Toplumsal Barışın Ekolojisi Hayatı Şekillendiren Çocukluk ve Barış İnşası Özet Metin Kasım 2012
Toplumsal Barışın Ekolojisi Toplumsal Barışın Ekolojisi, erken çocukluk gelişimi(eçg) ve barış inşası arasındaki çoklu ilişkilerin incelenmesine yönelik kavramsal bir çerçevedir. Bu yapıların her biri birey, aile ve topluluk düzeylerinde ifade edilmektedir. Bu çerçeve, bu modelin çeşitli seviyelerinde yer alan iki yönlü ve ortaklaşan ilişkilerinin anlaşılmasını sağlayan kuramsal ve deneysel bir temel sağlar.
Erken çocukluk gelişimi nedir? Çocuğu ve bağlamı içeren çok yönlü bir kavramdır. Çocuk Yaş: Doğum öncesinden Okul a geçişe kadarki dönemi (8-9 Yaş) 1,2 Gelişim alanları: fiziksel sağlık ve kas gelişimi, bilişsel beceriler, sosyal ve duygusal işleyiş, dil gelişimi ve okur-yazarlık becerileri, etik ve ruhsal gelişim, grup aidiyet algısı, ve aileye, toplum, kültür ve ulus devlete dair kimlik. 3 Bağlam (aile ve topluluk) Bağlam gelişim potansiyelinin elde edilmesinde belirleyici bir etkendir. Küçük çocuklar çevreleriyle kurdukları etkileşim aracılığıyla gelişimin her alanında hızlı adımlar atarlar 4,5,6,7
Barış inşası nedir? Barış inşası adalet, eşitlik ve uyumu azami düzeye çıkaracak şekilde çatışma çözme ve sürdürülebilir barışı sağlama sürecidir. Barış inşası, şiddeti önlemenin ötesine geçer. 8
Barış inşası nedir? Şiddetin iki düzeyi vardır Doğrudan şiddet bireylere zarar veren kişilerarası çatışma anlamına gelmektedir. Yapısal şiddet bir toplum içerisindeki politik ve ekonomik süreçler ve baskılar üzerinden ifade edilmektedir. Barışa ulaşma çabalarının iki düzeyi vardır Uzlaşma, çatışma çözme ve diğer şiddetsiz yollar aracılığıyla doğrudan şiddeti azaltma sürecidir; şiddet tehtidi yada beklentisi karşısında verilen bir tepkidir. Barış inşası yapısal şiddeti azaltmayı ve sosyal adaleti, sağlık ve ekonomik gelişmeyi sürdürmeyi amaçlayan etkin bir altyapının kurulmasına vurgu yapan proaktif bir odağa sahiptir; hukuki, kültürel, politik, tıbbi ve sosyoekonomik unsurlarıyla çok yönlüdür. 9
Bileşen 1: Barışın Nörobiyolojisi Bileşen 1 in odağı, barış inşasının bir öngörücüsü(eng: predictor) olarak erken nöronal gelişimdir.
Bileşen 1: Barışın Nörobiyolojisi - Nörobilim araştırmalarının ilgilendiği ana konulardan biri, erken yaşam deneyimlerinin, gelecekteki etkileşimlere nasıl zemin hazırladığıdır. - Nöropeptid Oksitosin (OT) yakınlık bağı kurma süreçlerine müdahil olur, ve vücuttaki ve beyindeki birçok nörofizyolojik sistemle etkileşime girer. - OT araştırmalarındaki yakın tarihli bulgular barışla ilintili davranışlara OT sisteminin kapsamlı etkisine işaret etmektedir Aynı gruptaki üyeler (eng:in-group) arasında güven 10 ve işbirliği 11. Diğerlerinin zihinsel durumunu algılama ve onların duygu ve deneyimleri ile ilgili empati kurma yeteneği 12,13,14
Bileşen 2: Yakınlık Bağı Kurma Bileşen 2 nin odak noktası, uzlaşmayla ilişkili davranışların öncüsü (eng:precursor) olarak erken bağ kurmadır.
Bileşen 2: Yakınlık bağı kurma İnsanların bağ kurmasına OT sisteminin katılımını değerlendiren birçok çalışma, her bir partnerin ikili veya üçlü etkileşimler sırasında, mikro seviyede sosyal davranışlarla kendini ifadesini incelemektedir. 15 Mikro-düzeydeki bu sosyal davranışlar birçok boyutta ölçülmektedir. Mikro-düzeydeki bu sosyal davranışlar birçok boyutta ölçülmektedir. - Bu ifadeler çeşitli bağlamlarda değerlendirilmiştir. Yüz yüze etkileşimler; keşfe dayalı oyunlar; çocuklar veya ergenler ve onların en iyi arkadaşları veya akran grubu arasındaki ilişkiler; romantik eşler arasındaki teatiler
Bileşen 3: Ebeveynlik ve Uzlaşma Bileşen 3 ün odak noktası, ebeveynlik programlarının ebeveyn ve çocukların uzlaşma davranışları üzerindeki etkisini anlamaktır.
