ÇELİK YAPILAR AÇISINDAN TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ TASLAĞINA BİR BAKIŞ

Transkript

1 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR ÇELİK YAPILAR AÇISINDAN TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ TASLAĞINA BİR BAKIŞ ÖZET: M. R. AYDIN 1 ve A. GÜNAYDIN 1 Prof., İnşaat Müh. Bölümü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (Emekli), Eskişehir Yrd. Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir ateng@ogu.edu.tr Sunulan bildiride Türkie Bina Deprem Yönetmeliği Taslağı nın çelik apılar ile ilgili bölümlerine ait eleştiri ve orumlara er verilmektedir. Resmi Gazete de aınlanarak ürürlüğe giren Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esasları Yönetmeliği ile getirilen tasarım kuralları ile birlikte gözönüne alınarak orumlar getirilmiştir. Eleştiri ve orumlar, ağırlıklı olarak, apısal analize ait bölümlerde getirilen kurallara ve tasarım esaslarına ilişkin olarak apılmaktadır. Bunlar hesap öntemleri başta olmak üzere, ikinci mertebe hesap, burkulma katsaıları ve benzer konuları içermektedir. Yanı sıra kullanılan semboller, tanımlar, eni getirilen tanımların öteden beri kullanılan benzer kavramlar ile uuşma durumları, diğer önetmeliklere (TS 500, EC3 gibi) uum gibi başlıca konulara da orumlar getirilmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Deprem Yönetmeliği, Çelik Yapılar Yönetmeliği AN OVERVIEW OF STEEL STRUCTURES PART OF THE TURKISH BUILDING EARTHQUAKE CODE DRAFT ABSTRACT: In this paper, the remarks and comments are presented for steel structures part of Turkish Building Earthquake Code Draft. These comments were made b taking into consideration the design rules introduced b the Design, Calculation and Construction Requirements of Steel Structures Code which is published as new regulations b the government. Remarks and comments are considered on a basis related to structural analsis rules and principles. These include calculation methods, second order analsis, buckling coefficients, and similar subjects. There are also comments on topics such as smbols, definitions, the compatibilit of the newl introduced definitions and smbols with similar concepts that have been used for a long time, compliance with other codes (such as TS 500, EC3). KEYWORDS: Earthquake Code, Steel Structure Code. 1. GİRİŞ Yönetmelikler tasarımcının uması gerekli kuralları içeren düzenlemelerdir. Getirilen kurallar bağlaıcı olmalarının anı sıra kola anlaşılabilir, olabildiğince sade ve ol gösterici olmalıdır. Türkie de son ıllarda biri asıl diğeri de taslak olmak üzere iki önemli konuda önetmelik aınlanmıştır. Bunlar Çelik Yapıların, Tasarım Hesap ve Yapım Esasları 016 (ÇYHY) [1] ile Türkie Bina Deprem Yönetmeliğidir (TBDY) []. Türkie de

2 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR çelik apılar hakkında 1980 ılında ürürlüğe giren TS 648 Çelik Yapıların, Hesap ve Yapım Kuralları Yönetmeliği [3] hiçbir ihtiaca cevap veremez durumda idi. Bu nedenle ugulanabilirliği de nerede ise sona ermişti. Deprem Yönetmeliği en son 007 ılında revize edilmiştir. Bu bildiride belirtilen her iki aın birlikte değerlendirilmektedir. Fakat ağırlıklı olarak çelik apılar hakkında getirilen düzenlemelere orumlar getirilmektedir. Ancak tasarımda her iki önetmelik de birbirinin arılmaz parçalarıdır ve ortak kapsama alanları