Şeker Pancar ı Tar ı m ında Farkl ı Toprak işleme Yöntemlerinin Etkinliklerinin Belirlenmesi*

Transkript

1 TARIM BILIMLERI DERG İ S İ 00, 9 () - Şeker Pancar ı Tar ı m ında Farkl ı Toprak işleme lerinin Etkinliklerinin Belirlenmesi* Koç Mehmet TU Ğ RUL İ lknur GÖKNUR DURSUN Geliş Tarihi : Özet: Bu araşt ırmada; şeker pancar ı tar ım ında ele al ınan farkl ı toprak i şleme yönteminin topra ğı n baz ı fizikomekanik özellikleri, ürün verimi ve kalitesi, i şletme karakteristikleri ile maliyet aç ı s ı ndan karşı laşt ı r ı lmalar ı ve en uygun toprak i şleme yönteminin belirlenmesi amaçlanm ıştı r. Seçilen toprak i şleme yöntemlerinden birisi ülkemizde şeker pancar ı tar ı m ı nda yayg ı n olarak uygulanmakta olan sonbaharda diskli t ı rm ı k + kulakl ı pullukla kez sürüm + ilkbaharda kombikürümler + ekimden olu şan ' lu al ışı lagelmi ş toprak i şleme yöntemidir. Ara şt ı rmada ele al ı nan di ğer toprak işleme yöntemleri ise s ı ras ıyla; sonbaharda diskli t ı rm ı k + kulakl ı pulluk + kültüvatör + ilkbaharda kombikürümler + ekim (), sonbaharda diskli t ı rm ı k + çizel + ilkbaharda kombikürümler + ekim (), ilkbaharda frezeli ara çapa makinas ı + ekim (), ilkbaharda rototiller + kombikürümler + ekim () ve direkt ekim () yöntemleridir. Söz konusu toprak i şleme yöntemleri; toprak nem içeri ği, hacim a ğı rl ığı, porozite, parça boyut da ğı l ı m ı, penetrasyon direnci, şeker pancar ı n ı n kökgövdesi verimi, şeker varl ığı, ar ıtı lm ış şeker varl ığı, ar ıtı lm ış şeker verimi, usare safıyeti, yak ıt tüketimi, makina zaman ı, i şgücü tüketimi, effektif alan kapasitesi, toplam maliyet ve net gelir aç ı s ı ndan karşı la şt ı r ı lm ış lard ı r. Ara şt ı rma sonucunda; ele al ı nan toprak işleme yöntemlerinden ve ' lu yöntemlerin daha iyi sonuç verdikleri ayr ıca direkt ekim yönteminin de ba şar ıyla uygulanabilece ğ i anla şı lm ışt ı r. Anahtar Kelimeler: şeker pancar ı tar ı m ı, toprak işleme yöntemleri, topra ğı n fiziko-mekanik özellikleri, verim, kalite, i ş letme karakteristikleri, maliyet. Determination of the Efficiency of Different Soil Tillage Methods in the Sugar Beet Cultivation Abstract: : In this research, it was aimed the comparisons of six different sugar beet tillage methods in terms of some physico-mechanic features, yield, internal quality, process characteristic and cost and determination of the most suitable methods in sugar beet cultivation. One of the soil tillage methods is traditional soil tillage method including disc - harrow + two times mouldboard plough in autumn, harrow + rotary harrow combination + drilling in spring (S) which is common use in Turkey. The other soil tillage methods are; tandem disc harrow + mouldboard plough + duckfoot cultivator on autumn and seedbed combination implement + drilling on spring (S), tandem disc harrow + chisel on autumn and seedbed combination implement + drilling on spring (S), inter row hoeing machine + drilling on spring (S), subsoiler + rotary cultivator + rotary harrow combination + seedbed combination implement + drilling on spring (S) and direct drilling (S) the sugar beet without inversion respectively. The methods were evaluated as comparatively in terms of soil moisture content, dry bulk density, porosity, aggregate size distribution, penetration resistance, sugar beet yield, sugar content, extractable sugar content, extractable sugar yield, syrup purity, fuel consumption, machinery time and labour requirements, effective area capasity, total costs and net income. In conclusion it was determined the best results in S and S. In addition, it was determined S is successfully applicable in sugar beet cultivation. Key Words: sugar beet cultivation, soil tillage methods, soil physico -mechanic features, yield, quality, process characteristics, cost. Giriş Şeker pancar ı ; şeker üretimi için kökünden yararlan ı lan iki y ı ll ı k bir bitkidir. Iklim, yeti şme koşullar ı, pancar çeşidi gibi özelliklere ba ğ l ı olarak kökte %0-, yapraklarda ise %-9 oran ı nda kuru madde bulunmaktad ı r. Bu kuru maddenin büyük bir k ısm ı şekerden olumaktad ı r (Akoğlu 978). Dünya' da üretilen toplam 0.0 t şekerin yakla şık olarak % 7'si şeker pancar ı ndan, %7'ü ise şeker kam ışı ndan elde edilmektedir. Ülkemizde iklim koşullar ına bağ l ı olarak yaln ızca şeker pancar ı tar ı m ı yap ılmaktad ır. Bu nedenle şeker üretimimizin tamam ı şeker pancar ından kar şı lanmaktad ır. Türkiye, şeker pancar ı ekim alan ı aç ıs ından Avrupa' da önemli ülkeler aras ı nda yer almaktad ı r (Anim 000). Şeker pancar ı tar ı m ında verim ve kaliteyi etkileyen en önemli faktörlerden birisi, üretim yap ı lan yerin toprak özellikleridir. Dolay ısiyla toprak i şleme de çok önemlidir. Şeker pancar ı tar ı m ı yap ılacak topraklar ın su ve besin maddelerini tutma kapasitelerinin çok iyi olmas ı, kaymak tabaka ba ğlamamas ı ve iyi bir toprak derinli ğine sahip olmalar ı gerekmektedir (Johnson ve ark. 97). Ülkemizde şeker pancar ı tar ı m ında tarla haz ı rl ığı nda ilk işlem, şeker pancar ın ı n ön bitkisi olan tah ı llar ı n hasad ı * Doktora Tezi'nden haz ı rlanm ışt ı r T. Ş.F.A. Ş. Şeker Enstitüsü-Ankara Ankara Only. Ziraat Fak. Tar ı m Makinalar ı Bölümü-Ankara

