PLM. MSI Dergisi nin Kasım. Savunma ve Havacılık Sanayileri için Çağdaş Bir Yönetişim ve İnovasyon Ortamı: Bölüm VI

Transkript

1 Savuma ve Havacılık Saayileri içi Çağdaş Bir Yöetişim ve İovasyo Ortamı: Bölüm VI PLM 56 PLM (Product Lifecycle Maagemet / Ürü Yaşam Dögüsü Yöetimi) i felsefesi, vizyou ve faydalarıı alattığımız bu yazı dizisii so bölümüe gelmiş buluuyoruz. Tarca KİPER* / tarca.kiper@ifotro.com.tr *Yöetim Kurulu Başkaı, ifotron A.Ş. MSI Dergisi i Kasım sayısıda (Sayı 86) yayılaa ilk bölümüde, başta savuma, havacılık ve otomotiv olmak üzere, düyadaki birçok edüstride kullaılmaya ve uygulamaya başlaa yei bir kavram ve yei bir tekoloji ola PLM i tarihçesi, ortaya çıkış edeleri ve evrimleşe taımlarıda bahsedilmişti. Ocak sayısıda (Sayı 89) yayılaa ikici bölümde ise yaşam dögüsüü taımı, PLM i iş süreçleriyle ola ilişkisi, bu süreçlerdeki problemler ve kayıplar ile PLM sorası bu süreçlerdeki iyileşmeler alatılmıştı. Mart sayısıda (Sayı 91) yayılaa üçücü bölümde ise PLM i getirileri, üst düzey yöetim birimleriyle ola ilişkileri ve PLM Yöetim Paosu matığı açıklamıştı. PLM ve CAD (Computer Aided Desig / Bilgisayar Destekli Tasarım) ilişkilerie açıklık getirile, PLM i CAD verilerii ve dosyalarıı saklama tekikleride PDM (Product Data Maagemet / Ürü Veri Yöetimi) e ve PDM de bugükü hâlie asıl evrimleştiğii irdelediği dördücü bölüm ise Mayıs sayısıda (Sayı 93) yayılamıştı. Temmuz ayıda yayılaa dergimizi 95 ici sayısıda ise PLM düyasıdaki e kritik ve hassas koularda biri ola, PLM ve kurumsal kayak plalama (Eterprise Resource Plaig / ERP) ilişkileri icelemişti. Bu so bölümde, PLM i ortaya çıkışıı edelerie yeide değiilecek; ideal bir PLM çözümüü özellikleri özetleecek ve PLM i kurumlar içide asıl uygulaması gerektiğie dair temel süreçlerde bahsedilecek. Ayrıca, PLM i evrimleşerek yelpazesii asıl geişlemekte olduğu ve kapsama alaıı asıl derileşmekte olduğu hatırlatılarak varmaya çalıştığı ülkü yeide vurgulaacak. Yazı dizisii ilk bölümüde detaylı bir şekilde açıklamış olduğu üzere, PLM; 21. yüzyılı e yei süreç ve bilişim tekolojileride biri olup, firmaları, ürüleri / hizmetleri hakkıdaki bilgi, süreç ve kararlarıı, ürüü / hizmeti tüm yaşam dögüsü süresice ve küresel ürü / hizmet ağı çapıda yöetmelerii sağlayarak, ürü / hizmet yeilikçiliğii hızladırmalarıa ve ürü / hizmet kârlılığıı e üst düzeye çıkarmalarıa ola- PLM i kalbide ürü ve/veya hizmet vardır.

