Hangi Vitamin D. Prof. Dr. Hülya Taşkapan İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Transkript

1 Hangi Vitamin D Prof. Dr. Hülya Taşkapan İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

2 Vitamin D Deri + UV ışını 1 hidroksilaz Endokrin Vitamin D 3 Vitamin D 2 Karaciğer 25(OH)D 3 1,25(OH) 2 D 3 - Besinler Parakrin 1 hidroksilaz Vitamin D, biyolojik olarak inaktif. 1 25(OH) 2 D 3 ün öncüsü Vitamin D Vitamin D nin nutrisyonel durumunun göstergesi 25(OH)D düzeyi 1 25(OH) 2 D 3 bir çok dokuda bulunan VDR bağlanarak etkisini gösteriyor.

3 Dolaşımdaki ana vitamin D formu o 25(OH)Vit D 1,25(OH) 2 Vit D Fizyolojik olarak etkin form 1,25(OH) 2 Vitamin D 25 (OH) Vit D nin yarı ömrü 2-4 hafta 1,25 (OH) 2 Vit D nin yarı ömrü 8 saat Endocrine Reviews 29: , 2008

4 Güneş ışığı- UV nm Zenith açısı sabah erken ve akşam saatlerinde D vitamini sentezi etkin olamıyor Ülkemizde vitamin D sentezi Nisan-Kasım ayları arasında

5 Diyette vitamin D kaynakları Pişmiş dana karaciğeri 15IU /100g Vitamin D eklenmiş margarin Yumurta beyazı Konserve uskumru balığı Taze Salmon balığı Taze ringa balığı Salamura ringa balığı Güneşlenme (10 dakika kol ve bacaklar, 0.5 Minimal Eritem Dozu) 400IU/100g 20IU/100g 300IU/100g 400IU/100g 1400IU/100g 600IU/100g 3000IU

6 Ne kadar vitamin D gereksinim var? Doğum 50 yaş Gebelik & Laktasyon 200 IU/gün 200 IU/gün yaş 400 IU/gün 70 yaş 600 IU/gün National Institutes of Health Office of Dietary Supplements

7 Normal ve patolojik dokularda 1 hidroksilaz Ekspresyonu A. Normal insan dersinin immunohistokimyasal analizinde 1ahydroxylase proteinin epidermisin stratum bazalisinde güçlü ekspresyonu (büyütme 3150) B. psöriyatik deride epidermisin düzensiz stratum spinosum kısmından ekspresyonu (3100; B). C. deride negatif kontrol D saç follikülünden 1a-hydroxylase protein ekspresyonu (3250 B). E H, insan lenf nodunda (3100; E); normal tonsil, ( 3200; F); lenf nod granuloma (;3100; G), ve sarkoidozda deriden expesyon (3150; H). Zehnder et al. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism

8 Immun sistem T-hücreleri Makrofajlar B-Hücreleri Nötrofiller Diğer sistemler Beyin Prostat Meme Karaciğer Böbrekler Podositler Mezanjial hücreler juxtaglomerular tubuli Kardiyovasküler Endotel Düz kas Kalp kas hücreleri Vitamin D Receptör (VDR) Doku dağılımı Kas-kemik Osteoblastlar Osteositler Kondrositler Çizgili kas hücreleri. Endokrin Paratiroid Pankreas -hücreleri Tiroid C- hücreleri Diğer sistemler Epidermis Gastroentestinal Akciğerler Bağ dokusu Fibroblastlar Stroma

9 Vitamin D görevleri ve eksikliği Fizyolojik sistem Biyolojik yanıt Vitamin D eksikliği ve Hastalıklar Bütün hücreler Kalsiyum dengesi İmmun sistem Hücre siklusun düzenlenmesi Hücre proliferasyonun önlenmesi Bağırsaktan Ca emilimi, Kemik remodeling Makrofaj fonksiyonlarının uyarılması,dendritik vr T hücre fonk. Kanser, Prostat, meme, kolon, lösemi ve diğerleri Rikets, osteomalasi,osteoporoz Enfeksiyonlarda artma, tbc, Otoimmün hast.,tip 1 DM, MS, psöriasis Pankreas ß hüc. İnsulin salınımı Bozulmuş glikoz intoleransı, DM Kalp-kardiyovasküler Kas Renin anjiotensin düzenlenmesi, koagülasyon, fibrinoliz,kalp kas fonk. Kas iskelet sisteminin gelişimi Kas gücünün artırılması Yüksek reninli HT, artmış trombogenezis Miyopati, artmış düşme Beyin (Henüz araştırma aşamasında) Sıçanlarda davranış değ.

