KİMYASAL TEPKİMELERDE ISI

Benzer belgeler
TEOG. Tam Sayılar ve Mutlak Değer ÇÖZÜM ÖRNEK ÇÖZÜM ÖRNEK TAMSAYILAR MUTLAK DEĞER

RASYONEL SAYILAR KESİR ÇEŞİTLERİ Basit Kesir. olduğuna göre, a, b tamsayı ve b 0 olmak üzere, a şeklindeki ifadelere

Mustafa YAĞCI, Parabolün Tepe Noktası

3.BÖLÜM: TERMODİNAMİĞİN I. YASASI

0;09 0; : işleminin sonucu kaçtır? A) ;36 0; a = 0,39 b = 9,9 c = 1,8 d = 3,7.

VEKTÖRLER ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİT

LYS LİMİT VE SÜREKLİLİK KONU ÖZETLİ ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

ÜNİTE - 7 POLİNOMLAR

RASYONEL SAYILAR. ÖRNEK: a<0<b<c koşulunu sağlayan a, b, c reel sayıları. tan ımsız. belirsiz. basit kesir

Terimler: Sabit Terim: Katsayılar: ÖR: 3x 2-4x cebirsel ifadesine göre aşağıdaki. Terimler: Sabit Terim: Katsayılar: Terimler: Sabit Terim:

Cebirsel ifadeler ve Özdeslik Föyü

5. 6 x = 3 x + 3 x x = f(x) = 2 x + 1

1986 ÖSS. olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Tek ve Çift Fonksiyonlar. Özel Tanýmlý Fonksiyonlar. Bir Fonksiyonun En Geniþ Taným Kümesi. 1. Parçalý Fonksiyonlar. 2. Mutlak Deðer Fonksiyonu

ÇOKGENLER Çokgenler çokgen Dışbükey (Konveks) ve İçbükey (Konkav) Çokgenler dış- bükey (konveks) çokgen içbükey (konkav) çokgen

DENKLEM ÇÖZME DENKLEM ÇÖZME. Birinci dereceden İki bilinmeyenli. 2x 2 + 5x + 2 = 0. 3x x = 0. 5x + 3 = 0. x + 17 = 24.

1990 ÖYS 1. 7 A) 91 B) 84 C) 72 D) 60 E) 52 A) 52 B) 54 C) 55 D) 56 E) 57

DENKLEM ve EŞİTSİZLİKLER ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİTE 2. ÜNİT

SAYILARIN ÇÖZÜMLENMESĐ ve BASAMAK KAVRAMI

ORAN ve ORANTI-1 ORAN-ORANTI KAVRAMI. 1. = olduğuna göre, aşağıdaki ifadelerin. + c c sisteminin çözümüne. 3. olduğuna göre, nin değeri

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca KİMYASAL REAKSİYONLARDA ENERJİ. kimyaci_glcn_hoca

MATEMATİK TESTİ. 5. a, b birer gerçek sayı ve a + b < 3tür. Bu sayıların sayı doğrusunda gösterilişi aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir?

İntegral Uygulamaları

1988 ÖYS. 1. Toplamları 242 olan gerçel iki sayıdan büyüğü küçüğüne bölündüğünde bölüm 4, kalan 22 dir. Küçük sayı kaçtır?

B - GERĐLĐM TRAFOLARI:

SAYI ÖRÜNTÜLERİ VE CEBİRSEL İFADELER

Kimya ve Enerji. 1. Sistem ve Çevre. 2. Isı, Mekanik İş ve İç Enerji. YKS Fasikülleri. Yakup Demir. a. Sistemlerin

TEST. Rasyonel Sayılar. 1. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? 2. Aşağıda verilen, 3. Aşağıdaki sayılardan hangisi hem tam sayı,

İÇİNDEKİLER SAYISAL YETENEK SÖZEL YETENEK

1.6 ELEKTROMOTOR KUVVET VE POTANSİYEL FARK

11. BÖLÜM. Paralelkenar ve Eşkenar Dörtgen A. PARALELKENAR B. PARALELKENARIN ÖZEL LİKLERİ ÇÖZÜM ÖRNEK ÇÖZÜM ÖRNEK

İÇİNDEKİLER. Ön Söz...2. Matris Cebiri...3. Elementer İşlemler Determinantlar Lineer Denklem Sistemleri Vektör Uzayları...

KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ

DRC üst taban, 6 alt taban olmak üzere 12 mavi kare vardır. 4. Sekiz basamaklı herhangi bir özel sayı x = abcdefgh olsun. Deneme - 2 / Mat.

Trigonometri - I. Isınma Hareketleri. 1 Aşağıda verilenleri inceleyiniz. 2 Uygun eşleştirmeleri yapınız. 3 Uygun eşleştirmeleri yapınız.

