3. BÖLÜM: ÜRETİCİ DAVRANIŞI VE ARZ
|
|
- Ilhami Şahan
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 3. BÖLÜM: ÜRETİCİ DAVRANIŞI VE ARZ 1 Üretici ya da firma diyeceğimiz karar birimi üretimi organize eden temel birimdir. Firma kendi işyerinde çalışan tek bir kişiden oluşabileceği gibi, çok sayıda işçi çalıştıran karmaşık bir organizasyon da olabilir. Bu kitapta ele alınmayacak olmakla birlikte firmanın iç organizasyonunun başlı başına bir ilgi ve çalışma alanı olduğunu belirtmek gerekir. Bizim açımızdan firma sahip olduğu ya da kiralama yoluyla kullanım hakkını elde ettiği girdileri (kaynakları) bir amaca yönelik olarak tahsis ederek bir dönem içinde hangi maldan ne kadar üreteceğine karar veren birimdir. Dolayısı ile üretici davranışı amaca bağlı olarak çok farklı olabilir. İktisat teorisinde üretici için en temel davranışsal varsayım kâr maksimizasyonudur. Genel olarak Kâr = Hasılat Maliyet 3.1 İktisadi Kâr ve Rant olarak tanımlanır. Hasılat (R) firmanın ürettiği mal veya hizmetlerin satışından elde edilir ve Hasılat: R = p olarak tanımlanır. Burada, p = mal veya hizmetin birim satış fiyatı, = satılan mal veya hizmetin miktarı/dönem olmaktadır. Dolayısı ile hasılat ve kâr da maliyet gibi akım değişkenlerdir. Hasılat konusuna aşağıda döneceğiz. Kârın tanımında muhasebe maliyeti kullanılırsa muhasebe kârı elde edilir. Ama iktisadi analiz için gerekli olan üretimde kullanılan bütün girdilerin fırsat maliyetlerini (izafi kira bedellerini) içeren maliyetleri, yani Bölüm 6'da elde ettiğimiz maliyet fonksiyonunu, hesaba katarak tanımlayacağımız iktisadi kâr = Π = R C(w, r, ) olacaktır. Buna göre Π = 0 ise, firma kullandığı bütün girdilerin fırsat maliyetini karşılar. Dolayısı ile kullandığı bütün girdileri mevcut kullanımlarında tutmak için gerekli ödemeleri yapabilme anlamında kâr eder ve biz buna normal kâr diyoruz. O halde, Π > 0 ise firmanın üretimde kullandığı bazı girdiler normal kârın üzerinde bir getiri elde eder ki buna (iktisadi) kâr ya da rant denir. Öte yandan, iktisadi kâr normal kârı karşılamıyorsa, Π < 0 ise, bazı girdilere fırsat maliyetlerini karşılayacak ödeme yapılamayacaktır. Bu durumda söz konusu girdileri uzun süreli üretimde tutmak mümkün olmayacaktır. İktisadi rantın kaynak dağılımın yönlendirici etkeni olduğunu ileriki bölümlerde göreceğiz. Maliyette olduğu gibi hasılat için de 3.2 Talep Esnekliği ve Hasılat ORTALAMA HASILAT = AR = R/ = p MARJİNAL HASILAT = MR = R/ tanımlarını yapıyoruz. Buna göre ortalama, yani birim başına, hasılat malın satış fiyatı olur. Marjinal hasılat ise son satılan birimin hasılata katkısıdır. Ortalama ve marjinal hasılatın çıktıyla nasıl değişeceği çıktı-fiyat ilişkisine yani firmanın karşı karşıya olduğu piyasa talep eğrisine bağlıdır. Bunu
2 hasılatın tanımında fiyat yerine ters talep eğrisinin denklemini koyarak 2 R = p() yazmak suretiyle görebiliriz. Firma daha fazla satış yapmak istediğinde, ters talep eğrisine bağlı olarak satış yapacağı fiyat düşecektir. Dikkat edilirse hasılat tüketici açısından yapılan harcamadır. Bölüm 3.4 te harcamanın fiyat ile nasıl değiştiğinin talebin esnekliğine bağlı olduğunu gördük. Burada hasılatın miktara göre nasıl değişeceğini, yani marjinal hasılatı, bulmak istiyoruz ve bunun (ters) talebin esnekliğine bağlı olacağını öngörebiliriz. Önce Örnek 3.1 deki durumları inceleyelim. Örnek 3.1 a) Bir firmanın karşı karşıya olduğu piyasa talep eğrisinin birim esnek Cobb-Douglas tipi = A/p, A > 0 olduğunu varsayalım. Buna göre ters talep eğrisinin denklemi p() = A/ olur. Buradan hasılatın R = p() = (A/) = A olmak üzere sabit olduğu görülür. Dolayısı ile firma kaç birim satarsa satsın hasılası A olmak üzere sabittir ( R = 0). Bunun nedeni Cobb-Dougla talep fonksiyonu için ε = 1 olmasıdır. Dolayısı ile miktar ile fiyat ters yönde aynı oranda değişir ve çarpımları sabit kalır. Öyleyse, MR = R/ = 0 AR = R/ = A/ = p() olur. p R, MR, AR R p D MR = AR Şekil 3.1 Sonsuz Esnek Talep Doğrusal Hasılat b) Bir firmanın karşı karşıya olduğu piyasa talep eğrisinin sonsuz esnek olduğunu varsayalım (Şekil 3.1). Buna göre firma sabit bir fiyattan istediği miktarı satabilecek demektir ve ters talep eğrisinin denklemi p() = p o
3 3 olacaktır. Buradan R = p o ve MR = AR = p o olur. Sonuçlar Şekil 3.1'de gösterilmiştir. Dolayısı ile sonsuz esnek talep durumunda hasılat çıktıyla birlikte monoton artar. Hasılat ile esneklik arasındaki ilişkiyi doğrusal talep eğrisi varsayarak kolayca elde edebiliriz (Kutu 3.1 de genel bir çıkarım gösterilmiştir). MR, AR ε > 1 ε = 1 ε < 1 D =AR = p() R MR R A/2 Şekil 3.2 Esneklik ve Hasılat Bir firmanın karşı karşıya olduğu piyasa talep eğrisinin = A bp, A > 0, b > 0 olduğunu varsayalım. Buradan ters talep eğrisi p() = A/b (1/b) olur ve R = p() = [A/b (1/b)] = (A/b) (1/b) 2 elde edilir. Buna göre, AR = p() = A/b (1/b) MR = A/b 2(1/b) olarak bulunur. Her zaman olduğu gibi marjinal hesaplamayı ilgili fonksiyonun türevini (burada ya göre) alarak yaptığımıza dikkat ediniz. Buna göre AR eğrisi ters talep eğrisidir, MR eğrisi eğimi ters talep eğrisinin iki katı olmak üzere doğrusaldır. Şimdi,
4 MR = 0 A = 2 ya da = A/2 olur. Dolayısı ile > A/2 ise MR < 0 < A/ 2 ise MR > 0 olacağı açıktır. Ama Örnek 3.4 ten < A/2 için ε > 1 = A/2 için ε = 1 > A/2 için ε < 1 4 olduğunu da biliyoruz. Dolayısı ile Şekil 3.2 de olduğu gibi talep eğrisi üzerinde ε > 1 ise MR > 0 ε = 1 ise MR = 0 ε < 1 ise MR < 0 olur. Çünkü, örneğin esneklik birden küçük ise, bir birim daha fazla satış yapabilmek için fiyatın orantısal olarak daha fazla düşmesi gerekir. Dolayısı ile marjinal birimin satışı hasılatı düşürür. Marjinal hasılat toplam hasılatın eğimi olduğuna göre, MR > 0 olduğunda hasılat artıyor, MR < 0 olduğunda ise düşüyor olmalıdır. Bu durum da Şekil 3.2'de gösterilmiştir. Hasılat < A/2 olduğu sürece artarak, = A/2 çıktı düzeyinde maksimum düzeye ulaşır ve bu noktada esneklik bire eşittir. Bu noktadan sonra talep esnekliği birden küçüktür, MR negatif olur ve hasılat azalmaya başlar. Talep eğrisi = p ise: ters talep eğrisi: p() = 20 2 R = p() = (20 2) = AR = p() = 20 2 MR = 20 4 Örnek 3.2 olur. MR = 0 için = 5 olması gerektiği açıktır. Bu noktada p = 10 ve talep (nokta) esnekliği ( 0.5)(10/5) = 1 ve maksimum hasılat R = 10 5 = 50 olur. > 5 için MR < 0; < 5 için ise MR > 0 olur. Bu aralıklarda talep (nokta) esnekliklerini ve hasılatı hesaplayarak esneklikle ilgili sonuçları sağlayınız. Kutu 3.1 Esneklik ve Hasıla Örnek 3.1 de doğrusal talep kullanarak gösterdiğimiz ilişkiyi daha formel olarak doğrudan elde edebiliriz. Hasılat R = p() olduğuna göre, dr/d türevini çarpım kuralı ile hesaplarsak: dr dp dp 1 MR p p1 p 1 d d d p ε olur [(dp/d)(/p) = 1/Ԑ = 1/ Ԑ olduğuna dikkat ediniz]. Dolayısı ile Ԑ = 1 ise MR = 0, Ԑ > 1 ise MR > 0 ve Ԑ < 1 ise MR < 0 olur.