bulunmaktadır. Böle durumlarda Deprem Yönetmeliği Taslağına dair görüşler de ilgili paragraflar da er almaktadır.. TASARIM YÖNTEMLERİ HAKKINDA GÖRÜŞLER Tasarım öntemlerinin önetmeliklerin en önemli kısmını oluşturdukları bilinir lerin başından itibaren hesap öntemleri süratle gelişirken bir andan da çeşitlenme ile karşı karşıa gelmiştir. Geleneksel anlatımla apı analizleri emniet gerilmeleri öntemi elastik öntem ve taşıma gücü öntemi-plastik öntem olmak üzere başlıca iki grup vea bunların alt gruplarından medana gelmektedir. Ancak öntemlerle ilgili görüşlerimizi sunmadan önce Türkie de ve batı ülkelerinde ugulanan önetmeliklerin tarihçesine kısa bir göz atılması ararlı olacaktır. Türkie deki ilk apı önetmelikleri Alman önetmeliklerinden esinlenerek oluşturulmuştur. Alman önetmeliklerinin tarihçesi kısaca şöledir: ilk apı önetmeliği olarak 1910 ılında emniet gerilmeleri öntemini esas alan bir düzenleme getirilmiştir, burada ilk defa olarak apıların iki arı (H ve HZ) ükleme tipine göre analizleri öngörülmüştür. İkinci mertebe etkileri ω saıları öntemi ile gözönüne alan önetmelik 195 ılında çıkarılmıştır ılında DIN 1050 Berechnungsgrundlagen für Stahl im Hochbau -Yüksek çelik apılarda hesap esasları önetmeliği [4] aınlanmıştır. Bu önetmelik zaman içerisinde değişik kereler geliştirilerek 1981 ılında en son DIN [5] olarak ugulanmıştır, bu önetmeliğin özelliği çoklu analizi öngören taşıma gücü kurallarını esas alması ve ikinci mertebe etkiler için de ω saıları öntemi erine modern analiz öntemlerini içerior olmasıdır ılında ise EN (Euro Norm) kodu ile Avrupa standartlarına evrilmiş ve bu da en son EC3 EN e [6] dönüşmüştür. Bu önetmelikte tek öntem olarak taşıma gücü esaslarına göre hesap apılması öngörülmektedir. ABD de AISC American Institute of Steel Construction adlı kuruluş çelik apılar ile ilgili önetmelikleri hazırlamak konusunda etkilidir. ÇYHY AISC [7] taslak metnin tercümesi olarak geliştirilmiştir. Bizde mevcut TS 648 [3] önetmeliğinin üzerinden epe zaman geçmesi nedeni ile geliştirilmesi erine zamanın güçlü bir önetmeliğinin anen alınması daha ugun olmuştur. Ancak alınırken bazı uarlamaların apılması gerekli idi. Örneğin paragrafın başlığı olan tasarım öntemleri için aşağıda verilen bilgilere göz atılması uarlamaktan nein kast edildiğinin kavranmasına ardımcı olacaktır. ABD de iki tür tasarım öntemi ugulanmaktadır. Bunlar ASD Allowable Strength Design-güvenli daanım öntemi ve LRFD Load and Resistance Factor Design-ük ve daanım katsaıları öntemi dir. Bu öntemler ÇYHY de GKT-Güvenlik Katsaıları ile Tasarım ve YDKT- Yük ve Daanım Katsaıları ile Tasarım olarak aktarılmıştır. Yöntemlerin tarihsel gelişimi şöledir: ilk önetmelik kavramı 1900 lerin başında gelişmee başladı ve ASD kullanımı tasarıma esas olarak kabul edildi. O zamanki adı ASD Allowable Stress Design-güvenli gerilme öntemi idi. AISC ilk önetmeliğini 193 ılında aınladı, bu kısa bir metni içermekte idi lerde betonarmede taşıma gücü kavramı agınlaşmaa başladı ve 1970 ıllarında ilk taşıma gücü önetmelikleri aınlandı ılında LRFD öntemi zorunlu hale getirdi da ASD, 1999 da ise LRFD eniden ugulamaa konuldu, en son 005 ılında her iki öntem de ugulamaa alınarak ortak bir çözüm getirildi. Görüldüğü gibi önetmelik tarihi sanki her iki öntemin etkinlik mücadelesi altında cerean etmiş gibidir. Nedir bu ASD ve LRFD?