1992 ÖYS. 1. Bir öğrenci, harçlığının 7. liralık otobüs biletinden 20 adet almıştır. Buna göre öğrencinin harçlığı kaç liradır?

DENEY 3: EŞDEĞER DİRENÇ, VOLTAJ VE AKIM ÖLÇÜMÜ

Ö.Y.S MATEMATĐK SORULARI ve ÇÖZÜMLERĐ

ASİT-BAZ TEORİSİ. (TİTRASYON) Prof. Dr. Mustafa DEMİR. M.DEMİR(ADU) ASİT-BAZ TEORİSİ (titrasyon) 1

1987 ÖSS A) 0 B) 2. A) a -2 B) (-a) 3 C) a -3 D) a -1 E) (-a) 2 A) 1 B) 10 C) 10 D) 5 10 E) a+b+c=6 olduğuna göre a 2 +b 2 +c 2 toplamı kaçtır?

1997 ÖYS A) 30 B) 35 C) 40 D) 45 E) 50. olduğuna göre, k kaçtır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

BÖLÜM 19 KİMYASAL TERMODİNAMİK ENTROPİ VE SERBEST ENERJİ Öğrenme Hedefleri ve Anahtar Kavramlar: Kendiliğinden, tersinir, tersinmez ve izotermal

1992 ÖYS A) 0,22 B) 0,24 C) 0,27 D) 0,30 E) 0, Bir havuza açılan iki musluktan, birincisi havuzun tamamını a saatte, ikincisi havuzun

7. Bölüm: Termokimya

İÇİNDEKİLER ORAN VE ORANTI KESİR PROBLEMLERİ HAVUZ VE İŞ PROBLEMLERİ

MATEMATİK.

9. log1656 x, log2 y ve log3 z

ÖRNEK SET 2 - MBM 211 Malzeme Termodinamiği - I. dır. Hacim, sıcaklık ve basınca bağlı olarak [ V V( T, ) ve basıncındaki ( P O

1984 ÖSS. 6. a, b, c birer pozitif sayı ve. olduğuna göre, a, b, c arasındaki bağlantılardan hangisi doğrudur? 7. a, b, c birer tamsayı olmak üzere

ORAN ORANTI ORAN ORANTI ORANTININ ÖZELLİKLERİ ÖRNEK - 1 TANIM. x ve y tamsayıdır. x y

a 4 b a Cevap : A Cevap : E Cevap : C

1982 ÖSS =3p olduğuna göre p kaçtır? A) 79 B) 119 C) 237 E) A) 60 B) 90 C) 120 D) 150 E) 160

KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE II

ÖZEL EGE LİSESİ OKULLAR ARASI 19. MATEMATİK YARIŞMASI 8. SINIF TEST SORULARI

LYS Matemat k Deneme Sınavı

DENEY 2 Wheatstone Köprüsü

Enerji iş yapabilme kapasitesidir. Kimyacı işi bir süreçten kaynaklanan enerji deyişimi olarak tanımlar.

Sıcaklık (Temperature):

2005 ÖSS BASIN KOPYASI SAYISAL BÖLÜM BU BÖLÜMDE CEVAPLAYACAĞINIZ TOPLAM SORU SAYISI 90 DIR. Matematiksel İlişkilerden Yararlanma Gücü,

5.111 Ders 34 Kinetik Konular: Sıcaklığın Etkisi, Çarpışma Teorisi, Aktifleşmiş Kompleks Teorisi. Bölüm


İKİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER

SAYILAR TEMEL KAVRAMLAR

MATEMATİK 2 TESTİ (Mat 2)

ASAL SAYILAR. Asal Sayılar YILLAR MATEMATĐK ĐM

KİMYASAL REAKSİYONLARDA DENGE

hesaplama (Ders #16 dan devam) II. İstemli değişim ve serbest enerji III. Entropi IV. Oluşum serbest enerjisi

FONKSĐYONLAR MATEMATĐK ĐM. Fonksiyonlar YILLAR

( ) ( ) ( ) Üslü Sayılar (32) 2. ( ) ( 2 (2) 3. ( ) ( ) 3 4. ( 4 9 ) eşitliğini sağlayan a değeri kaçtır? (0) 0,6 0,4 : 4,9 =?

ÖZEL EGE LİSESİ EGE BÖLGESİ OKULLAR ARASI 17. MATEMATİK YARIŞMASI 11. SINIF TEST SORULARI

BOYUT ANALİZİ- (DIMENSIONAL ANALYSIS)

MATEMATİK BÖLME BÖLÜNE BİLME RASYONEL VE ONDALIK SAYI BÖLÜNEBİ LME KURA LLARI 4 İ LE BÖLÜNE Bİ LME 5 İ LE BÖLÜNEBİ LME ÖRNEK ÇÖZÜM ÖRNEK ÖRNEK ÖRNEK

GEOMETRİ ASF. ÜNİTE 1: AÇI VE ÜÇGEN Doğruda Açılar UYGULAMA TESTİ 1 4. [AB // [CD. 1. Tümler iki açıdan biri diğerinin 5 katına eşittir.