10 Kronik böbrek hastalarında Kalsiyum, Fosfor, Vitamin D and PTH PTH 1,25(OH) 25(OH) P Ca PTH FGF23 Levin A, et al. Kidney Int 2007;71:31-8.

11 Diyaliz Hastalarında Vitamin D yetersizliği Singer, Seminars in Dialysis 2012

12 Diyaliz hastalarında vitamin D eksikliği 50 Türkiye ve 40 Yunanistan dan 273 PD hastası 30 ( kuzey Vit. enlemleri) Vit D yetmezliği %92 20 K/DOQ1 guidelines, Vitamin D yetmezliği 10 25(OH)D3< = 15 ng/ml 0 Ciddi yet.:<5 ng/ml). Ciddi Orta Vit. D Normal Vit D eksikliği : 16 - Vit. D derece eksikliği 30 mg/ml yet. Vit. D Normal: 25(OH)D3 30 ng/ml. yet. Taskapan ve ark.turkish Multicenter Peritoneal Dialysis Study Group (TULIP), Compare-PD Study Group, GRECE Compare-PD Study Group Canada, CANADA Clinical Nephrology 2006

13 Vitamin D ve Vasküler Kalsifikasyon % Genel Popülasyonda Vasküler Kalsifikasyon Prevalansı Genel Popülasyon 25 (OH)D levels 10 ng/ml 25OHD3 Aort kalsifikasyonunun Progresyonu (33%) yıl yaşlanma ile eşdeğerdir (32%). Age Díaz B, Naves M, Cannata J (Osteoporosis Int 2008) Naves et al, SEIOMM, 2008

14 Vitamin D yetersizliği aterosklerotik vasküler değişiklikler ve vasküler kalsifikasyon için bir risk faktörüdür: Vitamin D reseptörleri eksik farelerde vasküler osteoblast diferansiyasyon faktörleri artmaktadır Schmidt ve ark. PLoS ONE 2012

15 Vitamin D fakir diyet vasküler aortik kalsifikasyon gelişimini artırıyor Schmidt ve ark. PLoS ONE 2012

16 Hemodiyaliz hastalarında Vitamin D eksikliği ani kardiyak ölüm ile birliktedir 1108 hemodiyaliz hastası İzlem süresi 4 yıl Ciddi vitamin D eksikliği ( 25 nmol/l), Orta derece vitamin D eksikliği (25-50 nmol/l), Vitamin D yetmezliği (50-75 nmol/l), vitamin D yeterli (75 nmol/l)]. Drechsler ve ark. European Heart Journal 2010

17 Periton diyalizi hastalarında serum 25 (OH) D düzeyleri ve survi Aylar 230 PD hastası 3 yıl izlem Yee ve ark. AmJ Clin Nutr 2008;87:

18 Ölümcül veya ölümcül olmayan kardiyovasküler olaylar- Cox Regresyon analizi HR (%95 Cl) p Yaş yıl 1.02 (1.01,1, 04) DM 2.25 (1.58,3.21) Koroner arter hst (1.36, 3.04) Diyaliz süresi 1.00 ( ) LDL kolesterol 0.84 (0.70,1.02) CRP (1.01, 1. 3) Subjektif global değ. Hafif malnutrisyon-normal 2.05 (1.38,3. 04) Orta ve ciddi malnutrisyonnormal 2.75 (1.74,4.36) Rezidual GFR 0.85 (0.75,0.95) (OH)D (nmol/l) 0.57 (0.37,0.87) Albumin 0.94 (0.91,0.97) Sol ventrikül kitle indeksi (1.004,1.008) Sol ventrikül volüm indeksi (0.18, 1.033) Cinsiyet,Hb,PTH, Ca, P, Aktif vitamin D kullanımı (kalsitriol-alfacalcidol) için p 0.05 Yee ve ark. AmJ Clin Nutr 2008;87:

19 İnme ve Vitamin D 1108 hemodiyaliz hastası İzlem süresi 4 yıl Ciddi vitamin D eksikliği ( 25 nmol/l), Orta derece vitamin D eksikliği (25-50 nmol/l), Vitamin D yetmezliği (50-75 nmol/l), vitamin D yeterli (75 nmol/l)]. Drechsler ve ark European Heart Journal 2010