2 Dasaault Systemes ak taır. PLM tekolojisi, eksik ola iş süreçlerii taımlamasıda ve devreye alımasıda, tüm iş süreçleride bilgi odaklı yöetişim ve iş zekâsı yötemlerii uygulamasıı sağlar PLM, temel olarak firmalara ürü / hizmet odaklı bütücül (holistic) yaklaşımları uygulama kabiliyeti kazadırır. Burada bahsedile bütücül yaklaşım; ürüleri, hizmetleri, yapıları, etkilikleri, süreçleri, isaları, becerileri, uygulama sistemlerii, verileri, bilgileri, bilgi birikimii, tekikleri, uygulamaları, yeteekleri ve stadartları bir araya getirmektir. PLM tekolojisi, doğası gereği, tüm iş süreçlerii, ürüü / hizmeti etrafıda işlemesii sağladığı gibi; bir şirketi oluştura iç ve dış tüm foksiyoel birimleri, şirketi iç ve dış tüm paydaşlarıyla beraber, ayı elektroik iş birliği ortamıda buluşmasıı ve çalışmasıı sağlar. PLM i evrimleşmesii, 90 lı yıllardaki CAD tekolojilerii -tasarımları 3 boyutlu (3B) modelleme yazılımları ile yapılması- ve buu yaygılaşmasıyla başladığıı söylemek mümküdür. Kurumlar içide, 3B CAD tekolojilerii kullaılmasıı yaygılaşması edeiyle oluşa CAD verilerii, dosyalarıı, bilgilerii vs. kotrollü ve süreçlere uygu şekilde saklamak, tutmak ve korumak gereksiimleri (CAD vaultig), PLM yoluda atılmış ilk adımdır. 3B modelleme ihtiyaçlarıı artması ve kullaımıı yaygılaşması, birçok değişik CAD modelii ve/veya versiyouu arasıdaki bağlatıları himaye altıa alıması gereklerie yöelik CAD bilgilerii orgaizasyou kousuda, daha geiş kapsamlı çözüm gereksiimlerii doğurmuştur. Bu gereksiimler, PDM kavramıı yeşermesii ve güdeme gelmesii sağlamıştır. PDM ile beraber kapsama alaı geişlemiş, her türlü ürü spesifikasyou, hesaplamalar, veri föyleri gibi ürüleri taımlayıcı bilgileri de yöetimi güdeme gelmiştir. Bulara ilavete, parça ve malzeme bilgileri (Bill-of-Materials / BOM) i de işi içie girmesiyle ERP sistemlerie bağlatılar mümkü olmaya başlamıştır. Ayrıca, iş akışları içi uygu işlevsellikler ve oaylama, gözde geçirme ve değişiklikleri yöetme gibi işlemler içi de ortamlar ilave olmaya başlamıştır. Bir PLM sistemi, CAD vaultig ve PDM içi tüm işlevsellikleri ve operasyoları kapsamakla beraber, asıl odak oktası ürüü tüm yaşam dögüsüdür. Öte yada, öceki bölümlerimizde bahsetmiş olduğumuz gibi, vizyou ise kurumsal etelektüel sermaye birikimidir. Bu odak ve vizyo, tüm değer ziciride paydaşları işi içie dâhil olduklarıı veya olmaları gerektiğii ve bua ilavete kurum içideki daha çok bölümü sistemle temas içide olduğuu veya olması gerektiğii ortaya koyar. Güümüz Tekolojileri ve Çözümleri Çerçeveside İdeal Bir PLM Sistemi Çağdaş bir PLM ortamı, dört aa sütu veya kavramsal temel üstüe oturabilir. Bular; 1) PLM i bütücül yaklaşımı kapsamıda, bir şirketi oluştura iç ve dış tüm foksiyoel birimleri -çalışaları, bölümleri, farklı lokasyoları, vs.- şirketi iç ve dış tüm paydaşları iştirakler, tedarikçiler, altyükleiciler, vs.