edilmesi öngörülmütür. Bu çerçevede kariyer basamaklarında yükselmesi öngörülen öretmen sayısı uzman öretmenlik için 124 bin, baöretmenlik için de 62

Transkript

1 Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 38 Volume: 8 Issue: 38 Haziran 2015 June Issn: ÖRETMENLK KARYER BASAMAKLARI UYGULAMASININ OKULDAK ETKLERNE LKN ÖRETMENLERN GÖRÜLER * THE OPINIONS OF TEACHERS ON THE EFFECTS OF THE CAREER STEPS APPLICATION ON SCHOOLS Ahmet Turan CIMBIZ ** Erdal KÜÇÜKER *** Öz Bu aratırmada, ilkokul ve ortaokullarda farklı kariyer basamaklarında yer alan öretmenlerin öretmenlik kariyer basamakları uygulamasının okullardaki etkilerine ilikin görülerinin belirlenmesi amaçlanmıtır. Nitel aratırma yöntemlerinden olgubilim çalıması ile desenlenen aratırmada veriler, yarı yapılandırılmı görüme formu ile toplanmı; içerik analizi teknii ile analiz edilmitir. Çalıma grubu, Tokat il merkezindeki ilkokul ve ortaokullarda görev yapan ve aratırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 6 uzman öretmen, 6 öretmen ve 6 stajyer öretmen olmak üzere toplam 18 öretmenden olumaktadır. Görüme sonucunda elde edilen bulgular aratırmanın amaçları dorultusunda ve alanyazın çerçevesinde tartıılmıtır. Anahtar Kelimeler: Kariyer, Öretmenlik Kariyer Basamakları, Uzman Öretmen. Abstract In this research, it is aimed to define the opinions of teachers in different career steps in primary and secondary schools about the effects of the career step application on schools. In the research designed with phenomenology study, which is a qualitative research method, the data were gained through semi-structured interview form; and analyzed by content analysis technique. The study group consists of 6 expert teachers, 6 teachers and 6 trainee teachers, 18 in total, who works in primary and secondary schools in the Tokat city center and accepted voluntarily to participate in the study. The findings of the interview were discussed in accordance with the purpose of the study and within the context of the literature. Keywords: Career, Teaching Career Steps, Expert Teacher. 1. GR Sistem kuramına göre bir örgütü etkileyen en önemli unsurlar, genel çevresini oluturan deikenlerin karmaıklıı, deime hızı, belirsizlii ve yararlılııdır (Baaran, 2008: 82). Toplumsal açık sistemler olan eitim kurumları ve okullar da genel çevrede gerçekleen deimelerden etkilenirler. Günümüzde deime hızının ve karmaıklıının ba döndürücü bir düzeye ulamı olması, eitim sistemini, okulları ve bunların yöneticilerini ve öretmenleri deiime zorlamaktadır. Bu durum, son tahlilde, öretmenlik mesleini zorlatırmakta (Kıncal, 2002) ve meslein önemini artırmaktadır (Çelik, 2013). Toplumsal ve ekonomik sistemlerde gerçekleen gelimeler ve deimeler, Milli Eitim Bakanlıı nın (MEB) öretmenlik meslei ile ilgili yenilikler yapmasına neden olmaktadır. Son yıllarda gerçekletirilen yeniliklerden biri de 2004 yılında öretmenlik mesleinin kariyer basamaklarına göre yeniden tanımlanmasıdır (Milli Eitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Deiiklik Yapılmasına Dair Kanun, ). Öretmenlik meslei kariyer basamakları, adaylık döneminden sonraki öretmen, uzman öretmen ve baöretmen unvanlarını kapsamaktadır. Kariyer ise öretmenlikten uzman öretmenlie, uzman öretmenlikten baöretmenlie gerekli yeterlikler kazanılarak ilerlemeyi ifade etmektedir (MEB, 2006b). Bu uygulamayı getiren Kanun kapsamında eitim-öretim sınıfı içinde kadrolu olarak görev yapan öretmenlerin % 20 si kadar uzman öretmen, % 10 u kadar da baöretmen istihdam * Bu makale, Gaziosmanpaa Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü Eitim Yönetimi, Teftii, Planlaması ve Ekonomisi Tezsiz Yüksek Lisans Programında 2014 yılında Erdal KÜÇÜKER danımanlıında Ahmet Turan CIMBIZ tarafından hazırlanan tezsiz yüksek lisans projesinden üretilmitir. Çalıma herhangi bir yerde yayınlanmamıtır. ** Sınıf Öretmeni, Gaziosmanpaa Üniversitesi, Eitim Bilimleri Enstitüsü, Eitim Yönetimi, Teftii, Planlaması ve Ekonomisi Tezsiz Yüksek Lisans Mezunu, ahmetturancmbz@gmail.com *** Yrd. Doç. Dr., Gaziosmanpaa Üniversitesi, Eitim Fakültesi Öretim Üyesi, erdal.kucuker@gop.edu.tr

2 edilmesi öngörülmütür. Bu çerçevede kariyer basamaklarında yükselmesi öngörülen öretmen sayısı uzman öretmenlik için 124 bin, baöretmenlik için de 62 bin olarak belirlenmitir (MEB, 2005: 24). Uzman öretmenlik kadrosuna atanacakları belirlemek amacıyla 2005 yılında Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sınavı yapılmıtır. Deerlendirmede, sınav puanının yanı sıra kıdem, sicil ve tefti puanları, ödüller, cezalar ile sosyal ve kültürel çalımalar da puanlanarak uzman öretmen atanmıtır (MEB, 2006a: 115). Alanında ya da eitim bilimleri alanında yüksek lisans ve doktorasını bitiren kadrolu öretmenler, kariyer basamaklarıyla ilgili yapılan sınavlardan muaf tutulmutur. Baöretmenlik sınavı yapılmamı, doktora mezunu olan öretmenlerin arasından 338 öretmenin unvanı baöretmen olarak deitirilmitir (MEB, 2006a: 115). Bu verilere göre uzman ya da baöretmen olarak atanması öngörülen öretmen sayısı 186 bin (MEB, 2005: 24) iken atanan öretmen sayısı de (MEB, 2006a: 115) kalmıtır. Bu tarihten sonra ise uzman ve baöretmen ataması yapılmamıtır. Yeniden atama yapılmamasının en önemli nedeni, Anayasa Mahkemesi nin gün ve 2008/107 sayılı kararı ile anılan Kanun un, bazı hükümleri nedeniyle, Anayasa ya aykırı bulunarak iptal edilmi olmasıdır (Anayasa Mahkemesi Kararı, ). Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme (ÖKBY) uygulamasına ilikin çok sayıda aratırma yapılmıtır. Bu aratırmalardan ikisi henüz uygulama balamadan önce MEB tarafından hazırlanan taslaın (Sa, 2004) ve yayınlanan Yönetmeliin (Gümüeli, 2005); dierleri ise uygulama sonuçlarının (Kocakaya, 2006; Laçin, 2006; Nartgün ve Ural, 2007; Dalı, 2007, Artan, 2007; Aydın, 2007; Takaya, 2007; Turan, 2007; Urfalı, 2008; Çelikten, 2008; Gündodu ve Kızılta, 2008; Deniz, 2009; Özan ve Kaya, 2009; irin, Erdodu ve Mülazımolu, 2010; Demir ve Karadeniz, 2010; Bakiolu ve Banolu, 2013; Tosun ve Yengin Sarpkaya, 2014) deerlendirilmesi amacıyla yapılmıtır. Aratırmalar incelendiinde ÖKBY uygulamasına ilikin olarak farklı sonuçların elde edildii görülmektedir. ncelenen aratırmaların 17 sinde ÖKBY uygulamasına ilikin olumlu ve olumsuz sonuçlar bulunmakla birlikte iki aratırmada (Gümüeli, 2005; Aydın, 2007) yalnızca olumsuz sonuçlara ulaılmıtır. ncelenen aratırmaların bazılarında, ÖKBY uygulamasının öretmenlerin motivasyonlarının artmasında (Sa, 2004; Kocakaya, 2006; Nartgün ve Ural, 2007; Takaya, 2007; Gündodu ve Kızılta, 2008); sosyal statülerinin yükselmesinde (Sa, 2004; Takaya, 2007; Gündodu ve Kızılta, 2008); mesleki ve bireysel geliimlerinde (Sa, 2004; Artan, 2007; Takaya, 2007; Çelikten, 2008; Deniz, 2009; Özan ve Kaya, 2009; Demir ve Karadeniz, 2010; Bakiolu ve Banolu, 2013); ie balılık ve performanslarında (Sa, 2004; Laçin, 2006); verimliklerinin ve kendine olan güvenlerinin artmasında (Sa, 2004); ücretlerinin artmasında (Gündodu ve Kızılta, 2008) olumlu etkilerinin olduunu/olacaını düünen katılımcı sayısının daha fazla olduu görülmektedir. Buna karın aratırmalarda, uygulamanın öretmenlerin motivasyonlarını artırmadıına (Aydın, 2007) ya da uzman olamayan öretmenlerde motivasyon düüklüüne yol açabildiine (Çelikten, 2008; Deniz, 2009); sosyal statülerinde yükselmeye katkı salamadıına (Nartgün ve Ural, 2007; Deniz, 2009) hatta mevcut statüye olumsuz etki yaptıına (Urfalı, 2008); öretmenlerin mesleki ve bireysel baarı ve geliimlerini artırma konusunda olumlu bir etkisinin olmayacaına (Gümüeli, 2005; Kocakaya, 2006;) ya da olmadıına (Nartgün ve