20 Kronik Böbrek Hastalığında Vitamin D Eksikliği ve Anemi 16,301 birey- the Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANESIII). GFR Kendrick ve ark. Am J Nephrol 2009

21 PD hastalarında vitamin D yetersizliği ve insulin direnci Bindal ve Taskapan, Int. Urol Nephrol 2010

22 Günlük aktiviteler sırasında vücut ağrısı ve vitamin D Bir kesitsel çalışma 530 kronik PD hastası 24 merkez: Kanada, Yunanistan ve Türkiye. Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index (WOMAC) ile ağrı değerlendirilmesinde hastaların % 52.9 (kadınların % 61.3 ve erkeklerin % 49.5 de, p<0.05) ağrı saptandı. Ağrısı olan hastaların 25 (OH) D düzeyleri belirgin düşük. Serum 1,25 (OH)D düzeyleri açısından fark yok. Taskapan ve ark.turkish Multicenter Peritoneal Dialysis Study Group (TULIP), Compare-PD Study Group, GRECE Compare-PD Study Group Canada, CANADA Dialysis and Transplantation 2005

23 Vitamin D formulasyonları Nutrisyonel vitamin D Kolekalsiferol Ergokalsiferol Aktif vitamin D formları Kalsitriol Alfacalcidol Parakalsitol Doxercalciferol Maxacalcitol Falecalcitriol

24 Vitamin Reseptör Aktivasyonu

25 Sekonder Hiperparatiroidizmin geleneksel tedavisi Mineral (Ca/P) Kontrolu Selektif /nonselektif VDR aktivasyonu PTH Kalsimimetikler Goodman WG. Kidney Int. 2001;59:

26 SHPT Patogenezi Azalmış Böbrek Kitlesi Azalmış Serum 1,25(OH) 2 D (aktif vitamin D kalsitriol) Hipokalsemi Serum Fosforunda Artış Artmış PTH Sekresyonu Vitamin D Reseptörlerinde azalma Ca-algılayan reseptörlerde azalma Paratiroid Bezleri PTH = paratiroid hormon

27 Hasta (%) Metabolik Kemik Hastalığı KBY hastalarının çoğunda vardır KBH evre 3 ve 4 (n=282) Hemodiyaliz (n=173) Peritoneal diyaliz (n=109) Hafif SHPT Osteitis fibrosa Mikst uremik osteodistrofii Adinamik Osteomalasi (Yüksek Döngü) (Düşük Döngü) Coen G, et al. Nephron 2002;91:103 11; Hamdy NA, et al. BMJ 1995;310:358 63; Ho LT and Sprague SM. Semin Nephrol 2002;22:488 93; Wang M, et al. Am J Kidney Dis 1995;26:836 44

28 PTH ve mortalite Melamed ve ark. Kidney International. 2006

29 Sağkalım CORES 1,0 0,9 Aktif Vitamin D Metabolitleri 0,8 0,7 No Vitamin D 0,6 p<0, % 0, Yıllar Naves et al Kidney Int 2008

30 ipth 150 pg/ml olan hastalarda survival ve VDRA tedavileri Cozzolino M et al. Nephrol. Dial. Transplant. 2012;27:

31 Duvar kalınlığı mm VDR Aktivatörleri ve Miyokardial Fonksiyonlar HD Hastalarında Kalsitriol Miyokard Hipertrofisi Üzerine Olumlu Etki Yapar Evre 5 KBY Kalsitriol ted. Sonra sol ventrikül duvar kalınlığı Evre 5 KBY Kalsitriol ted. Sonra sol ventrikül kitlesinde gerileme IVST * Önce Sonra LVPWT * Kitle indeksi g/m LVMi EKO Bulguları Önce Sonra EKO bulguları Park CW, et al. Am J Kidney Dis. 1999;33:73-81.