3 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR Şekil 1 de her iki önteme ait karşılaştırmalı bir grafik görülmektedir. Burada R n ile gösterilen enkesitlere ait karakteristik daanımdır ve her iki öntem için anı olla hesaplanır. Tasarım taşıma güçleri LRFD için ϕ<1.0 olan güvenlik katsaısı ile çarpılarak, ASD için Ω>1.0 olan güvenlik katsaısına bölünerek elde edilir. Tasarım taşıma güçleri gerekli daanım değerlerinden (iç kuvvetler) daha büük olmalıdır. LRFD önteminde etkiler ük katsaıları ile arttırılarak ugulanır, ASD önteminde de katsaılar vardır, ancak bunlar düşe üklere ait temel birleşimlerde 1.0 olarak alınırlar. Bu hali ile klasik elastik öntem ile eşdeğerdir. Zaten önceki dönemlerde ASD Allowable Stress Design-güvenli gerilme öntemi olarak adlandırılmakta idi. Klasik elastik öntemden farkı Ω>1.0 gibi bir güvenlik katsaısının gerilmelere değil gerekli daanım değerlerine ugulanmasıdır. Şekil 1 de gösterildiği gibi R n/ω değerleri elastik sınır civarında elde edilmektedir. Arıca iki öntem de güvenlik katsaılarının aarlanması ile anı eş sonuçlara götürmektedir. Bu durumda ASD nin kullanma sınır durumuna, LRFD nin taşıma gücü sınır durumuna karşı geldiği bir ilave bilgi olarak belirtilebilir. Yazarların kanaatine göre her iki öntemin de AISC de [7] er alması mevcut apıların değişiklik apılması, güçlendirilmesi ve onarılması aşamalarında ortaa çıkacak sorunların önlenmesine önelik olmalıdır. Tasarım Taşıma Güçleri Yük Deplasman Şekil 1. LRFD ve ASD için tasarım taşıma güçleri ÖNERİ: ÇYHY de [1] GKT olarak geçen ASD öntemi önetmelikten çıkarılmalıdır. Bu suretle önetmelik daha sade bir hale dönüşür. Bu durum TBDY de [] de oldukça sadeleşmee neden olacaktır. Yönetmelikte bazı safalar bu durum nedeni ile denklem ormanı gibi görülmektedir. Arıca GKT ile ifade edilen Güvenlik Katsaıları ile Tasarım terimi de ugun değildir. Zira tasarımda güvenlik katsaılarının kullanılması vazgeçilmez bir koşuldur. O halde Güvenlik Katsaıları ile Tasarım Yöntemlerinin tümünü içerir bir alt grup olamaz, ani anlaşılır olması bakımından şöle ifade edilebilir: Güvenlik Katsaıları ile Tasarım GKT iki farklı öntemle apılır, bunlar Güvenli Daanım (Gerilme)Yöntemi ASD ve Yük ve Daanım Katsaıları ile Tasarım LRFD Yöntemidir. Yönetmelikte öngörülen hesap öntemlerinin taşıma gücü önteminin farklı ugulamaları olduğu gerçeğinden hareketle YDKT simgesinin kullanılmasına da gerek olmadığı sölenebilir. Aslında böle bir tanımlama ÇYHY nin görev kapsamına da girmez.

4 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR 3. İKİNCİ MERTEBE ANALİZ YÖNTEMLERİ Şekil değiştirmenin şekil değiştirme etkisi olarak kısaca tanımlanabilen ikinci mertebe etkiler önetmeliğin sistemlerin analizinde zorunlu olarak ugulanmasını öngördüğü bir kuraldır. Ancak bu etkilerin hesabı oldukça zahmetlidir. Yönetmelik paragraf 6.5 de aklaşık bir analiz öntemi verilmektedir. Buna göre kolona ait tasarım taşıma gücünün Denklem 1 de verilen katsaılar kullanılarak hesabının apılması istenmektedir. M d B1M nt B M (1) Burada M nt P- etkisinde olan elemanlardaki moment B 1 de buna ait büütme katsaısı, M lt P-Δ etkisinde olan elemanlardaki moment B de buna ait büütme katsaısıdır. İstenen hesap tarzı Şekil a da gösterilen sistem üzerinde özetlenmektedir. lt H q P H q P H 1 M nt (a) (b) P H 1 M lt (c) Şekil. ÇYHY ikinci mertebe hesap öntemi a) sistem ve ükleme, b) düğüm noktaları sabit sistem, c) anal er değiştirmelerin etkisine ait ükleme Önce Şekil b de görüldüğü gibi sistem düğüm noktaları sabit hale getirilerek çözülecek M nt ler elde edilecek, ilave edilen mesnetlerdeki mesnet kuvvetleri hesaplanıp bunlar Şekil c de görüldüğü gibi düğüm noktaları hareketli sisteme üklenerek bir kez daha çözülecek ve M lt ler elde edilecektir. M nt ve M lt ler büütme katsaıları ile çoğaltılarak sonuçlar elde edilecektir. Burada ugulaıcı için zahmet veren husus Şekil b de sistemin statik apısının değiştirilmiş olmasıdır. İstenilen hesap adımları bu olla analiz apmaı oldukça zorlaştırır. O zaman hesabın pratikliği ortadan kalkar. Yaklaşık bir ol için bu kadar güç harcanmasına gerek oktur. Kesin hesap oluna gidilmesi daha ugun olur. Arıca üklemelerin seçimi ve hesabında oldukça dikkatli davranılmalıdır hatalı değerler seçilebilmesi olanaklıdır.