5 3.3 Kâr Maksimizasyonu 5 Şimdi kâr maksimizasyonu problemini genel olarak ele alabiliriz. Problem Max Π = R C k.a. Π 0 olarak yazılır. Buna göre problem (kârın negatif olamayacağı kısıtı altında) bir dönem için en fazla kâr elde edecek şekilde bir üretim düzeyi () seçmektir. Doğal olarak firmanın uyması gereken teknolojik kısıtlar da vardır. Ama maliyet fonksiyonu (C) firmanın teknolojisini bire bir yansıttığına göre, maliyet minimize edildiği sürece firmanın teknolojik kısıtları hesaba katılmış olur. Zaten minimum maliyetle üretim yapılmadan kâr maksimizasyonu problemi çözülemez. Çünkü herhangi bir çıktı düzeyinde hasılat veri iken, kâr ancak o çıktıyı üretmenin en ucuz yolu seçilirse en büyük olur. Firmanın negatif kâr etmesi durumunda üretim yapmayacağını kısıtını biraz farklı ifade ederek anlamını daha açık görebiliriz: Π = R C = p C 0 R/ C/ olur. Buradan p = AR = R/ ve AC = C/ olduğuna göre kısıt p AC olarak ifade edilebilir. Buna göre kâr maksimize eden bir firma fiyatın ortalama (değişken) maliyeti karşılamadığı durumda üretim yapmayacaktır. Burada değişken vurgulaması kaçınılamayan maliyet maliyet değildir prensibine atfen yapılmaktadır. Şöyle ki eğer firmanın bir dönem boyunca üretim yapsa da yapmasa da üstlenmesi gereken bir maliyeti varsa, bu onun o dönem için üretim kararlarını etkilemez. Dolayısı ile firma ancak kaçınabileceği yani değişken maliyetleri karşılayamazsa üretim yapmayacaktır. Şimdi problemin çözümünü marjinalist prensiple ele alabiliriz. Buna göre bir durumdan başlayarak üretimde marjinal bir değişikliğin kâra etkisine bakıyoruz. Üretimde marjinal bir artış ( ) hem hasılatı hem de maliyeti etkiler. Artış sonucunda hasılat marjinal hasılat kadar, maliyet ise marjinal maliyet kadar artar. Öyleyse, Π = R C = MR MC olacaktır. Buna göre, üç durum söz konusu olur: MR > MC ve Π > 0. Bu durumda marjinal üretim artışı hasılatı maliyetten daha fazla arttırır. Öyleyse üretimi arttırarak kâr arttırabilir. MR< MC ve Π < 0. Bu durumda marjinal üretim artışı maliyeti hasıladan daha fazla arttırır. Öyleyse üretimi azaltarak kâr arttırabilir. MR = MC ve Π = 0. Bu durumda marjinal üretim artışı kârı etkilemez, yani üretim düzeyini değiştirerek kazanılabilecek bir şey kalmamıştır. Buradan iktisat teorisinin standart sonuçlarından birini elde ediyoruz: Kâr maksimize eden bir firmanın denge koşulları: MR = MC p AC olur. Bu genel sonuçtan firma davranışına ilişkin sonuçlar türetebilmek için firmanın nasıl bir piyasa yapısı içinde olduğunu belirlemek gerekiyor.
6 3.4 Fiyat Kabullenici Firma Teorisi 6 Fiyat kabullenici firma piyasa fiyatını etkileme gücü olmayan ve veri kabul ettiği bir fiyat üzerinden üretim kararları alan firmadır. Fiyat kabullenici davranışı tüketici teorisinde de zımnen varsaydık. Çünkü tüketici elindeki imkanlar (parasal gelir) dâhilinde en çok tercih ettiği mal sepetlerini seçerken veri olarak kabul ettiği fiyatları kullanır. Benzer şekilde maliyet problemini çözerken de firmanın girdi fiyatlarını veri aldığını, yani girdi fiyatları bağlamında fiyat kabullenici olduğunu varsaydık. Fiyat kabullenici davranış varsayımı özünde karar birimlerinin kendi kararlarının fiyat üzerindeki etkilerini hesaba katmadıkları varsayımıdır. Sonradan göreceğimiz gibi fiyat kabullenici karar birimlerininden oluşan piyasa yapıları iktisatçıların tam rekabet dedikleri rekabet düzeniyle çakışır. Üretici davranışını ele alırken ilk olarak fiyat kabullenici firma davranışını ele alacağız. Fiyat kabullenen firma veri bir fiyatta istediği miktarı üretip satabileceği varsayımıyla hareket eder. Bu da firmanın sonsuz esnek bir talep eğrisi ile karşı karşıya olduğunu düşünmesi demektir. Yukarıda gördüğümüz gibi sonsuz esnek talep eğrisi durumunda MR = p olur. Özetlersek, (Fiyat Kabullenici Firma Varsayımı) Firma çıktı ve girdi fiyatlarını veri alır. Bunları etkileme gücü yoktur. Bunun sonucu olarak firmanın marjinal hasılası sabittir ve veri fiyata eşittir: p = MR. Bu varsayımı kâr maksimizasyonu denge koşulları ile birleştirince Kâr maksimize eden fiyat kabullenici fimanın denge koşulları: p = MC p AC klasik sonucuna ulaşırız. İlk olarak dengede p = MC AC olacağına göre firma artan getiriler (MP > AP) ya da azalan ortalama maliyetler (MC < AC) olan noktalarda üretim yapmayacaktır. Bunu ilk sonucumuz olarak belirtiyoruz: Kâr maksimize eden fiyat kabullenici bir firma üretim fonksiyonu üzerinde sabit ya da azalan getiriler olan noktalarda üretim yapar. Maliyet cinsinden ifade edilirse bu firmanın ortalama maliyetin sabit ya da artmakta olduğu bölgelerde üretim yapacağı anlamına gelir. Zaten ortalama maliyetleri hep azalan bir firma fiyat kabullenici olmazdı. Çünkü üretimini arttırdıkça ortalama maliyeti azalacağına göre, fiyatı düşürmek yoluyla satışlarını arttırma yoluna gidebilir yani fiyat yapıcı konumuna gelirdi. Şimdi bu koşulların firma davranışı için ne ifade ettiğini farklı teknoloji ve dönemler itibariyle ele alabiliriz Tek Girdili Fiyat Kabullenici Firma Tek girdili durumda = F(L) olmak üzere emek girdisi kullanarak üretim yapan bir firmayı ele alıyoruz. Firmanın maliyet eğrilerinin U-biçimli olduğunu düşünerek firma dengesi Şekil 3.3 te gösterilmiştir. Yukarıda ulaştığımız sonuca göre firma fiyatın minimum ortalama maliyete eşit olduğu p o dan daha düşük fiyatlarda üretim yapmayacaktır. Firma p o fiyatında AC eğrisinin minimum (A) noktasında o miktarını üretir. Dikkat edilirse p o fiyatında p = MC iki noktada sağlanır. Azalan ortalama maliyetlerin olduğu C noktasında p = MC dir ama p < AC dir. Dolayısı ile kâr maksimize eden firma üretimini A noktasına kadar arttır. Bu noktada iktisadi kâr sıfırdır. Çünkü hem hasılat hem de maliyet O oap o alanına eşittir. Ama firma kullandığı girdinin (firma sahibinin kendi emeğini de içerecek şekilde) fırsat maliyetini tam olarak karşılayabilmekte yani normal kâr elde etmektedir. Firma daha yüksek, p 1 diyelim, bir fiyatla karşılaşsaydı MC eğrisi üzerinde B noktasında p 1 = MC ve p AC koşullarını sağlayarak 1 düzeyinde üretim yapardı. Dolayısı ile p AC (fiyat p o dan yüksek) olduğu sürece firmanın üretim kararlarının MC eğrisininin ortalama maliyetin üzerinde kaldığı bölümünde yer aldığını görüyoruz. Buradan üretici teorisinin klasik sonucuna geliyoruz:
7 Kâr maksimize eden fiyat kabullenici bir firmanın arz eğrisi firmanın marjinal maliyet eğrisinin ortalama (değişken) maliyet eğrisinin üzerinde kalan bölümüdür. Arz eğrisi belirli bir dönemde firmanın, girdi fiyatlar veri iken, her fiyat düzeyinde kârını maksimize edecek şekilde üretip satmak isteyeceği çıktı miktarını gösterir. Dikkat edilirse fiyat minimum ortalama maliyetten büyükse firma iktisadi kâr elde eder. Örneğin Şekil 3.3 te p 1 fiyatında 1 miktarı üretilir ve O 1Bp 1 alanı kadar hasılaya karşılık toplam maliyet O 1MX alanı kadardır. Dolayısı ile XMBp 1 alanı kadar iktisadi rant elde edilir. p, MC, AC 7 MC MC AC p1 X po C A B M O o 1 Şekil 3.3 Fiyat Kabullenici Firma Dengesi Şekil 3.3'e karşı gelen firma arz eğrisi (S o) Şekil 3.4 te gösterilmiştir. Bu firma p o dan düşük fiyatlarda üretim yapmayacak ve fiyat arttıkça arz eğrisi üzerinde hareket ederek arz edilen mal miktarını arttıracaktır. S o arz eğrisi üzerinde her noktada firma kârı maksimize edilir ve maliyet fonksiyonunu elde ederken veri kabul edilen girdi fiyatları sabittir. Girdi fiyatları arttığında maliyetler artarak MC ve AC eğrileri sola-yukarıya kaydığına göre (Bölüm 2.7) arz eğrisi de sola yukarıya kayacaktır (Şekil 3.4 te S 1). Arz eğrisi üzerinde girdi fiyatları ve firmanın teknolojik olanakları sabittir. Girdi fiyatları arttığında (azaldığında) arz eğrisi yukarıya-sola (aşağıya-sağa) kayar. Buna göre, daha yüksek (düşük) girdi fiyatlarıyla firma her fiyatta daha az (fazla) mal arz edecektir. Maliyetlerde azalmaya yol açan teknolojik bir iyileşme arz eğrisini aşağıya-sağa kaydırır.
