DÜZGÜN ELEKTRİK ALAN VE SIĞA Düzgün Elektrik Alan Elektrik Akımı ve Ohm Kanunu Mıknatıslar ve Akımın Manyetik Etkisi...

Transkript

1 3. BÖÜ EETOTATİ Elektrk Yükler Elektroskop Elektrksel uvvet Elektrksel Alan EETİE OTAİYE DÜZGÜ EETİ AA E IĞA Düzgün Elektrk Alan ığa EETİ AII Elektrk Akımı ve Ohm anunu Elektrk Enerjs ambaların arlaklığı TEA TETİ AYETİZA ıknatıslar ve Akımın anyetk Etks Akımın anyetk Etks Tele Etkyen anyetk uvvet Yüke Etk Een anyetk uvvet Tele Oluşan Emk Çevçevelere Oluşan Emk Elektromanyetk İnükleme AlternatfAkım Transformatör

2 Test 1 Elektrostatk 1. Yalıtkanlara elektrk yüklenmes, sürtünme le gerçekleştrlr. 6. 2q 2q 2q 2q q 3q 2. csm csmne elektron vermşse, csmne elektron azalmış poztf yükle yüklenmştr. 7. O letken 3. F F F F ve yüklü, yük þaretler aynýýr. 0, 0, ve yük þaretler zýttýr veya nötürür. blnmez. yalýtkan yalıtkan oluğu çn nötr kalmaya evam eer. 4. Tarak, saça sürülürse yüklenr. ötr kağıt parçalarına yaklaştırılıına etk le elektrklenmeen olayı kağıt parçaları çeklr. 8. Yalıtım, üşük gerlm ve topraklama elektrk çarpmalarına karşı yapılan önlemleren bazılarıır. 5. a a 9. ürtünme le elektrklenğnen urgun elektrk yüklernn etksyle çocuk ve kayırak zıt yükle yüklenmştr. F 1 F F F 1 Açılar eştse m m, 'nn kütles önemszr. F k q 1.q 2 2 r. nn yükü artarsa ve zıt yöne hareket eer. nn kütles artarsa ve saat yönünün tersne oğru hareket eerler. 10. Elektrkl soba hareketl yüklern letkene lerlemesyle çalışır. Fotokop ve baca arıtıcısının çalışma prensbne urgun yükleren fayalanılır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 155 ÇÖZÜE

3 Test 2 Elektrostatk 1. Yüklenen sürücü arabaya okunuğuna yükünü arabayla paylaşarak yük geçş etksyle elektrk çarpmasına maruz kalır. 6. Y Z T 2q Q Y Q Z 12q q ý q ý q ý q ý En son q q Y q Z q T (I ve III. yargı oğru) 2. Özeş kürelern arasına mesafe olursa ve e brken yük mktarı ve T en aha fazla olur. Dolayısıyla q > q olur. ek yük ya, ek yük ye geçerse q > p olacaktır. q > q > q ve T nn yük şaret aynı oluyorsa Q Z 0 verlrse Q Y 14q olur. (II. yargı yanlış) Y Z T 2q 14q 0 12q 6q 6q 6q 6q 3. Yalıtkan br csme okunma le yük geçş olmaz. Özeş letken kürelern yük şaret ve mktarı aynı oluğu çn yük geçş yapamazlar. 7. Aynı ana, ve brbryle ster çten ster ıştan okunurulursa heps nötr olur. (I, II oğru)., ye ıştan okunurulursa ve yük paylaşırlar, nötr olamaz.(iii yanlış) 4. Dokunma le yüklenmee yük mktarı korunur. I. yargı oğru. küres ye q\ş kaar elektron vererek q\ş kaar yüklenmştr. II. yargı oğru. Yük akışı csmlern elektrksel potansyeller eşt olunca bter. Epot k q\, Epot 1 Epot 2 k q 1 r 1 k q 2 r 2 8. Çubuk etk le yüklensey yükler uç taraflara toplanırı. Çubuk yalıtkanır. kısmı ve kısmı farklı cns yalıtkan olup farklı csmlere sürtülerek şeklek yük ağılımı ele elmştr. 5. En son le okunuruluğuna 8q an 4q ya üşüyorsa nn yükü 0 ır. İlk başta le okunuruluğuna 5 ten 0 a üşüyorsa nın yükü Q 5q ur. 9. Yükler csmlern ış yüzeyne ağılarak engeye gelrler, ç kısımları nötr olur. Dış yüzeyn toplamı 2q ur. Bu uruma uyan şık A ır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 156 ÇÖZÜE

