Önsöz Yerinde Masaj hizmetleri ile Türkiye deki iş hayatı kalitesini yükseltmek üzere çıktığımız yolda, bugüne kadarki tüm pazarlama faaliyetlerimizde Yerinde Masaj ın kurumlar tarafından çalışanlarına sunulması durumunda sağladığı yararları ve kurumsal getirilerini kendi tecrübelerimizden ve yurtdışında konuyla ilgili gerçekleştirilmiş çeşitli araştırmalardan örnekler vererek aktarmaya çalıştık. Hizmetlerimizin başarısının bizim için çok açık olmasına rağmen, Yerinde Masaj seanslarının iş hayatına etkilerini tarafsız bir akademik veri olarak tespit etmek istedik. Bu amaç doğrultusunda, T.C. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Pınar ÜNSAL önderliğinde gerçekleştirdiğimiz bu araştırma ile Yerinde Masaj ın iş hayatında çalışanlar ve kurumlar için ne kadar faydalı olduğunu akademik bir bakış açısıyla ortaya koymayı başardık. Takip eden sayfalarda, bu araştırmanın özet çalışmasını görebilirsiniz. Unutulmamalıdır ki araştırma konusu olan Yerinde Masaj hizmetleri, sadece iş hayatı için özel olarak geliştirilmiş ve tüm diğer masaj uygulamalarından farklı bir uygulamadır. Daha önce Yerinde Masaj hizmetlerinin EU-OSHA European Agency for Safety and Health at Work (Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı) tarafından Kas ve İskelet Sistemi Hastalıklarını önleme konusunda bir çözüm olduğunun kabul edilmesi ve bu araştırmanın sonuçları, iş hayatında çok önemli bir noktaya işaret etmektedir. Yerinde Masaj uygulaması, çalışanların iş hayatı kalitesini ve kurumların başarısını yükseltmek için her kurum tarafından kolayca uygulanabilecek pratik, başarılı ve güvenilir bir araçtır. Çalışanlarının iş hayatı kalitesine önem veren tüm diğer kuruluşlar gibi, sizler de Yerinde Masaj hizmetlerinden yararlanan kuruluşlar arasında yer almak üzere davetlisiniz. Saygılarımızla, Yerinde Masaj İstanbul 17.11.2008
İŞYERİNDE ÇALIŞANLARA UYGULANACAK YERİNDE MASAJ TEKNİĞİNİN ÇALIŞANLARIN PSİKOLOJİK SAĞLIKLARINA VE ÖRGÜTSEL TUTUMLARINA OLAN ETKİSİ Bu araştırma, T. C. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Pınar ÜNSAL önderliğinde Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı kapsamında bir tez çalışması olarak Yerinde Masaj tarafından sağlanan teknik imkan desteği yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın Amacı Araştırmanın amacı işletmelerin gönüllü çalışanlarına haftada 1 gün 15 dakikalığına gerçekleştirilen Yerinde Masaj uygulamasının çalışanların psikolojik sağlıkları ile örgütlerine olan tutumlarına olan etkilerini belirlemektir. Araştırmanın Yöntemi Araştırma iki farklı işletmede çalışan 25 i kadın 7 si erkek toplam 32 kişi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışanların % 21.9 u lise mezunu, % 59.4 ü üniversite ve % 18.8 i yüksek lisans veya doktora mezunudur. Gelir seviyelerine bakıldığında ise iki farklı işletmeden alınması dolayısıyla en yüksek (% 25.0) ve en düşük gelir (% 28.1) kategorilerinde daha fazla yığılmanın olduğu gözlenmiştir. Araştırma grubu dört haftalık bir süre boyunca haftada 1 kez 15 dakikalık Yerinde Masaj uygulamasına katılmışlardır. Dört haftalık sürecin en başında katılımcılara çeşitli ölçekler uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin hepsi geçerli ve güvenilir ölçekler olma özelliğini taşımaktadır. Algılanan Stres Ölçeği: Algılanan stres ölçeği Cohen, Kamarck ve Mermelstein tarafından geliştirilmiş ve bir yüksek lisans çalışması kapsamında Türkçe ye uyarlanmıştır. Konulu Akademik Araştırma Sonuçları Sayfa 1/4
