BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ ÖĞRETMENLİĞİ DERS ADI: Özel Öğretim Yöntemleri I - ÖTÖ 310 ÖĞRETİM ELEMANI: Hasan TINMAZ KONU: Yetişkin Eğitimi HAZIRLAYAN: Gülnur SALMANLI
Eğitim ve Öğrenme Eğitim, Bireylerin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla ve istendik değişmeler meydana getirme süreci olarak tanımlanmıştır. Eğitim ile amaçlanan,bireylere bilgi kazandırılması ve bu bilgiyi pratiğe geçirebilme yeteneğinin öğretilmesidir.öğrenme ise, eğitim süreci içerisindeki temel bir davranış şekli olarak tanımlanmıştır. Öğrenmede ön plana çıkan, değişimin ortaya çıktığı bireydir. Öğrenme,sözlüklerde öğrenmek işi olarak karşılık bulmuştur. Davranışçı yaklaşım, yaşantı ürünü olan az ya da çok kalıcı davranış değişikliklerini öğrenme olarak tanımlarken, kalıcılık özelliği olmayan davranış değişikliklerini, öğrenme olarak kabul etmemiştir. Kuşkusuz daha önemli olan, öğrenmeden ne anlaşıldığı değil, doğru ve etkin öğrenme yöntemlerinin neler olduğu ve bunların öğrencilere nasıl kazandırılacağıdır. Bir yetişkin için doğru ve etkin öğrenme deneyimleri kazanmak, geçmiş yaşantısından bugüne taşıyabileceği ve geleceğe götürebileceği en önemli hazinesi gibi gözükmektedir. Eğitim, dört farklı bileşeni olan kompleks bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Öğrenen, eğitici, müfredat ve çevre. 2
Yetişkin Öğrenmesi, Pedagoji ve Andragoji Kavramları Yetişkinlerin farklı öğrenme özelliklerinin olduğu ile ilgili yaklaşımlar 1940 lı yılların sonuna rastlamaktadır.günümüze kadar devam eden ve geçerliliğini halen koruyan pedagojik eğitim modelinin yanı sıra,yeni bir kavram olarak andragoji ve andragojik uygulamalar gündeme gelmiştir. Pedagoji ve andragoji pasif ve aktif öğrenme yöntemleri üzerine oturtulmuş iki farklı eğitim modelidir. Pedagoji Yunanca bir kelimedir ve paid =çocuk ve agogus =yol gösterme sözcüklerinden oluşmuştur. Çocuklara öğretme,yol gösterme bilim ve sanatı olarak tanımlanmıştır.geleneksel eğitim modeline temel oluşturan bu eğitici merkezli yaklaşımda neyin, nasıl, ne zaman öğrenileceğine öğretmen karar vermekte ve uygulamaktadır. Androgoji (ya da adragoloji) ise; yine Yunanca; andr (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve "yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı" anlamına gelir. Yetişkin öğrenmesinde kullanılacak modelin, pedagojik eğitim modeli mi yoksa andragojik eğitim modeli mi olması konusunda farklı görüşler olmakla birlikte; yetişkinde öğrenme kuramı olarak, pedagojik varsayımları da içerisine alan bir eğitim yaklaşımı olan andragoji, yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. Doğru pedagojik uygulamaları daha gerçekçi yaklaşımlar olarak tanımlayanlar olduğu gibi, pedagojik ve andragojik yaklaşımların bir arada uygulandığı öğrenme modellerinin daha gerçekçi olduğunu söyleyenler çoğunluktadır. Androgoji, yetişkinler için yeni bir eğitim yaklaşımı olarak ortaya çıkarken, aynı zamanda örgütsel gelişme ve yönetim,danışmanlık, psikoterapi ve sosyal psikoloji alanlarıyla da çok yakından ilgili olduğu anlaşılmıştır. Günümüzde Avrupalı andragologlar sosyal olgu çalışmaları, danışmanlık, sosyalleştirme, sosyal grup çalışmaları, yetişkin eğitimi, personel yönetimi ve toplum kalkınması gibi alanların hepsinde androgojinin yöntemlerine başvurmakta ve kullanmaktadırlar. 3
