Belirli ses basınç seviyelerine maruz kalan ikamet eden kişi sayısı. Belirli ses basınç seviyelerine maruz kalan alanların büyüklüğü.

Transkript

1 Gürültü Haritalama Gürültü Haritalama Nedir? Gürültü haritalaması, bir bölgede yaşayan nüfusun gürültüden dlayı ne kadar rahatsız lduğunun belirlenmesi ve bu nüfusun maruz kaldığı çevresel gürültünün değerlendirilmesidir. Bunun için, çeşitli gürültü kaynaklarından (araba trafiği, raylı trafik, havaalanları, sanayi) dğan gürültü yükünü gösteren gürültü haritaları hazırlanır. Gürültü haritalarında bir yıl byunca tüm gün (Lden) ve gece (Lnight) için rtalaması alınan yük değerleri gösterilmektedir. Ayrıca gürültü hartaları ile kaç vatandaşın belli ses değerleriyle rahatsız edildiği belirlenmektedir. Gürültü haritalanmasının ve bunun üzerine luşturulan gürültü eylem planlamasının hedefi, çevre gürültüsünden dlayı önemli ölçüde etkilenmiş sahaları ayırt etmek ve buralarda uygun önlemler almaktır. Türkiye genelinde gürültü srununun belirlenmesi ve gerekli kntrl tedbirlerinin alınabilmesi için gürültü haritalarının ve harita snuçlarına göre eylem planlarının hazırlanması büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla, bir yandan, gürültü haritalaması yapılacak alanın GIS verileri ; (cğrafi veriler, bina verileri, arazi verileri, gürültü kaynaklarının knumu, binaların knumu, binaların yüksekliği, ikamet edenlerin sayısı, binaların kullanımı vb.) diğer yandan da gürültü emisyn verileri (örn.; tmbil, tren veya uçak sayısı ve tipi; ulaşım araçlarının hızı; karayllarının ve demirylu hatlarının özellikleri; sanayi tesislerinin veya bunların bölümlerinin ses gücü seviyeleri) tespit edilmelidir. Bu verilere dayanılarak, gürültü maruziyeti, mevzuatlarda belirtilmiş lan hesaplama mettları ile hesaplanır. Bu hesaplama farklı yazılım üreticileri tarafından geliştirilen özel yazılımlarla yapılmaktadır. Gürültü haritaları şunları gösterebilir: Eşit ses basınç seviyesi eş yükselti eğrileri (izfnlar). Knutların cephesindeki ses basınç seviyeleri. Belirli ses basınç seviyelerine maruz kalan ikamet eden kişi sayısı. Belirli ses basınç seviyelerine maruz kalan alanların büyüklüğü. Gürültü Haritalamada İhtiyaç Duyulan Veriler Nelerdir? Genel Dijital Veriler: Veritabanı Gürültü yayılım hesaplaması için dijital bir veritabanına ihtiyaç vardır. Bu veritabanı, her bir gürültü türüne yönelik tüm hesaplamalar için kullanılır ve daha snra gelen, üst üste binen gereferanslı katmanları içerir. Ge referansın anlamı, tüm katmanların aynı krdinat sisteminde yer alması ya da bunların uygun bir biçimde yeniden prjelendirilmesi demektir. Bunun için her bir çıkış krdinat sisteminin bilinmesi gerekir. Türkiye nin ülke çapındaki bir gürültü haritalanması için tek tip bir krdinat sistemi tavsiye edilir. Arazi Mdeli Yer yüzeyinin anlatımı dijital yükseklik çizgileri ya da nktaları (en küçük adım mesafesi 1 m) biçiminde ele alınabilir. Knumun 1 m den daha küçük ve yüksekliğinin de 0,5 m den daha düşük belirlenmesi arzu edilmektedir. Özellikle kaynakların yakınında yüksekliğe dair mümkün mertebe tam bir bilgi edinilmesine dikkat edilmelidir, çünkü kaynak ve yakınında nu perdeleyen yapının yükseklik ilişkisi hesaplama snucunun açısından büyük önem taşımaktadır. Şayet yükseklik bilgileri geleneksel haritalar şeklinde ve kağıt üzerinde (analg) mevcutsa, zaman bunlar kullanılmalıdır. Bu durumda bunlar taranmalı ve içeriğinde yer alan yükseklik bilgileri knumlarına uygun bir şekilde (ge referanslı) dijitalleştirilmelidir. Alışıla geldiği şekilde bu fnksiynlar gürültü hesaplama prgramlarının içinde yer almaktadır. Arazi mdeli verileri, gürültü hesaplama prgramları tarafından dxf ve shape frmatında işlenebilmektedir. Bina (3B lu Kütük Mdeli) Bilgileri