Ölçek bireyin son 1 ay içerisinde yaşadığı durumları ölçmeye yönelik olarak hazırlanmış likert tarzında 14 sorudan oluşmaktadır. Cevaplar, hiç, nerdeyse hiç, bazen, sıkça ve çok sık olmak üzere 5 seçenekten oluşmaktadır. Ölçekteki 7 soru (4., 5., 6., 7., 9., 10. ve 13. sorular) tersine maddelerdir. Ölçekten alınan yüksek puanlar algılanan stres boyutunun da yüksek olduğunu göstermektedir. Bir örnek madde şöyledir: Son 1 ay içerisinde, ne sıklıkta endişeli ve stresli hissettiniz? Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği Pozitif ve negatif duygu ölçeği Watson, Clark ve Tellegen tarafından geliştirilmiş ve 2000 yılında Türkçe ye adapte edilmiştir. Ölçek, onu pozitif duygular (İlgili, Heyecanlı, Güçlü, Hevesli, Gururlu, Uyanık, İlhamlı, Kararlı, Dikkatli ve Aktif) onu ise negatif duygular (Sıkıntılı, Mutsuz, Suçlu, Ürkmüş, Düşmanca, Asabi, Utanmış, Sinirli, Tedirgin ve Korkmuş) olmak üzere toplam 20 maddeden oluşmaktadır. Yanıtlayıcıların her bir duygu durumunu okuyarak bu duyguyu son 1 ay içinde ne derece sık yaşadıklarını ifade etmeleri istenmektedir. Cevaplar, çok az veya hiç ile çok fazla olmak arasında değişen 5 seçenekten oluşmaktadır. Her bir duygu boyutunda alınan yüksek puanlar o duygu durumunun daha sık yaşandığını gösterir. Örgütsel Bağlılık Örgütsel Bağlılık Envanteri, Porter ve çalışma arkadaşları tarafından geliştirilmiştir. Ölçeğin geçerlilik ve güvenirlilik çalışmaları bir yüksek lisans tezi kapsamında yapılmıştır. Ölçek yedili Likert tarzında hazırlanmıştır. Cevaplar Tamamen Katılıyorum (7), Katılıyorum (6), Biraz Katılıyorum (5), kararsızım (4), Pek Fazla Katılmıyorum (3), Katılmıyorum (2), Hiç Katılmıyorum (1). Ölçekteki 3.,7.,9.,11.,12. ve 15., tersine maddelerdir. Ölçekten bir örnek soru şöyledir: Başkalarına bu kurumda çalıştığımı söylemekten gurur duyarım. Yüksek puanlar yüksek düzeyde bağlılığı göstermektedir. Konulu Akademik Araştırma Sonuçları Sayfa 2/4
Kısa Semptom Envanteri Ankette yer alan katılımcıların psikolojik belirtilerini ölçen Kısa Semptom Envanteri 53 maddeden oluşan 4 lü likert tipi bir ölçektir. Ölçekte yer alan her madde için cevaplar Hiç yok, Biraz var, Orta derecede var, Epey var ve Çok fazla var seçenekleri düzenlenmiştir. Ölçek 9 alt ölçekten oluşmuştur. Alt ölçekler sırasıyla, somatizasyon, obsesif-kompulsif bozukluk, kişilerarası duyarlılık, depresyon, anksiyete bozukluğu, hostilite, fobik anksiyete, paranoid düşünceler ve psikotisizimdir. Yüksek puanlar o boyutta yüksek düzeyde semptomların yaşandığını göstermektedir. Bir örnek madde şöyledir: İçinizde sinirlilik ve titreme hali Uygulama Araştırma kapsamında seçilen iki özel şirketten toplam 32 kişi bu çalışmaya katılmıştır. Çalışma 4 hafta boyunca, Yerinde Masaj hizmetini sunan kuruluşun