2 şığın Ynsımsı ve Düzlem Ayn Çözümleri 1 Test 1 1. 38 38 52 52 Ynsıyn ışının yüzeyin normli ile yptığı çıy ynsım çısı denir. Bu durumd ynsım çısı şekilde gösterildiği gibi 38 dir. 4. şıklı cisminin ve Y ynlrındki görüntüsü 1 dir. şıklı cisminin Z ve T ynlrındki görüntüsü 2 dir. Bun göre toplm 2 görüntü oluşur. Z 1 2 T Y 2. 5. 5 düzlem yn + 5 = 90 olduğun göre gelme çısı 15 dir. P ışık ışını şekilde gösterildiği gibi bir yol izler. Bun göre ışık ışını ynsımlr sonucu noktsındn geçer. Ynıt D dir. 3. 45 6. Arlrınd çısı bulunn ve kesişen iki yn rsındki bir cismin görüntü syısı; 360 n = - 1 bğıntısı ile bulunur. Bun göre; 360 n = - 1 = 7 görüntü bulunur. 45 düzlem yn Bir cismin düzlem yndki görüntüsü yny göre simetriktir. Bu durumd cisminin görüntüsü cismi olur.
2 ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 7. 9. kuzey P bt düzlem yn doğu cisminin ve ynlrındki görüntüleri şekildeki gibidir. Bun göre cisminin görüntülerinden biri P dir. Şekil özlemci, noktsındn noktsın gelinceye kdr görüntüsü Şekil de gösterildiği gibi ʹ noktsındn ʹ noktsın gelir. Yni görüntü yere göre kuzey-btı yönünde hreket eder. O hâlde. yrgı doğrudur. 8. bt v Şekil özlemcinin hızı v olsun. Bu durumd görüntüsünün hızı vʹ olur. Şekil de gösterildiği gibi gözlemci, görüntüsünü btı yönünde gidiyormuş gibi görür. Bun göre. yrgı ynlış,. yrgı doğrudur. v P Y noktsının ynsındki görüntüsü ʹ dür. ʹ, Y ynsı için cisim görevi ypr. ʹ cisminin Y ynsındki görüntüsü ʹʹ noktsınd olur. ʹʹ noktsı Y ynsının uç noktlrıyl şekildeki gibi birleştirildiğinde, - noktlrını gördüğü orty çıkr.
ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 3 360 10. n = - 1 bğınıtsın göre; i 360 11 = - 1 i 12. 1 i = bulunur. 1 60 60 60 2 2 60 (1) (2) ışınının ynlrdn 3 kez ynsıdıktn sonr kendi üzerinden geri dönebilmesi için şekildeki gibi bir yol izlemesi gerekir. Bu durumd çısı 60 olur. Ynıt D dir. Şekillerde gösterildiği gibi sistemlerin hepsinde cisminin 2 görüntüsü oluşur. Bun göre sistemlerde oluşn görüntü syılrı eşit olup n 1 = n 2 = n 3 tür. (3) 1 2 11. ışık ışını şekilde gösterildiği gibi ynlrdn toplm 3 def ynsıdıktn sonr sistemi terk eder.
4 ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA Test 2 3. 1 1. i 2 60 i 1 60 ışını ve ynlrındn şekildeki gibi ynsır. Şekilde görüldüğü gibi i 1 = i 2 = 60 olduğundn; 2 i 1 = 1 bulunur. i2 cisminin ve ynlrındki ilk görüntüleri şekilde 1 ve 2 olrk gösterilmiştir. Bun göre görüntülerin doğrultulrı rsındki çı 120 dir. 2. P 4. C 3 Y Şekilde gösterildiği gibi göz, her iki ynd d,,,, P noktlrının görüntülerini görebilir. Düzlem ynd cisim ve görüntüsü birbirinin simetriğindedir. Bir bşk ifdeyle, sistem yn ekseninde ktlndığınd cisimle görüntüsü çkışır.
ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 5 5. 6. v yty Şekilde gösterildiği gibi yn 1 birim hreket edince görüntüsü 2 birim hreket eder. Bu durumd görüntünün yere göre hızı 2 v olur. cismi durgun olduğu için görüntünün cismine göre hızı 2 v olur. ve ışınlrı şekillerdeki yollrı izleyerek sistemi terk eder. 7. 1 ve ışınlrı ise şekillerde gösterildiği gibi sistemi terk edemez. 2 ışıklı cisminin ynlrdki ilk görüntüleri 1 ve 2 dir. Şekildeki ışını ynsın çrpmdığı için 1 in ynsınd görüntüsü oluşmz.
6 ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 8. S 10. P R T noktsının ynd görüntüsü ʹ noktsınddır. ʹ noktsındn ynnın kenrlrın çizdiğimiz ışınlr rsındki bölge noktsın göre görüş lnıdır. Z biçimindeki klın telin üzerinde ldığımız,, noktlrının görüntülerini bullım. T küresi görüş lnı dışınd kldığı için T küresini den bkn göz göremez. S küresi görüş lnı içinde olduğu hâlde noktsındn görülmez. Çünkü S küresinden gelen ışınlr P küresi engel olur.,, noktlrının görüntüleri noktlrın yny göre simetriğinde meydn gelir. Bu durumd telin görüntüsü şekildeki gibi olur. 11. Düz ynd bir cismin görüntüsü yn eksenine göre simetrikte meydn gelir. 9. 1 Şekil 4 ışınının sistemde izlediği yol şekildeki gibidir. Bun göre ışını sistemi 4 numrlı yoldn terk eder. Ynıt D dir. Şekil deki gibi 1 numrlı ışıklı cisimden çıkn ışınlrın her ynsımsı bir görüntü oluşturur. Bun göre 1 numrlı cismin 3 görüntüsü oluşur. Yni n 1 = 3 olur.
ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 7 2 12. düzlem yn düzlem yn Şekil Şekil Şekil Şekil deki gibi 2 numrlı ışıklı cisimden çıkn ışınlrın her ynsımsı bir görüntü oluşturur. Bu durumd 2 numrlı cismin 2 görüntüsü oluşur. Yni n 2 = 2 olur. Bir kişinin düşey durn düzlem yny yklşmsı vey uzklşmsı kendini görebildiği uzunluğu değiştirmez. Bu nedenle = 1 olur. h1 h2
8 ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA Test 3 1. A 3. 60 100 50 50 50 Şekildeki 100 lik çı, gelme çısı ile ynsım çısının toplmıdır. Bun göre gelme çısı 50 olur. Şekilde görüldüğü gibi düzlem yndn ynsıyn ve ışınlrı A noktsl ışık kynğındn gelmektedir. Ynıt D dir. 2. 1 2 3 4. Z Y C 2 1 1 ve 2 noktlrın göre görüş lnlrı şekildeki gibidir. 1 ve 3 noktlrını her iki gözlemci görürken, 2 noktsını 1 gözlemcisi görmediği hâlde 2 gözlemcisi görür. noktsının görüntüsü oln ʹ nden ynnın kenrlrın şekildeki gibi ışınlr çizelim. Y ve noktlrının görüş lnı içinde, Z noktsının görüş lnının dışınd olduğunu görürüz.
ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 9 5. 7. nin ynsındki görüntüsü ʹ dür. ʹ nden ynsın gönderilen ışınlrl ynsının görüş lnı şekildeki gibi belirlenir. ʹ nün ynsındki görüntüsü ʺ dür. ışık kynğındn çıkn ışınlrı önce, sonr ynsındn ynsıtlım. ynsındn ynsıyn ışınlrın uzntılrının kesiştiği noktd görüntü oluşur. Bu görüntü noktsınddır. Y P R ʺ ünden çıkn ışınlrl ynsındki görüş lnının sınırlrı içinde klck biçimde nin görüş lnı şekildeki gibi çizilir. Bun göre Ylnız ynsın bkn gözlemcisi P ve R noktsl cisimlerinin görüntüsünü görebilir. 8. 6. i i i ışını toplm 5 kere ynsıdıktn sonr ortmdn yrıldığın göre ynlr rsınd şekildeki yolu izlemelidir. Bu durumd = 90 i olur. 3 (90 i) = 180 i = bulunur. ışınının ynsın çrpıp kendi üzerinden geri dönmesi için bu yny dik çrpmsı gerekir. Bun göre çısı; 30 + = 90 = 60 bulunur. Ynıt D dir.
10 ŞĞ YASAS VE DÜZE AYA 9. 11. 1 2 4 6 v düzlem yn Şekilde görüldüğü gibi, ve ışınlrının üçü de ışık kynğındn gelmektedir. 2 1 1 gözlemcisi cismi 4 birim uzunlukt görebilirken, 2 gözlemcisi 6 birim uzunlukt görebiliyor. eçen süre ve lınn yol birbiriyle doğru orntılıdır. t1 2 Bu nedenle = bulunur. t2 3 12. Y Y 10. düzlem yn 2 1 3 perde şık kynğı yny yklşırken görüş lnı geniş çılı olcğındn dh geniş bir bölgeyi ydınltır. Uzklşırken ydınlık bölge zlır. Ayny prlel hreketlerde ise ydınlık bölge değişmez. Y cisminden ynsın gönderilen ışın ve Y ynlrınd birer kez ynsıyrk sistemi terk ediyor. Bu nedenle cismin iki görüntüsü oluşur ( ve Y ). cisminden Y ynsın gönderilen ışın tek bir ynsım ypbiliyor. Bu nedenle cismin Y ynsınd 1 tne görüntüsü oluşur ( Y ). Böylece ve Y ynlrınd oluşn toplm görüntü syısı 3 tür.