ÖNSÖZ 2 VARROA PARAZÝTÝNÝN ARICILIK AÇISINDAN ÖNEMÝ 4 BALI ARICIDAN ALIN 8 NEKTAR VERÝMÝNE ETKÝ EDEN ETMENLER 10 KARNÝYOL ARISI 12

Transkript

1

2

3 içindekiler ÖNSÖZ 2 VARROA PARAZÝTÝNÝN ARICILIK AÇISINDAN ÖNEMÝ 4 BALI ARICIDAN ALIN 8 Sahibi Rasim KAPLAN Birlik Baþkaný Yazý Ýþleri Müdürü Mehmet AKBULUT Editör Dr. Ali KORKMAZ Fotoðraflar Sermin YILMAZ Reklam Sermin YILMAZ Yönetim Yeri Adresi Samsun Ýli Arý Yetiþtiricileri Birliði Bankalar Cd. Ferah Sk. Anakent Ýþ Merkezi No.24 Samsun Telefon NEKTAR VERÝMÝNE ETKÝ EDEN ETMENLER 10 KARNÝYOL ARISI 12 KÜÇÜK KOVAN BÖCEÐÝ 14 FINDIK BAHÇELERÝNDE ZÝRAÝ MÜCADELE VE ARILAR16 Fax saybir55@hotmail.com web Samsun Ýli Arý Yetiþtiricileri Birliði Yayýný Olan PETEK Dergisi Yaygýn Süreli Yayýndýr Dizgi/Baský Kardeþler Ofset Pazar Mh. Necatiefendi Sk. No.41 Tel: * Samsun kardeslerofset55@hotmail.com PAZARLAMA BÝR OLAY DEÐÝL, BÝR SÜREÇTÝR18 ARILAR GÝBÝ OLMAYIN 20 HABERLER 23 1

4 ÖNSÖZ Bölgemiz arý yetiþtiriciliðinde sahip olduðu coðrafi konum bakýmýndan önemli geliþtirip yenileyemeyenlerin ayakta ve hayatta kalmalarý zordur. Her halde sahte bir yere sahiptir. Bizler üretirken ayný bal üretenlerinde bundan cesaret aldýklarýný zamanda bu güzel verimli sahalarý da sanýyorum. korumuþ oluyoruz. Öyleyse bundan böyle iþimizde daha Zaman zaman ifade ettiðim gibi yine çok eðitim bilgi ve daha çok bilinçlenmeye sizden birliðimize daha çok güç vermenizi ve ihtiyacýmýz var demektir. Rasim KAPLAN sizlerle birlikte güçlenen birliðimizden güç almanýzý istiyorum. Eðer sizlerin katký ve katýlýmlarýyla Biz güç ve güvenimizi bilgiden alýrsak bu bilgi halkýmýza güven olarak geri dönecek tüm zamanlarda bizim marka Yönetim Kurulu Baþkaný beklenen geliþimi yakalayabilirsek olmamýzý saðlayacaktýr. Deðerli Meslektaþlarým. Meslek gruplarý tek tek bireylerle birlikte toplumda yerleþen ve tanýnan "Ortak Bilinç"in oluþmasýnda kuþkusuz ki çok önemli yere sahiptir. Bizler ne kadar güçlenirsek, bu alaný kötü niyetlerine alet eden kimselerin de cesaretini o kadar kýrmýþ oluruz. Birlik olarak üstlendiðimiz bu görev de bizden bunu beklemektedir. ülkemizin önde gelen birliklerinden olmayý baþarabilir, bugün karþýlaþtýðýmýz birçok zorluðunda üstesinden daha kolayca gelebiliriz. Bunda kuþkum yoktur. Kuþkusuz taþýdýklarý misyonu bilenler buna göre vizyonlarýný da belirlemelidirler. Deðerli üyelerimiz Bütün gayretimiz üreticimizle, yetiþtiricimizle ve üyelerimizle bu kriterlere cevap veren birliðimizi daha güçlendirip ileri götürebilmektir. Bize güvendiðiniz ve bu ihtiyaçlara cevap vermeye çalýþtýðýnýz için size gönülden teþekkür ediyor, çalýþmalarýnýzda Ortak Bilincin oluþum süreci içerisinde ise bir meslek gurubu olarak arýcýlarýn yeri ve rolünün önemli olduðunu biliyoruz. Bu anlamda ciddi bir iþ yaptýðýmýzýn farkýnda olduðumuzdan kuþkum yoktur. Bu sektörde alýn teri dökerek emeðinin gücüyle yaptýðý iþin bilincinde olan ekmeðini bu anlayýþla kazanmaya çalýþan binlerce üreticimiz vardýr. Ancak son yýllarda gýda sektöründe yaþanan sahteliklerin bu sektöre de yansýmýþ olmasý üzüntü vericidir. Yaþanan olaylarýn gerçek üreticilerimizi de üzdüðünü hatta yýprattýðýný biliyorum. Bunu elde etmek için de sorumluluklarýmýzý yeniden gözden geçirmek zorundayýz. Sizlerde biliyorsunuz ki sahte bal üretip halkýmýzý kandýranlarýn karþýsýnda bir güven unsuru olarak kalmayý baþarmamýz birliðimiz sayesinde olmuþtur. Öyleyse her geçen gün kendini daha da yenileyen ve geliþtiren bireyler olarak öne çýkmak gerekmektedir. Marka olmanýn yolunun da buradan geçtiði unutulmamalýdýr. Deðerli arýcýlar, Kýsacasý dün olduðu gibi bugünde Sizlerde biliyorsunuz ki kendini baþarýlar diliyorum. Böyle bir olumsuzluðu topluma anlatarak kötü tesirlerini bertaraf etmenin tek yolunun da hepimizin "Birlikten güç doðar" anlayýþý insan haklarýna saygýlý, güvenilir, saðlýklý gýda üretimi ve sunumunda arýcýlar çok önemli yere sahiptir. Karþýlaþtýðý talihsizlikler gerçek içerisinde hareket etmekle yetiþtiricileri inançla yürüdükleri 2 çözüleceðini ifade etmek istiyorum. yoldan asla geri çeviremeyecektir. 3

5 4 Yrd. Doç. Dr. Semiramis KARLIDAÐ Ýnönü Üniversitesi, Hekimhan Meslek Yüksekokulu, Malatya. Tanýmý, Bal Arýlarýna Geçiþi ve Dünyada Yayýlýþý Varroa paraziti (Varroa destructor) Apis mellifera bal arýlarýnýn en ciddi sorunlarýndan birisidir ve dünyada sürekli yayýlma göstermesi arýcýlarý endiþelendirmektedir. Asya, Avrupa, Kuzey Afrika ve Güney Amerika'da önemli derecede arý ölümlerine neden olmuþtur. Arýlarýn larva, pupa ve erginleri üzerinde kan emerek yaþarlar. Hem kapalý yavru gözlerinde ve hem de ergin arýlarda yaþamasý, koloni yaþamýna çok iyi uyum saðlamasý ve kolayca arýdan arýya geçebilmesi kontrolünü güçleþtirmektedir. Bu sebeple ülkemiz ve dünya arýcýlýðý ciddi þekilde bu akarýn tehdidi altýndadýr. Varroa, bal arýsýna ulaþabildiði her yerde onun asalaðý olabilecek güçtedir. Petek gözlerde larva üzerinde bir veya birkaç Varroa olduðunda larva geliþmesini sürdürebilmekte ve ölüm olmakta, fakat bu sayý 6 veya daha fazla olduðunda ölüm olmakta veya olgunlaþarak meydana gelen ergin arý, normal fonksiyonunu yapamamaktadýr. Bal arýlarýnýn kitle halinde ölümüne neden olan akar, halen ülkemizdeki bütün kolonilerde deðiþik yoðunluklarda mevcut bulunmakta ve arýcýlýðýmýzýn en büyük problemleri arasýnda yer almaktadýr. Mücadele yapýlmadýðý veya geliþigüzel ilaçlarla bilinçsiz þekilde parazite karþý önlem alýnmaya çalýþýldýðý takdirde, arý bireyleri büyük ölçüde zarar görmekte ve bazen birçok kovan bir anda sönebilmektedir. Dünyada 4 arý türünde Varroa yalnýzca Apis cerana ve Apis mellifera kolonilerinde yaþayabilmektedirler. Apis dorsata ve Apis florea kolonilerinde ise görülmemektedir. Arý akarýnýn konukçusu olan bal arýsý türleri kovan içinde yaþarlar ve kovan içi sýcaklýðýný VARROA PARAZÝTÝNÝN ARICILIK AÇISINDAN ÖNEMÝ gönderilen arýlar vasýtasýyla olmuþ ve 1963 yýlýnda da Filipinler'de görülmüþtür yýlýnda Rusya'nýn doðusunda Manchuria sýnýrýna yakýn bir yerde rastlanmýþtýr yýlýnda Japonya'ya bulaþmýþ, 10 yýl içinde ülkenin her yerine yayýlmýþtýr. Akar, yýllarý arasýnda Rusya'da büyük koloni kayýplarýna neden olurken; 1973 yýlýnda Japonya'dan Paraguay'a ihraç edilen bulaþýk kovanlarla taþýnmýþ ve Güney Amerika'ya sýçramýþtýr. Akar hýzla Arjantin, Brezilya ve Kolombiya'ya yayýlmýþ ve orta Amerika'nýn kuzeyinde Meksika'da da saptanmýþtýr. Amerika Birleþik Devletleri'nde ise ilk defa 1987 yýlýnda 3 eyalette tespit edilmiþ, ayný yýl Kanada'ya bulaþtýðý bildirilmiþtir. Arý akarýnýn Avrupa'ya yayýlmasý iki yolla gerçekleþmiþtir. Bunlardan ilki, Kýrým'ýn kuzeyinde ve Ukrayna'da yaþayan köylülerin Avrupa Rusya'sýna yerleþtirilmeleri sýrasýnda, arýcýlarýn enfeksiyon almýþ kovanlarýný da bu yeni yerleþim alanlarýna taþýmalarýyla olmuþtur. Diðer ikinci yol ise, üzerinde bilimsel araþtýrmalar yapmak amacýyla Pakistan'dan Federal Almanya'ya 1974 yýlýnda getirilen bulaþýk kovanlardýr. Ancak bu deneme kovanlarýnýn tamamý muhtemel bir bulaþmayý önlemek amacýyla kýsa sürede yakýlarak yok edilmiþtir. Yine de bazý kolonilerde arý akarýna rastlanmasý, daha yoðun iç karantina önlemlerinin alýnmasýný zorunlu hale getirmiþtir yýlýnda Avrupa Rusya'sý ve özellikle Kafkasya'dan Bulgaristan'a bulaþmýþ biyolojik materyal nakli ile geçen Varroa, bu ülkeden 1972 yýlýnda Yogoslavya'ya, 1976 yýlýnda Türkiye'ye, 1977'de Romanya'ya ve 1978 yýlýnda da Yunanistan'a bulaþmýþtýr. Varroa'nin 1982 yýlýnda da Kýbrýs'a, Güney Ýtalya'ya ve Fransa'ya girdiði belirlenmiþtir. Arý akarýnýn 1976 yýlýnda doðal bulaþma yollarý ile Bulgaristan'dan ülkemizin Trakya bölgesine girdiði tahmin edilmektedir. Egeli arýcýlarýn ayçiçeði balý için yaz aylarý baþlarýnda kolonilerini Trakya bölgesine götürmeleri sonucu bu akarýn hýzla yayýlmasýna yardýmcý olmuþlardýr. Zararlý ilkin, arý bitine çok benzetilmesinden dolayý dikkat çekmemiþtir. Ancak 1978 yýlý ilkbaharýnda Muðla ve Ýzmir'den gelen arýcýlarýn baþvurusu ile ilk tespitler yapýlmýþtýr. Tarým ve Orman Bakanlýðýnýn yýllarý arasýnda ülke çapýnda düzenlediði Varroa taramasýnda 7 il dýþýnda 60 ilin bulaþýk olduðu anlaþýlmýþ, 1983 yýlýnda ise bütün illerin bulaþýk olduðu saptanmýþtýr yýlýndan sonra arýcýlarýn arýlarý Varroa'ye karþý ilaçlamaya biraz daha fazla önem sabit tutarlar. Bu yüzden akar, açýkta bir dal üzerinde petek örerek yaþam sürdüren Apis dorsata ve Apis florea türlerinde yaþayamamaktadýr. Varroa, Java'da Apis indica (=cerana) üzerinde ilk defa tespit edilmiþ ve Hollandalý A. C. Qudemans (1904) tarafýndan ayný yýl Varroa tanýmý yapýlmýþtýr. Akar dünyada Güneydoðu Asya'dan yayýlmýþ ve zararlýnýn Apis indica'da (Hint arýsý) bulunmasýndan yaklaþýk 50 yýl sonra yayýlmaya baþlamýþtýr. Akar Apis cerana'da fazla zararlý olmadýðýndan o dönemlerde üzerinde pek fazla araþtýrma yapýlmamýþtýr. Uzun yýllardan beri Varroa ve Hindistan arýsý birlikte yaþamaktadýr. Hindistan arýlarý geliþtirdikleri çeþitli adaptasyonlar ve savunma mekanizmalarýyla parazite karþý kendilerini korumaktadýrlar. Bu mekanizmalarý sayesinde çoðalmasýný ve koloniye zarar vermesini önleyebilmektedirler. Parazite karþý duyarlý olan Apis cerana arýsý temizlik dansý ile akarýn varlýðýný bildirir. Dansý izleyen arýlar dans eden arýyý parazitlerden temizler. Diðer taraftan, Varroa, Apis cerana iþçi arý gözlerinde geliþmesini tamamlayamamakta, yalnýzca erkek arý gözlerinde çoðalabilmektedirler. Varroa'nin Apis mellifera'ya bulaþmasý ilk defa 1962 yýlýnda Hong Kong'dan Rusya (USDA) kuþaðýna 5