5 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR Yöntemin ABD deki ugulamalarında Şekil 3 deki gibi hareket edilmektedir. Burada ükler iki gruba arılarak incelenmektedir. Birinci grupta anal er değiştirme oluşturmaan vea oluştursa bile ihmal edilebilecek mertebede olan ükler M nt lerin hesabı için sisteme üklenmektedir. Bu ükler çoğu zaman düşe sabit ve hareketli üklerden oluşurlar. İkinci grupta ise anal er değiştirme oluşturan ükler M lt lerin hesabı için sisteme üklenmektedir. Bu ükler çoğu zaman deprem ükleri gibi anal üklerden oluşurlar. Bu aklaşımda sistem değiştirilmemektedir [8]. ÖNERİ: M nt ve M lt değerleri aşağıdaki gibi hesaplanmalıdır. M nt = ilgili ük birleşimi için taşııcı sistemde anal er değiştirme oluşturmaan vea anal değiştirmesi ihmal edilebilecek üklerden hesaplanan birinci mertebe eğilme momenti, M lt = ilgili ük birleşimi için taşııcı sistemde anal er değiştirme oluşturan üklerden hesaplanan birinci mertebe eğilme momenti, olarak değiştirilmelidir. q P q P H M nt (a) (b) H M lt (c) Şekil 3. Önerilen ikinci mertebe hesap öntemi a) sistem ve ükleme, b) anal er değiştirmesi ihmal edilebilir sistem, c) anal er değiştirmelerin etkisine ait ükleme 4. KOLON ETKİLİ BURKULMA BOYU KATSAYILARI Kolon etkili burkulma bou katsaıları ikinci mertebe hesapta ve tasarımda kullanılan bir parametredir. Bu katsaıların hesabına ait kurallar ÇYHY [1] paragraf 6.4 de verilmektedir. K katsaıları tekil kolonlar için eksenel kuvvet etkileri olmaksızın eskiden beri bilinen çubuk diagramları ile verilmektedir. Bunun erine eksenel kuvvet etkilerini de içeren daha doğru sonuçlar veren bir öntem seçilebilirdi. Arıca katsaıların tekil kolon için verilmesi eterli değildir. Bu katsaıların kattaki değerlerinin elde edilerek tasarımda kullanılması gerekir. Bu konunun teorik açıklaması şöledir: Kattaki bir kolon kendi P eksenel ükünü ve P-Δ momentini (ikinci mertebe etkiler) taşımak üzere tasarlanırsa, ani her kolonun anal rijitliğe vea kat burkulma üküne katkısı kolon tarafından taşınan eksenel ük ile orantılı olursa tüm kolonlarda anı anda kat burkulması medana

6 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR gelir. Bu teorik bir durumdur. Bu idealize edilmiş teorik durumda kattaki kolonlar arasında bir etkileşim olmaz kolondaki ve kattaki burkulma hali anı anda medana gelir. Bu durumla gerçekte karşılaşılamaz ve anal rijitliği olan elemanların kattaki rijitlik oranlarına göre sistemler kat P-Δ etkilerini eniden dağıtır. Bunu kat döşemelerinin deplasmanları çerçevelere dağıtımına benzetebiliriz. Hal böle olunca tekil kolonun kattaki konumunun incelenmesi gerekir. AISC de [7] bu konuda değişik aklaşımlar bulunmakla beraber daha fazla kat rijitliği öntemi tercih edilmektedir. Bu öntemin aklaşımı şöledir: Yanal er değiştirmesi önlenmemiş (düğüm noktaları hareketli) bir çerçevede kattaki toplam ük, herbir kolonun potansiel burkulma üklerinin toplamına ulaşıncaa kadar kat burkulması medana gelmez, bir başka deişle stabilitenin bozulması için kattaki toplam ükün kattaki tüm kolonların potansiel burkulma üklerinin toplamına eşit olması gereklidir [9]. Buradan hareketle, kat kolonlarında bulunan ük dağılımı başlangıç ükleri olarak göz önüne alındığında kolon üklerinin doğrusal arttırılması sonucunda kat burkulması medana gelecektir. Başlangıç üklerinin burkulma medana geldiği haldeki oranı ük katsaısı (faktörü) olarak adlandırılır. Sonuçta kat kolonundaki P cr kritik burkulma ükünün kolon hesap eksenel üküne oranı toplam kat burkulma üklerinin toplam hesap eksenel üklerine (kat ükü) oranına eşit olmalıdır; ani EI Pcr ( KL) EI ve P P cr olduğu da dikkate alınarak P ( K L) d olmalıdır. d K EI L EI ( KL) ÖNERİ: Çerçeve tipi apılarda tekil kolona ait bulunacak etkili burkulma bou katsaısının elde edilmesinden sonra kat anal rijitliği göz önüne alınarak elde edilecek etkili burkulma bou katsaısı kullanılarak tasarımın apılacağına dair taslağa kural eklenmelidir. 