2 TARIM BILIMLERI DERGISI 00, Cilt 9, Say ı sonucunda tarla yüzeyinde kalan bitki art ıklar ı n ın topra ğa bir miktar gömülmesini ve parçalanmas ın ı sağlayan an ız bozma i şlemidir. Bu amaçla önce diskli t ı rm ık ard ından da kulakl ı pullukla tarlaya girilmektedir. Kulakl ı pulluğun toprakta olu şturdu ğu etkinin devaml ı l ığı n ı sağlamak amac ıyla bir süre yeniden kulakl ı pullukla ikinci bir sürüm daha yap ı lmaktad ır. Tarla ilkbahara kadar bu şekilde bekletilip ya ğışlardan yararland ıktan ilkbaharda kombikürümlerle toprak i şlenmekte ve ard ı ndan ekim yap ı lmaktad ı r. Bitkisel üretimde uzun y ıllardan beri yararlan ı lan al ışılagelmiş toprak i şlemenin esas ı ; önce kulakl ı pullukla topra ğın devrilmesi daha kültüvatör, diskli t ı rm ık gibi ikindi toprak i şleme aletleriyle tohum yata ğın ı n haz ırlanmas ından olu şmaktad ır. Al ışı lagelmi ş toprak i şlemede tarla yüzeyinde en fazla % 0 oran ında yüzey art ı klar ı n ın bulunmas ı istenmektedir. Bu nedenle su ve rüzgar erozyonuna kar şı savunmas ız bir tarla yüzeyinin haz ırlanmas ı kaç ın ı lmazd ı r. Al ışı lagelmiş toprak i şlemenin bir diğer önemli sak ıncas ı ise nem kayb ına yol açmas ıd ı r. Bu durum özellikle kuru tar ı m bölgelerinde çok önemlidir. Günümüzde tar ım alanlar ındaki erozyon sorununun giderek artmas ı ve su kaynaklar ın ın azalmas ı, toprak ve suyu korumay ı amaçlayan koruyucu toprak i şleme yöntemlerinin ortaya ç ı kmas ına neden olmu ştur. Şeker pancar ı tar ı m ında da koruyucu tar ımdan yararlanma olanaklar ı üzerinde çal ışılmaktad ı r. Nuttall (98), Richard ve ark. (99), Wing (99) ve Becker (997) yapt ı klar ı ara şt ırmalar sonucunda; şeker pancar ı tar ı m ında da çe şitli koruyucu toprak i şleme yöntemlerinden ba şar ıyla yararlan ılabileceğinden söz etmi şlerdir. Bu araşt ı rmada; şeker pancar ı tar ı m ında ele al ınan farkl ı toprak i şleme yönteminin topra ğın baz ı fiziko-mekanik özelliklerine, ürün verimi ve kalitesine, işletme karakteristiklerine ve maliyete olan etkilerinin belirlenmesi ve en uygun yöntemin seçimi amaçlanm ışt ı r. Materyal ve Araşt ı rma; y ı llar ı aras ında T. Ş.F.A. Ş. Konya-Ilg ın Deneme Istasyonunda yürütülmü ştür. Orta Anadolu' da yer alan Ilg ı n karasal bir iklime sahiptir. Yazlar s ıcak ve kurak, k ışlar ise soğuk ve yağışl ı geçmektedir. Deneme alan ı topraklar ı n ın yap ılan analiz sonucunda %,0 oran ında kum, %, oran ında silt ve %,8 oran ında kil içeren killi toprak s ı n ıfında olduklar ı belirlenmi ştir. Ara şt ırmada farkl ı toprak i şleme yöntemi uygulanm ışt ır (Çizelge ). Bunlardan al ışı lagelmi ş toprak işleme ya da 'lu yöntemde; sonbaharda tarla yüzeyindeki bitki art ı klar ı n ın bir miktar parçalanmas ı amac ıyla önce tarlaya diskli t ı rm ıkla girilmiş daha farkl ı aral ı klarla toprak kulakl ı pullukla kez sürülmü ş ve ilkbaharda kombikürümlerle yüzeysel toprak i şlemeden ekim yap ı lm ışt ır.. yöntem ise ayn ı şekilde olup farkl ı l ık sonbaharda. kez kulakl ı pulluk yerine kazayakl ı kültüvatörle topra ğın i şlenmesinden kaynaklanmaktad ı r.. yöntem; sonbaharda diskli t ı rm ık arkas ından çizelle topra ğın alttan i şlenmesi ve ilkbaharda kombikürümler + ekim şeklindedir., ve. lerde sonbahar toprak Çizelge. Ara şt ı rmada ele al ı nan toprak işleme yöntemleri Sonbaharda yap ı lan i şlemler Diskli t ı rm ı k + kulakl ı pullukla kez sürüm Diskli t ı rm ı k + kulakl ı pulluk + kültüvatör İ lkbaharda yap ı lan işlemler Kombikürümler + ekim Kombikürümler + ekim Diskli t ı rm ı k + çizel Kombikürümler + ekim - Frezeli ara çapa + ekim _ Rototiller + kombikürümler + ekim - Direkt ekim işlemleri olmay ıp tarla ilkbahara kadar an ızl ı halde bekletilmi ştir. Bunlardan. yöntemde şeritsel toprak i şleme uygulanm ışt ı r. Bu amaçla tarla, frezeli ara çapa makinas ıyla şeritler halinde i şlendikten ekim yap ılm ışt ır.. yöntemde ise rototiller devreye sokularak rototiller + kombikürümler + ekim gerçekle ştirilmiştir.. yöntem; direkt ekim yöntemi olup mekanik hassas ekim makinas ı üzerinde yap ı lan baz ı de ğ işikliklerle hiçbir toprak i şleme yap ı lmam ış tarla ko şullar ında direkt olarak an ı zl ı tarlaya ekim yap ı lm ışt ır. Direkt ekim yönteminde, yabanc ı ot kontrolü herbisitlerle sa ğ lanm ışt ı r. Ara şt ırma s ı ras ında; toprak i şlemede döner kulakl ı pulluk, diskli t ı rm ık, kültüvatör, çizel, rototiller, frezeli ara çapa makinas ı ve kombikürümlerden yararlan ı lm ışt ır. Bu alet ve makinalar ın baz ı teknik özellikleri, Çizelge 'de verilmi ştir. Şeker pancari tohumlar ı n ı n ekiminde,,, ve 'lu yöntemlerde mekanik hassas ekim makinas ı kullan ı lm ışt ı r. Direkt ekim yönteminde () ise ayn ı mekanik hassas ekim makinas ı n ın her ünitesinin gömücü ayaklar ı n ın önüne dar uç demirli çapa ayaklar eklenmi ştir. Böylece ayaklar ın direkt ekim ko şullar ında t ıkanmadan çal ışabilmeleri sa ğlanm ışt ır. Ayr ıca tarla denemeleri s ı ras ında güç kayna ğı olarak Massey Ferguson (MF) 7 marka, motor gücü kw olan traktör kullan ı lm ışt ı r. Ara şt ırmada, Alman KWS (Kleinwanzlebener Saatzucht A.G.-Einbeck) orijinli genetik mogerm şeker pancar ı tohumlar ından yararlan ı lm ışt ır. Bu tohumlar ı n bin tane a ğı rl ı klar ı ortalama olarak, g olup çimlenme güçleri ise % 90 kadard ı r. Tarla denemeleri, tesadüf bloklar ı deneme düzeninde ' er tekerrürlü olarak yürütülmü ştür. Deneme alan ı 0, m, ekim parseli 7, m ve hasat parseli ise kenar etkisinin azalt ılmas ı için,8 m olarak seçilmi ştir. Toprak nem içeri ğini ve hacim a ğı rl ığı n ı belirlemek için her parselden ayr ı ktadan 0-0, 0-0, 0-0 ve 0-0 cm'lik derinliklerden toprak i şlemeden önce ve olmak üzere toprak örnekleri al ı nm ışt ır. Bu örnekler h süreyle 0 C'deki etüvde bekletildikten a şa ğı daki eşitliklerden nem içeri ği (Wb) (%) ve hacim a ğı rl ığı (Pb) (g/cm ) değerleri hesaplanm ışt ı r (Göknur ve ark. 99). Wb = (G m G s) / G s Pb = Gs / Vt Burada; G m :Toprak örne ğ inin ı slak a ğı rl ığı (g), G s : Toprak örne ğinin kuru a ğı rl ığı (g), Vt : örnek alma silindirinin hacmi (cm )' dir.

