EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. Çeyrek
Bankacılık sektörüne genel bakış Bankaların aktif büyümesi ve kredi stoğu büyümeye devam ediyor ve bu büyüme personel ve şube sayısı artmadan gerçekleşiyor İki yıl önce banka şube sayısı 11,200, çalışan sayısı 201,000 in üzerindeyken, 2016 yılsonu itibariyle şube sayısı da çalışan sayısı da geriledi (10,800 şube ve 196,700 çalışan). Mevduat Kredi 2014-2016 Arası Büyüme % 2016-12 Banka Payları Sektör Kamu Yabancı (*) Kamu Yabancı (*) %138 %145 %203 %34 %29 %140 %160 %206 %32 %30 Ancak aynı dönemde banka aktifleri %37, banka kredileri %40, mevduat hacmi ise %38 büyüdü. Aktif %137 %148 %209 %35 %28 Bu büyümenin ardında teknolojiyi yoğun olarak kullanan otomasyon sistemlerinin benimsenmesi, daha zengin veri içeriği ile analitik destekli kararların verilebilmesi ve her alanda gittikçe dijitalleşen müşteri davranışının payı büyük. Şube Sayısı Personel Sayısı %96 %106 %131 %98 %103 %138 %34 %27 %29 %30 *Garanti Bankası ve ICBC nin eklenmesiyle yabancı bankalarda büyüme daha yüksek görünüyor. Bu iki banka dışarıda bırakıldığında yabancı banka çalışan ve şube sayısı %10-15 oranında gerilemiş durumda Kaynak: BDDK EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. ÇEYREK 2
Kredi büyümesi Dönemler itibariyle tüm kredi gruplarında büyüme hız kesmedi. Bireysel segmentte regülatif değişiklikler (taksit / vade sınırlaması / limit kontrol sistemi / tavan faiz uygulamaları..) kredi kartı hacmini bir miktar kontrol altına almış olsa da konut ve ihtiyaç kredilerindeki talep sayesinde bu segmentte de büyüme gerçekleşti. Ancak kredi grupları içinde en yüksek büyüme ticari segmentte yaşandı. Sorunluluk % (2017-02) %6 %5 %4 %3 %2 426 435 1009 (Milyon TL) Bireysel KOBİ %1 %10 %20 %30 %40 %50 %60 %70 %80 Ticari 2014-2016 Arası Büyüme% Kaynak: BDDK EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. ÇEYREK 3
Kredi büyümesi Kredilerdeki düzenli büyümeye rağmen sorunlu kredilerde de özellikle KOBİ ve bireysel segmentte tasfiye olunacak bakiyede belirgin artışlar görülmeye başlandı. Bankaların belirli aralıklarla takipteki kredileri aktiften silmeleri ya da satmalarına rağmen sorunluluk oranlarındaki artış, özellikle mikro ve küçük ölçekli işletmeler ile teminatsız bireysel kredi gruplarında gerek tahsis gerekse tahsilat ve müşteri yönetimi konularında bankaları kredi kararlarını gözden geçirmeye, maliyetleri düşürmek için süreçlerinde olabildiğince otomasyona yönlendirdi. 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 356 333 626 Kredi Büyüklüğü (Milyon TL) 385 389 790 420 426 421 435 976 1.009 0 2014-12 2015-03 2015-06 2015-09 2015-12 2016-03 2016-06 2016-09 2016-12 2017-02 %6,0 Takip % %5,0 %4,0 %3,0 %2,0 %1,0 %0,0 2014-12 2015-03 2015-06 2015-09 2015-12 2016-03 2016-06 2016-09 2016-12 2017-02 Kaynak: BDDK Bireysel KOBİ Ticari / Kurumsal EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. ÇEYREK 4
Kredi büyümesi Bu genel tablonun detaylarına bakıldığında ise özellikle KOBİ kredileri ve bireysel krediler segmentlerinde görülen sorunlu kredi artışı dikkat çekiyor. Kamu ve yabancı bankalarda KOBİ kredileri takip oranları son 1 yılda hızlı artış gösterirken, yabancı bankalar bireysel portföylerinde takip oranları artış eğiliminde. Sektör Kredi portföyleri takip % gelişimi Kamu bankalarının ihtiyaç kredilerindeki sorunluluk oranı müşteri profili sebebiyle sektörün genel takip oranını ciddi seviyede aşağı çekiyor. 2017 Şubat itibariyle kamu bankalarında ihtiyaç kredilerindeki takip oranı lerde iken yabancı bankalarda bu oran %8 ler seviyesinde gerçekleşti. KOBİ kredilerinde ise sorunluluk açısından banka grupları birbirleriyle paralel bir seyir izliyorken, mikro segment en riskli kredi portföyünü oluşturuyor. Bankaların mikro kredi pratiklerinin sektör içinde oldukça farklılık arz ettiğini gözlemliyoruz. Mikro segmentte gelir tahmini anlamında elini daha kuvvetli hisseden bankaların bu segmente tahsis ettiği kredileri otomatize etmek, merkezileştirmek yönünde daha cesur adımlar attıklarını gözlemliyoruz. Yine mikro segmentteki tahsilat aksiyonlarının da merkezileştirilmesi, çağrı merkezleri aracılığı ile yönetilmesi yönünde bankalar tarafından somut aksiyonlar alındığını gözlemliyoruz. Dönem KOBİ* Mikro KOBİ* Küçük Ölçek İşletme KOBİ* Orta Ölçek İşletme KOBİ* Konut* Taşıt* İhtiyaç* Bireysel KK* TTK (İşyeri)* TTK (Taşıt)* TTK (İhtiyaç)* 2014-12 %4,6 %2,9 %2,7 %3,2 %6,7 %1,9 %4,5 %2,4 2015-03 %4,7 %3,0 %2,7 %4,2 %7,1 %1,7 %4,4 %3,2 2015-06 %3,5 %5,1 %3,0 %2,8 %4,8 %7,8 %1,7 %4,3 2015-09 %3,8 %5,4 %3,0 %5,3 %7,8 %1,5 %4,4 %3,6 2015-12 %3,9 %5,7 %3,5 %3,1 %3,2 %5,6 %8,2 %1,4 %4,3 %4,0 2016-03 %4,1 %5,8 %3,7 %3,2 %5,9 %8,4 %1,5 %4,5 %4,4 2016-06 %4,3 %6,0 %3,9 %5,9 %8,1 %1,7 %4,6 %4,7 2016-09 %4,7 %6,4 %4,4 %3,7 %3,5 %6,2 %8,3 %2,4 %5,2 %5,4 2016-12 %4,9 %6,2 %4,7 %4,2 %6,0 %8,0 %2,7 %5,2 %5,5 2017-02 %5,0 %6,6 %4,6 %4,2 %5,9 %8,1 %2,7 %5,3 %5,4 Kaynak: BDDK %1 %10 *Takip % EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. ÇEYREK 5
Değişen müşteri alışkanlıkları ve dijital hayat Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre 2016 Aralık sonu itibariyle internet şubesi kullanan aktif müşteri sayısı 19 milyona ulaşırken, paralelde mobil bankacılık kullanan aktif müşteri sayısı da hızla aynı seviyelere ulaştı. Aktif müşteri sayısı (milyon) Bunun doğal sonucu olarak dijital ortamda gerçekleşen bankacılık işlemleri önemli oranda artış gösterdi. Örneğin internet üzerinden kredi kartı ile yapılan alışveriş tutarı son 5 yılda 3 katına çıkarak bugün itibariyle kredi kartı toplam alışveriş cirosunun %12 sine ulaştı (BKM). Tüm bunlara ek olarak bankalar kredi başvurularında önemli oranda internet ve mobil kanallara yönelmiş durumdalar. Fiziksel olmayan daha riskli kanallara yönelmiş olmak doğal olarak kredilerdeki takip oranlarına da yansıyor. Dönem İnternet Mobil 2013-12 11,4 3,2 Dönem İnternet Alışveriş Cirosu (Yerli Kartlar) Alışveriş Cirosu (Yerli Kartlar) İnternet Ciro Büyüme % Alışveriş Ciro Büyüme % İnternet Ciro Pay 2014-12 13,2 6,7 2012 24.787 361.329 %100 %100 %6,9 2015-12 16,2 11,8 2013 34.509 423.898 %139 %117 %8,1 2016-12 19,1 18,6 2014 40.849 474.218 %165 %131 %8,6 2015 55.284 543.085 %223 %150 %10,2 Kaynak: TBB 2016 68.883 601.855 %278 %167 %11,4 Kaynak: TBB EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. ÇEYREK 6
Mevcut durumda banka uygulamaları Değişen müşteri alışkanlıkları, teknolojide ortaya çıkan yenilikler, veri saklama ve işleme maliyetlerinin düşmesi, pazardaki yeni oyuncuların iş modelleri, hayatın gittikçe dijitalleşmesi bankaların da mevcut iş yapma yöntemlerinde değişikliklere sebep oluyor. Rekabetin arttığı bu ortamda, müşteri deneyiminin tüm stratejilerin merkezinde olduğu bir durum söz konusu. Bankalar bu durum karşısında müşterileri hakkında ellerindeki veriyi ve dışardaki veriyi tüm yönleriyle değerlendirdikleri platformlara ciddi oranda artan yatırımlar yapıyor. Özellikle bireysel tarafta müşterileri görmeden, yoğun veriye dayalı istihbarat ile değerlendirmeleri, piyasanın standart uygulamaları arasında yer almaya başladı. Ancak bankaların daha muhafazakar kurallar uygulamasına rağmen dijital kanalların yarattığı sorunlu kredi oranı geleneksel kanallara göre daha yüksek seyrediyor. Bu durumu kontrol altına alabilmek için bankalar veriyi ve süreçlerini daha etkin hale getirme yönünde girişimlerde bulunuyor. Müşterinin kredibilitesini ölçmede oldukça başarılı olan bankalar buna ek olarak veriye dayalı finansal kapasite ölçümlemesine daha fazla ağırlık vermeye başladılar. Bunun sonucu olarak da gerek KOBİ segmentinde gerekse bireysel segmentte gelir tahminlemesi kredi kararlarının çok önemli bir bileşeni haline geldi. Operasyonel maliyetleri düşürmek için kredi süreçleri üzerinde yoğun çalışmalar yapılırken, süreçlerde otomasyon, kararlarda optimizasyon bankaların öncelikleri arasında yer alıyor. Özellikle teminatsız bireysel krediler ve KOBİ kredilerindeki takip oranlarında görülen yükselme bankaları sadece tahsilat süreçlerinde iyileştirmeye değil, müşteri yönetimi ve tahsis süreçlerini de takipteki krediler açısından gözden geçirmeye yönlendirdi. Kredili müşterilerin gecikme öncesindeki davranışları modellenerek sorun yaşama ihtimalleri hesaplanmaya ve erken uyarı sistemleri ile birlikte müşteri yönetimi önem kazanmaya başladı. Artık hem iç veri ve hem de dış veri (KKB, memzuç) daha detaylı içeriklerle kullanılmaya ve düzenli olarak müşteri risk profillemesine hizmet etmeye başladı. Bu bilgiler daha önce limit yönetimi, çapraz satış gibi konularda ağırlıklı olarak kullanılırken, artık müşterinin takibe düşmesini tetikleyen bilgilerin erken uyarı sistemlerinde de kullanıldığını görüyoruz. Bu kadar zengin ve yoğun veriyi doğru biçimde işleyip doğru zamanda aksiyona dönüştürebilmek için karar destek sistemlerine yapılan yatırımlar / güncellemelerin yanı sıra çalışan profili de değişmeye başladı. Bankalarda analitik birim kadrolarının son derece önem kazanmaya başladığını ve bu yetkinliği daha da arttırmak için yatırımlar yapıldığını gözlemliyoruz. Özetle, alternatif kanallara olan yoğun müşteri talebi ve bankaların hızlı kredi kararları verebilme yetenekleri, kredilerin hızla büyümesine yol açıyor. Bununla birlikte hem piyasa koşulları hem de dijital kanallar takipteki kredi bakiyesini bir miktar arttırmış durumda, ancak Türkiye deki kredi kalitesi diğer ülkelerle kıyaslandığında oldukça iyi seviyelerde. EXPERIAN BANKACILIK BÜLTENİ 2017 1. ÇEYREK 7
Büyükdere Cad. Bahar Sok. No:13 K:8 Levent, 34394 İstanbul T: +90 212 344 15 15 E: experian.turkey@experian.com www.experian.com.tr 2017 Experian Information Solutions, Inc.Tüm hakları saklıdır. Experian ve burada kullanılan markalar, Experian Information Solutions, Inc. in hizmet markaları veya tescilli ticari markalarıdır. Burada bahsi geçen diğer ürün ve şirket adları, ilgili sahiplerinin ticari markalarıdır.