Bu ürünün bütün hakları. ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ne aittir. Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin

VEKTÖRLER ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİTE 5. ÜNİT

Öğrenci Seçme Sınavı (Öss) / 7 Nisan Matematik Soruları ve Çözümleri

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen

ÜÇGENDE ALAN. Alan(ABC)= 1 2. (taban x yükseklik)

4- SAYISAL İNTEGRAL. c ϵ R olmak üzere F(x) fonksiyonunun türevi f(x) ise ( F (x) = f(x) ); denir. f(x) fonksiyonu [a,b] R için sürekli ise;

LYS 1 / MATEMATİK DENEME ÇÖZÜMLERİ

LOGARİTMA. çözüm. için. Tanım kümesindeki 1 elemanını değer kümesindeki herhangi. çözüm. çözüm

Üslü Sayılar MATEMATİK. 5.Hafta. Hedefler. Öğr.Gör. Esrin PALAS BOZKURT Öğr.Gör. Muhsin ÇELİK. Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

REAKSİYON HIZI. Tepkimede yer alan maddelerin derişimleri köşeli parantez ile gösterilir.

3 kesri on ikide üç şeklinde okunur. a kesrinin pay ve paydası sıfırdan farklı bir k tam sayısıyla, a a.k, k 0 ( Kesrin Genişletilmesi )

1993 ÖYS. 1. Rakamları birbirinden farklı olan üç basamaklı en büyük tek sayı aşağıdakilerden hangisine kalansız bölünebilir?

UZAYDA VEKTÖRLER / TEST-1

BİREYSEL YARIŞMA SORULARI. IV. BAHATTİN TATIŞ MATEMATİK YARIŞMASI Bu test 30 sorudan oluşmaktadır. 2 D) a = olduğuna göre, a

FRENLER FRENLERİN SINIFLANDIRILMASI

İkinci Dereceden Denklemler

ΔH bir sistem ile çevresi arasındaki ısı transferiyle alakalı. Bir reaksiyonun ΔH ını hesaplayabiliyoruz. Hess yasası,

SAYILAR DERS NOTLARI Bölüm 2 / 3

KİMYASAL REAKSİYONLAR VE ENERJİ

ÜÇGENDE AÇI-KENAR BAĞINTILARI

YÜZDE VE FAĐZ PROBLEMLERĐ

η= 1 kn c noktasında iken A mesnedinin mesnet tepkisi (VA)

LYS Matemat k Deneme Sınavı

DRC. 4. Sekiz basamaklı herhangi bir özel sayı x = abcdefgh olsun. Deneme - 2 / Mat. c m. m m. y Cevap A. Cevap D 21, 25, = = =. 21.

Lisans Yerleştirme Sınavı 1 (Lys 1) / 16 Haziran Matematik Sorularının Çözümleri. sayısının 2 sayı tabanında yazılışı =?

c) Bire bir fonksiyon: eğer fonksiyonun görüntü kümesindeki her elemanının tanım kümesinde yalnız bir karşılığı varsa bu fonksiyonlara denir.

ÖZEL EGE LİSESİ OKULLAR ARASI 18. MATEMATİK YARIŞMASI 8. SINIF TEST SORULARI

Transkript:

www.kimyhom.om KİMYASAL TEPKİMELERDE ISI ENDOTERMİK ve EKZOTERMİK TEPKİMELER Kâğıdın ynrken ısı verdiğini, suyun uhrlşırken ısı ldığını hepimiz iliriz. Bu tepkimelerdeki gii, diğer kimysl ve fiziksel tepkimeler de gerçekleşirken dış ortm ile ısı lışverişi olur. Mddelerin ypılrınd depoldığı enerjiye, o mddenin ısı kpsmı denir. Bir mddenin ısı kpsmı, mddenin türüne, miktrın, fiziksel hline, sıklığın ğlıdır. Mddelerin ısı kpsmlrı genellikle frklıdır. Bu nedenle mddeler, kimysl tepkimelerde şk mddelere dönüşürken y d hl değiştirirken ısı kpsmlrı değişir. Bu dönüşümler sırsınd, dış ortml ısı lışverişi olur. Tepkimeye girenlerin ısı kpsmı, ürünlerin ısı kpsmındn küçükse tepkime gerçekleşirken dışrıdn ısı lınır. Bu tür tepkimelere endotermik (ısı ln) tepkimeler denir. Enerji Girenler Ürünler Alýnn ýsý Tepkime koordintý Yukrıdki grfik, endotermik ir tepkimenin enerji değişimini gösteren ir grfiktir. www.kimyhom.om I. 68 kkl (gz) O (gz) II. N (gz) 3(gz) NH 3(gz) kkl Yukrıd denklemleri verilen tepkimelerden I. si, mol sıvı O nun ve O ye yrışırken 68 kkl ısı ldığını; II. si, mol NH 3 ün elementlerinden oluşurken ortm kkl ısı verdiğini göstermektedir. Not : Bütün tepkimeleri şltmk için, ktifleşme (eşik) enerjisi dı verilen enerjiyi hrmk gerekir. Ank, ekzotermik tepkimeler şltıldıktn sonr, gerekli eşik enerjisini çığ çıkn enerjiyle sğldıklrı için, kendiliğinden devm eder. Endotermik tepkimelerde ise, tepkimeyi devm ettirmek için devmlı enerji vermek gerekir. ÖRNEK I. Bir mddenin sıvı hlden ktı hle geçmesi II. CO gzının sud çözünmesi III. O molekülünün O tomlrın yrılmsı Ktının erimesi ve sülimleşmesi, sıvının uhrlşmsı, ir tomdn elektron koprılmsı, kimysl ğlrın koprılmsı tepkimeleri önemli endotermik tepkimelerdir. Tepkimeye girenlerin ısı kpsmı, ürünlerin ısı kpsmındn üyükse, tepkime gerçekleşirken dışrıy ısı verilir. Bu tür tepkimelere ekzotermik (ısı veren) tepkimeler denir. Enerji Girenler Verilen ýsý Ürünler Tepkime koordintý Yukrıdki grfik, ekzotermik ir tepkimenin enerji değişimini gösteren ir grfiktir. Buhrın yoğunlşmsı, sıvının donmsı, ynıı mddelerin ynmsı, kovlent ğ oluşmsı, gzlrın sud çözünmesi tepkimeleri önemli ekzotermik tepkimelerdir. Yukrıdki olylrdn hngileri ekzotermiktir? Aynı sıklıkt, ir mddenin sıvı hlinin ısı kpsmı, ktı hlinin ısı kpsmındn fzldır. Bu nedenle, sıvı donrken dışrıy ısı verir (ekzotermik oly). Gzlrın sud çözünmesi ekzotermiktir. O molekülündeki kovlent ğlrı koprmk için enerji hrnır, tepkime endotermiktir. O (gz) ısı O (gz) Ynıt : I ve II

www.kimyhom.om TEPKİME ISISI VE ENTALPİ Fiziksel ve kimysl tepkimeler gerçekleşirken oluşn y d hrnn ısıy tepkime ısısı denir. Bu ısı, ürünlerin toplm ısı kpsmı ile girenlerin toplm ısı kpsmı rsındki frk eşittir. Tepkime ısısı = Ürünlerin toplm Girenlerin toplm ısı kpsmı ısı kpsmı Mddelerin ısı kpsmın (H) entlpi dı verilir. Bir mol mddenin entlpisine, o mddenin molr entlpisi denir. Elementlerin molr entlpisi sıfır kul edilir. 5 C sıklıkt ve tmosfer sınçtki entlpilere ise stndrt entlpi denir. Öyleyse tepkime ısısı (entlpisi); H = H ürünler H girenler şeklinde tnımlnır. ÖRNEK CO (gz) O (gz) CO (gz) (gz) 4. Tepkime ısısı, mddelerin fiziksel hline, sıklığ ve sın ğlıdır. (gz) O H (gz) O (gz) H = 58 kkl (gz) O H (gz) H = 68 kkl ÖRNEK 3 SO (gz) olduğun göre, O SO (gz) 3(gz) 4 kkl SO 3(gz) SO (gz) tepkimesinin entlpisi ( H değeri) kç kkl dır? İkini tepkimeyi elde etmek için, irini tepkimeyi ters çevirip ktsyılrını iki ile çrpmk gerekir. Tepkime ters çevrilirse H nin işreti değişir. Ktsyılrı iki ile çrpılırs H nin değeri de iki ile çrpılır. tepkimesinin entlpisi hngi ğıntı ile hesplnır? Tepkimenin entlpisi, ürünlerin entlpileri toplmı ile girenlerin entlpileri toplmı rsındki frk eşittir., ir element olduğu için entlpi değeri sıfırdır. Tepkime entlpisi, H = H CO (H CO H H O ) dur. www.kimyhom.om Birini tepkimenin entlpisi, H = 4 kkl dır. Öyleyse, ikini tepkimenin entlpisi, H = (4). = 48 kkl olur. Ynıt : 48 kkl Tepkime ısılrın, tepkimenin türüne göre özel dlr (oluşm ısısı, ynm ısısı, erime ısısı, ) verileilir. Örneğin, C (ktı) Cl (gz) CCI (ktı) Q kkl Aşğıd, tepkime ısısı ile ilgili zı temel ilgiler verilmiştir.. Tepkime entlpisinin pozitif () olmsı endotermik, negtif ( ) olmsı ise ekzotermik ir tepkime olduğunu gösterir. H < : Ekzotermik tepkime H > : Endotermik tepkime. Tepkimenin denklemi ters çevrilirse H nin işreti değişir. tepkimesi, CCI nin elementlerinden oluşmsı tepkimesidir. Bu nedenle, tepkime ısısın CCI nin molr oluşm ısısı dı verileilir. CO (gz) O CO (gz) (gz) Q kkl tepkimesi, CO nun ynm tepkimesidir. Öyleyse, CO nun ynm ısısı, Q kkl / mol dür. ÖRNEK 4 O H O 58 kkl H = 58 kkl Aşğıd zı tepkimeler verilmiştir: O 58 kkl O H = 58 kkl 3. Tepkime denkleminin ktsyılrı ir syı ile çrpılır y d ölünürse tepkime ısısı d ynı ornd değişir. I. FeCI (ktı) CI FeCI (gz) 3(ktı) II. Fe (ktı) S (ktı) FeS (ktı) CO O CO 68 kkl CO O CO 36 kkl H = 68 kkl H = 36 kkl III. N (ktı) I (ktı) NI (ktı) Bun göre, hngilerinin tepkime ısısı ltı çizili oln mddelerin molr oluşm ısısın eşittir?