8 8 p S 1 S o = MC p o o Şekil 3.4 Rekabetçi Firma Farklı teknolojik olanak varsayımları ile arz fonksiyonları bir sonraki örnekte ele alınmıştır. a) Doğrusal Teknoloji ve Arz Fonksiyonu Örnek 3.3 Doğrusal = al (a > 0) üretim fonksiyonuna C(w, ) = w/a maliyet fonksiyonunun karşı geleceğini ve MC = AC = w/a olacağını biliyoruz. Buna göre kâr maksimizasyonu koşulları p = MC = w/a p AC = w/a olacaktır. Bu koşullar da ancak p = w/a olunca sağlanır. Buna göre firmanın arz eğrisi p = w/a ile tanımlıdır ve Şekil 3.5 te farklı ücret düzeyleri için sonsuz esnek arz eğrileri olarak gösterilmiştir. Ücret w o düzeyinde iken firma p = w o/a fiyatında herhangi bir miktarı arz etmeye hazırdır. Bu fiyatta üretilecek bir çıktısı için maliyet = AC = (w o/a) ve hasılat = p = (w o/a) olduğuna göre iktisadi kâr sıfırdır. Ücret w 1 > w o düzeyine artarsa, arz eğrisi p = w 1/a olacak şekilde yukarıya S 1 konumuna kayar.
9 p 9 w1/a S1 wo/a So b) İçbükey Teknoloji ve Arz Fonksiyonu İçbükey = L 0.5 üretim fonksiyonuna C(w, ) = w 2 maliyet ve MC = 2w, AC = w marjinal ve ortalama maliyet eğrilerinin karşı geleceğini biliyoruz ve her çıktı düzeyinde MC AC olur (Örnek 6.1). O halde bu teknoljiyle çalışan bir firma için p = MC olduğu sürece p AC kâr maksimizasyonu koşulu her zaman sağlanacaktır. Şekil 3.3 ü buradaki duruma göre yeniden oluşturunuz. Bu firmanın arz fonksiyonu p = MC = 2w koşuluyla tanımlıdır ve koşul düzenlenirse (w, p) = 0.5(p/w) Şekil 3.5 Doğrusal Teknoloji: Sonsuz Esnek Arz arz fonksiyonu elde edilir. Fonksiyon p ile artan, w ile azalan bir fonksiyondur. Ama arz fonksiyonu w ve p değişkenlerinde sıfırıncı dereceden homojendir: p ve w aynı oranda artarsa arz edilen miktar değişmez. Bu arz fonksiyonunu Şekil 3.5 gibi bir şekil üzerinde göstermeyi okuyucuya bırakıyoruz. Şekil 3.3'ü bu duruma uyarlayarak yeniden çiziniz ve firmanın denge kârını gösteriniz. Son örnekte görüldüğü gibi firmanın arz fonksiyonu malın fiyatı (p) ile girdi fiyatının (w) fonksiyonudur. Genel olarak: (Arz fonksiyonu) Fiyat kabullenici firmanın arz fonksiyonu = (w, p) olmak üzere üretilen malın fiyatının artan, girdi fiyatının ise azalan fonksiyonudur. Fonksiyon fiyatlarda sıfırıncı dereceden homojendir: malın ve girdinin fiyatı aynı oranda değişirse, firmanın üretim kararı değişmez. Bu özellikler denge koşulundan kolaylıkla elde edilebilir. Dengede p = MC ve MC = w/mp L olduğuna göre koşulu p = w/mp L olarak yazabiliriz. Dolayısı ile w ve p aynı oranda değişirse çözüm aynı kalır. Fiyat arttığında üretimin artacağı hususu arz kararlarının MC eğrisinin artan bölümünde olmasından, girdi fiyatı arttığında arzın azalacağı ise artışla birlikte MC eğrisinin sola-yukarıya kayacağı gerçeğinden kaynaklanır. Dikkat edileceği gibi arz eğrisi fonksiyonun p düzleminde gösteriminden ibarettir.
10 3.4.2 Kısa Dönemde Fiyat Kabullenici Firma 10 p, MC, AC SMC SAC p1 B AVC po A O o 1 Şekil 3.6 Fiyat Kabullenici Firmanın Kısa Dönem Dengesi Kısa dönemde firma = F(K, L) fonksiyonu ile K = K o olmak üzere bir girdi sabit iken üretim yapar. Kısa dönemde toplam maliyetin SC = FC (sabit maliyet) + VC (değişken maliyet) olarak ayrıştırılabileceğini ve Kısa Dönem Ortalama Maliyet: Kısa Dönem Marjinal Maliyet: SAC = SC/ = F/ + VC/ = AFC + AVC SMC = SC/ = VC/ olduğunu gördük. Kısa dönem kâr maksimizasyonu probleminin çözümü sabit/değişken maliyet ayrımına dikkat etmek şartıyla tek girdili durumla özdeştir: Fiyat kabullenici firmanın kısa dönemde kâr maksimizasyonu koşulları p = SMC p AVC. Yani fiyat ortalama değişken maliyeti karşılar düzeyde olmak üzere marjinal maliyete eşit olacaktır. Çünkü kısa dönemde sabit olan girdilerin maliyeti kaçınılamazdır ve kaçınılamayan maliyet de alınacak kararları etkilememelidir. Dolayısı ile firma kısa dönem değişken maliyetlerini karşılayabildiği sürece, yani kaçınabileceği maliyeti üstlenmediği sürece, üretim yapar. Şekil 3.6 itibariyle, fiyat minimum ortalama değişken maliyete eşit olduğu p o ve üzerinde olduğu sürece firma marjinal maliyet eğrisi üzerinde üretim yapar. p o fiyatında firma değişken maliyetleri üzerinden normal kâr kazanmakta ama birim başına ortalama sabit maliyet, toplamda ise toplam sabit maliyet
11 (taralı alan) kadar zarar eder. Ama hiç üretim yapmasaydı da bu kadar zarar edecekti. Sabit maliyetin kaçınılabilir olduğu bir karar ufkuna gelindiğinde, yani uzun dönemde, firma bu fiyatla üretim yapmayacaktır. Fiyat p 1 düzeyine yükselirse firma SMC üzerinde B noktasında 1 kadar üretim yapar. Bu durumda sabit dahil toplam maliyetini aşan bir hasılat ile iktisadi rant elde eder. Bu açıklamalar ışığında aşağıdaki sonuç aşikardır: 11 Kâr maksimize eden fiyat kabullenici bir firmanın kısa-dönem maliyetlerle arz eğrisi firmanın marjinal maliyet eğrisinin ortalama değişken maliyet eğrisinin üzerinde kalan bölümüdür. Arz eğrisi değişken girdi fiyatları arttığında (azaldığında) yukarıya-sola (aşağıya-sağa) kayar. Arz fonksiyonunun özellikleri tek girdili durum ile aynıdır. Örnek 3.4 = K 0.5 L 0.5 fonksiyonunun, K = 1 olarak sabit kalmak üzere kısa dönem = f(l) = L 0.5 fonksiyonuna dönüşür. Örnek 6.6 da olduğu gibi bu verilerle SMC = 2w ve AVC = w olurken toplam ve ortalama maliyet SC = FC + VC = r + w 2 SAC = AFC + AVC = r/ + w olur. Bu maliyet eğrileri w = r = 1 varsayılarak Şekil 3.7 de gösterilmiştir. Buna göre her üretim düzeyinde SMC > AVC olduğuna göre firma her pozitif fiyatta üretim yapar ve değişken maliyetler üzerinden kâr eder. Ama fiyat p = 2 den küçük olduğu sürece toplam maliyetler üzerinden zarar edecektir. Bu teknolojiye karşı gelen kısa-dönem arz fonksiyonu Örnek 3.3 (b) deki gibi olur. p, MC, AC SAC SMC = 2w AVC =w 2 1 Şekil 3.7
12 3.4.3 Uzun Dönemde Fiyat Kabullenici Firma 12 Bütün girdilerin değişken olduğu uzun dönemde de fiyat kabullenici firmanın kâr maksimizasyonu koşulları p = MC p AC olacaktır. Doğal olarak burada sözkonusu olan uzun dönem marjinal ve ortalama maliyetlerdir. Dolayısı ile dengede marjinal maliyetin ortalama maliyete eşit ya da aştığı bölgelerde üretim yapılır. Ama uzun dönemde bu ölçeğe göre getirinin sabit ya da azalan getiriler olması demektir (Bölüm 2.7). Dolayısı ile Kâr maksimize eden fiyat kabullenici bir firma üretim fonksiyonunun ölçeğe göre artan getiri olan bölümünde üretim yapmaz. Firma ölçeğe göre getirinin sabit ya da azalan olduğu bölgelerde üretim yapar. Maliyet cinsinden ifade edilirse bu firmanın ortalama maliyetin sabit ya da artmakta olduğu bölgelerde üretim yapacağı anlamına gelir. Tek girdili durumda olduğu gibi ortalama maliyetleri hep azalan bir firma fiyat kabullenici olmazdı. Çünkü üretimini arttırdıkça ortalama maliyeti azalacağına göre, fiyatı düşürmek yoluyla satışlarını arttırma yoluna gidebilir yani fiyat yapıcı konumuna gelirdi. Dolayısı ile uzun dönemde de Uzun