3 TUĞRUL, K. M. ve İ. G. DURSUN, "Şeker pancar' tar ım ında farkl ı toprak i şleme yöntemlerinin etkinliklerinin belirlenmesi" Çizelge. Seçilen toprak i şleme alet ve makinalar ı n ı n baz ı teknik özellikleri Teknik özellik İşleyici parça say ısı (adet) İşleyici parça tipi Döner kulakl ı pulluk Diskli t ı rm ı k Kültüvatör Yar ı bükük, ön gövdecikli X tipi, çift etkili Kazaya ğı uç demirli, yar ı m yayl ı ayakl ı Çizel 7 (On:, Arka: ) Dar uç demirli, yays ız ayakl ı Frezeli ara çapa makinas ı ayak + 7 b ıçak Kazayağı uç demirli, yays ız ayakl ı + 90 aç ı l ı b ı çakl ı Rototiller Çizel: ayak + Rotor: b ıçak+ Çubuklu döner t ı rm ık: 7 çubuk Çizel: Dar uç demirli, yays ız ayakl ı Rotor: Düz b ıçakl ı Ç ubuklu döner t ı r m ı k: Çubuk çap ı mm Kombikürümler 8 bükük diş ve kazaya ğı uç demirli diş + adet büyük çapl ı döner t ı rm ık + adet küçük çapl ı döner t ı rm ı k ön s ı rada arkaya do ğ ru bükük di ş li ve arka s ı ralarda uçlar ı küçük kazaya ğı şeklinde olan d işlit ı rm ı k + E ğ ik çubuklu döner t ı rm ıklar I ş geniş liği (mm) I ş derinliği (mm) , 00, l şleyici parçalar aras ı uzakl ık (mm) Toplam ağı rl ı k (kg) Çal ışma h ız ı (km/h) Porozite (p) (%) de ğerleri ise hacim a ğı rl ığı (Pb) ve toprak özgül a ğı rl ığına (P s) ba ğ l ı olarak a şa ğıdaki eşitlikten elde edilmi ştir (Göknur ve ark. 99). p = (- (Pb/P s)). 00 Toprak parça boyut da ğı l ı m ı n ı belirlemek amac ıyla, her parselden ' er kg'l ık toprak örnekleri al ı nm ışt ı r. Al ı nan toprak örnekleri en üstteki elek delik çap ından ba şlamak suretiyle s ıras ıyla delik çap ı 0 mm, 0 mm, 0 mm, mm ve, mm olan yuvarlak delikli eleklerden geçirilmi şlerdir. Daha her s ı n ıfa giren toprak a ğı rl ıklar ı, toplam örnek a ğı rl ığına oranlanarak yüzde cinsinden toprak parça boyut da ğı l ı mlar ı belirlenmi ştir (Dursun ve ark. 99). Toprak penetrasyon direnci ölçümleri, cm konik uç taban alan ı ve 0 uç aç ıs ına sahip Eijkelkamp marka yaz ıc ı l ı mekanik toprak penetrometresi ile yap ı lm ışt ı r. Penetrasyon direnci de ğerleri, i şleme yap ı lan parsellerden i şlemeden önce ve olmak üzere i şleme derinli ğ i boyunca ' er cm aral ı klarla ölçüm yap ılarak belirlenmi ştir (Göknur Dursun ve Dursun 000). Hasat edilen pancarlardan al ınan örnekler, Şeker Enstitüsü Analiz Laboratuvar ında analiz edilerek verim ve kaliteye ili şkin baz ı değerler belirlenmi ştir. Şeker varl ığı, polarimetreden okunmu ştur. Ar ıtı lm ış şeker varl ığı (AŞV), usare safiyeti (Q) ve ar ıt ı lm ış şeker verimi (AŞVER) ise a şağıdaki eşitliklerden bulunmu ştur (Reinefeld ve ark. 97). AŞV = ŞV [0,. (Na + K) + 0,09. a-n + 0,9)] Q = [((ŞV.,) 0,8)) / S ]. 00 AŞVER = PKV. AŞV Eşitliklerde; AŞV : Ar ıt ı lm ış şeker varl ığı (%), ŞV : Şeker varl ığı (%), Na : Sodyum miktar ı (meq Na/00 g), K : Potasyum miktar ı (meq K/00 g), a-n : Zararl ı azot miktar ı (meq N/00 g), Q : Usare safiyeti (%), S : Kuru madde(%), AŞVER : Ar ıtılm ış şeker verimi (kg/da), PKV : Pancar kökgövdesi verimi (kg/da)' d ı r. İşletme karakteristiklerinden effektif alan kapasitesi: B=b.v.k eş itliğinden bulunmuştur. Burada; B : Alet veya makinan ın effektif alan kapasitesi (da/h), b : Alet veya makinan ı n iş geni ş liği (m), : ilerleme h ız ı (km/h), k : Zamandan yararlanma katsay ıs ıd ı r. Yak ıt tüketimi ölçümleri, ekleme yöntemiyle yap ı lm ışt ır. Alet veya makinalar ın parseli katetme süreleri, /0 s göstergeli krometre ile ölçülmü ştür. Ölçülen yak ıt tüketimi ve zaman de ğerleri, a şağıdaki e şitlikler kullan ılarak birim alandaki yak ıt tüketimi (I/da) ve birim zamandaki yak ıt tüketimi (I/h) olarak ifade edilmi ştir (Kaday ıfç ılar ve Yavuzcan 99). Burada; YT =,. ÖYT / t YT = YT. mz YT : Birim zamandaki yak ıt tüketimi (I/h), YT: Birim alandaki yak ıt tüketimi (I/da), ÖYT : Ölçülen yak ıt tüketimi (m), t : Parseli katetme süresi (s), mz : Makina zaman ı (h/da)' d ı r. i şgücü tüketimi, traktör sürücüsü ve makinan ı n çal ışt ı r ı lmas ı gereksinim duyuldu ğunda gerekli di ğer i şçilik sürelerini içermektedir.