www.kimyhom.om Molr oluşm ısısı, mol ileşiğin elementlerinden oluşmsı tepkimesinin ısısıdır. I. tepkimede, FeCI 3 ileşiği elementlerinden oluşmmıştır. Tepkime ısısı, FeCI 3 ile FeCI nin molr oluşm ısılrının frkın ( = H FeCI3 H FeCI ) eşittir. III. tepkimenin ısısı, mol NI nın oluşm ısısın eşittir. NI nın molr oluşm ısısı, ΔH tepkime H NI = dir. II. tepkimede FeS, elementlerinden oluşmuştur. Tepkime ısısı, FeS nin molr oluşm ısısın eşittir. Ynıt : Ylnız II Not : Molr oluşm ısısının tersi, molr yrışm ısısıdır. ÖRNEK 5 ÖRNEK 6 SO nin oluşm ısısı H = 7 kkl / mol O nin oluşm ısısı H = 3 kkl / mol SO 3 ün oluşm ısısı H = 95 kkl / mol O nun oluşm ısısı H = 68 kkl / moldür. Bun göre, SO (gz) O (sıvı) SO 3(gz) tepkimesinin entlpisi ( H değeri) kç kkl dır? = H ürünler H girenler = ( H SO3 H H O ) ( H H SO H ) O = ( 95 68) ( 7 3) Aşğıd zı tepkimeler ve u tepkimelerin, tepkime ısılrının özel dlrı verilmiştir. I. CH 4(g) C : CH 4 ün molr ynm ısısı II. H OH H O : H (sud) (sud) (sıvı) O nun molr oluşm ısısı III. I (ktı) I (gz) : I nin molr sülimleşme ısısı Bun göre, u tepkimelerden hngilerinin özel dı ynlıştır? www.kimyhom.om = 63 = 6 kkl dır. Ynıt : H = 6 kkl ÖRNEK 7 XY (gz) Y (gz) XY (gz) için H = 36 kkl, XY gzının molr oluşm ısısı 94 kkl dır. Bun göre, XY gzının molr oluşm ısısı kç kkl dır? I. tepkime mol CH 4 ün ynm tepkimesi, III. tepkime mol I nin sülimleşme tepkimesidir. Bu tepkimelere verilen özel dlr doğrudur. II. tepkimede O, elementlerinden değil, H ve OH iyonlrındn oluşmuştur. Tepkime ısısı, O nun oluşm ısısın eşit değildir. Ynıt : Ylnız II Tepkime ısısı, = H ürünler H girenler olduğundn, = (H XY ) (H XY H Y ) dir. 36 = ( 88) (X ) X = 5 X = 6 kkldır. Ynıt : XY nin molr oluşm ısısı, 6 kkl dır. TEPKİME ISILARININ HESAPLANMASI Tepkimede yer ln mddelerin oluşm ısılrı ilinirse, = H ürünler H girenler ğıntısı kullnılrk tepkime ısısı hesplnır. TEPKİME ISILARININ TOPLANABİLİRLİĞİ (HESS YASASI) İki y d dh çok tepkimenin toplmındn oluşn tepkimelerin tepkime ısısı, tepkimeyi oluşturn denklemlerin tepkime ısılrı toplmın eşittir.

www.kimyhom.om ÖRNEK 8 I. (g) S (k) S (g) H = 5 kkl II. (g) H = 6 kkl III. S (k) S H = 7 kkl AB AB Aktifleþmiþ kompleks olduğun göre, 3 S (g) O (g) S tepkimesinin entlpisi ( H değeri) kç kkl dır? İstenilen tepkimeyi oluşturmk için, I. tepkime ters çevrilmeli, II. tepkime ikiye ölünmeli ve u tepkimeler üçünü tepkime ile toplnmlıdır. S S O O S O SO H = 5 kkl H = 58 kkl H 3 = 7 kkl Potnsiyel Enerji Tepkime koordintý Belirtilen şemd, eşik enerjisine ship ve molekülleri iririne yklştıkç, elektron ulutlrındn dolyı iririni iter, kinetik enerjileri zlır, tneikler rsındki potnsiyel enerji ise rtr. Aktifleşmiş kompleks oluştuğund, u potnsiyel enerji mksimum değerine ulşır. Yeterli enerjiye ship oln ktifleşmiş kompleksi, AB moleküllerine dönüşür, moleküller iririnden uzklştıkç, potnsiyel enerji kinetik enerjiye dönüşür. Bu ilgileri, potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği üzerinde de ineleyelim. AB S 3 O O SO Bun göre, tepkime entlpisi: H = H H 3 = 5 58 7 = 3 kkl olur. Ynıt : 3 kkl dır. www.kimyhom.om Tepkime Koordintý AB ısı (ekzotermik tepkime) Grfikteki değeri ileri ktifleşme enerjisi, değeri geri ktifleşme enerjisi, değeri ise tepkime ısısı ( H) dır. Tepkime ısısı = İleri ktifleşme Geri ktifleşme enerjisi enerjisi KİMYASAL TEPKİMELERDE POTANSİYEL ENERJİ DEĞİŞİMİ ve AKTİFLEŞME ENERJİSİ Biririyle tepkime vereilen iki mddenin tepkimeye gireilmesi için, tneiklerin uygun ir doğrultud çrpışmsı gerekir. Tneiklerin çrpışmsı tepkimenin gerçekleşmesi için yeterli değildir. Tepkime olilmesi için, tneiklerin elirli ir kinetik enerjiye ship olmsı gerekir. Bu minimum kinetik enerjiye eşik enerjisi denir. Eşik enerjisine ship oln tneikler iririne yklşrk çrpışın krmşık ir r ypı oluşturur. Bu r ypıy ktifleşmiş kompleks denir. Aktifleşmiş kompleks oluşurken, tneiklerin kinetik enerjisi mddede potnsiyel enerji olrk depolnır. Aktifleşmiş kompleksin oluşmsı için gerekli oln u potnsiyel enerjiye ktifleşme enerjisi denir. Aktifleşme enerji ile eşik enerjisi iririne eşit oln iki enerji değeridir. Bu nedenle çoğunlukl ynı nlmd kullnılilmektedirler. Bu nlttıklrımızı, AB ısı tepkimesinde ir şem ile gösterelim. H = E i E g Tepkimenin tersinin potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiğini de çizelim. Potnsiyel Enerji AB E i E g DH Tepkime Koordintý AB Isı (endotermik tepkime) ÖRNEK 9 X Y 4 kkl Z tepkimesinin geri ktifleşme enerjisi 5 kkl olduğun göre, u tepkimenin potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiğini çiziniz.

www.kimyhom.om Tepkime, endotermik olduğundn H nin işreti pozitiftir. ( H = 4 kkl) Tepkimenin ileri ktifleşme enerjisini hesplylım. H= E i E g olduğundn 4 = E i 5 E i = 65 kkl ulunur. 65 4 ÖRNEK -57 Yukrıd mol O gzının elementlerinden oluşm tepkimesinin potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği verilmiştir. O sıvısının molr uhrlşm ısısı kkl olduğun göre, (g) O H (g) O (s) Tepkimenin potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği yukrıdki giidir. ÖRNEK 7-56 Þekil X (gz) Y (gz) Z (gz) 7-68 Þekil X (gz) Y (gz) Z (sývý) www.kimyhom.om tepkimesinin ğıl potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği şğıdkilerden hngisidir? A) -57 D) -68 B) -46 E) - -46 C) -68 Yukrıdki potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfikleri Z nin gz ve sıvı olrk oluşturulmsı tepkimelerine ittir. Bun göre, Z sıvının molr uhrlşm ısısı kç kkl dır? Grfikler inelendiğinde tepkime ısılrının sırsıyl 56 ve 68 kkl olduğu görülür. Z (sıvı) Z (gz) tepkimesini elde edeilmek için. tepkimenin tersinin yrısıyl,. tepkimenin yrısını toplmk gerekir. Z (sıvı) X (gz) X (gz) Y (gz) Z (sıvı) Z (gz) Y (gz) Z (gz) H = 34 kkl H = 8 kkl H = 6 kkl Ynıt : Z nin molr uhrlşm ısısı 6 kkl dır. (g) ve den O oluşmsı olyınd O nun fiziksel hlinin değişmesi () değeri ile gösterilen ktifleşme enerjisini değiştirmez. (g) O H (g) için H = 57 kkl O (s) için H = kkl olduğun göre, (g) O H (g) O (s) için H = ( 57) ( ) = 68 kkl olur. Öyleyse, ktifleşme enerjisi kkl, tepkime ısısı 68 kkl oln grfik doğrudur. Ynıt : C

www.kimyhom.om LÜ TEST. N (gz) ısı NO (gz) tepkimesi ile ilgili, I. Girenlerin enerjisi, ürünlerin enerjisinden küçüktür. II. Tepkime ısısı (ΔH) pozitiftir. III. Ekzotermik ir tepkimedir. çıklmlrındn hngileri doğrudur? A) Ylnız II B) Ylnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 3.,5 şer mol C (ktı) ile O (gz) nun potnsiyel enerjileri toplmı kkl ve u mddelerin tepkimesinden oluşn,5 er mol CO (gz) ve (gz) nin ynı koşullrdki potnsiyel enerjileri toplmı 36 kkl dır. Aynı koşullrd C (ktı) O (gz) CO (gz) (gz) tepkimesinin ileri ktifleşme enerjisi 48 kkl olduğun göre, geri ktifleşme enerjisi kç kkl dır? A) 58 B) 74 C) 86 D) E) 6 Enerji N O NO DH > Tepkime koordintý Tepkime, ısı ln (endotermik) ir tepkime olduğundn, enerji değişimi tepkime koordintı grfiği şekildeki giidir. Tepkime ısısı, ΔH = H ürün H giren > dır. Öyleyse, I. ve II. çıklmlr doğru, III. çıklm ynlıştır. Ynıt : C. I. CO (gz) /O (gz) CO (gz) II. Fe (ktı) CI (gz) FeCI (ktı) www.kimyhom.om er mol C (ktı) ile O (gz) nun potnsiyel enerjileri toplmı,. = 4 kkl, er mol CO (gz) ve (gz) nin potnsiyel enerjileri toplmı, 36. = 7 kkl dır. Tepkimenin entlpisi ΔH = H ürün H giren ΔH = 7 4 = 3 kkl dır. Tepkime ısısı = İleri ktifleşme Geri ktifleşme enerjisi enerjisi 3 = 48 E g E g = 6 kkl dır. Ynıt : E III. NO (gz) N (gz) Yukrıdki tepkimelerden hngilerinin entlpisi ilinirse, ltı çizili ileşiklerin molr oluşm ısısı hesplnilir? A) Ylnız I B) Ylnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III Bir ileşiğin molr oluşm ısısı, molünün elementlerinden oluşm tepkimesinin entlpisine eşittir. I. tepkimenin entlpisi, ΔH = H CO H CO ile hesplnır. CO nun oluşm ısısı ilinmediğinden, CO nin oluşm ısısı hesplnmz. II. tepkime, FeCI nin elementlerinden oluşm tepkimesidir. Bu nedenle, tepkime ısısı, FeCI nin molr oluşm ısısın eşittir. III. tepkimenin tersinin yrısı, NO nun elementlerinden oluşm tepkimesidir. Bu nedenle, tepkime ısısının işreti değiştirilip ikiye ölünürse, NO nun molr oluşm ısısı hesplnır. Ynıt : D 4. (gz) Br (sıvı) HBr (gz) (gz) Br (gz) HBr (gz) tepkimelerinin ynı koşullrdki, I. Tepkime ısısı II. İleri ktifleşme enerjisi III. Geri ktifleşme enerjisi nieliklerinden hngileri frklıdır? A) Ylnız I B) Ylnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III Br mddesi tepkimelerin irinde sıvı hlde, diğerinde gz hlinde olduğundn, tepkimelerin giren mddelerinin potnsiyel enerjileri frklıdır. Ürünlerin potnsiyel enerjisi ve ktifleşmiş kompleksin potnsiyel enerjisi ynıdır. Bu nedenle, tepkimelerin ileri ktifleşme enerjisi ve tepkime ısılrı frklı, geri ktifleşme enerjileri ynı olur. Ynıt : C