dönemde kâr maksimize eden fiyat kabullenici bir firmanın arz eğrisi firmanın (uzun dönem) marjinal maliyet eğrisinin ortalama maliyet eğrisinin üzerinde kalan bölümüdür. Arz eğrisi firmanın, girdi fiyatlar veri iken, her fiyat düzeyinde kârını maksimize şekilde edecek belirli bir dönemde üretip satmak isteyeceği çıktı miktarını gösterir. Örnek 3.5 a) Sabit Katsayılı Üretim Fonksiyonu = min[k/a, L/b]; a, b > 0 fonksiyonuna C(w, r, ) = (bw + ar) maliyet fonksiyonu karşı geldiğini ve AC = MC = bw + ar olduğunu Örnek 6.2'de gördük. Buna göre uzun dönem arz fonksiyonu p = MC = bw + ar olmak üzere sonsuz esnektir (Şekil 3.5). Dikkat edilirse girdi fiyatlarında bir artış arz fonksiyonunu yukarıya kaydıracaktır. b) Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu Örnek 6.4'ü inceleyerek = K 0.5 L 0.5 üretim fonksiyonu ile üretim yapan bir firmanın uzun dönem arz eğrisinin p = MC = AC olacak şekilde sonsuz esnek olduğunu ve girdi fiyatlarında bir artışın arz eğrisini yukarıya kaydıracağını göstermeyi okuyucuya bırakıyoruz. Bu örnekte her iki durumda da sonsuz esnek arz eğrileri elde etmemizin nedeni her iki üretim fonksiyonunun da ölçeğe göre sabit getiri özelliğini haiz olmasıdır. Uzun dönemde pozitif eğimli arz eğrisi ancak ölçeğe göre azalan getiri durumunda olabilir. Özellikle endüstriyel üretimde uzun dönemde ölçeğe göre azalan getiri durumunu düşünmek pek kolay değildir. Aksine pek çok durumda ölçeğe göre artan getiri söz konusu olabilir. Ölçeğe göre artan getiri durumlarında firmaların fiyatları belirleme anlamında piyasa gücü olacağı için farklı davranışlar ortaya çıkacağını ilerleyen bölümlerde göreceğiz.
13 3.5 Üretici Fazlası 13 Tüketici fazlasının tüketicinin bir mal için ödemeye razı olacağı fiyat ile piyasada ortalama fiyattan yaptığı ödemenin farkına eşit olduğunu gördük. Benzer şekilde fiyat kabullenici üretici de ürettiği bütün birimleri piyasada üretilen son birimin marjinal maliyetine eşit olan ortalama bir fiyattan satabilmektedir (Şekil 3.8'de p fiyatından miktarı). Ama marjinal maliyet eğrisinin artan bölümünde son birim dışındaki birimlerin marjinal maliyetleri ortalama fiyattan küçüktür. Daha düşük bir fiyattan üretip satmaya razı olacağı birimleri daha yüksek bir fiyattan satınca aradaki fark kadar bir fazla elde eder. İşte bu fazlaların toplamına üretici fazlası denir: Üretici fazlası fiyat doğrusunun altında, arz eğrisinin üstünde kalan, Şekil 3.8'de taralı, alandır. p p A S = MC B O Şekil 3.8 Üretici Fazlası Biraz dikkat edilince üretici fazlasının aslında (değişken) maliyetler üzerinden hesaplanan rant olduğu görülecektir. Şöyle ki, Şekil 3.8'de OAp dikdörtgeninin alanı toplam hasılatı, marjinal maliyet eğrisinin altındaki OBA alanı ise toplam değişken maliyeti gösterir (marjinal eğrinin altındaki alanın her zaman toplamı gösterdiğini hatırlayınız). Öyleyse Üretici fazlası = Toplam Hasılat Toplam Değişken Maliyet olur. Bütün maliyetlerin değişken olduğu durumlarda üretici fazlası iktisadi kâr ya da rant ile özdeştir. Öyleyse sonsuz esnek arz eğrisi olması durumunda üretici fazlası sıfır olacaktır (Örnek 3.3 (a)). Öte yanda kısa dönemde sabit maliyet varsa üretici fazlası ve iktisadi kâr farklıdır. Çünkü bu durumda sabit maliyetleri de içerecek şekilde toplam iktisadi kâr (rant) = hasılat toplam (değişken + sabit) olur. Üretici fazlası sabit maliyetlere eşitse toplam rant sıfır olur. Üretici fazlasının sabit maliyetleri aştığı (firma toplam maliyet üzerinden rant elde ediyor), ya da karşılamaya yetmediği (firma toplam maliyet üzerinden zarar ediyor) durumlar da olabilir. Örnek 3.6 a) Örnek 3.4 teki verilerle w = r =1 varsayarak SMC = 2, AVC =, SC = FC + VC = ve SAC = AFC + AVC = 1/ + olduğunu biliyoruz. Buna göre firmanın arz fonksiyonu p = SMC = 2 s = p/2 bulunur. p = 1.5 ise firma = 0.75 birim üretir. Böylece Üretici Fazlası = Şekil 3.9 da OBC üçgeninin alanı = (1/2) = 0,5625
14 olur. Bu fazla değişken maliyet üzerinden kâra eşittir: Üretici Fazlası = p AVC = = Ama firmanın sabit maliyeti FC = 1 olduğuna göre bu fazla sabit maliyetlerin hepsini karşılamaz ve firma toplamda zarar eder: Toplam kâr = p SC = = olur. p = 2 olursa = 1 olur ki bu durumda üretici fazlası bire eşit iken toplam kâr sıfırdır. Öte yandan p = 3 ise firmanın üretici fazlası toplam maliyetinden büyük olacaktır. p, MC, AC SAC SMC = 2 AVC = C B O Şekil 3.9 b) Bir firmanın arz eğrisi = 2 + p olarak verilmiş olsun. Fiyat p = 4 ise bu firmanın üretici fazlası ne olur? Bu verilerle firma = 2 birim üretir. Şekil 3.8 de ters arz eğrisinin denklemini p = 2 + olarak yazarsak B noktasının 2 ye karşı geldiğini görülür ve BPA üçgenin alanı 2 olarak bulunur.
EKO 205 Mikroiktisat. Kar Maksimizasyonu Profit Maximization
EKO 205 Mikroiktisat Kar Maksimizasyonu Profit Maximization Tartışılacak Konular Tam Rekabet Piyasaları Kar Maksimizasyonu Marjinal Hasıla, Marjinal Maliyet ve Kar Kısa Dönemde Çıktı Düzeyinin Belirlenmesi
DetaylıEkonomi I FĐRMA TEORĐSĐ. Piyasa Çeşitleri. Tam Rekabet Piyasası. Piyasa yapılarının çeşitli türleri; Bir uçta tam rekabet piyasası (fiyat alıcı),
Ekonomi I Tam Rekabet Piyasası FĐRMA TEORĐSĐ Bu bölümü bitirdiğinizde şunları öğrenmiş olacaksınız: Hasılat, maliyet ve kar kavramları ne demektir? Tam rekabet ne anlama gelir? Tam rekabet piyasasında
Detaylı7. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN
7. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 A.7. MALİYET TEORİSİ: YENİDEN Sabit Maliyetler (FC): Üretim miktarından bağımsız olan maliyetleri
Detaylı10. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN
10. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 A.9. TEKEL (MONOPOL) Piyasada bir satıcı ve çok sayıda alıcının bulunmasıdır. Piyasaya başka
Detaylı9. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN
9. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 A.8. TAM REKABET PİYASALARI A.8.1. Temel Varsayımları Atomisite Koşulu: Piyasada alıcı ve satıcılar,
DetaylıİKTİSADA GİRİŞ-I ÇALIŞMA SORULARI-11 MONOPOL
İKTİSADA GİRİŞ-I ÇALIŞMA SORULARI-11 MONOPOL 1. Monopolist için fiyat marjinal hasılanın üzerindedir. Çünkü, A) Ortalama ve marjinal hasıla eğrileri birbirine eşittir B) Azalan verimler kanunu geçerli
DetaylıTAM REKABET PİYASASI
TAM REKABET PİYASASI 2 Bu bölümde, tam rekabet piyasasında çalışan firmaların fiyatlarını nasıl oluşturduklarını, ne kadar üreteceklerine nasıl karar verdiklerini ve piyasadaki fiyat ile miktarın nasıl
DetaylıSORU SETİ 10 MALİYET TEORİSİ - UZUN DÖNEM MALİYETLER VE TAM REKABET PİYASASINDA ÇIKTI KARARLARI - TEKEL
SORU SETİ 10 MALİYET TEORİSİ - UZUN DÖNEM MALİYETLER VE TAM REKABET PİYASASINDA ÇIKTI KARARLARI - TEKEL Problem 1 (KMS-2001) Bir endüstride iktisadi kârın varlığı, aşağıdakilerden hangisini gösterir? A)
Detaylı2018/1. Dönem Deneme Sınavı.