4 Test 3 Elektrostatk 1. yalýtkan ye yük okunursa yük ağılımı şeklek gb olur. 6. yalýtkan 7. yükler brbrn ter 2. Dokunma yöntemne csmler letken olmalıır k yük geçş gerçekleşeblsn. nötr oluğu çn okunurulan csm yüklü olması gerekr. 3q 3q 3q 3q 3q 3q 12q Artar Azalýr 12q 3. Y Z q q 6q, yükler brbrn terse q > q olmalıır. Yükler brbrn terek uzaklaşırlar, x eğşmez, y azalır, z artar. 8. Z küres ve Y y çekerek a yı azaltır. ve Y arasınak F elektrostatk kuvvet artar. Ýlk urum Y F 4. nötr a mg T yalýtkan on urum Y F ý Y F ý 5. T F 3 q G F 2 T T F 3 G T F 2 sabt sabt sabt ª F Z mg q mg T ý F Z a > q T q G T q G T F 2 F 1 F 1 F 3 q yükü, q\ş yapılırsa F 2 ve F 1 azalır. T F 1 G F 3 ª sabt sabt 9. F k q 1. q 2 oluğunan, ye yaklaştırılırsa ye 2 etk een F kuvvet artarsa T artar, T nn artması a T y arttırır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 157 ÇÖZÜE

5 Test 4 Elektrostatk 1. ve yüklü oluğu çn brbrn ve en aha çok çekerler. ( nötr). Csmler özeş, pler eşt uzunlukta oluğu çn à á > å Œ olur. 5. nötr nötr Y letken Z T yalýtkan (yük geçþ olmaz) Z Y nötr letken 6. ve Z yük paylaşırlar. İks e aynı şaretl yük olur. Z nötr yalýtkan Y nötr toprak Z Y ve Y arasına etk le elektrklenme olur. 3. sürtünme le letken nötr T yalýtkan 7. q 1 3q T 2r r nötr q 2 q > q q 1 ý 4q q 2 2q q lk q son q 1 3q 4q 2q q 1 3q 4. q q q 0 0 q 8. nötr 0 q\ş q\ş TYT-AYT FİZİ OU BAAI 158 ÇÖZÜE

6 Test 5 Elektrostatk 1. F F le aynı yük şaretlr. İks e olsun. ve ks e olur. 6. ve nn arasınak açılar eştse m m r. ve nn yük şaretler aynıır. nn kütles kıyaslanamaz. nn yük şaret blnmeğ çn nn yükü ve brbrn ter. ve nn yük mktarları kıyasla- artarsa a açıları artablr e, azalablr e. q q q q namaz. sürtünme sürtünme 2. nötr Y Z T nötr nötr yalıtkan 7. q q q 2q F 2 F 2 T T F 1 F 1 q ( ) olmalıır. F 2 F 1 T 3. Dyelm k a 2 q 6 (1) k q.q 2 k q.2q 2 q 2q a 2 q 6 (2) olsun (1) se a ı 4 q ı 4 a < a ı < q (I oğru) (2) se a ı 2 q ı 2 a a ı < q (II oğru), a q olablr. (III oğru) 8. 3q Q 2r 5r 4. anahtarı kapatılıp açılıyorsa küres nötr olur. ve aynı ana kapatılıp açılıyorsa õe hareket ten Y ye oğru gyorsa n son yükü olur. poztf- 4q 10q se ğerler e poztf olacaktır. q lk q son 3q Q 4q 10q Q 17q 5. q E 2 E 1 Q 2 ek bleşke elektrk alan sıfırsa, E 1 E 2 r. kq 2 kq (2) 2 Q 4q 9. Yüklü csmlere yükler, csmlern yüzeylerne ağılırlar. Csmlern ç nötr olur. Csmlern çnek elektrk alan sıfır olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 159 ÇÖZÜE