Ural, 2007; Aydın, 2007; Urfalı, 2008); ie balıklarını ve performanslarını artırmadıına (Laçin, 2006; Nartgün ve Ural, 2007; Aydın, 2007; Deniz, 2009); uzman ve baöretmenlere verilen ek ödemenin yetersiz olduuna (Turan, 2007) ve ücret farklılamasının öretmenler arasındaki ilikiyi olumsuz etkileyeceine/etkilediine (Gümüeli, 2005; Urfalı, 2008) ilikin katılımcı görülerinin çounlukta olduu görülmektedir. Aynı deikenlere ilikin olarak farklı aratırmalarda birbirine taban tabana zıt sonuçlara ulaılmı olması, görülerine bavurulan öretmen ya da yöneticilerin unvanları ile bu konudaki düünceleri arasında bir karılatırmanın yapılması gereini ortaya koymaktadır. Konu ile ilgili aratırmalar genel olarak deerlendirildiinde en fazla aratırmanın 2007 yılında yapıldıı, 2011 ve 2012 yıllarında ise aratırma yapılmadıı görülmektedir. Aratırmalarda çounlukla tarama modeli kullanılmıtır. Veriler 13 aratırmada anket, dört aratırmada görüme ve bir aratırmada da hem anket hem de görüme teknikleriyle toplanmıtır. Aratırmaların evren, örneklem ve/veya çalıma grupları resmi ve/veya özel okul öretmenlerinden ve/veya yöneticilerinden ve müfettilerden olumaktadır. Aratırmaların hiçbirinde stajyer öretmenlerin görülerine bavurulmadıı gözlenmitir. ÖKBY uygulamasına ilikin aratırmalarda gözlenen farklılıklar, konu ile ilgili yeni aratırmalar yapılması ihtiyacının devam ettiini göstermektedir. Bu çerçevede aratırmanın problemi, öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasına ve okuldaki etkilerine ilikin olarak farklı basamaklarda bulunan öretmenlerinin görülerinin deerlendirilmesidir. Bu aratırmanın dier aratırmalardan temel farkı, farklı basamaklardaki öretmenlerin görüleri arasında karılatırma yapılması ve ilk kez stajyer öretmenlerin de görülerine bavurulmasıdır. Bunun yanında konunun yeniden MEB gündemine alınmı olması nedeniyle, ÖKBY nin güncel olarak önemli bir sorun olduu ve bu konuda yeni aratırmalar yapılması gerektii söylenebilir

3 2. ARATIRMANIN AMACI Bu aratırmanın amacı, öretim yılında Tokat ilinin Merkez ilçesine balı ilkokul ve ortaokullarda görev yapan uzman öretmen, öretmen ve stajyer öretmenlerin öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme (ÖKBY) uygulamasına ve okuldaki etkilerine ilikin görülerini incelemektir. Bu amaç çerçevesinde aaıdaki sorulara yanıt aranacaktır. a) Katılımcıların ÖKBY uygulamasına ilikin bilgileri var mıdır? b) Katılımcıların ÖKBY uygulamasının gerekliliine ilikin düünceleri nelerdir? c) Katılımcıların ÖKBY uygulamasına ilikin beklentileri nelerdir? d) Katılımcılara göre ÖKBY uygulamasının okuldaki etkileri nelerdir? 3. ARATIRMA YÖNTEM 3.1. Aratırma Modeli lkokul ve ortaokullarda görev yapan uzman öretmen, öretmen ve stajyer öretmenlerin öretmenlik kariyer basamakları uygulamasına ilikin görülerini, beklentilerini ve deneyimlerini belirlemek üzere yapılan tarama modelindeki bu aratırma nitel aratırma yöntemlerinden olgubilim çalıması ile desenlenmitir. Olgubilim çalıması, farkında olunan ancak derinlemesine ve ayrıntılı bir anlayıın olumadıı olgulara odaklanmaktır (Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2014: 20) Çalıma Grubu Olgubilim aratırmalarında veri kaynakları, aratırmanın odaklandıı olguyu yaayan ve bu olguyu dıa vurabilecek veya yansıtabilecek bireyler ya da gruplardır (Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2014: 20). Aratırmanın çalıma grubunu öretim yılında Tokat ilinin Merkez ilçesine balı ilkokul ve ortaokullarda görev yapan altı uzman öretmen, altı öretmen ve altı stajyer öretmen oluturmaktadır. Uzman öretmen, öretmen ve stajyer öretmenler maksimum çeitlilik örneklemesi yöntemine uygun olarak seçilmitir. Buradaki amaç, göreli olarak küçük bir örneklem oluturmaktır. Aynı zamanda genelleme yapmak için çeitlilik gösteren durumlar arasında herhangi bir ortak ya da paylaılan olguların var olup olmadıını bulmaya çalımaktır (Yıldırım ve imek, 2008). Çalıma grubuna girecek öretmenler aratırmacılar tarafından oluturulan çeitli koullara göre belirlenmitir. Katılımcıların belirlenmesindeki birinci koul, katılımcıların gönüllü ve istekli olmalarıdır. kincisi, farklı kariyer basamaklarında bulunan eit sayıda öretmenin çalıma grubunda temsil edilmesinin salanmasıdır. Ayrıca katılımcılar, cinsiyete ve okul türüne (ilkokul ve ortaokul) göre de eit sayıda çalıma grubuna alınmıtır. Buna göre çalıma grubuna giren öretmenlerin altısı uzman öretmen, altısı öretmen ve altısı da stajyer öretmendir. Dokuzu erkek, dokuzu kadın; dokuzu ilkokulda, dokuzu da ortaokulda görev yapmaktadır. Çalıma grubundaki 18 öretmen yedi farklı brana daılmıtır. Kıdem durumları ise bir yıldan az ile 30 yıl arasında deimektedir. Katılımcılardan 13 ünün görev unvanı öretmen iken ikisi müdür yardımcısı, üçü de müdürdür. Katılımcılara ilikin ayrıntılı bilgiler Ek 1 de verilmitir Verilerin Toplanması ve Analizi Olgubilim çalımasında veriler, olgulara ilikin yaantıları ve anlamları ortaya çıkarmak için görümeler yapılarak elde edilir (Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2014: 20). Bu çerçevede veriler, çalıma grubunda yer alan öretmenlerle yapılan görümeler sonucunda elde edilmitir. Tüm görümeler ses kayıt cihazıyla kayıt altına alınmıtır. Katılımcılarla toplam olarak 540 dakikalık görüme yapılmı ve ses kayıtlarının tamamı deifre edilerek MS Word programıyla bilgisayar ortamına aktarılmıtır. Görüme dökümleri ile orijinal ses kayıtları aratırmacılar dıındaki bir kiiye incelettirilerek birbirleriyle tutarlı olduu anlaılmıtır. Aratırmada gizlilik ilkesine uygun olarak her katılımcıya bir kod numarası verilmitir. Uzman öretmenler, UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K; öretmenler, Ö- 1E, Ö-2E, Ö-3E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K ve stajyer öretmenler de SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K olarak kodlanmıtır. Elde edilen veriler, içerik analizi teknii ile analiz edilmitir. çerik analizindeki amaç, toplanan verileri açıklayabilecek kavram ve ilikilere ulamaktır (Yıldırım ve imek, 2008: 259). Bu çerçevede öncelikle tüm veriler aratırma amaçları dorultusunda kavramsal olarak kodlanmı ve kavramlar arasındaki ilikiler üzerinden ortak temalar belirlenmitir. Kodlama sürecinde, katılımcıların kullandıkları kelimeler esas alınmıtır. Bazı durumlarda ise katılımcıların duygu ve görülerini ifade eden kavramlar aratırmacılar tarafından üretilmitir. Kavramsal ve tematik kodlamanın geçerliini salamak amacıyla, aratırmacılar tarafından ayrı ayrı yapılmı olan analizler karılatırılmı ve farklı kavram ve temalar üzerinde uzlama salanmıtır. Analiz sonucunda elde edilen temalar ve alt temalar (kavramlar), katılımcılardan yapılan aynen alıntılarla birlikte sunulmu ve ilgili alanyazın çerçevesinde tartıılmıtır