4 TARIM B İ L İMLER İ DERG İ S İ 00, Cilt 9, Say ı Maliyet analizi kapsam ında yak ıt maliyeti, i şçilik maliyeti, makina kira bedelleri, herbisit maliyeti, toplam maliyet ve net gelir belirlenmi ştir. Yak ıt maliyeti, y ı llar ı mazot sat ış fiyatlar ı ve dolar kuru baz al ı narak hesaplanm ışt ı r. İşçilik maliyeti ile makina kira bedelleri ise aşağıdaki eşitliklerden yararlan ılarak hesaplanm ışt ı r. IM = IT SM TMM = MKB. mz Eşitliklerde; IM : i şçilik maliyeti ($/da), IT : I şgücü tüketimi (h/da), SM : Saatlik i şgücü maliyeti ($/h), TMM : Toplam makina maliyeti ($/da), MKB : Makina kira bedeli ($/h), mz : Makina zaman ı (h/da)' d ı r. Araşt ı rmada herbisit olarak "Round-up" kullan ı lm ışt ı r. Kullan ılan ilac ın maliyeti, y ı llar ındaki sat ış bedeli ve dolar kuru temel al ınarak hesaplanm ışt ı r. Herbisit maliyeti yaln ızca, ve 'lu yöntemlerde toplam maliyete eklenmi ştir. Toplam maliyet ve net gelir ise a şa ğı daki e şitliklerden bulunmu ştur: TM = YM + IM + TMM NG = BG - TM Burada; TM : Toplam maliyet ($/da), YM : Yak ıt maliyeti ($/da), IM : İşçilik maliyeti ($/da), TMM : Toplam makina maliyeti ($/da), NG : Net gelir ($/da), BG : Brüt gelir ($/da)' dir. Ara şt ırma sonuçlar ı na deneme plan ı na uygun olarak varyans analizi ve F testi uygulanm ışt ır. ler aras ında F de ğerinin önemli ç ı kmad ığı durumlarda ikili k ıyaslama yap ı lmam ışt ır. F de ğerinin önemli ç ı kt ığı durumlarda ise ikili k ıyaslamalar Duncan çoklu karşı la şt ı rma yöntemiyle karşı la şt ı r ı lm ışt ı r. Bulgular ve Tart ışma Topra ğın fiziko-mekanik özelliklerine ili şkin sonuçlar: Sonbahar döneminde kulakl ı pullu ğ un yer ald ığı ve ' lu yöntemlerin, pullu ğ un topra ğı alt üst etmesine bağ l ı olarak toprak üst k ı sm ı ndaki nem içeri ğ ini art ı rd ı klar ı, hacim a ğı rl ığı n ı azaltarak poroziteyi art ı rd ı klar ı dolay ı s ıyla daha iyi sonuç verdikleri belirlenmi ştir (Çizelge ve ). Ilkbahar döneminde, toprak i şlemeden önce ve yap ılan toprak nem içeri ği ölçümlerinde yöntemler aras ında istatistiki olarak önemli bir farkl ı l ı k bulunamam ışt ı r. Hacim a ğı rl ığı aç ı s ı nda en iyi sonucu veren yöntemlerin ve 'lu yöntemler olduklar ı anla şı lm ışt ır. Porozite yönünden en iyi sonuçlar ı veren yöntemlerin s ı ras ıyla frezeli ara çapa makinas ı n ı n bulundu ğu ' lu yöntem, rototillerin yer ald ığı ' lu yöntem ve kulakl ı pullu ğun bulundu ğu ile ' lu yöntemler olduklar ı belirlenmi ştir (Çizelge ). Sonbahar döneminde toprak parça boyut da ğı l ı m ı aç ı s ından en iyi sonuçlar, ve 'lu yöntemlerden elde edilmiştir. Bunlar kültüvatör ve çizelin yer ald ığı yöntemlerdir. Ilkbahar döneminde yap ılan toprak parça boyut ölçümleri sonucunda en iyi sonuçlar, ve 'lu yöntemlerden al ı nm ışt ı r. Bu yöntemlerden 'lu da frezeli ara çapa ve 'lu da ise rototiller yer almaktad ı r. En kötü sonuç ise çizelin bulundu ğu 'lu yöntemden elde edilmi ştir (Çizelge ). Ilkbahar dönemi penetrasyon direnci ölçüm sonuçlar ı na göre her iki y ılda da, sonbahar toprak i şlemleri olan, ve 'lu yöntemler, di ğer yöntemlere göre ölçüm yap ılan tüm derinliklerde daha dü şük penetrasyon Çizelge y ı llar ı sonbahar toprak işleme döneminde ölçülen toprak nem içerikleri (%) 000 y ı l ı 00 y ı l ı Örnek alma. iş lemden. iş lemden. iş lemden. iş lemden. i şlemden. işlemden derinliğ i (cm) * ** *** " *" ,7 7,77,0, 9,7 9, ,8,7,79,0 7,9 8,79 0-0,,,7,, 9, 0-0 9,7 0, 8,9, 0,08, 0-0,0 7, 9,,9 8, 8,9 0-0, 7,9, 8,79 9,,97 0-0,, - 7,07 7, , 7, - 9,99 8, ,07 7,7-9,7 8, 0-0, 9,77 -, 0, - " Diskli t ı rm ıkla çal ışmadan, *" ve. yöntemlerde kulakl ı pullukla. sürümden,. yöntemde çizelge i ş lemeden, *"". yöntemde kulakl ı pullukla. sürümden,. yöntemde ise kültüvatörle çal ışmadan.