7 Test 6 Elektrostatk 1. ve elektroskobun topuzunun yük mktarları eşt, ama yapraklara a yük oluğu çn elektroskopun toplam yükü en fazlaır. ve topuz aynı şaretl se elektrksel potansyeller e eşt oluğu çn brbrne okunursa yapraklar arasınak açı eğşmez. (I yanlış, II oğru), zıt şaretl seler elektroskobun yükü fazla oluğu çn toplam yükler paylaşılır, yapraklar braz kapanır. (III. yanlış) 6. ve nn yük şaretler aynı se yükler brbrn ter, yaprakların ks e braz aha açılır. Yük şaretler zıt se yükler brbrn çeker. ve nn yaprakları ya tam kapanır ya a braz kapanır. 7. on uruma nn yarıçapı 2r oluğu çn aha fazla yük toplanacaktır. q > q, elektrksel potansyeller eşt olacağınan a b olacaktır. 2. ve nn yük şaretler aynıır. ve nn potansyel aynı se yük geçş olmaz, yapraklara br eğşklk olmaz. ve nn potansyeller farklı se yükler aynı şaretl oluğu çn yapraklar braz kapanır ama tam kapanmaz. 8. Özeş ve elektroskoplarınan nın yükü aha fazla nn aha azır. Brbrne okunurulursa son yükler eşt olacaktır. ktarları se ve nn lk yükler arasına br eğer olacaktır. a > a ı a ı > a 3. Yük şaretler aynı se ve Y ek yükler brbrn ter. a ve Q açıları artar. Yük şaretler zıt se ve Y ek yükler yapraklaran topuza yaklaşır a ve Q azalır. 9. Y 4. ürenn yükü 6q olursa 2q yüklü elektroskoba okunuruluğuna elektroskobun son yükü 2q olablr. 5. ve nn şaretler ne olursa olsun a > å oluğu çn b, a en büyük olamaz. 10. küres, küresnn çne konuluğunan ak yük mktarı sıfır olur. q 0 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 160 ÇÖZÜE

8 Test 7 Elektrostatk 1. F 1 k.q 1.q 2 2 F k.q 1.q se 1 ur. 6. F 1 F 2 F 1 F 2 k.q.q (2) 2 k.q.q (3) 2, q q 4\å 2. T F k.q 1.q küres engee se 3. Şekl - I e Şekl - II e F 1 F 2 F 1 F 2 F 1 F 2 F F 3 k.q.q 2 k.q.q (2) 2, q q 1\à F 1 F 2 F k.q.q 2 k.q.q 2 q q csm 3 yöne hareket eer. 8. F ý F q 1 Q 2F ý 4. F k.q 1.q 2 2 r. nn yükü artarsa üç kürenn brbrne uygulaıkları kuvvet artar., ve y aha çok teceğnen a açısı azalır. 2F ı k.q 1.Q q 2 1 2, F ı k.q 2.Q 1 2 q 2 5. küres havaa kalıyorsa ve nn yük şaret aynıır ve brbrlern terler. 3T G T F 3T G 2T 9. F k.q.q 2 2 se F ı k.q.q (ñ2) 2 k q Q 2 2F olur. G T T G F 3T T 6 3T T 2T 3T 4T, t\ 1\à 10. Y Z TYT-AYT FİZİ OU BAAI 161 ÇÖZÜE

9 Test 8 Elektrostatk 1. q E E - q E E/9 5. 4q -q E k q 2 r. e E E E e\å 2 8\å Ğ/î 9\à E 2 E1 E 1 E 2 eşt olan noktaa bleşke sıfırır. Bu nokta r. E 1 k.4q (2) 2 E 2 k q 2 2. E q E q q E Eñ2 E 6. q 1 E ýý E ý q E k q 2, 2E 2 /C Eñ2 ñ2 /C E ýý E ý E E 1 /C q 2 q 1 ve q 2 yük şaret aynı ve yükler eşttr. Dolayısıyla noktasına elektrk alan sıfırır. 3. q 1 E 1 E 2 q 2 x x q 1 ve q 2 arasına negatf yüzlern oluşturuğu elektrk alanların yönler brbrne zıttır. E 1 E 2 olursa noktasına bleşke elektrk alan sıfır olablr. 7. le arasınak elektrk olan kuvvet çzgler üzgün smetrk görünümlü oluğu çn q q olur. ak elektrk alan kuvvet çzgler en aha fazla oluğu çn q > q olur. q q > q 8. Yüklü br csmn herhang br noktaak elektrk alanı E F q 0 (n\c) ur. Yüklü levhalar arasınak elekt- 4. q 1 ve q 2 yükler ve mktarları brbrne eşttr. q 1 ve rk alan E v\d volt m r. q 2 nn ek elektrk alanı brbrne eşt ve zıt olacağınan bleşke elektrk alan 0 ır. n\c volt m TYT-AYT FİZİ OU BAAI 162 ÇÖZÜE

