Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) Ortak Kaal İşaretleşme Sistemi No:7 (SS7 veya C7) Uluslararası Telekomüikasyo irliği (ITU, Iteratioal Telecommuicatio Uio) Telekomüikasyo Stadardizasyo irimi (Telecommuicatio Stadardizatio Sector, ITU-T) taraf da taımlamış, küresel bir telekomüikasyo stadardıdır Stadart, Kamusal Aahtarlamalı Telefo Ağıdaki (PSTN) ağ birimlerii sayısal bir işaretleşme ağı üzeride kablosuz (Hücresel) ve karasal çağrı kurulumu, yöledirilmesi ve deetimii sağlamak içi yötem ve protokolleri taımlar ITU u SS7 taımlaması Amerika Ulusal Stadartlar Estitüsü (America Natioal Stadards Istitute, ANSI) ve ell Commuicatios Research (Telcordia Techologies) gibi Kuzey Amerika da ve Avrupa Telekomüikasyo Stadartlar Estitüsü (Europea Telecommuicatios Stadards Istitute, ETSI) gibi Avrupa da kulla la SS7 türevlerie olaak ta - maktad r SS7 ağı ve protokolleri, Temel çağrı kurulumu, yöetimi ve bitirilmesi, GSM gibi kablosuz hücresel hizmetler, kablosuz dolaşım (Roamig) ve mobil kullaıcı doğrulaması Yerel Numara Taşıabilirliği (Local Number Portability, LNP) Karasal ücretsiz (Toll-free, 800/888) ve ücretli (Toll, 900) hizmetler Çağrı yöledirme, araya taraf umara/ad görütülemesi, telekoferas Düya çapıda yüksek servis sürekliliği ile güveli iletişim gibi amaçlarla kulla l r İşaretleşme ağlatıları SS7 mesajları ağ birimleri arasıda 56 Kbps ya da 64 Kbps lik işaretleşme bağlat - lar (Sigallig Liks) iki yölü hatlar üzeride alış verişi gerçekleştirilir İşaretleşme ses kaalları ile birlikte değil, harici bir kaal üzeride taşımaktadır u yaklaşım daha hızlı çağrı kurulumu, ses truk larıa ihtiyaç duyulmada ağ birimleri 1
2 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN ile etkileşe Akıllı Ağ (Itelliget Network, IN) uygulamalarıa destek ve ağ kayakları üzeride sahtekarlığı ölemeside etki kotrolü sağlar İşaretleşme Noktaları (Sigalig Poits, SP) SS7 ağıdaki her işaretleşme oktası ümerik bir okta kodu ile bezersiz olarak belirtilir Nokta kodlar (Poit Codes) işaretleşme oktaları arasıda alış verişi gerçekleştirile her mesajda kayak ve alıcı oktaları belirleebilmesi içi taşımaktadır Her işaretleşme oktası, her mesaj içi uygu bir işaretleşme yolu seçmek içi bir yöledirme tablosu kulla r SS7 ağıda üç tür işaretleşme oktası bulumaktadır (Şekil-1): 1 Hizmet Aahtarlama Noktas, (SSP, Service Switchig Poit) 2 İşaret Aktarım Noktası, (STP, Sigal Trasfer Poit) 3 Hizmet Deetim Noktas, (SCP, Service Cotrol Poit) SSP STP SCP Ses Truk la SSP SS7 Likleri STP SS7 Likleri SCP Şekil-1 SS7 İşaretleşme Noktaları SSP ler çağrıları başlata, soladıra ya da bağlaya satrallerdir ir SSP bir çağr tamamlaabilmesi amac ile ses devrelerii kurulmas, yöetilmesi ve kald - rılması içi diğer SSP lere işaretleşme mesajlarıı göderir ir SSP ayrıca merkezi bir veritaba a (ir SCP) bir çağrıyı (Öreği ücretsiz 800 çağrıları) as l yöledireceğie dair bir sorgulama göderebilir SCP de çağrıyı başlata SSP ye araa umara ile ilişkiledirilmiş yöledirme umaralarıı içere bir cevap göderir E- ğer biricil umara meşgul ya da çağrı belirlee bir zama içide cevapsız kalırsa alteratif yöledirme umaraları SSP tarafıda kullaılabilir Çağrı özellikleri şebekeye göre farklılıklar gösterebilir İşaretleşme oktaları arasıda ağ trafiği STP ad verile bir paket aahtar taraf da da yöledirilebilir Her STP gele her mesajı SS7 mesajı içide taşıa yöledirme bilgisie göre dışarı yölü bir işaretleşme bağlatısıa yöledirir STP bir ağ birleşim oktası (HU) görevi görür; işaretleşme oktaları arasıda doğruda bir bağlatı gereksiimii ortada kaldırdığıda SS7 ağıı daha verimli olarak kullaılabilmesie olaak taır ir STP, işaretleşme oktasıı işaretleşme mesajıda mevcut rakamlarda (Araa 800 lü umara, arama kart [Callig Card] umaras http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 3 veya mobil aboe kimlik umaras ) belirlediği geel etiket çevrimi işlevii (Global Title Traslatio) de yerie getirebilir ir STP ayrıca diğer şebekelerle alış verişi gerçekleştirile mesajlar izlemek içi bir Firewall gibi de davraabilir SS7 ağı çağrı işleme işlemleri içi hayati öeme sahip olduğuda SCP ve STP ler, olası arızaları işletimi egellememesi içi farklı fiziksel oktalarda eşli çiftler olarak kouşladırılırlar İşaretleşme oktaları arasıda bağlatılar da ayrıca çiftler halide kurulur Ağ trafiği bağ kümesi içide paylaştırılarak aktarılır (Yük degeleme) Eğer bağlatılarda biri arızalaırsa tüm trafik diğer bağlatı üzeride aktarılır (Yedekleme) SS7 protokolü, işaretleşme oktaları veya ara bağlatılarda arıza durumlarıda servis sürekliliği içi hata düzeltme ve yeide iletim yeteeklerii sahiptir SS7 İşaretleşme ağ Türleri İşaretleşme bağlatıları SS7 işaretleşme ağıdaki kullaımlarıa göre s flad lmışlardır (A da F ye) STP D STP STP A SCP C D D C C A A D D A A STP D STP STP A SCP A A E E A A SSP F SSP Şekil-2 SS7 İşaretleşme ağlatı Türleri A ağı: ağı: C ağı: ir A (Access, Erişim) bağı, bir işaretleşme so ucuu (ir SCP ya da SSP) bir STP ye bağlar Yalızca işaretleşme so ucuda çıka ya da so uca yölee mesajlar A bağı üzeride taşıır ir (ridge, Köprü) bağı bir STP yi diğer başka bir STP ye bağlar Tipik olarak dörtlü bir bağ grubu bir çift STP yi (Öreği iki farklı şebekeye ait STP leri) birbirie bağlar ir C (Cross, Çapraz) bağı birbirii ayı işlevleri yerie getire STP leri bir eş çift halide birbirie bağlar ir C bağı bir STP bir hedef işaretleşme oktasıa bir bağ arızası edeiyle yol bulamadığıda kullaılır SCP lerde ayrıca servis sürekliliğii artırmak amacıyla eş çiftler halide kurulabilirler; acak STP leri aksie eş SCP ler işaretleşme bağları ile birbirlerie bağlamazlar 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
4 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN D ağı: E ağı: F ağı: ir D (Diagoal) bağı ikicil bir STP çiftii (Yerel, bölgesel) biricil STP çiftie (Öreği şebekeler arası bir geçit) dörtlü bağ yapıladırması ile bağlar Ayı şebeke içideki ikicil STP ler birbirlerie dörtlü D bağları ile bağlaırlar ve D bağ türleri arasıdaki ayırım geelde keyfidir; bu yüzde bu tür bağlar baze /D bağlar olarak ifade edilirler ir E (Exteded, Geişletilmiş) bağı SSP leri alteratif STP lere bağlar E bağları, eğer bir SSP i asıl STP si bir A bağı ile erişilemez durumdaysa alteratif bir işaretleşme yolu sağlar E bağları yapılacak ek yatırımla servis sürekliliği ile ilgili marjial ihtiyaçlar karşılamadığı sürece pek kullaılmazlar ir F (Fully associated, Tam birleştirilmiş) bağı iki işaretleşme so ucuu birbirie bağlar F bağları STP leri kouşladırıldığı ağlarda geellikle kullaılmazlar STP leri bulumadığı şebekelerde F bağları işaretleşme oktalarıı doğruda bağlamak içi kullaılırlar SS7 Protokol Yığıı SS7 protokolüü doaım ve yazılım işlevleri katmalar halide işlevsel bölümlere ayrılmıştır u katmalı yapı ISO (Iteratioal Stadards Orgaizatio, Uluslar Aras Stadartlar Kurumu) tarafıda taımlamış yedi katmalı OSI (Ope Systems Itercoect, Açık Sistemler Arabağlatısı) modelie oldukça yak d r Uygulama Suum Oturum T U P TCAP I S U P Aktar m SSCP Ağ MTP Seviye 3 Veri ağı MTP Seviye 2 Fiziksel MTP Seviye 1 Şekil-3 OSI aşvuru Modeli ve SS7 Protokol Yığıı Mesaj Aktar m ölümü (Message Trasfer Part, MTP) Mesaj Aktar m ölümü (MTP) üç alt katmaa ayrılmıştır E alt katma ola MTP Seviye 1, OSI fiziksel katmaıa karşılık gelmektedir MTP Seviye 2, bir işaretleşme bağıda uçta uca hatasız iletimi sağlamas ol a- aklı kılar Seviye 2 de akış deetimi, mesaj sırası doğrulaması ve hata deetimi http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 5 uygulamaktadır İşaretleşme bağıda bir hata meydaa geldiğide mesaj (Ya da etkilee mesaj kümesi) yeide göderilir MTP Seviye 2 OSI Veri ağı katmaıa karşılık gelmektedir MTP Seviye 3, SS7 şebekesideki işaretleşme oktaları arasıda mesajları yöledirilmesii sağlar MTP Seviye 3 ayrıca trafiği arızalı bağ ve işaretleşme oktalarıda etki durumdaki bağlara ve işaretleşme oktalarıa yöledirirke tıkama yaşadığıda trafiği deetim altıda tutar MTP Seviye 3 OSI Ağ Katmaıa karşılık gelmektedir ISDN Kulla c s ölümü (ISDN User Part, ISUP) ISDN Kulla c s ölümü (ISUP) uçlardaki satraller aras da (Araya ve araa tarafları bağlı olduğu satraller) ses ve veri trafiğii taşıya devreleri kurulması, yöetilmesi ve çözülmesi içi kulla la protokolü ta mlar ISUP hem ISDN ve hem de ISDN olmaya çağrılar içi kullaılır Ayı satralde başlatıla ve solad - rıla çağrılar içi ISUP işaretleşmesi kulla lmaz Telephoe Kulla c ölümü (Telephoe User Part, TUP) Düyada baz ülkelerde (Çi ve rezilya gibi) Telefo Kulla c s ölümü (TUP) temel çağrı kurulumu ve çözümlemesi içi kullaılır TUP sadece aalog devreleri idare eder irçok ülkede çağrı yöetimi içi TUP yerie ISUP a geçilmiştir İşaretleşme ağlatısı Deetim ölümü (Sigalig Coectio Cotrol Part, SCCP) SCCP bağlatıya yöelik ve bağlatıya yöelik olmaya ağ hizmetleri ve MTP Seviye 3 üzeride geel etiket çevrimi (Global Title Traslatio, GTT) yeteekleri sağlar ir geel etiket (Araa 800 lü umara, arama kart [Callig Card] umaras veya mobil aboe kimlik umaras ) SCCP taraf da bir hedef okta kodu ve alt sistem umaras a çevrile bir adrestir ir alt sistem umarası hedef işaretleşme oktas daki uygulamay bezersiz olarak ifade eder SCCP, TCAP tabal hizmet- leri içi taşıma katmaı olarak kullaılır Trasactio Capabilities Applicatios Part (TCAP) TCAP, SS7 şebekesi çapıda ses devrelerii kurulumu dışıdaki verii alış verişii, SCCP bağlatıya yöelik olmaya hizmeti kullaarak desteklemektedir SSP ve SCP ler arasıda sorgulama ve cevaplar TCAP mesajları içide göderilir Öreği bir SSP çevrilmiş bir 800 lü umara ile ilişkiledirilmiş yöledirme umaras belirlemek ve ö ödemeli kart ile araya kullaıcıı PIN umarasıı öğremek içi bir TCAP sorgulaması göderir TCAP, Mobil şebekelerde (GSM gibi) kulla c ve cihaz doğrulaması ile şebekeler arası dolaşımı (Roamig) desteklemek içi cihaz 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
6 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN mobil satraller ve veritabalar aras da göderile Mobil Uygulama ölümü (Mobile Applicatio Part, MAP) mesajlarıı da taşımaktadır İşletim, akım ve Yöetim ölümü (Operatios, Maiteace ad Admiistratio Part, OMAP) ve ASE OMAP ve ASE gelecekteki kullaım içi ayrılmış alalardır Şu ada MAP hizmetleri ağ yöetim veritabalarıı kotrol etmek ve bağ arızlarıda arıza teşhisi yapmak içi kulla labilmektedir Mesaj Aktar m ölümü Mesaj Aktar m ölümü (Message Trasfer Part, MTP) üç katmaa bölümüştür: MTP Seviye 1 E alt katma ola MTP Seviye 1, OSI fiziksel katmaıı eşdeğeridir MTP Seviye 1 sayısal işaretleşme bağıı fiziksel, elektriksel ve işlevsel karakteristiklerii taımlar Taımlamış fiziksel ara yüzler arasıda E1 (2048 Kbps; 32x64 Kbps lik kaal), DS-1 (1544 Kbps; 24x64 Kbps lik kaal), V35 (64 Kbps), DS-0 (64 Kbps) ve DS- 0A (56 Kbps) bulumaktad r MTP Seviye 2 İlk İletim Yöü So Uzuluk (it) aşlık SN I FSN F I LI Yedek CRC 8 7 1 7 1 6 2 16 Dolgu İşaret irimi İlk İletim Yöü So Uzuluk (it) aşlık SN I FSN F I LI Yedek Durum CRC 8 7 1 7 1 6 2 8 veya 16 16 Lik Durumu İşaret irimi İlk İletim Yöü So aşlık SN I FSN F I LI Yedek SIO SIF CRC Uzuluk (it) 8 7 1 7 1 6 2 8 Azami 272 16 Mesaj İşaret irimi Şekil-4 SS7 İşaret irimleri http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 7 MTP Seviye 2 bir işaretleşme bağıda uçta uca hatasız iletimi sağlamas ola- aklı kılar Seviye 2 de akış deetimi, mesaj sırası doğrulaması ve hata deetimi uygulamaktadır İşaretleşme bağıda bir hata meydaa geldiğide mesaj (Ya da etkilee mesaj kümesi) yeide göderilir MTP Seviye 2 OSI Veri ağı katmaıa karşıl k gelmektedir ir SS7 mesajı bir işaret birimi (Sigal Uit, SU) olarak adladırılır Üç tür işaret birimi bulumaktadır: Dolgu İşaret irimi (Fill-I Sigal Uits, FISU), ağ Durumu İşaret irimi (Lik Status Sigal Uits, LSSU) ve Mesaj İşaret irimi (Message Sigal Uits, MSU) (Şekil-4) Dolgu İşaret irimleri (FISU), farklı türde bir işaret birimi (MSU veya LSSU) mevcut olmadığı sürece sürekli olarak işaretleşme bağıda iki yölü olarak iletilir FISU lar yalızca temel seviye 2 bilgisii taşırlar (Öreği, uzak bir işaretleşme oktasıda işaret birimii alıdığıa dair oaylar) Her FISU içi CRC hesab yapıldığıda işaretleşme bağıı her iki ucudaki işaretleşme oktaları tarafıda hat kalitesi kotrol edilmektedir (Not: ITU-T Japo türevide işaretleşme hattı kalitesi FISU lar yerie sürekli olarak iletile başlık bitleri [Flag Octets] ile kotrol edilir; FISU lar yalızca daha öcede belirlemiş periyotlarda göderilirler [Öreği 150 ms de bir]) ağ Durumu İşaret irimleri (LSSU) bir ya da iki yte lık bağ durum bilgisii bir bağı iki ucudaki işaretleşme oktaları arasıda taşır ağ durumu bilgisi hat ayarlaması ve bir işaretleşme oktasıı durumuu (Öreği yerel işlemci arızası gibi) uzak uçtaki işaretleşme oktasıa bildirilmesi içi kulla l r Mesaj İşaret irimi (MSU), tüm çağrı deetimi, veritabaı sorgulama ve cevabı, ağ yöetimi verisii İşaretleşme ilgi Sahasıda (Sigalig Iformatio Field, SIF) taşır MSU lar bilgiyi gödere işaretleşme oktasıı alıcı işaretleşme oktasıa bilgiyi ulaştırabilmesie olaak taıya bir yöledirme etiketie sahiptir Uzuluk elirteci (Legth Idicator, LI) sahası değeri işaret birimi işaret birimi türüü belirler: LI Değeri İşaret irimi Türü 0 Dolgu İşaret irimi (FISU) 12 ağ Durumu İşaret irimi (LSSU) 363 Mesaj İşaret irimi (MSU) Şekil-5 Mesaj Türü Uzuluk elirteci Değerleri Alt bitlik LI sahas 0-63 arasıdaki değerleri alabilir LI yi takip ede ve CRC de öceki yte say s 6 de az ise LI bu say y içerir Aksi halde LI değeri 63 e ayarlaır LI i değerii 63 olması mesaj uzuluğuu 63 yte e eşit ya da daha büyük olduğuu belirtir (Azami 273 yte) ir işaret birimii azami uzuluğu 279 yte dır: 273 yte veri + 1 yte başlık (Flag) + 1 yte (SN + I) + 1 yte (FSN + FI) + 1 yte LI (+ 2 bit yedek) + 2 yte CRC 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
8 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN aşlık (Flag) aşlık, yei bir işaret birimii başlagıcıı ve, varsa, öceki işaret birimii bitimii belirtir u işareti ikili düzede değeri 01111110 dır ir işaret birimi iletilmede öce MTP Seviye 2 karşı uç tarafıda başlık olarak algılaabilecek ardışık 1 değerli bitleri ardıa 0 ekleyerek sahte başlıkları ayıklar İşaret birimii alıdığı uçta MTP Seviye 2 işaret sahasıı ayıkladıkta sora ardışık 1 değerli bitleri ardıa eklee 0 bitlerii de kaldırarak mesajı asıl içeriğie ulaşılır İşaretleşme birimleri arasıdaki mükerrer başlıklar ayrıca kaldırılır Geriye Doğru Sıra Numarası (ackward Sequece Number, SN) SN, uzak işaretleşme oktası tarafıda işaretleşme birimii alıdığıa dair oay içi kullaılır SN alıdı oayı verile işaret birimii sıra umarasıı içerir (Aşağıdaki FI taımıa bakıız) Geriye Doğru elirteç iti (ackward Idicator it, I) I, durumu değiştirildiğide uzak işaretleşme ucu tarafıda verile egatif bir oay belirtir (Aşağıdaki FI taımıa bakıız) İleri Doğru Sıra Numarası (Forward Sequece Number, FSN) FSN işaretleşme birimii sıra umarasıı içerir (Aşağıdaki FI taımıa bakıız) İleri Doğru elirteç iti (Forward Idicator it, FI) FI, I gibi hataları giderilmesi içi kullaılır ir işaret birimi iletim içi hazır olduğuda işaretleşme oktası FSN yi (FSN = 0127) bir art r r CRC (Cyclic Redudacy Check) deetim değeri hesaplaarak iletilecek mesaja ekleir Mesaj alımasıı takibe uzak işaretleşme oktası CRC yi kotrol eder ve FSN i değerii karşı işaretleşme oktasıa göderilmek üzere hazırlaa mesajı SN sahasıa kopyalar Eğer CRC doğru ise geriye doğru mesaj göderilir Eğer CRC doğru değilse uzak işaretleşme oktası geriye doğru mesajı gödermede öce I i durumuu değiştirerek egatif bir oay belirtir İletimi başlata işaretleşme oktası egatif bir oay aldığıda bozuk mesajda başlayarak FI değerii değiştirip tüm mesajlar yeide göderir Yedi bitlik FSN 0-127 arası değerleri alabileceğide, bir işaretleşme oktası uzak işaretleşme oktasıda bir oay ihtiyacı olmada 128 adede kadar işaretleşme birimi göderebilir SN sahası uzak işaretleşme ucu tarafıda sıra dahilide doğru bir şekilde alıa işaretleşme birimii belirttiği gibi daha öce alımış tüm işaretleşme birimleri içi bir oayı ifade eder Öreği eğer bir işaretleşme oktası SN değeri 5 ola bir işaretleşme birimi alırsa takibe SN değeri 10 (I değiştirilmemişse), 6 da 9 a kadar tüm işaret birimleri içi başarılı iletimi ifade edecektir Hizmet ilgisi yte (Service Iformatio Octet, SIO) ir MSU daki SIO sahas 4 bitlik alt hizmet ve 4 bitlik servis belirteci alt sahalar içerir FISU ve LSSU lar SIO içermez http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 9 Alt hizmet sahası şebeke belirteci (Ulusal veya uluslar aras ) ve mesaj öceliği (0-3, 3 e yüksek öceliktir) değerlerii taşır Mesaj öceliği yalızca tıkama zamalar da dikkate al r, mesajlar iletim s ras deetlemek içi kullaılmaz Düşük öcelikli mesajlar tıkama aıda göz ardı edilebilirler İşaretleşme bağı test mesajları çağrı kurulumu mesajlarıda daha yüksek öceliğe sahiptirler Hizmet belirteci MTP kulla c s ta mlar (Aşağıdaki tabloya bakıız), böylelikle SIF içide taşıa bilgii ayıklamasıa olaak taır Hizmet elirteci 0 1 2 3 4 5 6 MTP Kulla c İşaretleşme Şebekesi Yöetim Mesajı (Sigalig Network Maagemet Message, SNM) Olağa akım Mesajı (Maiteace Regular Message, MTN) Özel ak m Mesaj (Maiteace Special Message, MTNS) İşaretleşme ağlatısı Deetim ölümü (Sigalig Coectio Cotrol Part, SCCP) Telefo Kulla c s ölümü (Telephoe User Part, TUP) ISDN Kulla c s ölümü (ISDN User Part, ISUP) Veri Kulla c s ölümü - Çağrı ve devre ile ilgili mesajlar (Data User Part, DUP) 7 Veri Kulla c s ölümü - Tahsisat kay t/iptal mesajla Şekil-6 Hizmet elirteç Değerleri İşaretleşme ilgi Sahası (Sigalig Iformatio Field, SIF) ir MSU daki SIF, yöledirme etiketi ve işaretleşme bilgisii (Öreği SCCP, TCAP ve ISUP mesaj verisi gibi) taşır LSSU ve FISU lar birbirie doğruda bağlı iki işaretleşme oktası arasıda alııp verildikleride bir yöledirme etiketi ya da SIO içermezler Yöledirme etiketlerie ilişki daha detayl bilgi MTP Seviye 3 bölümüde bulumaktad r CRC (Cyclic Redudacy Check) CRC değeri iletim hatalarıı tespiti ve düzeltilmesi içi kullaılır Detaylı bilgi I bölümüde verilmiştir MTP Seviye 3 MTP Seviye 3 SS7 şebekesideki işaretleşme oktaları arasıda mesaj yöledirmesii sağlar MTP Seviye 3 işlevsel olarak OSI Ağ Katmaıa karşılık gelmektedir 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
10 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN MTP Seviye 3 mesajları, mesaj işaret birimlerii işaretleşme bilgi sahasıdaki (SIF) etiketlere göre mesajlar yöledirir Yöledirme etiketi al c okta kodu (Destiatio Poit Code, DPC), başlata okta kodu (Origiatig Poit Code, OPC) ve işaretleşme bağı seçimi (Sigallig Lik Selectio, SLS) sahalar da oluşur Nokta kodları SS7 şebekesideki her işaretleşme oktasıı bezersiz olarak taımlaya ümerik adreslerdir ir mesajdaki alıcı okta kodu alıcı işaretleşme oktasıı belirttiğide, mesaj SIO daki servis belirteci tarafıda işaret edile uygu kulla c bölümüe (Öreği ISUP veya SCCP) dağıtılır Diğer işaretleşme oktalarıa yölee mesajlar aktarım yeteeklerie sahip işaretleşme oktaları (STP gibi) tarafıda iletilirler Mesajı iletileceği dış bağ, DPC ve SLS içideki bilgiye dayaarak yap l r ir ITU yöledirme etiketi 4 yte (Octet) kulla rke, bir ANSI yöledirme etiketi 7 yte kulla r (Şekil-7) Servis ilgisi yte Servis ilgisi yte Yöledirme 0 Alt Servis Servis Etileti 0 Saha elirteci Alt Servis Saha Servis elirteci 1 DPC Üye 1 DPC Düşük Sıra yte ı 2 DPC Yığı 2 2 it OPC Düşük it OPC Yüksek S ra 3 DPC Ağ 3 OPC Orta S ra yte 4 OPC Üye 4 4 it SLS/SLC 4 it OPC Yüksek S ra 5 6 OPC Yığı OPC Ağ 5 Yorumlamas Servis elirteci değerie göre değişir 7 3 it yedek İşaretleşme Liki Seçimi ITU-T SIO ve SIF 8 Yorumlamas Servis elirteci değerie göre değişir ANSI SIO ve SIF Şekil-7 ITU ve ANSI SIO ve SIF karşılaştırması http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 11 ANSI okta kodlar da 24 bit (3 yte) kulla l rke ITU-T okta kodlar da tipik olarak 14 bit kulla l r u yüzde ANSI ve ITU-T uyumlu şebekeler arasıda işaretleşme bilgisi alııp verilirke hem bir ANSI ve hem de bir ITU-T okta kodua sahip bir geçit STP, protokol çeviricisi veya müstakil bir işaretleşme oktası üzeride yöledirme gerçekleştirilmelidir (Not: Çi de ANSI ve diğer ITU-T şebekeleri ile uyumlu olmaya 24 bitlik ITU-T okta kodlar kulla l r) ANSI ve ITU-T şebekeleri arasıda ayrıca daha üst katma protokol ve işlevleri açısıda farklılıklar buluduğuda, şebekeler arası etkileşim daha karmaşık bir yapıdadır ir ANSI okta kodu şebeke, küme (Cluster) ve üyelik yte larıda oluşur (Öreği 224-19-0) Her yte 0-255 arasıda bir değer alabilir üyük şebekeli telekom firmaları kedilerie ataa bezersiz bir şebeke belirtecie sahipke daha küçük işletmecilere 1 de 4 e kadar bezersiz bir küme umaras tahsis edilir (Öreği 2-134-8) Şebeke umarası 0 kullaılmamakta ve 255 de gelecekteki kullaımlar içi ayrılmış durumdadır ITU-T okta kodları ikili düzede sayılar olup bölge, ala/şebeke ve işaretleşme oktas kimlik umaraları olarak ifade edilebilirler Öreği okta kodu 5557, 2-182-5 olarak ifade edilebilir (İkilik düzede 010 10110110 101) İşaretleşme ağı Seçimi (Sigalig Lik Selectio, SLS) Mesajı iletileceği bağı seçimi DPC ve İşaretleşme ağı Seçim sahas daki bilgiye göre yap l r SLS i kulla m amaçlar : Mesaj sıralamasıı doğru yapılması Ayı SLS e sahip iki mesaj