Bileşen 3: Ebeveynlik ve Uzlaşma Erken yıllardaki gelişimin temeli, çocuğun fiziksel, bilişsel ve sosyal-duygusal gereksinimlerini karşılama biçimidir. Ebeveynler ve çocuğun bakımını üstlenen diğer asli kişiler çocuğun büyüdüğü, geliştiği ve öğrendiği ortamı belirlerler. Evdeki şiddet göstergeleri 4 yaş ve altı çocukların neredeyse üçte ikilik kısmının ebeveynleri tarafından uygulanan hafif fiziksel ve piskolojik saldırılarıya maruz kaldıklarını göstermektedir 16 Ebeveyn programları ebeveynlere yönelik, ebeveynliği her yönüyle iyileştirmeyi amaçlayan faaliyet, hizmet veya müdahalelerdir
Bileşen 4: Erken Öğrenme ve Uzlaşma Bileşen 4 ün odak noktası, erken öğrenme programları ve uzlaşma arasındaki bağlantıdır.
Bileşen 4: Erken Öğrenme ve Uzlaşma Kaliteli erken öğrenme programlarının, bu programların uzlaşma için stratejik başlangıç noktası olarak irdelenmesinin teorik temellerini oluşturan altı boyutu: Bütüncül çocuk sonuçları; öğretmenler veya bakımı üstlenen asli kişilerle çocuklar arasındaki duyarlı (eng: responsive) kişilerarası ilişkiler, hizmet sağlayıcıların eğitim ve kapasitesi, ders programı, okul ve ev ilişkisi; ve daha riskli durumlardaki çocuklar için önlemlerin varlığı 17 Erken öğrenme programlarının bu kalite boyutlarının uzlaşma girişimlerine uygulanması henüz test edilmemiş ancak teorik çerçeveleri sunulmuştur 18.
Bileşen 5: Uzlaşmadan Barış İnşasına Bileşen 5 in odak noktası, bireysel düzeyde sonuçlar ile toplum ve toplumsal düzeyde işleyiş arasındaki ilişkidir.
Bileşen 5: Uzlaşmadan Barışın İnşasına Ebeveynlik ve erken öğrenme programlarının çoğu, birey ve aile düzeyinde işlemektedir. (uzlaşma düzeyi). Toplumsal Barış Ekolojisi çerçevesinin ayırt edici bir özelliği, ailelerin toplumu nasıl etkilediği ve uzlaşmanın nasıl barış inşasına dönüştürülebileceği konularının araştırılmasıdır. Bu ilişkiyi iki hipotez açıklamaktadır. İnsan sermayesi: Erken çocukluk dönemi, insan sermayesinin gelişime en elverişli evresi olarak bilindiği için, erken dönem çocukluk programlarına yapılan yatırımlar en yüksek geri dönüşü sağlamaktadır 19 Sonuçların nüfuz etmesi: Aile temelli müdahale programları, yalnızca tek tek evlere değil, bütün toplumlara nüfuz eden sonuçları teşvik edebilir. 8
Sonuçlar Küçük çocuklar ve aileleri evlerinde, okullarında ve toplum içerisinde ve uluslar arasında giderek daha fazla şiddete maruz kalıyorlar. Erken çocukluk gelişimi alanından elde edilen kanıtlar uzun soluklu ve kuşaklar arası değişimin, yaşamın ilk yıllarında yapılan müdahale sonucu ortaya çıkabileceğini açıkça göstermektedir. Toplumsal Barış Ekolojisi nin kavramsal çerçevesi, erken çocukluk boyunca barışın gelişmesinin olabilirliğini incelemeye yönelik bir dizi hipotez sunmaktadır. Bu hipotezler şu anda test edilmektedir.
Teşekkür Ayşen Özyeğin in desteğine ve Uzlaşmacı bir Nesil Yetiştirmek: Toplumsal Barış İnşasında Erken Çocuk Gelişiminin Rolü 8 makalesinde sunulan argümanlara bu kavramsal çerçevede sağladıkları motivasyon için teşekkür ederiz. Ayrıca yorumları ile bize çok yardımcı olan Jacqueline Hayden e, Ph.D. ve yazı işleri ile ilgili destekleri için Dr. Adrian Cerezo, Ph.D., ve Dr. Ilanit Gordon, Ph.D., a teşekkür ederiz.