10 Test 8 Elektrostatk 9. Bütün yüklü csmlern etrafına elektrk alanları varır. (I yanlış). Csmn yükü ne kaar fazla olursa elektrk alan çzgler o kaar fazlaır. (II. oğru) Yüklü letken küree yükler brbrn terek yüzeye homojen olarak ağılarak engeye gelrler. (III. oğru) 10. F 1 F 1 F q F 2 F 2 q F F 1 F 1 q noktasına F net 0 ır. - arasına kuvvet sabt eğlr, vme sabt olmaz olayısıyla elektron üzgün hızlanan hareket yapmaz. (II yanlış) Elektron - arasına ger gelr. (III oğru) 11. E E E ý E q q TYT-AYT FİZİ OU BAAI 163 ÇÖZÜE

11 Test 9 Elektrostatk 1. q 1 q 2 E 2 E E 1 E ñ2 E 2 E 5. q 37 q 3 m 37 mg F F mg 3\à kq.q 2 mg 3\à q 2 32.mg 4k q , E 1 q q 2r 4q r 2. E O 0 E k q r 2 E k q 4r 2 E > E > E O q ý 4q q ý 2q E k q r 2 en nın yükü artarsa E artar, nn yükü azalırsa E azalır. 7. F 3. E k q 4r 2 r. nn yükü q enlrse, küreler brbrne okunurulursa q yükü yarıçaplara göre pay elr. m g O m g F q q\ß olur. E k.q 4r 2 k.q 3r 2 4\ß E O noktasına göre tork alınırsa m.g.3 m.g.2 m 2\ß 8. ÂE 4. E k.4q (2r) 2 e 1 E k.(12q 4q) (4r) 2 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 164 ÇÖZÜE

12 Test 1 Elektrksel otansyel 1. k q volt 5. T F kqq 2 12 kqq 2 2 E pot kqq Æ/è 24 J kq E kq 1.q J 6. k2q 2r, k q r, v 1 3. E 1 kq.q 2 w DE 4 J se E 2 kq.q 8 J 7. 3q q E 2 E J k3q k q 2kq 20 v se k3q 3 k q 0 olur. 4. kq kq se kq kq olur. 8. k q r Y k q 2r O O > > Y TYT-AYT FİZİ OU BAAI 165 ÇÖZÜE

13 Test 1 Elektrksel otansyel 9. E lk k q q 2 E son k q q W DE E son E lk k q2 k q2 2 k q2 1\Ş 12. İlk uruma 1 k q k q 2k q v E q q on uruma 2 k q k q 2k q v 10. E lk E son E 1 E 2 E kn k q q k q q 2 E kn E O olur. q O q E ý E ý E kn E kn 12 J eğşmez, E azalır. 11. Q A B A k Q 20 v B k Q 2 10 v AB B A v TYT-AYT FİZİ OU BAAI 166 ÇÖZÜE

14 Test 1 Düzgün Elektrk Alan ve ığa D v 5. q q q 2 q C è a\d C ı è A 2 c\ş q\c ı q c\ş 2 olur. 2. F q.e q.v\d 1.È/è 5 E v\d E ı 2 2 E olurċevap A E E F 20 q 2 m mg q F Fe q q Fe F q F mg q. v\d mg m q g kg csm serbest bırakılığına hareketsz halıyorsa, ve nn yük şaret aynı veya zıt olablr. csm serbest bırakılıyorsa, csm çn k urum olablr. E E Fe F q q Fe F q q 4. F ma qe m.a F net 0 olur. F net Fe F 2F olur. q v\d ma a q m m/s TYT-AYT FİZİ OU BAAI 167 ÇÖZÜE