5. EKSEN TAKIMLARI, ENKESİT ELEMANLARI, KAYNAKLAR VE SEMBOLLER 5.1 Eksen Takımları Yönetmelikte eksen takımları şöle tanımlanmıştır: x enkesitteki kuvvetli eksen, enkesitteki zaıf eksen, z bouna eksen (Şekil 4). Bu eksen takımı Türkie de ve Kıta Avrupası nda kullanılan geleneksel eksen takımına P P d d () z z x z x x z (a) (b) Şekil 4. Elemen bouna ekseni ve kuvvetli ve zaıf eksenler, a) ÇYHY, b) geleneksel

7 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR ugun değildir. Şimdie kadar kullanılan eksen takımı şöledir: enkesitteki kuvvetli eksen, z enkesitteki zaıf eksen, x bouna eksen. Profil tabloları bu eksen takımına göre düzenlenmiştir. Önemli hatalara neden olabilir. Ugulamacılar ancak aşırı dikkat sarf ederek hatalardan sakınabilirler. 5. Enkesit Elemanları Çelik taşııcı sistemlerin enkesitlerinde erel burkulma sorunu önemlidir. Enkesitlerin erel burkulma davranışlarında enkesiti oluşturan parçalarının enkesite bağlanma durumlarına göre sınıflandırılması apılır. Bu sınıflandırma parçaların enkesitte tek ucundan vea çift ucundan bağlı olmalarına göre apılır (Şekil 5). Yönetmelikte tek ucundan bağlanan elemanlar rijitleştirilmemiş enkesit parçası, iki ucundan bağlanan elemanlar rijitleştirilmiş enkesit parçası olarak adlandırılmaktadır. Bu tanım AISC de [7] de böledir. Ancak söz konusu elemanlar için apılan tanımlamaların İngilizcesi de ugun değildir. Zira çelik apı elemanlarının tümü rijittir, bu az vea çok olabilir. Bu durumda rijitleştirmemiş sözcüğü kararsızlığı anımsatabilir. EC3 de [6] bu kavramlar internal compression element ve outstand compression element olarak verilmektedir. Bu kavramlara en ugun düşen Türkçe karşılıkların iç elemanlar ve uç elemanlar olduğu düşüncesindeiz. Anen tercüme her zaman ugun değildir gerekli durumlarda bazı uarlamalar apılabilmelidir. A B C D E Şekil 5. I profili ve enkesit parçaları, A, B, D,E uç elemanlar, C iç eleman 5.3. Kanaklar Yönetmelikte tanımlanan ve başlıca kanak tiplerinden biri olan küt kanak terimi üzerinde durulacaktır. Küt kanak tanımı öteden beri kullanılmaktadır. Ancak küt sözcüğü genel anlamda olumsuzluk ifade eder. Bu bakımdan birleşimde kullanılması bu kanağın ugun olmaan bir birleşim elemanı olduğu kanısını oluşturmaktadır. Buna ait en ugun tanım dolgu kanağı, uva kanağı vea ouk kanağıdır. Böle bir tanım kullanıldığında konua eteri kadar akın olmaan kimselerin kanağın tipini daha kola aırt edebileceği de açıktır. Arıca kanağın derinliğini tanımlamak üzere önceki halde nüfuziet terimi kullanılmakta iken bu kez penetrason olarak tanımlanması tercih edilmiştir. Bunun erine tüm levha kalınlığında olan vea olmaan gibi bir arıma gidilse idi daha ugun ve anlaşılır olur idi. Bir kavramın adı kendini anımsatıorsa o kavram erinde kullanılmış demektir Semboller ÇYHY [1] ve TS500 Betonarme Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları [10] önetmeliklerini anı meslek grubu insanları kullanacaktır. Bu bakımdan ikisi arasında bir uum olmalıdır. Bu uuma en fazla özen gösterilmesi gereken alan sembollerdir. Mühendisliğin temel kavramlarından biri olan gerilmeler TS500 de f ÇYHY de F olarak gösterilmektedir. Bu ugun bir durum değildir karışıklığa neden olur. Nitekim Türkie Bina Deprem