1. Aşağıdakilerden hangisi mikro ekonominin konuları arasında yer almamaktadır? A) Tüketici maksimizasyonu B) Faktör piyasası C) Firma maliyetleri D) İşsizlik E) Üretici dengesi 2. Firmanın üretim miktarı
DetaylıÜRETİM ve MALİYETLER. Üretim Fonksiyonu 14.12.2011. Kısa Dönemde Üretim Fonksiyonu. Doç.Dr. Erdal Gümüş
.. Üretim Fonksiyonu ÜRETİM ve MALİYETLER Doç.Dr. Erdal Gümüş Üretim fonksiyonu: Üretim girdileri ile çıktı ilişkisini ifade eden bir fonksiyondur. Başka bir tanım: teknoloji veri iken belirli miktarlardaki
DetaylıMikroiktisat Final Sorularý
Mikroiktisat Final Sorularý MERSĐN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐKTĐSADĐ VE ĐDARĐ BĐLĐMLER FAKÜLTESĐ MALĐYE VE ĐŞLETME BÖLÜMLERĐ MĐKROĐKTĐSAT FĐNAL SINAVI 10.01.2011 Saat: 13:00 Çoktan Seçmeli Sorular: Sorunun Yanıtı
DetaylıMikro Final. ĐKTĐSAT BÖLÜMÜ MĐKROĐKTĐSAT 1 FĐNAL-SINAVI SORULARI Saat: 10:45
MERSĐN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐKTĐSADĐ VE ĐDARĐ BĐLĐMLER FAKÜLTESĐ ĐKTĐSAT BÖLÜMÜ MĐKROĐKTĐSAT 1 FĐNAL-SINAVI SORULARI 21.01.2011 Saat: 10:45 Mikro1 2010 Final Çoktan Seçmeli Sorular Sorunun yanıtı olan veya cümleyi
DetaylıAdı Soyadı: No: 05.04.2010 Saat: 08:30
Adı Soyadı: No: 05.04.2010 Saat: 08:30 ID: Z Mikro 2 Ara 2010 Çoktan Seçmeli Sorular Cümleyi en iyi biçimde tamamlayan veya sorunun yanıtı olan seçeneği yanıt anahtarına işaretleyiniz. 1. Çapraz satış
Detaylımeydana gelen değişmedir. d. Ek bir işçi çalıştırıldığında sabit maliyetlerde e. Üretim ek bir birim arttığında toplam
A 1. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi eş-ürün eğrisi ile ilgili değildir? a. Girdilerin pozitif marjinal fiziki ürüne sahip olması b. Girdilerin azalan marjinal fiziki ürüne sahip olması c. Girdilerin
DetaylıİKT 207: Mikro iktisat. Faktör Piyasaları
İKT 207: Mikro iktisat Faktör Piyasaları Tartışılacak Konular Tam Rekabetçi Faktör Piyasaları Tam Rekabetçi Faktör Piyasalarında Denge Monopson Gücünün Olduğu Faktör Piyasaları Monopol Gücünün Olduğu Faktör
DetaylıBölüm 8: TAM REKABET PİYASASI. Firmaların piyasalarda nasıl davranacağı, piyasa yapısı ile yakından ilişkilidir.
49 Bölüm 8: TAM REKABET PİYASASI Firmaların piyasalarda nasıl davranacağı, piyasa yapısı ile yakından ilişkilidir. Ekonomi teorisine göre piyasalar yapılarına göre 4 ana gruba ayrılır. 1. Tam rekabet piyasası
DetaylıMATEMATiKSEL iktisat
DİKKAT!... BU ÖZET 8 ÜNİTEDİR BU- RADA İLK ÜNİTE GÖSTERİLMEKTEDİR. MATEMATiKSEL iktisat KISA ÖZET KOLAY AOF Kolayaöf.com 0362 233 8723 Sayfa 2 içindekiler 1.ünite-Türev ve Kuralları..3 2.üniteTek Değişkenli
DetaylıBölüm 13: Yapı, Yönetim, Performans, ve Piyasa Analizi 2. Sağlık Ekonomisi
Bölüm 13: Yapı, Yönetim, Performans, ve Piyasa Analizi 2 Sağlık Ekonomisi 1 Tam rekabetçi piyasa özelliklerini kısaca hatırlayalım: Çok sayıda alıcı/satıcı. Homojen ürün. Giriş ve çıkışlar serbest. Tam
Detaylı1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ
DERS NOTU 06 IS/LM EĞRİLERİ VE BAZI ESNEKLİKLER PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİKLERİ TOPLAM TALEP (AD) Bugünki dersin içeriği: 1. KEYNESÇİ PARA TALEBİ TEORİSİ... 1 2. LM EĞRİSİ VE PARA TALEBİNİN
Detaylı2015 2016 BAHAR YARIYILI İKTİSADİ MATEMATİK VİZE SORU VE CEVAPLARI 1) Bir mala ait arz ve talep fonksiyonları aşağıdaki gibidir:
2015 2016 BAHAR YARIYILI İKTİSADİ MATEMATİK VİZE SORU VE CEVAPLARI 1) Bir mala ait arz ve talep fonksiyonları aşağıdaki gibidir: a) Bu malın arz ve talep denklemlerinin grafiklerini çiziniz (5 puan) (DÖÇ.1-).
Detaylı1. Yatırımın Faiz Esnekliği
DERS NOTU 08 YATIRIMIN FAİZ ESNEKLİĞİ, PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİKLERİ, TOPLAM TALEP (AD) EĞRİSİNİN ELDE EDİLİŞİ Bugünki dersin içeriği: 1. YATIRIMIN FAİZ ESNEKLİĞİ... 1 2. PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ
DetaylıMAN509T YÖNETİM EKONOMİSİ
IŞIK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MAN509T YÖNETİM EKONOMİSİ PROF. DR. SUAT TEKER 1 ÇALIŞMA SORULARI 1. Firmaların üretim ve üretim süreci ile ilgili karar alırken, kâr
Detaylı2. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN
2. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 C.1.2. Piyasa Talep Fonksiyonu Bireysel talep fonksiyonlarının toplanması ile bir mala ait
Detaylı6. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN
6. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 A.5. Doğrusal olmayan fonksiyonların eğimi Doğrusal fonksiyonlarda eğim her noktada sabittir
Detaylıdeğiştirdiğini gösterir. Marjinal Hasıla Bir malın satışından elde edilen toplam hasıla (TR), malın fiyatı (P) ile satılan mal miktarının (Q) çarpımına eşittir: Toplam hasıla fonksiyonu monopol piyasasında
DetaylıÜRETİM MALİYETLERİ Muhasebe Maliyeti İktisadi Maliyet Ayrımı iktisadi maliyet açık maliyet
İktisadi analizde üretim maliyeti, fırsat maliyeti anlamında tanımlanır. Bu bağlamda X malı üretiminde kullanılan bir A girdisinin fırsat maliyeti, A girdisinin en iyi alternatif üretim alanında elde edeceği
DetaylıÜRETİM VE MALİYETLER
ÜRETİM VE MALİYETLER FİRMALARIN TEMEL AMACI Mal ve hizmet üretimi firmalar tarafından gerçekleştirilir. Ekonomi teorisine göre, firmaların mal ve hizmet üretimindeki temel amacı kar maksimizasyonu (en
Detaylıİktisadi Analiz Ders Notu: Doğrusal Üretim Modelleri ve Sraffa Sistemi
N. K. Ekinci Ekim 2015 İktisadi Analiz Ders Notu: Doğrusal Üretim Modelleri ve Sraffa Sistemi 1. Tek Sektörlü Ekonomide Gelir Dağılımı Tek mal (buğday) üreten bir ekonomi ele alalım. 1 birim buğday üretimi
DetaylıÜretim Girdilerinin lması
Üretim Girdilerinin Fiyatlandırılmas lması 2 Tam Rekabet Piyasasında Girdi Talebi Tek Değişken Girdi Durumu İlk olarak firmanın tek girdisinin işgücü () olduğu durumu inceleyelim. Değişken üretim girdisi
Detaylı1. Kısa Dönemde Maliyetler
DERS NOTU 05 MALİYET TEORİSİ: KISA VE UZUN DÖNEM Bugünki dersin işleniş planı: 1. Kısa Dönemde Maliyetler... 1 2. Kâr Maksimizasyonu (Bütün Piyasalar İçin)... 9 3. Kâr Maksimizasyonu (Tam Rekabet Piyasası
Detaylı2009 S 4200-1. Değeri zamanın belirli bir anında ölçülen değişkene ne ad verilir? ) Stok değişken B) içsel değişken C) kım değişken D) Dışsal değişken E) Fonksiyonel değişken iktist TEORisi 5. Yatay eksende
DetaylıTOPLAM TALEP VE TOPLAM ARZ: AD-AS MODELİ
TOLAM TALE VE TOLAM ARZ: AD-AS MODELİ AD-AS IS LM ve IS LM B modellerinde fiyatlar genel düzeyinin sabit olduğu varsayılırken, bu analizde fiyatlar genel düzeyi () ile reel milli gelir (Y) arasındaki ilişkiler
DetaylıSelçuk Üniversitesi 26 Aralık, 2013 Beyşehir Turizm Fakültesi-Konaklama İşletmeciliği Genel Ekonomi Dr. Alper Sönmez. Soru Seti 3
Soru Seti 3 1) Q D = 100 2P talep denklemi ve Q S = P 20 arz denklemi verilmiştir. Üretici ve tüketici rantlarını hesaplayınız. Cevap: Öncelikle arz ve talep denklemlerini eşitleyerek denge fiyat ve miktarı
DetaylıİKTİSADA GİRİŞ - 1. Ünite 4: Tüketici ve Üretici Tercihlerinin Temelleri.