6 vermeleri sonucu belirgin bir þekilde iyiye doðru gitmiþtir. Arý akarý 1976 yýlýnda ülkemize giriþiyle % 6-100'e varan oranda enfeksiyon yapmýþ ve binlerce arý kolonisinin yok olmasýna neden olmuþtur. Üreme ve Geliþme Arý akarýnýn biyolojisi ile ilgili çalýþmalar birçok ülkede araþtýrýlmýþ ve yayýnlanmýþtýr. Türkiye'de ilk defa yýllarý arasýnda yapýlan bir çalýþmayla detaylýca araþtýrýlmýþtýr. Kýþýn kuluçkasýz dönemde kolonide sadece döllenmiþ diþiler vardýr. Döllü diþi parazitler kýþý ergin arý üzerinde geçirirler. Ýlkbaharda geliþmekte olan 5-6 günlük larvanýn bulunduðu gözlere, bu gözler mühürlenmeden 1-2 gün önce girerler. Ayný göze bir veya birden fazla diþi akar girip yumurta býrakabilir. Bakýcý arýlar larvalarý beslerken diþi akar larvaya geçerek larvanýn kanýyla beslenmeye baþlar. Diþi akarlarýn yumurtlamadan önce mutlaka larva hemolenfi ile beslenmeleri þarttýr. Ergin arýlarýn kaný ile beslenen diþi parazitler yumurtlama yeteneðine sahip deðildir. Beslenme sýrasýnda larvanýn hemolenfinde bulunan juvenil hormonu (JH) almasýyla yumurtalýklarý geliþir ve yumurtlamaya hazýrlanýr. Her bir akar yaklaþýk 30 saat aralýklarla 2-6 yumurta býrakýr. Genellikle ilk yumurta bir erkek, sonrakiler diþi akar olarak geliþir. Erginleþen akarlar, kuluçkasýný tamamlayýp gözden genç arýlarýn çýkmasýndan önce çiftleþirler. Tüm olgunlaþmamýþ akarlar, gözlerin açýlýp genç arýlarýn çýkmasýyla ölürler. Genç, ergin ve olgunlaþmýþ diþi akarlar ise geçen arýlara tutunurlar. Genel olarak iþçi arý gözlerinde 3, erkek arý gözlerinde ise 5 diþi akar ergin hale gelebilir. Kapalý gözlerde erkek arýlarýn geliþme süreleri 14 gün olduðu için bu gözlerde daha fazla sayýda diþi akar ergin hale gelebilmektedir. Erkek akarlar çiftleþmeden sonra kapalý göz içerisinde öldükleri için arýlar üzerinde erkek arý akarý bulunmaz. Döllenmiþ olarak gözden çýkan diþi akarlar 5 gün sonra, laboratuar koþullarýnda ise 4-13 gün sonra yumurtlamaya baþlamaktadýrlar. Ergin diþi parazitler ergin erkek ve iþçi arýlarý býraktýklarýnda yeniden Varroa'nin üreme aralýðý baþlar ve ovipozisyona hazýrlanmak için iþçi veya erkeklerin yavrulu gözlerini istila ederler. Erginleþen diþi akarlar mevsime baðlý olarak yazýn 2-3 ay, kýþýn ise 5-8 ay yaþamlarýný sürdürürler. Parazitin Belirtileri ve Koloni Yaþamýna Etkileri Varroa zararýnýn þiddetine çeþitli faktörler etki etmektedir. Bu faktörlerden en önemlisi üzerinde geliþtiði yavrunun cinsiyetidir. Diþi akar öncelikle erkek arý yavru gözlerine yumurta býrakmayý tercih eder. Sonra iþçi ve sonuncu tercihi ise ana arý larva gözleridir. Bunun nedenini farklý araþtýrýcýlar farklý þekillerde bildirmektedirler. Bir kýsým araþtýrýcýlarýn görüþü, erkek arý larvalarýnýn çýkardýðý cezp edici kokunun, diþi akarlarý kendisine çektiði yönündedir. Bazý araþtýrýcýlarýn görüþü ise, erkek arý gözlerinin çerçevenin alt ve yan kýsýmlarýnda bulunmasýndan dolayý, buradaki sýcaklýk düþük olduðu için bu gözleri tercih ettikleri doðrultusundadýr. Baþka bir fikir ise, erkek arý gözlerinin 24 gün gibi geç bir sürede açýlmasý, Varroa geliþmesini risk taþýmadan erkek arý petek gözü içinde tamamlamasýndan dolayý tercih ettiði ifade edilmektedir. Arý akarýnýn esas konukçusu A. cerana olmasýna raðmen, Varroa A. cerana, iþçi arý gözlerinde geliþmesini tamamlayamamakta, sadece erkek arý gözlerinde üreyebilmektedir. Çünkü diþi akarýn yumurtlayabilmesi için larvanýn kanýyla 60 saat beslenerek yeterince juvenil hormonu almasý þarttýr. Varroa ve A. cerana arasýnda konukçu - parazit iliþkisi dengelenmiþ olduðu görülür. A. cerana'da olduðu gibi A. mellifera'da temizlik dansý olmadýðý için ve A. mellifera larvalarýnýn hemolenfindeki juvenil hormonu yoðunluðunun fazlalýðý nedeniyle A. mellifera'da kolayca üreyip yaygýnlaþabilmektedir. Varroa dünyanýn çeþitli bölgelerine yayýldýðý için onun biyolojisini, davranýþýný ve kontrolünü önemli kýlmaktadýr. Enfeksiyon oranlarý ve koloni üzerindeki etkileri büyük oranda deðiþir. Ýklim ve arý ýrkýnýn önemli kontrol faktörleri olduðu bulunmuþtur. Varroa'nin petek gözler içindeki larvalarýn ve ergin arýlarýn kanýyla beslenmeleri sonucu arýlarda protein kaybý olmakta, bakteri, mantar ve diðer patojenler kolayca vücuda girebilmektedir. Nitekim enfeksiyon ve protein kaybý arýlarýn ömrünü kýsaltarak kýþlatma kayýplarýný artýrmaktadýr. Yaþayabilenlerde ise uçuþ aktivitesi düþmektedir. Bulaþýk oraný düzeyine baðlý olarak kolonilerde yavru üretimi ve ergin arý populasyonu azalmakta, akar yoðunluðu arttýkça koloniler sönmektedir. Mayýs ayý içerisinde bulaþýklýk oranýnýn yüksek olmasý halinde Aðustos ayýnda kuluçka faaliyeti düþer ve sonbaharda yavru ve ergin arý sayýsý hýzla azalarak koloni sönmektedir. Bu tür kolonilerde arýlar huzursuz olurlar ve petekler üzerinde þaþkýn þaþkýn dolaþýrlar. Sonuçta az sayýda kalan iþçi arýlar ve ana arý koloni devamlýlýðýný saðlayamazlar ve yaþamlarýný yitirirler. Terk edilmiþ peteklerdeki yavrular Avrupa yavru çürüklüðü hastalýðý belirtileri gösterirler ve bu petekler saðlýklý kolonilere verildikleri takdirde Avrupa yavru çürüklüðü enfeksiyonunun artýrmasýna neden olurlar. Ayrýca arý akarýnýn etkisiyle populasyonu azalan koloniler Akut Paraliz Virüsü ve diðer hastalýklara duyarlý hale gelip kolayca hastalanarak sönmektedirler. Arý akarýnýn zararlý etkisi sonucunda ana arýnýn yumurtlama yeteneðinde bir gerileme baþlar. Ýþçi arýlarýn yavru besleme ve bakým görevleri büyük ölçüde durgunlaþýr. Ana arýlarýn ve iþçi arýlarýn normal uzunluklarýnda da bir azalma gözlenir. Larva döneminde Varroa' ile bulaþýk olmayan iþçi arýlarýn 27.8 gün yaþamasýna karþýlýk bulaþýk arýlarýn 13.6 gün yaþadýklarý tespit edilmiþtir. Diðer taraftan bulaþýk kolonideki erkek arýlarýn sayýsý dikkat çekecek kadar azalýr ve cinsel güçleri zayýflar. Varroa konukçu arýnýn zayýfladýðýný hissettiðinde onu terk ederek yeni konukçusuna geçer ve sindirim sisteminde bulunan hastalýk yapan mikroorganizmalarý yeni konukçusuna aktarýr. Varroa'nin tarlacý arýlara bir diðer etkisi de aðýrlýk yapmaktan ileri gelen zararýdýr. Arýnýn üzerinde tutunan akar veya akarlar, konukçusunun normal þekilde uçmasýna, polen ve nektar taþýmasýna engel olurlar. Parazitli arýlar kovan içerisinde ve çevresinde sürünerek dolaþýrlar. Parazitin neden olduðu ekonomik kayýplar; arýlarýn bakým þekli, bulaþmanýn yoðunluðu, devamý ve kolonideki akar sayýsýný azaltmak için alýnan önlemlere baðlý olarak deðiþmektedir. Bulaþýk kolonilerde ölüm oranlarý grafiði genel olarak sonbahar ve kýþ baþlangýcý ve diðeri ise kýþlatmadan sonra kovanlarýn dýþarý çýkarýldýðý ilkbahar devresi iki tepe noktasý meydana getirmektedir. Arýlýkta ölüm oraný artar. Baþlangýçta daðýnýk olan ölümler daha geç dönemlerde %70-100'e kadar yükselmektedir. Arý akarý nedeniyle zayýflayan koloniler kolayca yaðma edilir. Eðer gerekli önlemler alýnmaz ise, bulaþmanýn ilk yýlýnda hasta kolonilerin %10-15'i, ikinci yýl %20-30'u, üç ve dördüncü yýl ise tamamý söner. 6 7