4 4. BULGULAR Katılımcılarla yapılan görümeler sonucunda elde edilen bulgular, aratırmanın amacı ve alt amaçları çerçevesinde dört balık altında verilmitir Katılımcıların Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Uygulaması Hakkındaki Bilgilerine likin Bulgular Katılımcılara ilk olarak ÖKBY uygulaması hakkında bilgi sahibi olup olmadıkları sorulmu; bilgisi olduunu belirtenlerin konu hakkındaki bilgilerini anlatmaları istenmitir. Öretmenlerin 14 ü (UÖ-1E, UÖ- 2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-2E, Ö-3E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K) bu konuda bilgi sahibi olduunu; dördü (Ö-1E, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-6K) ise olmadıını belirtmitir (Tablo 1). Tablo 1: Katılımcıların ÖKBY Uygulaması Hakkında Bilgi Sahibi Olma Durumlarına Göre Daılımı ÖKBY Uygulaması Hakkında; Bilgi Sahibi Olan 14 77,8 UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-2E, Ö-3E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K Bilgi Sahibi Olmayan 4 22,2 Ö-1E, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-6K Buna göre katılımcılardan uzman öretmenlerin tamamının, öretmenlerin çounluunun ve stajer öretmenlerin yarısının ÖKBY uygulaması hakkında bilgi sahibi oldukları; konu hakkında bilgisi olmayan öretmenlerin çounluunun ise stajyer öretmen oldukları görülmektedir. Konu hakkında bilgi sahibi olduunu belirten katılımcılardan bazılarının açıklamaları u ekildedir: Öretmenlerin, belli kriterler gözetilerek uzman öretmen ve baöretmen statülerine yükselmesine imkân veren sistemin adıdır. Bu kriterler sınav, kıdem, eitim, etkinlikler ve sicil balıklarından olumaktadır. (Ö-2E) Kariyer basamaklarında her kurumda olduu gibi öretmenlikte de belli basamaklar var. te stajyer öretmen, öretmen, uzman öretmen, baöretmen gibi. u anda mevcut statü içinde herhangi bir sınav da açılmadı. Ama önümüzdeki planlamalarda olduunu söylüyorlar. u andaki stajyer zaten ilk balayan öretmen. Uzman öretmen, uzmanlık sınavına girip sınavda baarılı olmu olanlara uzmanlık unvanları verildi. Sertifikaları verildi. Baöretmen statüsünde Türkiye de az sayıda baöretmen var. Ama baöretmenlik sınavı açılmadı. Yani, uzman öretmenlik veya baöretmenlik, öretmenler için bir kariyer veya bir etiket olarak düünülüyordu. (UÖ-3E) Konu hakkında bilgisi olduunu söyleyen dier katılımcılar ise kariyer basamaklarının isimlerini, tek bir sınav yapılıp onun sonucunda unvan kazanıldıını ve o sınavın bir daha yapılmadıını belirtmilerdir. Katılımcıların yanıtları genel olarak deerlendirildiinde sahip oldukları bilgilerin duyumlara dayandıı söylenebilir. Bu düünceyi destekleyen bir bulgu, bu soruyla ilikili olarak sorulmu olan ÖKBY uygulaması hakkında yeterince aratırma ve tartıma yapıldıını düünüyor musunuz? sorusuna verilen yanıtlarla da desteklenmektedir. Katılımcıların tamamı, ÖKBY uygulaması hakkında yeterince aratırma ve tartıma yapıldıını düünmediklerini belirtmilerdir. Ö-1E, altı yıllık öretmen olduunu ve herhangi bir yerde bu konunun açıldıını ve tartııldıını görmediini; UÖ-3E, öretmenlik kariyer basamakları uygulamasının bakanlık bürokratları tarafından üzerinde hiç düünülmeden ve öretmenlere hiç sorulmadan ortaya çıktıını ve UÖ-5K da bu konunun 2005 yılında yani ilk çıktıında aratırılıp tartııldıını fakat ondan sonra unutulduunu ifade etmitir. Bu görülerde kısmen gerçeklik olmakla birlikte konunun yeterince aratırılmadıına ilikin düünce, akademik yayınların öretmenler tarafından yeterince takip edilmediinin bir göstergesi olarak deerlendirilebilir. Öte yandan aratırmacıların da öretmenlere ulamak konusunda eksiklerinin bulunduu söylenebilir. ki kesim arasındaki bu kopukluk, son tahlilde uygulamadan etkilenen öretmenlerin konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmadan deerlendirme yapmalarına neden olabilmektedir Katılımcıların Öretmenlikte Kariyer Planlamasının Gerekliliine likin Düünceleri Katılımcılara, aratırmanın ikinci alt amacı gereince Öretmenlikte kariyer planlaması gerekli midir? Neden? soruları yöneltilmitir. Katılımcıların çounluu (14 kii, UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-6K, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K) öretmenlikte kariyer planlamasının gerekli olduunu düünmektedir. Buna karın üç katılımcı (UÖ-5K, Ö-1E, Ö-2E) gereksiz olduunu; bir katılımcı (Ö-3E) ise kararsız olduunu belirtmitir (Tablo 2). Tablo 2: Katılımcıların Öretmenlik Mesleinde Kariyer Planlamasının Gerekliliine likin Görülerine Göre Daılımı Öretmenlik Mesleinde Kariyer Planlaması; Gereklidir 14 77,8 UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-6K, Ö-4K, Ö-5K, Ö- 6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K Gerekli Deildir 3 16,7 UÖ-5K, Ö-1E, Ö-2E Kararsız 1 5,5 Ö-3E

5 Öretmenlik mesleinde kariyer planlamasını gerekli gören katılımcıların belirttii nedenler unlardır: Kariyer planlaması öretmenlerin kendilerini gelitirmelerine katkı salar (UÖ-4K, Ö-4K, Ö-5K). Kariyer planlaması sayesinde öretmenler çevrelerine daha faydalı olurlar (UÖ-3E). Öretmenlik meslei duraanlıktan kurtulur (Ö-5K). Öretmenlerin güncellenen bilgi ve teknolojiye ayak uydurabilmesine katkı salar (SÖ-1E). Öretmenlerin daha farklı sorumluluklar almasına olanak tanır (SÖ-3E). Kariyer planlaması öretmenleri güdüler (SÖ-6K). Ö-6K, kariyer planlamasının öretmenlik mesleine can katacaını, kariyer geliiminin insani bir ihtiyaç olduunu ve kendisinin de kariyer yapmak istediini ifade etmitir. SÖ-1E, gelien teknoloji ve güncellenen bilgilere öretmenlerin ulaabilmesi ve bunun için öretmenlikte uzmanlamanın art olduunu dile getirmitir. SÖ-3E, mesleinde çaba gösteren bir öretmenin farklı bir sıfatla algılanması ve farklı görev ve sorumluluklar verilmesi gerektiini ifade etmitir. UÖ-2E, her öretmenin bulunması gerektii bir yeri nin olduunu ve kimsenin birbiriyle eit olmadıı nı dile getirmitir. UÖ-6K, öretmenlerin zaman geçtikçe mesleki olarak tükendiklerini ve onları güdülemenin gerektiini söylerken öretmenlikte kariyer planlamasını gerekli görmektedir. Kariyer planlamasının gerekli olduunu düünen dier katılımcılar ise mesleki geliim ve ilerlemeden yola çıkarak öretmenin sürekli kendini güncellemesi gerektiini dile getirmilerdir. Öte yandan kariyer planlamasının gerekli olmadıını düünen katılımcılar ise öretmenlerin kendilerini okuyarak ve aratırarak gelitirdiine deinmektedirler. Ö-1E, öretmenlerin zaten alanında uzman olması gerektiini, bunun için ayrıca kariyer basamakları koymaya gerek olmadıını; UÖ-5K, öretmenlikte kariyer basamaklarının ücret dıında herhangi bir artısını görmediini ve bu yüzden gereksiz olduunu ve Ö-2E ise öretmenlik mesleine balılıını tamamen yitirdiini, kariyer basamaklarında yükselse dahi bu meslekte kalmak istemediini belirtmitir: Hayır, istemiyorum. Önceden istiyordum. Uzun süre çalımayı istiyordum. Fakat deien sistemle birlikte bu öretmenliin yapılacaı kalmadı. (Ö-2E) 4.3. Katılımcıların Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Uygulamasına likin Beklentileri Aratırmanın üçüncü alt amacı çerçevesinde katılımcılara, Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulaması ile ilgili beklentileriniz nelerdir? sorusu yöneltilmitir. Yanıtların analizi sonucunda 15 katılımcının (UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, Ö-2E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ- 4K, SÖ-5K, SÖ-6K) beklentisi olduu; üç katılımcının (Ö-1E, Ö-3E, UÖ-6K) ise olmadıı tespit edilmitir (Tablo 3). Tablo 3: Katılımcıların ÖKBY Uygulaması le lgili Beklentilerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasına likin; Beklentisi Olan 15 83,3 UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, Ö-2E, Ö-4K, Ö- 5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K Beklentisi Olmayan 3 16,7 Ö-1E, Ö-3E, UÖ-6K Katılımcıların öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulaması ile ilgili beklentileri incelendiinde çounluunun baöretmen olmak (UÖ-5K), statü kazanmak (Ö-4K), maddi gelir elde etmek (SÖ-3E), saygınlık kazanmak (UÖ-4K), kendini gelitirme fırsatı yakalamak (Ö-5K), okulda daha farklı görevler ve sorumluluklar almak (SÖ-3E) ve kendilerini önemli hissetmek (SÖ-6K) gibi bireysel beklentiler sıraladıkları görülmektedir. Az sayıda katılımcı ise uygulamanın ileyiine ve çıktılarına ilikin daha genel beklentiler ifade etmektedirler: Örnein Ö-6K, yükselme uygulamasında sadece yazılı ve sözlü sınavdan ziyade kapsamlı bir deerlendirmenin yapılmasını, adaletli ve insanları kırmayan bir sistemin gelmesi gerektiini; Ö-2E ise öretmenlerin aldıkları hizmetiçi eitimler ve sonucundaki sertifikaların haklı yere alınmasını, kiilerin gerçekten donanımına bakan bir sistemin gelmesini beklediini ifade etmitir. Bir katılımcı ise uygulamanın eitimde kaliteyi ve öretmenlerin verimliliini ve motivasyonunu artırmasını (SÖ-5K) beklemektedir. Beklentisi olmayan katılımcılardan Ö-1E ise görüünü u ekilde açıklamaktadır: Aslında çok da bir beklentim yok. Çünkü çok salıklı deerlendirmeler yapılacaını düünmüyorum. Benim için bir öretmenin kariyerini en iyi sınıfındaki örencileri yansıtır. Öretmenlik kariyer basamaklarından beklentisi olmayan Ö-3E ve UÖ- 6K kodlu katılımcılar da Ö-1E ile benzer bir görüe sahiptirler Katılımcıların Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Uygulamasının Okuldaki Etkilerine likin Düünceleri ÖKBY uygulamasının okullarda ne tür etkilerinin olduunu anlamak amacıyla katılımcılara Sizce uygulamanın olumlu ve olumsuz etkileri nelerdir? sorusu yöneltilmi ve bu soruya balı olarak uygulamanın olası etkilerinin gözlenebilecei altı önerme sunulmutur. Katılımcıların bu önermelerin her