Giriş Temel ekonomik birimler olan tüketici ve üretici için benzer kavram ve kurallar kullanılır. Tüketici için fayda ve fiyat kavramları önemli iken üretici için hasıla kâr ve maliyet kavramları önemlidir.
DetaylıÜNİTE 4: FAİZ ORANLARININ YAPISI
ÜNİTE 4: FAİZ ORANLARININ YAPISI Faiz oranlarının yapısı; Menkul kıymetlerin sahip olduğu risk, Likidite özelliği, Vergilendirme durumu ve Vade farklarının faiz oranlarını nasıl etkilediğidir. FAİZ ORANLARININ
DetaylıTartışılacak Konular. Tekel. Tekel Gücü (Monopoly Power) Tekel Gücünün Kaynakları. Tekel Gücünün Sosyal Maliyeti. Bölüm 10Chapter 10 Slide 2
Monopol ve Monopson Tartışılacak Konular Tekel Tekel Gücü (Monopoly Power) Tekel Gücünün Kaynakları Tekel Gücünün Sosyal Maliyeti Bölüm 10Chapter 10 Slide 2 Tartışılacak Konular Monopson (Monopsony) Monopson
DetaylıBİRİNCİ SEVİYE ÖRNEK SORULARI EKONOMİ
BİRİNCİ SEVİYE ÖRNEK SORULARI EKONOMİ SORU 1: Tam rekabet ortamında faaliyet gösteren bir firmanın kısa dönem toplam maliyet fonksiyonu; STC = 5Q 2 + 5Q + 10 dur. Bu firma tarafından piyasaya sürülen ürünün
Detaylı15.010/15.011 Örnek Ara sınav Cevap Kâğıdı - 1999. 1) Doğru, Yanlış, Belirsiz
15.010/15.011 Örnek Ara sınav Cevap Kâğıdı - 1999 1) Doğru, Yanlış, Belirsiz a) DOĞRU. İki mağaza tarafından arz edilen videolar birbirlerine ikame. Somerville deki Hollywood mağazasındaki videoların fiyatı
DetaylıMakro İktisat II Örnek Sorular. 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120
Makro İktisat II Örnek Sorular 1. Tüketim fonksiyonu ise otonom vergi çarpanı nedir? (718 78) 2. GSYİH=120 Tüketim harcamaları = 85 İhracat = 6 İthalat = 4 Hükümet harcamaları = 14 Dolaylı vergiler = 12
DetaylıBölüm 7 Monopol ve Monopson
Bölüm 7 Monopol ve Monopson Tartışılacak Konular Tekel Tekel Gücü (Monopoly Power) Tekel Gücünün Kaynakları Tekel Gücünün Sosyal Maliyeti Tartışılacak Konular Monopson (Monopsony) Monopson Gücü Tekel Gücünün
Detaylıİktisada Giriş I. 31 Ekim 2016
İktisada Giriş I 31 Ekim 2016 Talep, Arz ve Piyasa Dengesi Fiyat ile talep edilen miktar arasındaki ilişkiye Talep Kanunu adı verilir. Bir malın satıcısı tek alıcının değil, o malı almak isteyen
DetaylıIKT Kasım, 2008 Gazi Üniversitesi, İktisat Bölümü. DERS NOTU 5 (Bölüm 7-8) ÜRETİCİ TEORİSİ
DERS NOTU 5 (Bölüm 7-8) ÜRETİCİ TEORİSİ Bugünkü ders planı: 1. Kârını Maksimize Eden Firma Davranışı...1 2. Üretim Fonksiyonu ve Üretici Dengesi...5 3. Maliyeti Minimize Eden Denge Koşulu...15 4. Maliyet
DetaylıBAHAR DÖNEMİ MAKRO İKTİSAT 2 DERSİ KISA SINAV SORU VE CEVAPLARI
2015-2016 BAHAR DÖNEMİ MAKRO İKTİSAT 2 DERSİ KISA SINAV SORU VE CEVAPLARI 1. Toplam Talep (AD) doğrusunun eğimi hangi faktörler tarafından ve nasıl belirlenmektedir? Açıklayınız. (07.03.2016; 09.00) 2.
DetaylıBu Bölümde Neler Öğreneceğiz?
7. MALİYETLER 193 Bu Bölümde Neler Öğreneceğiz? 7.1. Kısa Dönem Firma Maliyetleri 7.1.1. Toplam Sabit Maliyetler 7.1.2. Değişken Maliyetler 7.1.3. Toplam Maliyetler (TC) 7.1.4. Marjinal Maliyet (MC) 7.1.5.
Detaylı(1a) Palm Pilotları. Bir periyodda karlı olmaz: talep üzerinde SR gelir etkisi 8% büyüme.
Sloan Yönetim Okulu 15.010/ 15.011 Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Đş Kararları için Đktisadi Analiz Profesör McAdams, Montero, Stoker ve van den Steen 1999 Final Sınavı Cevapları: Asistanların Notlandırması
DetaylıA İKTİSAT KPSS-AB-PS / 2008 5. Mikroiktisadi analizde, esas olarak reel ücretlerin dikkate alınmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden
1. Her arz kendi talebini yaratır. şeklindeki Say Yasasını aşağıdaki iktisatçılardan hangisi kabul etmiştir? A İKTİSAT 5. Mikroiktisadi analizde, esas olarak reel ücretlerin dikkate alınmasının en önemli
DetaylıTAM REKABET... 2 1. TAM REKABET...
TAM REKABET... 2 1. TAM REKABET... 2 1.1. ENDÜSTRİ VE FİRMANIN TALEP ESNEKLİĞİ... 2 2. TAM REKABETTE FİRMANIN SEÇİMLERİ... 3 2.1. HASILAT VE KAR... 3 2.2. KARI MAKSİMİZE EDEN ÇIKTI... 4 2.3. KISA DÖNEMDE
Detaylı4. PİYASA DENGESİ 89
4. PİYASA DENGESİ 89 Bu Bölümde Neler Öğreneceğiz? 4.1. Walrasgil Fiyat İntibakı 4.2. Marshallgil Miktar İntibakı 4.3. Arz ve Talep Değişmelerinin Denge Üzerindeki Etkisi 4.4. Tüketici ve Üretici Rantı
Detaylıİçindekiler kısa tablosu
İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM
Detaylıiktisaoa GiRiş 7. Ürettiği mala ilişkin talebin fiyat esnekliği değeri bire eşit olan bir firma, söz konusu
2009 BS 3204-1. şağıdakilerden hangisi dayanıksız mal veya hizmet grubu içerisinde ~ almaz? iktiso GiRiş 5. Gelirdeki bir artış karşısında talebi azalan mallara ne ad verili r? ) Benzin B) Mum C) Ekmek
DetaylıOPTIMIZASYON Bir Değişkenli Fonksiyonların Maksimizasyonu...2
OPTIMIZASYON.... Bir Değişkenli Fonksiyonların Maksimizasyonu.... Türev...3.. Bir noktadaki türevin değeri...4.. Maksimum için Birinci Derece Koşulu...4.3. İkinci Derece Koşulu...5.4. Türev Kuralları...5
DetaylıIKTI 101 (Yaz Okulu) 04 Ağustos, 2010 Gazi Üniversitesi İktisat Bölümü DERS NOTU 05 ÜRETİCİ TEORİSİ
DERS NOTU 05 ÜRETİCİ TEORİSİ Bugünki dersin işleniş planı: 1. Kârını Maksimize Eden Firma Davranışı... 1 2. Üretim Fonksiyonu ve Üretici Dengesi... 5 3. Maliyeti Minimize Eden Denge Koşulu... 15 4. Eşürün
Detaylı2. BÖLÜM: TEKNOLOJİ ve MALİYET
Mikroiktisat Ders Notları Nazım K. Ekinci 1 2. BÖLÜM: TEKNOLOJİ ve MALİYET Bu bölümde üretici diyeceğimiz karar biriminin teknolojik kısıtlarını ortaya koyacağız. Teknolojik kısıdı genel olarak tanımladıktan
DetaylıSAY 203 MİKRO İKTİSAT
SAY 203 MİKRO İKTİSAT Piyasa Dengesi YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN SAY 203 MİKRO İKTİSAT - YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN 1 PİYASA DENGESİ Bu bölümde piyasa kavramı, piyasa türleri ve piyasa mekanizmasının işleyişi
DetaylıMİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-8 TÜKETİCİ TEORİSİ TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI VE DENGESİ
MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-8 TÜKETİCİ TEORİSİ TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI VE DENGESİ 1. Çeşitli mal veya hizmetlerin insan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine ne ad verilir? A) Fayda B) Değer C) Util D) Refah
DetaylıAçık Maliyetler Örtük Maliyetler:
MALİYETLER Açık Maliyetler: Üretim faktörlerini elde etmek için yapılan gerçek ödemeleri ifade eder. Muhasebeleştirilen maliyetlerdir. Örtük Maliyetler: Gerçekte ödeme yapılmayan, ancak bir alternatiften
DetaylıMassachusetts teknoloji Enstitüsüsü- Profesörler Berndt, Chapman, Doyle ve Stoker
Sloan Yönetim Okulu 15.010/15.011 Massachusetts teknoloji Enstitüsüsü- Profesörler Berndt, Chapman, Doyle ve Stoker NOTLARI #1 Piyasa Tanımı, Esneklik ve Rantlar Cuma- Eylül 10, 2004 BUGÜNÜN PROBLEM ÇÖZME
DetaylıYönetimsel Iktisat Final
Yönetimsel Iktisat Final 1) Aşağıdakilerden hangisi tamamlayıcı mal grubuna girer? a) kahve için: süt süt tozu b) beyaz peynir kaşar peynir c) Diş Fırçası Macun d)çay Kahve 2) Talepte bir artış, arzda
DetaylıTAM REKABET PİYASASINDA DENGE FİYATININ OLUŞUMU (KISMÎ DENGE)
Ünite 10: TAM REKABET PİYASASINDA DENGE FİYATININ OLUŞUMU (KISMÎ DENGE) Tam rekabetçi bir piyasada halen çalışmakta olan firmalar kısa dönemde normal kârın üzerinde kâr elde ediyorlarsa piyasaya yeni firmalar
Detaylı2001 KPSS 1. Aşağıdakilerden hangisi A malının talep eğrisinin sola doğru kaymasına neden olur?