Andragoji, grup çalışmalarına yönelik özgün bir öğretim olup, bir yönlendirici (merkezdeki eleman) tarafından biçimlendirilir. Bu merkezdeki eleman, bazen öğretim elemanı bazen de grubun içinden çıkan diğer bir elemandır. Andragoji, kendi kendine öğrenen öğretim biçimine yönelik uygulamalar ve kuramlar bütünüdür. Bu öğretim, içerik veya konu merkezli olmayıp daha çok problem çözümüne veya ödevlerin yerine getirilmesine yöneliktir. Andragoji aşağıdaki ilkelere dayanır ; Yetişkin, kendi yaşamında daha önceden kazandığı deneyimlere sahipse yaşamına bağlı unsurları daha iyi öğrenir. Yetişkin, bilinçli öğrenen kişi olarak kabul edilir. Yetişkin konuya odaklanmada düşüş yaşamaz, uyarıcılara karşı verdiği tepkilerin süresi yaşıyla doğru orantılı artış gösterir. Kendisine güvenildiği ve katılımı tercih edildiği an yetişkin öğretimi giderek kolaylaşır. Yetişkinde başarısızlıktan korku yoktur. Yetişkin, eğitim içerisinde geçen ve geride kalan zaman veya yılları kayıp olarak görmez. Yetişkin salt öğrenmek yerine şu anki problemin çözümünü öğrenir. Siebert (2003) yetişkin eğitimi, eğitim biliminin bir parçası olarak kabul edilmek zorundadır demekte ve yetişkin eğitimindeki eğilimler ve sağlık, sosyal politikalar ve ekonomi anlamındaki diğer bağımlı değişkenler olmalıdır diye eklemektedir. Ayrıca androgoji kavramını eğitim biliminin uluslararası bir kavramı olarak görmektedir. Ona göre bu kavram pedagoji ile uyumludur. Sözcük anlamı olarak Almanya da erkek yönetimi olarak anlaşıldığından, Almanca kaynaklarda neredeyse hiç kullanılmadığını vurgulamaktadır. Eğitimde belirli dönemler, farklı değişkenler ve farklı ölçütlere göre diğerlerine oranla önem kazanabilir. Bu dönemler, yaşam boyu eğitim üst başlığı altında alt ana başlıklar altında toplandığında hizmet öncesi eğitim, üstüne eğitim hizmet içi eğitim ve hizmet sonrası eğitim olarak isimlendirilir. Hizmet Öncesi Eğitim, elementar alandan başlayıp, zorunlu ilköğretim dönemlerini kapsayarak, bir mesleki 4
eğitimle son bulabilir veya dördüncül alana, hatta akademik araştırma ihtiyacı zorunlu ise onun üzerindeki lisans üstü eğitimin belli aşamalarına kadar uzayabilir. Üstüne Eğitim Hizmet İçi Eğitim, yetişkinler eğitimi kapsamında olup, meslekte yeni bilgilere ulaşma, meslek değiştirme, meslek içerisinde sağlıklı iletişim kurma amaçlarını kapsar. Hizmet Sonrası Eğitim ise, emeklilik dönemindeki boş vakitlerin amaçlı değerlendirilmesini, olan hobilerde uzmanlaşma veya yeni hobiler edinme ile ileri yaşların getirdiği sorunlarla baş etmek ve sağlıklı yaşamak hedeflerini kapsar. Uluslarası çok bilinen ve Kuzey Amerika da kullanımı artan üçlü terim, örgün eğitim (formal), yaygın eğitim (informal) ve örgün olmayan eğitim (non formal) kavramlarıdır. Eğitim etkinliklerinin bu üçlü sınıflandırması sıkça yetişkin eğitimi kavramını çağrıştırmaktadır. Örgün eğitim, özelleşmiş programlar sunan teknik ve mesleki öğretimle birlikte, hem özel ve hem de halk okullarının tüm seviyelerini kapsayan eğitim kurumlarıdır. Yaygın eğitim, genellikle plansız, yaşantı-temelli, bireyin günlük yaşamında rastlantısal öğrenmeyle oluşan, örneğin doktor ofisindeki bir magazine göz gezdirme, arkadaşlarla rasgele konuşma, televizyon izleme gibi herhangi bir yolla yapılan öğrenmedir. Örgün olmayan eğitim ise, yerleşik örgün sistemin dışındaki herhangi bir organize eğitimdir (Coombs, 1989). İlk yardım programının Kızılay tarafından verilmesi bir örgün olmayan eğitim olup, uluslar