Uluslararası Aratırmalar Dergs The Journal of Internatonal Socal Research Clt: 4 Sayı: 17 Volume: 4 Issue: 17 Bahar 2011 Sprng 2011 TÜRKYE DE LSANSÜSTÜ DÜZEYDE YAPILAN DSPLNLER ARASI MÜZK ARATIRMALARI VE SONUÇLARI THE INTERDISCIPLINARY MUSIC RESEARCHES DONE AT GRADUATE LEVEL IN TURKEY AND THEIR RESULTS Ahmet Serkan ECE* Canan ÇET** Özet Blmsel aratırmaların hızla çoalması le farklı alanlarda olduu gb aynı alanda aynı konu üzerne çalıılmı brçok aratırmaya ulaılması sonucunda, yapılmı olan aratırmaları br araya getrerek nceleyen deerlendren aratırmalara htyaç duyulmaya balanmıtır. Bu aratırmada; müzkle hang dsplnler arası, ne kadar aratırma yapıldıı, hang sonuçlara ulaıldıı ve müzkle der alanların nasıl lklendrldn belrlemek amaçlanmıtır. Yapılan çalıma, ülkemzde lsansüstü düzeyde yapılan dsplnler arası müzk aratırmalarının ve sonuçlarının tartıılarak ncelend, verlern doküman ncelemesyle oluturulduu, sonuçların açıklanıp yorumlandıı betmsel br aratırmadır. Aratırmaya dahl edlen çalımalar, alanlara göre 6 gruba ayrılarak deerlendrlmeye çalıılmıtır. En çok müzk ve örenme, en az müzk tedav/egzersz alanında aratırma bulunduu ve büyük çounluunun yüksek lsans sevyesnde tamamlanmı oldukları gözlenmtr. Aratırmaların sonuçları se konularına göre 3 gruba ayrılarak deerlendrlm, elde edlen bulgular yorumlanarak sonuçlandırılmı ve alana özgü önerler sunulmutur. Anahtar Kelmeler: Aratırmaları, blm, Dsplnler Arası Aratırmaları, üstü Aratırmaları. Abstract Wth the rapd growth of scentfc examnaton t has been reached lots of researches studed n dfferent felds on the same topc n the same feld and so t s needed to start the research that has been examnng and evaluatng the examnatons done by brngng them together. In ths study t s amed to determne how much research n whch nterdscplnary musc was done, whch results were acheved and how the musc was assocated wth other felds. Ths study s a descrptve examnton * Doç. Dr., Abant zzet Baysal Ünverstes Fakültes Güzel Sanatlar Bölümü. ** Abant zzet Baysal Ünverstes Blmler Ensttüsü Örencs.
- 600 - done by examnng the results of the dscussons of the nterdscplnary postgraduate level musc researches n our country, creatng data of the docoment examnaton and explanng and nterpretng the results. The studes ncluded n the research were evaluated by dvdng nto 6 groups accordng to the felds. It was seen that most of the nvestgatons belong to musc and learnng but least of them belong to musc and treatment/exercse and the vast majorty of the researches were completed at postgraduate level, the results of research were evaluated by dvdng nto 3 groups, the fndngs were concluded by nterpretng and feld-specfc recommendatons were presented. Key Words: Musc Research, Muscology, Interdscplnary MuscResearches, Postgraduate Musc Researches 1.Gr Esk çalardan bu yana nsanlar kendlern ve çevrelern tanımak, karılatıkları problemlere çözüm yolları bulablmek çn doru blglere ulama çabası çndedr. Blm, teknolojk gelmelern de saladıı olanaklarla, nsanların htyaçları dorultusunda sstematk yöntemlerle doru blglere ulamaktadır. Ulaılan yen blgler, yen beklentlere ve htyaçlara sebep olduu çn blm alanında yapılan çalımalar her geçen gün artmaktadır. Blm alanında yapılan her çalıma; kendnden öncek çalımalar çn sonuçları pektrc ya da tamamlayıcı, kendnden sonrak çalımalar çnse br kaynak ntelndedr. Yapılan çalımalara paralel olarak br gelm sürec göstermektedr blm. Ulaılan yen blglern artmasıyla, blmsel aratırmaların sayısı da hızla artmaktadır. Blmsel aratırmaların artması le brlkte, yapılan aratırmaları nceleyen deerlendren aratırmalara htyaç duyulmaya balanmıtır. Günümüzde artık brçok farklı alanda, farklı problemler üzerne aratırmalar bulunduu gb, aynı konuyla lgl brden çok aratırmaya da ulaılmaktadır. Br problem çn daha güvenlr sonuçlara ulaablmek amacıyla, aynı konu üzernde yapılmı brçok aratırma bulunmaktadır. Daha güvenlr sonuçlara ulaablmek amacıyla aynı konu üzerne yapılan bu aratırma sonuçlarının her zaman brbrn destekler ntelkte olmadıının gözlenmes le, gderek çoalan aratırmalar sonucunda, daha önce yapılmı olan çalıma sonuçlarının br araya getrlerek deerlendrlmesn gerektrmtr. Akgöz (4:107) ün belrtt gb Günümüzde blmsel çalımaların sayısı hızla artmaktadır. Belrl br konuda yapılmı, brbrnden baımsız çalımalarda sıklıkla brbrnden farklı sonuçlara ulaılmaktadır. Bu blg yıınını yorumlamak ve yen çalımalara yol açmak çn, kapsayıcı ve güvenlr ntelkte üst çalımalara htyaç vardır. (Akt: Özcan, 8:3) Benzer sonuçlara ulaılan çalımalar se aratırmaların güvenrlln artırmaktadır. Bu çalımaların da hang konular üzerne çalııldıı ve hang sonuca varıldıının ortaya konması çn br araya toplanması gerekmektedr. Yen yapılacak olan aratırmalar çn daha önce hang alanlarda ne kadar aratırma yapılmı olduu,
- 601 - bu çalımaların hang konular üzernde durduunu gösteren ve sonuçlarını betmleyen aratırmalar önem taımaktadır. Blmsel çalımaların çoalması ve aynı konu üzerne yapılan brçok aratırmanın bulunması sonucunda, yen aratırmalar çn konu seçm daha öneml br hal almıtır. Yapılacak olan yen aratırmalarda seçlen konunun, daha önce yapılmı olan aratırmaların sonucuna br katkı salayacak ntelkte olması veya daha önce çalıılmamı br problem üzerne olması gerekmektedr. Belrl br konu üzerne yapılan aratırmaların br araya toplanması ve sonuçlarının deerlendrlmes, yapılacak olan yen aratırmalarda salam br lteratür oluturması ve konu seçmnde yol göstermes bakımından da büyük önem taımaktadır. 1.1. Alanında Yapılan üstü Aratırmalar Müzn, lsans düzeynde ünverstelere lk gr, Ege Ünverstes Güzel Sanatlar Fakültes nde gerçekletrlmtr. Aynı alandak lk yüksek lsans programı (1977) le doktora programı (1982) yne bu fakültede lgl bölümün grmyle açılmıtır. Öretm Kanunu nun çıktıı 1982 yılına kadar, yalnız Ege Ünverstes Musk Bölümü nde yapılmakta olan lsans ve lsansüstü müzk örenm, YÖK ün kurulmasıyla ülke düzeynde gündeme gelmtr. Çünkü bu yasayla üç büyük kentmzdek Devlet Konservatuvarları le sayıları dörde çıkmı olan Bölümler, ünverste çatısı altına alınarak, lsans örenm vermeye balamıtır. Bunlara geçmler daha az olan Türk Musks Devlet Konservatuvarlarını da eklersek olayın önem kendlnden anlaılır. Bu kurumlara zamanla lsansüstü programlar açılmıtır (Gedkl, 1999:89). Günümüzde artık brçok farklı ünverstede, farklı ensttülere balı olarak yürütülen lsansüstü programlar bulunmaktadır. Yapılan tarama sonucunda, müzk alanında 28 ünverstede brbrne benzer çerklerde, programın amaç ve hedefler dorultusunda oluturulmu dersler barındıran yüksek lsans programlarının yürütüldüü belrlenmtr. 1 Blmler, Blmler ve Güzel Sanatlar Ensttülernden brne balı olarak yürütülen bu programlar;, Öretmenl, Blmler, Blmler ve Teknolojs,, ve Sahne Sanatları Kompozsyon, ve Sahne Sanatları Blmler, ve Sahne Sanatları Performans, oloj olarak daılım göstermektedr. Ensttülere balı farklı/benzer smlerdek lsansüstü programlarda müzkle lgl alan üzerne yapılmı [ çalgılar (yapım, tarh özellkler, çalma teknkler), bestecler (Türk ve dünya tarhnden besteclere at yaam öyküler, eserlernn çalıma ve yazım teknkler, Türk ve dünya sanat hayatına yaptıkları katkılar), eserler ( Türk ve dünya müzk tarhndek farklı dönemlere at, farklı formda yazılmı olan eserlern armonk ve çalgısal olarak çerklernn çözümlenmes), metotlar (seslendrme / çalıma teknkler), müzk dersler (geçmten günümüze müzk ders öretm programları ve derslern çerkler, kredler), müzk bölümü örencler ve müzk öretmenlernn programlarla, derslerle olan sorunları, beklentler vb, özel yetenek sınavları (özel yetenek sınavlarını etkleyen durumlar, sınavlardak katsayılar, bu katsayıların yerletrmedek oranları ve ayrıca özel yetenek sınavları le öretm programında yer alan derslern brbr le olan lkler, müzk türler ] lsansüstü çalımalarının olduu blnmektedr. 1 http://www.yukseklsans.com.tr/ (26.03.2010)
- 602 - Blmn; yapılan çalımalarla paralel olarak lerledn düünürsek, yen yapılacak olan br çalımanın; htyaç duyulan br eks tamamlayacak, br htyacı karılayacak, daha sonrak çalımalara katkı salayacak br ntelkte olması gerekt düünülmektedr. Bu aratırma; müzn en çok hang alanlar le dsplnler arası çalımalarda yer aldıının saptanması ve bu çalımalarda ortaya çıkan sonuçların karılatırılarak rdelenmes amacını taımaktadır. Ayrıca müzk ve farklı dsplnler arası yapılmı olan aratırmaların br araya getrlmes, müzkle hang dsplnler arası aratırmalar yapıldıı, aynı dspln üzerne farklı yer ve zamanlarda ne kadar aratırma yapıldıı, hang konular üzernde durulduu, hang sonuçlara ulaıldıı, der alanlar ve müzn nasıl lklendrldnn belrlenmes, yne bu aratırmanın amaçları kapsamındadır. Köklü (s:177) nün aktardıı br çalımada Glass (1977) a göre; sosyal ve davranı blmlernde tek br deneyn ya da çalımanın yeternce kesn cevaplar saladıı seyrek olarak gerçeklemektedr. Bu açıdan, benzer aratırma sorularını açıklayan çalımaların sentez ve bütünletrlmes önem kazanmaktadır. (Özcan, 8 s:6) 2.Lteratür Yapılan taramalar sonucunda dsplnler arası müzk aratırmalarının ncelend, aratırma sonuçlarının tartııldıı çalımalara rastlanılmamı olup, farklı dsplnlerde yapılan benzer aratırma sonuçlarının statstksel olarak analz edld meta analz çalımaları bulunmaktadır. Rudy (1) meta analz, brçok aratırma sonucunun ortak br ölçü brmne çevrlerek karılatırılmasını ve statstksel lemlerle etk büyüklüklernn hesaplanmasını salamak olarak tanımlarken; Durlak (1995) meta analzn blmsel aratırmada br lteratür tarama yöntem olduunu, der lteratür tarama yöntemlernden farkının, aratırma bulgularının br araya getrlp bütünletrlmesnde ve analznde statstksel yöntemler temel alması olduunu fade etmektedr (Akt: ahn, 5 s:29) Ülkemzde 0 l yıllarla brlkte: blgsayar destekl dl örenme, Uzunboylu, Özçınar (9); blgsayar destekl öretm, Camnalbur (8); blgsayar tutumunda cnsyet, Topçu (9); uzaktan etm, ahn (5); kavram hartaları, Günhan (9); etm yönetclernn cnsyet ve hzmetç etm durumunun göreve etks, Özcan (8); tarımsal uygulama, Küçükönder (7); kategork verler, Yıldız (9); özel etm, Karasu (9); yaam verler, Karasoy, Ata (8); ve özellkle tıp alanında [ahn (1999), Demrel (5)], meta analz çalımalarının sayıca artarak yer almaya baladıı lsansüstü tez ve aratırmalarının bulunduu blnmektedr. Meta analz yöntemnde; br alanın baka br alan üzerne olan etks ncelenmekte, belrlenen bu k alan üzerne farklı yer ve zamanlarda yapılmı olan aratırma sonuçları br araya getrlerek etk büyüklüü hesaplanmaktadır. Bu aratırma; aynı alan üzerne yapılmı olan aratırma sonuçlarını br araya getrmes bakımından meta analz yöntemne benzemekle brlkte, alan uzmanlarıyla yapılan görümeler sonucunda, müzn, sınırlılıkla belrlenen farklı dsplnlerdek brçok aratırmayı (deneysel ve/veya betmsel ) ve sonuçları brlkte tartımasından dolayı meta analz aratırmaları dıında tutulmutur.
3.Yöntem - 603 - Bu aratırma, ülkemzde lsansüstü düzeyde yapılan dsplnler arası müzk aratırmalarının ve sonuçlarının tartıılarak ncelend, verlern doküman ncelemesyle oluturulduu, betmsel br aratırmadır. Kaptan (1998:59) a göre betmleme aratırmaları, mevcut olayların daha öncek olay ve koullarla lklern de dkkate alarak, durumlar arasındak etklem açıklamayı hedef alır. Doküman ncelemes, aratırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında blg çeren yazılı materyallern analzn kapsar. Ntel aratırmalarda doküman ncelemes tek baına br ver toplama yöntem olablece gb der ver toplama yöntemler le brlkte de kullanılablr (Yıldırım, mek, 6:187). Aratırmanın evrenn, ülkemzde lsansüstü düzeyde yapılmı, farklı dsplnlern müzk le lklendrld tüm tezler oluturmaktadır. Aratırmanın örneklemn se YÖK tez tarama katalogundan ulaılablen ve Türkçe yayınlanmı olan farklı aratırma modellernn kullanıldıı 42 lsansüstü (yüksek lsans-doktora) tez oluturmaktadır. Örneklemn oluturulmasında özellkle etm ve etmn farklı alanlarının müzkle olan lklernn rdelend çalımalar alınmı, tıp, reklam müzkler, blgsayar (blgsayar kullanımı/yazılımlar/yazılımların etks/blgsayar destekl analz), pedagojk temeller (yaklaım), hareket analz, mmarlık, akustk, pskoloj, klk ve özdüzenleme alanlarında yapılan çalımalar le müzn kend alt dsplnlern çne alan aratırmalar 2 ve sanatta yeterllk tezler aratırma sınırları dıında tutulmutur. Aratırmada verlern toplanırken, YÖK tez verler ve statstkler üzerne alan uzmanları / görevllerle letme geçlm, tezlern bell aralıklarla blgsayar ortamına grlmesnden dolayı net sonucu veremeyeceklernn örenlmesnden sonra aratırmanın yapıldıı Nsan 2010 tbar le müzk dzn term le yapılan taramada 2477 aratırma belrlenmtr. Bunlardan 114 tanes müzn, etmle lgl farklı alanlarla lks üzerne yapılan çalımalardır. 114 aratırma çersnden sınırlılıkta gen olarak fade edlen ekl le 39 tanes çalıma dıında tutulmu ve gerye kalan 75 aratırmanın çersnden ulaılablen (yazar tarafından paylaıma açık) ve Türkçe yayınlanmı 42 tez aratırmaya dahl edlmtr. Dsplnler arası müzk aratırmalarının grupları oluturulurken, br aratırmanın konusu gere brden çok alt gruba greblece görülmü, tezler belrl br sınırlamanın çne koymanın pek mümkün olmadıı anlaılmıtır. Bu nedenle alt gruplar oluturulurken brbrne yakın konuların br arada bulunablece gen / kapsamlı br balık altında olmasına ve tartımanın bu balık adı altında yer alması gerektne karar verlmtr. 2 Çalgılar (yapım, tarh özellkler, çalma teknkler), bestecler (Türk ve dünya tarhnden besteclere at yaam öyküler, eserlernn çalıma ve yazım teknkler, Türk ve dünya sanat hayatına yaptıkları katkılar), eserler ( Türk ve dünya müzk tarhndek farklı dönemlere at, farklı formda yazılmı olan eserlern armonk ve çalgısal olarak çerklernn çözümlenmes), metotlar (çalıma teknkler), müzk dersler (geçmten günümüze müzk ders öretm programı ve derslern çerkler, kredler),müzk alan dersler, müzk bölümü örencler ve müzk öretmenler (programlarla, derslerle olan sorunları, beklentler vb), özel yetenek sınavları (özel yetenek sınavlarını etkleyen durumlar, sınavlardak katsayılar, bu katsayıların yerletrmedek oranları ve ayrıca özel yetenek sınavları le öretm programında yer alan derslern brbr le olan lkler, müzk türler.
- 604 - ve Örenme balıı altında, müzk etm sırasında aktf örenme, brlkl örenme, probleme dayalı örenme model, blgy leme model, nöro lngustk programlama teknkler, materyal kullanımı uygulamaları; kelme kazanımı, yabancı dl ve hayat blgs, matematk derslernde müzk uygulamaları; matematksel yetenek le rtmsel yetenek ve akademk baarı le müzk ders lks üzerne yapılan çalımalara; ve Çocuk Gelm balıı altında, müzn çocuk gelmne (benlk, kavram gelm, motor becerler, dl gelm, ses gelm ve lk okuma ) etks üzerne yapılan çalımalara; ve Özel balıı altında, müzn özel etm alanındak çocukların (zhnsel engell, otstk, örenme güçlüü çeken, tme engell, görme engell) etm sürecne, örenmelerne, duyarlılıklarına etkler üzerne yapılan çalımalara; ve Sanat (resm, drama) balıı altında, resm etm sırasında müzk uygulamaları ve müzk etm sırasında drama uygulamaları üzerne yapılan çalımalara; ve Tedav/Egzersz balıı altında, müzk terapsnn sınav kaygısı, öfke ve pskolojk belrtler le örencler üzerndek terapk etkler ve müzkle yapılan egzerszlern sürekl kaygıya etks le performans üzerndek etkler üzerne yapılan çalımalara; ve Zeka balıı altında, müzk yetene le klk ve müzkal zeka le akademk baarı lks; der zeka türler le müzkal zeka lks; çoklu zeka kuramı dayanaklı lenen müzk dersler üzerne yapılan çalımalara yer verlmtr. Tablo 1: Örneklem Gurubundak Aratırmaların alt Guruplar ve Daılımlarının Yüzde Frekans Tablosu S N ve der alanlar* üstü Çalımalar Doktora Toplam f % f % f % 1 -Örenme 9 30 6 50 15 35.7 2 -Çocuk Gelm 4 13.3 1 8.3 5 11.9 3 -Özel 6 20 6 14.2 4 -Sanat 6 20 1 8.3 7 16.6 5 (resm,drama) ve 2 6.6 2 16.6 4 9.5 6 -Zekâ Tedav/Egzersz 3 10 2 16.6 5 11.9 GENEL TOPLAM 30 100 12 100 42 100 *Belrlenen alanlardak aratırma sayıları dpnotta 3 fade edlen anahtar kelmelern YOK Tez Tarama Katalou nda taranması sonucunda oluturulmutur. Tablo 1 e genel olarak bakıldıında, dsplnler arası müzk aratırmalarının büyük br bölümünün yüksek lsans tez sevyesnde (yüksek lsans:30; doktora:12) 3 YÖK tez tarama katalogundan müzk, müzk etm, müzk etks kelme ve/veya kelme guruplarının yanında, müzk, blgsayar, resm, özel etm, örenme güçlüü, otstk, matematk, lk okuma, kavram gelm, yabancı dl, hayat blgs, drama, motor becerler, akademk baarı, spor, çoklu zeka, egzersz, aktf örenme, brlkl örenme, nglzce, görsel sanatlar, kelme kazanımı, terap, tedav, benlk, dl kelmelernn tek ve/veya brlkte aranması sonucu detaylı br tarama yapılmıtır.
- 605 - çalııldıı görülmektedr. Ülkemzde müzk ve özel etm alanında doktora sevyesnde aratırmaların olmadıı dkkat çekcdr. Tabloyu alan daılımlarına göre nceledmzde, müzk alanının en fazla hem yüksek lsans hem de doktora sevyelernde toplam % 35.714 le örenme boyutu le lklendrlerek aratırıldıı, onu % 16.6 le müzk-sanat aratırmalarının zled görülmektedr. S N Tablo 2: Örneklem Gurubundak Aratırmaların Balı Olduu Ensttüler ve Daılımlarının Yüzde ve Frekans Tablosu Ensttüler üstü Çalıma Sayısı lsans Doktora Toplam f % f % f % 1 Blmler 16 53.3 7 58.3 23 54.7 2 Ensttüsü Blmler Ensttüsü 11 36.6 3 25 14 33.3 3 Fen Blmler Ensttüsü 1 3.3 1 8.3 2 4.7 4 Güzel Sanatlar Ensttüsü 1 3.3 1 2.3 5 Salık Blmler Ensttüsü 1 3.3 1 8.3 2 4.7 GENEL TOPLAM 30 100 12 100 42 100 Tablo 2 de görüldüü gb; dsplnler arası müzk aratırmalarının büyük çounluunun %54.7 oranında etm blmler ensttüsünde yapıldıı ve onu sosyal blmler ensttüsünün zled, fen blmler le salık blmler ensttüsünde aynı oranda aratırma bulunduu belrlenmtr. Dsplnler arası müzk aratırmalarının sadece 1 nn yüksek lsans sevyesnde güzel sanatlar ensttüsünde gerçekletrlmes doktora sevyesnde se bu alanda br çalıma yapılmamı olması dkkat çekcdr. S N 4.Bulgular 4.1. ve Örenme üzerne yapılan aratırmalar ve sonuçları Tablo 3: - Örenme Üzerne Yapılan Aratırmalar ve Betmsel Özellklernn Daılımları Tez Konusu / Yazar 1 lköretm 6.Sınıfların Dersnde Aktf Örenme Yöntemnn Örenc Baarısına Etks (Yaltur, N) 2 nde Aktf Örenme Teknklerne Dayalı Ders Programlarının lköretm 6.Sınıf Örenclernn 3 Öretm, brlkl Örenmenn Derse Yönelk Görüler Öretm Ve Ve Güdüsel Süreçler Üzerndek Etks 4 brlkl Örenmenn Blok Flüt Öretm Ve Örenme Stratejler Üzerndek Etkler (Kocaba, A) 5 Probleme Dayalı Örenme Modelnn Pyano Ve Öretm Alanındak Yeterllk 6 Algısına Blgy leme Etks Modelne (Ünal, Z.O.) Dayalı Pyano nde Genel Örenme Stratejlernn Yer Ve Görsel majlar Oluturma Yöntemnn Kullanılablrlk Düzey Aratırman ın yapıl.bölü m 4 Öretmenl Öretmenl Prog. Öretmenl Öretmenl Tez Türü Doktor a Doktor a Doktor a Doktor a Ünverst e Marmara Dokuz Eylül Dokuz Eylül Dokuz Eylül Marmara Gaz Enstt ü Blmle r Blmle r Blmle Blmle r Fen Blmle r Blmle r 4 Aratırmanın yapıldıı bölüm smlerndek farklılık ünverste, ensttü, ve ensttülere balı anablm dallarından kaynaklanmı olablr. Yıl 6 7 199 5 199 5 8 7
- 606-7 Pyano nde Nöro Lngustk Programlama Teknklernn Örenc Baarısı Üzerndek Etkler (Ömür,Ö) 8 lköretm 6.Sınıf Ders, Türkye dek Balıca Türler Ve Genel Özellkler Üntesnde Materyal 9 Kullanımının Kelme Kazanımında Örenc Müzn Baar ısı Etks Üzerne (Çelkkol, Ö.) 10 Yabancı Dlde Sözcük Öretmnde Kullanımının Etklernn Beyn Temell Örenme Kuramı Iıında Aratırılması 11 lköretm 4.Sınıfta nglzce dersndek arkıların Öretmen Destekl Öretmnn Örenclern nglzce Dersne lkn Tutumları Ve Baarıları Üzerne 12 lköretm Okulları 2. Sınıf Hayat Blgs Dersnde Destekl Öretm Yöntemler Kullanılmasının Örenc 13 lköretm Kazanımlarına Okullarında Etks (Ankara lendrlm Altınordu Matematk Oyunlarıyla Yapılan Öretmn Akademk Baarı Ve Tutma Etks (Dnçer, 14 Matematksel-Mantıksal Yetenek le Rtmsel Yetenek Arasındak lkler (Atl, 15 lköretm Düzeyndek lkokullar ve Devlet Okullarının 6,7 Ve 8.Sınıf Örenclernn dersne lkn Tutumları Ve Akademk Baarıları Öretmenl Programlar ı ve Öretm Türkçe Öretmenl Yabancı Dl Öretm Öretmenl Öretmenl Öretmenl Öretmenl Doktor a Tez Doktor a Gaz Kafkas Marmara Ankara Gaz Gaz Abant zzet Baysal Gaz Dokuz Eylül Blmle r Blmle r Blmle Blmle r Blmle r Blmle r Blmle r Blmle Blmle r 3 7 7 4 7 6 8 7 7 Tablo 3 e bakıldıında müzk ve örenme üzerne yapılan ve ulaılablen dsplnler arası yapılmı lsansüstü çalımaların 10 tanesnn müzk, 3 tanesnn etm programları ve öretm, derlernn de Türkçe ve yabancı dl bölümünde yapılmı çalımalar olduu, toplam 15 aratırmanın 9 unun yüksek lsans sevyesnde, 6 sının doktora sevyesnde konu olarak belrlenm ve tamamlanmı oldukları görülmektedr. Yne tablodan, aratırmaların 4 tanes dıındak tüm çalımaların son 5 yıl çnde tamamlandıı, ve ülkemzde farklı ensttülere balı farklı ünverstelerde yapıldıkları görülmektedr. ve örenme üzerne yapılan aratırmaların br kısmında müzk dersnde farklı örenme modellernn etks ncelenrken der br kısmında se farklı alanlarda müzk uygulamalarının etks ncelenmtr. Aktf örenme, brlkl örenme, blgy leme modelne dayalı, probleme dayalı örenme, nöro lngustk programlama ve materyal kullanımına yönelk uygulamaların; müzk etm sırasında örencler ve etm sürecne olumlu etkler gözlenmtr. Türkçe, yabancı dl, hayat blgs, matematk derslernde müzk destekl etmn ncelend aratırtmalarda se; kelme kazanımında, matematk alanında ve sözcük öretmnde örenclern ders baarısının artırılmasında olumlu etkler gözlenmtr. Aktf örenme üzerne Yaltur (6) ve Çzmec (7) nn yaptıı aratırmalar sonucunda; müzk blglernn örenlmes, müzksel tme becerlernn geltrlmes, çalgı ve materyal kullanımının, yaratıcılıı geltren oyun etknlkler le geleneksel öretm yöntemlernden daha baarılı olduu, derse olan lg ve dkkat artırdıı gözlenmtr. brlkl örenme le lgl yapılan aratırmalarda; müzk blglernn örenlmesnde nota le örenme yöntemne göre anlamlı br fark oluturmazken, kulaktan notalı örenme yöntemne göre güzel arkı söyleme ve müzksel tme
- 607 - becerlernn geltrlmes le derse olan tutuma karı daha baarılı olduu (Blen, 1995); müze lkn tutum, müzksel alan blgler, müzksel örenme stratejler ve blok flüt çalma becerler üzernde geleneksel örenme teknklernden daha etkl olduu, fakat söz konusu becer ve stratejlern cnsyet dekenne göre farklılık göstermed açıklanmıtır. (Kocaba,1995) Probleme dayalı örenme modelnn (Ünal, 8), blgy leme model (Kurtuldu, 7) ve nöro lngustk programlama teknklernn (Ömür, 3) ncelend aratırmalarda; pyano etm sırasında uygulanan bu yöntemlern örencler ve örenme sürec üzerndek olumlu etkler gözlenmtr. Akarsu (7) nun aratırmasında se; müzk etm sırasında materyal kullanımının olumlu yönde etklernn gözlenmesyle brlkte, okullarda materyal kullanımına uygun ortam olmadıı ve materyal kullanımının yeterl sevyede olmadıı belrlenmtr. Türkçe dersnde müzk zekasından yararlanmanın ders baarısını artırdıı (Çelkkol, 7); Hayat Blgs dersnde müzk destekl öretm yöntemnn ders baarısını artırdıı( Kaplan, 6); Matematk dersnde müzklendrlm matematk oyunlarının ders baarısını ve örenclern derse olan tutumlarını olumlu yönde etkled (Dnçer, 8); Cengz(4) n aratırmasında beyn temell örenme kuramı ııında yabancı dl alanında sözcük öretmnde müzn olumlu etkler olduu, aktanlı (7) nın aratırmasında nglzce dersndek arkıların müzk öretmen deste le öretlmesnn ders baarısını artırdıı gözlenmtr. Matematksel-mantıksal yetenek le rtmsel yetenek arasında(atlı, 7) ve müzk dersne karı olan tutum le akademk baarı arasında (Öztopalan, 7) anlamlı br lk olduu açıklanmıtır. S N 4.2. ve Çocuk Gelm üzerne yapılan aratırmalar ve sonuçları Tablo 4: Çocuk Gelm Üzerne Yapılan Aratırmalar ve Betmsel Özellklernn Daılımları Tez Konusu/Yazar 1 Müzn 0-3 Ya Grubu Çocuklarında Gelmlerne Etklernn ncelenmes (Deleverova, B.) 2 Okul Önces de Üç Ya Dönemndek 35-40 Aylık Çocuklara Uygulanan Ses nn tme Kayıplı Ve tme Kayıtsız Çocukların sel Ses Gelmlerne Etks (Temz, E.) 3 5-6 Ya Grubu Pyano Gören ve Pyano Görmeyen Çocukların Motor Becerlernn Karılatırılması (Özçeleb, B.) 4 Okul Önces Dönem 60-72 Aylık Çocuklara Uygulanan nn Kavram Gelm Üzerndek Etks(Avalak, K.) 5 Meslek Alan Ve Almayan Lse Örenclernn Benlk Kavramlarının ncelenmes (Azer, S.) Aratırmanın yapıl. bölüm Öretmenl Öretmenl Öretmenl Tez Türü Ünverste Ensttü Yıl Gaz Blmler Doktora Gaz Blmler Gaz Marmara Marmara Blmler Blmler Blmler 6 7 8 8 5
- 608 - Tablo 4 e bakıldıında müzk ve çocuk gelm üzerne yapılan ve ulaılablen dsplnler arası yapılmı lsansüstü çalımaların hepsnn müzk bölümünde yapılmı çalımalar olduu, 4 tanesnn yüksek lsans sevyesnde, br tanesnn doktora sevyesnde konu olarak belrlenm ve tamamlanmı olduu görülmektedr. Aratırmaların hepsnn son 5 yıl çersnde aynı ensttüde farklı k ünverstede tamamlandıı görülmektedr. ve çocuk gelm üzerne yapılan aratırmaların hepsnde müzn çocuk gelm ve örenme le, benlk kavramı üzernde olumlu etkler gözlenmtr. 0-3 ya grubunda müzk etmnn ülkemzde yaygın olmadıı, müzn; çocukların gelmne olumlu etkler olduu, dl-matematk gb der alanlarda lerleme saladıı, çocukların baarısını artırdıı (Deleverova, 6); 3 ya dönemnde uygulanan ses etmn çocukların müzksel ses gelm açısından etkl br süreç olduu ve tme kaybının müzksel ses gelmn olumsuz yönde etkled (Temz, 7); 5-6 ya grubundak çocuklara uygulanan pyano etmnn çocuklarda motor becer düzeylern artırdıı (Özçeleb, 8); okul önces dönemde müzk etmnn blsel gelm basamakları çersnde kavram gelmne olumlu etklernn olduu (Avalak, 8) açıklanmıtır.azer (5) nn aratırmasında se; meslek müzk etm alan lse örenclernde benlk kavramının daha olumlu olduu gözlenmtr. Sıra No 4.3. ve Özel üzerne yapılan aratırmalar ve sonuçları Tablo 5: Özel Üzerne Yapılan Aratırmalar ve Betmsel Özellklernn Daılımları Tez Konusu/Yazar 1 Zhnsel Engell Çocuklarda Dnlemenn Örenme Üzerndek Etks (Kurt, G) 2 Müzn Br Yaygın Gelmsel Bozukluk Tp Olan Otzmde Ortaya Çıkan Probleml Davranılar Üzerndek Etks: Rtm Uygulaması Çerçevesndek Dört Örnek Olay (Berrakçay, O.) 3 Müzn Örenme Güçlüü Çeken Çocukların Duyarlılıklarına Etks (Öner, A.K.) 4 tme Engell Çocukların lköretm Programlarında (zgü,.) 5 Gören ve Görmeyen lköretm Örenclernn Renk-Nota Eletrmesne Yaklaımları (Elmez, G.) 6 Zhnsel Engell Örencler çn Terap Yöntemne Göre Hazırlanan Becer Öretm Programının Etkllnn ncelenmes (Çadır, D.) Aratırmanın yapıldıı bölüm Pskoloj, nsan Bl. Blmler Öretmenl Pskoloj Özel Tez Türü Ünverste Ensttü Yıl Maltepe Dokuz Eylül Selçuk nönü Maltepe ABÜ Blmler Güzel Sanatlar Blmler Fen Blmler Blmler Blmler 6 8 6 1993 7 8 Tablo 5 e bakıldıında; müzk ve özel etm üzerne yapılan ve ulaılablen dsplnler arası yapılmı lsansüstü çalımaların 3 tanesnn müzk, 2 tanesnn pskoloj, 1 tanesnn özel etm bölümünde yapılmı çalımalar olduu, toplam 6
- 609 - aratırmanın hepsnn yüksek lsans sevyesnde konu olarak belrlenm ve tamamlanmı oldukları görülmektedr. Bu alan üzerne doktora sevyesnde konu olarak belrlenm aratırma olmadıı görülmektedr. Aratırmalardan br dıında tüm çalımaların son 5 yıl çersnde farklı ünverstelerde farklı ensttülere balı olarak tamamlandıı görülmektedr. Aratırmalardan br tanesnde tme engell çocuklara müzk etm uygulamaları, br tanesnde gören ve görmeyen örenclern renk nota eletrmeler ncelenrken, der aratırmalarda müzn özel etm alanındak çocuklar üzerndek etkler ncelenm; br tanesnde olumlu br etk gözlenmezken derlernde müzn örenclern duyarlılıklarına, örenmelerne olumlu etkler gözlenmtr. Örenme güçlüü çeken çocukların yaklaık üçte ksnn müze duyarlı olduunu (Öner,6), müzk terap yöntemne dayalı olarak hazırlanan öretm programının zhnsel engell çocukların sosyal becerler örenmesnde olumlu etkler olduunu (Çadır, 8) gözleyen aratırmaların yanında; orta zeka gerl olan çocukların örenmesnde müzk etksn saptamaya çalıan (Kurt, 6) aratırmada, uygulamadan kaynaklanan sebeplerden dolayı olablece düüncesnn açıklanmasıyla brlkte anlamlı br deklk gözlenmemtr. Müzn otzmde ortaya çıkan probleml davranılar üzerndek etksnn ncelend aratırmada se (Berrakçay, 8); rtm tekrarı çalımalarının çocukların yne tekrara dayalı olarak ortaya çıkan problem davranıları yerne geçeblecenn gözlenmesyle brlkte problem davranıları ortaya çıkaran çevresel faktörlern gücünün km zaman müzn gücünden baskın olduu açıklanmıtır. tme engell çocuklarla yapılan müzk etmnn ncelend aratırmada se (zgü, 1993); bu etmn normal etmdek müzk etm dersleryle yöntem bakımından aynı olduu açıklanmıtır. Gören ve görmeyen örenclere renk nota eletrlmesnn yaptırıldıı aratırmada se ( Elmez, 7); gören ve görmeyen örenclern eletrlmesnde anlamlı br farklılık bulunmamakla brlkte, görmeyen örenclern eletrmelernn matematksel hesaplamalarla yapılmı eletrmeyle benzer olduu gözlenmtr. 4.4. ve Sanat (Resm Drama) üzerne yapılan aratırmalar ve sonuçları Tablo 6: Resm/Drama Üzerne Yapılan Aratırmalar ve Betmsel Özellklernn Daılımları Sıra No Tez Konusu/Yazar Aratırmanın yapıldıı bölüm Tez Türü Ünverste Ensttü Yıl 1 lköretm 8.Sınıf Görsel Sanatlar Dersnde Kullanılan Kopyalama Yöntem Ve l Yöntemn Örencnn Görsel Sanatlar Ders Baarısına Etksnn Karılatırılması (Marangoz, N.) Meslek Resm Gaz Blmler 8 2 Görsel Ve tsel Sanatlar Arasında Rtm Kavramının Etklemnn 6.7.8.Sınıflarda Resm- Dersne Katkısı (Korkmaz, Y.) Resm- Öretmenl Marmara Blmler 7 3 lköretm Okulları Benc Sınıflarda Drama Yöntem Kullanılarak Yürütülen Resm- Derslernde Resmde Müzn Etksnn ncelenmes (Kartopu, S.) Resm- Öretmenl Gaz Blmler 6 4 Popüler Kültür çersndek Rock Topluluklarının Ankara Anadolu Güzel Sanatlar Lses 9.10.Sınıf Örenclernn Resm- Gaz Blmler 9
- 610 - Resmlerne Etks(Sevml, D) 5 Sanat nde Alternatf Yöntemler (9-12 ya grubunda Mozart Etks Yöntemnn Uygulaması ve ncelemes) (Tmur,S) Resm- Öretmenl Anadolu Blmler 4 6 lköretm Benc Sınıf Dersnn Drama le Brletrlerek Uygulanması Ve Örencler Üzerndek Örenme Farklılıklarının Tespt Edlmes ( Önder, S.) Cumhuryet Blmler 7 7 lköretm Dördüncü Sınıf Örenclernn Becerlern Geltrmede Dramanın Etks(Akyüzlüer, F.) Öretmenl Doktora Dokuz Eylül Blmler 7 Tablo 6 ya bakıldıında müzk ve sanat üzerne yapılan ve ulaılablen dsplnler arası yapılmı lsansüstü çalımaların 2 tanesnn müzk, 5 tanesnn resm bölümünde yapılmı çalımalar olduu toplam 7 aratırmadan 6 tanesnn yüksek lsans sevyesnde br tanesnn doktora sevyesnde konu olarak belrlenm ve tamamlanmı oldukları görülmektedr. Aratırmaların hepsnn son 6 yıl çnde farklı ensttülerde yapıldıı, br tanesnn farklı derlernn aynı ensttüye balı olarak tamamlanmı olduu görülmektedr. ve sanat üzerne yapılmı olan aratırmalardan resm alanı üzerne olanlarda, resm uygulamaları sırasında müzn ders baarısı üzerne ve örencler üzerndek etkler gözlenmtr. Drama alanında yapılmı olan aratırmalarda se; müzk etm sırasında uygulanan drama etmnn örencler üzerndek ve örenme üzerndek etkler gözlenmtr. Resm çalımalarının müzk elnde yapılmasının örenclern konuya odaklanmalarını kolaylatırdıı (Korkmaz, 7); ders baarısını artırdıı, ders baarısı düük olan örenclern örenmelernde olumlu etklernn olduu (Marangoz, 8); Mozart Etks yöntemnn ncelend aratırmada (Tmur,4), Mozart ın dnletld resm çalımalarında olumlu yönde etkler olduu, ayrıca kalabalık sınıflar ve araçgereç ekskl gb derse lkn yeterszlklern alternatf yöntemlern uygulamasında olumsuz etklere neden olduu gözlenmtr. Kartopu (6) ve Sevml (9) nn aratırmasında se; müzn örenclern duygu ve düünceler üzerndek etklernn, müzk elnde yapılan resm çalımalarında belrgnlet gözlenmtr. Drama ve müzk üzerne yapılan aratırmalarda; müzk etm sırasında drama yöntemnn uygulanmasının akademk baarıyı artırdıı (Önder, 7); müzk blgs örenm, müzksel tme, müzk yetenene yönelk özgüven gelm, müze karı tutum, müze bedensel uyum ve arkı söyleme becers üzernde etkl olduu (Akyüzlüer, 7) gözlenmtr. 4.5. ve Tedav/Egzersz üzerne yapılan aratırmalar ve sonuçları Tablo 7: Tedav/Egzersz Üzerne Yapılan Aratırmalar ve Betmsel Özellklernn Daılımları Sır a No Tez Konusu/Yazar Aratırma nın yapıldıı Tez Türü Ünverste Ensttü Yıl
- 611 - bölüm 1 le Terapnn Sınav Kaygısı, Öfke ve Pskolojk Belrtler Üzerndek Etks (Sezer, F.) PDR Doktora Atatürk Blmler 9 2 le Tedav ve Örencler Üzerndek Terapk Etkler (Özçevk, A.) Türk Müz stanbul Teknk Blmler 7 3 le Yapılan Egzerszlern Sürekl Kaygıya Etks Ve Bu Etknn Beyn Dalgalarıyla Desteklenmes (Önsü, A.) Beden ve Spor Kocael Salık Blmler 5 4 Farklı Hızlarında Yapılan Step Aerobk Çalımalarında Alt Ekstremte Eklem Fleksblte Ve zoknetk Performans Farklılıklarının Deerlendrlmes (Yengün, Ö.) Beden ve Spor Doktora Kocael Salık Blmler 5 Tablo 7 ye bakıldıında müzk ve tedav/egzersz üzerne yapılan ve ulaılablen dsplnler arası yapılmı lsansüstü çalımaların 2 tanesnn beden etm ve spor, 1 tanesnn müzk, 1 tanesnn rehberlk ve pskolojk danımanlık bölümünde yapılmı çalımalar olduu, toplam 4 aratırmadan 2 tanesnn yüksek lsans sevyesnde 2 tanesnn doktora sevyesnde konu olarak belrlenm ve tamamlanmı oldukları görülmektedr. Aratırmaların hepsnn son 5 yılda farklı ensttülere balı farklı ünverstelerde tamamlandıı görülmektedr. ve tedav/egzersz üzerne yapılan aratırmalarda, müzk terapnn, kaygı stres gb pskolojk belrtler ve pskyatrk sorunlar üzerndek olumlu etkler gözlenmtr. ve tedav/egzersz üzerne yapılan aratırmalarda; müzk terapnn sınav kaygısı, öfke ve pskolojk belrtlern saaltımında etkl olabld (Sezer, 9); müzkle yapılan egzerszlern sürekl kaygı üzerndek olumlu yönde etkler (Önsü, 5) gözlenmtr. Çocuklarda görülen bazı pskyatrk bozukluklarda; zeka gerl, davranı bozuklukları, örenme bozuklukları olan çocuklarda müzk terapsnn olumlu sonuçları gözlenmtr.(özçevk, 7).Yengün (5) nün aratırmasında se; farklı (125 BPM ve 130 BPM) müzk hızında yapılan çalımalarda, her k müzk hızının da denek gruplarının alt ekstremte kuvvet performans deerlernde gelmey saladıının açıklanmasıyla brlkte 130 BPM müzk hızında yapılan çalımaların alt ekstremte kas kuvvet gelmnde özellkle kuvvette devamlılık özellnn geltrlmesnde daha etkl olduu gözlenmtr. Sıra No 4.6. ve Zeka üzerne yapılan aratırmalar ve sonuçları Tablo 8: Zeka Üzerne Yapılan Aratırmalar ve Betmsel Özellklernn Daılımları Tez Konusu/Yazar 1 Çoklu Zekâ Alanlarında al Zekaya Sahp lköretm knc Kademe Örenclernn Okuldak Baarı Durumları (Müderrsgl, B.) Aratırmanın yapıldıı bölüm Yönetm ve Denetm Tez Türü Ünverste Ensttü Yıl Beykent Blmler 8
- 612-2 lköretm Okulu Derslernde Çoklu Zeka Kuramı na Dayalı Öretmnn 6.Sınıf Örenclernn Baarısına Ve Örendkler Blglern Kalıcılıına Etks. (Demrkaya, E.K.) Abant zzet Baysal Blmler 6 3 Çoklu Zekâ Kuramı Dayanaklı Ders leme Modelnn lköretm 7.Sınıf Dersnde Örenclern sel Örenme Düzeylerne Etks(Nacakcı, Z.) Öretmenl Doktora Gaz Blmler 6 4 Öretmnde Çoklu Zekâ Kuramı Uygulamalarına Yönelk Model Aratırma (Yelkaya, Ö.Ç.) Doktora Gaz Blmler 7 5 Melod Tekrarına Yönelk sel Algılamada Sayısal Ve Sözel l Örenclerm Performanslarının Yapay Zekâ Ortamında Karılatırılması (Hardalaç, N.) Gaz Blmler 6 Tablo 8 e bakıldıında müzk ve zeka üzerne yapılan ve ulaılablen dsplnler arası yapılmı lsansüstü çalımaların 1 tanesnn etm yönetm ve denetm 4 tanesnn müzk bölümünde yapılmı çalımalar olduu, toplam 5 aratırmanın 3 tanesnn yüksek lsans sevyesnde 2 tanesnn doktora sevyesnde konu olarak belrlenm ve tamamlanmı oldukları görülmektedr. Aratırmaların hepsnn son 4 yıl çnde farklı ensttülere balı farklı ünverstelerde tamamlanmı oldukları görülmektedr. ve zeka üzerne yapılan aratırmaların br kısmında müzk etm sırasında çoklu zeka kuramına dayalı öretmn olumlu etkler gözlenmtr. Aratırmalardan br tanesnde (Hardalaç, 6) sayısal sözel etml örenclern müzk algılamaları karılatırılırken br tanesnde se (Müderrsgl, 8) örenclern akademk baarıları le zeka alanları karılatırılmıtır. ve zeka üzerne yapılan aratırmalarda; müzk dersnde çoklu zeka kuramına dayalı öretmn daha baarılı ve örenlenlern daha kalıcı olmasını saladıı ( Demrkaya, 6); çoklu zeka kuramı dayanaklı lenen müzk dersnn, geleneksel öretm yöntemler le lenen derse göre blsel davranıların kazandırılmasında daha etkl olduu, devnsel davranılarda kısmen daha etkl, duyusal davranılarda se etkl olmadıı gözlenrken, bu modeln örencler ve öretmenler üzerndek olumlu etklernn açıklanmasıyla brlkte geleneksel yöntemlern daha fazla uygulandıı, bu model çn materyal kullanımı ve etknlklerden dolayı ders süresnn yetersz olduu, ders planlarının hazırlanmasında ders öretmenne öneml görevlern dütüü (Nacakcı, 6); geleneksel yöntemlerde farklı zeka alanlarını çalıtırmaya yönelk etknlklere yer verlmed, çoklu zeka kuramına dayalı öretmde farklı etknlkler le daha verml ders lend, bu uygulamalar çn öretmenlere hzmet ç etm verlmes gerekt ve okullarda müzk odalarının geltrlmes gerekt (Yelkaya, 7) gözlenmtr. Hardalaç (6) ın aratırmasında, sayısal etml örenclern sözel etml örenclere göre müzksel algılamalarının daha y olduu gözlenmtr. Müderrsgl (8) n
- 613 - aratırmasında se; çoklu zeka alanlarından müzkal zekaya sahp olan örenclern der zeka alanlarına göre akademk baarı sırasında dördüncü sırada oldukları ancak baarılı örenc sayısının her zekâ alanına at örenclern yüzdesel durumlarına göre müzkal zekâya sahp örenclern üçüncü sırada olduu gözlenmtr. 5. Sonuç ve Önerler Bu aratırma; müzn en çok hang alanlar le dsplnler arası çalımalarda yer aldıının saptanması ve bu çalımalarda ortaya çıkan sonuçların karılatırılarak rdelenmes amacını taımaktadır. Ayrıca müzk ve farklı dsplnler arası yapılmı olan aratırmaları br araya getrmek; müzkle hang dsplnler arası aratırmaların yapıldıını, aynı dspln üzerne farklı yer ve zamanlarda ne kadar aratırma yapıldıını, hang konular üzernde durulduunu, hang sonuçlara ulaıldıını, der alanlar ve müzn nasıl lklendrldn belrlemek amaçlanmıtır. Aratırmaların 14 tanes Gaz, 6 tanes Dokuz Eylül, 6 tanes Marmara, 3 tanes Abant zzet Baysal, 2 tanes Maltepe, 2 tanes Kocael, 1 tanes Beykent, 1 tanes Kafkas, 1 tanes Ankara, 1 tanes Selçuk, 1 tanes nönü,1 tanes stanbul Teknk, 1 tanes, Atatürk 1 tanes Cumhuryet 1, tanes Anadolu Ünverstes nde hazırlanmıtır. Aratırmalardan 23 (17 yüksek lsans-7 doktora) tanes etm blmler, 14 (11 yüksek lsans -3 doktora) tanes sosyal blmler, 2 (1 yüksek lsans-1 doktora) tanes salık blmler, 2 (1 yüksek lsans -1 doktora) tanes fen blmler, 1(yüksek lsans) tanes güzel sanatlar ensttüsünde hazırlanmıtır. Aratırmalardan 26 tanes müzk, 5 tanes resm, 2 tanes etm programları ve öretm, 2 tanes pskoloj, 2 tanes beden etm ve spor, 1 tanes etm yönetm ve denetm, 1 tanes Türkçe 1 tanes yabancı dl 1 özel etm, 1 tane rehberlk ve pskoloj danımanlık bölümünde hazırlanmıtır. Aratırmaların çounluunun yüksek lsans tez olarak hazırlandıı, resm ve özel etm alanlarında doktora sevyesnde aratırma bulunmadıı, güzel sanatlar ensttüsüne balı olarak yüksek lsans sevyesnde br aratırma bulunduu ve bu ensttüye balı olarak doktora sevyesnde aratırma bulunmadıı gözlenmtr. le dsplnler arası hazırlanmı olan bu aratırmaların çounluunun yakın tarhlerde yapılmı olduu, günümüze gelndkçe dsplnler arası çalımaların arttıı gözlenmtr. Alt problemlere at gruplara bakıldıında en çok müzk ve örenme grubunda aratırma bulunduu onu sırası le müzk ve sanat, müzk ve özel etm gruplarının zled, müzk ve çocuk gelm le müzk ve zeka grubunda aynı sayıda aratırma bulunduu, en az sayıda aratırmanın müzk tedav/egzersz grubunda bulunduu belrlenmtr. Aratırma sonuçları ncelednde sonuçların amaçlarına göre 3 gruba ayrılarak deerlendrleblece düünülmütür. Aratırmaların br bölümünde; farklı alanlarda müzk destekl etm, müzn etks le lgl çalımalar bulunurken, der bölümünde, müzk etm sırasında farklı örenme yöntemlernn etks le lgl çalımalar br bakasında se akademk baarı, sayısal-sözel etm, matematksel yetenek le müzk lks ncelenmtr. Müzn etks, müzk destekl etm le lgl 24 aratırma, müzk etmnde farklı örenme yöntemler le lgl 14 aratırma, müzk le akademk baarı, matematksel yetenek le lgl 4 aratırma bulunmaktadır.
- 614 - Müzn etks, müzk destekl etm le lgl çalımalar: müzk ve örenme üzerne yapılan çalımalarda; kelme kazanımı, yabancı dl, hayat blgs, matematk ders üzerne yapılan çalımalar, müzk ve çocuk gelm üzerne yapılan çalımalarda; çocuk gelm, kavram gelm, motor becerler gelm, benlk kavramı üzerne yapılan çalımalar; müzk ve özel etm üzerne yapılan çalımalar, müzk ve sanat üzerne yapılan çalımalarda: resm üzerne yapılan çalımalar; müzk ve tedav/egzersz üzerne yapılan çalımalar bulunmaktadır. Bu aratırmaların sonuçları ncelendnde; müzn, okul önces dönemde çocukların gelmn, örenclern blsel, duyusal, devnsel, gelmlern saladıı, farklı alanlarda ders sırasında müzk destekl br etm le örenmelern daha etkl ve kalıcı gerçeklet, örenclern derse karı olan lg, dkkat ve tutumlarının arttıı, özel etm alanında; örenme, letm, sosyalleme sorunu yaayan örencler üzernde olumlu etkler yarattıı gözlenmtr.resm çalımalarında müzkl yöntem le örenclern daha yaratıcı, özgür çalımalar sergledkler ve müzn örenclern duygu ve düüncelerne olan etklernn resm çalımalarıyla somutlatıı gözlenmtr. terap ve egzersz çalımalarında, müzn nsan pskolojs üzerndek olumlu etkler gözlenmtr. Aratırmaların br bölümünde müzk destekl etmn uygulandıı çalımalarda; müzn örenme üzernde dorudan del, br yan faktör olarak etkl olduu düünülerek uygulamalar yapılmıtır. Müzn beyn levler üzerndek etklerne dayanılarak yapılan aratırmalarda se; beyn levler üzerndek etklernden dolayı müzn örenme üzernde dorudan br etks olduu açıklanmıtır. etm sırasında farklı örenme yöntemlernn etks le lgl çalımalar: müzk ve örenme üzerne yapılan çalımalarda; aktf örenme, brlkl örenme, probleme dayalı örenme, blgy leme modelne dayalı örenme, nöro lngustk programlama teknkler, materyal kullanımı üzerne yapılan çalımalar, müzk ve çocuk gelm üzerne yapılan çalımalarda; ses etmnn müzksel ses gelmne etks üzerne yapılan çalıma, müzk ve sanat üzerne yapılan çalımalarda; drama üzerne yapılan çalımalar, müzk ve zeka üzerne yapılan çalımalarda; çoklu zeka kuramı dayanaklı müzk dersler üzerne yapılan çalımalar bulunmaktadır. Bu aratırmaların sonuçları ncelendnde; müzk etm sırasında farklı örenme yöntemlernn kullanılması le örenmenn daha etkl ve kalıcı gerçeklet, örenclern derse olan lg, dkkat ve tutumunun arttıı, aktf katılımın salandıı, breysel farklılıklar düünülerek çoklu zeka kuramı dayanaklı, dsplnler arası çalımaların olumlu etkler gözlenmtr. ve akademk baarı, sayısal-sözel etm, matematksel yetenek lks üzerne yapılan çalımalar: müzk ve örenme üzerne yapılan çalımalarda; müzk dersne olan tutumla akademk baarı lks, matematksel yetenek le rtmsel yetenek lks üzerne yapılan çalımalar, müzk ve zeka üzerne yapılan çalımalarda; müzkal zeka le akademk baarı lks, sayısal-sözel etm le müzksel algılama lks üzerne yapılan çalımalar bulunmaktadır. Bu aratırmaların sonuçları ncelendnde; matematksel yetenek le rtmsel yetenek arasında, matematksel zeka le müzkal zeka arasında, akademk baarıyla müzk dersne olan tutum ve ders baarısı arasında anlamlı br lk olduu gözlenmtr.
- 615 - ve farklı dsplnler arası yapılan bu aratırmalarda; müzk etm sırasında farklı örenme yöntemlernn ve farklı alanlarda müzk destekl etmn, müzn nsanlar üzerndek etklernn olumlu sonuçları gözlenmtr. le sayısal alan arasında daha kuvvetl br lk olduu gözlenmtr. Dsplnler arası çalımaların, derslerde farklı örenme yöntemler kullanmanın örenmenn daha etkl ve kalıcı gerçeklemesn saladıı, örenclern ve öretmenlern derse olan tutumlarını olumlu yönde artırdıı gözlenmtr. Aratırma önerler 1. Yönetclere, müzn örenme üzerndek etkler ve çocukların gelmlerne olan katkıları hakkında etmcler ve aleler blnçlendrlmes yönünde semner, kurs, panel düzenlemeler ve bu konuda destek olmaları, 2. clere, müzkle lklendrlen farklı dsplnlern örencler üzerndek etkler göz önünde bulundurularak öretm programlarına yön vermeler, 3. clere, müzk etmnn daha etkl ve kalıcı br eklde gerçekletrleblmes çn farklı öretm yöntemler kullanmaları, Ayrıca aratırmacılara, 4. alanında farklı dsplnler arası yapılan bu çalımalar dıında farklı dsplnlerle müzk lks üzerne yen aratırmalar yapmaları, 5. alanında farklı dsplnler üzerne yapılmı olan aratırmalarda, bu dsplnlerde müzk etksn belrleyeblmek çn meta analz çalıması yapmaları, 6. Blmsel aratırmaların çoalmasıyla, lteratür taraması ve konu seçmnde yol göstermes bakımından önem taıyan bu aratırmaya benzer farklı br alan üzernde aratırma yapmaları, 7. Dsplnler arası çalımalarda, müzk kadar etkl baka br alanın olup olmadıı üzerne br aratırma yapmaları önerlmektedr. KAYNAKÇA AKARSU, Sıtkı (7). lköretm 6.Sınıf Ders, Türkye dek Balıca Türler Ve Genel Özellkler Üntesnde Materyal Kullanımının Örenc Baarısı Üzerne Etks (Kars l Örne), Tez, Kars: Kafkas Ünverstes, Blmler Ensttüsü. AKYÜZLÜER, Fatıma (7). lköretm 4. Sınıf Örenclernn Becerlern Geltrmede Dramanın Etks, Doktora Tez, zmr: Dokuz Eylül Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ATL, Sevg (7). Matematksel-Mantıksal Yetenek le Rtmsel Yetenek Arasındak lkler, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. AVALAK, Kerem (8). Okul Önces Dönem 60-72 Aylık Çocuklara Uygulanan nn Kavram Gelm Üzerndek Etks, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. AZER, Sema (5). Meslek Alan Ve Almayan Lse Örenclernn Benlk Kavramlarının ncelenmes, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ORÇUN, Berrakçay (8). Müzn Br Yaygın Gelmsel Bozukluk Tp Olan Otzmde Ortaya Çıkan Probleml Davranılar Üzerndek Etks: Rtm Uygulaması Çerçevesndek Dört Örnek Olay, Tez, zmr: Dokuz Eylül Ünverstes, Güzel Sanatlar Ensttüsü. BLEN, Sermn (1995). brlkl Örenmenn Öretm Ve Güdüsel Süreçler Üzerndek Etks, Doktora Tez, zmr: Dokuz Eylül Ünverstes, Blmler Ensttüsü. CAMNALBUR, Mücaht (8). Blgsayar Destekl Öretmn Etkll Üzerne Br Meta Analz Çalıması, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. CENGZ, Yasemn (4). Yabancı Dlde Sözcük Öretmne Kullanımının Etklernn Beyn Temell Örenme Kuramı Iıında Aratırılması, Tez, Ankara: Ankara Ünverstes, Blmler Ensttüsü.
- 616 - ÇADIR, Denz (8). Zhnsel Engell Örencler çn Terap Yöntemne Göre Hazırlanan Becer Öretm Programının Etkllnn ncelenmes, Tez, Bolu: Abant zzet Baysal Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÇELKKOL, Özlem (7). Kelme Kazanımında Müzn Etks, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÇZMEC, Neslhan (6). nde Aktf Örenme Teknklerne Dayalı Ders Programlarının lköretm 6.Sınıf Örenclernn Öretm, Derse Yönelk Görüler, Ve Tutumları Üzerndek Etkler, Tez, zmr: Dokuz Eylül Ünverstes, Blmler Ensttüsü. DEMREL, Ddem (5). Klnk Çalımalarda Meta Analz Uygulamaları, Tez, Samsun: Ondokuz Mayıs Ünverstes, Fen Blmler Ensttüsü. DEMRKAYA, Ezg Kılıç (6). lköretm Okulu Derslernde Çoklu Zeka Kuramı na Dayalı Öretmnn 6.Sınıf Örenclernn Baarısına Ve Örendkler Blglern Kalıcılıına Etks, Tez, Bolu: Abant zzet Baysal Ünverstes, Blmler Ensttüsü. DELEVEROVA, Brshua (6). Müzn 0-3 Ya Grubu Çocuklarında Gelmlerne Etklernn ncelenmes, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes Blmler Ensttüsü. DNÇER, Melke (8). lköretm Okullarında lendrlm Matematk Oyunlarıyla Yapılan Öretmn Akademk Baarı ve Tutma Etks, Tez, Bolu: Abant zzet Baysal Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ELMEZ, Gülseren (7). Gören ve Görmeyen lköretm Örenclernn Renk-Nota Eletrmesne Yaklaımları, Tez, stanbul: Maltepe Ünverstes, Blmler Ensttüsü. GEDKL, Necat (1999). Ülkemzde Etk ve Sonuçlarıyla Uluslar arası Sanat Müz, zmr: Ege Ünverstes Basımev. HARDALAÇ, Nacye (6). Melod Tekrarına Yönelk sel Algılamada Sayısal Ve Sözel l Örenclerm Performanslarının Yapay Zeka Ortamında Karılatırılması, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ZGÜ, eref (1993). tme Engell Çocukların lköretm Programlarında, Tez, Malatya: nönü Ünverstes, Fen Blmler Ensttüsü. KARASOY, Durdu, ATA, Nhal (8). Yaam Verlernn Meta-Analz, SDÜ Fen Edebyat Fakültes Fen Dergs, 3(2), s. 211-218 http://ederg.sdu.edu.tr/ndex.php/sdufd/artcle/vewfle/592/682 (Erm:12.03.2010) KARASU, Necdet (9). Özel de Delle Dayalı Yöntemlern Belrlenmes:Tek Denekl Çalıma Analzler Ve Karılatırmaları, Türk Blmler Dergs, Kı 7(1) s. 143-163 http://www.tebd.gaz.edu.tr/arsv/9_clt7/say_1/143-163.pdf (Erm:12.03.2010) KÜÇÜKÖNDER, Hande (7). Meta Analz Ve Tarımsal Uygulamalar, Tez, Kahramanmara: Kahramanmara Sütçü mam Ünverstes, Fen Blmler Ensttüsü. KARTOPU, Seçl (6). lköretm Okulları Benc Sınıflarda Drama Yöntem Kullanılarak Yürütülen Resm- Derslernde Resmde Müzn Etksnn ncelenmes, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. KAPLAN, Elf Gonca (6). lköretm Okulları 2. Sınıf Hayat Blgs Dersnde Destekl Öretm Yöntemler Kullanılmasının Örenc Kazanımlarına Etks (Ankara Altınordu lköretm Okulu Örne), Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. KAPTAN, Sam (1998). Blmsel Aratırma ve statstk Teknkler, Ankara: Tekıık Yayıncılık. KOCABA, Ayfer (1995). brlkl Örenmenn Blok Flüt Öretm Ve Örenme Stratejler Üzerndek Etkler, Doktora Tez, zmr: Dokuz Eylül Ünverstes, Blmler Ensttüsü. KORKMAZ, Yasemn (7). Görsel Ve tsel Sanatlar Arasında Rtm Kavramının Etklemnn 6.7.8.Sınıflarda Resm- Dersne Katkısı, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. KURT, Gürcan (6). Zhnsel Engell Çocuklarda Dnlemenn Örenme Üzerndek Etks, Tez, stanbul: Maltepe Ünverstes, Blmler Ensttüsü. KURTULDU, Mehmet Kayhan (7). Blgy leme Modelne Dayalı Pyano nde Genel Örenme Stratejlernn Yer Ve Görsel majlar Oluturma Yöntemnn Kullanılablrlk Düzey, Doktora Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. OKURSOY GÜNHAN, Fatma (9). Kavram Hartaları Öretm stratejsnn Örenc Baarısına Etks: Br Meta Analz Çalıması, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. MARANGOZ, Nursel (8). lköretm 8.Sınıf Görsel Sanatlar Dersnde Kullanılan Kopyalama Yöntem Ve l Yöntemn Örencnn Görsel Sanatlar Ders Baarısına Etksnn Karılatırılması, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. MÜDERRSGL, Barı (8). Çoklu Zeka Alanlarında al Zekaya Sahp lköretm knc Kademe Örenclernn Okuldak Baarı Durumları, Tez, stanbul: Beykent Ünverstes, Blmler Ensttüsü. NACAKCI, Zek (6). Çoklu Zeka Kuramı Dayanaklı Ders leme Modelnn lköretm 7.Sınıf Dersnde Örenclern sel Örenme Düzeylerne Etks, Doktora Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü, ÖMÜR, Özlem (3). Pyano nde Nöro Lngustk Programlama Teknklernn Örenc Baarısı Üzerndek Etkler, Doktora Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÖNDER, Snem (7). lköretm Benc Sınıf Dersnn Drama le Brletrlerek Uygulanması Ve Örencler Üzerndek Örenme Farklılıklarının Tespt Edlmes, Tez, Svas: Cumhuryet Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÖNER, Al Kerm (6). Müzn Örenme Güçlüü Çeken Çocukların Duyarlılıklarına Etks, Tez, Konya: Selçuk Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÖNSÜ, Ayln (5). le Yapılan Egzerszlern Sürekl Kaygıya Etks ve Bu Etknn Beyn Dalgalarıyla Desteklenmes, Tez, Kocael: Kocael Ünverstes, Salık Blmler Ensttüsü. ÖZCAN, afak (8). Yönetcsnn Cnsyet ve Hzmetç durumunun Göreve Etks: Br Meta Analtk Etk Analz, Doktora Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler ensttüsü.
- 617 - ÖZÇELEB, Beste (8). 5-6 Ya Grubu Pyano Gören Ve Pyano Görmeyen Çocukların Motor Becerlernn Karılatırılması, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÖZÇEVK, Arzu (7). le Tedav Ve Örencler Üzerndek Terapk Etkler, Tez, stanbul: stanbul Teknk Ünverstes, Blmler Ensttüsü. ÖZTOPALAN, Ezg (7). lköretm Düzeyndek lkokullar ve Devlet Okullarının 6,7 Ve 8.Sınıf Örenclernn dersne lkn Tutumları Ve Akademk Baarıları Arasındak lk, Tez, zmr: Dokuz Eylül Ünverstes, Blmler Ensttüsü. SEVML, Denz (9). Popüler Kültür çersndek Rock Topluluklarının Ankara Anadolu Güzel Sanatlar Lses 9.10.Sınıf Örenclernn Resmlerne Etks, Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. SEZER Fahr (9). le Terapnn Sınav Kaygısı, Öfke Ve Pskolojk Belrtler Üzerndek Etks, Doktora Tez, Erzurum: Atatürk Ünverstes, Blmler Ensttüsü. AHN, Fezan (1999). Meta Analznn Tıp ta Kullanımı Ve Br Uygulama, Doktora Tez, Eskehr: Osmangaz Ünverstes, Salık Blmler Ensttüsü. AHN, Mehmet Can (5). nternet Tabanlı Uzaktan n Etkll: Br Meta Analz Çalıması, Tez, Adana: Çukurova Ünverstes, Blmler Ensttüsü. AKTANLI, Süleyman Cem (7). lköretm 4.Sınıfta nglzce dersndek arkıların Öretmen Destekl Öretmnn Örenclern nglzce Dersne lkn Tutumları Ve Baarıları Üzerne Etks(Ankara Talatpaa lköretm Okulu Örne), Doktora Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. TEMZ, Ebru (7). Okul Önces de Üç Ya Dönemndek 35-40 Aylık Çocuklara Uygulanan Ses nn tme Kayıplı ve tme Kayıpsız Çocukların sel Ses Gelmlerne Etks, Doktora Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. TMUR, Sbel (4). Sanat nde Alternatf Yöntemler (9-12 ya grubunda Mozart Etks Yöntemnn Uygulaması ve ncelemes), Tez, Eskehr: Anadolu Ünverstes, Blmler Ensttüsü. TOPÇU, Pınar (9). Cnsyetn Blgsayar Tutumu Üzerndek Etks: Br Meta Analz Çalıması, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. UZUNBOYLU, Hüseyn, ÖZCINAR, Zehra (9). Blgsayar Destekl Dl Örenme Çalımalarında Aratırma ve Yönelmler: Br Meta-Analz Çalımasının Sonuçları, Ejer (kı) S. 34 http://www.ejer.com.tr/tr/ndex.php?gt=22&kategor=66&makale=616 (Erm:12.03.2010) ÜNAL, Zeynep Oya (8). Probleme Dayalı Örenme Modelnn Pyano Ve Öretm Alanındak Yeterllk Algısına Etks, Doktora Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Fen Blmler Ensttüsü. YALTUR, Nurhan (6). lköretm 6.Sınıfların Dersnde Aktf Örenme Yöntemnn Örenc Baarısına Etks, Tez, stanbul: Marmara Ünverstes, Blmler Ensttüsü. YENGÜN, Özlem (5). Farklı Hızlarında Yapılan Step Aerobk Çalımalarında Alt Ekstremte Eklem Fleksblte ve zoknetk Performans Farklılıklarının Deerlendrlmes, Doktora Tez, Kocael: Kocael Ünverstes, Salık Blmler Ensttüsü. YELKAYA, Özge Çongur (7). Öretmnde Çoklu Zeka Kuramı Uygulamalarına Yönelk Model Aratırma, Doktora Tez, Ankara: Gaz Ünverstes, Blmler Ensttüsü. YILDIRIM, Al, MEK, Hasan (6). Blmlerde Ntel Aratırma Yöntemler, Ankara: Seçkn Yayınev. YILDIZ, Nlgün, TEZ, Müjgan (9). Meta-Analznde Kategork Verlern Brletrlmesnde Kullanılan statstksel Yöntemler: Aktf ve Pasf Sgara çclern Deerlendrlmes, stanbul Ünverstes letme Fakültes Dergs Clt/Vol:38, Sayı/No: 2, s. 134-146. http://74.125.155.132/scholar?q=cache:qmbww9b3umj:scholar.google.com/+meta+analz&hl=tr&as_sdt=0 (Erm:12.03.2010) http://www.yukseklsans.com.tr/ (Erm:26.03.2010)