7 8 BALI ARICIDAN ALIN Rasim KAPLAN Arýcýlýk Birliði Samsun Ýl Baþkaný Son günlerde bazý olumsuz haberlerle gündeme gelen bal, aslýnda yaþamak için elzem gýdalardan biri ve Yaradan'ýn insanlara sunmuþ olduðu eþsiz bir hazine. Ýþin içinde üreticisi var, tüketicisi var. Bunlara hizmet veren çeþitli kurum ve kuruluþlarla ve bunlarýn türlü sýkýntýlarý var. Tabii, diðer yanda da bal tacirleri var. Biz de, son günlerde fazlaca gündeme gelen konuyu biraz daha derinine iþlemek ve tüketicide hasýl olan tereddütleri gidermek için Samsun Ýli Arý Yetiþtiricileri Birliði Baþkaný Sayýn Rasim Kaplan'ý makamýnda ziyaret ederek, konu meraklýlarý için kendisinden bilgi aldýk. Soru: Arýcýlar Birliði tam olarak ne gibi faaliyetlerde bulunur ve neler yapar? Cevap: Biz burada arý malzemesi satarken, insanlar bu iþlerin ticaretini yaptýðýmýzý düþünebiliyorlar. Ama elbette hayýr, biz burada ticaret yapmýyoruz, arýcýlýk malzemeleri ve arý ürünlerinde piyasada rayiç bedelinin üzerinde satýþlar yapýlmasýn diye çaba gösteriyoruz. Aslýnda bir nevi; arý üreticisi ve tüketicisi lehine piyasada denge saðlýyoruz. Bu konuda yönetmeliðimiz de; bizim arýcýlýk malzemeleri alýp satma ve dolayýsýyla tedarik yoluyla üreticiye yardýmcý olmamýz hususunu öngörüyor. Fakat biz bunun ötesine geçerek bu piyasadaki haksýz rekabeti de önleme gibi bir misyon ve vicdani yükümlülüðü de önemsiyoruz. Çünkü arýcýlar öyle çok büyük paralara sahip insanlar deðil ve aslýnda çok büyük fedakarlýk ve maðduriyetlerle birlikte bu iþi yürütüyorlar. Soru: Zor çalýþma þartlarýný biraz daha açabilir miyiz, arýcýlarýn çalýþma alanlarýndaki güçlükleri nelerdir? Cevap: Mesela siz düþünün; akþam evinizde otururken 5 dakikalýðýna bile olsa elektrik yada suyun olmadýðýný;yani aydýnlanamadýðýnýzý, televizyon, buzdolabý, fýrýn, ocak gibi hayatýn vazgeçilmezlerini çalýþtýramadýðýnýzý, ýsýnamadýðýnýzý, uygun su bulamadýðýnýzý ve hatta yorucu bir günün ardýndan duþ imkanýndan bile yoksun kaldýðýnýzý Ýþte arýcýlýkla uðraþan insanlar bu þartlarda üretim yapan ve hayatýnýn bir bölümünü bu þartlarda yürütmeye çalýþan insanlardýr. Dolayýsýyla da gerek emeði ve gerekse de parasý, bizim gözümüzde gerçekten kýymetli insanlar ve parayý çoðumuzdan zor kazanýyorlar. Ve düþünün bu þartlarda çalýþacaksýnýz, þansýnýz yaver gidip mesele çýkmadan arýdan bal alacaksýnýz, mümkün olursa en azýndan ederine satacaksýnýz ve en sonunda bir para kazanacaksýnýz. Ýþte bu yüzden biz çoðunlukla piyasadaki bir çok yerin altýnda satma pahasýna ve ticari kaygý gütmeksizin arýcýya malzeme temininde yardýmcý olmaya çalýþýyoruz. Soru: Samsun'da halkýn bal tüketimi ve bu ürüne bakýþý ne durumda? Son günlerdeki þaibeler tüketiciyi olumsuz yönde etkilemiþ görünüyor mu? Cevap: Geçen sene bir kampanya ve tanýtým faaliyetine baþladýk. Bu çerçevede, Samsun Ýli Arý Yetiþtiricileri Birliði olarak okullarda küçük kavanozlarda bal daðýtmak, polen propolis gibi bal ürünleri tanýtýmýyla birlikte, balýn yararlarý konusunda halký aydýnlatmak gibi bir dizi iþe el attýk. Amacýmýz, her gün reklamlarda boy gösteren bunca zararlý ve tatlý gýda arasýnda, çoluk çocuðumuzun ve yediden yetmiþe tüm halkýmýzýn bal konusundaki farkýndalýðýný artýrmak ve bu deðerli ürünün artýlarýndan neslin azami faydalanmasýný saðlamaktý. Ama gelin görelim ki son günlerde televizyon kanallarýnda yapýlan çeþitli bal satýþlarý ve bunlar üzerine dillendirilen þaibeler sonucunda, tüketicide baldan bir uzaklaþma, soðuma ve güvensizlik doðdu diyebiliriz. Neyse ki Bakanlýðýmýz konuya el attý ve ihtiyaca cevap veren mevzuatlara dayandýrýlmýþ sýký denetimler gündeme geldi. Bakanlýðýmýzýn bazý sahte ürün ve firmalarý ifþa etmesiyle birlikte, halk yüzünü yeniden bala dönmeye baþladý diyebiliriz. Dolayýsýyla da bizim de Birlik olarak arzumuz kontrol ve denetimlerin sürmesi, bu alandaki haksýz rekabetin bu yolla mümkün olduðunca önüne geçilmesidir. Soru: Arýcýlýkla ilgili teþvik ve desteklemelere gelecek olursak, neler söylemek istersiniz; þimdiye kadar yapýlanlar ve hala yapýlabilecekler hususunda? Cevap: Arýcýlýk desteklemelerine gelince, aslýnda diyebiliriz ki Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir hükümet tarýmý bu kadar desteklemiþ ve ihya etmiþtir. Hükümet tarýmýn her alanýnda olduðu gibi arýcýlýk alanýnda da mevcut desteklemeleri artýrmýþtýr. Önceki durumda, ana arý baþýna yapýlan desteklemeler (usulsüzlüklere sebebiyet vermesi bakýmýndan), kovan baþýna desteklemeye çýkarýlmýþ ve kýsa bir zaman içinde 5 TL den 7 TL'ye kadar yükseltilmiþtir. Ancak halen yeterli olduðunu söylemek zor. Zira arýcýlýða elveriþli alanlar, ayný zamanda hayvancýlýk için de uygun olmasý ve üretici açýsýndan küçükbaþ hayvan baþýna 10 TL olan desteðin, kovan baþýna 7 TL olan arýcýlýk desteðinden daha cazip görünmesi sebebiyle konunun daha az tercihi karþýmýza çýkmaktadýr. Ancak burada en önemli husus, arýyla çiçeðin arasýndaki engelin kaldýrýlmasýdýr. "Bunlar ne gibi engeller?" diyorsanýz, aslýnda bürokratik engeller. Örneðin bugün buradan Erzurum'a giden bir arýcýnýn bir kere kiminle muhatap olacaðý belirsiz. Yer sahibiyle anlaþsa, muhtarla sorun çýkabiliyor. Muhtarla anlaþýp, ilgili Tarým Ýl- Ýlçe Müdürlüklerinden de izin alýnsa bile, yöreden herhangi bir vatandaþ itiraz eder ve þikayette bulunursa derhal þikayet dikkate alýnýp kiþinin bölgedeki arýcýlýk faaliyetleri sona erdiriliyor. Mesela Haziran 15'de yaylada þikayet var diye, jandarma bile gelip müdahale edebiliyor; yani bir seçenek daha yok. Halbuki bu süreç o kadar zor ki, þikayetlerin sebebinin geçerli olup olmadýðý irdelenmeden "kaþýnda kara var" sebepli olduðunda, arýcý zor durumda kalýyor. Halbuki arýcýlýk yönetmeliði var, þikayetler daha usule uygun olabilir. Ýþte baþta bahsettiðimiz "arý ile çiçeðin arasýndaki engelleri kaldýrmak"tan kastýmýz bu engeller ve benzeri güçlüklerdir. Soru: Benzer sýkýntýlarý Samsun Arýcýlarý olarak yaþadýðýnýz oluyor mu? Cevap: Hayýr; bizim, açýk konuþmak gerekirse Samsun Arýcýlarý olarak Tarým Ýl ve Ýlçe Müdürlükleriyle benzer bir sýkýntýmýz yok. Biz Ýl Müdürlüðü ilgili birimine þikayetlerimizi bildiriyoruz, konu sorumlusu arkadaþlar yardýmcý oluyorlar. Mesela geçtiðimiz senelerde Samsun Merkezde 4 Eðitim Çalýþmasý yaptýk ve toplantýlarýn bitiminde ben þunu söyledim; "Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Ýlçe Müdürlerinin bu toplantýlara katýlmasýný; ben bir kurumun çiftçisiyle, üreticisiyle yani tabanýyla barýþýk olasý þeklinde yorumluyorum. Bir kurumkuruluþ kendi tabanýyla kopuksa orada baþarýdan söz edilemez; ama nerede iþbirliði, karþýlýklý iletiþim ve entegrasyon varsa baþarý oradadýr ve Samsun Arý Üreticileri Birliði olarak benim ve bizim Samsun Ýl Müdürlüðümüzle algýladýðýmýz tam da budur." Eðer bu kurum arýcýlýk alanýnda olduðu gibi, diðer her alanda bu iþbirliði ve çalýþma kolaylýðýný gösteriyorsa tebrik etmek lazým. Zaten biz de aslýnda Birlik olarak bir nevi Gýda Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürlüðü iþlerini yürütüyoruz diyebiliriz, yani aslýnda çalýþmalar iç içe ve ayrý düþünmek mümkün deðil. Soru: Peki þu anda Samsun'da Arýcýlýk ne durumdadýr, arýcýlarýn eksik olduðu alanlar ve bu eksiklerin giderilmesiyle ilgili faaliyetler nelerdir? Cevap: Samsun Arýcýlýðý son yýllarda büyük mesafe kat etmiþtir ve diyebiliriz ki Baþkanlýk dönemimizde ilk defa yaylaya giden Baþkan olarak anýlmýþýzdýr. Biz üreticiyle yakýnlaþmayý, sorunlarýný yerinde görmeyi ve çeþitli zamanlarda onlarýn sofrasýna oturup daha samimi ortamda dertlerini dinlemeyi alýþkanlýk edindik. Ancak dönemimizde öne çýkarmaya çalýþtýðýmýz ve bu alanda en eksik bulduðumuz konu aslýnda "Eðitim" konusudur. Biz de bu eksikliði görerek konuyu ciddiyetle ele alma gereði duyduk. Eðitimlerde üreticilerin tümünü ile ve merkeze toplamaktansa; kendimiz bizzat ilçelere gidip, onlarýn da köylerinden ilçelere gelmeleri suretiyle bir araya gelmeyi ve bu þekilde eðitimi onlara götürebilme yolunu seçtik. Üniversiteden ilgili akademisyenlerimiz, Ýl Müdürlüðümüzden uzman arkadaþlarýmýz ve yine Üniversiteden Arý Hastalýklarý Uzmanlarýmýz da bu eðitimlerde görev yapýyorlar. Aslýnda bu hastalýklar konusu oldukça mühim, mesela kiþi arýcý ama belli baþlý hastalýklar dýþýnda örneðin bir virüsten haberi olmayabiliyor. Bu kurslarda hem "Verimlilik" hem de "Yetiþtiricilik" konularýný ele alýyoruz. Yine Merkezde verdiðimiz kurslar içinde "Polen"in toplanmasý, kurutulmasý ve hazýrlanmasý ile arýcýlarýn katma deðeri daha büyük olan ve daha çok kazanacaklarý diðer arýcýlýk ürünlerine yönelmesini saðlamaya çalýþýlýyoruz. Kýsacasý bu sene ciddi anlamda bir eðitim çalýþmasý yapacaðýz. Ýster Birliðimiz üyesi olsun, ister olmasýn Arýcýlýkla ilgilenen herkes bu kurslara gelip eðitim alabilecek. Soru: Bal konusunda tüketiciye "güvenilirlik" açýsýndan ne tür tavsiyelerde bulunabilirsiniz? Nerelerden bal alýnabilir, petek yada süzme bal arasýndaki fark nedir? Cevap: Birliðimizde iki tür ve kalitede ürün satýlýyor. Birinci kalite ürünlerimizde hiçbir þekilde þeker katkýsý yok; ikinci kalite ürünlerimizde ise Türk Gýda Kodeksinin izin verdiði ölçüde þeker ilaveli ballarýmýz var. Ama tabi buradaki "þeker"den kastýmýz, piyasadaki sahte ballarý gündeme getiren "ticari glikoz" dediðimiz yapay tatlandýrýcýlar deðil. Aslýnda balýn sahtesi olmaz, insanýn sahtesi olur derim ben her zaman. Balýn sahte yada gerçek olduðunu anlama yöntemlerine gelince; öyle bal üreticileri var ki balý sadece tadarak, hangi yöreden yada hangi çiçeðin aðýrlýklý olduðu bir meradan elde edilmiþ olduðunu anlayabilir. Aslýnda en iyi bal Birliklerden alýnan baldýr. Gerekli denetimleri yapýlmýþ ve meþru bir zeminde, mütevazý üreticinin ürettiði, ticari kaygýlarý afaki olmayan baldýr. Aslýnda üreticinin yanlýþ yapma gibi bir þansý da yoktur, onun reklam vs. gibi imkanlarý olmadýðý için; tek þansýnýn, pazar ve piyasasýnýn güvenilirliðiyle elde edilmiþ kendi çevresi olduðunu bilir ve bunu tehlikeye atmaz. Petek ve süzme bal arasýnda aslýnda büyük farklar yoktur, dolayýsýyla da ilk anda birinin diðerine her hangi bir üstünlüðünden bahsetmek mümkün olmaz. Ama bu ikisi arasýndaki tercih, tamamen damak zevkine göre deðiþir, yani tamamen alýþkanlýk meselesi. Bunlarla bitmiyor tercihler zaten; diðer arý ürünlerinden propolis, polen ve arý sütü ve arý zehri gibi ürünler de var ki, Tarým ve Gýda Fuarlarýna katýlarak halka buralarda ve baþka platformlarda polen, bal daðýtýmlarý suretiyle tanýtýmlarýný zaman zaman yaptýk. Soru: Son olarak bundan sonrasý için yapmak istedikleriniz ve düþünceleriniz nelerdir? Cevap: Kiþisel olarak fikrim; bir gün eðer buraya yardýmcý olamayacak duruma gelirsem ben bu iþi býrakýrým. Ama býrakýrken de öyle herkese býrakamam; buranýn yöneticiliðine aday olacak kiþide vicdan ve üreticiyle bütünleþme görmek isterim. Vicdan olduðu zaman zaten ben, kendi çocuðuma yediremeyeceðim kalýntýlý bir balý, baþkasýnýn çocuðuna da veremem. Bizim çalýþmalarýmýzda; hem üretici ve hem de tüketicinin güveninin kazanýlmasý ve kazanýlmýþ güveni kaybetmemek esas. Zira bu güveni kaybettiðinizde, ürününüzle ilgili pazarýnýzý kendiniz bitirirsiniz. Burada bulunduðum sürece de ben en iyi hizmeti sunma gayreti içinde olacaðým. Mesela bir "Bal evi" projesi var kafamda; nezih bir ortamda ballý- polenli kahvaltýnýzý ediyorsunuz. Tattýðýnýz ürünleri satýn alabileceðiniz bu mekanda, alt katta da arýcýlýk malzemeleri satýlacak. Makul fiyata ve güvenilir hizmetin sunulacaðý bu satýþ noktasýnda insanlar gerekirse bilgi de edinebilecekler. Ama þimdilik bu düþünce bir proje olmaktan öteye gidemedi, yeterli destek ve katkýyý bulduðumuzda hayata geçireceðiz inþallah. Sözlerimi bitirirken, sorun ve faaliyet alanlarýmýzý dile getirme imkaný için teþekkür ediyorum. Samsun Arýcýlar Birliði Baþkaný Sayýn Rasim Kaplan'a biz de verdiði bilgilerden dolayý teþekkür ediyor ve bir gün hayalindeki "Bal evi"nde hizmet verdiði Samsun'lularla bir araya gelmesini diliyoruz... Söyleþi: Hatice OLGUN 9