profesyonel Masaj Uzmanları ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma, şirkete haftada bir gün gidilerek tamamlanmıştır. Katılımcıların müsait oldukları zamanlara gün içinde randevu ile Yerinde Masaj seansları gerçekleştirilmiştir. Belirlenen zamanlarda gerçekleştirilen Yerinde Masaj seansları, profesyonel Masaj Uzmanları tarafından katılımcıların kıyafetleriyle özel masaj koltuğuna oturtularak el ile yapılmaktadır. Seansların süresi 15 dakika ile sınırlıdır. Yerinde Masaj seansları süresince katılımcılara dinlendirici müzik dinletilmiştir. Yukarıda belirtilen ölçekleri ve demografik soru formunu içeren anket formu katılımcılara hem 1. haftada hem de sonuncu haftada Yerinde Masaj ın etkilerini görmek için 2 kere uygulanmıştır. Sonuçlar Sonuçlar göstermiştir ki, çalışanların algıladıkları stres düzeyleri 4 haftalık Yerinde Masaj uygulamasından sonra istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde düşüş Konulu Akademik Araştırma Sonuçları Sayfa 3/4
göstermiştir (F=5,10, df=1,30; p<.05). Çalışanların Yerinde Masaj uygulamasından önce elde ettikleri stres algısı puanları ortalama değeri 46,86 (standart sapma=11,92) iken, 4 haftalık süre sonunda bu değer 39,66 (standart sapma=8,00) olarak bulunmuştur. Çalışanların yaşamış oldukları olumsuz duyguların sıklığı da 4 haftalık Yerinde Masaj uygulamasından sonra istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde düşüş göstermiştir (F=5,14, df=1,30; p<.05). Çalışanların Yerinde Masaj uygulamasından önce elde ettikleri olumsuz duyguların sıklığı puanları ortalama değeri 21,54 (standart sapma=5,65) iken, 4 haftalık süre sonunda bu değer 18,48 (standart sapma=5,56) olarak bulunmuştur. Araştırmada kapsanan diğer değişkenler olan pozitif duyguların sıklığı, semptomların sıklığı ve örgütsel bağlılığa yönelik bulgularda ise araştırma grubunun sayısal azlığından kaynaklı istatistiksel bütünlüğü oluşturacak anlamlı sonuçlara ulaşılamamıştır. Bununla birlikte, pozitif duyguların sıklığına ilişkin ortalama değerin 4 haftanın sonunda artış gösterdiğini, semptomların varlığına ilişkin ortalama değerlerin ise 4 hafta sonunda azalma gösterdiğini eklemekte fayda vardır. Ortaya çıkan sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, Yerinde Masaj hizmetinin örgütlerin çalışanları için kullanabileceği, çalışanlarının stresle başa çıkabilmelerin kolaylaştırabilecek bir yöntem olarak görülebileceğini ortaya koymaktadır. Stres algısının yüksekliği ve olumsuz duygular bir çalışma ortamında çalışanların verimini ve ortamdan duyulan memnuniyetini azaltabilir. Ayrıca çalışanların içinde bulundukları olumsuz duygu durumunu başkalarına da geçirebilmesi ve onların da aynı duyguları hisseder hale gelebilmeleri de olasıdır. Dolayısıyla çalışanlara sağlanacak Yerinde Masaj seansları ile bu durumun belli düzeylerde üstesinden gelebilmek mümkün olabilecektir. Yerinde Masaj ın etkilerinin farklı sektörlerdeki işletmelerden çalışanlar ve farklı araştırma değişkenleri kapsamında ve kontrol grupları oluşturularak denenmeye devam edilmesi önemli görülmektedir. Konulu Akademik Araştırma Sonuçları Sayfa 4/4