TEST 1 ÇÖZÜMLER MADDE E ÖZELLİKLERİ 1. Kütle, öz hacim ve eylemsizlik maddenin bulunduğu yere bağlı olmayan özelliklerdir. G m.g bağıntısına göre, g cismin bulunduğu yere değiştiğinden, cismin ağırlığı değişir. 6. Küt le ve ha cim mad de mik ta rı na bağ lı or tak (temel) özel lik ler dir. Öz küt le ve kay na ma sı cak lı ğı mad de mik ta rı na bağ lı ol ma yan ayırt edi ci özel lik ler dir. 2. Ka tı mad de ler de mo le kül ler ara sı boş luk en az dır ve ha cim ba sınç la kolay kolay de ğiş mez. Eğer ci sim düz gün geo met rik şek le sa hip se ha cim geomet rik for mül ler le, de ğil se di ğer me tot lar la he sapla nır. 3. Özkütle, öz ısı ve genleşme kat sayısı hem katı hem de sıvı maddeler için ayırt edici özellik olarak kullanılır. 7. Öz hacim: Katı, sıvı ve gaz maddeler için ayırt edici özelliktir. Kaynama sıcaklığı: Sıvı maddeler için ayırt edici özelliktir. Genleşme katsayısı: Katı ve sıvı maddeler için ayırt edici özelliktir. Isı iletkenliği: Katı ve sıvı maddeler için ayırt edici özelliktir. 8. X sıvısı Y sıvısı Z sıvısı 4. Tanecikler arası çekim kuvveti en fazla Y olduğundan Y katı fazdadır. Gazların taneciklerinin enerjisi en fazla olduğundan X gazdır. I Katı, sıvı, gaz halinde olduğu bilinen X, Y, Z maddelerinden; Y katı, X gaz olduğundan, Z sıvıdır. III. yargı yanlıştır. Bu durumda, I. ve II. yargılar doğru, III. yargı yanlıştır. I II Es nek lik kat sa yı sı : Ka tı mad de ler için ayırt edi ci bir özel lik tir. Sı vı mad de ler için ayırt edi ci bir özel lik de ğil dir. Di ğer se çe nek ler de ki ayırt edi ci özel lik ler sı vı madde ler için ayırt edi ci özel lik ola rak kul la nı lır. III 5. Kütle ve ağırlık maddeler için ayırt edici özellikler değildir. 9. Öz küt le Don ma sı cak lı ğı Gen leş me kat sa yı sı Mad de le rin ayırt edi ci özel lik le rin den dir. MADDE, ISI E SICAKLIK 7
10. X Y Z Z Z X Y Şekil-I Şekil-II Şe kil - I de ki te ra zi nin den ge si ni ya za cak olur sak, X Y + Z (1) Bu du rum da > m Y ve > m Z dir. 12. Sıvının özkütlesine d diyelim. I. durumda: 3.d + m kap 5m...(1) II. durumda: 5.d + m kap 8m...(2) (1) ve (2) denklemlerinin çözümünden, 5/ 3 d + m kap 5 m 3/ 5 d + m kap 8 m sıvı yatay düzlem Şe kil - II de ki te ra zi nin den ge si ni ya za cak olur sak, 2Z X + Y (2) denk lem (1) de ki X de ğe ri ni bur ada ye ri ne ya zarsak, 2Z Y + Z + Y Z 2Y (3) 15 d + 5 m kap 25 m + 15 d 3 m kap 24 m 2 m kap m m kap 2 1 m I Denk lem (3) denk lem (1) de ye ri ne ya zı lır sa, X Y + (2Y) X 3Y bu lu nur. 13. Yoğunlaşma sıcaklığı, bir maddenin ısı vererek gaz halden sıvı hale geçtiği sıcaklıktır. Yalnız gaz maddeler için ayırt edici bir özelliktir. II X maddesi: Gaz halindedir. Donma sıcaklığı bir maddenin ısı vererek sıvı halden katı hale geçtiği sıcaklıktır. Yalnız sıvı maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Z maddesi: Sıvı haldedir. X, Y, Z farklı hallerde bulunan maddeler olduğundan, Y maddesi: Katı haldedir. 