SIVI ELEKTROLİT T TEDAVİSİ,, TPN Doç.Dr. Gonca Tekant Cerrahpaşa a Tıp T p Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı
GELİŞİ İŞİM M ESNASINDA TOTAL VUCUT SIVI DEĞİŞİ ĞİŞİKLİKLERİ Yaş TVS ESS ISS (% VA) (% VA) (% VA) Prematüre 75-80 Yenidoğan 70-75 45 35 3 ay 70 35 35 1 yıl 60 27 40-45 Erişkin 55-60 20 40
DEĞİŞİ ĞİŞİK K YAŞ GRUPLARINDA VİTAL V BULGU, HB, KAN HACMİ DEĞİŞİ ĞİŞİKLİKLERİ YAŞ Nabız Solunum TA Hb Kan hacmi (ml) Prematür 140 50 60/30 16-20 80-100/kg Fullterm 125 30-50 70/40 16-20 275 3 ay 120 30 80/50 12 450 1 yaş 110 25 80/60 10-12 750 5 yaş 100 20-25 90/60 10-12 1500 10 yaş 90 20 100/65 12-14 2400
SIVI SATRANÇ OYUNU Temel yenidoğan cerrahisi ile ilgili fizyoloji- patofizyoloji bilgisi ve kurallar Açılışış Sistem Monitorizasyonu Feedback ve ayarlama
PARENTERAL VERİLMES LMESİ GEREKLİ SIVI MİKTARLARI KİLO SIVI GEREKSINIMI 1-10 kg 100ml/kg/gün 10-20 kg 1000ml+50ml/kg/gün 20-30 kg 1500ml+20ml/kg/gün
GÜNLÜK K ELEKTROLİT T GEREKSİNİMLER MLERİ ELEKTROLİT meq/kg/gün Sodyum 3-4 Potasyum 1-2 Kalsiyum 1 Magnezyum 0.5-1
KLINIK UYGULAMA Hicbir kaybı olamayan 13 kg lik bir cocugun gűnlűk sıvı ve elektrolit gereksinimi nelerdir? 13kg= 1000ml (ilk 10 kg)+150 ml (kalan 3 kg)= 1150 ml (%5 Dekstroz) Na: 13x3= 39 meq K: 13x2= 26 meq Ca: 13x1= 13 meq Mg: 13x1= 13 meq
SIVI GEREKSÌNÌMÌNÌN ARTTIĞI VE AZALDIĞI I DURUMLAR Sıvı gereksinimini artıran ran durumlar Fototerapi % 30-35 35 Açık k yatak 20 ml/kg/gün Dehidratasyona neden olan cerrahi durumlar Sıvı gereksinimini azaltan durumlar Beyin ödemi, Uygunsuz ADH salınımı (oligüri, Na,, kilo artışı ışı) Oligürik böbrek b brek yetmezliği PDA, kalp yetmezliği
DEHIDRATASYON SINIFLAMASI HAFIF ORTA AĞIR Vűcut ağır. %5 %10 %15-20 Mukoz mem -/+ + + Deri turgoru - -/+ + Fontanel -/+ + + Hiperpne - -/+ + Ortostatik ht - -/+ + Nabız - + + Idrar azalmış oliguri Oligo-anuri ph 7.40-7.30 7.30-7.00 <7.00
IZOTONIK DEHIDRATASYON TEDAVISI Gűnlűk HAFIF(%5) ORTA(%10) AGIR(%15) tedaviye eklenecek SIVI 50 ml/kg 100 ml/kg 150 ml/kg Na 5meq/kg 10meq/kg 15 meq/kg K 3 meq/kg 6 meq/kg 9 meq/kg
HIPOTONIK DEHIDRATASYON Na kaybı meq= (Ulaşılmak istenen Na - Ölçülen Serum Na u) X Vucut ağırlığı X 0,6 Őrnek: Serum Na dűzeyi 126 meq/lt olan 10 kg lik cocuğun gűnlűk Na gereksinimi nedir? (140-126) X 10 X 0.6= 84 meq Na Günlük sıvı gereksinimi 24 saatte eşit olarak verilir. Hesaplanan kaybin ise en az yarısı ilk 8 saatte geri kalanı 16 saatte verilir.
AGIR DEHIDRATASYON Ciddi dehidratasyonu olan çocuklarda hiçbir hesap yapılmaksızın, plazma volümü replasmanı için 20 ml/kg %5 Dextrozlu Ringer laktat solusyonu 30 dakika içinde verilmelidir. Idrar cikisinda duzelme olmazsa 10-20 ml/kg sıvı 20-30 dakika içinde bir kez daha verilir. İki kez verilen inisial sıvıya rağmen zayıf terapotik cevap alınıyorsa, ya kayıp devam ediyordur veya kardiyak ya da renal bir patoloji mevcuttur. Bu durumda CVP ve pulmoner kapiller wedge basınç takibi gereklidir.