8 10 Doç. Dr. Ethem AKYOL Niðde Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Bal arýlarýnýn doðadan topladýðý besin maddeleri nektar ve polenden oluþmaktadýr. Kovanda enerji kaynaðý olarak toplanýlan ve bala dönüþtürülen nektar, çiçeklerde bulunan ve bal arýsýný çiçeðe yönlendirmek için kullanýlan bir armaðandýr. Nektarý almak amacýyla çiçeðe konan bal arýsý ayný zamanda polinasyonu gerçekleþtirerek bir nevi alýþveriþ yapmaktadýr. Bal arýsýnýn bu iþlemi gerçekleþtirmesine etki eden en önemli faktör nektarýn miktarý ve kalitesidir. Ancak nektarýn kalitesi de pek çok iç ve dýþ etmen tarafýndan etkilenmektedir. Sonuçta doðrudan olmasa da bitkinin yetiþtiði ve bulunduðu ortam nektar verimini, dolayýsýyla da bal arýsý ziyareti ve polinasyonunu da önemli düzeyde etkilemektedir. Ýç Etmenler Kalýtým fotosentetik etkinliði düzenleyici olarak nektar üretimine, þeker iletim sisteminin geniþliðine, salgý organlarýnýn nitelik ve niceliðine etki eder. Bu nedenle ayný bitki türünün çeþitli varyeteleri ve hatta hatlarý arasýnda ayrýmlýlýða neden olmaktadýr. Kalýtým dýþýnda nektar üretimine etki eden iç etmenler olarak çiçek geniþliði, salgý organýnýn yüzeyi, çiçek yaþý ve olgunluðu, bitki konumu, bitki türü ve varyetesi gösterilebilir. Nektar salgýlama genellikle çiçeðin açmasý ile baþlar, geliþime koþut olarak yükselir ve daha sonra soluncaya deðin yavaþ yavaþ azalýr. Ancak bazý bitki türlerinde nektar salgýlama tomurcuk döneminde de baþlayabilmektedir. Bitki türleri gün içerisinde çeþitli zamanlarda çiçek açma özelliði gösterir. Bu özellikler çiçek-arý iliþkisi açýsýndan yaþayan bir organizma bütünlüðüne benzetilebilir. Erkek ve diþi çiçeklerin ayný bitkide bulunmasý durumunda erdiþi bitkiler erdiþi olmayan bitkilere oranla daha çok nektar salgýlar. Hýyarda diþi çiçek erkek çiçeklere oranla daha çok nektar salgýladýðý halde, muzda erkek çiçekler diþi çiçeklere oranla daha çok nektar salgýlamaktadýr. Bu deðiþim bütünü ile nektaryumlarýn çiçek yapýsýna göre deðiþik büyüklük göstermesi ile baðdaþtýrýlabilmektedir. Çiçeklenme sýrasýnda hormonal etkilerle oluþan çeþitli olgular bulunmaktadýr. Çiçek açma ile birlikte nektar salgýlamasý baþlar, polenler olgunlaþýr ve diþicik tepesi polen kabul edilebilecek düzeye gelir. Daha sonra oluþan tozlanma ve döllenme ile nektar salgýlanmasýnda bir geri itilim düzeneðinin iþlediði görülür. Bu olgu, arýnýn konmasýndan hemen sonra lavanta NEKTAR VERÝMÝNE ETKÝ EDEN ETMENLER çiçeklerinin nektar salgýlamayý kesmesi ile kolaylýkla anlaþýlabilmektedir. Ayný olay yonca çiçeklerinde daha belirgin bir þekilde görülür ve çiçekleme düzeyi hangi çaðda olursa olsun arýnýn konmasýndan hemen sonra nektar salgýlanmasý kesilir. Aslan aðzý çiçeðin radyoaktif þeker salgýlamasý tozlaþmayý izleyen ilk 24 saat içerisinde %60 oranýnda azalma gösterir. Ayný etki bitkisel bir hormon olan 3-indole acetic asit etkisi ile de görülmektedir. Her iki durumda salgý organlarýnýn protein içeriðinde önemli bir ölçüde bir deðiþimin olduðu saptanmýþ bulunmaktadýr.bu nedenle bitki türünde nektarýn saptanmasý amacý ile yapýlan çalýþmalarda çiçekler tozlayýcýlardan tülbent yaldýmý ile korunur. Ancak bu gibi çalýþmalarda elde edilen deðerler, doðal koþullarda elde edilebilecek deðerden çok yüksek olacaðýndan yalnýzca denenen bitki türünün uygun koþullarda oluþturabileceði en üst nektar verim düzeyi konusunda bilgi verebilmektedir. b) Dýþ Etmenler Nektar salgýlamayý etkileyen dýþ etmenler hava ve toprak bütünlüðü içerisindeki çeþitli etmenlerden oluþur ve genellikle bunlarýn etkilerini birbirinden ayýrmak oldukça güçtür. Nektar salgýlama üzerine yüksek düzeyde fotosentezi destekleyen güneþ ýþýðý birinci derecede önem taþýr. Bal ile ilgili uzun süreli denemeler açýk havanýn nedenli önemli olduðunu göstermektedir. Güneþ ýþýðýnýn yoncada nektar verimini oluþturan en önemli çevresel etmenlerden biri olduðu bilinmektedir. Yapýlan çalýþmalarla çayýr üçgülü, melez üçgül, beyaz üçgül ve evliya otunda nektar veriminde %300'ün üzerinde bir artýþ olduðu görülmüþtür. Ilýman kuþakta çiçeklenme sýrasýnda ýþýk etkinliði ve süresi otsu bitkilerdeki bu özelliðe karþýlýk nektarýn ham maddesini oluþturan þekerleri, vücut depolarýndan saðlayan aðaç ve çalýlarda ise güneþ ýþýðý nektar üretimini azaltýcý yönde etki eder. Ihlamur üzerinde yapýlan çalýþmalar aðaç ve çalýlarda nektar veriminin, bir önceki dönemdeki ýþýk radyosu ile belirlendiðini kanýtlamaktadýr. Açýk havanýn fotosentezi destekleyici etkisi büyük bir olasýlýkla güneþ ýþýðýnýn doðrudan etkisinden çok sýcaklýðýn doðrudan etkisi ile ilgilidir. Buna kanýt olarak ýlýman bölgelerde nektar üretiminin düþük güneþ ýþýðýndan daha çok düþük sýcaklýk ile sýnýrlanmasý gösterilebilir. Geceleri düþük ve gündüzleri yüksek sýcaklýklarýn ayný zamandaki oluþumu nektar üretimini olumlu yönde etkilemektedir. Geniþ ölçüde günlük sýcaklýk deðiþimin bu destekleyici etkisi özellikle yazýn gündüzleri güneþli hava ve geceleri açýk gökyüzü ile daha da belirgin duruma gelir. Nektarýn salgýlanmadýðý veya çok düþük düzeyde salgýlandýðý ýsýnma eþiði salgýlamayý etkileyen enzimlerin etken duruma geldiði en düþük sýcaklýk düzeyi olup çeþitli bitki türleri için bu deðer ýhlamurda 8ºC, koca yemiþte 18-20ºC ve hýyarda 17-21ºC dolaylarýndadýr. Ancak çeþitli ýhlamur türleri üzerinde yapýlan çalýþmalar ayný türlerin çeþitli sýcaklýk bölgelerinde deðiþik ýsýnma eþiðine sahip olduðunu göstermektedir. Gittikçe yükselen sýcaklýklar yetersiz yaðýþla birlikte bitkide su stresi oluþturmasý nedeniyle nektar üretimini azaltýcý yönde etkiler. Bu olgu sürgünlerde yitirilen su ölçüsünün köklerce taþýnabilen su ölçüsünü aþtýðý durumda gerçekleþir. Su stresi altýnda bulunan bitkilerde doku hücreleri "turgor" denilen su ile doyum noktasýna ulaþmadýðýndan fotosentezde gerileme ve dolaylý olarak þeker üretiminde düþme görülür. Bu ise nektar üretimini doðrudan etkileyen etmenlerden birisini oluþturmaktadýr. Pamuk üzerinde yapýlan çalýþmalar oransal nemin sürekli olarak düþmesi ile nektar üretiminin düþtüðünü göstermektedir. Nektar verimindeki bu düþmeye karþýlýk nektarýn þeker içeriði yükselmektedir. Yüksek oranda buharlaþma açýk arazi bitkilerini su stresine götürür, ancak buna karþýlýk kültür bitkilerinde herhangi bir stres görülmediði gibi þekerin nektaryumlara iletim hýzý da yükselir. Bu olgular yüksek nemin nektar verimini yükselttiðini, ancak þeker yoðunluðunun düþtüðünü göstermektedir. Daha çok fiziksel olan bu etki, hava basýncý ile dengeleninceye deðin nektar salgýlamaya zorlanýmdan kaynaklanýr. Hava nemi düþtükçe ayný fiziksel etki ile nektarda su kaybý yükselir. Nektar þekeri yoðunluðundaki artýþ oranýnýn elma ve armut gibi nektarý açýkta bulunan bitki türlerinde hýzla yükselmesi bunu kanýtlamaktadýr. Toprak suyu iyi bir nektar oluþumu için gerekli olan yeterli düzeyde geliþmiþ bitkilerin saðlamasý açýsýndan önem kazanýr. Nektar verimi ile ilgili çalýþmalar, çiçeklenme döneminde düþük, diðer dönemlerde yüksek yaðýþýn en uygun olduðunu göstermektedir. Kuru toprakta nektar salgýlanmasý ve çiçek sayýsý azalma gösterir. Nektar salgýlama süresi ile kullanýlabilir toprak suyu ve hava nemi arasýnda sýký bir iliþki bulunmaktadýr. Köklerde sýcaklýðýn düþmesi bitkide þekerin yukarý iletimini azaltýr ve nektar üretiminin düþmesine neden olur. Kurak dönemlerde kumlu topraklar su tutma açýsýndan aðýr topraklara oranla belirgin bir üstünlük saðlar. Bu nedenle Yeni Zelanda'da aslan aðzý üzerinde yapýlan çalýþmalarda kurak koþullardaki kumlu topraklarda nektar üretiminin daha yüksek olduðu saptanmýþtýr. Gerek nektar gerekse çiçek üretimini etkileyen toprak verimliliði, çok yönlü ve karmaþýk bir çevresel etmeni oluþturur. Karþýlaþtýrmalý olarak yapýlan çalýþmalar gübreleme ile birim alandaki bitki sayýsýnýn ve her bitki üzerindeki çiçek oluþumunun desteklendiðini göstermektedir. Toprakta bazý bitki besin elemanlarýnýn bulunmamasý veya azalmasý durumunda çiçeklenme oraný ve süresi azalmakta ve birim alandan elde edilen nektar üretimi düþmektedir. Azot, fosfor ve potasyumun karþýlýklý etkileri üzerindeki çalýþmalar, büyümenin potasyum ile sýnýrlandýðý zamanlarda nektar üretiminin azaldýðýný, azot ile sýnýrlandýðý zaman veya fosforun potasyuma oraný yükseldiði zaman nektar üretiminin yükseldiðini göstermektedir. Genellikle zayýf nektar üretimi topraktaki potasyum eksikliðinden kaynaklanýr. Potasyumun fosfora oraný büyüme ve çiçeklenmeyi düzenlediðinden, nektar üretimi açýsýndan bu iki eleman arasýnda iyi bir dengenin bulunmasý gerekir. Toprakta aþýrý azot birikimi büyümeyi artýrdýðýnda nektar salgýlamayý olumsuz yönde etkiler. Kireçli topraklarda yetiþen bitkilerde nektar, veriminin yüksekliði, kalsiyum, magnezyum ve toprak ph'sýnýn etkisi ile oluþur. Çayýr üçgülünde nektar veriminin toprak kireçlenmesi ile artma gösterdiði ve bu etkinin ph'sýndan kaynaklandýðý saptanmýþ bulunmaktadýr. Ayný bitkinin kumlu topraklarda magnezyum ve kalsiyum gübrelemesi ile nektar üretiminin % düzeyinde artýrýldýðý ve bu etkinin magnezyum ile kalsiyum ortak etkisinden kaynaklandýðý saptanmýþtýr. Bor eksikliði görülen topraklarda bor verilmesi ile melez üçgül ve aðaç çileðinde arýlarý çekme özelliði artmaktadýr. Bor verilmesi ile nektarýn fruktoz içeriðinde de yükselme saptanma bulunmaktadýr. Ancak çayýr üçgülü ile yapýlan çalýþmalar borun en verimli olduðu düzey ile zehirli olduðu düzey arasýnda çok dar bir aralýðýn bulunduðunu göstermektedir. 11