2 Esas larak tüm binalar ses engelleyici lduğu kadar aynı zamanda da kruyucu nesnelerdir (turulan binalar, hastaneler, kullar).binaların knum ve yükseklikleri özellikle kaynağa yakın lanlar mümkün lduğunca tam ve güncel larak tespit dilmelidir. Bu arada yükseklikler binalardaki kat sayısına göre belirlenebilir. Katların yüksekliği de 3 metre larak alınabilir. Şayet bu bilgiler mevcut değilse, ya bölgeye gidilerek yerinde sağlanabilir ya da gerekiyrsa yerin knumuna göre luşturulacak standart değerler kullanılabilir. Bina planlarında çk fazla detayın yer alması hesaplama snuçlarının kalitesi bakımından önemli değildir. 1 ila 2 m kenar uzunluğuna sahip cephe unsurları ihmal edilebilir. Tek başına duran ve 25 m² den daha küçük lan binalar hariç tutulabilir. Her bir bina nesnesine özellik larak ilave bilgilerin eklenmesi gerekir. Bu bilgiler şunlardır: Dsya Numarası (ID) Adres Kullanım şekli Binada turanların sayısı Knutların sayısı Bu arada kullanım şekli altında şu dört kategri yer almalıdır: Mesken, eğitim (gerektiğinde kreşler de dahil edilir), hastaneler ve diğerleri. Nüfus Verileri Binaya dayalı herhangi bir turan sayısı elde mevcut değilse, kullanılan knut alanı (brüt bina alanının yaklaşık larak % 80 i) üzerinden turan sayısı tahmin edilebilir. Bunun için lkal isabet eden bir her turan için knut alanı faktörü belirlenmelidir. Karaylu Gürültü Haritası Verileri Ulusal mevzuata [1] uygun bir biçimde yalnızca yerleşim alanları dışında kalan ana trafik yllarının gürültü haritaları çıkarılmalıdır. Yerleşim alanlarının içinde de gürültü bakımından önem arz eden diğer ylların ele alınması gerekir. Bir ylun gürültü bakımından önem arz edip etmediği önemli ölçüde trafik yğunluğuna ve de yerleşim yerlerine ve diğer krunması gereken kullanım yerlerine lan uzaklığına bağlıdır. Karayllarındaki emisynların tanımlanması için şu hususlarla ilgili bilgilerin lması önemlidir: Ylların knumu ve enine kesiti Trafik miktarı Karaylu trafik gürültüsünün hesaplanması için yıllık seyreden mtrlu taşıtların (tmbil, kamyn) tplam sayısı önemli bir ölçüttür. Mtsikletlerin de tmbiller larak değerlendirilmesi tavsiye edilir. Hesaplama prgramı için giriş ölçüsü larak ilgili yıla tekabül eden rtalama günlük trafik miktarı (DTV) tespit edilmelidir. Kamyn trafiğinin ranı Hız ve trafik akışı Günlük trafik miktarı gündüz, akşam ve gece saatlerine bölünmelidir. Aynı durum kamynların yüzde ranları için de geçerlidir (> 3,5 t).gürültünün hesaplanmasına sürüş hızı da dahil edilir. Burada izin verilen en yüksek hız limitlerinin esas alınması tavsiye edilir. Trafik akışına ilişkin srgulanan veri girişleri ile ilgili larak genelde kesintisiz akan trafik standart değerinin kullanılması tavsiye edilir. Yukarıda belirtilen verileri elde etmek için ilk önce ulaşım idarelerinde güncel verilerin lup lmadığı ya da hangi verilerin lduğu tespit edilmelidir. Trafik miktarına