5 TUĞRUL, K. M. ve İ. G. DURSUN, "Şeker pancar ı tar ı m ı nda farkl ı toprak i şleme yöntemlerinin etkinliklerinin belirlenmesi" 7 Çizelge y ı llar ı sonbahar toprak i şleme döneminde ölçülen hacim a ğı rl ı klar ı (Pb ) (g/cm ) ve porozite (p) (%) de ğerleri Örnek 000 y ı l ı 00 y ı l ı alma derinliğ i. i ş lemden. iş lemden. i şlemden. i şlemden. i ş lemden. iş lemden (cm) Pb P Pb P Pb P Pb P Pb P Pb P 0-0,9,0 0,0 0,7 - ',7, ,79 0,8 0, -,77,7,7 0-0,9,9, 9,88 7,7 7, 8 0-0,,07 9, 7,,0, 0-0,7,9 ',8,7,,0 0-0,8 8,,7 7,8 9,, 0-0,, ,, ,77, 7 - -,7, ,89, - -,87 7, - 0-0,7, - -,7,7 - - Çizelge y ı llar ı ilkbahar toprak i şleme döneminde ölçülen toprak nem içerikleri (Wb) (%), hacim a ğı rl ı klar ı (P b ) (g/cm ) ve porozite (p) (%) de ğerleri Örnek 000 y ı l ı 00 y ı l ı alma Toprak i şlemeden Toprak işlemeden önce derinliği Toprak i ş lemeden önce Toprak iş lemeden (cm) Wb Pb P Wb Pb p Wb Pb P Wb Pb P 0-0,,7,, ' 0,,7 0,, 0-0 9,7,8 8,7, 8,, 7,, 9 0-0,87,8 0,89, 0,8,,0, ,9, 7,, 8,8, 8,0, ,9,7 0 8,,,,,, 0-0,,9 0 9,,9 0,0,,, 0-0 0,8, 8 9,9,,, 9,99, ,, 7 0,0, 9 -,9, 8,, ,, 8-8,80,,9, 9,, ,0,8 0,8,7 7,, 7,, ,0, ,7, ,7, ,0, Çizelge. 000 ve 00 y ı llar ı ilkbahar toprak i ş leme döneminde ölçülen toprak parça boyut da ğı l ı mlar ı (%) Toprak örneklerinin Ortalama çaplar ı 0 mm' Y ı l > 0 mm 0-0 mm 0-0 mm -0 mm 0- mm al ı nma zaman ı * den küçük olanlar T İ Ö -,88,9 0,0,80 7,0 T İS - 8,8,88,8,, T İ Ö -,8 8,88,8,80, T İ S - 7,8 8,8,0,0, T İ Ö - 8,,,9 9,8,0 T İ S -,7,8 9,0 0,0 9, T İ Ö,,00 7,80 8,,,7 TIS -,0,0 8,8 0, 9, TIÖ 7,7 9, 7, 0,0,,9 T İ S -,0, 8,8, 0,9 TIO 8,0 9, 7, 0,,,8 TIS TIÖ -,8,00 9, 0, 9, TIS - 7,9 7, 0,,0, TIÖ -,9,80 9,9 7, 7, T İ S - 8, 8,0,88,7,0 TIO - 8,7,0 7, 0,9 8,08 TIS -,00 7,0 0,7,,9 00 T İ Ö,,,7 7,80 0,0 8,0 T İ S -,00,9 0,0 9,0 9,08 T İ Ö,7 9,08 7, 9,80 8,08 7,88 T İ S -,,80,8 8,9 0, T İ O 7,8 0,,0,8,8,9 - T İ S *T : Toprak i ş lemeden önce, TIS : Toprak i şlemeden.

6 8 TARIM BILIMLERI DERG İ S İ 00, Cilt 9, Say ı direnci de ğerleri göstermi şlerdir. Ancak ve 'lu yöntemlerde, üst 0- cm' lik toprak bölgesinde sonbahar toprak i şlemleri olan yöntemlere göre daha fazla de ğ i ş im gözlenmi ştir. 'lu yöntem olan direkt ekim yönteminde, tohum yata ğı haz ı rl ığından önce ve 'lu yöntemlere yak ın değerler ölçülmü ştür. Ara şt ı rmada ilkbahar döneminde ölçülen penetrasyon direnci yönünden yöntemler aras ı ndaki farkl ı l ığı n 000 y ı l ında %, 00 y ı l ında ise % seviyesinde önemli oldu ğ u belirlenmi ştir. ilkbahar döneminde yap ılan denemelerin sonuçlar ına göre penetrasyon direncinin tüm derinliklerde en fazla, ve 'lu yöntemlerde azalt ı ld ığı sonucuna ula şı lm ışt ı r (Çizelge 7). Şeker pancarı n ın kökgövdesi verimi ve kalitesine ilişkin sonuçlar: Araşt ı rman ı n yürütüldü ğü 999, 000 ve 00 y ı llar ında elde edilen pancar kökgövdesi verimleri ve y ı l ı n birleştirilmiş sonuçlar ına ait Duncan testi sonuçlar ı, Çizelge 8'de verilmi ştir. Şeker pancar ı n ın kökgövdesi verimi yönünden 999 y ı l ı sonuçlar ına göre; en yüksek pancar kökgövdesi verimi 77 kg/da ile 'lu yöntemden elde edilmi ştir. Bu yöntemi s ı ras ıyla,, ve 'lu yöntemler izlemi ştir. En dü şük pancar kökgövdesi verim de ğeri ise 707 kg/da ile 'lu yöntem olan şeritsel toprak işlemeden elde edilmi ştir. 000 y ı l ında da en yüksek kökgövdesi verimi lu yöntemden al ı nm ışt ı r. Bu yöntemi s ıras ıyla,, ve 'lu yöntemler izlemi ştir. En düşük pancar kökgövdesi verimi 999 y ı l ı sonuçlar ı na benzer olarak yine 'lu yöntemden elde edilmi ştir. 00 y ı l ı nda ise en yüksek kökgövdesi verimi 'lu yöntemden al ı nm ışt ır. Bunu s ıras ıyla,, ve 'lu yöntemler izlemi ştir. En dü şük pancar kökgövdesi verimi 'lu direkt ekim yönteminden elde edilmi ştir. y ı ll ık birleştirilmi ş verim sonuçlar ı na göre ve 'lu yöntemler ile ve 'lu yöntemler aras ı ndaki farklar % oran ı nda önemli bulunmu ştur. Çizelge 8. Pancar kökgövdesi verimleri (kg/da) Ara şt ı rman ı n yap ı ld ığı y ı llar * a a ab b ab b * p<0,0 999, 000 ve 00 y