9 Cahit ÖZTÜRK Ziraat Yüksek Mühendisi Alata Bahçe Kültürleri Arþ. Ýstasyonu Erdemli/Mersin KARNÝYOL ARISI (Apis mellifera carnica) Son yýllarda arýcýlýðýmýzda önemli geliþmeler kaydedilmektedir. Bakanlýkça yapýlan desteklemelerin arýcýlýðý olumlu yönde etkilediði, verimlilik ve kaliteli bal üretimi yönünde önemli düzeyde geliþme saðlandýðý görülmektedir. Ayrýca etkin ana arý kullanýmýnýn saðlanmasýna da katký saðlanmýþtýr. Önceki yýllarda ana arý kullanýmý ve en fazla iki yýlda bir ana arý deðiþiminin saðlanmasý yönünde yeterli bilgi birikimine sahip olmayan arýcýlarýn süreç içinde bunu öðrendiði ve hatta bir adým öteye geçerek artýk arý ýrklarý üzerinden ana arý kullanýmý yönünde geliþme saðlandýðý görülmektedir. Ülkemizde Kafkas, Ýtalyan ve Karniyol arýlarý baþta olmak üzere farklý ýrklar deðiþik yollar ve amaçlar ile getirilip kullanýlmaktadýr. Ancak yurt dýþý orijinli arý materyallerinin ülkemize giriþinde vasýflý ve saðlýklý olmasýný mutlaka denetlemek gerekmektedir. Ne yazýk ki ülkemiz arýcýlarý ýrklarýn belli coðrafik bölgelerde performanslarýný gösterecekleri gerçeðini göz ardý ederek ana arý almaktadýrlar. Her arýcýlýk sezonunda özellikle Karniyol arýsýnýn özelliklerinden yola çýkýlarak bu ýrk üzerinde bir talep patlamasý olmaktadýr. Oysa bulunulan coðrafyadaki aranýlan özellikler bakýmýndan üstün performans gösteren ana arýlarýn tercih edilmesi gerekirken sadece arýlarýn özelliklerine bakýlarak seçim yapýlmasý verimsizlik yönünde büyük bir risk içermektedir. Bu nedenle arýcýlarýmýzýn ana arý seçiminde ýrk özellikleri yanýnda hangi coðrafik koþullarda verimli olduðunun bilinmesi de þarttýr. Karniyol ýrký ana arý ile çalýþmak isteyen arýcýlarýn da bu gerçeði göz önünde bulundurmasý ve anavataný olan ülkelerdeki benzer ekolojilerde bu arý ýrkýný kullanmalarý baþarýyý artýrabilecektir. Anavataný ve Dünya'da Yayýlýþý Karniyol arýsýnýn anavataný Slovenya olup üstün özellikleri nedeniyle bütün kýtalara yayýlmýþ durumdadýr. Ayný zamanda dünya üzerinde Ýtalyan arýsýndan sonra en yaygýn ikinci arý ýrkýdýr. Slovenya dýþýnda Hýrvatistan, Avusturya, Bosna Hersek ve Sýrbistan'da yaygýn olarak bulunmaktadýr. Ancak iyi özellikleri, verimliliði ve sakinliði nedeni ile dünyanýn deðiþik bölgelerine götürülmüþtür. Dýþ Görünüþü Koyu renkli, kýsa ve sýk bir kýl örtüsüne sahiptir. Gri renkli arýlar olup abdomenin 2. ve 3. segmentleri üzerinde kahverengi benekler veya bazen da kahverengi bantlara rastlanabilir. Erkek arýlarýn tüyleri gri ve grimsi kahverengi arasýndadýr. Ýþçi arýlar gri ve siyah çizgili görünürken ana arýlar da daha çok gri ve kahverengi bantlar hakimdir. Davranýþ Özellikleri Arý ýrklarý içerisinde en uysal arý ýrkýdýr. Yavru üretme yeteneði çok iyi olup ilkbaharda ergin arý mevcutlu bir koloni %450'lik bir artýþla ana nektar akýmý öncesi haziran ayýnda yaklaþýk ergin arý varlýðýna kadar ulaþabilmektedir. Bu nedenle ilkbahar mevsiminde geliþmesi iyi ve hýzlý olmaktadýr. Kýþlama yeteneði de çok iyidir. Kýþa küçük bir ergin arý varlýðý ile girip az bal tüketerek daha ekonomik geçirmektedirler. Örneðin ayný koþullarda Ýtalyan arýsýnýn kg/koloni bal tüketerek kýþladýðý ortamda Karniyol arýsý 5-9 kg/koloni bal ile kýþlayabilmektedir. Karniyol arýsýnýn en uygun kýþlama sýcaklýðý -5 ile +50C arasýdýr. Çok çalýþkan bir arý olup yaðmacýlýk eðilimi oldukça azdýr. Ancak oðul verme eðilimi yüksektir. Çevreyi tanýma yeteneði oldukça iyi geliþmiþtir. Propolis toplama eðilimleri azdýr. Yavru çürüklüðü hastalýklarýna ve nosemaya karþý dayanýklýdýr. Çevre þartlarýndaki deðiþikliklere karþý uyum yeteneði yüksektir. Özellikle kýþý sert ve uzun geçen Avrupa ülkelerinde en çok tutulan arý ýrký durumundadýr. Karniyol arýlarýnýn diðer ýrklarla melezlerinden oldukça verimli uysal ve kuvvetli koloniler elde edilmektedir

10 Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Ýl Tarým Müdürlüðü Küçük Kovan Böceði (Aethina tumida) bulaþýk olduðu ülkelerde arýcýlýk sektörüne uzun sürede çok ciddi zararlar verebilecek bir zararlýdýr. Afrika bal arýsý kolonilerinde düþük düzeyde zarar vermektedir. Ancak Afrika'dan ithal edilen meyve ve sebze yoluyla ABD ve Avustralya'ya bulaþtýðý düþünülmekte olan Küçük Kovan Böceði, Avrupa ve ülkemiz arýcýlýðý için de tehlike olmaya devam etmektedir yýlýnda ABD'de ortaya çýkan bu böcek, Mýsýr (2000), Avustralya (2001), Kanada (2002), Portekiz (2004), Meksika (2007) ve Havai (2010) de saptanmýþtýr. KKB, Afrika kökenli olmakla birlikte Kuzey Amerika ve Kanada'nýn soðuk ikliminde bile yaþamýný sürdürebilmektedir. Az kumlu topraklar KKB tarafýndan tercih edilmekte, sýcak koþullara ve bu özellikteki topraklara pupa dönemi ve yaþam döngüsünün tamamlanmasý amacýyla gereksinim duymaktadýr. Bu nedenle KKB soðuk iklimli yerlerdeki aðýr killi topraklardan ziyade ýlýman iklimdeki hafif topraklardaki arýlýklarda daha etkili olmaktadýr. KKB bir ülkeye bulaþtýðý zaman yok edilmesi mümkün deðildir. Böcekler sadece bal arýsý kolonilerinde yumurta býrakmakta ve yaþamýný sürdürmemektedir. Ayný zamanda meyvelerde, özellikle kavunda da ayný iþlemi yapabilmektedirler. Ergin Böcek Anatomisi : Nitidulidae familyasýndan KKB, meyve ve depolanan besinlerle beslenirler. Ergin KKB oval þekilli, 5-7 mm uzunluk ve mm geniþliðindedir. Çýkýþtan hemen sonra kýzýl kahverengi iken tam olgunlaþtýðýnda koyu kahverengi ve siyah bir hal almaktadýr. Ýþçi arýlarýn boyutlarýnýn yaklaþýk üçte biri kadardýrlar. Golf sopasý biçiminde antenleri bulunmakta, vücudu geniþ ve yassýdýr. ÝSMÝ KÜÇÜK DERDÝ BÜYÜK KÜÇÜK KOVAN BÖCEÐÝ (Aethina tumida) Yumurta Dönemi : Ergin böcekler üremek için arý kolonilerine girerler. Kovan içerisinde kovan çatlaklarý ile polen veya yavru içeren yavrulu peteklere yýðýnlar halinde yumurtlarlar. Afrika bal arýsý kolonilerinde bu yumurtalarýn %66'sý dýþarý atýlmaktadýr. Yumurtalar beyaz renkte, 1.5x0.25 mm boyutlarýndadýr. Bir diþi böcek günde 200 adetten fazla, tüm yaþamý boyunca ise 2000'den fazla yumurta býrakabilir. Larva Dönemi : Yumurtlandýktan 2-6 gün sonra yumurtalar kuluçkadan çýkar. Larva ve ergin böceklerin her ikisi de arý yumurtasý ve yavrusu, bal ve polen ile beslenirler. Larva büyüdükçe yavrulu peteði delerek ilerler. KKB larvalarý baþ kýsmýnýn yakýnýnda üç çift ince bacaða sahiptirler gün sonra larvalar büyümelerini tamamlarlar ve mm uzunluðuna ulaþýrlar. Bir petekte 6000 larva bulunabilir. Pupa Dönemi : Olgunlaþmýþ larvalar kovan dýþýna çýkmadan önce kovan dip tahtasýnda ve çerçevelerin kenarlarýnda bir araya gelirler. Daha sonra kovan çýkýþ deliðindeki ýþýða yönelirler ve sonra kovandan dýþarý çýkarlar. Kovan yakýnýndaki topraðýn içine çukur kazarak yaptýðý yuva içerisinde pupa dönemine baþlar. KKB kumlu topraklarý tercih etmekte ve özellikle bu topraklýktaki arýlýklara saldýrma eðilimi içerisindedirler. Ayrýca toprak neminin %5-25 arasýnda olmasýný istemektedir. Pupa dönemi KKB'nin en duyarlý olduðu dönemdir. Bu zararlýya karþý bu dönemde toprak ilaçlamasý yapýlarak uygulanacak yöntemler ile zararlý kontrol altýna alýnabilir. Erginlerin Çýkýþý : Ergin böceklerin ilk çýkýþý pupa döneminden ortalama 3-4 hafta sonra olur. Çýkýþtan yaklaþýk bir hafta sonra ergin KKB yumurtlamak için koloni arar. Bu dönemde hýzlý bir þekilde 5-15 km uzaklýktaki geniþ mesafelere yayýlabilirler. Ergin KKB kovan, ergin arý ve yavru kokusu tarafýndan cezbedilirler. KKB yüksek düzeyde üreme potansiyeline sahiptir. Bireysel diþi böcekler 4-6 aylýk yaþamlarý sýrasýnda binlerce yumurta üretmektedirler. Güney Afrika'da yýl içerisinde 5 nesil oluþturabilmektedirler. Her bir nesil 5-12 hafta sürmekte, ideal koþullar altýnda KKB populasyonu çok hýzlý olarak büyümektedir. 100C'nin üzerindeki sýcaklýk yaþam döngüsünün tamamlanmasýnda gereksinim duyulan sýcaklýktýr. KKB'nin Zararlarý Afrika'da KKB zayýf bal arýsý kolonilerinde ve depolanmýþ ballýklarda düþük düzeyde ekonomik zarar vermektedir. Afrika arýlarý kuvvetli bir savunma ve temizlik yapma davranýþ özelliklerine sahiptirler. Ayrýca kovandaki çatlaklarý propolisle doldurarak KKB yumurtalarýný hapsetmekte, açýktaki larvalarý dýþarý atarak KKB kontrol altýnda tutulmaktadýr. Bu davranýþlarý Afrika bal arýsý kolonilerinde KKB üremesini sýnýrlamakta ve böcek varlýðýnýn kontrol edilebilir düzeyde tutulmasýný saðlamaktadýr. Ancak Avrupa bal arýlarýnda böyle bir þey söz konusu deðildir. KKB larvasý, yavrulu ve ballý petekleri delip ilerleyerek yavru ve besini tüketmek suretiyle büyük bir zarar oluþturmaktadýr.. Fazla miktarda bulaþýklýk olmasý durumunda kolonilerin ayakta kalmasý oldukça büyük bir risk altýnda olmakta, ana arýlar yumurtlamayý durdurmakta ve koloniler süratli bir þekilde güçten düþmektedirler. Aðýr vakalarda KKB'nin on binlercesi koloni içerisinde bulunabilmekte ve her bir hücre içerisinde 30'dan fazla larva içerebilmektedir. Petek üzerinde ergin böcekler ve larvalarýn dýþkýlamasý balýn fermente olmasýna ve akmasýna neden olmaktadýr. Dýþký ile bulaþýk petekler kokmakta ve yapýþkanýmsý bir yapý kazanmakta, koku nedeniyle arýlar petekten uzaklaþmaktadýr. Ballý petekler sýcak odada, polen ve yavru içeren bir þekilde depolandýðýnda KKB bakýmýndan büyük bir risk altýndadýrlar. Bu petekler bir an önce süzülmelidirler. Aksi halde bir bulaþýklýk durumunda satýþa sunulmalarý olasý olmayacaktýr. KKB'den Korunma Yollarý KKB geliþen dünyada yayýlma eðiliminde olduðundan dolayý Avrupa'ya da bulaþabileceði beklenmektedir. Kovanda ilaçlama ile engellenmesi söz konusu deðildir. Bulaþmayý önlemek için; 1. Doðru kanallardan ve saðlýklý yerlerden arý kolonisi satýn almaya özen gösterilmeli, kesinlikle yasal olmayan yollardan arý veya arý ürünü alýnmamalýdýr. 2. KKB'nin yaþam döngüsü ayrýntýlý bir þekilde bilinmeli, larva ve ergininin nasýl tanýnacaðý konusunda bilgi sahibi olunmalýdýr. 3. KKB'nin var olup olmadýðýný takip için kovanlarda kontrol iþlemi rutin olarak yapýlmalýdýr. 4. KKB ve kontrolü hakkýnda sürekli bilgi sahibi olunmalýdýr. Eðitim ve yayým çalýþmasý yapýlmalýdýr. 21/12/2011 tarih ve ayýlý Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe giren "Bal Arýlarýnýn Küçük Kovan Kurdu ile Tropileaps Akarý Hastalýðýna Karþý Korunma ve Mücadele Yönetmeliði" çerçevesinde, arýcýlýk konusunda çalýþanlar ülkemize bulaþmadýklarý halde bu zararlýya karþý uyarýlmaktadýrlar. Bu yönetmeliðe göre zararlýnýn ihbarý mecburi olup görülen kolonilerin kesinlikle imha edilmesi gerekmektedir