arası ve toplum gelişimi etkinliklerinde kabul edilen bir kategori olmuştur (Ewert, 1989). Yetişkin Kimdir? Yetişkin eğitimini tanımlayan bir anahtar sözcük, yetişkin ifadesi olmaktadır. Fakat yetişkin kimdir? Eğer biyolojik olarak tanımlanırsa, çoğu kültürler erinlik (puberte) dönemini yetişkinliğe giriş olarak düşünür. Bazı tanımlarda bu kavram, psikolojik olgunlaşma ya da sosyal rollerle örülmektedir. Knowles (1980) bu iki kriteri kullanarak, bireylerin yetişkin eğitilmiş olarak davranmaları gerekir, eğer bireyler yetişkin rollerini yerine getirerek ve yetişkin bir benlik kavramı ile davranırlarsa, bu durum bireyin kendi yaşamından sorumlu olduğunu zorunlu olarak algılaması anlamına gelmektedir şeklinde belirtmiştir. Daha geniş kapsamlı bir tanım da Paterson (1979) tarafından yapılmıştır. Kavramın ağırlık merkezinde, yetişkinlerin çocuklardan daha yaşlı olmaları ve bunun sonunda da, kendi davranışları hakkında bir dizi beklentilerinin olması bulunmaktadır: toplumların çoğunda, yetişkinin statüsü; 5
onun farklı zeka yetenekleri, fiziksel güçleri, karakter özellikleri, inançları ve alışkanlıklarla belirlenmektedir. Yetişkinlerin zorunlu olarak olgun olmaları gerekmez. Fakat onların olgun ve yetişkin oldukları düşünülmektedir. Tablo 1 Yetişkin Yaşamındaki Dönemler Yetişkin ödevleri Dönemler (yaş olarak) Yuvayı terk etmek 18-22 Yetişkinler dünyasına giriş 23-28 İstikrar (kararlılık) arayışı 29-34 Kendini gerçekleştirmek 35-42 Yerleşmek, kendini yönetmek 43-55 Ağırlaşma (yavaşlama) 56-64 Üretimsel aktivitelerden el çekiş 65 yaş ve üstü Yuvayı Terk Etmek (18-22 yaş arası) Önemli Olaylar ; Yeni örgütlenmeler yaratmak, gruplara dahil olmak, tam zamanlı olarak bir iş yerine sahip olmak. Psikolojik Ödevler ; Kendisini ebeveyn ailesinden bağımsız hale getirmek. Kendi kimliğini tanımlamak. Yeni yaşamı için yeni destekler bulmak. Kişisel Pozisyon ; Ebeveyn ailesiyle bir arada olma ve eskiden olduğu gibi aileye dahil olma bocalamasını terk etmek. Yetişkinler dünyasına giriş (23-28 yaş arası) Önemli Olaylar ; Evlenmek. Partnerinin yanında olma isteği. Kendisinin kurduğu ailenin bireyi / üyesi olmak. Sorumlu olmaktan uzaklaştırılmak veya işyerini terk ediş. Psikolojik Ödevler ; Kendisini yetişkin olarak görmek. Yakın arkadaş olma kapasitesini geliştirmek.bir yaşam projesi ( bir imge/plan) oluşturmak. Bir eğitici / psikolojik danışman bulmak. Kişisel Pozisyon ; Yapmak zorunda olanı yapmak,yaşamak için ve gelecek için yapmak.kendini yetişkin olarak yönetmek. 6
Kararlılık arayışı (29-34 yaş arası) Önemli Olaylar ; Çocukları okula göndermek.kariyer / değişimde kazanç aramak. Eşten uzaklaşma, boşanma.yeniden evleniş.yüksek öğretime / okula olası bir dönüş. Psikolojik Ödevler ; İlişkilerini yeniden değerlendirmek. Yaşam sorumluluklarının yeniden sınanması, güven ve kontrol araştırmalarının yapılması. Kişisel değerlerini yeniden test etme. Yaşam boyu hedefler koyma. Çocuklarının büyüyor olduğunu kabul etme. Kişisel Pozisyon ; Sürdürdüğüm yaşam, gerçekleştirmek zorunda olduğum yaşam mı?, Verilen emirleri mi, benimle uyumlu olan isteklerimi mi gerçekleştireceğim? Kendisi için yaşam boyu hedefler koymak ve bunlara erişmeye çalışmak. Kendini gerçekleştirmek (35-42 yaş arası) Önemli Olaylar ; Danışman ile uzaklaşmanın oluşması.