2001 KPSS 1. Aşağıdakilerden hangisi A malının talep eğrisinin sola doğru kaymasına neden olur? A) A malını tüketen insanların sayısının artmasına yol açan bir nüfus artışı B) A normal bir mal ise, tüketici
DetaylıTemelleri. Doç.Dr.Ali Argun Karacabey
Doğrusal Programlamanın Temelleri Doç.Dr.Ali Argun Karacabey Doğrusal Programlama Nedir? Bir Doğrusal Programlama Modeli doğrusal kısıtlar altında bir doğrusal ğ fonksiyonun değerini ğ maksimize yada minimize
DetaylıKARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ
KARŞILAŞTIRMALI ÜSTÜNLÜK TEORİSİ Ricardo, bir ülkenin hiçbir malda mutlak üstünlüğe sahip olmadığı durumlarda da dış ticaret yapmasının, fayda sağlayabileceğini açıklamıştır. Eğer bir ülke her malda mutlak
Detaylı4. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM. Yazan SAYIN SAN
4. HAFTA DERS NOTLARI İKTİSADİ MATEMATİK MİKRO EKONOMİK YAKLAŞIM Yazan SAYIN SAN SAN / İKTİSADİ MATEMATİK / 2 B.3.2. Taban Fiyat Uygulaması Devletin bir malın piyasasında oluşan denge fiyatına müdahalesi,
DetaylıTOPLAM TALEP I: IS-LM MODELİNİN OLUŞTURULMASI
BÖLÜM 10 TOPLAM TALEP I: IS-LM MODELİNİN OLUŞTURULMASI IS-LM Modelinin Oluşturulması Klasik teori 1929 ekonomik krizine çare üretemedi Teoriye göre çıktı, faktör arzına ve teknolojiye bağlıydı Bunlar ise
DetaylıTekelci Rekabet Piyasası
Tekelci Rekabet iyasası 1900 lü yılların başlarında, ürünlerin homojen olmaması, reklamın giderek 2 artan önemi, azalan maliyet durumlarının yaşanması tam rekabet piyasasına karşı yapılan tartışmaları
DetaylıDoç.Dr. Yaşar SARI 36
Doç.Dr. Yaşar SARI Genel Ekonomi 106 Talep Esnekliği ile Tüketici Harcamaları Arasındaki İlişki: Firmalar mallarına olan talebin esnekliğini özellikle fiyat politikaları açısından bilmek durumundadır.
DetaylıÜrünün çok bulunduğu ya da üretildiği yerden az bulunduğu yerlere ya da onlardan yararlanacak kişilere taşıyarak ürüne değer kazandırılabilir.
4. ÜRETİM ve MALİYETLER Üretim, mevcut üretim faktörlerinin kullanılması ile insan ihtiyaçlarının karşılayacak ürün veya hizmet meydana getirme çabasıdır. Başka bir tanım ile üretim, ürünlerin faydasını
DetaylıMAN509T.01 YÖNETİM EKONOMİSİ
IŞIK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI MAN509T.01 YÖNETİM EKONOMİSİ PROF. DR. SUAT TEKER 1 ÇALIŞMA SORULARI 1. Üretim faktörleri nelerdir, tanımlayabilir misiniz? 2. Mikroiktisat
DetaylıMİKRO İKTİSAT. Kariyermemur.com Sayfa 1
1. Aşağıdakilerden hangisi ekonomide belirtilen ihtiyaçların özelliklerinden biridir? A) İhtiyaçlar sabittir B) İhtiyaçlar birbirini tamamlayabilirler C) Subjektiftir D) Kesinlikle parayla ifade edilmelidirler
Detaylı4.1. Gölge Fiyat Kavramı
4. Gölge Fiyat Kavramı 4.1. Gölge Fiyat Kavramı Gölge fiyatlar doğrusal programlama modellerinde kısıtlarla açıklanan kaynakların bizim için ne kadar değerli olduklarını gösterirler. Şimdi bir örnek üzerinde
DetaylıMikroiktisat 2009-2010 Final (mly-iþl)
MERSĐN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐKTĐSADĐ VE ĐDARĐ BĐLĐMLER FAKÜLTESĐ ĐKTĐSAT BÖLÜMÜ MALĐYE VE ĐŞLETME BÖLÜMLERĐ, MĐKROĐKTĐSAT FĐNAL SINAVI 11.01.2010 SAAT: 13:00 GRUP: B Mikroiktisat 2009-2010 Final (mly-iþl) Çoktan
DetaylıFİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ
FİYATLAR GENEL DÜZEYİ VE MİLLİ GELİR DENGESİ Bu bölümde Fiyatlar genel düzeyi (Fgd) ile MG dengesi arasındaki ilişkiler incelenecek. Mg dengesi; Toplam talep ile toplam arzın kesiştiği noktada bulunacaktır.
DetaylıÇIKTI VE MALİYETLER 2
ÇIKTI VE MALİYETLER 2 1. FIRMANIN AMAÇLARI VE SINIRLAMALARI 2 1.1. FIRMANIN AMACI 2 1.1.1. Neoklasik Kuram 2 1.1.2. Davranışsal Kuram 3 1.1.3. Yönetimsel Kuramlar 3 1.1.4. Neoklasik Karşı Görüşler 4 1.2.
DetaylıTeknolojik İlerleme ve Gelir Dağı
Teknolojik İlerleme ve Gelir Dağı ğılımı 2 Teknolojik İlerleme ve Gelir Dağı ğılımı Faktör fiyatlarındaki değişmenin, faktör kullanımını, faktör paylarını ve gelir dağılımını nasıl etkileyeceğine bakalım.
DetaylıFİRMA DENGESİ VE KAR MAKSİMİZASYONU KOŞULU
FİRMA DENGESİ VE KAR MAKSİMİZASYONU KOŞULU 1. FİRMA DENGESİNDE AMAÇ Satış miktarını en yüksek düzeye çıkarma, ortaklarına yeterli gelir sağlama, piyasada isim yapma, firmayı mümkün olduğu kadar büyütme,
DetaylıKonu 5 Üretim Süreci ve Maliyetler
Konu 5 Üretim Süreci ve Maliyetler Hadi Yektaş Uluslararası Antalya Üniversitesi İşletme Tezsiz Yüksek Lisans Programı 1 / 92 Hadi Yektaş Üretim Süreci ve Maliyetler İçerik 1 Giriş 2 Kısa Dönem ve Uzun
DetaylıÇALIŞMA SORULARI TOPLAM TALEP I: MAL-HİZMET (IS) VE PARA (LM) PİYASALARI
ÇALIŞMA SORULARI TOPLAM TALEP I: MAL-HİZMET (IS) VE PARA (LM) PİYASALARI 1. John Maynard Keynes e göre, konjonktürün daralma dönemlerinde görülen düşük gelir ve yüksek işsizliğin nedeni aşağıdakilerden
DetaylıDENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT
DENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT 2 1. A malının fiyatındaki bir artış karşısında B malına olan talep azalıyorsa A ve B mallarının özellikleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) A ve B
DetaylıIS LM MODELİ ÇALIŞMA SORULARI
IS LM MODELİ ÇALIŞMA SORULARI Soru KPSS 2001 Otonom tüketim harcamalarının artması aşağıdakilerin hangisine neden olur? a) Denge üretim düzeyinin artmasına, LM eğrisinin sağa doğru kaymasına b) Denge üretim
DetaylıA. IS LM ANALİZİ A.1. IS
A. ANALZ A.. Analizi (Mal Piyasası) (Investment aving) (atırım Tasarruf) Eğrisi, faiz oranları ile gelir düzeyi arasındaki ilişkiyi gösterir. Analizin bu kısmında yatırımları I = I bi olarak ifade edeceğiz.