6 birine verdikleri yanıtlardan yola çıkılarak belirlenen, ÖKBY uygulamasının olumlu ve olumsuz etkileyecei ya da hiç etkisinin olmayacaı düünülen önermeler Tablo 4 de verilmitir. Tablo 4: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Okuldaki Etkilerine likin Düünceleri ÖKBY Uygulaması; Olumlu Etkiler Olumsuz Etkiler Etkilemez 1. Öretmenlerin mesleki geliimini Öretmenlerin motivasyonunu Eitim ve öretimi Öretmen veli ilikilerini Öretmenler arasındaki ilikileri Mesleki paylaım ve dayanımayı Ast-üst ilikilerini Katılımcıların çounluu, ÖKBY uygulamansının iki alanda (öretmenlerin mesleki geliimi ve motivasyonu) olumlu; dört alanda (eitim ve öretim, öretmen veli ilikileri, öretmenler arasındaki ilikiler, mesleki paylaım ve dayanıma) olumsuz etkisinin olduunu/olacaını, bir alanda (ast-üst ilikileri) ise etkisinin olmayacaını düünmektedirler (Tablo 1). Uygulamanın okullardaki etkilerine ilikin katılımcıların görülerinden elde edilen bulgular aaıda ayrıntılı olarak verilmitir Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının öretmenlerin mesleki geliimine etkisi: Katılımcıların çounluu (14 kii, UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-5K, Ö-1E, Ö-4K, Ö-5K, Ö- 6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K), ÖKBY uygulamasının mesleki geliimlerine olumlu katkısının olacaını düünürken, dört katılımcı (Ö-2E, Ö-3E, UÖ-4K, UÖ-6K) herhangi bir katkısının olmayacaını düünmektedir (Tablo 5). Tablo 5: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Öretmenlerin Mesleki Geliimine Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Öretmenlerin Mesleki Geliimine; Olumlu Etkisi Olur 14 77,8 UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-5K, Ö-1E, Ö-4K, Ö-5K, Ö- 6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K Olumsuz Etkisi Olur Herhangi Bir Etkisi Olmaz 4 22,2 Ö-2E, Ö-3E, UÖ-4K, UÖ-6K ÖKBY uygulamasının öretmenlerin mesleki geliimine olumlu etkisinin olacaını düünen katılımcılar, hizmetiçi eitime katılımın artacaını (UÖ-2E); sürekli aratırma yapan ve üreten bir öretmen profilinin ortaya çıkacaını (Ö-4K) ve bu uygulamanın bir nebze ödül olduunu ve öretmenlerin bu sayede motivasyonlarının artmasıyla öretmenin mesleki geliiminin artacaını (Ö-6K) düünmektedirler. SÖ-5K ise görüünü u ekilde ifade etmitir: Öretmenlerin geliimlerine katkısı olur. Çünkü öretmen sürekli yükselme arzusu içerisinde olacak ve ister istemez kendini gelitirecektir. Bu durumu da tüm öretmenlere yaydıımız zaman, tüm öretmenlerin geliimi ve meslein kalitesi de artacaktır. Uygulamanın öretmenlerin mesleki geliimine etkisinin olmayacaını düünen katılımcılardan Ö- 2E, görüünü u ekilde dile getirmitir: Eer hakkıyla uygulanırsa sistem, evet geliimimize katkısı olur. Fakat kiilik koca bir camianın mantıkla örtümeyen gerekçelerle bölünmülüü düünüldüünde bunun pek de mümkün olabileceini söyleyemem. UÖ-4K ise uzman öretmenliin sadece unvan olarak kaldıını ve öretmenlik mesleine en azından kendisine hiçbir katkısının olmadıını ifade etmitir Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının öretmenlerin motivasyonuna etkisi: ÖKBY uygulamasının öretmenlerin motivasyonuna olumlu etkisinin olacaını düünen katılımcı sayısı (13 kii, UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, Ö-2E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ- 4K, SÖ-5K, SÖ-6K), olumsuz etkisinin olacaını (3 kii, UÖ-5K, Ö-1E, Ö-3E) ve etkisinin olmayacaını (2 kii, UÖ-4K, UÖ-6K) düünenlerden fazladır (Tablo 6). Tablo 6: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Öretmenlerin Motivasyonuna Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Öretmenlerin Motivasyonuna; Olumlu Etkisi Olur 13 72,2 UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-3E, Ö-2E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K Olumsuz Etkisi Olur 3 16,7 UÖ-5K, Ö-1E, Ö-3E Herhangi Bir Etkisi Olmaz 2 11,1 UÖ-4K, UÖ-6K Uygulamanın öretmenlerin motivasyonu üzerinde olumlu etkisinin olacaını düünen katılımcılardan Ö-5K nin görüü u ekildedir: Takdir edilmek ve meslekte yükselmek öretmen için tatmin edici bir durum oluturacaı için bence okul içi ve okul dıı motivasyona etki edeceini düünüyorum. Ö-4K ve SÖ-4K uzman olmaları durumunda daha iyi bir eitim vermek için motive olacaklarını düünmektedirler. Ö-6K ve SÖ-5K, ÖKBY uygulamasının bir tür ödül olduunu ve bu sayede motivasyonun artacaını ifade etmilerdir. SÖ-3E ve SÖ-1E, uzman öretmen olduklarında dier öretmenlere nazaran toplumun kendilerini daha

7 bilgili göreceklerini ve bu sayede motivasyonlarının artacaını düünmektedirler. UÖ-1E de görüünü u ekilde ifade etmitir: Motivasyonu arttıracaını düünüyorum. Çünkü öretmenliin daha bir önem kazanacaını düünüyorum. Öretmenler basamaklara ulatıında güdülenmi olacaktır. Uygulamanın motivasyona olumsuz etkisinin olacaını düünen Ö-3E, görüünü u ekilde ifade etmitir: Örgüt içi motivasyona etkisi, öretmenler arası, sen uzman ben deil, özellikle maa bordrosu günleri bakmalar veya o uzman öretmen o ii o yapsın. O sosyal kulübü ona verelim, o daha iyi yapar o ii veyahut da diyelim ki proje var, öretmenlerin görev alması gerekiyor. Uzman öretmen varken bize i dümez gibi, uzman arkadaa laf sokmaları, çekitirmeleri bir gerçek. Bu da dier öretmenler arası kutuplamayı ve motivasyonu etkiliyor. UÖ-4K ve UÖ-6K da, uzman olmalarının örgütsel motivasyonlarını arttırıcı hiçbir etkisinin olmadıını ifade etmilerdir. Ö-1E ise öretmenler, kariyer basamakları uygulamasını birbirlerine üstünlük taslama aracı olarak kullanacaından motivasyonu olumsuz etkileyeceini ifade etmitir Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının eitim öretime etkisi: Katılımcılara, kariyer basamaklarında yükselme sınavı öncesinde öretmenlerin sınava hazırlanmalarının eitim öretime etkisinin nasıl olacaı sorulmutur. Bu soruya katılımcıların çounluu (14 kii, UÖ-2E, UÖ- 3E, UÖ-4K, UÖ-5K, Ö-1E, Ö-2E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-6K) olumsuz etkiler eklinde yanıt verirken üç katılımcı (UÖ-1E, UÖ-6K, Ö-3E) etkilemeyeceini, bir katılımcı (SÖ-4K) da olumlu etkileyeceini söylemitir (Tablo 7). Tablo 7: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Eitim Öretime Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Eitim Öretime; Olumlu Etkisi Olur 1 5,5 SÖ-4K Olumsuz Etkisi Olur 14 77,8 UÖ-2E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, Ö-1E, Ö-2E, Ö-4K, Ö- 5K, Ö-6K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-6K Herhangi Bir Etkisi Olmaz 3 16,7 UÖ-1E, UÖ-6K, Ö-3E