15 Test 1 Düzgün Elektrk Alan ve ığa 7. F q.e q v\d (yüke etk een kuvvet) W DE kn F. E kn r. F ve x proton ve elektron çn aynı oluğu çn aynı knetk enerj le çarpar. F. 1\Ş m 2 r. m > m e oluğunan olayı elektronun hızı aha fazla olur. 10. Ekn 1\Ş m 2 E Ekn 1\Ş m4 2 4E Ekn 1\Ş m E arasına arasına DEkn 1 q.d 1 DEkn 2 q.d 2 4E E q. 1 16E 4E q. 2 3E q 1 12E q 2 v Á/ò 1\à 8. W DE kn F. Ekn 2 Ekn 1 F. Ekn 2 q v\d. E E q. r. m ve ye bağlı eğlr. 9. Yüklü taneck arasına kazanığı enerjy arasına kaybetmştr. DEk 1 DEk 2 W 1 W 2 q 1 q. 2 v 1 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 168 ÇÖZÜE

16 Test 2 Düzgün Elektrk Alan ve ığa 1. q E E (max) E E 3 ñ3 E 30 2E E 1 ñ q 2 q 2 O E O 0 ur. 2E E 1 ñ3 30 E ı E E 2 Eñ3 q 1 ürenn çne elektrk alan sıfır oluğunan olayı O noktasına bırakılan elektron hareket etmez. E ı 3 yönüne olur. 2. Elektrk alan vektörel büyüklük, elektrksel potansyel skaler büyüklüktür. q 2 yükü en ye gelrse O noktasına olan uzaklığı eğşmeğ çn elektrksel potansyel v eğşmez. 5. Yüklü kürenn yüzeyne elektrk potansyel ne se kürenn çne e elektrk potansyel our. O Yüklü kürenn çersne elektrk alan sıfırır. q 1 E ı O E ı E q 1 E ı O E 0 E ı q 2 E E E 0 E O 0 q 2 Elektrk alan azalır. 3. E 1 k.q.2q k.2q.q 2 k q q 3 È/é k q 2 6. E O E O E O E O E 1 E 2 Ekn 1 E 1 E 3 Ekn 2 E 2 kq.q E 1 E 2 È/é 8\ß kq.2q 2 5\à kq.2q 3 8\ß k q2 kq.q kqq 2 E 1\Ş. kq.q E E 1\Ş 2\ß 3\à E kq.q kqq 3 E 2\ß. kq.q E TYT-AYT FİZİ OU BAAI 169 ÇÖZÜE

17 Test 2 Düzgün Elektrk Alan ve ığa 7. Taneck, arasına kazanığı knetk enerjy arasına kaybetmştr W q.d q.( ) Ekn 1 Ekn 2 q(36 48) W 1 W 2 q.d 1 q.d 2 12 q 1 joule se 1 2 v 1 W q.d 60 q.( ) q(12 48) 36 q 3 joule olur. 8. q yükünün üşeye hızı eğşmez. Yataya F qe kuvvetnn etksne sabt vme le hareket eer. Yataya x 1\Ş at 2 en t süree x yolunu almışsa 2t süree 4x yolunu alır. Düşeye x.t en t süree x ı yolunu almışsa 2t süree 2x ı yolunu alır. x ı x ı x 3x TYT-AYT FİZİ OU BAAI 170 ÇÖZÜE

18 Test 3 Düzgün Elektrk Alan ve ığa 1. C q\, q c coulomb 5. q q q C C 2C q 2C.v\Ş 2. 8C 15C 10C 15C 2 sığasının potansyel farkı v\ş olur. 2C C eş C 6. 1F 2F 3F C eþ 6C 6F 3F 3. 2C q q C è a\d en C \Ş olursa sığa 2C olur. 1F 6F F 3F 24 3F q ý q ý 3F 6F 2C 2C 1, artar. 3F E eþ 3F 2F 5F 2F C 1 1 mf C 2 2 mf 7. C è a\d 6 F er bağlamaa C è 2A 12 F 1 C eş 1\â /ò 1\â q 1.C 1 1 C se q 2 C 2 2 C olur. C è 2A 2 6 F 1 C eş Ã/ò q T q 1 q 2 3 C olur. C eş Ê/ë 2,4 F TYT-AYT FİZİ OU BAAI 171 ÇÖZÜE