DetaylıK ve L arasında ikame yoktur. Bu üretim fonksiyonu Şekil
MALİYET TEORİSİ 2 Maliyet fonksiyonunun biçimi, üretim fonksiyonunun biçimine bağlıdır. Bir an için reçel üreticisinin, bir birim kavanoz ve bir birim meyve toplayıcısı ile bir birim çıktı elde ettiği
DetaylıDENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT
DENEME SINAVI A GRUBU / İKTİSAT 2 1. Tamamlayıcı mallardan birinin (otomobil-benzin) fiyatındaki artış diğer malın talebini azaltacak, talep eğrisini sola kaydıracaktır. Örneğin benzin fiyatındaki artış
DetaylıMikro1 ĐKTĐSAT BÖLÜMÜ MĐKROĐKTĐSAT 1 DERSĐ ARA-SINAV SORULARI 08.11.2010 ID: B
MERSĐN ÜNĐVERSĐTESĐ ĐKTĐSADĐ VE ĐDARĐ BĐLĐMLER FAKÜLTESĐ ĐKTĐSAT BÖLÜMÜ MĐKROĐKTĐSAT 1 DERSĐ ARA-SINAV SORULARI 08.11.2010 ID: B Mikro1 Çoktan Seçmeli Sorular Sorunun yanıtı olan veya cümleyi en iyi şekilde
Detaylı1.a) Doğru. Ölçek ekonomisi ortalama maliyet azalıyor demektir. Ortalama maliyet son birim maliyeti ortalamanın altındaysa ancak ve ancak azalır.
Sloan Yönetim Okulu 15.010/ 15.011 Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Đş Kararları için Đktisadi Analiz Profesör McAdams, Montero, Stoker ve van den Steen 1.a) Doğru. Ölçek ekonomisi ortalama maliyet azalıyor
DetaylıBölüm 4 ve Bölüm 5. Not: Bir önceki derste Fiyat, Piyasa kavramları açıklanmıştı. Derste notlar alınmıştı. Sunum olarak hazırlanmadı.
Bölüm 4 ve Bölüm 5 Not: Bir önceki derste Fiyat, Piyasa kavramları açıklanmıştı. Derste notlar alınmıştı. Sunum olarak hazırlanmadı. Talep Piyasada satıcıların faaliyetleri arzı, alıcıların faaliyetleri
DetaylıMATEMATİK-II dersi. Bankacılık ve Finans, İşletme, Uluslararası Ticaret. Bölümleri için FİNAL Çalışma Soruları
MATEMATİK-II dersi Bankacılık ve Finans, İşletme, Uluslararası Ticaret Bölümleri için FİNAL Çalışma Soruları ] e d =? = u d= du du d= udu u u e d= e d= e = edu= e + c= e + c ] e d =? = + = e + c e d e
DetaylıÜnite 2. Kısa Dönem Üretim Maliyetleri. Finansal Ekonomi Tezsiz Yüksek Lisans Programı MAL PİYASASI. Doç. Dr. Selahattin KAYNAK
Kısa Dönem Üretim Maliyetleri Ünite 2 Finansal Ekonomi Tezsiz Yüksek Lisans Programı MAL PİYASASI Doç. Dr. Selahattin KAYNAK 1 Ünite 2 KISA DÖNEM ÜRETIM MALIYETLERI Doç. Dr. Selahattin KAYNAK İçindekiler
DetaylıOptimizasyon İçin Kök(Generic) Model (Doğrusal-Olmayan Programlama Modeli)
ISLE 403 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI I DERS 2 NOTLAR Optimizasyon İçin Kök(Generic) Model (Doğrusal-Olmayan Programlama Modeli) X, karar değişkenlerinin bir vektörü olsun. z, g 1, g 2,...,g m fonksiyonlardır.
DetaylıBÖLÜM 9. Ekonomik Dalgalanmalara Giriş
BÖLÜM 9 Ekonomik Dalgalanmalara Giriş Çıktı ve istihdamdaki kısa dönemli dalgalanmalara iş çevrimleri diyoruz Bu bölümde ekonomik dalgalanmaları açıklamaya çalışıyoruz ve nasıl kontrol edilebileceklerini
DetaylıSloan Yönetim Okulu 15.010/15.011 Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Güzl 2004 Professors Berndt, Chapman, Doyle ve Stoker
Sloan Yönetim Okulu 15.010/15.011 Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Güzl 2004 Professors Berndt, Chapman, Doyle ve Stoker ÖDEV #5 ÇÖZÜMLER 1. a. Oyun Analizi i. Nash Dengesi Bir çift hamle Nash dengesidir
DetaylıBu optimal reklam-satış oranının reklam etkinliğini (reklam esnekliği) fiyat esnekliğine bölerek de hesaplarız anlamına gelir.
Sloan Yönetim Okulu 15.010/ 15.011 Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Đş Kararları için Đktisadi Analiz Profesör McAdams, Montero, Stoker ve van den Steen 2000 Final Sınavı Cevapları: Asistanların Notlandırması
DetaylıMİKRO İKTİSAT 1. Aşağıdakilerden hangisi ekonomide belirtilen ihtiyaçların özelliklerinden biridir? A) İhtiyaçlar sabittir B) İhtiyaçlar birbirini
MİKRO İKTİSAT 1. Aşağıdakilerden hangisi ekonomide belirtilen ihtiyaçların özelliklerinden biridir? A) İhtiyaçlar sabittir B) İhtiyaçlar birbirini tamamlayabilirler C) Subjektiftir D) Kesinlikle parayla
DetaylıTAM REKABET PİYASASINDA
TAM REKABET PİYASASINDA MALİYE POLİTİKASI 1. GötürüG Usulde Vergilerin Firma Üzerine Etkileri 2 Bu tür vergi, firmanın kâr, satış geliri ve üretim miktarı gibi değişkenlerinden bağımsızdır. Kısa Dönemde
Detaylı2.BÖLÜM ÇOKTAN SEÇMELİ
CEVAP ANAHTARI 1.BÖLÜM ÇOKTAN SEÇMELİ 1.(e) 2.(d) 3.(a) 4.(c) 5.(e) 6.(d) 7.(e) 8.(d) 9.(b) 10.(e) 11.(a) 12.(b) 13.(a) 14.(c) 15.(c) 16.(e) 17.(e) 18.(b) 19.(d) 20.(a) 1.BÖLÜM BOŞLUK DOLDURMA 1. gereksinme
DetaylıİKTİSAT. İktisata Giriş Test Dolmuş ile otobüs aşağıdaki mal türlerinden
İktisata Giriş Test - 1 1. Doğada insan ihtiyaçlarına oranla kıt olan elde etmek için çaba sarf edilen ve fiyatı olan mallara ne ad verilir? A) Serbest mallar B) İktisadi mallar C) Nihai mallar D) Üretici
Detaylı1. Devletin Piyasaya Müdahalesi ve Fiyat Kontrolleri
DERS NOTU 03 ARZ VE TALEP UYGULAMALARI Bugünki dersin işleniş planı: 1. Devletin Piyasaya Müdahalesi ve Fiyat Kontrolleri... 1 A. Tavan Fiyat Uygulaması... 2 1. Kira Kontrolü... 3 B. Taban Fiyat Uygulaması...
DetaylıI. Piyasa ve Piyasa Çeşitleri
DERS NOTU 02 PİYASA TALEP VE ARZ KAVRAMLARI PİYASA DENGESİ Bugünki dersin işleniş planı: I. Piyasa ve Piyasa Çeşitleri... 1 1. Mal ve hizmet piyasaları... 1 2. Faktör Piyasaları... 2 II. Talep Kavramı...
DetaylıModern Makro İktisat Seçilmiş Problemlerin Çözümleri N. K. Ekinci (nekinci@metu.edu.tr)
Modern Makro İktisat Seçilmiş Problemlerin Çözümleri N. K. Ekinci (nekinci@metu.edu.tr) Bölüm 2: 1. a) U(A) = 2, U(B) = 2 ve U(C) = 3 olduğuna göre AIB, CPA ve CPB olur. 2. Örnek 2.3 3. (e) hariç hepsi
DetaylıKamu bütçesi, Millet Meclisi tarafından onaylanıp kanunlaşan ve devletin planlanan gelir ve harcamalarını gösteren yıllık bir programdır.
97 BÖLÜM 6. KAMU BÜTÇESİ ve MALİYE POLİTİKASI (KEYNESYEN MODEL DEVAMI) Kamu bütçesi, Millet Meclisi tarafından onaylanıp kanunlaşan ve devletin planlanan gelir ve harcamalarını gösteren yıllık bir programdır.
DetaylıDengede; sızıntılar ve enjeksiyonlar eşit olacaktır:
Sızıntılar: Harcama akımından çıkanlar olup, kapalı ekonomide tasarruflar (S) ve vergilerden (TA) oluşmaktadır. Enjeksiyonlar: Harcama akımına yapılan ilaveler olup, kapalı bir ekonomide yatırımlar (I),
Detaylı