ilişkin bilgilerin sağlanması gerektiğinde tmatik ya da manuel sayımların yapılması gerekir. Yl yüzeyinin türü Araç ylu kaplamalarının değişik türleri gürültü luşumunu büyük ölçüde etkilemektedir. Gürültülü kaldırım taşı kaplamalarından gürültüyü azaltıcı açık gözenekli asfaltlara kadar 10 db(a) civarında bir ses aralığı mevcuttur. Gürültü hesaplama prgramlarında farklı kategriler için uygun düzenleme değerleri bulunmaktadır. Şayet uygun veriler yksa kural larak sağlam bir tahmin için betn ya da luklu dökme asfalt kullanılır. Köprü ve tünellerin knumu

3 Rampalar ve tek istikametli yllar Demirylu Gürültü Haritası Verileri Gürültü haritaları, yerleşim alanlarının dışında kalan yalnız ana demirylu hatları için ulusal mevzuata [1] uygun larak çıkarılmalıdır. Yerleşim alanlarının içinde gürültü açısından önem arz eden diğer raylı yllar (düşük randa trafik yğunluğu lan güzergahlar, hızlı tren, şehir çevresini dlaşan raylar, metrlar vs.) ele alınmalıdır. Bir güzergahın gürültü açısından önemli lup lmadığı önemli ölçüde trafik yğunluğundan ve de yerleşim yerleri ve diğer krunması gereken kullanım alanlarına lan uzaklığına bağlıdır. Demiryllarındaki emisynların tanımlanması için şu hususlarla ilgili bilgilerin lması önemlidir: Tren sayısı Tren türü Fren türü Ray yatağının türü Hız Rayların durumu Köprü ve tünellerin knumu Havaalanı Gürültü Haritası Verileri Özel veriler 3 bölümden luşmaktadır, bu veriler şunlardır: Uçak pisti tanımı, Zemin takibinin tanımı, Hareket verileri, Özellikle her bir zemin takibi için uçak hareketiyle ilgili gerekli özel bilgilerin tplanması, havaalanı izleme sistemi lmayan bir havaalanı için çk büyük bir zrluktur. Uçak pistlerinin tanımı, AIP den (Aircraft Instrumented Paylad) hareket şekillerine aktarılmalıdır. Pistin tanımı (örn. gidilen istikamet için kuzey yönü) kntrl edilmelidir, çünkü AIP in küresel krdine sistemi (Gegraphic, WGS84) genel verilere uymayabilir (mdifiye UTM, WGS84). Elektrnik frmatta radar kayıtları mevcut değilse, zemin takiplerinin tanımı, görsel uçuş rtası (VFR) ya da radar uçuş sevk ve idaresi lmaksızın yaklaşma takipleri (STAR), kalkış takiplerine sınırlandırılabilir. Kridr genişliğinin tanımı, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) radar takipleri yapamadığından ek bir srun teşkil etmektedir. Daha fazla bilgi mevcut değilse, her zemin takibi için kridr genişliği, uçuş beklenti alanına göre düşünülmelidir. Takipler en başta 30 km den fazla yayılırsa, pratik nedenler sebebiyle, farklı zemin takipleri (SID, STAR) birleştirilmelidir. Uçak türleri (ATD), uçak durumu (kalkış yada varış), takip ve zaman dilimi (gün, akşam ve gece) anlamına gelen kalkış ve varışların hareket verilerini her bir zaman dilimi esnasında düzenlemek büyük bir srundur. Bilhassa yerel zamanda üç yerel zaman dilimine bölünme ve yaz/kış saatlerindeki değişim gibi hava trafiği kntrlünde kullanılabilir kayıt verileri, (vs. GMT) dğrudan kullanılamayabilir, fakat yazılıma göre işleme tabi tutulmalıdır. Ayrıca akustik özelliklerini tanımlayan uçak gruplarına her bir uçağı tahsis etmek gerekmektedir. Her uçak, uçak kuyruk numarasıyla bir uçak mdeline bağlıdır. Herbir uçak mdeli için ICAO, bir uçak tür göstergesi belirlemiştir (ATD). Snuç larak, ATD (Istanbul için nerdeyse 3000 de 400) 30 uçak grubuna ayrılmalıdır.