ı llar ı ile y ı ll ık birle ştirilmiş sonuçlara ait şeker varl ığı, ar ıt ı lm ış şeker varl ığı ve ar ıtı lm ış şeker verimi de ğerleri ile baz ı y ıllara ait Duncan testi sonuçlar ı Çizelge 9'da verilmi ştir. Araşt ı rman ın yürütüldü ğü y ıllarda elde edilen şeker varl ığı değerlerine ait ' er, ' şer ve ' er y ı ll ı k birleştirilmi ş varyans analizi sonuçlar ına göre; yöntemler aras ı ndaki farkl ı l ık, 000 ve y ı llar ı birle ştirilmiş sonuçlar ında önemli bulunmu ştur. Duncan testi sonuçlar ına göre 000 y ı l ında, ve 'lu yöntemler ile ve 'lu yöntemler aras ı ndaki farkl ı l ığı n ise Vo seviyesinde önemli oldu ğu belirlenmi ştir y ı llar ı birleştirilmi ş şeker varl ığı sonuçlar ı na göre ve 'lu yöntemler ile 'lu yöntem aras ı ndaki farkl ı l ığı n ise % seviyesinde önemli oldu ğu sonucuna ula şı lm ışt ı r. Ar ıt ı lnn ış şeker varl ığı 999 ve 00 y ı l ı sonuçlar ı na göre yöntemler aras ındaki farkl ı l ığın önemli olmad ığı bulunmu ştur. 000 y ı l ı sonuçlar ı na göre ise yöntemler aras ındaki farkl ı l ığın % seviyesinde önemli oldu ğu belirlenmi ştir. 000 y ı l ı eritilmi ş şeker varl ığı de ğerleri Çizelge y ı l ı ilkbahar toprak işleme döneminde ölçülen toprak penetrasyon direnci de ğerleri (MPa) Toprak 000 y ı l ı 00 y ı l ı örneklerinin al ı nma zaman ı * 0- cm -0 cm 0- cm -0 cm 0- cm -0 cm 0- cm -0 cm T İ Ö 0, 0,0 0,0 0,0 0,0 0, 0,0 0,70 T İS 0,0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 0,0 0, TIO 0,0 0,0 0, 0,7 0, 0,0 0,0 0,80 T İ S 0,0 0, 0, 0,7 0, 0, 0,0 0,70 TIÖ 0, 0,0 0, 0,9 0,0 0,0 0,7,0 TIS 0, 0, 0,70 0,9 0, 0,0 0, 0,80 TIO 0,7 0,90 0,9,0 0,0 0,80,00,0 TIS 0, 0,0 0,8,0 0,0 0,0 0,7,00 T İ O 0, 0,80,00,0 0,70 0,8 0,90,0 TIS 0,0 0,0 0,90, 0,70 0,90,00,0 Tl 0,80 0,8,0, 0, 0,90,00, TIS Çizelge 9. Şeker varl ığı, ar ıtı lm ış şeker varl ığı ve ar ıtı lm ış şeker verimi değerleri Şeker varl ığı (%) Ar ı t ı lm ış şeker var ığı (%) Ar ıtı lm ış şeker verimi (kg/da) * * , 9, b 8, 8,0, - 7, bc,8, , 9, b 8,7 8,,7,9 c,7, , 0, a 8,8 8,9, 8,0 ab,7, ,8 0, a 9,0 8,8,7 8,9 a,09, ,8 9,9 ab 9,0 8,, 7,9 ab,, ,8 0,a 9, 8,80,00 8, ab,, "p<0,0

7 TUĞRUL, K. M. ve I. G. DURSUN, " Şeker pancar' tar ı m ında farkl ı toprak işleme yöntemlerinin etkinliklerinin belirlenmesi" 9 aras ı ndaki farkl ı l ığı n önem derecelerinin belirlenmesi amac ıyla yap ılan Duncan testi sonucunda 'lu yöntem ile ve 'lu yöntemler aras ı ndaki farkl ı l ığın ise % seviyesinde önemli oldu ğu bulunmuştur y ı llar ı birleştirilmi ş sonuçlar ına göre yöntemler aras ındaki farkl ı l ık önemli bulunmuş (p<0,0), di ğer y ıllar ile y ı l ın birle ş- tirilmiş de ğerlendirilme sonuçlar ında ise yöntemler aras ı n- daki farkl ı l ığı n istatistiksel olarak önemli olmad ığı anlaşı l- m ışt ı r y ı llar ı Duncan testi sonuçlar ına göre, ve 'lu yöntemler ile ve 'lu yöntemler aras ı ndaki farkl ı l ığı n % seviyesinde önemli oldu ğu belirlenmi ştir. 999, 000, 00 y ı llar ı ile ' şer ve ' er y ı ll ı k birleştirilmi ş ar ıt ı lm ış şeker verimi de ğerlerine ait varyans analizi sonuçlar ına göre yöntemler aras ındaki farkl ı l ı k istatistiksel olarak önemli bulunamam ışt ı r. İşletme karakteristiklerine ili şkin sonuçlar: y ı llar ında tarla i şlemleri s ı ras ında ölçülen baz ı i şletme karakteristikleri Çizelge 0' da verilmi ştir. Ara şt ırmada, ölçülen i şletme karakteristikleri aras ında y ılda da en dü şük effektif alan kapasitesi ve buna ba ğ l ı olarak en yüksek makina zaman ı, yak ıt tüketimi ve i şgücü tüketimi kulakl ı pullukta belirlenmi ştir. Bunu s ı ras ıyla rototiller ve çizel izlemi ştir. En düşük makina zaman ı ise kombikürümlerden elde edilmi ştir. ler aras ı nda en dü şük yak ıt tüketimi her y ılda da 'lu yöntemden ölçülmü ştür. En yüksek yak ıt tüketinnleri ise her y ılda da 'lu yöntemden elde edilmi ştir. Maliyet analizine ilişkin sonuçlar: y ı llar ında yöntemlere ait hesaplanan maliyet de ğerleri Çizelge 'de verilmi ştir. Her y ılda da yöntemler aras ında en yüksek toplam maliyete sahip yöntemin 'lu yöntem oldu ğu belirlenmi ştir. En dü şük toplam maliyete sahip yöntemin ise 000 y ı l ında 'lu, 00 y ı l ında da 'lu yöntem oldu ğu bulunmuştur. 