19 Test 3 Düzgün Elektrk Alan ve ığa 8. C.3v C.3v 3q 3q 3q 3Cv 3q 3Cv è a\d C se 2è a\d 2C olur. 10. C 2 C q q C Y C Z CT 2C 2C ort C E 1\Ş C(2) 2 E se ort q 3C 3C C 3C 2 E Z 1\Ş C. 2 e\à olur. q ı ort.c 2.C 2q olur. 11. C 3F C q\ Ê/ê 3 Fara E 1\Ş C 2 1\Ş.3.(6) 2 54 J Q C Q C C C C 2C 2 ort 5 T 1 5 Q C 9. 6q C 6 q 6q C.6 olsun. 2C C ort ort q C 6C 3C 2 2C q ı C. ort C.2 2q olur. C eş \ß C ort q C C C 2\ß C 3\á olur. Q C. C.2\á 2\á Q olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 172 ÇÖZÜE

20 Test 1 Elektrk Akımı 1. oltmetreen akım geçmez, Ampermetreen akım aynen geçer. 4. A A oltmetre Ampermetre A 3A olt metre 18 voltu 4W 6W gösteryorsa 12W.3 2 3A ê oltmetreen akım geçmez 4ê luk renç kısa evre olur. 6ê ve 12ê rençler paralel olur. eş ê A A 1 3 > 2 > 1 Y Z Amperen akým geçer. oltmetreen akým geçmez. eş se Ampermetre Y oltmetre en Z Ampermetre A 3A 1 1 4ê ê Anahtar açık Anahtar kapalı 1 ve 2 paralel eş1 1,5 eş2 2 eş ê T1 eş1 T2 eş2 6.1, T2.2 T2 4,5 olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 173 ÇÖZÜE

21 Test 1 Elektrk Akımı 7. kýsa evre Üç rençte paralel 1 n 3 2 ( anahtarý açýkken) 3 3 ( ve anahtarý açýkken) 3 > 2 > W 2W 12W 12W Drençlern uçları ve ye bağlanmıştır. Heps paralelr. 1 eş 1\ß 1\Ş /ò /ò eş 12 eş 1 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 174 ÇÖZÜE

22 Test 2 Elektrk Akımı 1. Baðlantý noktalarýna harf verlrse Y Y Üç rençte brbrne paralelr. Y Y Y 4. ˆ.l\ en ˆ. Z > > Y 2 p.r 2, Y ˆ. 4 p4r 2, 3 ˆ. Z pr 2 3 Y 2. 0,5 Bütün uçlar brbrne paralelr..2. 1,5 5. Bağlantı noktalarına harf verlrse bütün rençlern paralel oluğu görülür. - uçları arasına potansyel farklar eşt olu ğunan akım geçer..2..1,5 > > Akımlar an ye oğru olacak şekle evree yerne yazılır. A 1 en 5, A 2 en 9 geçtğ görülür \å ,5 2, ,5 5 2,5 6. ˆ.l\ ˆ ˆ. ˆY ˆZ \Ş 8\ß eş 5 ˆ > ˆZ > ˆY TYT-AYT FİZİ OU BAAI 175 ÇÖZÜE

23 3 1,5 1. Test 2 Elektrk Akımı 7. Z ˆ 3 se ˆ l\ 3 Y ˆ 2 3\Ş olur. 3 eş 2 1,5 3.1, ˆ. 2 ˆ. ˆ. ˆ. /2 /2 () (/2) () r\ş 5\Ş TYT-AYT FİZİ OU BAAI 176 ÇÖZÜE

24 Test 3 Elektrk Akımı 1. Ampermetreye paralel bağlı renç kısa evre olur. Devrenn eşeğer renc 8ê ur.. eş A 5.. en olur. bölgesne renç sabttr. bölgesne akım sabt, volt arttığı çn renç artacaktır. 2.. eş olt 6. Üst ve alt kolak rençler toplamı şeklek gb olur. 3. 3A 6 W 3A \Ş 1 2.2\ß r 8\å., 12 3., 4ê I 5 A 4 W 2 A 2 W 12 Başlangıçta 2 \Ş, \Ş \Ş 3 A 4 W 12 I 5A r. ý 2 Anahtar kapatılırsa, rençler üretece paralel bağlı oluğu çn rençlern uçlarınak volt eğşmez. ý 3 A 4 W 12 ý ı 2 3\Ş ı 2\ß 2 3 ı 1\ß olur. 6 A 3 A 4 W 12 anahtarı kapatılırsa I 6A olur. Akım 6A 5A 1A artar. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 177 ÇÖZÜE

25 Test 3 Elektrk Akımı 8. 3A 11. 7A 4A 2A A 3 W T ê kýsa evre 2 T ˆ. 2 2 se Eşeğer renç eş r\ r\ş ˆ. l\ olur. 1.T 1 2.T \á ê eş 8. eş ê A TYT-AYT FİZİ OU BAAI 178 ÇÖZÜE

26 Test 4 Elektrk Akımı W 9 W 18 W 6 W ê 4. 7 ê ve 3 ê brbrne serr ê olur. 1 ve 10 ê brbrne paralelr eş ê eş ê 5. 4 ê luk renç kısa evrer W 6W 6 W 12 W 6 W 5 W ê 6 W 12 W 4 W ê 2 W 20 W eş ê 6 W eş ê 3. 6 A 1 2 A 6 W 4 W 3 A 2 1 A 4 A 3 A 4 W 6 A 6. 6 W 3 W 2 W 6 W 4 W W 2 W 4 W ê 6 W 4 W 2 W 6 W 6 W 6 W W 4 W W 6 W 3 W eş ê eş 5 ê TYT-AYT FİZİ OU BAAI 179 ÇÖZÜE

27 Test 4 Elektrk Akımı W ê 6ê 6ê 6 W 3ê 4ê eş ê 1 1 /ò 1\â 1\à 1 2 ê 1 2 1\â 1\ß 2 2 ê eş ê W 6 W W 12 W 4 W 5 W 10 W 12 W 3 W 20 W eş ê 3 W 3 W 12 W 4 W W 20 W W 3 W 4 W eş eş 1 È/ñ 6 È/ñ.11 5 ê \ (3) (2) (6) (3 2 6) arası arası \á, \á olur oluğunan 1 2 veya 3 olablr. Şıklara 3 oluğu çn cevap B olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 180 ÇÖZÜE

28 Test 5 Elektrk Akımı \á ok T 1 2 T sabt 2. T eş 2 T T. eş eosta çeklrse azalır, 1 azalır, 2 artar. eş azalır. T artar. T T Y Y T. v T v v sabt T artarsa, v artar, v azalır. T T T. T eosta çeklrse artar, T artar azalır, azalır. T Y. Y en Y eğşmez. 5. T T sabt T 1 3. lk uruma son uruma 1. eş 2. eş eş 24 volt eş 6 ê Toplam 4 W olmalý 6 W 2 W TYT-AYT FİZİ OU BAAI ê T eş T 1 2 T v T eş eosta çeklrse artar, T 1 azalır. eş azalır. T artar T. 2 T T 1 2 T artarsa artar. T T 1 en artarsa 1 azalır en azalır. 181 ÇÖZÜE

29 Test 5 Elektrk Akımı 6. v 6 A 1 ê 4,5 A 6 ê v 2 A 3 ê 9,5A 9,5A v 1,5 A 4 ê 5 A 6 ê an 4,5A geçer eosta çeklrse eş azalır. v T, artar. eş ve azalırsa 2 azalır. T azalırsa 1 artar. T sabt 8. ( ) eş1 3 2 ( ) eş2 r\ş 3\à TYT-AYT FİZİ OU BAAI 182 ÇÖZÜE

30 Test 6 Elektrk Akımı q\t 6\ß 2 Amper O 2 H (1) (2) ıvılara elektrk akımını (, ) yonlar oluşturur. yonlar ye oğru hareket eerler. Elektrk akımı yonların hareket yönüner. a O 2 gazı açığa çıkar. e hrojen gazı açığa çıkar. 6. Br letkenn renc ˆ. ç\ ye bağlıır. (I yanlış) Akım, q\t ır. q artarsa artar. (III. yanlış) v sabt en artarsa artar. (II oğru) 2. atılara elektrk akımının geçmes çn csmn letken olması ve uçlar arasına potansyel fark olması gerekr. 7. İletkenn renc ˆ. ç\, æ ve aynı se ~ ˆ gümüş altın Her metal letken olmayablr. G. G A. A G A.2, Elektrk akımı oluşablmes çn küreler arasına potansyel fark olması gerekr. í G í A 3\Ş q õe q r r nötr nötr q r õe q q r 0 r q q q 2r 8. Isıtma ve ışık vermek çn kullanılan tellern renc yüksek olmalıır. 2q 3 T 4q 3 4. ve T anahtarlarınan akım geçer. q C q C 2r õe r Q 9. Br metaln letkenlk katsayısı ve atomuna bulunan serbest elektronu çok olursa elektrğ y letr. İy br yalıtkan olmaz. Ama özrenc büyük olursa akıma karşı zorluk gösterr. Yan y br yalıtkan olur. q ý C q ý C en ya geçen yük mktarı Q C q\t Amper 10. Cam çne bulunan serbest elektronların yok enecek kaar az olmasınan olayı y br yalıtkanır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 183 ÇÖZÜE