11 Hidayet ALTUNDAL Ziraat Mühendisi Samsun GTH Ýl Müdürlüðü FINDIK BAHÇELERÝNDE ZÝRAÝ MÜCADELE VE ARILAR yabancý ot tohumlarýnýn ve bazý zararlýlarýn taþýnmasýna sebep olunmakta, sonrasýnda ilaçlý mücadele ile çözüm aranmaktadýr. Elbette ki zirai mücadele teknik talimatlarýna uygun ve ruhsatlý ilaçlarla koþullarda mücadele yapýlabilir. Ancak ilimiz fýndýk florasýnda arýcýlýk ve kontrollü yapýlmasý gerektiði belirtilmektedir. Artýk bütün zirai mücadeleler çevre gözetilerek uygulanmalýdýr. Tüm mücadele yöntemleri bir arada düþünülmeli, kimyasal mücadele en son çare olarak düþünülmeli, gerekli bilgiler ilgili teknik kiþi ve kurumlardan öðrenilmelidir. Kimyasal ilaç uygulamalarýnda zararlýyý hedef alan seçici ilaçlar tercih edilmeli ve yetkili kiþilerce reçetelendirilmelidir. Teknik anlamda mücadele eþiði bilinip belirlenmek suretiyle doðru zamanda, doðru ilaçla ve doðru dozla uygulama yapýlmalýdýr. Böylelikle doðadaki hedef dýþý canlýlara en az zararlý olabilecek etkili madde tercih edilerek mücadele yapýlmýþ olacaktýr. Arý faaliyetlerinin yoðun , Benfuracarb , Omethoate tarihlerinden itibaren belirtilen aktif maddeli zirai ilaçlarýn kullanýmý da yasaklanmýþtýr. Alternatif aktif maddeli Ýlimizde yaklaþýk 90 bin hektar alanda ruhsatlý bitki koruma ürünleri mevcuttur. üretimi yapýlmakta olan fýndýk, sosyoekonomik Ýlimiz fýndýk üreticilerinin, konuya öneme haiz bir üründür. Üreticilerimiz hassasiyet göstererek, ilgili teknik kiþi ve açýsýndan adeta bir yaþam biçimidir. Hayvanlarý kurumlara danýþýp reçete almalarý, kimyasal için kaba yem ihtiyacýnýn karþýlandýðý mera, ilaç uygulamalarý öncesinde, çevrelerinde yakacak ihtiyaçlarýnýn karþýlandýðý aðaç, bitki bulunan arýcýlarý uyarmalarý ve en kýsa zaman örtüsünden bazýlarýnýn sebze olarak da bitirmeye özen göstermeleri gerekir. deðerlendirildiði bahçe, doðal bitki varlýðý ile Böylelikle fýndýk florasýnda bal üretimi yapan arýlar için nektar elde etme ortamý ve toprak üreticilerin söz konusu þikâyet ve muhafazasý açýsýndan önemli bir kültür maðduriyetleri azalacaðý gibi kaliteli ve bitkisidir. kalýntýsýz bal üretimine de katký saðlanmýþ Sahip olduðumuz doðal varlýklarý olacaktýr. koruyabildiðimiz ölçüde gelecek nesillerin Zirai mücadele konularýnda bilgi ve belge saðlýklý olacaðý yadsýnamaz bir gerçektir. hayvancýlýk sahibi olarak, doðal çevreye ve canlýlara saygýlý Günümüzde sürdürülebilir tarým ve üretim göz yapýldýðý bir mücadele yöntemini yönetimini tercih ardý edilmeden, verim ve kalite kaybýna neden göz ardý etmek suretiyle kaliteli fýndýk üretirken ayný olan hastalýk ve zararlýlar ile mücadele edilemez bir zamanda arý kolonilerine zarar vermeden edilmesi gerekmektedir. Fýndýk yetiþtirilen gerçektir. saðlýklý bal üretimi de yapýlabileceðini hep alanlarda büyük ölçüde zirai mücadele ile ilgili Dolayýsý ile birlikte tecrübe edebiliriz. bilgi eksikliðinden ve uygulamalardaki teknik arýcýlýk yapan uygulamalarýnýn, hatalardan ötürü doðal çevre zarar görmekte, üreticilerin bahar ve yaz arý ölümlerine neden faydalý böcekler ve arýlar olumsuz yönde aylarýnda arý ölümleri ile ilgili olabileceði ve üretilen ballarda etkilenmektedir. Fýndýk yetiþtiriciliði ile þikâyetleri artmaktadýr. Arý ve böcek kalýntý çýkabileceði dikkate alýnmasý hastalýk ve zararlýlarla mücadele hakkýnda bilgi faaliyetleri doðada biyolojik çeþitlilik gereken önemli bir husustur. sahibi olmak, üretimin getirisi bakýmýndan bakýmýndan çok önemlidir. Doðal dengenin Mayýs ayýnda yapýlan ve fýndýk hastalýk ve önemlidir. Yapýlan yanlýþ uygulamalar ile doðal korunduðu uygun tarým sistemleri ve mücadele zararlýlarý mücadelesinde kullanýlan toz denge bozulabilir, yapýlan emek ve harcamalar yöntemleri uygulanarak kaliteli ürün ve verim formülasyonlu ilaçlar, uygulama kolaylýðý boþa gidebilir. alýnabileceði bir gerçektir. Acaba üretim neden gösterilerek yaygýn olarak Fýndýk bahçelerinin oldukça geniþ yaptýðýmýz fýndýk bahçelerini yaþanýlýr, saðlýklý, kullanýlmaktaydý. Ancak insan saðlýðýna, alanlarý kapladýðý, eðimli arazilerde dâhil üretim yapýlabilir bir durumda bizden sonra çevreye, arýlara, balýklara, kuþlara, faydalý olmak üzere, yüksek rakýmlarda da gelecek nesillere býrakmamýzýn bir görev böceklere önemli ölçüde zararý olan Carbaryl yetiþebildiði ve zengin bir bitki çeþitliliðine olduðunu düþünüyor muyuz? %2,5- %5 toz, Carbosulfan %2 toz, sahip olduðu bilinmektedir. Bu durum dikkate Zirai mücadelede kullanýlan pestisitlerin Chlorpyrifos- ethyl %2 toz, Malathion %2 - %5 alýndýðýnda zirai mücadelede kimyasal zehirli olduðu bilinmektedir. Gýda Tarým ve toz bitki koruma ürünlerinin satýþ ve kullanýmý mücadele en son tercih edilmesi gereken Hayvancýlýk Bakanlýðý, Bitki Saðlýðý ve Zirai tarihi itibariyle tamamen yöntem olmalýdýr. Üreticilerimiz tarafýndan Karantina Müdürlüðünün Ýl ve Ýlçe yasaklanmýþtýr. Ayrýca Carbaryl ve Carbosulfan bahçelerdeki fýndýk ocaklarýna olgunlaþmamýþ Müdürlüklerince yürütülen mücadele , Methidathion , ahýr gübresi verilmesi yanlýþ bir uygulama programlarýnda bütün zirai mücadelelerin Endosulfan , Azinphos-methyl olmakla birlikte ýsýrgan, böðürtlen, pelin gibi Entegre Mücadele prensipleri doðrultusunda olduðu aylarda yapýlan hatalý ilaç

12 Bislan BERZEG Pharos Danýþmanlýk Ukrayna Pazarlama Müdürü Sevgili Arý ve Arýcýlýk dostlarý selamlar, Öncelikle burada fikirlerimi sizlerle paylaþma fýrsatýný sunduðunuz için sizlere teþekkür ederim. Kýsaca özgeçmiþimden bahsetmem gerekirse, ailem Samsun'un Kavak ilçesinin Sýralý Köyüne mensup, ben ise 1983 yýlýnda Almanyanýn Essen kentinde dünyaya geldim. Yeditepe Üniversitesi, Ýngilizce Ýþletme fakültesi mezunuyum. Eðitimim gereði gerek yurt dýþýnda, gerekse ülkemizde deðiþik firmalarýn pazarlama ve satýþ departmanlarýnda, hemen hemen her kademede yer aldým. Bunlara örnek olarak sýrasý ile Creative Technologies Türkiye pazarlama ofisi, DFH Network (Amerika Birleþik Devletleri, Los Angeles), Beroshka Giyim (Rusya, Rostov) ve hale hazýrda içinde bulunduðum þirketim Pharos Danýþmanlýðý (Ukrayna, Kiev) sayabilirim. Yukarda size sunmuþ olduðum kýsa özgeçmiþimden de anlaþýlabilceði gibi bugün sizler ile Pazarlama ve Markalaþma nedir ve Arýcýlýk sektöründe daha fazla pay elde etmek için nasýl kullanýlabileceði ile ilgili fikir alýþveriþinde bulunmak isterim. Ýlk olarak belirtmem gereken olgu Marka olgusudur. Marka, bir firmanýn ürünlerini tanýmlamakta ve firmayý rakiplerinin ürünlerinden/hizmetlerinden farklýlaþtýrmakta kullanýlan bir isim, terim, iþaret, sembol, tasarým (dizayn) veya bunlarýn bazý kombinasyonlarýdýr. Marka, alýcýya ürünün kalitesi hakkýnda bir fikir ve güvence verir. Markalaþmaya giden yolda Pazarlamadan geçmektedir. Peki Pazarlama nedir? Temelinde Pazarlama üretilen bir ürün veya hizmetin son kullanýcýya (müþteriye) ulaþýncaya kadar geçen süreçtir. Pazarlama sürecinin baþarý olmasý için 4 temel öðenin iyi incelenmesi gerekmektedir. Bu öðeler sýrasý ile Ürün/Servise (Bizim konumuzda elde ettiðimiz bal), Fiyat, Yer (Müþterilere hangi kanallardan ulaþtýðýmýz) ve Promosyon dur. Bu temel bilgileri sizlere birkez daha hatýrlattýktan sonra iþin asýl kýsmý olan, biz bu sistemin neresinde tekliyoruz, ne yapýlmasý gerekir ve bize örnek olabilecek gerçek teþebbüsler nelerdir üstüne biraz kafa yormakta fayda görüyorum. Ýyi bir Pazarlama için en temel ihtiyaç elimizde Pazarlancak bir PAZARLAMA Bir Olay Deðil, Bir Süreçtir ürün (bu durumda bal) ve bu ürünün devamlýlýðýnýn saðlanmasýdýr. Bu noktada bizim hale hazýrdaki durumumuza bir göz gezdirmek gerekmektedir. Bölgemizdeki Arýcýlarýmýzýn büyük bir kýsmý bu iþi hobi olarak yapmakta ve sene içinde düþük miktarlarda mamül almaktadýrlar. Genelde de bu mamüller büyük üreticiler veya toptancýlar tarafýndan düþük fiyatlara alýnmakta ve hali ile hobi olarak baþlayan üretimin büyüme imkanýný kýsýtlamaktadýr. Bu noktada Samsun Arýcýlar Birliði ve birliðin hayata geçirmek istediði Saybir Bal projesinin önemi yavaþ yavaþ ortaya çýkmaktadýr. Birlik üyelerinin ürettiði ballarýn bu tarz bir birlikte toplanmasý, hem Saybir markasýnýn ürün devamlýlýðýný desteklemektedir hem de Saybir'e bal veren büyük ve küçük üreticinin balýnýn düþük deðerlerle elden çýkmasýnýn önüne geçmektedir. Balýný deðerine veren üreticinin elde ettiði fazla kar onun hobi olarak gördüðü iþini büyütme isteðini tetikler. Bu tarz bir birliðe ve birliðin elde ettiði baþarýlara canlý örnek olarak Sovyetler Birliðinin yýkýlmasýndan hemen sonra Ermenistan'da kurulan ASME (Ermenistan Tarým Pazar Geliþtirme Projesi) dir. Bu projenin amacý Ermenistan'da üretilen tarým ürünlerinin hem iç hemde dýþ pazarda bilinilirliðinin arttýrýlasý, imajýnýn düzeltilmesi, küçük ölçekli üreticinin organize edilip teknik eðitimle üretimlerinin artmasý, üretilen ürünlerin satýlabilmesi için de var olan iç pazarýn büyütülmesi ve buna ek olarak ürünlerin yeni pazarlara girme imkanýnýn saðlanmasýdýr. Bu projenin baþarýsýný Ermeni balýnýn markalaþmasýný tamamlamýþ ve þuan ciddi miktarlarda Amerika Birleþik Devletlerine ve Avrupa pazarýna ihraç edilmesinden anlayabiiriz. ASME örneðini vermemdeki asýl sebep bizimde þuandaki durumumuzun hemen hemen Ermenistan'daki durumla ayný olmasý ve devlet destekli olmasada (En azýndan arýcýlýk için) bireylerin giriþimleriyle küçük üreticiyi birleþtiren bir birliðin hale hazýrda kurulmasý ve uzun vade için ciddi fikirlerin ortada olmasýdýr. Yukarda da belirttiðim gibi bir birliðin hali hazýrda bulunmasýnýn küçük üreticiler için bir diðer faydasýda gerekli giriþimler yapýlýp bir marka altýnda (burda bunu Saybir bal olarak yada Ermenistan örneðinde verdiðimiz ASME balý olarak düþünebilriiz) toplanýldýðýnda büyük üretciler ile fiyat rekabetine girme imkanýnýn artmasýdýr. Fiyat, pazarlamanýn üründen sonra gelen 2. önemli maddesidir. En iyi ürüne sahip olabilirsiniz, ama yanlýþ fiyatlandýrma ile satýþa ulaþamazsýnýz. Þuanki karþýlaþtýðýmýz durum büyük üreticinin kaliteli bal ile düþük kaliteli ucuz balý üreticilerden düþük fiyata toplamasý bunlarý karýþtýrýp ortalama bir fiyat ile deðiþik satýþ kanallarýndan (Perakende, Ýnternet, Tele Marketing vs.) tüketiciye ulaþtýrmasýdýr. Bireysel olarak küçük üreticiler bu sistemle baþa çýkma imkanýna sahip deðildirler. Bazý üreticiler çok kaliteli ve az miktarda bal üretirler ürettikleri bal genelde çevrelerindeki eþlerine dostlarýna ortalama bir fiyattan satýlýr az mitarlarda olmasýda büyük bir gelir imkaný saðlamaz. Ancak birlik olunmasý sayesinde elde dicekleri rekabet gücü ile piyasada tutunmalarý daha kolaylaþýr. Birlik daha fazla ürün, daha fazla maddi imkan, daha fazla yatýrým ve sonuç olarak hem fiyatda hem de pazarlamada daha fazla rekabet gücü anlamýna gelir. Birliðin yatýrým gücü daha fazla olacaðý için elindeki ürünü direk tüketiciye daha iyi fiyatlar ile ulaþtýrma imkaný olacaktýr, kar amacý gütmediði içinde perakendede satýlan ürünün karýnýn birliðe ürün veren üreticilere daðýtýlmasý küçük üreticinin gelirinin artmasýna ve yatýrým yapmasýna olanak saðlayabilir. Küçük üreticinin ürününü tüketiciye ulaþtýrmasý bireysel olarak zor olsada yine birlik sayesinde çok daha rahat bir biçimde farklý kanallardan yapýlabilir. Perakende zincirleri, Maðazacýlýk (Bal evi projesi), Telemarketing (Televizyondan veya Telefon ile satýþ) ve Ýnternetten satýþ gibi bir çok yöntemin varlýðý hepimiz tarafýndan bilinmektedir. Mantýklý fiyatý olan uygun bir ürün doðru yatýrýmlar ile bu kanallarýn hepsinde satýþ aþamasýnda avantajlýdýr. Yazýmýn sonunda kendi görüþlerimi de sizler ile paylaþmak isterim. Samsun Arýcýlar Birliði ve üzerinde çalýþmakta olduðu Saybir bal ve Bal evleri projelerinin üyesi olan üreticiler için çok önemli ve doðru atýlmýþ adýmlar olduðunu düþünüyorum. Ýyi bir organizayon, doðru yatýrým, istikrarlý yönetim ve üyeler ile bu tarz giriþimlerin baþarýya ulaþtýðýný Ermenistan'ýn ASME örneðinde olduðu gibi açýk þekilde görmekteyiz. Ýstikrarýn önemini bir kez daha vurgulamak istiyorum, pazarlamada hiç bir þey sihirli deðnek deðmiþ gibi bir günde çok iyi olmaz. Zaman, sýký çalýþma, iyi analiz yapmak ve zamana ihtiyaç vardýr. Ayný þekilde iyi þekilde kurulmuþ bir pazarlama organizasyonu ve marka yine sihirli deðnek ile bir günde yok olmaz. Bu baðlamda yazýmý pazarlama ile ilgili bir deyiþle bitirmek isterim "Pazarlama bir olay deðil bir süreçtir... Bir baþlangýcý ve ortasý vardýr ama asla sonu olmayan bir süreçtir. Onu geliþtirir, mükemmelleþtirir, deðiþtirir ve hatta beklemeye alabilirsin ama asla tamamiyle durdurmazsýn". Herkese saygýlarýmla