- ile beraber, ayı Bilgi Otobaı da (bkz. Bölüm I, MSI Dergisi Sayı 86) buluşmasıı ve çalışmasıı sağlamak üzere, bir Tümleşik Elektroik İş Birliği Ortamı ; 2) PLM i evrimleşe yei taımı kapsamıda, bir kurumu hedeflerii yerie getirirke biriktirdiği bilgi yığılarıı toplamı demek ola kurumsal etelektüel sermayei etki yöetimii ve kullaımıı sağlamak üzere bir Etelektüel Sermaye Yaşam Dögüsü Yöetimi ; 3) PLM i bütücül yaklaşımı kapsamıda ve kurumu geliştirdiği ve ürettiği Dasaault Systemes ürüleri yaşam dögüleri safhaları kapsamıda (bkz. Bölüm II, MSI Dergisi Sayı 89), kurumu dış paydaşlarıyla -tedarikçiler, altyükleiciler, vs.- ile ola her türlü ilişkisii yöetimii sağlamak üzere bir Küresel Kayak Kullaım Ortamı ; 4) Bir ürüe ait yaşam dögüsüü tüm beş safhasıdaki -Hayal Etme, Taımlama, Gerçekleştirme, Destek / Kullama, Soladırma / Elde Çıkarma, (bkz. Bölüm II, MSI Dergisi Sayı 89)- süreçleri ve gerekli işlevsellikleri yöetimii sağlamak üzere bir Yöetişim Ortamı olarak açıklaabilir. Her bir sütu, kedi içide birçok görev, özellik ve işlevsellik barıdırmaktadır. Bular, sayılalarla sıırlı olmamakla beraber şu şekilde özetleebilirler: 1) Tümleşik Elektroik İş Birliği Ortamı 1.1) Veri Depolama, Dizileme ve Arama Yöetimi Şirketi tüm iş süreçlerideki verileri, tek bir meta-model yapısı altıda toplaması Böylelikle verileri asıl ve kimler tarafıda yaratıldığıda bağımsız bir şekilde istee veriye aıda ulaşılması Gömülü aahtar kelime, avigasyo ve form tabalı akıllı arama motoru 1.2) Doküma Yöetimi Tekik resimler, 3B model dosyaları, raporlar, plalar, teklif ve ihale dosyaları, vs. gibi tüm dokümaları ve doküma tiplerii format bağımsız kotrolü ve yöetimi 1.3) İletişim Yöetimi Şirket içi ve dışı tüm paydaşları, küresel çapta, ayı elektroik ortamda, süreçlerie ve haklarıa bağlı olarak haberleşmeleri 57

3 58 1.4) Kimlik ve Erişim Yöetimi Şirket içi ve dışı tüm paydaşları kullaıcı profillerii belirlemesi, haklarıı ataması ve kotrolü Lisaslama ve modüllere erişim hakları ve kotrolü 2) Etelektüel Sermaye Yaşam Dögüsü Yöetimi 2.1) Tasarım ve Mühedislik Verileri Yöetimi Küresel çapta tüm tasarım ve mühedislik birimlerii ayı ortamda ürüü / hizmeti RFLP (Requiremets, Fuctioal, Logical, Physical / Gereksiimler, işlevsel, matıksal, fiziksel) taımlarıa göre çalışması Ekipleri, birimleri, tasarım / üretim gözde geçirme süreçlerii ayı ortamda takibi ve kayıt altıa alıması 2.2) Malzeme Bilgileri (xbom) ve Ürü Ağacı Yöetimi Kurumsal çapta tek bir xbom çatısı Malzeme bilgilerii tasarım ve üretim birimleri arasıda koordiasyou ve kotrolü Tasarım aşamasıda malzeme bilgilerii maliyet yapısı ve aalizi 2.3) Sııfladırma Yöetimi Etelektüel sermaye birikimii yeide kullaım içi tasifi ve sııfladırılması Küresel çapta merkezi bir kütüphae yapısıı 2.4) Kompoet ve Yapı Elemaları Yöetimi Sııfladırma ve tasif yapılarıı Kompoet ve yapı elemaları kütüphaesi 3) Küresel Kayak Kullaım Ortamı 3.1) Tedarik Ziciri Ağları Yöetimi Tüm tedarikçilerle ilgili tek bir veri tabaı Tedarikçileri de iş birliği ortamıa (PLM ye) dâhil olmaları 3.2) Satı Alma Aalitiği ve Yöetimi Teklif toplama, aaliz ve karar alma süreçlerii yöetimi Satı alma ve değişiklik