üçüncü neslin sorumluluğunu duymak: aile ve aile üyelerinin geleceğine endişelenme. Psikolojik Ödevler ; Gerçekle ve ölümle yüzleşme, ölümün etkisini hissetme. İşverenle ve eşi ile olan ilişkilerindeki hatalı yönlerini düzenleme.eşini yeni değerlerle kendine özgü bir biçimde yeniden değerlendirmek. Kişisel Pozisyon; Erkekte, zenginlik pozisyonunun kadında ise, olumluluk pozisyonun gelişimi.yaptıklarım iyi şeyler mi? Zaman değiştirilebilir mi? Yapıtlara erişmiş olmak (43-55 yaş) Önemli Olaylar ; Kararlılık. Kariyerde (meslekte )zirveye erişme.başkaları için öğretmen / yol gösterici olabilme.çocukların evden ayrılmaları. Yeni ilgilere sahip olma. Fiziksel sınırlarla karşılaşma. Topluma aktif katılma. Psikolojik Ödevler ; Gelişen bir vicdan duygu-suna ve yetkiye erişme. Aile ilişkilerini yeniden oluşturma. Kendi özgün seçimini ve yaşam üslubunu tatma. Yaşam ve organizasyon arasındaki bağlantıları yeniden sınama. Kişisel Pozisyon ; Belki artık çok geç ancak, yaşamımın ikinci kısmını düzenleyebilirim??!! Boşluklarla karşılaşma (56-64 Yaş arası) Önemli Olaylar ; Eşin olası ölümü,sağlık sorunları,emekliliğe hazırlanma. 7
Psikolojik Ödevler ; Yaşanılacak süre içerisinde geri kalan hedefleri gerçekleştirme isteği.kendisinin yaşlılık dönemine geçtiğini kabullenme. Kişisel Pozisyon; Duygularda ve ilişkilerde yumuşama Önemli bir evlilik partneri olma. Onunla iyi geçinmek. Vasiyetini yazma / yaşamını anlatma (65 yaş üstü) Önemli Olaylar ; Emeklilik. Fiziksel olarak çökme. Gelir ve aktivitelerinde önemli değişme. Arkadaşlarının, hatta eşinin ölümüyle yüzleşme. Yaşamla yeni sözleşmeler yapma. Psikolojik Ödevler ; Uyum yapma (adaptasyon) araştırmaları.kendi ölümüne ve eşinin ölümüne hazırlanma Kişisel Pozisyon ; Ölüm yakınındadır, vasiyeti gerçekleştirmek gerekir.aile önemlidir. Coşkularını ve acılarını yakınlarıyla paylaşır. Pedagoji ve Androgoji Arasında Temel Farklar Pedagoji ve androgoji arasındaki temel farklar dört temel kavram çevresinde açıklanabilir. Bu farklar sözü edilen iki eğitim yaklaşımıyla yapılan eğitim ve öğretimde, hangi noktalara önem verildiği konusunda anahtar noktalardır. Bunlar: a. Kendini algılama: Pedagojik yaklaşımda dominant öğretmen ve bağımlı öğrenci ve bu nedenle yönetilen bir ilişki vardır. Androgojik yaklaşımda ise, öğretme ya da öğrenme işinde karşılıklı anlaşma ve bu nedenle yardım edici bir ilişki söz konusudur. b. Deneyimler: Yetişkinler yaşamlarında değişik deneyimlere sahiptirler. Eğitimde androgojik yaklaşımda yetişkinlerin deneyimleri öğrenme için zengin bir kaynak olarak değerlendirilir. Bu nedenle, androgoji ve pedagoji arasındaki ikinci büyük fark; eğitimde öğrencilerin aynı zamanda öğretmen olarak etkinlik göstermesi ve öğrenimi 8
kolaylaştırmak için onların deneyimlerinden yararlanılmasıdır. Geleneksel yaklaşımda birincil olarak öğretmenin deneyimleri değerlidir ve bu nedenle öğretmenden öğrenciye tek yönlü bir iletişim vardır. Androgojik yaklaşımda ise, öğrenme için herkesin deneyimleri değerlidir ve bu nedenle de herkes tarafından paylaşılan çok yönlü bir iletişim söz konusudur. c. Öğrenmeye hazır olma: Eğitimciler, "öğrenmeye hazır olma", "öğretilebilen an" ya da "hazır bulunuşluk" kavramları üzerinde önemle dururlar. Öğrenci öğretim için "hazır olduğu" zaman (daha önce değil), öğrenim konuları ya da etkinliklerinden yarar sağlar. Pedagoji ve androgoji arasındaki üçüncü farklılık; öğretim içeriğinin seçiminde kullanılan yöntemden kaynaklanır. Geleneksel pedagojide öğretmen hem içeriğe (ne