VUCUT SIVILARINDA ELEKTROLİT T MİKTARLARIM (meq/litre) Sıvı Mide Pankreas Safra İnce Barsak İleostomi İshal Ter Na+ 20-80 120-140 130-160 100-140 45-135 10-90 10-30 K + 5-30 5-15 5-15 5-25 3-15 10-80 3-10 Cl- 100-140 90-120 80-120 90-135 20-115 10-110 10-35 HCO3-0 110 40 30 13-100 15-50 0
ÇOCUKLARDA SIK KULLANILAN İ.V Sıvı-Kolloid SIVILAR VE KAN ÜRÜNLERİ Isolyt P, Dektroz (%5,%10,%20) Miktar Günlük ihtiyaca göre %5 D+ % 0.2 Nacl, %5 D+% 0.33 Nacl, %5 D+% 0.45 Nacl Günlük ihtiyaca göre % 0.9 Nacl Günlük ihtiyaca göre %5 D+L Ringer 20 cc/kg * %5 H Albumin, %20 H Albumin 4-5 ml/kg Taze kan, eritrosit suspansiyonu T.D.Plasma Trombosit 10-20cc/kg 10-20 cc/kg 0.1 ünite/kg 40.000 μl * Acil durumlarda kan volum replasmanı için ½ saate, aynı dozda tekrarlanabilir
ÌZLEMDE DİKKAT D KKAT EDİLECEK KONULAR Vűcut ağırlığının izlemi (yeni doğanlarda önemli) İdrar Miktar (1-2ml/kg/saat) Dansite (1009-1012) 1012) Osmolarite (250-290 290 mmol/kg) Kan gazları, kalp hızı, kan basınc ncı (CVP, Pulmoner Wedge Basınc ncı vb..) Her hasta kendine özgü değerlendirilmelidir erlendirilmelidir!
Total Parenteral Nutrisyon (TPN) ENDİKASYONLAR GI sistemin kullanımının olanaksız, uygunsuz veya riskli olduğu tüm durumlarda, GI sistemi dinlendirme amacıyla yla, Beslenme gereksinimin arttığı düzeltici cerrahi öncesi, Uzamış açlık durumlarında nda, 4-5 gün besin verilememesi durumunda başla la! Omfalosel-gastro gastroşizis, multipl intestinal atrezi,, GI beslenmeyi tolere etmeyen prematüre bebekler,, KBS, NEK, TEF, adhezyon,, peritoneal sepsis, GIS fistülleri lleri, geniş vucut yanıklar kları, batın tm, kronik diare, Üremi, KC yetmezliği,, sepsis
TPN SIVILARI Kaynaklar Sıvılar Günlük k ihtiyaç (gr/kg/gün) cal/gr KHidrat (%50) Protein (%15) % 5 D, %10 D, %20 D, %30 D Trophamine, Hepatamine, Neframin 15-30 3.4 2-4 3.4 Lipid (%35) %10, %20 1-3 9
TPN KOMPLİKASYONLARI KASYONLARI Teknik Komplikasyonlar Sepsis Metabolik komplikasyonlar Elektrolit,, KH, protein, lipid, eser element, yağ asitleri Karaciğer yetmezliği Allerjik reaksiyonlar Sıvı yüklenmesi,solunum yetmezliği
SIK RASTLANILAN CERRAHİ DURUMLARDA SIVI-ELEKTROL ELEKTROLİT T DENGELERİ VE TEDAVİ
TEF ÖZÖFAGUS ATREZİSİ Orta dehidratasyon,, hiponatremih Tükrük salgı kaybı,, besinb alamama Sıvı tedavisi: : D + NaCl
PILOR STENOZU, PILOR ATREZISI Dehidratasyon, hipokalemi, hipokloremi, metabolik alkaloz Mide sekresyon kaybı, hidrojen iyon, potasyum ve klorid Sıvı tedavisi: D + NaCl +KCl
PERİTONiT NEC, PERFORASYON Ağır dehidratasyon,, hiponatremih iponatremi,, met. asidoz, hiperkalemi,, BUN, düşük kan basınc ncı, 3. boşlu luğa sıvı kaybı, dışkı ile Na kaybı, kötü periferik perfüzyon Sıvı tedavisi: Hızlı sıvı replasmanı, kan ve kan ürünleri, D + NaCl
YÜKSEK İNTESTİNAL NAL TIKANIKLIK Duodenal atrezi, Malrotasyon, Midgut volvulus Orta-ağı ğır dehidratasyon,, hipotermih ipotermi, hipokloremi, hipokalsemi Mide ve duedenum sekresyon kaybı, H, Cl, bikarbonat kaybı Sıvı tedavisi: D + NaCl +KCl
ALÇAK AK İNTESTİNAL NAL TIKANIKLIK ILEAL ATREZI, HIRSCHSPRUNG, ANAL ATREZI Dehidratasyon, hiponatremi,, metabolik asidoz, hipokalemi Barsak içineine sıvı kaybı, enterokolit Sıvı tedavisi: D + NaCl, plasma, kan ürünleri
KARIN DUVARI DEFEKTLERI OMFALOSEL, GASTROSIZIS Ağır dehidratasyon,, met. asidoz, hiponatremi Barsak duvarından serum kaybı (gastrosizis), NGT den safra aspirasyonu, kötü perfüzyon Sıvı tedavisi: Acil sıvı replasmanı, plasma, albumin, Ringer laktat