yöetimlerii koordiasyou 3.3) Tedarikçi Yöetimi Tedarikçii elektroik ortamda şartamelere ve teklif isteme dokümalarıa (RFP/RFQ) kotrollü erişimi Tedarikçi içi hazır formatları / şabloları suulması 3.4) Tedarikçi Performası Yöetimi Tedarikçii üretimi, ürü kalitesi, teslimatı, teslimat sorası servisi, vs. gibi koularda tarihçesii Bua göre tedarikçii pualaması ve raporlaması 4) Yöetişim Ortamı 4.1) Gereksiimler ve İsterler Yöetimi Müşteride, piyasada ve diğer paydaşlarda gele gereksiim ve isterleri derlemesi ve düzelemesi Gereksiim ve isterleri tasarım ve mühedislik verileriyle ilişkiledirilmeleri 4.2) Değişiklik Yöetimi Mühedislik değişiklik isterlerii ve emirlerii (Egieerig Chage Request, ECR / Egieerig Chage Order, ECO) koordiasyou ve kotrolü Bu süreçlerdeki yetkileri kotrolü ve yöetimi 4.3) Portföy ve Ürü / Servis Kofigürasyou Yöetimi Stadart ürü yapısıı Ürü taımlarıa uygu ürü varyatlarıı 4.4) Program / Proje Yöetimi Kurumsal çapta tüm projeleri ayı ortamda gerçek zamada yöetimi Syergis Software PLM Uygulama Süreçleri Proje ekiplerii görev atamalarıı ve görevlerii çevrimiçi takipleri, yöetmeleri ve raporlamaları 4.5) Karar Destek ve İş Aalitiği Ortamı Kurumsal çapta, gerçek zamada ve elektroik ortamda gözde geçirme toplatıları 3B karar destek ve aaliz ortamı 4.6) Uyumluluk Yöetimi Ürüleri / servisleri, tedarik edile usurları çevresel ve diğer regülasyo ve yöetmeliklerle uyumluluğuu kotrolü ve yöetilmesi Tasarım ve mühedislik süreçleride regülasyo ve geel stadartlara uygu malzemeleri seçimii koordiasyou Tüm bu işlevselliklere ek olarak çağdaş bir PLM ortamı, Kurum içideki geçmişte kala (legacy) PDM sistemleriyle, Her türlü elektroik, edüstriyel ve mekaik tasarım yazılımları ve altyapılarıyla, CRM, SRM gibi diğer kurumsal IT çözümleriyle, Ve e öemlisi kurumu ERP altyapısıyla etegrasyou sağlamalı ve bua yetki olmalıdır. PLM ye Geçiş Kurum içide PLM uygulaması kararıı vermek kolay iş değildir. PLM yi uygulamak ise hiç kolay değildir. Bu kararı vermek ve uygulamaya

4 60 Çağdaş PLM ortamıı işlevsellikleri ve etegrasyo özellikleri geçmek, e sadece IT ekiplerii sorumluluğudadır e de sadece yöetim kadrosuu veya tek başıa Ar-Ge bölümüü veya tasarım / mühedislik bölümlerii ididedir. PLM kararı, kurum içideki tasarım, ürü geliştirme, satış, pazarlama, üretim, kalite, üst yöetim, vs. gibi tüm bölümleri ve paydaşları bir araya gelmelerii, ortak çalışmalarıı ve görev ve sorumluluk yüklemelerii gerektirir. Uygulama adımlarıa ve safhalarıa göre, hagi paydaşı, hagi aşamada, hagi türde ve ağırlıkta görev ve sorumluluk alacağı, uygulama süreçleri içide belirleir. Her paydaş veya her bölüm, her zama ayı eforla yer almak durumuda değildir. Fakat şu uutulmamalıdır ki, e ideal şekilde uygulamış bir PLM sistemi bir akvaryum olarak düşüülürse tüm paydaşlar, bölümler ve birimler, bu akvaryum içide yüze çeşitli balık türleridir. PLM, belli bir aşamada sora, kurum hayatıı her safhasıda yer alır. Özellikle kedi tasarımlarıı ve üretimlerii yapa, kedi ürüleride katma değer