Sınava hazırlık nedeniyle okuldaki eitimin olumsuz etkileneceini düünen katılımcılardan bazılarının açıklamaları öyledir: Evet, bu konuda daha önceki sınavlarda, yani öretmenin yükselmesi anlamında olan bütün sınavlarda bu sorun yaanmakta. Öretmen tamamen kendini kapatıyor. Ne yapıyor? Kendine bir hedef koymu ite. Diyor ki, Bu sınavı kazanmalıyım. Kazanmak için ne yapmam lazım? Çalımam lazım. E, çalıacaksa bu öretmen ya rapor alacak ya da derste kendini kapatacak. Çocukları ödevlendirecek. Ders çalıacak. darecilerse, biz bunu yıllardır gördük. Odasına kendisini akama kadar kilitleyip, hiç kimseyle görümeden oturup ders çalıan idareciler gördük. (UÖ-3E) Aksatacaını düünüyorum. Öretmenlerin ilgisi ve dikkati bölüneceinden eitim-öretime olan faydasının azalacaını düünüyorum. (Ö-5K) SÖ-4K sınavın içeriine balı olarak okuldaki eitimin olumlu etkileneceini düünmektedir: Bu sınavın içeriini bilmiyorum. Fakat içerik öretmenlerin kendi alanlarıyla ilgiliyse veya eitimin içerii açısından yarar salayacaksa bu sınava hazırlanmaları eitimimizi olumlu etkiler. Ö-3E ise sınavın okuldaki eitime etkisi olmayacaını düünmektedir: Okuldaki eitimi etkileyeceini düünmüyorum. Çünkü yüksek lisans yapan, doktora yapan birçok eitimci var. Bunlar eer ii hakkıyla, helaliyle yapıyorsa ayrı bir zaman ayırıp burada da kendi gelecei için bir zaman ayırarak ikisini bir arada götürebilir Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının öretmen veli ilikilerine etkisi: Katılımcılara, aynı okulda çalıan öretmenlerin farklı kariyer basamaklarında bulunmasının öretmen veli ilikileri üzerinde nasıl bir etkisinin olacaı sorulmutur. Katılımcıların çounluu (14 kii, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-1E, Ö-3E, Ö-4K, Ö-5K, Ö-6K, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K), uygulamanın velilerin öretmene bakı açısını olumsuz etkileyeceini; dierleri ise olumlu (2 kii, Ö-2E, SÖ- 1E) etkileyeceini ya da etkilemeyeceini (2 kii, UÖ-1E, UÖ-2E) düünmektedir (Tablo 8). Tablo 8: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Öretmen Veli likilerine Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Öretmen Veli likilerine; Olumlu Etkisi Olur 2 11,1 Ö-2E, SÖ-1E Olumsuz Etkisi Olur 14 77,8 UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-1E, Ö-3E, Ö-4K, Ö- 5K, Ö-6K, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-4K, SÖ-5K, SÖ-6K Herhangi Bir Etkisi Olmaz 2 11,1 UÖ-1E, UÖ-2E Öretmenlerin kariyer basamaklarına ayrılmasının velilerin görülerini olumsuz etkileyeceini düünen katılımcılar, özellikle ilkokul düzeyinde velilerin çocuunu uzman öretmene vermek istediklerini ve öretmeni kariyer basamaına göre seçtiini (UÖ-5K, UÖ-4K, UÖ-3E, Ö-1E, Ö-3E, Ö-4K, Ö-6K, SÖ-2E,

8 SÖ-3E, SÖ-4K ve SÖ-6K) ve velilerin öretmen seçme tutumunun, öretmenler arasında rekabeti tetikleyeceini ve velilerin zihninde baarılı-baarısız öretmen algısına yön vereceini (Ö-5K ve SÖ-5K) ifade etmektedirler. UÖ-1E ve UÖ-2E, görev yaptıkları yerlerde böyle bir sorun yaamadıklarını ifade ederken; Ö-2E ve SÖ-1E ise öretmenlerin, velilerin öretmen seçme davranıını hesap ederek daha fazla gayret göstereceini ve velilerin öretmenlere genel bakıının olumlu yönde olacaını dile getirmilerdir Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının öretmenler arasındaki ilikilere etkisi: Katılımcılara, Aynı okulda çalıan öretmenlerin farklı kariyer basamaklarında bulunmasının onlar arasındaki ilikilere olumlu ya da olumsuz etkisi olur mu? sorusu yöneltilmitir. Katılımcıların çounluu (13 kii, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-1E, Ö-2E, Ö-3E, Ö-4K, Ö-5K, SÖ-1E, SÖ- 2E, SÖ-3E, SÖ-5K) öretmenlerin kariyer basamaklarına ayrılmasının birbirlerine karı olumsuz duygu ve tutumlara neden olacaını, bei (UÖ-1E, UÖ-2E, Ö-6K, SÖ-4K, SÖ-6K) ise herhangi bir etkisinin olmayacaını düünmektedir (Tablo 9). Tablo 9: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Öretmenler Arasındaki likilere Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Öretmenler Arasındaki likilere; Olumlu Etkisi Olur Olumsuz Etkisi Olur 13 72,2 UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-1E, Ö-2E, Ö-3E, Ö- 4K, Ö-5K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-5K Herhangi Bir Etkisi Olmaz 5 27,8 UÖ-1E, UÖ-2E, Ö-6K, SÖ-4K, SÖ-6K Uygulamanın öretmenler arasında olumsuz duygu ve tutumlara neden olacaını düünen katılımcılardan Ö-5K görüünü u ekilde açıklamıtır: Bence kıskançlıa ve birbirlerini çekememeye yol açabilir. Bu yüzden olumsuz duygu ve tutumlara yol açabileceini düünüyorum. Öretmenlerin birbirlerini bilgi, deneyim ve tecrübe açısından sorgulamalarına yol açabilir. UÖ-4K, bu konuda sorun yaayanların olduunu, sınavı kazananlar ile kazanamayanlar arasında hiçbir fark olmadıını belirten öretmenlerle uzman öretmenler arasında kıskançlık ve çekememe duygusundan dolayı olumsuz duygu ve tutumların yaandıını ifade etmitir. Ö-2E, farklı basamaklardaki öretmenlerin birbirlerine üstünlük taslayacaklarını ve sorun çıkacaını ifade etmitir. SÖ-5K, kariyer basamakları uygulaması sonucunda öretmenlerin kendi içinde sınıflara ayrılacaını ve çatıma ortamı oluabileceini dile getirmitir. Öretmenler arasındaki ilikilerin bozulmasında özellikle ücret farklılamasının etkili olduu dile getirilmektedir (UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ- 6K, Ö-1E, Ö-2E, Ö-3E, Ö-4K, SÖ-5K). Uygulamanın öretmenler arasındaki ilikilere olumsuz etkisinin olmayacaını düünen katılımcılardan SÖ-6K, böyle bir sorunun kiilikle alakalı olduunu ifade etmitir. UÖ-1E ise görüünü u ekilde belirtmitir: Olumsuzluk olmaz. Dier öretmenler de uzman olmak için çaba gösterir. Ayakları yere basan bir sistem olursa, kimsenin sıkıntı çıkaracaını düünmüyorum Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının öretmenler arasındaki mesleki paylaıma ve dayanımaya etkisi: Katılımcıların yarıdan fazlası (10 kii, UÖ-1E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-1E, Ö-2E, Ö-3E, Ö-6K, SÖ-5K) öretmenlerin kariyer basamaklarına ayrılmasının, öretmenler arasında mesleki paylaıma ve dayanımaya olumsuz etkisinin olacaını; dört katılımcı (Ö-4K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E) etkisi olmayacaını; dierleri (4 kii, UÖ-2E, Ö-5K, SÖ-4K, SÖ-6K) ise olumlu etkileyeceini düünmektedir (Tablo 10). Tablo 10: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Öretmenler Arasındaki Mesleki Paylaıma ve Dayanımaya Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Öretmenler Arasındaki Mesleki Paylaıma ve Dayanımaya; Olumlu Etkisi Olur 4 22,2 UÖ-2E, Ö-5K, SÖ-4K, SÖ-6K Olumsuz Etkisi Olur 10 55,6 UÖ-1E, UÖ-3E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-1E, Ö-2E, Ö- 3E, Ö-6K, SÖ-5K Herhangi Bir Etkisi Olmaz 4 22,2 Ö-4K, SÖ-1E, SÖ-2E, SÖ-3E Kariyer basamakları uygulamasının öretmenler arasındaki mesleki paylaıma ve dayanımaya olumsuz etkisinin olacaını düünen katılımcılar, kariyer basamaklarında ilerleyen kiilerde aırı bir özgüvenin olacaını ve bunun da mesleki paylaım ve dayanımayı azaltacaını (Ö-6K); ortaya çıkacak rekabet ortamının mesleki paylaım ve dayanımayı olumsuz etkileyeceini (SÖ-5K); yükselen öretmenlerin dier meslektalarıyla bilgilerini paylamayacaını (Ö-1E) düünmektedirler. Ö-3E, okulunda iki uzman öretmen bulunduunu, henüz onlardan hiçbir ey örenemediini ve bir konu hakkında bir ey sorduunda yanıt alamadıını dile getirmitir. Öretmenler arasındaki mesleki paylaım