32 51,037 HD hastasında grup takibi çalışması. IV aktif D vitamini tedavisi almış olan hastalarda 2-yıllık sağkalım tedavi almamış olanlara göre %20 artmış olarak bulunmuştur. VDRA Kullanan Hastalarda 2 Yıllık Sağ Kalım Daha Yüksektir Teng M,. J Am Soc Nephrol 2005; 16:

33 HD Hastalarında İlk 90 Günlük Mortalite VDRA ile ilişkilidir M Wolf et al Vitamin D Levels and Early Mortality Among Incident Hemodialysis Patients KI. 2007;72(8):

34 svdra leri ve sol ventrikül hipertrofisi 51 HD hastası aylarda EKO KONTROL ile PARİKALSİTOL alanlar karşılaştırılıyor(n 15). Sol ventrikül arka duvar kalınlığı Bodyak N, PNAS October 23, 2007

35 Mortalite riski ile aktif vitamin D kullanımı arasında ilişki yok HD hastası DOPPS Relative rate (95% confidence intervals) Patient level Facility level a Adjustment level b Vitamin D at study entry Time-varying vitamin D c Higher facility % of patients on vitamin D: 75th versus 25th percentile of facility % of patients Unadjusted 0.86 ** ( ) 0.78 ** ( ) 0.99 ( ) Demographics d 0.91 ** ( ) 0.83 ** ( ) 1.00 ( ) +Comorbidities e 0.97 ( ) 0.87 ** ( ) 0.98 ( ) +Baseline labs f 0.98 ( ) 0.87 ** ( ) 0.99 ( ) +Time-varying labs g N/A 0.89 ** ( ) N/A Marginal structural models 0.84 ** ( ) 0.78 ** ( ) N/A Francesca Tentori et al. Nephrol. Dial. Transplant. 2009;24:

36 Aktif Vitamin D kullanımı ve bütün sebeplere bağlı mortalite Zheng ve ark. BMC Nephrol 14:199, 2013 Mann ve ark Clin Kidney J 8:41 48, 2015 Duranton ve ark. Am J Nephrol 37: , 2013 Parikh ve ark. Seminars in Dialysis 2015

37 Aktif Vitamin D kullanımı ve kardivasküler sebeplere bağlı mortalite Zheng ve ark. BMC Nephrol 14:199, 2013 Mann ve ark Clin Kidney J 8:41 48, 2015 Duranton ve ark. Am J Nephrol 37: , 2013 Parikh ve ark. Seminars in Dialysis 2015

38 Aterosklerotik plak üzerine etki ApoE geni tahrip edilmiş fareler UNX Parikalsitol UNX Kalsitriol Aort, parafin fiksasyonu 100x in Von Kossa (sol) Runx-2 (sağ) boyamaları. Kalsifiye olmuş damarlarda Runx-2 de daha yüksek bir pozitivite gözlenmiş olup, intima ekspresyonu UNX Kalsitriolde, UNX Parikalsitole kıyasla daha yüksektir. ApoE knockout fareler (n = 96) ; Parikalsitol 0.1 mcg/kg ip 5x/hft; Kalsitriol 0.03 mcg/kg ip 5x/hft, 70 gün. Becker ve ark. J Am Soc Nephrol. 2008;10:743.

39 svdra ve vasküler kalsifikasyon? Vitamin D reseptör aktivasyonu ve vasküler kalsifikasyon Placebo 1,25(OH)D3 25(OH)D3 Paricalcitol (5/6 nephrectomize sıçanlar) Mizobuchi J Kİ

40 Üremik sıçanlarda aortik kalsifikasyon üzerinde selektif vitamin D reseptörleri ve geleneksel vitamin D analoglarının farklı etkileri: Parikalsitol X Dokserkalsiferol Parikalsitol ile hiçbir kalsifikasyon oluşmamıştır (0,333 µg/kg; n = 10) Parikalsitol (svdra) LV Ao Dokserkalsiferol (VDRA) LV Ao Ao kapağı Aortik Kalsifikasyon (Sol ventrikülün parasternal uzun eksen görüntüsü) Dokserkalsifer ol (0,167 µg/kg) ile tedavi edilen 10 sıçandan 9 unda oluşan, işaretli kardiyak/aorti k kalsifikasyon* Noonan W, Koch K, Nakane M. Differential effects of vitamin D receptor activators on aortic calcification and pulse wave velocity in uraemic rats. Neph Dialy Trans doi: /ndt/gfn375

41 Parikalsitol yüksek sodyumlu diyetle ortaya çıkan sol ventrikül hipertrofisini azaltıyor: Tuz duyarlı farelerde Paricalsitol kullanımı ile sol ventrikül diyastol sonu basıncı düşüyor. Paricalsitol kullanımı ile ekokardiyografik olarak sol ventrikül hipertrofisi azalıyor Activated vitamin D attenuates left ventricular abnormalities induced by dietary sodium in Dahl saltsensitive animals. Bodyak N, PNAS October 23, 2007 vol. 104 no. 43