öğrenileceğine) karar verir, hem de yöntem seçimi (nasıl ve ne zaman öğretileceği) konusunda sorumluluk üstlenir. Androgojide ise içerik ve yöntem, öğrencilerin öğrenme gereksinimlerine ve bireysel ilgilerine doğrudan bağlı olarak öğrenci grubu tarafından belirlenir. Öğrenciler "neyi öğrenmeye gereksinimleri olduğuna" kendileri karar verirler. Androgojide eğitimci, öğrenmeyi kolaylaştırıcı bir kişidir. Eğitimci, grupların ilgilerinin belirginleşmesinde ve öğrenme gereksinimlerinin saptanmasında öğrencilere yardım etmek için kaynak kişi olarak davranır. Geleneksel yaklaşımda, öğrenciler için programa öğretmen karar verir ve öğrenciler derece ve sınıflarına göre gruplandırılır. Androgojik yaklaşımda ise, eğitimci öğrenme gereksinimlerini belirlemek için öğrencilere yardım eder ve öğrenciler ilgilerine göre kendileri gruplaşırlar. d. Zamana bakış ve öğrenmeye uyum:bilindiği gibi eğitimde yıllardır "şu anda yapmak" yerine, "gelecek için hazırlık" temelinde düşünülmüştür. Örgün eğitim programlarının gerçekleştirmek istediği kişisel ve toplumsal amaçlar geleceğe yöneliktir.yetişkin ise bir eğitim programından varolan gereksinimlerine ve sorunlarına yanıt vermesini bekler, eğitimde kazandıklarını hemen uygulamaya aktarmak ister. Bu nedenle, eğitimde androgojik yaklaşımda öğrenme, "konu merkezli" olmaktan çok "sorun merkezli" dir. Androgoji, şu andaki sorunu bulma ve çözme işlemidir. Eğitimde androgojik yaklaşımın kalbi, "şu anda neredeyiz" ve "nereye gitmek istiyoruz" u bulmaktır. Geleneksel yaklaşımda, öğretmenler geçmişle ilgili "bilgi bankası" ya da "bilginin kaynağı" gibi görülürler. Konular halinde gruplanan 9
ve sınıflanan bilgiler "herhangi bir gün" kullanılmak üzere öğretilir. Androgojik yaklaşımda ise, sorun bulma ve çözme ekipleri vardır ve öğrenme "bugünün sorunları" üzerinde "bugün çalışarak" sağlanır. Eğitimde Androgojik Yaklaşım Çocuk ve yetişkin eğitimindeki bazı kurallar birbirine benzemektedirler. Kimi zaman çocuk eğitiminde yetişkin eğitimine ilişkin kurallar da kullanılabilmektedir. Ancak, yetişkin eğitimlerinde çocuk eğitimine ilişkin kuralları kullanarak eğitim yapmak eğitimin başarısını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu iki eğitim yaklaşımını ve kurallarını bilmek ve yerinde kullanmak doğru olan uygulamadır. Androgojik yaklaşımla eğitim programlarının geliştirilmesi, oluşturulması ve yönetimi yedi adımda sağlanır. Bunlar: 1- Öğrenme için uygun ortam oluşturma, 2- Ortaklaşa plan yapmak için bir yapı oluşturma, 3- İlgilerin, gereksinimlerin ve değerlerin saptanması, 4- Amaçların açık ve net olarak belirlenmesi, 5- Öğrenim etkinliklerinin planlanması, 6- Öğrenim etkinliklerinin uygulanması, 7- Sonuçların değerlendirilmesi (gereksinimlerin, ilgilerin ve değerlerin yeniden değerlendirilmesi). Bu yedi adım birbirinden kopuk ve bağımsız basamaklar olarak değil, bir sarmal olarak değerlendirilmelidir. Bu biçimde "geribildirim sarmalı" kullanan "eğitim sistemi modeli" olarak incelenebilmekte ve yetişkin eğitimi için sürekli gelişme yöntemi olarak ele alınmaktadır. 10