8 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR Yönetmeliği Taslağında [] gerilme için betonarme söz konusu olduğunda f çelik apılar söz konusu olduğunda F sembolü kullanılmaktadır. 6. SONUÇ ve ÖNERİLER Yönetmelikler modern teknolojii ugulamaa önlendiren düzenlemelerdir. Bir apının tasarlanır iken kullanıldığı önetmelik o apının sertifikası gibidir. Uzmanlar bu bilgie ulaştıklarında apı hakkında gerekli değerlendirmei hemen apabilirler. Önemi bu kadar belirgin olan bir unsurun öncelikle bilinior, kavranılıor ve ugulanabilir olması gerekir. Bu durum özellikle ortalama mühendis grubu için önemlidir. Bildirinin bu sonuç bölümünde incelenen iki arı fakat birbirinden arı düşünülemez olan ÇYHY ve TBDY için ukarıda belirtilen durumların oluşmasına katkıda bulunacağını varsadığımız bazı konulara değinilecektir. Önce ÇYHY esas alındığı kanak olan AISC nin durumunun ortaa konulması ararlı olacaktır. AISC den önetmelik olarak aktarılan kısım gerçekte var olan unsurların küçük bir bölümünü oluşturmaktadır, zaman içerisinde mevcut apıa ulaşan metnin her bir maddesinin neden o şekilde er aldığına dair bir gerekçeli commentar-açıklama bölümü vardır. Bu bir akademik gerekçelendirme eseri gibidir, er alan konuların gerekçeleri sunulur, karşıt görüşlere de er verilir, bazen eski bir kural eniden getirilir, bazen de eski ve eni kuralların bir arada ugulanabilirliğini sağlamak üzere appendix-ek bölüm ler er alır. Bu işlemler 6 adet bilimsel komite tarafından ürütülür. Bu noktaa varıldıktan sonra ugulama örneklerini içeren aınlar çıkarılır, bu aının son versionu 884 safadır. Çelik apılar deta ağırlıklıdır detaları içeren aınlar teşvik edilir ve bunlar kurumca aınlanır. Son olarak da profil tabloları hesap tabloları vb konularda ugulamacıa kolalık sağlaacak el kitapları vardır, bunların en sonuncusu 181 safadır. Bu belge ve bilgilerden sonra ortalama mühendis grubunun düzeinin daha da alt seviede olabilirliği söz konusudur. Bu çalışmalar her iki önetmelik için mutlaka apılmalı ancak ukarıda detaları verilen hususlara dikkat etmek koşulu ile. Bu aşamada bizde ne apılabilir sorusuna anıt aranmalıdır. ÇYHY AISC den aktarma olduğu için commentar azılmaabilir, ancak akademik nitelikte olmak üzere benzer bir aının apılması gereklidir, ilerideki değişikliklerin gerekçeleri bu aına bağlı olarak apılması gereği bu suretle başlamış olur. TBDY taslak bir önceki önetmeliğe göre radikal değişiklikler getirmektedir. Bu değişikliklerin neden apıldığı açıklanmalıdır. Burada da modern ülkelerde ugulanan ol izlenerek mevcut ugulana gelen bir kuralın neden geçerliliğini itirdiğini ve bunun erine getirilen değişikliğin neden diğerinden daha ii, doğru ve geçerli olduğuna dair bilim insanlarına bilgi verilmelidir. Bu olmalıdır. KAYNAKLAR [1] Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esasları, (016). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, Türkie. [] TBDY, (016). Türkie Bina Deprem Yönetmeliği (Taslak), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, Türkie. [3] TS 648, (1980). Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkie. [4] DIN 1050: , (1934). Berechnungsgrundlagen für Stahl im Hochbau.

9 11-13 Ekim 017 ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ESKİŞEHİR [5] DIN : , (1981). Stahlbauten; Bemessung und Konstruktion. [6] EN , (005). Eurocode 3: Design of Steel Structures - Part 1-1: General Rules and Rules for Buildings, European Committee for Standardization, CEN. [7] ANSI/AISC , (016). Specification for Structural Steel Buildings, American Institute of Steel Construction, Chicago. [8] Adın M. R. ve Günadın A. (016). Çelik Yapılar, Birsen Yaınevi, İstanbul, Türkie. [9] Yura J. A. (1971). The effective length of columns in unbraced frames, Eng. J., AISC 8(), [10] TS 500, (000). Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkie.