4. SINIF 1.ta haf * Okuyalım: Süper Gazeteciler-1 * atematik: Rakamlardan Sayılara * lıștırma-bulmaca: Bulmaca * Gezelim-Görelim: Çanakkale Șehitliği * lıștırma-bulmaca: Sözcük vı * Doğa: Küresel Isınma * kıl Oyunları: Kürem Nerede? * kıl Oyunları: Sudoku * Yemek Yapalım: Reçelli Krep * Bilim ve eknoloji: Bilgisayar Nedir? * Sağlık: Spor ve İnsan * Drama-Oyun: Üç Doğru, Üç Yanlıș Oyunu * İlkler-Bulușlar: teșin Keșfi
Okuyalým Süper Gazeteciler - 1 Bir pazar sabahý Yener annesiyle birlikte salonda pencere önüne kurduklarý kahvaltý sofrasýnda otururken, annesi "Ne þanslýyýz! Herkesin penceresi çöplüðe ya da betona bakar, biz kuþ sesleriyle dolu bir bahçeye bakýyoruz. Bunun deðerini bilmeliyiz oðlum. caba mahallemizde oturan kaç kiþi þu güzel bahçedeki kuþlarýn sesini duymuþtur?" demiþti. Yener'le annesi havalar ýsýnýr ýsýnmaz masayý balkona çýkarýr, yaz boyunca balkonda yemek yerlerdi. Henüz mart ortasýndaydýlar. Bu yüzden o gün salonun bahçeye bakan penceresinin önünde yiyorlardý kahvaltýlarýný. Yener o sabah kalýnca bir dilim ekmek üzerine fýndýk ezmesi sürmüþ, tam ýsýrmak üzereyken annesinin bu sözleri üzerine duralamýþtý: "caba mahallemizde oturan kaç kiþi þu güzel bahçedeki kuþlarýn sesini duymuþtur?" Yener kahvaltý boyunca annesinin bu sözlerini düþünmüþtü. Belki de yalnýz kendi deðil, bu sokakta, bu mahallede, bu kentte, hatta bu ülkede yaþayan herkes bunu düþünmeliydi. caba kaç kuþun sesini duyabiliyoruz? Kaç kuþu tanýyoruz? Konu giderek þekillenmiþti kafasýnda. Bu harika bir haber konusu olabilirdi. nnesi kuþlarýn birçoðunu tanýyordu. Ona sorabilirdi. yrýca ansiklopedileri karýþtýrýp çevrelerinde yaþayan kuþlarla ilgili bilgiler edinir, resimlerini tarayýcýyla ilk sayfaya koyabilirlerdi. vet evet, bu ancak ilk sayfa haberi olurdu. Düþündürücü, bir o kadar da uyarýcýydý. Bir Dilek ut iyase Sertbarut (udem) þaðýdaki sorularý parçaya göre yanýtlayýn. 1. Yener'in annesi niçin þanslý olduklarýný düþünüyor? 2. Yener, hangi konu ile ilgili haber hazýrlamak istiyor? Neden? 3. Siz de bir haber hazýrlayacak olsaydýnýz hangi konuyu seçerdiniz? Neden? 2
atematik Rakamlardan Sayýlara Rakamlar, sayýlarý yazmak için kullanýlan sembollerdir. Rakamlar kullanýlarak basamak sayýlarý farklý birçok sayý yazýlabilir. 0, 1, 2, 3, 4 ve 5 rakamlarýný seçtiðimizi düþünün. Bu rakamlarýn tümüyle yazýlabilen sayýlardan bazýlarý aþaðýda gösterilmiþtir: Bu gruptaki sayýlar 4 basamaklýdýr. Ýki bölükten oluþur. Birler ve binler bölüðü. Rakamlarý toplamý 6, çarpýmý ise 0 dýr. Bu gruptaki sayýlar 5 basamaklýdýr. Birler bölüðünde ayný rakamlar vardýr. Bu rakamlarýn toplamý 9 dur. Binler bölüðünde ayný sayý vardýr. Bu gruptaki sayýlar 6 basamaklýdýr. Ýki sayýnýn rakamlarý toplamý birbirine eþittir. Ýki sayýda da basamak deðeri en küçük rakam 0 dýr. + 302 514 10 423 312 937 Yandaki toplama iþleminde toplam üç yüz on iki bin dokuz yüz otuz yedi þeklinde okunur. Sayýda basamak deðeri en büyük olan rakam 3, en küçük rakam 7 dir. Sayýnýn onlar ve yüz binler basamaklarýnda ayný rakamlar bulunur. 3 rakamlarýnýn basamak deðerleri toplamý 300 000 + 30 = 300 030 Yandaki çýkarma iþleminde fark yüz kýrk yedi bin dört yüz on bir þeklinde okunur. Sayýda tekrar eden 1 rakamlarýnýn basamak deðerleri toplamý 100 000 + 10 + 1 = 100 011 dir. 150 423 3012 147411 Yukarýdaki toplam, yandaki farktan kaç fazladýr? - 3