13 Dr. Ali KORKMAZ Ziraat Yüksek Mühendisi Samsun Ýl Tarým Müdürlüðü Pek çok ulus kendisine hayvanlar aleminden bir sembol seçerek kendi duygu, düþünce veya ideallerini onunla özdeþleþtirmiþ ve hedef kitlesine mesajýný aktarmasýnda aracý olarak kullanmýþtýr. Bu Türkler için bozkurt olurken, Fransýzlar için horoz, Ruslar için ayý olmuþtur. Toplumlar bununla da yetinmemiþ, günlük yaþam içerisinde pek çok davranýþý tanýmlamak için de hayvanlardan yararlanmýþlardýr. Aslan gibi adam, köpek gibi sadýk, kurt gibi zeki olumlu benzetmelerin yanýnda, katýr gibi inatçý, yýlan gibi sinsi, maymun gibi yüzsüz olumsuz benzetmeler, sadece birkaç örnektir. Bu benzetmeler içerisinde biri var ki pek çok yönüyle kullanýlmakta ve nerede ise her anlamda olumlu bir örnek gibi algýlanmasýna neden olunmaktadýr. Bal arýlarý ve onlarýn yaþamý. Sadece arýnýn iðnesini kullanmasý nispeten olumsuz yön gibi algýlanarak onun dýþýnda her þeyi mükemmel örnek olarak gösterilmekte, arýlarýn dünyasýnda geçerli olup da insan yaþamýnda ise olumsuzluk olarak bilinen bazý yönlerine ise hiç deðinilmemektedir. Nedir bu olaylar diye deðinmeden önce, arýlarýn dünyasý ve arýcýlýkla ilgilenmenin saðlayacaðý yararlara deðinmeden geçmek hatalý olur. Arýcýlýðý bir meslek olarak yapmanýn saðlayacaðý ekonomik faydalarýn deðerlendirilmesi tamamen ticaretle ilgilenen kiþilerin fizibilite çalýþmalarý kapsamýndadýr. Dolayýsýyla zaman ve mekan baþta olmak üzere arýcýnýn birikimine baðlý bir þekilde karlý olabileceði gibi zarar da edilebilir. Ancak ARILAR GÝBÝ OLMAYIN burada üzerinde duracaðýmýz nokta bu deðildir. Bal arýlarýnýn dünyasý oldukça ilginçtir. Kovan içerisinde sayýlarý mevsimlere göre deðiþmekle birlikte civarýnda arý bulunmaktadýr. Bunlarýn içerisinde bir adet ana arý, civarýnda erkek arý ve kalanýn tamamý iþçi arýdýr. Ýþçi arýlar ile ana arý diþi olup sadece ana arý çiftleþme ve yumurtlama özelliðine sahiptir. Erkek arýlar havada bakire ana arý ile çiftleþme dýþýnda hiçbir iþte görev almazlar. Ýþçi arýlar ise diþi olmakla birlikte bazý özel durumlar hariç yumurtlama özelliði olmayan, kovan içerisindeki ve dýþýndaki tüm iþleri yapan bireylerdir. Ana ve iþçi arýlar döllenmiþ yumurtalardan oluþurken erkek arýlar döllenmemiþ yumurtalardan oluþur. Bu nedenle erkek arýlarýn babasý yoktur. Ana arýlar 5 yýl, erkek arýlar 6 ay yaþarken iþçi arýlar ise yaklaþýk 45 gün yaþayabilirler. Ana arý bir gün içerisinde kendi aðýrlýðý (200 mg) kadar yumurta atarken, iþçi arýlar da itiraz etmeden ve durmak bilmeden verilen görevleri yerine getirirler. Ana arý bu kadar büyük bir yapýyý, bedeninden salgýladýðý kokularla yönetmektedir. Bu kokunun olmadýðý durumlarda iþçi arýlar, ana arýlarýnýn yok olduðunu anlarlar ve koloni içerisinde yeni bir ana yetiþtirme çalýþmasýna baþlarlar. Çeþitli sebeplerle bunu baþaramazlarsa kovanda bulunan iþçi arýlarýn bir kýsmý ana arý gibi iþlev görmeye ve yumurta atmaya baþlar. Ancak çiftleþme özelliði olmadýðý için attýðý tüm yumurtalardan erkek arý çýktýðýndan koloninin tüm düzeni bozulur, anarþi baþlar ve koloni kýsa zamanda yok olur. Ýlginç yapý ve olaylarla dolu dünyaya sahip olmasý nedeniyle arýcýlýkla uðraþýrsanýz toplumda ve içerisinde bulunduðunuz topluluktan farkýnýz olur. Zira sizin ilgilendiðiniz arýlarýn dünyasý, çoðu için gizemli, ilginç ve arýnýn sokmasýndan dolayý hayranlýkla karýþýk korkulan bir dünyadýr. Arýcýlýk konusunda sizin aðzýnýzdan çýkacak ve arýlarýn ilginç dünyasýndan bir vahiy gibi algýlanacak bilgiler sizin de, muhataplarýnýz nezdinde deðerinize katkýda bulunacaktýr. Arýcýlýk uðraþýnýz ve bilginiz sizin en büyük belirleyici özelliklerinizden birisi olacaktýr. Bu nedenle Ýnsan, yaþadýðý ortamda gördüðü olay ve olgulardan farkýna varmadan etkilenmekte ve günlük yaþamda bu etkilenmiþlik devam etmektedir. Arýlarla ilgilenen her bir bireyin ilk fark ettiði ve hayran kaldýðý olgu, disiplindir. Kovan içerisindeki hiyerarþi ve bunun dayandýðý disiplinli yapý, kovan içerisindeki tüm olaylarý belirlemekte ve düzenlemektedir. Ýþçi arýlarýn yaþlarýna baðlý olarak kovan içerisinde ve dýþýnda yavru bakým beslemesi, havalandýrma, savunma, nektar toplama, bal olgunlaþtýrma gibi konularda görev almalarý bu yapýnýn sonucudur. Binlerce arýnýn kovan içerisinde bu iþlerini hiç aksatmadan yürütmelerinin temelinde bu disiplin anlayýþý yatmaktadýr. Arýcýlýkla uðraþan ve bunu fark eden birey, günlük yaþamýnda da bulunduðu konum itibariyle disiplini uygulamakta ve diðer bireylerden de disipline uymalarýný beklemektedir. Hele arýlarýn dünyasýnda, ana arý kökenli bir diþi egemenliðinin olduðunu gördüðünde ise önce þaþýrmakta, sonra disiplin olgusunun cinsiyetten deðil saðlam bir hiyerarþi ve onun korunmasýndan kaynaklandýðýný fark etmektedir. Bu nedenle "arýcýlýk disiplindir". Günlük yaþamda veya iþ dünyasýnda yaþanýlan stresi atmak amacýyla insanlar zaman zaman farklý yollar denemektedirler. Genellikle doða sporlarý ve uðraþlarý bu konuda baþý çekmektedir. Eðer arýcýlýðý bu uðraþlardan birisi olarak seçerseniz, arýlarla çalýþýrken sokma riskine karþý maske, körük ve el demiri ile çalýþýrsýnýz. Normal koþullarda arýlara baþka türlü yaklaþma ve kovan açma olasýlýðýnýz yoktur. Bu nedenle siz tek baþýna kovan ile ilgilenirken bir baþkasý sizi rahatsýz edemeyecek ve insanlardan uzak bir yerde arýlarla uðraþýrken dinleneceksinizdir. Zira arýlar, insanlar gibi muhatabýný yormaz ve canýný yakmadýkça rahatsýz etmezler. Bu nedenle "arýcýlýk dinlencedir". Arýcýlýkla uðraþmanýn en güzel yönlerinden birisi doða ile iç içe þekilde hobi olarak yapýlabilecek bir uðraþ olmasýdýr. Ýki kovanla dahi yapýlabilecek bu uðraþ sayesinde hobi düþüncenizi tatmin edebileceðiniz gibi, kahvaltýlýk balýnýzý üretebilir, dinlenebilir, evrenin sýrlarýndan olan arýlarýn dünyasýný keþfedebilirsiniz. Arýcýlýk konusunda daha da bilgi sahibi olursanýz ek bir meslek sahibi olarak yeni iþinizi kurabilirsiniz. Bu nedenle "arýcýlýk meslektir". Arýlarla çalýþmak insanoðlu için her zaman riskli olmuþtur. Ancak önemli bir besin kaynaðý olan baldan vazgeçmemesi, bu canlýlardan yararlanmak için yöntemler geliþtirmeyi de saðlamýþtýr. Geliþtirilen yöntem ve araçlar sayesinde korkulan varlýklar zamanla baþýmýzýn tacý olmuþtur. Bir zamanlar korkulan varlýk olan arýlara karþý korkunuzu yenerseniz bu da "arýcýlýk farklýlýktýr"