42 VDR Eksik Farelerde Renin Ekspresyonunun Daha Fazla Aktive Olduğu Gözlemlenmiştir Li YC et al J Clin Invest 2002; 110:

43 RAAS Baskılanması 25. Hypertension Primer Fourth Edition 2008;S50,53,57, Hypertension Primer Fourth Edition 2008;S

44 Kronik böbrek hastalarında vitamin D tedavisi ve kardiyak yapı ve fonksiyonlar The PRIMO Randomized Controlled Trial: 277 KBH, 48 hafta Figure Legend: JAMA. 2012;307(7):

45 Kronik böbrek hastalarında vitamin D tedavisi ve kardiyak yapı ve fonksiyonlar The PRIMO Randomized Controlled Trial JAMA. 2012;307(7):

46 Aktif vitamin D kullanımı sol ventrikül hipertrofisi olan hastalarda atrium volumünü azaltıyor PRIMO study Tamez ve ark. American Heart Journal, Volume 164, Issue 6, 2012

47 Enfeksiyon ve immünite Robert Bals et al. Infect. Immun. 1999;67:

48 Human cathelicidin antimicrobial protein (hcap18) düzeyleri ve hemodiyaliz hastaları Adrian F. Gombart et al. Clin Infect Dis. 2009;48: by the Infectious Diseases Society of America

49 Vitamin D Anti-mikrobiyal Aktivite Endojen Anti-mikrobiyal Peptidler MAKROFAJ Kathelisidin Gen Aktivasyonu 25(OH)D + Mikrop N 1,25-(OH) 2 D 1- hidroksilaz

50 Diyaliz hastalarında Aktif vitamin D ve solunum yolu enfeksiyonları Tsujimoto ve ark. Clin J Am Soc Nephrol. 2011

51 Aktif D vitamini ve PD hastalarında peritonit riski Kerschbaum ve ark PLoS One 2013

52 Aktif D vitamini ve PD hastalarında peritonit riski Kerschbaum ve ark PLoS One 2013

53 Nutrisyonel Vitamin D

54 Ciddi vitamin D yetmezliği olanların % 17, Orta derece Vitamin D yetmezliği olanların %37 si aktif vitamin D preparatları kullanmaktaydı. Diyabetik hastaların, %18.9 ve diyabetik olmayan PD hastalarının %32 si aktif vitamin D almaktaydı (p=0,044). Taskapan ve ark.turkish Multicenter Peritoneal Dialysis Study Group (TULIP), Compare-PD Study Group, GRECE Compare-PD Study Group Canada, CANADA Clinical Nephrology 2006

55 KBH - vitamin D Praveen Kandula et al. CJASN 2011;6:50-62

56 Hemodiyaliz hastalarında kolekalsiferol VitaDial randomize çalışması (25000 IU kolekalsiferol,haftalık, 13 hafta)

57

58 Bhan ve ark. Clin J Am Soc Nephrol 10: , 2015

59 Before vitamin D replacement After vitamin D replacement Mean±Std. Deviation Mean±Std. Deviation P value 25OHD 3 (µg/l) 10±4,7 82,9±56,5 0,000 HOMA-IR 4,3±3,2 2,7±1,9 0,010 Ins (µiu/ml) 17,6±11,2 11,9±7,8 0,018 Leptin (ng/ml) 12,9±17, 6 18,1±19,5 0,001 Adip (µg/ml) 14,9±12,0 16,1±11,5 0,251 Glu (mg/dl) 95,4±11,2 93,1±12,2 0,670 BUN (mg/dl) 54, 2±16,3 52,8±15,9 0,569 Cr (mg/dl) 9,4±3,1 9,4±2,9 0,925 Alb (g/dl) 3,1±0,5 3,0±0,4 0,269 Ca (mg/dl) 9,4±0,9 9,2±0,6 0,097 P (mg/dl) 4,7±0,9 4,9±1,4 0,776 PTH (pg/ml) 551,9±276,6 434,0±273,4 0,029 Ulutas, Taskapan ve ark Int Urol Nephrol 2012