atematik 1 9 Þifre Sayý 6 10 3 8 4 2 5 Bulmacayý çözmek için 0, 2, 4, 5 ve 7 rakamlarýný kullanýn. þaðýda özelikleri verilen sayýlarý bulmacada belirtilen yerlere yazýn. 7 1. Rakamlarý toplamý 14 olan en küçük sayý. 2. Onlar basamaðýndaki rakam, yüzler basamaðýndaki rakamýn yarýsý olan en büyük sayý. 3. 5 in katý olan en küçük sayý. 4. Yetmiþ bin iki yüz kýrk beþ sayýsýnýn rakamlarla yazýlýþý. 5. Binler basamaðý 4 olan en küçük sayý. 6. n büyük tek sayý. 7. n küçük çift sayý. 8. Binler bölüðündeki rakamlarýn toplamý 7 olan en büyük sayý. 9. 50 000 den büyük ilk sayý. 10. Birler bölüðündeki rakamlarýn hepsi çift olan en küçük sayý. Þifre Sayý Bulduðunuz þifre sayýnýn rakamlarý toplamý kaçtýr? 4
? lýþtýrma - B ulmaca Bulmaca Bulmacada ürkiye nin tarihi ve doðal zenginliklerinin adýný bulup karala. Geriye kalan harfleri sýrasýyla (soldan-ssaða) aþaðýdaki kutuya yazýp þifre sözcükleri bul. N R G Ü Ý C Ý O Z B N B S Ü O F S Ü R Z N G Ö K Þ D Ý S Y D R K Ð D ÞÝFR SÖZCÜKR 5
Gezelim - G örelim Çanakkale Þehitliði Osmanlý Devleti, 1914 yýlýnda çýkan I. Dünya Savaþý na katýlmýþtýr. Bu savaþta Suriye, Irak, Galiçya gibi cephelerde savaþmýþtýr. Çanakkale Cephesi de bunlardan biridir. Bu cephede Çanakkale Savaþlarý olarak adlandýrýlan savaþ yaþanmýþtýr. Çanakkale yi denizden geçemeyen düþman devletler, Çanakkale Savaþý ný baþlatmýþtýr. Çanakkale Savaþý 57. lay Komutaný ustafa Kemal 6 ustafa Kemal tatürk, bu savaþta, 57. lay komutaný olarak görev yapmýþtýr. ustafa Kemal in Ben size taarruz etmeyi deðil; ölmeyi emrediyorum. sözü savaþýn kazanýlmasýnda etkili olmuþtur. Düþman devletler, 9 Ocak 1916 da yenilerek Çanakkale den çekilmiþtir. Çanakkale Savaþý nda toplam 500 bin kiþi ölmüþ, bu savaþ, I. Dünya Savaþý nýn uzamasýna neden olmuþtur. ustafa Kemal, Çanakkale de kahramanlýk destaný yazýp düþmanlara Çanakkale geçilmez! dedirtmiþtir.
Gezelim - G örelim Çanakkale Savaþlarý, Gelibolu Yarýmadasý nda yapýlmýþtýr. Bu yüzden burasý millî park ilan edilmiþtir. Gelibolu illî Parký Çanakkale Þehitleri nýtý, Gelibolu Yarýmadasý nda Hisarlý epe de bulunur. nýt, Çanakkale de þehit olan askerler için dikilmiþtir. Yüksekliði 40 metreyi geçer. nýtýn tavanýnda Þehit Nedir? 1 milyon 250 bin tane cam mozaikten ürk baykutsal bir ülkü, din ve inanç raðý bulunur. Bu bayrak 100 günde tamamlanmýþtýr. uðrunda ölen kimsedir. nýt 1960 yýlýnda ziyarete açýlmýþtýr. Bulunduðu yerde 133 tane sembolik mezar taþý bulunmaktadýr. ezar taþlarý, kuþ bakýþý ay yýldýz görüntüsü oluþturur. Gelibolu Yarýmadasý nda 31 adet yabancý mezarlýðý bulunur. vustralya, Yeni Zelanda, Ýngiliz ve Fransýz askerlerinin bulunduðu mezarlýk her yýl vatandaþlar tarafýndan ziyaret edilir. Savaþta ölen yabancý askerler, ülkemizde büyük saygý görmüþtür. NZK Çanakkale de savaþan vustralya ve Yeni Zelandalý askerlere NZK denilmektedir. Çanakkale Þehitleri nýtý 7