Yetişkinler Nasıl Öğrenir? Eğitimci, katılımcıların beklenti ve gereksinimlerini, katılımcılar da neden orada bulunduklarını net bir biçimde anlamış olmalıdırlar. Yetişkinlerin nasıl öğrendiğine ilişkin konular: 1. Yetişkinler eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler. 2. Yetişkinler eğitime etkin olarak katılmak isterler. 3. Yetişkinler eğitimde tek düzelikten hoşlanmazlar, değişiklik isterler. 4. Yetişkinler olumlu geribildirim verilmesini isterler. 5. Yetişkinlerin kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim duyarlar. 6. Yetişkinler herkesten farklı bilgi, görgü ve deneyime sahip özgün birer birey olarak 7. görülmek isterler. 8. Yetişkinlerin özgüvenlerini korumaları gerekir. 9. Yetişkinlerin kendileri ve eğitimcileri için beklenti düzeyleri yüksektir. 10. Yetişkinlerin bireysel gereksinimleri göz önüne alınmalıdır. Androgojik etkinliklerde öğrenmeyi kolaylaştırıcı olarak eğitimcinin temel görevi, geleneksel pedagojik yaklaşımda olduğu gibi öğrenilen konunun yönetiminden çok, andragojik sürecin kendisine rehberlik etmesi ya da yönlendirmesidir. 11
Eğitimci androgojik yaklaşımda eğitimleri yedi ilkeye dayalı olarak yürütmelidir: 1- En verimli öğrenme, katılımcı öğrenmeye hazır olduğunda gerçekleşir.güdülenme içsel bir dinamik olmasına karşın, katılımcıların güdülerini besleyecek bir ortam yaratmak eğitimcinin elindedir. 2- Öğrenim katılımcıların daha önce bildikleri ya da deneyimleri üzerine yapılandırılırsa daha etkili olur. 3- Katılımcılar, neleri öğrenmeleri gerektiğinin farkında olurlarsa öğrenme daha etkili olur. 4- Değişik eğitim teknikleri ve yöntemleri kullanılarak öğrenme kolaylaştırılabilir. 5- Beceri öğrenmek için gözlem altında ya da gerçeğine benzer ortamlarda (örn;oyunlaştırma ve maketler vb.) uygulama yapma olanağının verilmesi gerekir. 6- Öğrenme ortamı gerçeğe ne kadar yakın olursa, öğrenme de o kadar etkili olur. 7- Katılımcılara gelişimleri ile ilgili geribildirim verilmelidir. Geribildirimin etkili olabilmesi için; uygulamadan hemen sonra verilmesi, olumlu olması, yargılayıcı olmaması gerekir. Yetişkin Eğiticisinde Bulunması Gereken Özellikler: Kişisel özellikler: 1- Sağlıklı, dengeli kişilik, 2- Genel kültür, 3- Sürekli öğrenme alışkanlığı, 4- Açık fikirlilik ve kendine güven, 5- Mesleki ve toplumsal ideallere bağlılık, 6- Liderlik, 12
Eğiticilik nitelikleri: 7- Yetişkin psikolojisi hakkında bilgi, 8- Yetişkin eğitimi ilkelerini bilmek ve uygulamada deneyim sahibi olmak, 9- Eğitim sürecini yönetme becerisine sahip olmak, 10- Üstlendiği eğiticilik işlevlerinin toplumsal ve bireysel düzeyde bir yarar sağlayıp sağlamadığını fark ederek gerekli değişiklikleri planlamak için girişim yeteneğine sahip olmak. Sayılan bu özelliklere sahip olmayan bir çok insandan da hayatımız boyunca pek çok bilgi-beceri öğrenmişizdir. Burada önemli olan, öğrenmemizi sağlayan kişi değil, onun da içinde bulunduğu ortamda bizleri örenmeye iten ortak yaşanmış olaydır. Bu tür bir öğrenme belli standartları sağlayamayacağına göre, temel olarak hedeflenen davranış değişikliklerinin bireylere kazandırılması için rastlantıları beklemeden harekete geçmek gerekir. Bunu yapacak olanlar da yetişkin eğiticileridir. 13
KAYNAKLAR Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 29 (2) 25-28, 2003 - DERLEME (Tıp Eğitimi ve Yetişkin Öğrenmesi - Senem TURAN ÖZDEMİR Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı) Estonya, İngiltere ve Türkiye de Yetişkinler Eğitiminde Profesyonel Standartlar (Prof. Dr. Emel Ültanır ve Prof. Dr. Gürcan Ültanır Mersin Üniversitesi- Eğitim Fakültesi) Sağlık Eğitimi Açısından Yetişkin Eğitimi (Dr. F. Zuhal Ulusoy Gökkoca) http://www.baltas-baltas.com/kaynakdergiyazi.asp?pri=398&sayi=26 14