11. Ayırt edici özellik X Y Z 14. Öz kütle + + + Genleşme kat sayısı + + Erime sıcaklığı + Öz küt le bel li bir sı cak lık ta ve ba sınç ta gaz mad deler için ayırt edi ci özel lik; gen leş me kat sa yı sı ve eri me sı cak lı ğı gaz mad de ler için ayırt edi ci özel lik de ğil dir. Bu na gö re, X mad de si gaz dır. Öz küt le, gen leş me kat sa yı sı ve eri me sı cak lı ğı ka tı mad de ler için ayırt edi ci özel lik tir. Bu na gö re, Y mad de si ka tı dır. Öz küt le, gen leş me kat sa yı sı sı vı mad de ler için ayırt edi ci özel lik; eri me sı cak lı ğı ayırt edi ci özel lik de ğil dir. Bu na gö re, Z mad de si sı vı dır. kütle 0 zaman yatay düzlem Şekil-I Şekil-II t 0 anında kapta bir miktar su vardır. Musluk sabit hızla su akıtmaktadır. I III. yargı yanlıştır. 8 MADDE, ISI E SICAKLIK
TEST 2 ÇÖZÜMLER MADDE E ÖZELLİKLERİ 1. Bir cismin hacmini dolduran madde miktarı ile ilgili bir büyüklüktür. Bir cismin kütlesi, cismin bulunduğu yere göre değişmez. Eşit kollu terazi ile ölçülür. Maddeler için ayırt edici bir özellik değildir. İfadelerin dördü de doğrudur. 2. Akış kan ol ma özel li ği gaz mad de le re de ğil sı vı mad de le re ait bir özel lik tir. 6. Gaz bir mad de nin ısı ve re rek sı vı ha le dön me si ne yo ğun laş ma de nir. Yo ğun laş ma nok ta sı gaz lar için ayırt edi ci bir özel lik tir. Sı vı lar için ayırt edici özellik değildir. 7. K ve L akış kan ol du ğun dan sı vı ve ya gaz dır. M akış kan ol ma dı ğın dan ka tı dır. M ve K ısı ala rak L ye dö nüş tü ğün den L gaz dır. Bu du rum da L gaz, K sı vı ve M ka tı dır. 8. 3r 2r 3. Ta ne cik ler ara sı çe kim kuv ve ti nin en faz la ol duğu hal, mad de nin ka tı ha li dir. X : Mad de nin ka tı ha li dir. Mo le kül le rin en dü zen siz ha li, mad de nin gaz ha li dir. Y : Mad de nin gaz ha li dir. Bu na gö re, Z mad de nin sı vı ha li dir. su h 2r 2. 3r 2 4r 2 r] g r7] g ] g A. h 2 2 2 2r h 5r. h 2 h h 5 h 4. e ri len gra fik ler den Şe kil - I I de ki gra fik yan lış tır. sa bit iken küt le her za man sa bit ka lır. Şe kil-i ve Şe kil-iii te ki gra fik ler doğ ru dur. 5. Mad de le rin hal de ği şim le ri sı rasın da mo le kül ya pı sı de ğiş mez. E se çe ne ği yanlış tır. SII Di ğer se çe nekler de ki olay lar doğ ru dur. 1 KATI 2 6 3 4 5 GAZ 9. Şe kil - I de ki te ra zi nin den ge sin den, m Y (1) Bu du rum da > m Y bu lu nur. Şe kil - II de ki ci sim le rin den ge sin den de, + m Y m Z (2) Denk lem (1) bur ada ye ri ne ya zı la cak olur sa, m Y + m Y m Z 2m Y m Z m Z > m Y I m Z ile için ke sin bir şey söy le ne mez. Çün kü K nin küt le si bi lin me mek te dir. MADDE, ISI E SICAKLIK 9
10. e ri len özel lik le rin üçü de sı v mad de le rin bu lunduk la r ka b n flek li ni al ma la rı na im kân sağ lar. 11. bilye su boş Kabın kütlesindeki değişim, m m cisim m taşan Kaba atılan bilye sayısı, m n. bilye.d bilye n. bilye.d su 120 n. bilye.(d bilye d su ) 120 n. 4(3 1) 120 n. 4.2 120 8n n 15 tane 12. X Z X X Y Z XY Şekil-I Şekil-II Şekil - I deki terazi dengede olduğundan, 2 m Y + m Z m Y+ m Z 2 I. yargı yanlıştır. Şe kil - II de ki te ra zi Y cis mi nin bu lun du ğu ta ra fa eğil di ğin den, m Y > m Z Bu durumda cisimerin kütleleri arasında, m Y > > m Z ilişkisi vardır. II. ve III. yargılar doğrudur. 10 MADDE, ISI E SICAKLIK