000 y ı l ında en yüksek net gelir 8,9 $/da ile çizelin yer ald ığı 'lu yöntemden, en dü şük net gelir ise al ışılagelmiş yöntemden ( 'lu) elde edilmi ştir. Direkt ekimden elde edilen net gelir de ğeri (8, $/da), 'lu yöntemin net gelir de ğerine yak ın bulunmuştur. 00 y ı l ında en yüksek net gelir, $/da ile 'lu, en dü şük gelir ise 88,9 $/da ile 'lu yöntemden elde edilmi ştir. Sonuç Şeker pancar ı tar ı m ı nda farkl ı toprak i şleme yöntemlerinin topra ğın baz ı fiziko-mekanik şeker pancar ı n ı n verimi ve kalitesi, i şletme karakteristikleri ve maliyet üzerindeki etkilerini belirlemeyi amaçlayan bu araşt ırmadan elde edilen sonuçlar a şağıda maddeler halinde s ı ralanm ışt ı r. Buna göre;. Toprak fiziko-mekanik özellikleri aç ıs ı ndan sonbahar döneminde nem içeri ği, hacim ağı rl ığı, porozite, toprak parça boyut da ğı l ı m ı ve penetrasyon direnci aç ıs ından en iyi de ğerler, kulakl ı pullu ğun yer ald ığı ve 'lu yöntemlerden al ı nm ışt ır. ilkbahar döneminde toprak hacim a ğı rl ığı n ın en fazla ve 'lu yöntemler sonucunda azald ığı, porozitenin,, ve 'lu yöntemler sonucunda artt ığı, çaplar ı -0 mm aras ı nda olan toprak parçac ı k miktar ı n ın ise en yüksek oranda ve 'lu yöntemlerden elde edildi ği anlaşı lm ışt ı r. Toprak penetrasyon direncinin sonbahar toprak i şlemesi olan, ve 'lu yöntemlerde, sonbahar toprak i şlemesi olmayan, ve 'lu yöntemlere göre her iki toprak i şleme döneminde de daha fazla azald ığı belirlenmi ştir.. Şeker pancar ın ın verimi ve kalitesi yönünden y ı l ın birle ştirilmi ş sonuçlar ına göre en yüksek pancar kökgövdesi verimi 708 kg/da ile 'lu yöntemden elde edilmiştir. 'lu yöntemin pancar kökgövdesi verimi ise 70 kg/da' d ır. 'lu yöntemden 88 kg/da pancar kökgövdesi verimi ile kulakl ı pulluğun yer ald ığı yöntemlere en yak ın değer al ı nm ışt ır. En dü şük pancar kökgövdesi verimi kg/da ile 'lu yöntemden elde edilmiştir. Ar ıt ı lm ış şeker verimi yönünden en yüksek, şeker varl ığı ve ar ıt ı lm ış şeker varl ığı aç ısından ise en düşük de ğerler ve 'lu yöntemlerden ölçülmü ştür. Şeker varl ığı ve ar ıt ı lm ış şeker varl ığı yönünden en yüksek değerler 'lu yöntemden elde edilmi ştir. Ar ıt ı lm ış şeker verimi yönünden en dü şük değerler ise ve 'lu yöntemlerden ölçülmü ştür.. i şletme karakteristiklerinden makina zaman ı, yak ıt ve i şgücü tüketimi yönünden en yüksek de ğerler ve 'lu yöntemlerden, en dü şük de ğerler ise 'lu yöntemden bulunmu ştur.. Maliyet yönünden yöntemler karşı laştı r ı ld ığında y ı ll ık ortalama sonuçlara göre toplam maliyetin 'lu yöntemde en yüksek de ğerde oldu ğu belirlenmi ştir. En düşük toplam maliyet ise ve 'lu yöntemlerden elde edilmi ştir. En yüksek net gelirin 'lu yöntemden elde edildi ği gözönüne al ı nd ığında çizelin kulakl ı pulluğun yerine ciddi bir alternatif oldu ğu düşünülebilir. 'lu yöntemin net geliri 'lu yöntemin net gelirine yak ı n düzeyde bulunmu ştur. En dü şük net gelir ise frezeli ara çapan ın bulundu ğu 'lu yöntemden elde edilmi ştir. 'lu yöntemin toplam maliyetinin en dü şük düzeyde oldu ğu anla şı lm ışt ı r. Ayr ıca 'lu yöntemin net gelirinin 'lu yöntemden daha fazla oldu ğu belirlenmi ştir. Sonuç olarak şeker pancar ı tar ı m ında ele al ı nan faktörler gözönüne al ı nd ığı nda; sonbaharda diskli t ı rm ı k + kulakl ı pulluk + kültüvatör + ilkbaharda kombikürümler + ekimden olu şan ' lu ve sonbaharda diskli t ı rm ı k + çizel + ilkbaharda kombikürümler + ekimden olu şan ' lu toprak i şleme yöntemlerinin en uygun yöntemler olduklar ı yorumu yap ılabilir. Ayr ıca 'lu direkt ekim yönteminin kg/hal ık kökgövdesi verimi ile ve 'lu yöntemlerin verimlerine yak ın değerde olmas ı ve toplam maliyetinin çok dü şük, net gelirinin ise al ışı lagelmiş yöntemden daha fazla olmas ı dikkate al ı nd ığı nda bu yöntemin de uygun bir seçenek oldu ğundan söz edilebilir.