her zama a- lıcısıa asle göderildiği sıra ile ulaşır Tüm etki bağlar üzeride trafiği yük degeli olarak paylaştırılması Teorik olarak eğer bir kullaıcı bölümü belirli aralıklarla mesajlar göderir ve SLS değerlerii çevrimsel sıralı (Roud-robi) tahsis ederse alıcıya doğru tüm hatlar aras da (irleştirilmiş hat kümesi içide) trafik seviyesi eşit olmal d r ANSI şebekeleride SLS sahas as l boyutu 5 bitte (32 değer) oluşmaktaydı Her bağ kümesii iki bağda oluştuğu birleştirilmiş bağ kümeleride (Toplam 4 bağ) her bağa eşit trafik dağılımı içi 8 SLS değeri ataırdı Acak büyüye şebekelerde 4 bağı üzeride yapıladırıla bağ kümeleride soru yaşamaya başlamıştır eş bitlik SLS ile her bağ kümeside beş bağı buluduğu birleştirilmiş bağ kümeleride (Toplam 10 bağ) 3 SLS değerii 8 bağ içi ve kala 2 bağ içi de 4 SLS değerii degesiz olarak ataması söz kousu oluyordu u soruu çözülmesi ve işaretleşme bağlarıda daha iyi yük degelemesi içi ANSI ve ellcore 8 bitlik SLS i (256 değer) uyarlad lar ITU-T uyarlamalarıda SLS, MTP mesajlarıda işaretleşme bağ kodu olarak yorumla r ITU-T TUP mesajlar da devre ta mlama koduu bir bölümü SLS sahas da depola r 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
12 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN MTP Seviye 3 trafiği arızalı bağ ve işaretleşme oktalarıda uzaklaştırır ve tıkama yaşadığıda trafiği deetim altıa alır MTP Seviye 2 ve 1 işlevleri yerie ATM (Asychroous Trasfer Mode) kulla labilir MTP seviye 3 içi ATM İşaretleşme Uyum Katmaı (Sigallig Adaptatio Layer, SAAL) kullaılabilir u kouda çalışmalar devam etmektedir ISDN Kulla c ölümü ISDN Kulla c s ölümü (ISUP) uçlardaki satraller aras da (Araya ve araa tarafları bağlı olduğu satraller) ses ve veri trafiğii taşıya devreleri kurulması, yöetilmesi ve çözülmesi içi kulla la protokolü ta mlar ISUP hem ISDN ve hem de ISDN olmaya çağrılar içi kullaılır Ayı satralde başlatıla ve solad - rıla çağrılar içi ISUP işaretleşmesi kullaılmaz Temel ISUP Çağrı Deetimi Şekil 8 de temel bir çağrı ile ilişkili ISUP işaretleşmesii göstermektedir Satral dışı bir umara aradığıda çağrıyı başlata SSP kediside hedef satrale (1a) kadar boş bir truk devresi ayırmak içi bir ISUP başlagıç adres mesajı (Iitial Address Message, IAM) göderir IAM başlata okta kodu, hedef okta kodu, devre ta mlama kodu (Şekilde devre 5 ), çevrile umara ve seçime bağlı olarak araya taraf umara ve adıı içerir Aşağıdaki örekte IAM başlata satrali bağlı olduğu STP tarafıda hedef satrale yöledirilir (1b) ir satrali, bir bağ hatası alteratif bir işaretleşme bağıı kullamaya zorulu kılmadıkça ayı işaretleşme liklerii çağrı boyuca kullaıldığıa dikkat ediiz 1a IAM 4a REL SSP STP 2b ACM 3b ANM 5b RLC SS7 Likleri STP 1b IAM 4b REL Ses Devresi Ta mlama Kodu = 5 2a ACM 3a ANM 5a RLC SSP Şekil-8 Temel ISUP işaretleşmesi http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 13 Hedef satral araa umarayı aaliz ederek araa uca hizmet suduğuu belirler ve söz kousu hattı rig işareti içi hazır olup olmadığıı kotrol eder Eğer hat müsait ise satral araa tarafı çaldırır ve başlata satrale geri doğru, diğer uca truk devresii ayrıldığıı belirtmek içi bir ISUP adres tamamladı mesajı (Address Complete Message, ACM) göderir [2a] (ağlı olduğu STP aracılığı ile) STP araa taraf telefouu çald ra satrale (2b) ACM yi yöledirir ve araya taraf ve araa taraf aras da ses devresii tamamlar Yukarıda gösterile örekte başlata ve soladıra satraller truk hatları ile doğruda bağlıdır Eğer doğruda bir bağlatı yoksa başlata satral bir ara satrale truk devresi tahsisi içi bir IAM göderir Ara satral devre tahsisi talebii oaylamak içi geri doğru bir ACM göderir ve yol üzerideki diğer satrale truk tahsisi içi başka bir IAM göderir u işlem hedef satrale ulaşılıcaya kadar ses devresii tamamlaabilmesi içi gerekli tüm truk lar tahsisi bitee kadar devam eder Araa taraf çağrıya cevap verdiğide çağrıyı soladıra satral rig işaretii gödermeyi keser ve bağlı olduğu STP aracılığı ile başlata satrale bir ISUP cevap mesaj (Aswer Message, ANM) göderir (3a) STP başlata satrale araa tarafı hattıı tahsis edile truk a bağladığıı belirte ANM yi yöledirir (3b) ve faturalama işlemi başlatılır Eğer araya taraf öce kapatırsa, çağrıyı başlata satral, satraller aras daki truk devresii çözülmesi içi bir ISUP çözme mesaj (Release Message, REL) göderir (4a) ağlı olduğu STP REL i soladıra satrale yöledirir (4b) Eğer araa taraf öce kapatırsa veya hat meşgul ise, soladıra satral başlata satrale çözme sebebii belirterek (Öreği ormal çözme veya meşgul) REL göderir REL i al mas üzerie solad ra satral araa ucu hatt da truk devresii keser, truk durumuu durağaa çevirir ve başlata satrale truk devresii uzak ucuu çözüldüğüü oaylamak içi başlata satrale bir ISUP çözme tamamladı (Release Complete, RLC) mesaj göderir (5a) aşlata satralde RLC yi (5b) ald - ğıda (veya ürettiğide) faturalama çevrimii soladırır ve bir soraki çağrıya haz rl k içi truk durumuu durağaa çevirir ISUP mesajları ayrıca çağrıı bağlatı aşamasıda da iletilebilirler (Öreği ISUP Cevap [ANM] ve Çözme [REL] mesajlar aras da) ISUP Mesaj Şekli ISUP bilgisi bir MSU u İşaretleşme ilgi Sahasıda (Sigallig Iformatio Field, SIF) taşıır SIF yöledirme etiketii takibe 14 bit ANSI ya da 12 bit ITU devre ta mlama koduu (Circuit Idetificatio Code, CIC) içerir CIC başlata satral tarafıda çağrıyı taşımak üzere ayrıla truk devresii belirtir CIC u takibe mesajı kalaı içeriğii taımlaya mesaj türü (Öreği IAM, ACM, ANM, REL, RLC) sahas buluur (Aşağıdaki şekle göz atıız) 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