Kaynakça [1] McCartney, K., & Phillips, D. A. (Eds.). (2006). Handbook of early childhood development. Oxford, UK: Blackwell Publishing. [2] United Nations General Assembly. (1989). Convention on the Rights of the Child. United Nations Treaty Series, 1577(3). [3] Britto, P. R., & Kagan, S. L. (2010). Global status of early learning and development standards. In P. Peterson, E. Baker, & B. McGaw (Eds.), International encyclopedia of education, vol. 2 (pp. 138 143). Oxford, UK: Elsevier. [4] Irwin, L. G., Siddiqui, A., & Hertzman, C. (2007). Early child development: A powerful equalizer. British Columbia, Canada: HELP Research Institute, College of Interdisciplinary Studies, University of British Columbia. [5] Richter, L. (2004). The importance of caregiver-child interactions for the survival and healthy development of young children: A review. Geneva, Switzerland: World Health Organization. [6] Richter, L., Dawes, A., & de Kadt, J. (2010). Early childhood. In I. Petersen, A. Bhana, A. J., Flisher, L. Swartz, & L. Richter (Eds.), Promoting mental health in scarce-resource contexts (pp. 99 123). Cape Town, South Africa: Human Science Research Council. [7] Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (Eds.). (2000). From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development. Washington, DC: National Academy Press. [8] AÇEV. (2009). Building a generation of reconciliation: The role of early childhood development in peace building. Istanbul, Turkey: AÇEV. [9] Galtung, J. (1969). Violence, peace, and peace research. Journal of Peace Research, 6(3), 167 191. [10] Van Ijzendoorn, M. H., & Bakermans-Kranenburg, M. J. (2012). A sniff of trust: Meta-analysis of the effects of intranasal oxytocin administration on face recognition, trust to ingroup, and trust to out-group. Psychoneuroendocrinology, 37(3), 438 443. [11] De Dreu, C. K., Greer, L. L., Van Kleef, G. A., Shalvi, S., Handgraaf, M. J. (2011). Oxytocin promotes human ethnocentrism. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 108(4), 1262 1266. [12] Bartz, J. A., Zaki, J., Bolger, N., Hollander, E., Ludwig, N. N., Kolevzon, A., Ochsner, K. N. (2010). Oxytocin selectively improves empathic accuracy. Psychological Science, 21(10), 1426 1428. [13] Domes, G., Heinrichs, M., Michel, A., Berger, C., & Herpertz, S.C. (2007). Oxytocin improves mind-reading in humans. Biological Psychiatry, 61, 731 733. [14] Guastella, A. J., Einfeld, S. L., Gray, K. M., Rinehart, N. J., Tonge, B. J., Lambert, T. J., et al. (2009). Intranasal oxytocin improves emotion recognition for youth with autism spectrum disorders. Biological Psychiatry, 67, 692 694. [15] Gordon, I., Martin, C., Feldman, R., & Leckman, J. F. (2011). Oxytocin and social motivation. Developmental Cognitive Neuroscience, 1(4), 471 493. [16] Lansford, J. E., & Deater-Deckard, K. (2012). Childrearing discipline and violence in developing countries. Child Development, in press. [17] Bowman, B. T., Donovan, M. S., & Burns, M. S. (Eds.). (2001). Eager to learn: Educating our preschoolers. Washington, DC: National Research Council, National Academy of Sciences. [18] Una Peacebuilding Learning Group. (2010). A programmatic framework for early childhood organisations developing programmes in conflict affected regions, Una Working Paper 9, Belfast: Una <http://www.unaglobal.org>. [19] Heckman, J. J., & Krueger, A. B. (Eds.). (2003). Inequality in America: What role for human capital policies? Cambridge, MA: The MIT Press. Kapak fotoğrafı: a href='http://www.123rf.com/photo_4565154_child-and-adult-hands-holding-new-plant-with-soil.html'>ilona75 / 123RF Stock Photo</a
Telif Hakları Toplumsal Barışın Ekolojisi: Hayatı Şekillendiren Çocukluk ve Barış Özet Metin 2012 Yale Üniversitesi & AÇEV İşbirliğinde Bu yayının telif hakları saklıdır fakat eğitim ve araştırma amaçlı ve kar amacı güdülmeksizin herhangi bir şekilde ücretsiz çoğaltılabilir. Daha fazla bilgi için Pia Rebello Britto, Ph.D. pia.britto@yale.edu Takım Üyeleri Yale Üniversitesi: Yale Üniversitesi: Pia Rebello Britto, Ph.D., James Leckman, M.D., Catherine Panter-Brick, Ph.D., Ilanit Gordon, Ph.D., ve William Hodges, M.A. AÇEV: Çiğdem Kağıtçıbaşı, Ph.D., Diane Sunar, Ph.D., Yankı Yazgan, M.D., ve Yasemin Sırali, M.B.A. Alıntı için Yale University & AÇEV Partnership. (2012). The Ecology of Peace: Formative Childhoods and Peace Building. A Brief Note. New Haven, CT and Istanbul, Turkey: Yale-AÇEV Partnership.