yarata kurum ve şirketleri hepsi, güü biride PLM uygulamasıa geçmek zorudadırlar. Rekabet koşulları, hızla gelişe tekolojiler, pazar diamikleri, maliyet kriterleri ve düya kojoktürü, firmaları bua zorlayacaktır. Nasıl ki hiçbir kurum ERP gerçeğie direememişse ayı şey PLM içi de geçerli olacaktır. Makalei souda verile kayaklarda, tüm detaylarıyla yer almakla birlikte, PLM Uygulama Süreçleri, aşağıdaki safhalarda oluşmaktadır. Bular kısaca şu şekilde açıklaabilir: PLM Fizibilite Çalışması: Firmaı ögördüğü tehditleri ve zorlukları ve bulara bağlı egelleri, PLM çerçeveside e tür yaklaşımlarla aşabileceğii irdeleye çalışmayı içerir. PLM Vizyou: PLM ye geçiş sürecii tamamlamış ola firmaı, PLM sayeside, gelecekte e durumda olmak istediğii açıkça beya ettiği çalışmadır. PLM Stratejisi: Başta başa tüm firma stratejisi ile bütüleşmiş, iş ve tekoloji düyasıı evrimleşmesii de dikkate ala, PLM i firma içide asıl uygulaacağıı e ice ayrıtısıa kadar açıklaya çalışmadır. PLM Yol Haritası: Tüm kurumsal yapıı karmaşıklığı dikkate alıarak PLM uygulamasıı yöüü çizilmesii içere dokümadır. PLM Plaı: PLM yol haritasıa göre uygulaması gereke yötemleri içere detaylı plalamayı kapsamaktadır. PLM Uygulaması: Çözüm ortağıı seçimi, sözleşme imzalaması ve plaa göre uygulamaya geçiş aşamasıdır. Souç Her e kadar 2000 li yıllarla beraber, özellikle savuma, havacılık ve otomotiv saayisi firmalarıda; bu firmalara tasarımda, üretimde, otomasyoda ve IT de çözüm sağlaya firmalarda; akademide ve ilgili diğer paydaşlar arasıda PLM i taımları, açıklamaları ve kapsamı kousuda, epey bir tartışma ve gelgitler yaşadıysa da tüm bular, PLM kavramıı daha da etleşmesii ve faydalarıı ortaya komasıı sağladı. Dassault Systemes Ayrıca, uyguladığıda e tür problemlere çözümler getirip, hagi gereksiimleri karşılayabildiğie dair bilgileri literatüre geçmesi kousuda da kapıları açtı. Çoğuluğu üzeride alaştığı PLM taımı ise aşağıdaki gibi şekilledi: Firmaları, ürüleri / hizmetleri hakkıdaki bilgi, süreç ve kararlarıı, ürüü / hizmeti fikir / hayal aşamasıda ürüü / hizmeti tüketiciye / müşteriye ulaştırma sürecie kadar veya ürü / hizmet arzıı yürürlükte kaldıraa kadar, tüm yaşam dögüsü süresice ve küresel ürü / hizmet ağı çapıda yöetmeleridir. Öte yada, so birkaç yıldır, PLM uygulamaları, hem dikey eksede hem de yatay eksede büyük bir hızla ilerlemekte. Dikey eksede PLM -kurum içide yayılması alamıda- şirketlerdeki, sadece ürü geliştirme süreçlerie değil, diğer birçok başka süreci de içie üfuz etmeye başladı. Yatay eksede ise - değişik sektörlere yayılması alamıda- sadece savuma, havacılık ve otomotiv değil, diğer birçok sektörde -elektroik, makie, beyaz eşya, eczacılık, kimya, biyomedikal, işaat, eerji gibi- uygulamaları başladı. Güümüzde, PLM kousu irdeleirke iki kritik usur hep göz öüde buludurulmalıdır. Bularda biricisi, Çağdaş Bilgi Hiyerarşisi olup, PLM i felsefesi ve vizyou açısıda bu hiyerarşi içide e öemli katmaı teşkil ede Etelektüel Sermaye (Itellectual Capital) katmaıyla ilgilidir. Kurumsal etelektüel sermaye, kurum içideki bileler tarafıda bilie, bir kurumu hedeflerii yerie getirirke biriktirdiği ve kuruma bir rekabet üstülüğü kazadıra bilgi yığılarıı toplamıdır. Kurumlar, bu katmaları sayeside iovasyo yapabilirler. Kurumsal çapta ikici kritik usur ise etelektüel serma-