14 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN Servis ilgisi yte Servis ilgisi yte Yöledirme 0 Alt Servis Servis Etileti 0 Saha elirteci Alt Servis Saha Servis elirteci 1 DPC Üye 1 DPC Düşük Sıra yte ı 2 DPC Yığı 2 2 it OPC Düşük it OPC Yüksek S ra 3 DPC Ağ 3 OPC Orta S ra yte 4 OPC Üye 4 4 it SLS/SLC 4 it OPC Yüksek S ra 5 OPC Yığı 5 CIC Düşük Sıra yte ı 6 OPC Ağ 6 4 it Yedek 4 it CIC Yüksek S ra 7 3 it yedek İşaretleşme Liki Seçimi 7 Mesaj Türü 8 9 2 it Yedek CIC Düşük Sıra yte ı 6 it CIC Yüksek S ra 8 Yorumlamas Mesaj Türü değerie göre değişir 10 Mesaj Türü ITU-T ISUP Mesa 11 Yorumlamas Mesaj Türü değerie göre değişir ANSI ISUP Mesa Şekil-9 ISUP Mesaj Şekli Her ISUP mesaj zorulu sabit uzuluklu parametreleri içere sabit bir bölüme sahiptir aze zorulu sabit bölüm yal zca mesaj türü sahas içerir Zorulu sabit bölümde sora zorulu değişke bölümü ve/veya seçime bağlı bölüm buluabilir Zorulu değişke bölümü zorulu değişke uzuluklu parametre bölümüü içerir Seçime bağlı bölüm bir yte lık parametre koduu takibe uzuluk belirteci (Takip ede yte lar) ile taımlaa seçime bağlı parametreleri içerir Seçime bağlı parametreler herhagi bir sırada olabilirler Eğer seçime bağlı parametreler eklemişse, seçime bağlı parametreleri sou tüm bitleri s f r ola bir yte ile belirtilir aşlagıç Adres Mesajı (Iitial Address Message, IAM) ir aşlagıç Adres Mesajı (Iitial Address Message, IAM) her satral taraf da araya ve araa taraf arasıda hedef satrale devre bağlaaa kadar devrei tamamlaması içi ileri yöde iletilir ir IAM araa umarayı zorulu değişke http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 15 bölümüde içerirke ve araa tarafı adı ve umarasıı seçime bağlı bölümde içerebilir K o u m ANSI aşlagıç Adres Mesajı ITU aşlagıç Adres Mesajı Değer = 1 Değer = 3 Zorulu Sabit ölümü Değer = 0 Eğer Seçime bağlı bölüm yoksa Zorulu Değişke ölümü Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Değer = 1 Değer = 3 Zorulu Sabit ölümü Değer = 0 Eğer Seçime bağlı bölüm yoksa Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Zorulu Değişke ölümü Şekil-10 ANSI ve ITU-T aşlagıç Adres Mesajı (Iitial Address Message, IAM) Şekli Adres Tamamlad Mesaj (Address Complete Message) ir Adres Tamamlad Mesaj (Address Complete Message, ACM) geri yöde uzak uca truk devresii ayrılmış olduğuu belirtilmesi içi göderilir aşlata satral bir ACM mesajıa araya taraf hatt, araya tarafta araa ta- rafa doğru ses devresii tamamlamak içi truk a bağlar aşlata satral ayrıca araya taraf hatt a çalma sesii (Rig toe) göderir K o u m ANSI Adres Tamamlad Mesa ITU-T aşlagıç Adres Mesajı Zorulu Sabit ölümü Zorulu Değişke ölümü Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Zorulu Sabit ölümü Zorulu Değişke ölümü Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Şekil-11 ANSI ve ITU-T Adres Tamamladı Mesajı şekli Eğer Seçime ağlı ölümüm aşlagıç Koumu 0 ise seçime bağlı bölüm bulumuyor demektir 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
16 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN Araa taraf cevap verdiğide soladıra satral çalma sesii keser ve başlata satrale bir Cevap Mesaj (Aswer Message, ANM) göderir aşlata satral araya taraf hatt ayrılmış truk a bağladığıı doğruladıkta sora faturalama çevrimii başlatır K o u m ANSI Cevap Mesa ITU-T Cevap Mesa Zorulu Sabit ölümü Zorulu Değişke ölümü Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Zorulu Sabit ölümü Zorulu Değişke ölümü Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Şekil-12 ANSI ve ITU-T Cevap Mesajı şekli Eğer Seçime ağlı ölümüm aşlagıç Koumu 0 ise seçime bağlı bölüm bulumuyor demektir Çözme Mesaj (Release Message) ir Çözme Mesaj (Release Message, REL) herhagi bir yöde belirtile sebepte ötürü devrei çözüldüğüü belirtmek içi göderilir ir REL, araya veya araa taraf çağrıyı soa erdirdiğide göderilir (Nede Kodu 16) ir REL ayrıca eğer araa taraf hattı meşgul ise geri istikamette göderilir (Nede Kodu 17) K o u m ANSI Çözüm Mesa ITU-T Cevap Mesa Zorulu Sabit ölümü Değer = 2 Değer = 0 Eğer Seçime bağlı bölüm yoksa Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Zorulu Değişke ölümü Zorulu Sabit ölümü Değer = 2 Zorulu Değişke ölümü Dizi tekrar edebilir Seçime ağlı ölüm Değer = 0 Şekil-13 ANSI ve ITU-T Çözüm Mesajı Şekli Çözme Tamamlad Mesaj (Release Complete Message) ir Çözme Tamamlad Mesaj (Release Complete Message, RLC) REL i ters yöüde uzak uca truk devresii çözülme işlemii oaylamak ve faturalama çevrimie so vermek içi göderilir http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 17 K o u m 1 SIO ve Yöledirme Etiketi 1 SIO ve Yöledirme Etiketi 8 CIC Düşük Sıra yte ı 5 CIC Düşük Sıra yte ı 9 2 it Yedek 6 it CIC Yüksek S ra 6 4 it Yedek 4 it CIC Yüksek S ra 10 Mesaj Türü = 16 Zorulu Sabit ölüm 7 Mesaj Türü = 16 Zorulu Sabit ölüm ANSI Çözme Tamamlad Mesa ITU-T Çözme Tamamlad Mesa Şekil-14 ANSI ve ITU-T Çözme Tamamladı Mesajı şekli Telefo Kulla c s ölümü (Telephoe User Part, TUP) Düyada baz ülkelerde (Öreği Çi) Telefo Kulla cısı ölümü temel çağrı işlemlerii