9 ve dayanımanın daha çok kiilik özellikleri ile ilgili olduunu düünen katılımcılar (Ö-4K, SÖ-3E, SÖ-1E ve SÖ-2E), uygulamanın böyle bir etkisinin olmayacaını belirtmektedirler. Öte yandan uygulamanın mesleki paylaıma ve dayanımaya olumlu etkilerinin olacaını düünen katılımcılar, mesleki bilgi ve tecrübenin artmasıyla öretmenler arasındaki mesleki paylaım ve dayanımanın daha da artacaını (Ö-5K) ve okulda yer alan kıdemli öretmenlerden dier öretmenlerin de faydalanacaını (SÖ-4K) savunmaktadırlar Öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulamasının okuldaki ast-üst ilikilerine etkisi: Katılımcılara, uzman öretmen ya da baöretmenlerin görev yaptıı bir okulda okul müdürünün öretmen unvanında olmasının ast-üst ilikilerine nasıl bir etkisinin olacaı sorulmutur. Katılımcıların yarıdan fazlası (10 kii, UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-3E, Ö-5K, SÖ-1E, SÖ-4K, SÖ-6K), bu durumun ast-üst ilikilerini etkilemeyeceini, sekizi (UÖ-3E, Ö-1E, Ö-2E, Ö-4K, Ö-6K, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-5K) ise olumsuz etkileyeceini düünmektedir (Tablo 11). Tablo 11: Katılımcıların ÖKBY Uygulamasının Okuldaki Ast-Üst likilerine Etkilerine likin Düüncelerine Göre Daılımı ÖKBY Uygulamasının Okuldaki Ast-Üst likilerine; Olumlu Etkisi Olur Olumsuz Etkisi Olur 8 44,4 UÖ-3E, Ö-1E, Ö-2E, Ö-4K, Ö-6K, SÖ-2E, SÖ-3E, SÖ-5K Herhangi Bir Etkisi Olmaz 10 55,6 UÖ-1E, UÖ-2E, UÖ-4K, UÖ-5K, UÖ-6K, Ö-3E, Ö-5K, SÖ-1E, SÖ-4K, SÖ-6K Kariyer basamakları uygulamasının okul içindeki hiyerarik ilikilere etkisi olmayacaını düünen Ö-5K görülerini Ben sıkıntı yaratacaını düünmüyorum. Öretmenlik ve müdürlük birbirine bence uzak kavramlar. Öretmenlikte, örencilerle çok daha fazla içli dılı olmak zorundasın ve ne kadar faydalı olabilirsen o kadar güzel olur. Fakat idarecilii, öretmenlikten daha farklı gördüüm için çok etkisi olduunu düünmüyorum. eklinde ifade etmitir. UÖ-2E ise çıkabilecek sorunun kariyer basamakları uygulamasından deil kiisel davranı ve tutumlardan kaynaklanacaını dile getirmitir. Uygulamanın okulun hiyerarik ileyii üzerinde etkileri olduunu düünen katılımcılardan Ö-4K, okul müdürünün bu durum karısında kendisini ezik hissedebileceinden dolayı sorun çıkabileceini ifade etmitir. Ö-1E ise görüünü Pek de iyi olacaını düünmüyorum. Öretmen, uzman ya da baöretmen ise idareci de öretmen ise az da olsa aralarında bir sıkıntı çıkabileceini düünüyorum. Çekime ve kıskançlıklar olabilir. Bu da eitimi kötü yönde etkiler. eklinde ifade etmitir. SÖ-3E, okul müdürü ile uzman ya da baöretmenler arasında geçecek konumalarda ve okul içindeki sorumluluklarda az çok bir sorun çıkabileceini; SÖ-2E ise Böyle bir durum bence çok absürttür. Örnek vermek gerekirse, mesela askeri hiyeraride bir temenin baına bir er getirildiinde çok mantık dıı bir durum ortaya çıkmaktadır. diyerek okul yöneticisinin öretmenden daha alt bir kariyerde olmasının sorun çıkaracaını belirtmektedir. 5. TARTIMA, SONUÇ VE ÖNERLER Milli Eitim Bakanlıı tarafından 2005 yılında balatılan öretmenlik kariyer basamaklarında yükselme uygulaması, yalnızca 2006 yılında uygulanmı ve yaklaık yüz bin öretmene uzman ya da baöretmen unvanı verilmitir yılından bu yana konu ile ilgili aratırmalarda, birbirleri ile çelien çok çeitli sonuçlara ulaılmıtır. Aratırma bulguları arasındaki farklılıklar ve uygulamanın yeniden gündeme gelmi olması, bu konuda salıklı karar verilebilmesi açısından yeni aratırmalar yapılması ihtiyacını dourmutur. Bu ihtiyaca balı olarak ÖKBY uygulamasının farklı kariyer basamaklarındaki öretmenlerin görülerine göre deerlendirilmesi ve böylece uygulamanın okullardaki etkilerine ilikin bir çıkarım yapılabilmesi amacıyla bu aratırma gerçekletirilmitir. Bu çerçevede farklı kariyer basamaklarındaki 18 katılımcı (uzman öretmen, öretmen ve stajyer öretmenler) ile yapılan görümelerden elde edilen sonuçlar, konu ile ilgili dier aratırmaların sonuçları ile karılatırılarak aaıda tartıılmıtır. Katılımcıların çounluu, ÖKBY uygulaması hakkında bilgi sahibi olduklarını düünmektedirler. Ancak uygulamaya ilikin açıklamaları dikkate alındıında, bu konudaki bilgilerinin duyumlara dayalı olduu, konu hakkındaki aratırmalardan haberdar olmadıkları anlaılmaktadır. Bu durum, öretmenlerin ÖKBY hakkındaki deerlendirme ve tutumlarına dayalı bir karar verme sürecinin yanıltıcı olabileceini düündürmektedir. Kocakaya (2006), öretmenlerin büyük bir çounluunun öretmenlik kariyer basamaklarını destekledikleri için bu sistemin devam etmesini istediklerini; ancak öretmenlerin bu konuda bilgilendirilmesi gerektiini söylemektedir. Gündodu ve Kızılta (2008), uzman öretmenlerin ÖKBY sistemi ve gelecekteki getirileri konusunda bilgi sahibi olmadıklarını bulmutur. Öretmenlerin ÖKBY uygulaması hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıklarına ilikin bulgulara baka aratırmalarda da rastlanmaktadır (Laçin, 2006; Turan, 2007; irin, Erdodu ve Mülazımolu, 2010). Öretmen ve/veya

10 yöneticilerin görülerine bavurulan aratırmalarda farklı sonuçlara ulaılmı olmasının, katılımcıların konu hakkındaki bilgi ve deneyim farklılıklarından kaynaklanabilecei söylenebilir. Bu çerçevede akademik çevreler tarafından üretilen ve öretmenleri yakından ilgilendiren aratırma ve yayınların, bu kesimlere ulatırılması konusunda daha duyarlı davranılması; ayrıca konu ile ilgili aratırmalar arasındaki farklılıkların nedenleri üzerinde çalıılması da yararlı olacaktır. Katılımcıların çounluu, öretmenlik mesleinde kariyer planlamasını gerekli görmekte ve ÖKBY uygulamasının devam etmesi gerektiini düünmektedirler. Bu sonuç, Kocakaya (2006), Aydın (2007), Nartgün ve Ural (2007), Çelikten (2008), Gündodu ve Kızılta (2008) ve Demir ve Karadeniz (2010) tarafından yapılan aratırmalarda ulaılan sonuçlarla aynıdır yılından sonra kariyer basamaklarına yükseltme yapılmaması, 2006 yılından sonra yedi yılını dolduran ya da lisansüstü eitimini tamamlayan öretmenler açısından hak kaybı anlamına gelmektedir. Katılımcıların çounluunun ÖKBY uygulaması çerçevesinde yükselme beklentisi içinde olmaları, uygulamanın tekrarlanmamasını öretmenler açısından sorun haline getirmektedir. Bu sorunun çözümü için uygulamanın tekrarlanması ya da Yönetmelik çerçevesinde her yıl atama yapılması (Dalı, 2007) gerektii önerilebilir. Ancak bu önerinin ÖKBY uygulamasının okullardaki etkilerine ilikin katılımcı görülerine balı olarak tartıılması yerinde olacaktır. Böylece uygulamanın devam ettirilmesi ya da ettirilmemesi yönünde daha salıklı bir karar alabilmenin koulları ortaya konulabilecektir. Ayrıca uygulamanın devam ettirilmesine ilikin beklentisi olan katılımcıların bu beklentilerinin çounlukla ücret artıı ile ilikili olması (Artan, 2007; Gündodu ve Kızılta, 2008; Özan ve Kaya, 2009), sorunun farklı ekillerde çözülebilmesine ilikin olanakları da barındırmaktadır. Öte yandan katılımcıların beklentileri arasında seçim ve atama sürecinin adil ve nesnel olması gerektii de yer almaktadır. Öretmenlerin bu konudaki, özellikle de sınavla ilgili güvensizliklerini yansıtan eletirilere çeitli aratırmalarda deinilmitir (Sa, 2004; Laçin, 2006; Aydın, 2007; Artan, 2007; Dalı, 2007; Nartgün ve Ural, 2007; Takaya, 2007; Turan, 2007; Çelikten, 2008; Urfalı, 2008; Deniz, 2009; Özan ve Kaya, 2009; irin, Erdodu ve Mülazımolu, 2010; Bakiolu ve Banolu, 2013). Çeitli aratırmalarda uzman ve baöretmenlie yükselmede esas alınması gereken kriterlere ilikin bulgular ortaya konulmutur (Sa, 2004; Laçin, 2006; Artan, 2007; Turan, 2007; Çelikten, 2008; Gündodu ve Kızılta, 2008; Urfalı, 2008; irin, Erdodu ve Mülazımolu, 2010; Tosun ve Sarpkaya, 2014). Katılımcıların çounluu ÖKBY uygulamasının okuldaki etkilerinin iki alanda (öretmenlerin mesleki geliimi, öretmenlerin motivasyonu) olumlu, dört alanda (eitim öretim, öretmen veli ilikileri, öretmenler arasındaki ilikiler, mesleki paylaım ve