60 Studies Patients and aims Methods Results Conclusion Steenvoorde et al in 1985 (31) 10 children on HD The effect of 24,25(OH) 2 D combined with dihydrotachysterol on clinical, radiological, biochemical and bone histological parameters administration of 25 micrograms 25 mcg 24,25(OH) 2 D combined with dihydrotachysterol for 6 months A decrease in serum Ca levels and significant reduction of the surface percentage of bone trabecula covered with osteoclasts. An increase in bone mineralization was shown by X-rays and measured by dual photonabsorptiometry. Administered 24,25(OH)D interferes with dihydrotachysterol metabolism and increases dihydrotachysterol tolerance. Praino et al in 1986 (32) 10 hypercalcemic dialysis pts and 30 normocalcemic dialysis pts Hypercalcemic pts treated with with 24,25(OH) 2 D 10-40mcg daily Osteomalacia was more severe and bone aluminum staining was stronger in the hypercalcemic patients than in the control patients. 24,25(OH)D was effective in lowering the serum Ca level. Ben-Ezer et al (33) in CAPD pts Effect of pharmacological doses of 24,25(OH)D on PTH without causing hypercalcemia which 1,25(OH) 2 D causes 24,25(OH)D was given in addition to existing treatment with 1 alpha-(oh)d 3 and calcium carbonate. A significant decrease in intact PTH levels with 24,25(OH)D addition Oral administration of 24,25(OH)D combined with 1 alpha-oh-d3 is safe and capable of suppressing the raised serum PTH levels of ESRD pts without significant hypercalcemia Kazama et al in 1996 (35) Uremic rats the effect of 24,25(OH)D on uremic bone disease The rats were randomly on 0.5 μg/kg BW 24,25(OH)D or on 5 μg/kg BW 24,25(OH)D or0.01 μg/kg BW 1,25(OH) 2 D or 0.01 μg/kg BW 1,25(OH) 2 D and 5 μg/kg BW 24,25(OH) 2 D or nothing Treatment with 24,25(OH)D (5 Fg/kg BW) not only ameliorated high-turnover bone disease as with 1,25D, but also prevented the reduction of trabecular bone volume without any changes of serum PTH levels Taskapan Int Urol Nephrol ,25(OH)D prevented the high-turnover bone disease accompanied by bone volume reduction in model rats of mild renal failure.

61 Taskapan Int Urol Nephrol 2012

62 Vitamin D ve U Shape etki Drüeke T B, Massy Z A Nephrol. Dial. Transplant.

63 Çalışma Ülke Grup Doz Amaç Bitiş yılı DIVINE ABD 120 HD hastası (vitamin D <32 ng/ml) IU D 2 haftalık veya IU D 2 aylık veya plasebo Vitamin D 2 >32 ng/ml, cathelicidin ve sitokinler 2013 VITAL ABD yetişkin (erkek >50 ve kadın>55 yaş 2000 IU D 2 veya plasebo Kardiovascular hastalık ve kanser 2016 DOHealth 8 Avrupa ülkesi 2150 yetişkin (>70 yaş) 2000 IU D 2 veya plasebo Kemik krığı, enfeksiyon, kan basıncı, alt ekstremite fonksiyonu, bilinç 2017 VIDA Yeni Zellenda yetişkin (>50 yaş) D 3 bir kez(ve her haziran) ve D 3 aylık veya plasebo Kardiovascküler hastalık KOAH da respiratuar hastalık, kemik kırığı 2017 FIND Finlandiya yetişkin (erkek >60 ve kadın >65 yaş) 3200 D 3 günlük, 1600 D 3 günlük veya plasebo Kardiovasküler hastalık, kanser ve DM 2019 VIDAL İngiltere yetişkin (65 85 yaş) IU D 3 aylık, veya plasebo Mortalite, morbidite ve vitamin D düzeyleri 2020

64 Sonuç Diyaliz hastalarında hem nutrisyonel hem de aktif D vitamini eksikliği var Kalsitriol, parikalsitol ve doxerkalsiferol sekonder hiperparatiroidizmi kontrol etmekte kullanılmaktadır. Vitamin D kemik dışında diğer organlarda pletropik etkilere sahiptir. Böbrek dışındadaki hücrelerde de 1 alfa hidroksilaz enzimi mevcut. Nutrisyonel vitamin D yerine koyulması hiperkalsemi ve hiperfosfatemiye yol açmıyor (aktif D vitamini ile birlikte verilse bile) Daha fazla çalışmaya gereksinim var.