I İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı (Ekonomi Hukuku) ANONİM ŞİRKETTE ZORUNLU ORGAN EKSİKLİĞİNE DAYANAN FESİH DAVASI Av. Burcu GÜNAYDIN 2012
II Yay n No : 2474 Hukuk Dizisi : 1301 1. Bas - Nisan 2012 - STANBUL ISBN 978-605 - 377-698 - 7 Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Bas m A.fi. Bask - Cilt : Net K rtasiye tan. ve Matbaa San. Tic. Ltd. fiti. Taksim Cad. Yo urtçu Faik Sok. No: 3 Taksim Beyo lu/ STANBUL (Seltifika No: 13723) Tel: (0-212 249 40 60) Kapak Tasar m : Müge Günbaş Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Narlıbahçe Sokak Damga Binası No:11 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 e-mail: betakitap@betakitap.com www.betakitap.com
III ÖNSÖZ Anonim Şirkette Zorunlu Organ Eksikliğine Dayanan Fesih Davası adlı çalışma İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonomi Hukuku Yüksek Lisans programında yüksek lisans tezi olarak sunulmuştur. Tez, Prof. Dr. Oğuz Atalay (Tez Danışmanı), Doç. Dr. Gül Okutan Nilsson ve Yrd. Doç. Dr. Leyla Keser Berber den oluşan jüride 03.05.2011 tarihinde savunulmuş ve oybirliği ile başarılı bulunmuştur. Çalışmada 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu esas alınmış olup ayrıca 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı Ticaret Kanunu ve 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu nun konumuzla ilgili getirdiği düzenlemelere ve yeniliklere yer verilmiştir. Bu çalışmada tez danışmanım olmasından kıvanç duyduğum sayın hocam Prof. Dr. Oğuz Atalay a, tez sürecinde manevi desteğini, yardımlarını ve bilgilerini hiç esirgemeyen sayın hocam Prof. Dr. Ahmet Ulvi Türkbağ a sonsuz saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca Hukuk eğitimimde bir ışık misali yolumu aydınlatan, üstadım Avukat Meral Eser e bana ve yaşantıma katkılarından dolayı şükran ve minnetlerimi sunmayı da bir borç bilirim. Bu çalışmanın kitap olarak yayımlanması sürecinde yardımlarından dolayı Sentez Yayıncılık sahibi Tekin Çanga ile Beta Yayıncılık sahibi Seyhan Satar a ve emeği geçen herkese çok teşekkür ederim. Bu kitap, bana inanmaktan hiç vazgeçmeyen, desteklerini hep yanı başımda hissettiğim, elimi tutmaktan hiç yorulmayan, beni hep sevgiyle sarıp sarmalayan sevgili annem Belgin Günaydın ve sevgili babam Aziz Günaydın a ithaf edilmiştir. Nilüfer/ Bursa Mart 2012 Av. Burcu Günaydın
IV
V İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III KISALTMALAR CETVELİ...IX I. Giriş...1 II. Anonim Şirket...2 A- Genel Olarak Şirket Kavramı...2 B- Anonim Şirketin Tanımı ve Özellikleri...3 1. Tanımı...3 2. Özellikleri...3 C- Anonim Şirkete Hâkim Olan İlkeler...5 1. Çoğunluk İlkesi...5 2. Hakların Esas Sermayeye Katılım ile Oransallığı İlkesi...5 3. Eşit İşlem İlkesi...6 4. Sınırlı Sorumluluk İlkesi...7 5. Devamlılık İlkesi...7 6. Malvarlığının Korunması İlkesi...8 7. Devletin İlgilenmesi İlkesi...8 D- Anonim Şirkette Yarar Grupları...9 III. Anonim Şirketin Zorunlu Organları...10 A- Tüzel Kişilik Kavramı...10 1. Genel Olarak...10 2. Hak ve Fiil Ehliyeti...10 B- Organ Kavramı... 11