dayanıma) olumsuz olacaını; bir alanda (ast üst ilikileri) ise etkisinin olmayacaını düünmektedirler. Aratırmada, ÖKBY uygulamasının öretmenlerin mesleki geliimi ve motivasyonu üzerinde olumlu etkilerinin olduunu düünenler çounluktadır. ÖKBY uygulaması, katılımcıların çouna göre öretmenlerin mesleki geliimlerini olumlu yönde etkilemektedir. Çünkü yükselmek isteyen bir öretmen, bunun gereklerini yerine getirebilmek için kendini sürekli gelitirmek zorunda kalacaktır. ÖKBY uygulamasının öretmenlerin mesleki geliimini olumlu yönde etkileyeceine ilikin bulgulara baka aratırmalarda da ulaılmıtır (Sa, 2004; Artan, 2007; Takaya, 2007; Çelikten, 2008; Deniz, 2009; Özan ve Kaya, 2009; Demir ve Karadeniz, 2010). Özellikle kariyer sınavına hazırlık sürecinin öretmenlerin mesleki geliimine katkı salayacaı ileri sürülmektedir (Artan, 2007). Öte yandan bazı katılımcılar, ÖKBY uygulamasının öretmenlerin mesleki geliimine katkısı olmayacaını düünmektedirler. Bu sonuca Laçin (2006), Aydın (2007), Nartgün ve Ural (2007) ve Urfalı (2008) tarafından da ulaılmıtır. Uygulamanın öretmenlerin mesleki geliimine etkisinin olup olmadıına ilikin salıklı bir sonuca ulaılabilmesi için halen uzman öretmen veya baöretmen unvanına sahip öretmenlerin unvan almadan önceki ve aldıktan sonraki mesleki geliimlerinin karılatırmalı olarak incelenmesi yerinde olacaktır. Bunun için öretmenlik mesleki geliim ölçei hazırlanması ve büyük bir örneklem üzerinde uygulanması önerilebilir. ÖKBY uygulamasının olumlu etkilediini düünen katılımcı sayısının fazla olduu bir dier deiken de öretmenlerin motivasyonudur. Bu düüncedeki katılımcılar, yükselmenin öretmen açısından bir ödül olduu, toplumun da yükselen öretmenlere karı daha fazla saygı duyacaklarını, bunun da öretmenlerin motivasyonunu artırıcı bir etki yapacaını söylemektedirler. ÖKBY uygulamasının öretmenlerin motivasyonunu artıracaına ilikin bulgulara Sa (2004), Kocakaya (2006), Nartgün ve Ural (2007), Takaya (2007) ve Gündodu ve Kızılta ın (2008) çalımalarında da deinilmektedir. Ancak, gerek bu aratırmada gerek baka aratırmalarda ÖKBY uygulamasının öretmenlerin motivasyonunun artması yönünde bir etkisinin olmayacaı (Aydın, 2007); yükselemeyen öretmenlerin motivasyonlarını düürecei (Çelikten, 2008; Deniz, 2009) yönünde bulgulara da ulaılmıtır. Öretmenlerin mesleki geliimine ilikin yukarıda yapılan tartımanın öretmenlerin motivasyonu açısından da geçerli olduu söylenebilir

11 Aratırmada ÖKBY uygulamasının eitim öretim, öretmen veli ilikileri, öretmenler arasındaki ilikiler ve öretmenlerin mesleki paylaım ve dayanımaları üzerinde olumsuz etkilerinin olduunu düünen katılımcı sayısının daha fazla olduu sonucuna ulaılmıtır. ÖKBY uygulamasının eitim öretime etkisi konusunda da katılımcıların büyük bir çounluu olumsuz görüler bildirmilerdir. Kariyer basamaklarında yükselme sınavı öncesinde sınava hazırlanan öretmenlerin okuldaki ve sınıftaki ilerini aksatacaı düünülmektedir. Bu yönüyle bakıldıında ÖKBY uygulamasının eitim öretime olumsuz etkisinin her zaman deil, yalnızca sınav öncesindeki kısa süreler için geçerli ve geçici olduunun düünüldüü anlaılmaktadır. Deniz (2009), öretmenlerin sınav için çalımalarının örenci ile daha az ilgilenmelerine neden olacaını belirtmektedir. Demir ve Karadeniz (2010) de sınav öncesi rapor alan öretmenler nedeniyle derslerin bo geçeceini söylemektedirler. Öte yandan kariyer basamaklarında yükselme sınavının içeriine balı olarak olumlu etkisinin olacaı da düünülmektedir. Buna göre sınava hazırlık süreci, öretmenin eitim öretim alanında kendisini gelitirmesine de katkı salayabilecektir. Çeitli aratırmalarda ÖKBY uygulamasının eitim öretim sürecini olumlu etkileyeceine ilikin bulgular yer almaktadır (Sa, 2004; Laçin, 2006; Deniz, 2009). Son olarak uygulamanın eitim öretim üzerinde herhangi bir etkisinin olmayacaı, belirtilen görüler arasında yer almaktadır. Konu ile ilgili aratırmalarda ÖKBY uygulamasının öretmenin öretim sürecindeki etkililiini artırmayacaı görüünün aırlıkta olduu görülmektedir (Gümüeli, 2005; Kocakaya, 2006; Laçin, 2006; Aydın, 2007; Nartgün ve Ural, 2007; Deniz, 2009). Katılımcıların büyük bir çounluu ÖKBY uygulamasının öretmen veli ilikilerini olumsuz etkilediini düünmektedirler. Katılımcılar bu düüncelerini, özellikle ilkokul düzeyinde velilerin çocuklarını uzman öretmene vermek istediklerine dair gözlemlerine dayandırmaktadırlar. Ayrıca veliler, hangi kariyer basamaında olduuna göre öretmenleri baarılı ya da baarısız olarak etiketlemektedirler. Çeitli aratırmalarda, ÖKBY uygulamasının velilerin öretmenler arasında ayrımcılık yapmasına yol açtıı ve öretmen veli ilikilerini olumsuz etkiledii belirtilmektedir (Kocakaya, 2006; Aydın, 2007; Turan, 2007; Çelikten, 2008; Deniz, 2009; Özan ve Kaya, 2009; Demir ve Karadeniz, 2010). Öte yandan bu uygulamanın, öretmenlerin kendilerini gelitirmeleri için güdüleyici olacaını ya da öretmen veli ilikilerine etkisinin olmayacaını düünen katılımcılar da vardır. Katılımcıların çounluu, aynı okulda çalıan öretmenlerin farklı kariyer basamaklarında bulunmalarının aralarındaki ilikileri bozucu bir etki yapabileceini düünmektedirler. Özellikle kariyer alamamı olan öretmenlerin uzman öretmen ya da baöretmenleri kıskanma ; kariyer almı olanların da dierlerine üstünlük taslama vb. davranılarının söz konusu olabilecei ifade edilmektedir. Ayrıca aynı ii yapan öretmenlerin farklı ücretler almasının bu olumsuzlukları tetikleyecei de vurgulanan görüler arasındadır. Konu ile ilgili bazı aratırmalarda ÖKBY uygulamasının okul içindeki çalıma ortamını bozacaı (Kocakaya, 2006) ve çatımalara neden olacaı (Gümüeli, 2005); öretmenler arasında yıkıcı bir rekabete yol açarak güvene dayalı ilikileri zedeleyecei (Aydın, 2007; Nartgün ve Ural, 2007; Deniz, 2009); sınavı kazananlarla kazanamayanlar arasında soukluk olduu (Çelikten, 2008; Deniz, 2009) ve öretmenler arasında olumsuz duygu ve tutumların oluacaı (Demir ve Karadeniz, 2010) rapor edilmitir. Ayrıca uygulamanın öretmenlerin mesleki ve sendikal örgütlenmesini olumsuz etkileyecei belirtilmektedir (Nartgün ve Ural, 2007). Öte yandan katılımcılar arasında uygulamanın öretmenler arasındaki ilikilerde soruna neden olmayacaını; bu tür sorunların ÖKBY uygulamasından deil, öretmenlerin kiiliklerinden kaynaklı olduunu düünenler de bulunmaktadır. Uygulamanın öretmenler arasındaki ilikilere olumlu etki yapacaını düünen katılımcı yoktur. Katılımcıların çounluu, ÖKBY uygulamasının öretmenler arasındaki mesleki paylaıma ve dayanımaya olumsuz etkilerinin olacaını düünmektedirler. Özellikle unvan sınavının doası gerei öretmenler arasında ortaya çıkacak rekabetin, mesleki paylaım ve dayanıma önünde engel oluturacaı, uzman ya da baöretmenlerin dier meslektalarıyla bilgilerini paylamayacaklarını ve unvan alamamı öretmenlerin okuldaki ileri uzman ya da baöretmene bırakma eilimlerinin ortaya çıkabilecei belirtilmektedir. Benzer sonuçlar, Gümüeli (2005), Nartgün ve Ural (2007) ve Deniz (2009) tarafından yapılmı aratırmalarda da bulunmaktadır. Bununla birlikte katılımcıların bir kısmı uygulamanın mesleki paylaım ve dayanıma açısından herhangi bir etkisinin olmayacaını, bir kısmı da olumlu etkilerinin olacaını düünmektedirler. Aratırmada ÖKBY uygulamasının okullardaki ast-üst ilikilerine etkisi ile ilgili olarak katılımcıların birbirine yakın sayıda iki gruba ayrıldıı görülmektedir. Bir grup katılımcı (10 kii) uygulamanın ast-üst ilikilerine herhangi bir etkisinin olmayacaını; dierleri (8 kii) ise olumsuz etkileyeceini düünmektedirler. Nartgün ve Ural (2007), öretmenin okul yönetimine güveninin azalacaını; Demir ve Karadeniz (2010) ise ast-üst ilikileri ve örgüt hiyerarisi ile ilgili sorunlar çıkacaını belirtmektedirler