5 PLM Uygulama Süreçleri yei ı sağlaya; kurum içi ve dışı paydaşlar arasıdaki verileri ve iletişimi düzgü ve kotrollü bir akışla gidip geldiği, bir Bilgi Otobaı ı olması ve bu otobaa bağlı, ou çekirdeğide yer ala verileri, işlemleri, iletişimi ve bularla ilitili işlevleri yapıladırılmış bir şekilde kayıt altıa alıdığı, Kurumsal Bellek mekaizmalarıı varlığıyla ilgilidir. Dolayısıyla bugü geldiğimiz oktada, PLM i yukarda bahsedile klasik taımı, artık PLM i yei ülküsüü açıklamaya yetmiyor. Çükü PLM i spektrumu, yukarda bahsedile iki kritik usur bağlamıda ve bu çerçevedeki kullaıcı bekletileri açısıda geişlemekte ve kapsama alaı da derileşmekte. Artık üzeride durula taımı ve bua bağlı olarak kediside beklee işlevsellikler bütüü olarak şu şekilde ifade edilmekte: PLM; kurumsal etelektüel sermayei etki yöetimi ve kullaımı içi stratejik bir iş yaklaşımıdır. Kurumsal etelektüel sermaye, bir kurumu hedeflerii yerie getirirke biriktirdiği bilgi yığılarıı toplamıdır. Bu yei taım bağlamıda ise PLM i temel işlevleri şu şekilde açıklaabilir: Ürüe / hizmete ait parça bilgileri, malzeme bilgileri, gereksiimler, özellikler, şematik bilgiler, yazılımlar, bakım/oarım kılavuzları gibi tüm bilgileri merkezileştirmek ve birbirie bağlamak; bilgii yeide kullaımıı optimize etmek, Ürüleri pazara sumaya hazır hâle getirmek içi, ürü yaşam dögüsü süreçlerii; özellikle, gözde geçirme dögüleri, kofigürasyo yöetimi, değişiklik emirleri gibi iş akışı gerektire her türlü iş sürecii otomatikleştirmek ve hızladırmak, Daha iyi ve çağdaş iletişim, eşgüdüm ve bilgiye erişim altyapıları ile tüm paydaş ekipleri kesitisiz iş birliği yapmalarıa ve verimliliklerii ve yaratıcılıklarıı arttırmaya olaak sağlamak, Yerel ve uluslararası mevzuat ve yöetmeliklere uyumluluğu sağlamak ve yöetmek, İşleri yürütülmesii sağlaya kurumsal bilgi sistemlerie bağlamak; böylelikle pahalı ve hatalara yol aça veri yeide girişlerii, gücellemelerii ve gereksiz bilgi yığılarıı ortada kaldırmak ve Ola bitei, tüm iletişimi ve faaliyetleri kayıt altıa almak. Özetle PLM ye geiş bir perspektifte bakıldığıda, PLM; Kurumlara, tüm tasarım ve mühedislik gereksiimleri içi çağdaş yaklaşımlar ve kavramlar getire, Tasarımda üretime, lojistikte işletmeye kadar, tüm iş süreçlerii ayı çatı altıda yöetmeye yöelik moder araçlar ve tekolojiler sağlaya ve Bilgi yaratma ve üretme, bilgiyi kullama, değerledirme ve saklama süreçleri ve tekolojileri kazadıra ortamlar sumak hedeflerii güde çağdaş bir kavramlar bütüü, yei bir yaklaşımdır. KAYNAKÇA 1. PLM Iterest Group, Product Lifecycle Maagemet Joural Sayıları ( ) 2. Joh Stark, Product Lifecycle Maagemet, 21st Cetury Paradigm for Product Realisatio, 2d Editio, Spriger, Collaboratio Solutios, Ic.