4 Hareket verileri listesi, yazılımın veri hareket frmlarına girilebilmesi için bir araya getirilmelidir ve dikkatlice kntrl edilmelidir, çünkü bazen, Kullanımda lan pist ile zemin takibi arasındaki bağlantı yanlış labilir, Hareket ve zemin takibi (özellikle VFR tarafından) arasındaki ilişki eksik labilir, Zaman bilgisi ya da uçak tür göstergesi eksik ya da yanlış uçak tür göstergesi lan hareketler vardır (vs..) Gürültü Haritası Hazırlanacak Alanlar Yerleşim Alanları Gürültü Haritalama, Avrupa Birliği mevzuat uyumu çerçevesinde ülkemizde uygulanmaya başlanan bir kavramdır. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği gereğince nüfusu yüz binden fazla lan, şehirleşmiş alan larak kabul edilen ve nüfus yğunluğunun kilmetre kare başına 1000 kişiden fazla lduğu alanlar için Gürültü haritası hazırlanması gerekmektedir. gürültü haritası hazırlanması gereken yerlerşim alanları listesini görüntülemek için tıklayınız... Ana Karaylları gürültü haritası hazırlanması gereken yerlerşim alanları listesini görüntülemek için tıklayınız... Ana Demirylları gürültü haritası hazırlanması gereken yılda altmış binden fazla trenin geçtiği ana demir ylları; HAT KESİMLERİ KM TREN/YIL Haydarpaşa-Gebze demirylu Sincan-Ankara Ankara-Kayaş Havaalanları gürültü haritası hazırlanması gereken yılda elli binden fazla iniş kalkışın yapıldığı ana havaalanları; Ankara Esenbğa Uluslararası Havalimanı İstanbul Atatürk Uluslararası Havaalanı İzmir Adanan Menderes Uluslararası Havaalanı Antalya Uluslararası Havaalanı larak belirlenmiştir. Gürültü Haritalarının hazırlanmasından srumlu kurum/kuruluşlar

5 Gürültü haritası hazırlamakla srumlu kurum/kuruluşlar haritalamada hangi yöntemleri kullanabilirler? Yerleşim yerleri ve ulaşım kaynakları (karaylları, demirylları ve havaalanları) için gürültü haritalarının hazırlanmasında yetkili idareler 3 farklı yaklaşım izleyebilir. Yaklaşım 1: Yetkili idare, gürültü haritalarının hazırlanması işini tamamen kendisi yürütür. (veri eldesi, veri yönetimi ve gürültü maruziyetinin hesaplanması). Yaklaşım 2: Yetkili idare, veri eldesi işini kendisi yürütür ve hesaplamaları üçüncü bir tarafa yaptırabilir (Gürültü haritalamada uzman üniversitelere veya özel uzman firmalara). Yaklaşım 3: Yetkili idare, gürültü haritalarının hazırlanması işini üçüncü bir tarafa yaptırabilir. (Gürültü haritalamada uzman üniversitelere veya özel uzman firmalara). Yetkili idare, gürültü haritalama işini kendisi yürütebilmesi için, veri eldesi, veri yönetimi ve gürültü maruziyetinin hesaplanmasına yönelik yeterli sayıda uzman persnele sahip lmalı aynı zamanda gürültü maruziyetinin hesaplanması için Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen standartlara uygun yazılım prgramı ve bilgisayar dnanımına da sahip lmalıdır. (Gürültü haritalama yapacak