desteklemektedir TUP yal zca aalog devreleri idare eder; say sal devre- ler ve veri iletim yeteekleri Veri Kullaıcısı ölümü tarafıda sağlaır İşaretleşme ağlatısı Deetim ölümü (Sigalig Coectio Cotrol Part) SCCP MTP Seviye 3 üzeride bağlatıya yöelik (Coectio-Orieted) ve bağlat ya yöelik olmaya (Coectioless) şebeke hizmetlerii sağlar MTP Seviye 3, mesajları belirli işaretleşme oktalarıa adreslemelerie olaak taıya okta kodlar sağlarke, SCCP mesajları (Alt sistemler olarak adlad r la) belirli uygulamalara adreslemesii olaak taıya alt sistem umaralarıı sağlar SCCP, ücretsiz telefo (800 lü hatlar), arama kartları, yerel umara taşıabilirliği (Local Number Portability, LNP) ve kablosuz dolaşım (GSM) gibi TCAP bazl hizmetler içi taşıma katmaı olarak kullaılır Geel Adres Çevrimi (Global Title Traslatio) SCCP ayrıca bir STP i, işaretleşme mesajı içide bulua çevrilmiş rakamlarda (Geel adres) hedef işaretleşme oktası ve alt sistem umarasıı belirleme işlemi ola geel adres çevrimii gerçekleştirebilmesii sağlar Geel adresi oluştura rakamlar talep edile hizmetle ilgili herhagi bir dizi rakam (Çevrile 800 lü umara, arama kart umaras [PIN umaras ] veya mobil aboe kimlik umaras [Mobile Subscriber Idetificatio Number, MSIN]) olabilir STP ler geel adres çevrimii sağladığıda başlata işaretleşme oktaları ilgili hizmet içi alıcı okta kodu veya alt sistem umarasıı bilmek zoruda değildirler Yal zca STP lerde ilgili hizmetler ile ilişkiledirilmiş hedef okta kodları ve alt sistem umaralar bir veri taba tutulmas a ihtiyaç duyulur 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
18 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN SCCP Mesaj Şekli Servis ilgisi yte Servis ilgisi yte Yöledirme 0 Alt Servis Servis Etileti 0 Saha elirteci Alt Servis Saha Servis elirteci 1 DPC Üye 1 DPC Düşük Sıra yte ı 2 DPC Yığı 2 2 it OPC Düşük it OPC Yüksek S ra 3 DPC Ağ 3 OPC Orta S ra yte 4 OPC Üye 4 4 it SLS/SLC 4 it OPC Yüksek S ra 5 OPC Yığı 5 Mesaj Türü 6 7 3 it yedek OPC Ağ İşaretleşme Liki Seçimi 6 Yorumlamas Servis elirteci değerie göre değişir 8 Mesaj Türü ITU-T SCCP Mesa 9 Yorumlamas Mesaj Türü değerie göre değişir ANSI SCCP Mesa Şekil-15 SCCP Mesaj Şekli Hizmet ilgisi yte (Service Iformatio Octet, SIO) Hizmet elirteci (Service Idicator) SCCP içi 3 (İkili düzede 0011) olarak kodlamıştır SCCP mesajları bir MSU u İşaretleşme ilgisi Sahası da (Sigallig Iformatio Field, SIF) buluur SIF yöledirme etiketii takibe SCCP mesaj içeriğii taşır SCCP mesajı, mesajı kalaıı içeriğii taımlaya bir yte lık mesaj türü sahasıda oluşur (Şekil-15) Her SCCP mesaj zorulu bir sabit bölüm (Zorulu sabit uzuluklu parametreler), zorulu değişke bölüm (Zorulu değişke uzuluklu parametreler) ve sabit ve değişke uzuluklu sahaları içerebile bir seçime bağlı bölümde oluşur Her seçime bağlı parametre bir yte lık parametre koduu takibe bir uzuluk belirteci (Takip ede yte lar) ile taımlaır Seçime bağlı parametreler herhagi bir s rada olabilirler Eğer seçime bağlı parametreler eklemişse seçime bağlı parametreleri sou tüm bitleri sıfırda oluşa bir yte ile belirtilir http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 19 İşlem Yeteekleri Uygulama ölümü (Trasactio Capabilities Applicatio Part) TCAP, SCCP bağlatıya yöelik olmaya hizmeti kullaılıp işaretleşme oktaları arasıda ses dışı bilgii alış verişii destekleyerek akıllı şebeke (Itelliget Network, IN) hizmetlerii geliştirilmesii olaaklı kılar ir SSP çevrilmiş bir 800 ya da 900 lü umara ile ilişkiledirilmiş yöledirme umaralarıı belirlemek içi TCAP i kullaarak bir SCP yi sorgular SCP de SSP ye yöledirme umaralar içere cevab (ir hata ya da red cevab da olabilir) geri dödürmek içi TCAP i kulla r Arama kartlar da ayr ca TCAP sorgulama ve cevapları ile doğrulaırlar ir mobil telefo aboesi dolaşım sırasıda yei bir mobil aahtarlama merkezi (Mobile Switchig Ceter, MSC) alaıa girdiğide dahili misafir koum kaydı aboei merkez koum kayd da (Home Locatio Register, HLR) TCAP mesajlar içide taşıa mobil uygulama bölümü (Mobile Applicatio Part, MAP) bilgisii kullaarak aboei hizmet bilgisi profilii talep eder TCAP mesajlar bir MSU u SCCP bölümü içide taşıır ir TCAP mesajı bir işlem bölümü ve bir bileşe bölümüde oluşur İşlem ölümü İşlem bölümü paket tür belirtecii içerir Yedi adet paket türü bulumaktadır: Tek yölü (Uidirectioal): ileşe(ler)i yalızca bir yöde iletir (Cevap beklemez) İzi ile sorgulama: TCAP işlemii başlatır (Öreği bir 800 sorgulamas ) Al c uç işlemi soa erdirebilir İzi olmaksızı sorgulama: TCAP işlemii başlatır Alıcı uç işlemi soa erdiremeyebilir Cevap: TCAP işlemii soa erdirir İzi ile bir 800 sorgulamasıa cevap 800 lü umara ile ilişkiledirilmiş yöledirme umaralar içerebilir İzi ile Görüşme: ir TCAP işlemie devam edilir Hedef uç işlemi soladırabilir İzi olmaksızı Görüşme: ir TCAP işlemie devam edilir Hedef uç işlemi solad ramayabilir İptal: Aormal bir durumda ötürü işlemi soa erdirir İşlem bölümü ayrıca başlata işaretleşme oktası ile ilişkiledirilmiş aşlata İşlem Kimliği (ID) ve hedef işaretleşme oktası ile ilişkiledirilmiş Cevap Vere İşlem Kimliğii içerir ileşe ölümü ileşe bölümü bileşeleri içermektedir Altı tür bileşe bulumaktadır: 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