8 0 TARM BILIMLERI DERGISI 00, Cilt 9, Say ı Çizelge y ı llar ı nda ölçülen baz ı işletme karakteristikleri Y ı l ı Alet-makina Işlem say ıs ı Effektif ala n kapasitesi (da/h) Makina zaman ı (h/da) ak ıt tüketimi (I/h) (I/da) i şgücü tüketimi (h/da) Diskli t ı rm ı k 9,0 0,,0 0, 0, Kulakl ı pulluk, 0,8 7,, 0,8 Kombikürümler,0 0,08,80 0,0 0,08 Ekim makinas ı 9, 0,,8 0,8 0, Toplam,0, 0,78 Diskli t ı rm ı k 9,0 0,,0 0, 0, Kulakl ı pulluk, 0,8 7,, 0,8 Kültüvatör, 0,08,0 0, 0,08 Kombikürümler,0 0,08,80 0,0 0,08 Ekim makinas ı 9, 0,,8 0,8 0, Toplam 9,08,8 0,8 Diskli termik 9,0 0,,0 0, 0, Çizel,0 0,0,8,7 0,0 Kombikürümler,0 0,08,80 0,0 0,08 Ekim makinas ı 9, 0,,8 0,8 0, Toplam,,0 0,0 Frezeli ara çapa makinas ı 8, 0, 8,0,0 0, Ekim makinas ı 9, 0,,8 0,8 0, Herbisit uygulamas ı, 0,0,0 0, 09 0,0 Toplam 8,9,8 0, Rototiller,0 0, 9,00, 0, Kombikürümler,0 0,08,80 0,0 0,08 Ekim makinas ı 9, 0,,8 0,8 0, Herbisit uygulamas ı, 0,0,0 0,09 0,0 Toplam,, 0, Direkt ekim makinas ı 9, 0,,8 0, 8 0, Herbisit uygulamas ı, 0,0,0 0,09 0,0 Toplam 0, 0,77 0, Diskli t ı rm ı k, 0,08,0 0, 0,08 Kulakl ı pulluk,9 0, 7,, 0, Kombikürümler,0 0,08,98 0,0 0,08 Ekim makinas ı 0, 0,0 7,0 0, 70 0,0 Toplam,,0 0, Diskli t ı rm ı k, 0,08,0 0, 0,08 Kulakl ı pulluk,9 0, 7,, 0, Kültüvatör, 0,08, 0, 0,08 Kombikürümler,0 0,08,98 0,0 0,08 Ekim makinas ı 0, 0,0 7,0 0,70 0,0 Toplam 0,,7 0,9 Diskli t ı rrn ı k, 0,08,0 0, 0,08 Çizel,8 0,7 9,00, 0,7 Kombikürümler,0 0,08,80 0,0 0,08 Ekim makinas ı 0, 0,0 7,0 0,70 0,0 Toplam,, 0, Frezeli ara çapa makinas ı 7,7 0, 8,9, 0, Ekim makinas ı 0, 0,0 7,0 0,70 0,0 Herbisit uygulamas ı, 0,0, 0 0,0 0,0 Toplam 0,,9 0, Rototiller, 0, 9,0,8 0, Kombikürümler,0 0,08,98 0,0 0,08 Ekim makinas ı 0, 0,0 7,0 0,70 0,0 Herbisit uygulamas ı, 0,0,0 0,0 0,0 Toplam,8,8 0, Direkt ekim makinas ı 0, 0,0 7,0 0,70 0,0 Herbisit uygulamas ı, 0,0,0 0,0 0,0 Toplam, 0,80 0,

9 TUĞRUL, K. M. ve I. G. DURSUN, "Şeker pancar ı tar ı m ı nda farkl ı toprak i ş leme yöntemlerinin etkinliklerinin belirlenmesi" Çizelge y ı llar ında uygulanan yöntemlerin maliyetleri ($/da) Yak ıt maliyeti şç ı l ık maliyeti Makina maliyeti Toplam maliyet Brüt gelir Net gelir ,0,8,77,,,78, 0,77 7,0 9, 8,9 08,,88,7,7,8,8, 0,7 7,9 8,0 0,8 70,7,,09,87,90,7,,8 7,0,7 90,,9 8,9 0,7,, 0,77 0,8,, 8,0 7, 7, 07,8, 00,,8,99,,,,7 0,7 9, 8, 09, 70,8 99,7 0, 0,7 0,0 0,0 0,79 0,9,,97 87, 9, 8, 88,9 Kaynaklar Akoğlu, S Pancar Bile şimi ve Pancar Analizleri. Laborant Yetiştirme Seminer Notlar ı. T.Ş.F.A.Ş. Şeker E. Ankara. Anim, 000. Faaliyet Raporu. T. Ş.F.A.Ş. Yay ı nlar ı, Ankara. Becker, C Contius Conversation Tillage in a Crop Rotation with Sugar Beet. Institut für Zuckerrübenforschung, Holtenser Landstrabe 77, D-7079, Göttingen, Germany. Dursun, E., I. Göknur and M. A. Erol, 99. Determination of ploughing quality of a swing plough.. International Congress on Agricultural Mechanization and Energy, p: 08-, Ankara. Johnson, R. T., J. T. Alexander, G. E. Rush ve G. R. Hawkes, 97. Şeker Pancar ı Üretimindeki Gelişmeler, Prensipler ve Uygulamalar. T. Ş.F.A.Ş. Yay ı nlar ı, Yay ın No: 0, Ankara. Göknur, L, E. Dursun ve M. A. Erol, 99. Kulakl ı pulluk, döner kulakl ı pulluk ve kare gövdeli döner kulakl ı pulluk tiplerinin toprağın baz ı fiziksel özelliklerine etkilerinin karşı laşt ı r ı lmas ı. Tar ım Makinalar ı Bilimi ve Tekni ği Dergisi, () -0, Ankara. Göknur Dursun, I. ve E. Dursun, 000. Orta a ğı r toprak ko şulunda koni indeksi tahmin modelinin boyut analizi ile geli ştirilmesi. Tar ı m Bilimleri Dergisi, () 7-, Ankara. Kaday ıfç ılar, S. ve G. Yavuzcan, 99. Ziraat Makinalar ı Işletmecili ği (. Cilt). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay ı nlar ı, Yay ı n No:, Ankara. Nuttall, M. 98. Sugar Beet Cultivations for Sugar Beet on Light Compactable Soil. 87" Annual Report, Norfolk Agricultural Station, p: -7, UK. Reinefeld, E., A. Emmerich and G. Baumgarten, 97. Zur Verausage des Melassezuckers und Rübananalysen. Zucker, 7, 9-. Richard, G., J. Boiffın and Y. Duyal, 99. Direct drilling of sugar beet (Bela vulgaris I.) into a cover crop: effect on soil physical conditions and crop establishment. Soil and Tillage Research,, 9-8. Wing, A. 99. Direct drilling an opportunity to prevent windblow damage and cut Costs. British Sugar Beet Review, () -7. Iletişim adresi: Ilknur GOKNUR DURSUN Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi, Tar ı m Makinalar ı Bölümü-Ankara Tel: O 7 0 0/09 Fax: O dursun@agri.ankara.edu.tr