14 kiþiliðinize olumlu katkýda bulunarak nice korkulan þeyin aslýnda basit yöntemlerle bertaraf edileceðine dair ufkunuzu açacaktýr. Bu nedenle "arýcýlýk cesarettir". Arýlarla çalýþýrken isteseniz de istemeseniz de kendi dünyanýzdan çýkmakta ve farklý bir dünyaya adým atarsýnýz. Artýk o dünyada sizin ölçülerinizin fazla bir deðeri yoktur. Her þeyi arýlar belirlemektedir. Siz onlarýn kurallarýna uyduðunuz müddetçe onlardan yararlanabilir ve bir þeyler öðrenebilirsiniz. Ýþyerinizde veya çevrenizde istediðiniz kadar güçlü ve egemen olun, bir böcek sizi dize getirmiþtir ve sizi kendisine uymaya zorlamaktadýr. Kabul etmemek gibi bir lüksünüz yoktur. Ters bir þeyi denemek gibi bir çýlgýnlýk, belki size ölüm olarak geri dönecektir. Kendinizi arýnýn yerine koyarak, onun gibi düþünerek, kýsaca empati yaparak çalýþmak zorundasýnýz. Aksi halde verimsizlik kaçýnýlmaz olduðu gibi, sonu ölüme varabilecek çok kötü sonuçlar da doðurabilecektir. Bu nedenle "arýcýlýk empatidir". Bu kadar güzelliðin, örnekliðin ve farklýlýðýn hakim olduðu arýcýlýk dünyasýnda hiç mi olumsuz sayýlabilecek yön yoktur. Elbette ki vardýr. Arýlarýn dünyasýnda normal ve sýradan olan, fakat bizim açýmýzdan örnek olmayacak pek çok davranýþ bulunmaktadýr. Aç kalan arýlar komþu kovan veya arýlýkta bulunan kovanlara saldýrarak onlarýn balýný yaðmalar ve komþu kovanýn sönmesine neden olurlar. Sizin hiç kötü niyetiniz olmasa bile zaman zaman çeþitli sebeplerle saldýrarak iðneler ve ölümlere neden olabilirler. Bunun gibi olumsuzluklarý bulunan bal arýlarýnýn insanlara örnek olmasý yine de önemini korumaktadýr. Özellikle iþ dünyasýnda sýklýkla örnek verilen hayvanlarýn baþýnda gelir bal arýlarý. Çalýþkanlýklarý, disiplinleri, verimlilikleri, býkmadan usanmadan üretmeleri her bir iþveren için iþçilerine örnek verilen özelliklerdir. Hayata üretim odaklý bakan iþveren için bulunmaz nimettir bal arýlarý. Sürekli üretim ve üretime baðlý kar, birincil hedeftir. Arý gibi çalýþmayan, arý gibi üretmeyen, arý gibi disiplinli olmayan iþçinin yeri yoktur. Arý gibi disiplinli, arý gibi çalýþkan, arý gibi azimli, arý gibi hareketli benzetmeleri halen geçerlidir. Ancak arýlarýn dünyasýndaki bu baþarýnýn altýnda yatan önemli bir faktör vardýr. O da arýlarýn kendi hiyerarþik iç yapýlarýndaki acýmasýzlýktýr. Kovan içerisindeki baþarýnýn ve verimliliðin temeli, üretken olmayan ve tüketici konumda olan sakat ve hasta arýlarýn açlýk yoluyla ölüme terk edilmesidir. Erkek arýlar dahi çiftleþme sezonu bittiði takdirde açlýktan ölüme terk edilirler. Komþu kovanlardan yardým almak veya komþu kovanlara yardým etmek gibi bir olgu ise hiç ama hiç söz konusu deðildir. Bir insan olarak düþündüðümüzde, bizim dünyamýza çok ters gelecek olan bu yaklaþým, güçlü bir sosyal ve hiyerarþik yapýnýn doðal sonucudur. Düþünebiliyor musunuz. Komþunuz açlýktan ölürken sizin ev yemek dolu ve bir kaþýk dahi vermiyorsunuz. Yaþlý anne ve babanýz ayaðýnýza takýlýyor ve ev içindeki ekonomik faaliyetlerde sadece tüketici konumunda olup üretkenliði yok. Yada down sendromlu bir çocuðunuz var ve ekonomik katkýsý olmadýðý gibi sizin de üretkenliðinizi engelliyor. Veya iþyerinizdeki yaþlý ve sakat iþçiler verimliliðe olumsuz etkide bulunuyor. Ne yaparsýnýz. Ýþte böceklerden en önemli farkýmýz. Biz böcekler gibi katý hiyerarþik bir sistemde yaþamýyoruz. Böyle bir yaþam þeklinin etkisi çok olumsuz olup böcekler dünyasýnda geçerlidir. Ýnsan yaþamýna ilahi bir armaðan gibi bakan ve öyle algýlayan bireyler, yaþlýlýk ve sakatlýðýn da bir anlamý ve deðeri olduðunu bilirler. Bu hasta ve yaþlý bireyler, saðlam bireylerin de bir gün böyle olabileceðini hatýrlatan yoldaki iþaret levhalarý gibidirler. Levhalarý yok saymakla veya yok etmekle, sonuçta sadece kendimize zarar veririz. Doðal olarak arýlarýn dünyasýnda örnek alýnacak pek çok þey bulunmakla birlikte, her ne kadar üzerinde fazla durulmasa da örnek alýnmayacak pek çok yön de bulunmaktadýr. Bu nedenle iþ ve sosyal yaþamýnýzdaki her konuda "arýlar gibi olmayýn". Arýlar gibi olursanýz eðer, siz de bir gün kapýya konulup açlýkla birlikte ölüme terk edildiðinizde "arýlara kýzmayýn". SAYBÝRDEN HABERLER... ÝL GENEL MECLÝS ÜYELERÝYLE ÝLÇE ZÝYARETLERÝ Samsun Ýl Genel Meclisi tarým ve hayvancýlýk komisyonunca verilen önerge ile ilgili olarak; Birlik Baþkanýmýz Rasim KAPLAN, Ýl Genel Meclisi tarým komisyonu baþkaný Hüseyin ESEN, Tarým Komisyonu üyeleri ve Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Ýl Müdürlüðü yetkilileriyle birlikte Kavak, Asarcýk ve Ladik Ýlçe Tarým ve Ýlçe Orman Ýþletme Müdürlüklerini ziyaret ederek arýcýlýðýn mevcut durumu, arýcýlýðýn geliþtirilmesi ile ilgili bilgi alýþveriþi yapýldý. Ýlçe Müdürlerinden konuyla ilgili bir rapor istendi

15 2012 Yýlý Gezginci Arýcýlarýmýzý Ziyaret 2012 Yýlý arýcýlýk sezonun baþlamasýyla Birlik baþkanýmýz yine yollara düþtü. Artýk Birliðimiz ve üyelerimiz için gelenekselleþen ziyaretlerde; bilindik yerlerde, bilindik konularla ve bazen yitip gidenler yad edilerek konusu arýcýlýk, mahiyeti bal, sýkýntýsý fiyatlar olan sohbetler edildi. Karþýlamadaki güler yüzler, ayrýlýrken bir sonraki sene için söz verilerek, küçük tebessümlerle misafiler uðurlandý. Ak Parti Atakum Ýlçe Baþkaný'nýn Birliði Ziyareti Ak Parti Atakum Ýlçe Baþkaný Sayýn Hüseyin DERELÝ' yi kahvaltý da aðýrladýk. Birliðimize nezaket ziyaretinde bulunan Dereli, Birlik Baþkanýmýz ile Türkiye ve Samsun arýcýlýðý, bu konuda ilimizde yapýlan çalýþmalar ile ilgili bilgi aldý. Geneli Samsun arýcýlýðý olan sohbet ballý polenli kahvaltýnýn ardýndan sona erdi. Ýl Genel Meclisi Tarým Komisyonu Üyelerinin Birliði Ziyareti Ýl Genel Meclisi AK Parti Grup Baþkaný Dilaver Atlý ve Ýl Genel Meclisi Tarým Komisyonu üyeleri Birliðimizi ziyaret ettiler. Heyet Samsun arýcýlýðý hakkýnda bilgi alýrken - Ýlimiz arýcýlýðý için yapýlan çalýþmalarýn son dönemlerde ivme kazandýðýný ve çýtanýn her geçen gün yükseldiði- ifade edildi. Arýcýnýn ikramý bal'dýr deyip, misafirlerimize ballý polen ikramýnda bulunduk. Samsun arýcýlýðý için iþ birliði sözü alarak misafirlerimizi uðurladýk

16 Birlik Üyelerine Akasya Fidaný Daðýtýmý Samsun Orman Fidanlýk Müdürlüðü ve Birliðimiz ortaklýðý ile Birlik üyelerimize ücretsiz olarak 8000 adet akasya fidaný daðýtýldý. Samsun da kapýsýný çaldýðýmýz her kurum gibi bizi geri çevirmeyen Fidanlýk Müdürümüzden önümüzdeki yýl için de baþta akasya olmak üzere, talep ettiðimiz fidanlarýn temini konusunda söz aldýk. Bir kez daha ilgileri için kendilerine teþekkür ediyoruz. Üç yýldýr Ramazan ayýna denk gelen arýcýlýk sezonu, Birliðimizi de 3.kez arýcýlarýmýzla ayný iftar sofrasýnda buluþturdu. Bu yýl Sivas Kangal da yapýlan Ýftar yemeðimizin üyelerimiz dýþýnda da misafirleri vardý. TAB Baþkaný Bahri YILMAZ ve Sivas Ýli Arý Yetiþtiricileri Birliði Baþkaný Yýlmaz DOÐAN iftar yemeðimizin misafirleri arasýnda idi. Davet ettiðimiz her organizasyona iþtirak eden Genel Baþkanýmýz Bahri YILMAZ, kýsa bir konuþma yaparak ' ' Km'lerce uzakta bizi çok anlamlý bir masa etrafýnda toplayan Birik Baþkanýnýz Rasim KAPLAN'a siz ve kendi adýma teþekkür ediyorum. Gönüllülük esasýna dayanan bu faaliyeti en iyi þekilde yapan Birlik Baþkanlarýmdan biri olan Baþkanýnýz arýcýlýk ve üyeleri adýna bu esasa dayalý çok iyi hizmetler düþüncesinde Kendisine olan desteðinizi her þekilde dile getiriyorsunuz þüphesiz çünkü buradaki bu güzel kalabalýk bunu çok iyi anlatýyor. Ve burada görüyorum ki bizler Arýcýlarýmýza Ýftar Yemeði gerçekten büyük bir aile olma yolunda çok önemli adýmlar atýyoruz. Zira buradaki eþli ve çocuklu kalabalýk bunu en güzel kanýtýdýr'' dedi. Yine küçük bir konuþma yapan Sivas Birlik Baþkaný Yýlmaz DOÐAN ' ' Ben Samsunlu üyelerimizin Birlik olma bilincinin çok iyi yerleþtiðini gördüm bu akþam. Maneviyatýnýn önemi tartýþýlmaz olan bu sofraya ayrýca katýlan hoþ anlamlar için Baþta Bahri Baþkaným olmak üzere hepinize teþekkür ediyorum ''.dedi Sivas ta iftar vaktine dakikalar kala son konuþmayý yapan Baþkanýmýz Rasim KAPLAN, '' Baþkanlarýmýzýn ikisi de düþüncelerini gayet iyi dile getirdiler, bunlarýn üzerine söylenecek çok ta þeyin olmadýðýný düþünüyorum. Baþta Bahri Baþkaným ve Yýlmaz baþkaným olmak üzere siz deðerli üyelerim ve aileleri iftar yemeðimize hepiniz tekrar tekrar hoþ geldiniz'' diyerek konuþmasýný sonlandýrdý. Ýftar ardýndan yemeðinin arýcýlýk 26 27

17 28 29

18 KOZLUK 31 30

19 ERGONOMİK KOVAN Eski yeni tüm kovanlarınıza uygun; polenlikli taban, izolasyonlu kapak, yemlik tipi örtü tahtası ve ana arı ızgarası. Ergonomik Kovan Ergonomik Kovan Kapağı Dönüşümlü Kapak Yemlik Kapağı Yemlik Tipi Örtü Tahtası Pratik Çerçeve INOX Birleştirme ve Taşıma Mandalları Apimaye, ahşap kovanlara yönelik geliştirdiği ekipmanlar ile siz değerli arıcılarımıza hizmet vermeye devam ediyor. Klasik Ahşap Kovanların modernizasyonu için geliştirilen Apimaye Ergonomik Ahşap Kovanlarda, polen tuzaklı- varoa çekmeceli taban, yalıtımlı kapak, pratik çerçeve, yemlik tipi örtü tahtası, paslanmaz kulplar ve ayarlı arı girişi - havalandırma aparatı mevcuttur. Dilerseniz kendi kovanınızı ihtiyacınız doğrultusunda parça parça yenileyebilirsiniz. Ergonomik Kovan Tabanı ile artık ahşap kovanlarda da dip tahtası temizliğini rahatlıkla yapabilecek, aynı zamanda polen toplayabileceksiniz. Tabanların altında bulunan kaymaz pabuçlar sayesinde nakliye sırasında herhangi bir sorun yaşamayacaksınız. Ana Arı Izgarası Ergonomik Kovan Ayarlı Arı Giriş Aparatı Polen Çekmeceli Tüm kullanıma açık Tamamen kapalı Havalandırmalı İşçi arı giriş çıkışlı Taban Çekmecesi Polen Tuzağı Sürgüsü Havalandırmalı Ergonomik Taban Arı Giriş Izgarası BOSB Birlik 2 Is Mrk No: Beylikduzu - Istanbul / TURKEY Tel: (pbx) Fax: info@apimaye.com 02