12 Aratırma sonuçları genel olarak ele alındıında öretmenlerin mesleki alanda ilerleme konusunda istekli oldukları, ancak ÖKBY konusunda ortak bir anlayı içinde olmadıkları görülmektedir. Hem bu aratırmanın hem de ilgili aratırmaların gösterdii en somut sonuç, öretmenlerin ÖKBY konusunda çok farklı düüncelere sahip olduklarıdır. Bu nedenle uygulamanın devam ettirilmesi de kaldırılması da öretmenlerin tümü tarafından olumlu görülmeyecektir ve bu da sorunun devam edecei anlamına gelmektedir. Bu çerçevede öretmen görülerinin yanı sıra ele alınan ÖKBY uygulamasının okullardaki etkilerine ilikin bulgular, dikkatle deerlendirilmelidir. Bu aratırmada katılımcılar, uygulamanın okullardaki olumsuz etkilerinin olumlu etkilerinden daha fazla olduunu düünmektedirler. Ancak küçük bir katılımcı gruptan elde edilen bu sonucun tüm öretmenlerin düüncelerini yansıttıını düünmek olanaklı deildir. Ancak elde edilen sonuçlar, daha büyük ve evreni temsil edebilecek örneklemler üzerinde yapılabilecek aratırmalara kaynaklık edebilecek niteliktedir. KAYNAKÇA ANAYASA MAHKEMES KARARI ( ). Resmi Gazete, Sayı: 27173, Tarih: ARTAN, Beril (2007). Kariyer Basamakları Yükselme Sınavı (KBYS): Ortaöretim Öretmenleri Görüleri Çerçevesinde Nitel Bir Aratırma, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. AYDIN, Burcu (2007). Öretmenlik Mesleindeki Kariyer Basamaklarına likin Öretmen Görüleri ve Bu Görülerin Bireysel Deikenlere Göre ncelenmesi, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, zmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BAKOLU, Ayen ve Banolu, K. (2013). Öretmenlikte Kariyer Basamakları Uygulamasına likin Öretmen Görülerinin Metaforlar Sosyal A Analizi Yöntemiyle ncelenmesi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eitim Fakültesi Eitim Bilimleri Dergisi, S. 37, s BAARAN,. Ethem (2008). Türk Eitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Ankara: Ekinoks Yayınevi. BÜYÜKÖZTÜRK, ener, Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz,. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Aratırma Yöntemleri, Ankara: PEGEM Akademi Yayını. ÇELK, Kazım (2013). Bir Meslek Olarak Öretmenlik, Tanrıören, A. ve Sarpkaya, R. (Editörler), Eitim Bilimine Giri içinde, Ankara: Anı Yayıncılık. ÇELKTEN, Mustafa (2008). Öretmenlik Mesleinde Yeni Model Arayıları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 19, s DALI, Abidin (2007). lköretim Öretmenlerinin Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemine likin Görüleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, S. 22, s DEMR, S. Beir ve Karadeniz, Y. (2010). Öretmen Kariyer Basamaı Uygulamasının Farklı Kariyer Basamaklarında Bulunan Öretmenler Tarafından Deerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Uluslararası Öretmen Yetitirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, Mayıs 2010, Ankara, DENZ, Barı (2009). Kariyer Basamakları Uygulamasının Öretmen Motivasyonuna Etkisi, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. GÜMÜEL, A. lker (2005). Öretmenlikte Kariyer Sistemine Yapılan Eletiriler, &option=com_content&itemid=54, (Eriim tarihi: ). GÜNDODU, Kerim ve Kızılta, E. (2008). Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemi ve Sınavına likin Uzman Öretmen Görüleri, Kuram ve Uygulamada Eitim Yönetimi, S. 55, s KINCAL, R. Yava (2002). Öretmenlik Mesleine Giri, Erzurum: Eser Ofset. KOCAKAYA, Muhammet (2006). Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemi nin Öretmenler Arasında Algılanması, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Projesi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. LAÇN, Nihan (2006). lköretim Öretmenlerinin Kariyer Basamakları Yükselme Sisteminde Performans Deerleme Sürecine likin Görüleri: Kütahya li Örnei, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. MLL ETM BAKANLII (2005) Mali Yılı Bütçesine likin Rapor, Ankara: MEB Aratırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Bakanlıı. MLL ETM BAKANLII (2006a) Yılı Bütçesine likin Rapor, Ankara: MEB Strateji Gelitirme Bakanlıı. MLL ETM BAKANLII (2006b). Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselmeye ilikin Deerlendirme (KBYD) Kılavuzu. Ankara: MEB Personel Genel Müdürlüü. MLL ETM TEMEL KANUNU VE DEVLET MEMURLARI KANUNUNDA DEKLK YAPILMASINA DAR KANUN ( ). Resmi Gazete, Sayı: 25516, Tarih: NARTGÜN,. Sezgin ve Ural,. (2007). Kariyer Basamaklarında Yükselme Uygulamasına likin Öretmen Görüleri, Abant zzet Baysal Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, S. 7(2), s ÖRETMENLK KARYER BASAMAKLARINDA YÜKSELME YÖNETMEL (2005). Resmi Gazete, S , 13 Austos ÖZAN, M. Boydak ve Kaya, K. (2009). lköretim Kurumlarında Görev Yapan Öretmen ve Yöneticilerin Kendilerini Yenileme ve Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemi le lgili Görüleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 19(1), s SA, Vildan (2004). Öretmenlerin Kariyer Gelitirme Hakkındaki Görüleri ve Öretmenlik Mesleinin Kariyer Basamakları Halinde Düzenlenmesi, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. RN, E. Faruk, Erdodu, M. ve Mülazımolu, O. (2010). Beden Eitimi Öretmenlerinin Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemine likin Görüleri, Spormetre Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, S. 8(2), s TAKAYA, S. Musa (2007). Eitimde Niteliin Artırılması ve Öretmenlerin Statüsünün yiletirilmesinde Kariyer Basamaklarının Deerlendirilmesi (Konya li Örnei), Yayımlanmamı Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü. TOSUN, lyas ve Yengin Sarpkaya, P. (2014). Öretmenlerin Kariyer Basamaklarına likin Görüleri, Turkısh Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkısh or Turkic, S. 9(5), s TURAN, Bülent (2007). Öretmenlerin Çalıma Statülerine Göre Yeterliklerinin ncelenip, Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselmelerinin Deerlendirilmesi, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosmanpaa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

13 URFALI, Perizat (2008). lköretim ve Ortaöretim Kurumlarında Görev Yapan Öretmenlerin Öretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemine likin Görüleri-Eskiehir li Örnei, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Eskiehir: Anadolu Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü. YILDIRIM, Ali ve imek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Ek 1. Katılımcılara likin Bilgiler Kod Cinsiyet Bran Hizmet Süresi (Yıl) Görev Unvanı Kariyer Unvanı Okul Türü UÖ-1E Erkek Sınıf 17 Öretmen Uzman Öretmen lkokul UÖ-2E Erkek Sosyal Bilgiler 24 Müdür Uzman Öretmen Ortaokul UÖ-3E Erkek Sınıf 26 Müdür Uzman Öretmen lkokul UÖ-4K Kadın ngilizce 17 Öretmen Uzman Öretmen Ortaokul UÖ-5K Kadın Sınıf 30 Öretmen Uzman Öretmen lkokul UÖ-6K Kadın Matematik 17 Öretmen Uzman Öretmen Ortaokul Ö-1E Erkek Sosyal Bilgiler 6 Öretmen Öretmen Ortaokul Ö-2E Erkek Sınıf 9 Öretmen Öretmen lkokul Ö-3E Erkek Türkçe 9 Müdür Yrd. Öretmen Ortaokul Ö-4K Kadın Sınıf 10 Müdür Yet. Öretmen lkokul Ö-5K Kadın Türkçe 3 Müdür Öretmen Ortaokul Ö-6K Kadın Rehberlik 4 Öretmen Öretmen lkokul SÖ-1E Erkek Sosyal Bilgiler lk Yıl Öretmen Stajyer Öretmen Ortaokul SÖ-2E Erkek ngilizce lk Yıl Öretmen Stajyer Öretmen lkokul SÖ-3E Erkek Matematik lk Yıl Öretmen Stajyer Öretmen Ortaokul SÖ-4K Kadın Anasınıfı lk Yıl Öretmen Stajyer Öretmen lkokul SÖ-5K Kadın ngilizce lk Yıl Öretmen Stajyer Öretmen Ortaokul SÖ-6K Kadın Rehberlik lk Yıl Öretmen Stajyer Öretmen lkokul *Katılımcı Sayısı: 18 (6 Uzman Öretmen, 6 Öretmen, 6 Stajyer Öretmen)