VI 1. Genel Olarak...11 2. Kanunen Zorunlu Organlar...12 3. Anonim Şirketin Kanunen Zorunlu Organları...13 a) Genel Olarak...13 b) Organlar Arası İlişkiler...13 C- Yönetim Kurulu...13 1. Tanımı ve Özellikleri...13 2. Yönetim Kurulu Üyesi ile Anonim Şirket Arasındaki İlişki...14 3. Yönetim Kurulu Üyeliğinin Kazanılması...15 a) Şartları...15 aa) Gerçek Kişi Olma...15 bb) Pay Sahibi Olma...16 cc) Tam Ehliyetli Olma...16 dd) Seçilme Engelinin Bulunmaması...16 ee) Esas Sözleşmede Aranan Nitelikler...17 b) Şartlara Aykırılığın Yaptırımı...17 4. Yönetim Kurulu Üyeliğinin Sona Ermesi...18 a) Üyeliği Kaybetmenin Sebepleri...18 aa) Kanunen Sona Erme...18 bb) Azil ve İstifa...18 cc) Görev Süresinin Sona Ermesi...19 b) Üyeliğin Açılması Hali...22 D- Denetçi...24 1. Tanımı ve Özellikleri...24 2. Denetçi ile Anonim Şirket Arasındaki İlişki...25 3. Denetçiliğin Kazanılması...26 a) Şartları...26 aa) Gerçek Kişi Olma...26 bb) Pay Sahibi Olma...26
VII cc) Vatandaşlık...26 dd) Tam Ehliyetli Olma...27 ee) Seçilme Engelinin Bulunmaması...27 ff) Esas Sözleşmede Aranan Nitelikler...27 4. Denetçiliğin Sona Ermesi...28 a) Sebepleri...28 aa) Kanunen Sona Erme...28 bb) Azil ve İstifa...28 cc) Görev Süresinin Sona Ermesi...29 b) Denetçiliğin Açılması Hali...30 E- Genel Kurul...32 1. Tanımı ve Özellikleri...32 2. Genel Kurul Toplantısı...33 a) Toplantı Çeşitleri...33 b) Toplantıya Çağırma Yetkisi...33 c) Toplantı ve Karar Oranı...36 d) Genel Kurulun Toplanamaması...36 IV. Pay Sahibi Sayısının Beşten Aşağıya Düşmesi...37 A- Genel Olarak...37 B- Anonim Şirketin Sona Ermesinde.....38 V. Organsızlık Sebebiyle Açılacak Fesih Davası...40 A- Davanın Hukuki Niteliği...40 1. Çekişmeli Çekişmesiz Yargı Ayrımı...40 2. Davanın Türü...42 B- Davada Uygulanacak Yargılama Usulü...44 1. Genel Olarak...44 2. Dosyanın İşlemden Kaldırılması...44 a) Genel Olarak...44 b) Şirketin Feshi Davasında Dosyanın İşlemden Kaldırılması...46
VIII C- Görevli ve Yetkili Mahkeme...47 1. Genel Olarak...47 D- Davanın Tarafları...48 1. Genel Olarak...48 2. Davacı...49 3. Davalı...50 E- Dava Arkadaşlığı...51 1. Genel Olarak...51 2. Zorunlu ve İhtiyari Dava Arkadaşlığı...51 a) Zorunlu Dava Arkadaşlığı...51 b) İhtiyari Dava Arkadaşlığı...52 F- Davaya Müdahale...53 1. Genel Olarak...53 2. Fer i Müdahale...54 3. Asli Müdahale...56 G- Davanın İhbarı...56 H- Geçici Hukuki Koruma Tedbirleri...57 1. Genel Olarak...57 2. Özellikleri...58 3. Şirketin Feshi Davasında Geçici Hukuki Koruma Tedbirleri...59 a) Genel Olarak...59 b) Kayyım Tayini...60 aa) Tanımı...60 bb) Amacı...61 cc) Hukuki Niteliği...61 aaa) Vesayet Hukuku Açısından...61 bbb) İflasın Ertelenmesindeki Kayyım...65 ccc) Yedieminlik...66 ddd) Görüşümüz...67
IX dd) Görevleri...68 ee) Hukuki Sorumluluğu...69 I- Davanın Sona Ermesi...70 1. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri...70 a) Genel Olarak...70 b) Feragat ve Kabul...70 aa) Kavram Olarak...70 bb) Şirketin Feshi Davasında...72 c) Sulh...73 aa) Kavram Olarak...73 bb) Şirketin Feshi Davasında...74 2. Davanın Konusuz Kalması...75 İ- Mahkemenin Kararı...75 J- Kanun Yolları...76 1. Temyiz...76 2. Karar Düzeltme...77 K- Kesin Hüküm...77 VI. Sonuç...79 KAYNAKÇA...83
X
KISALTMALAR CETVELİ AÜHFD AY b. : Bent BK Bkz : Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : Türkiye Cumhuriyeti Anayasası : Borçlar Kanunu : Bakınız c. : Cümle DEÜHF E EMK : Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : Esas f. : Fıkra HD HUMK İBK İİK K Komiser Yönetmeliği : Eski Medeni Kanun : Hukuk Dairesi : Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu : İsviçre Borçlar Kanunu : İcra İflas Kanunu : Karar m. : Madde MK RG : Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Komiseri Hakkında Yönetmelik : Medeni Kanun : Resmi Gazete s. : Sayfa
XII SPK YHMK YTK TC TK TST vd. : Sermaye Piyasası Kanunu : 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu : 6102 Sayılı Ticaret Kanunu : Türkiye Cumhuriyeti : Ticaret Kanunu : Ticaret Sicili Tüzüğü : Ve devamı