1
2
Her işletmenin amacı, müşterilerin satın almaya istekli olduğu mal ve hizmet üretmektir. Ancak, müşteri ihtiyaçlarının ve tercihlerinin sürekli olarak değişmesinin yanında, rekabet ve üretim teknolojilerindeki sürekli gelişmeler de malları hızla modası geçmiş bir hale getirmektedir. 3
Üretilecek mamulün cinsi ve bazı özellikleri ar-ge ve pazar araştırmaları sonucunda genel olarak ortaya çıkar. Diğer analizlerle birlikte mamul dizaynına yönelik çalışmalar başlatılır. Mamul dizaynının işletmenin diğer bölümleriyle yoğun bir bilgi alışverişi vardır. Özellikle satış, pazarlama, proses ve ÜPK ile sıkı ilişkiler vardır. Yeni bir mamulün tasarlanması sırasında pek çok karar verilmesi gereken konu vardır. Tepe yönetimin herhangi bir aşamada projeyi durdurma olasılığı vardır. 4
Pazar hedefli strateji: Yeni mamul kararları tüketicilerin isteklerine göre verilmelidir; işletme olanakları ikinci plandadır. Teknoloji hedefli strateji: İşletmenin mevcut teknolojik olanakları doğrultusunda üretimi yapılabilecek mamul neyse onun satılması söz konusudur. Burada üretilecek malın satışı için pazarlamanın talep yaratma sorumluluğu vardır. Çok yüksek bütçeli AR-GE çalışması yapılan teknolojik ürünlerde bu stratejinin uygun olduğu söylenebilir. Fonksiyonlar arası strateji: Tüm birimlerin değerlendirmeleriyle birlikte ortaya çıkan mamul hem işletme olanaklarını hem de tüketici isteklerini en uygun şekilde birleştirecektir. Yapılan çalışmalar bu yöntemin daha başarılı sonuçlar verdiğini göstermiştir. 5
Fonksiyonlar arası stratejiye göre gerçekleştirilen mamul dizaynında departmanlar arası anlaşmazlık ve rekabet olması durumunda sorunlar doğabilmektedir. Dizaynın başarılı olabilmesi için ilgili tüm departmanların iş birliği içinde çalışması gerekmektedir. 6
1. Öncelikle teorik olarak araştırma yapılır. Bununla birlikte uygulamalı araştırmalar ve pazar araştırmalarından gelen bilgiler toplanır. 2. Araştırmalardan gelen bilgiler, pazarlamadan sağlanan tüketici ihtiyaçları ve istekleri ile birleştirilir ve alternatif yeni mamul (YM) önerileri hazırlanır. Genellikle yeni yaratılan teknolojilerin ardından pek çok yeni mamul fikri ortaya çıkar. Örnek: mikro devrelerin bulunuşundan sonra üretilen yeni mamuller. 3. YM fikirleri Pazar potansiyeli, fizibilite ve üretilebilirlik açılarından değerlendirilir ve uygun bir yeni mamulde karar verilir. 4. Seçilen mamulün özellikleri tespit edilir. 5. Küçük bir atölyede yeni mamulün tam ölçekli bir modeli yani prototipi yapılır. Prototip üretimi az sayıda yapılıp tüketicilerin denemesine de sunulabilir. 6. Prototiplerin performansları hem üretici tarafından kontrol edilir hem de eğer tüketicilere test edilmek üzere gönderilmişse tüketici geri bildirimleri alınır. 7. Varsa düzeltmeler yapıldıktan sonra dizayn son şeklini alır. 8. Üretime başlanır. 7
8
Yeni mamulün tasarlanmasıyla başlayan ve mamulün pazardan çekilmesi ile sonlanan döneme «mamul yaşam eğrisi» denir. Çocukluk (pazara sunuş) döneminde tüketici reaksiyonlarından kaynaklanan dizayn, kalite ve performans sorunlarında iyileştirme yapılmaya çalışılır. Büyüme döneminde talep artışından kaynaklı kapasite artışı ve üretim planlama sorunları ön plana çıkar. Olgunluk döneminde artan rekabet nedeniyle maliyet ve fiyat sorunları gündeme gelir. 9
10
11
12
Dayanıklılık: Mamulün belirli koşullar altında çalışabileceği veya depoda bozulmadan durabileceği süredir. Güvenilirlik: Mamulün istenilen ihtiyacı istenilen zamanda giderebilme derecesidir. Mamulün hiç arıza göstermeden çalışma süresi veya tamir-bakım periyodunun uzunluğu da güvenilirlik göstergesidir. 13
14
15
Basitleştirme ile çeşit sayısı azaltılırsa sağlanacak faydalar şunlardır: Hammadde, parça ve yarı mamul stok düzeyleri düşüktür. Makine ve teçhizat yatırımı daha azdır. Makine ve işçilik verimliliği ve üretkenlik oranı yüksektir. Dizaynın güvenilirliği yüksektir. Hata olasılığı azdır. İş programlarının hazırlanması kolaydır. Muayene ve kontrol etkinliği yüksektir. Kalifiye eleman ihtiyacı azdır. Sipariş alımı ile mamulun teslimi arasındaki süre kısadır. Düşürülen maliyet nedeni ile mamulun rekabet gücü(veya karlılık oranı) yüksektir. 16
Mamul dizaynı açısından standartlaştırma, tüketici istekleri ile beliren mamul özelliklerini standart değerlere dönüştürme faaliyetleridir. Mamul dizaynı aşamasında ele alınan problemler aşağıdaki gibidir: Fiziksel ve kimyasal özellikleri standartlara uygun olan malzemeler seçme ve kullanma Performans standartlarına uygunluğu sağlama Parçalar için standart boyut ve toleransları saptama İşleme yöntemlerini ve makine hızlarını seçme Kalite kontrol testleri ve güvenilirlik koşullarını saptama. 17
18
Üretim sisteminin büyümesi, işletmeler arası ilişkilerin yoğunlaşması, mamulleri oluşturan parçaların çeşit ve miktar olarak artması gibi nedenler faaliyetleri ve fiziksel varlıkları sistematik olarak tanıtacak bir araca ihtiyaç gösterir. Kelimelerle veya isimle tanımlama hem fazla zaman alma, hem de hata olasılığını artırma sakıncaları yüzünden giderek geçerliliğini kaybetmektedir. Diğer taraftan bilgisayarların uygulama olanaklarının hızla artması kodlamanın büyük önem kazanmasına yol açmıştır. 19
20
Bir mamulün 3 tip değeri olabilir: 1. Maliyet değeri: İşçilik, malzeme ve genel masraflar toplamıdır. 2. Kullanılış değeri: Mamulün kullanımı ile yarattığı faydadır. 3. İtibar değeri: Alıcının mamule sahip olmak için ödemeye hazır olduğu miktardır. Değer analizinde bu üç değer arasında en uygun noktanın bulunması amaçlanır. Soru: Cam şişe üreten bir işletmede zeytinyağı şişesi ve parfüm şişesi tasarımlarında değer analizi açısından ne tür farklılıklar bulunabilir? 3 değer tipi açısından ve slayttaki soruları göz önüne alarak iki tip şişenin tasarımını karşılaştırın. 21
22
23
24