20 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN Çağrı (Ivoke) [So]: ir operasyou çağırır Öreği İzi ile bir sorgulama işlemi, çevrile 800 lü umaraı SCP çevrimii talep etmek içi Çağrı [So] i- çerebilir Çağrı [So Değil]: Çağrı [So] bileşeie bezerdir acak takibe bir ya da daha bileşe buluur Cevab Dödür (Retu Result) [So]: Çağrıla bir operasyou soucuu dödürür ileşe cevaptaki so bileşedir Cevabı dödür [So Değil]: Cevabı Dödür [So] bileşeie bezerdir acak takibe bir ya da daha bileşe buluur Hatayı Dödür: Çağrıla bir operasyou başarısız bitimii rapor eder Ret: Yalış bir paket türü veya bileşei alıdığıı belirtir ileşeler TCAP tarafıda icelemeye uygulamaya has veriyi de taşıya parametreleri de içerirler IP üzeride SS7 (SS7 over IP) Telefo şirketleri, ses trafiğii IP ağları üzeride taşıması gelişe tekoloji sayeside daha ucuz hale geldiğide kamusal telefo ağlarıdaki (PSTN) ses trafiğii IP ağları üzerie kaydırma eğilimidedirler ir VoIP ağı ses trafiğii daha ucuza taşıyabilmektedir zira IP telefo tekolojisi eldeki bat geişliğii daha verimli olarak kullaılabilmesie olaak taımaktadır ir PSTN şebekeside uçta uca bir ses çağrısı içi 64 Kbps lik bir kaala ihtiyaç duyulmaktadır VoIP ağıda ise sayısallaştırılmış ses verisi sıkıştırılarak bir IP ağı üzeride taşıır; böylelikle ayı kapasitedeki bir kaal üstüde daha fazla sayıda çağrı e az PSTN kaliteside gerçekleştirilebilir IP tabalı taşıma telekomüikasyo edüstriside hızla yaygılaşmaktadır Uzak mesafe telefo trafiğii bir IP ağı üzeride yöledirilmesi kovasiyoel yötemlerle karşılaştırıldığıda öemli maliyet avatajı sağlamaktadır Ayrıca büyük esekli sağlaya IP erişim stadartları da geliştirilmektedir IETF (Iteret Egieerig Task Force) İşaretleşme Taşıma Grubu (Sigallig Trasport Group) IP düyasıda SS7 işaretleşme yeteeklerii kullaılabilmesi ve SS7 protokolüü softswitch mimarileride kulla lmas olaakl k lmak içi SIGTRAN (SIGallig TRANsport) protokolüü taımlamıştır SIGTRAN olarak bilie stadartlar SS7 işaretleşme bilgisii, SS7 i tüm özellikleri koruarak IP ağları üzeride taşımasıı sağlar SIGTRAN SS7 yığııı ayrıştırarak, SS7 katmalarıı IP taşıma katmaı üzeride haberleşmesie olaak taır u mimari aşağıdaki şekilde gösterilmektedir SIGTRAN taşıma protokolü olarak MTP yerie, kullaıcı bölümlerii ayırıp, buları karşılık gele IP altyapısı üzerie geçirir Ayr ca SS7 sistemlerideki gereksiimleri karşılamak içi bilgii güveilir bir şekilde taşımasıı sağlamak amacıyla yei bir IP taşıma protokolü ola SCTP (Stream Cotrol Trasmissio Procotol, RFC 2960 ve RFC 3309) ta mlamıştır http://wwwyasikaplacom/
Numara 7 İşaretleşmesi (Sigallig System Number 7, SS7) 21 İşaretleşme Geçidi (SG) SS7 Ağı E1 MTP S3 MTP S2 MTP S1 M3UA SCTP IP Uygulama IP Ağı I SCTP S U SIP P IP MGCP M3UA SCTP IP IP Ortam Geçidi Deetçisi (MGC) Şekil-16 SIGTRAN Mimarisi SIGTRAN şu ada daha çok PSTN ve IP ağları arasıda bir ara yüz olarak kullaılmaktadır; İşaretleşme Geçidi (Sigallig Gateway) ve Ortam Geçidi Deetçisi (Media Gateway Cotroller) arasıda bilgi alış verişii sağlamaktadır Acak ileride daha çok faydal olacakt r (Öreği farklı Softswitch ler arasıda haberleşmei sağlaması gibi) Şu aki mimaride İşaretleşme Geçici (SG) kovasiyoel SS7 işaretleşme liklerii soladırmakta ve MTP işlevlerii gerçekleştirmekte fakat MTP Seviye 3 ve diğer katmalar içi işaretleşme bilgisi, kovasiyoel bir satral gibi yöledirmeleri ve bağlatıları idare ede Ortam Geçidi Deetçisie (MGC) bir IP bağlatısı üzeride göderilmektedir u mimari üzerideki değişiklikler MTP Seviye 2, SCCP, ISUP ve diğer protokol katmalar içi kulla c uyum katmalar ta mlamas yla deetçi cihazda uzak bir koumda uygulaabilmelerii sağlar IP ağları üzeride taşıa SS7 mesajları, ITU SS7/C7 stadartları ile belirtilmiş performas kriterleri ve kullaıcı bekletilerii karşılamalıdırlar Öreği ITU stadardı ISUP IAM mesajı göderildikte sora uçta uca çağrı kurulumu içi sürei 20 ila 30 saiyeyi geçemeğeceğii taımlasa da kullaıcılar daha hızlı cevap süresi beklerler u yüzde IP ağları ITU stadartları ve kullaıcı bekletilerii karşılamak içi iyileştirilmeli veya yeide tasarlamalıdırlar Aşağıdaki tabloda öemli SS7 stadartlarıı içere dökümalar yer almaktadır: Seviye ITU Stadard ANSI Stadar JTC (Japo) Stadard MTP Seviye 2 ITU Q701 - Q703, 1992 ANSI T11112-3, 1992 JT-Q701 - JT-Q703, 1992 MTP Seviye 3 ITU Q704 - Q707, 1992 ANSI T11114-7, 1992 JT-Q704 - JT-Q707, 1992 SCCP ITU Q711 - Q714, 1992 ANSI T1112, 1992 JT-Q711 - JT-Q714, 1992 TUP CCITT Q721 - Q724, 1988 - - ISUP ITU Q761 - Q764, 1992 ANSI T1113, 1992 JT-Q761 - JT-Q764, 1992 TCAP ITU Q771 - Q775, 1992 ANSI T1114, 1992 JT-Q771 - JT-Q775, 1992 2008 Yasi KAPLAN - Tüm haklar sakl d r
22 Veri Haberleşmesi - Yasi KAPLAN Özet SS7 şu ada telefo altyapıları içi vazgeçilmez bir alt yapı bileşeidir IP ağlarıdaki devrimsel gelişmelere rağme, kovasiyoel telefo sistemlerie yap la yat - r mlar devam etmektedir SS7 protokolüe duyula gereksiim ve protokolü öemi de her geçe gü artmaktadır SS7 servis sağlayıcıları ara bağlatı seçeekleri kousuda seçeekleri artırdığı gibi servisleri geiş kullaıcı tabaıa ulaştırılabilmesii sağlamaktadır SS7 üzerie geliştirile ve üçücü esil (3G) şebekelerde ö- emli role sahip olacak WIN ve CAMEL gibi yei stadartlar da ortaya ç kmaktad r Çok uzu bir süre daha özellikle IP bazlı SS7 ağlarıı yaygılaşması ile ağ altyap - lar da SS7 i öemli rolü devam edecektir http://wwwyasikaplacom/