 5. Eximbank SKO4 formunu aldýktan sonra her alýcý için istihbaratta bulunur. Gereken bilgileri çalýþtýðý enformasyon kuruluþuna göndererek, alýcý hakkýnda rapor ister. Burada alýcý için gelen raporlarýn mali analizi yapýlýr. Ýhracatçýnýn çalýþacaðý ödeme þekli ve alýcýnýn durumu gözönüne alýnarak limit belirlenir. Durum SKO5 nolu " Alýcý Limiti Onayý " ihracatçýya gönderilir. 6. Alýcý limiti alýndýktan sonra ihracatçý sevkiyata baþlamakta ve bir ay içinde yapýlan ihracatlar SKO6 nolu " Aylýk Sevkiyat Formu " na iþlenir ve en geç takip eden ayýn 10'una kadar Eximbank'a gönderilir. 7. Eximbank Aylýk Sevkiyat Formunu aldýktan sonra, hesaplanan sigorta prim tutarý, sigortalýya (ihracatçýya) SKO7 nolu " Prim Bildirim Formu " ile bildirilir. 8. Eðer vadesi gelipde ödenmemiþ alacaklar sözkonusu ise her ayýn sonu itibariyle SKO8 nolu " Vadesi Geçmiþ Alacaklýlar Aylýk Bildirim Formu " doldurarak takip eden ayýn onuna kadar Eximbank'a bildirir. Bunun üzerine Eximbank faaliyete geçerek alacaðýn tahsili için her türlü gayreti gösterir. 9. Poliçe kapsamýna giren herhangi bir zararýn ortaya çýkmasý halinde, sigortalý zararýn kesinleþmesini müteakiben SK nolu " Tazminat Talep Formunu " doldurarak Eximbank'a müracaat eder. Limitte öngörülen þartlar dahilinde Türk Eximbank tarafýndan sigortalýya yazýlý ihbarýn yapýldýðý ayýn ilk günü geçerli olan T.C.M.B döviz alýþ kuru esas alýn bedelinin %90 nisbetinde tazminat ödenir. Bu durumda ihracatçý o iþlemle iliþkili haklarýný Eximbank'a devreder. Eximbank yasal tatbikata geçer ve eðer mahkemeyi kazanýrsa, masraflarýný düþtükten sonra geri kalan parayý belirtilen kur üzerinde ihracatçýya öder.

12 Kýsa Vadeli Kredi Programlarý (Eximbank Kredisi) Eximbank ihracatçýlara kýsa vadeli Türk lirasý kredileri ile dövize endeksli döviz kredileri vermektedir. Kýsa vadeli Türk lirasý kredisi alabilmek için, ihracatçýnýn gelecek 1 yýllýk ihracatýný Eximbank'a sigorta ettirmesi gerek Kabul formunun bir nüshasý Eximbank'a gönderilmekte, diðer nüshasý ise TL kredisi için aracý bankaya ibraz edilir. Eximbank TL kredilerini doðrudan ihracatçýlara kullandýrmayýp, bankalara tahsis ederek kullandýrmaktadýr. Dolayýsýyla ihracatçý kredi için kendi bankasýna müracaat ederek, bakiye varsa kullandýrýlmaktadýr. Eximbank, kredinin ana para ve faizinin geri ödenmesinde aracý bankayý sorumlu tuttuðundan, ihracatçýnýn ilkin çalýþtýðý bankada kredisinin olmasý ge aksi halde Eximbank kredilerinden yararlanamaz. Aracý Bankada tahsisin ve müþterinin kredisinin bulunmasý halinde ; - Müracaat Formu, - Firma taahhütnamesi, - Muvafakatname'yi, ihracatçýlar aracý bankaya sunarlar, aracý bankada bu belgeleri Exýmbank'a iletir, Eximbank talebi uygun görürse, kredi ertesi iþgünü aracý bankaya ödenir, aracý bankada en geç ertesi iþgünü krediyi firmanýn hesabýna Verilen kredinin süresi 120 gündür. Eximbank ilk defa ihracat yapacak olan giriþimcilere ve iç piyasaya yönelik olarak çalýþmakta iken, ihracata dönük olara çalýþmayý planlayan firmalara, ihracata hazýrlýk aþamasýnda, Sevk Öncesi ve Hedef Pazar Ýhracat Kredileri 'ne ve Ýhra Döviz Kredisine baðlý olarak, ilk Adým Ýhracat Kredisi adý verilen ihracat kredisi kullandýrýlýr Factoring Ve Forfaiting 1. Factoring Ýhracatçý mal mukabili ya da kabul kredili olarak mal sattýðýnda, alacak hakkýný aracý factor kuruluþuna satmaktadýr. Factoring halinde ihracat bedelinin, evrakýn factor 'a verilmesi ile birlikte %80 'i ödenmektedir. Bu iþlemde %3 - %5 dolayýnda komisyon verilmekte, geri kalan bedel ise factor kuruluþunca tahsil edildikten sonra ============================================================================