üçüncü taraflarda bulunması gereken asgari şartlar, yetkili idare de sağlanmalıdır) Yetkili idare, gürültü haritalama işini üçüncü taraflara yaptırması halinde dahi, üçüncü taraflarca yapılan gürültü haritalarının kntrlüne yönelik larak, gürültü haritalamada uzman persnel, yazılım prgramı ve bilgisayar ve dnanımını kendi bünyesinde bulundurmalıdır. Gürültü haritası hazırlayacak uzman kişi/kişilerin sahip lması gereken kriterler nelerdir? Gürültü haritalamada çalışacak persnel; üniversitelerin mühendislik, mimarlık ve fen fakültelerinden mezun ve bu çalışmaları yürütecek seviyede uzmanlığa sahip lması bu kapsamda; en az, Bakanlığımızca luşturulmuş Temel Akustik Knuları nı içeren Eğitim Prgramını (A/A-2 Tipi Sertifika Prgramı) ve gürültü haritaları hazırlanacak kaynaklara bağlı larak Gürültü Haritalama Knuları nı içeren Eğitim Prgramını (B-1ve/veya B-2) alması gerekmektedir. Bakanlıkça luşturulmuş eğitim prgramlarında belirtilen knularda terik veya uygulamalı çalışmalar yapmış öğretim görevlileri ile bu knularda yüksek lisans ve dktra

6 prgramlarını tamamlamış kişiler de bu knuları yürütecek şekilde uzman larak değerlendirilir. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen standartlara uygun yazılım prgramı ve bilgisayar dnanımına da sahip lmalıdır. Gürültü Haritalama işinde ölçüm de yapılacak ise kullandıkları ölçüm metdlarınına yönelik Bakanlığımızdan Ön Yeterlik/Yeterlik belgesine sahip lmalıdır. Ulusal veya uluslararası karaylu, demirylu, havaalanı ve endüstriyel alanların gürültü haritalama işinde tecrübesi lması gerekmektedir. Harita Hesaplama Mettları Hllanda Hesaplama Metdu (Demirylları İçin) Fransız Hesaplama Metdu (Karaylları İçin) ECAC.DOC.29 (Havaalanları İçin) TS ISO Standardı (Sanayi Alanları İçin) Hazırlanan Gürültü Haritalarından Nasıl İstifade Edilir? Çevre Düzeni Planlarının hazırlanması aşamasında, hazırlanan gürültü haritaları snuçları ile gürültü unsuru göz önünde bulundurularak ileride luşabilecek gürültü prblemleri büyük randa, planlama aşamasında önlenmiş lacatır. Gürültü haritaları, gerekli kntrl tedbirlerinin alınması gereken alanların belirlenmesini sağlamaktadır. Bu kapsamda Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği gereğince hazırlanması gereken eylem planlarına ışık tutacaktır. Bu ylla; herhangi bir nktada, herhangi bir gürültü kaynağının luşturduğu gürültü seviyesi hakkında kamuyunun bilgilendirilmesi sağlanmış lunacaktır. Haritalar halkın erişimine sunulacak mıdır? Hazırlanan gürültü haritaları ilgililerce kamuyunun erişimine sunulacaktır. Ayrıca, Çevre ve Orman Bakanlığı bu kapsamda bir veri bankası luşturacaktır. Gürültü Haritaları ne kadar süre güncellenecektir? Stratejik gürültü haritaları hazırlandıkları tarihten snra en az beş yılda bir gözden geçirilir ve gerektiğinde revize edilir.