TEST 3 ÇÖZÜMLER MADDE E ÖZELLİKLERİ 1. Kü re nin do lu kıs mı nın hac mi, m dolu d 880 88, 100 cm Kü re nin top lam hac mi, toplam Tm d su 3 200 cm 880 680 1 3 boş luk top lam do lu 200 100 100 cm 3 5. Hacim Taneciklik yapı Boşluklu yapı Eylemsizlik Elektrikli yapı maddelerin ortak (temel) özelliklerindendir. 6. Özkütle Genleşme katsayısı Isı iletkenliği Yukarıdaki nicelikler hem katı hem de sıvı maddeler için ayırt edici özellik olarak kullanılır. 2. Mad de le rin hal de ğiş tir me si fi zik sel bir olay dır. Mad de ler gaz ha li ne geç ti ğin de ta ne cik le rin düzen siz lik le ri ve ener ji le ri ar tar. 7. bilyelerin 80 50 30 cm 3 d gerçek hacmi bilye m 60 2g/ cm3 30 3. Hacim, madde miktarına bağlı bir özelliktir. Özkütle, uzama katsayısı, erime ısısı madde miktarına bağlı olmayan ayırt edici özelliklerdir. 4. Eşit kol lu te ra zi den ge de ol duğun dan ci sim lerin küt le le ri K L kesinlikle eşit tir. K ve L nin ay nı sol sağ mad de olup ol ma dı ğı bi linme di ğin den hacimleri ve öz küt le le ri için ke sin birşey söy le ne mez. 8. Ta ne cik ler ara sı çe kim kuv ve ti nin en faz la ol duğu hal, mad de nin ka tı ha li dir. X mad de si: Ka tı hal de dir. Ta ne cik le rin ener ji si nin en faz la ol du ğu hal, madde nin gaz ha li dir. Y mad de si : Gaz ha lin de dir. Bu na gö re, Z mad de si : Sı vı hal de dir. 9. Ağırlaşma miktarından, m m cisim m ta şan 90. 4. 1 90 3 30 cm 3 MADDE, ISI E SICAKLIK 11
10. Te ra zi yi baş ka bir ge ze ge ne gö tür dü ğü müz de yün ve de mi rin ağır lı ğı eşit oran da de ğiş ti ğin den te ra zi nin den ge si de ğiş mez. Ka bı ha va ile doldur du ğu muz da yün ve de mi re et ki eden kal dır ma kuv vet le ri fark lı ola ca ğın dan te ra zi nin den ge si bo zu lur. De mi rin hac mi kü çük ol du ğun dan da ha az kal dır ma kuv ve ti uy gu la nır ve den ge de mi rin ol du ğu ta raf aşa ğı ge le cek şe kil de bo zu lur. Te ra zi eşit kol lu ve havasız ortamda ol du ğun dan yün ve de mi rin ye ri de ği şir se den ge si de ğiş mez. 11. Pis ton sız dır ma sız ol du ğun dan küt le de ğiş mez. Kap ta ki gaz ısı tıl dı ğın da ha cim ar tar. Pis ton ha reket et ti ğin den ba sınç sa bit ka lır. Şe kil-i ve II de ki gra fik ler doğ ru, Şe kil-ii I te ki gra fik yan lış çi zil miş tir. 12. Küt le eşit kol lu te ra zi ile öl çü lür. Bu lu nu lan ye re gö re de ğiş me yen ska ler bir bü yük lük tür. Ağır lık ise di na mo met re ile öl çü lür bu lu nu lan ye re gö re de ği şen vek tö rel bir bü yük lük tür. 13. Sı cak lık la gen leş me kat sa yı sı gaz mad de ler için ayırt edi ci bir özel lik de ğil dir. Y mad de si : Gaz ha lin de dir. Es nek lik kat sa yı sı yal nız ka tı mad de ler için ayırt edi ci özel lik tir. Z mad de si : Ka tı ha lin de dir. Bu na gö re, X mad de si sı vı hal de dir. 14. Öz ısı : Ka tı, sı vı ve gaz mad de ler için ayırt edi ci bir özel lik tir. Gen leş me kat sa yı sı: Ka tı ve sı vı mad de ler için ayırt edi ci bir özel lik tir. Es nek lik kat sa yı sı : Ka tı mad de ler için ayırt edi ci bir özel lik tir. Bu na gö re, X : Sı vı Y : Ka tı Z : Gaz 12 MADDE, ISI E SICAKLIK