Cushing Sendromu Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Harvey Williams Cushing 1869-1939 Eğitim Meslek Yale Üniversitesi Harvard Tıp Fakültesi Cerrah, Nöroşirurjisyen
Epidemiyoloji İnsidans: 2-3/milyon/yıl Erişkinde sıklık K>E Çocuklarda K=E infantve okul öncesi çocuklarda K<E
Etiyoloji ACTH bağımlı ve ACTH bağımsız hiperkortizolizmnedenlerine örnekler ACTH bağımlı Cushing hastalığı Ektopik ACTH sendromu Ektopik CRH sekrete eden tm ACTH bağımsız Eksojen steroid alımı Adrenal adenom Adrenal karsinom Pirmer pigmente nodüler adrenal hastalık McCune-Albright sendromu
Etiyoloji Soru Çocuklarda en sık Cushing sendromu nedeni nedir? Eksojen glikokortikoid uygulanması (iyatrojenik)
Etiyoloji Soru EndojenCushing sendromu etyolojisindeyaş tanıda yönlendirici olabilir mi?
Cushing sendromlu (CS) çocuk < 7 yaş > 7 yaş Adrenal kaynaklı CS daha sık Adenom Karsinom Bilateral hiperplazi % 75 Cushing Hastalığı Hipofizer mikro-adenom veya makro-adenom
Etiyoloji Soru Ektopik ACTH salgısı çocuklarda görülür mü? EVET ama çok nadir, tüm CS luçocukların < %1 Küçük hücreli AC ca, Bronş, pankras veya timustakikarsinoidtm, Feokromasitoma ve diğer nöroendokrin tm, Özellikle pankreas ve barsak karsinoidleri
Etiyoloji Soru EktopikCRH veya hipatalamustancrh salgısı çocuklarda CS na neden olur mu? EVET ama çok çok nadir.
Kilo alımı Boy uzaması olmaksızın kilo alımı Pleteore Baş ağırısı Hipertansiyon Hirsutizm Amenore Virilizasyon Akne Stria Kolay morarma İnce cilt klinik
Tarama Tek doz 1 mg Dekssonrası sabah 08.00 kortizol> 1,8 µg/dl 24 saatlik idrarda serbest kortizol > 90 µg/gün (RIA) veya 50 µg/gün (DHPLC/ICMA) Gece yarısı tükürük kortizol düzeyi >0,13 µg/dl veya serum kortizol düzeyi > 7,5 µg/dl Cushing Sendromu ACTH < 5 pg/ml ACTH = 5-29 pg/ml >29 pg/ml ACTH bağımsız CS CRH testi 8 mg Deks. testi Liddle testi ACTH bağımlı CS Adrenal BT Hipofiz MR CRH testi 8 mg deks. testi Normal veya Mikro-nodüller Tek bir kitle veya Makro-nodüller Endocrinol Metab Clin N Am 41 (2012) 793 803
Adrenal BT Normal veya Mikro-nodüller Tek bir kitle veya Makro-nodüller Liddle testi: Paradoksik kortizol veya 17OHS stimulasyonu PPNAD veya MAD Tek taraflı Adenom Karsinom İki taraflı MMAD veya Diğer iki taraflı hiperplaziler PPNAD : Primer pigmente adrenokortikal nodüler hastalık MAD : Makronodüler adrenol hiperplazi MMAD : Masif makronodüler adrenol hiperplazi Endocrinol Metab Clin N Am 41 (2012) 793 803
Hipofiz MR CRH testi 8 mg deks. testi Negatif MR veya tanı için yetersiz bulgu pozitif Cushing hastalığı İnferior petrozal sinus örneklemesi (IPSS) Sanral/periferaloranı düşük Perifer lehine Göğüs BT/ Karın MR/ octreoscan/pet tarama ACTH santral /periferal oranı: Bazal 2 veya CRH veya DDAVP sonrası 3 Ektopik ACTH salgılayan tümör Cushing hastalığı Endocrinol Metab Clin N Am 41 (2012) 793 803
Tedavi-1 Cerrahi Radyoterapi Medikal Kemoterapi
Tedavi-2 Hipofiz adenomu Trans-sfenoidal cerrahi Başarı şansı % 90 İkinci Trans-sfenoidalcerrahi Başarı şansı % 60 Radyoterapi Konvansiyonel RT (remisyonşansı % 80 ) Foton bıçağı (Photone knife) Gamma bıcağı (Gamma knife)
Tedavi-3 Bening adrenal tümörler Cerrahi (Transperitoneal, Retroperitonal, Laparaskopik)
Tedavi-4 Malign adrenal tümörler İnoperabl tümörler Adjuvan tedavi mitotan Cerrahi Metastazektomi Kemoterapi
Tedavi-5 Mikro/Macro nodüler adrenal hastalıklar PPNAD/MMAD İki taraflı adrenalektomi Nelson Sendromu Hiperpigmentasyon Artmış ACTH ACTH salgılayan hipofizer tümör gelişimi %15 olguda gözlenir
Tedavi-6 Cerrahi Başarısız CS Veya Cerrahi hazırlık aşamasında Mitotan Metirapone Aminogluthimide Trilostane Ketoconazole Farmakoterapi
Hiperkotizolizmde farmakoterapi Mitotan Metirapone Aminoglutethimide Trilostane Ketoconazole Kolesterol yan dal kırıcı enzim inhibisyonu 11β hidroksilaz inhibisyonu Adrenokortikal hücreleri yıkıyor 11β hidroksilaz inhibisyonu Kolesterol pregnenelon dönüşümünü inhibe ediyor Pregnenelone progesteron dönüşümünü inhibe ediyor Adrenal steroideogenezin bir çok basamağını inhibe ediyor.
Soru ve katkılar lütfen Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/