www.kimyhom.om KONU TESTİ. I. C H 5 OH (sıvı) C H 5 OH (gz) II. C (ktı) CO (gz) III. K (gz) K e ( gz) Yukrıd denklemi verilen olylrdn hngilerinin ΔH değeri pozitiftir? A) Ylnız I B) Ylnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 4. C (ktı) O (gz) CO (gz) (gz) tepkimesinin ΔH değeri ilinmektedir. CO gzının molr oluşm ısısını hesplyilmek için, şğıdkilerden hngisinin ilinmesi yeterlidir? A) Tepkimenin ileri ve geri ktifleşme enerjileri B) nun molr oluşm ısısı C) O gzının molr yoğunlşm ısısı D) C / C tepkimesinin ΔH değeri E) O (gz) nun molr oluşm ısısı. C (ktı) CO (gz) 5 kkl CO (gz) C (ktı) CO (gz) ΔH = 4 kkl 3. olduğun göre, CO (gz) /O (gz) CO (gz) tepkimesinin ΔH değeri kç kkl dır? A) 68 B) 56 C) D) E) 68 Tepkime denklemi Tepkime ısısının özel dı I N / N NO gzının molr oluşm ısısı II I (ktı) I (gz) I nin molr sülimleşme ısısı III C (ktı) CO C nin molr ynm (gz) ısısı Yukrıd zı tepkimelerin denklemleri ve u tepkimelerin ısılrının özel dlrı verilmiştir. Bun göre, u tepkimelerden hngilerinin özel dı doğru verilmiştir? A) Ylnız I B) Ylnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III www.kimyhom.om 5. N (gz) NO (gz) ΔH = 8 kkl NO (gz) N O 4(gz) ΔH = 4 kkl Yukrıdki tepkimelere göre, N O 4 gzının molr oluşm ısısı kç kkl dır? A) 6 B) 4 C) D) E) 6 6. SO (gz) SO 3(gz) ΔH = 5 kkl SO (gz) S (ktı) ΔH = 7 kkl olduğun göre, SO 3 gzının ktı S ve O gzın yrışm ısısı kç kkl / moldür? A) 5 B) 95 C) D) 3 E) 95 7. CO (gz) CO (gz) q kkl tepkimesi için, şğıdki çıklmlrdn hngisi ynlıştır? A) CO nun molr ynm ısısı q/ kkl dır. B) Tepkime entlpisi q kkl dır. C) CO nin molr oluşm ısısı q/ kkl dır. D) Girenlerin ısı kpsmı, ürünlerin ısı kpsmındn dh üyüktür. E) Tepkimenin ileri ktifleşme enerjisi, geri ktifleşme enerjisinden küçüktür.

www.kimyhom.om 8. (gz) O H (gz) O (gz) tepkimesinin entlpisi ilinmektedir.. 9. Bun göre, I. gzının molr ynm ısısı II. O sıvısının molr oluşm ısısı III. O sıvısının molr uhrlşm ısısı nieliklerinden hngileri elirlenemez? A) Ylnız I B) Ylnız II C) Ylnız III D) I ve III E) II ve III 84 X (gz) Y (gz) XY (gz) A) B) tepkimesinin potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği yukrıd verilmiştir. Bun göre, X (gz) Y (sıvı) XY (gz) tepkimesinin stndrt koşullrdki potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği şğıdkilerden hngisi olilir? C) -3 Yukrıd potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği verilen tepkime ile ilgili, şğı dki çıklmlrdn hngisi ynlıştır? A) İleri ktifleşme enerjisi 84 kkl dır. B) Geri ktifleşme enerjisi 6 kkl dır. C) Tepkime ısısı 3 kkl dır. D) Ürünlerin ısı kpsmı, girenlerin ısı kpsmındn yüksektir. E) Tepkime ekzotermiktir. www.kimyhom.om D) E)., mol X ile,4 mol Y nin tepkimesinden ylnız, mol Z mddesi oluşmktdır.. X (gz) Y (gz) XY (gz) tepkimesinde, mol XY oluşurken,, kkl ısı çığ çıkmktdır. Tepkimenin ileri ktifleşme enerjisi 5 kkl olduğun göre, potnsiyel enerji (P.E) tepkime koordintı () grfiği şğıdkilerden hngisidir? A) 44-5 B) 5-44 C) 96 44 Tepkimenin ileri ktifleşme enerji 9 kkl, geri ktifleşme enerjisi 56 kkl olduğun göre, u tepkimenin denklemi şğıdkilerden hngisi olilir? A) X 4Y Z 34 kkl B) X Y Z 34 kkl C) X Y 56 kkl Z D) X 4Y 9 kkl Z E) X Y 34 kkl Z 3. (gz) /O (gz) ΔH = 68,3 kkl O (gz) (gz) ΔH = 5,6 kkl D) 96 5 E) 96-44 Yukrıd O nun sıvı ve gz hlindeki yrışm tepkimelerinin ΔH değerleri verilmiştir. Bun göre, O nun molr uhrlşm ısısı kç kkl dır? A) 57,8 B),5 C),5 D) 46,3 E) 68,3.D.A 3.D 4.E 5.C 6.B 7.C 8.E 9.D.B..E 3.C