31 Test 7 Elektrk Akımı 1. Elektrk akımının letm katılara elektron hareketyle sıvı ya a gazlara se elektron ya a yon (net yükü olan ya a molekül) hareketyle sağlanablr. 6. Şarj olablen br bataryanın tam olarak olması çn geçen süre bataryanın kapastesne, bataryanın ne kaar olu oluğuna, bataryayı oluran kaynağın gücüne (akım şet) bağlıır. 2. Elektrk letkenlğ serbest elektronlar ve serbest yonların hareketne bağlıır. yük coulomb 7. q\t q.t (Amper.sanye) (II ve III oğru) Güç(watt). (olt. Amper) (I yanlış) 3. Özrenc küçük, serbest elektron sayısı fazla olan maeler y br letkenr. yük 4. Br letkenn rencn eğştrmek çn kullanılan alete reosta enr. ısa evre prensb geçerlr. Akım yolu eğştrlerek reosta ayarı yapılır. 8. q.t (Amper.sanye) veya (mlamper.saat) mah 5. Akım oluşablmes çn k nokta arasına potansyel farkı olması gerekr. (III yanlış). Akımın yönü elektron hareketnn ters yöner. (I. oğru) õe õe 9. Üretecn potansyel farkının artırılması su sevyeler arasınak yükseklk farkına benzetleblr. olu boþ õe kaynak Batarya boş ken kaynaktan çıkan elektronlar bataryanın ucunu olururlar. Devreen geçen akım õe na zıt yöne olur. Yan 2 yönüne olur. (II oğru) 10. ln tükenmes gücünün btmesr. Güç ()., akıma bağlıır. Akım se q / T en yüke bağlıır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 184 ÇÖZÜE

32 Test 8 Elektrk Akımı 1.. en 24 2., 12 ê 12 3, 4 ê Drençler paralel bağlanırsa eş ê grafğnn alanı potansyel farkı verr. (. Alan ) 0 - arasına alan üzgün artıyor. - 2 arasına alanak artma artıyor. 2. Eğm 1\ y verr. I. Eğm artmışsa renç azalmış. II. Eğm sabtse renç sabt olt 3.. en a sabt sabt e sabt artıyorsa artar. 7. eğm 1\ y verr. artıyorsa eğm azalır e. en sabt artarsa artar. 2 3 e eğm 1\ eğm artıyorsa azalır. 8. Alan. 2 ort (Güç) TYT-AYT FİZİ OU BAAI 185 ÇÖZÜE

33 Test 9 Elektrk Akımı 1. T eş A 7. 6 ê 12 3 ê 12 6 ê 6 2. T eş A 3 ê 12 3 ê 12 T T A en akım geçmyorsa, > r. 1 < > > > 9. r r r r 2 2 2r 2r 2 r 1 4. T ,5 A (aralel bağlı üreteçlern toplamı 6 ur.) 13 2 T A 5. T T eş v T 2 6 W Ê/ì 1 A 3 1,5 1,5 2 v v v 6. r 6 W 12 r 6 W 12 r 3W r 2 3 r 3W T v v v 2 T T eş A > TYT-AYT FİZİ OU BAAI 186 ÇÖZÜE

34 Test 10 Elektrk Akımı 1. ve pllernn uçları arasınak potansyel farkı brbrne eşt oluğu çn lamba parlaklıkları aynıır. (I yanlış) pl aha fazla yük epolayarak Y lambasının aha uzun süre ışık vermesn sağlar. (II ve III oğru) 4. eostanın renc azalırsa 2 azalır, eş azalır. artar. (II oğru) amba eþ sabt eþ. sabt 2. Br letkenn renc ˆ. ç\ ır. ˆ , ˆ , ˆ onuçta akımı artarsa lambanın potansyel farkı artar. sabt oluğunan reostanın potansyel azalır. (I yanlış). ambanın renc eğşmez. (III yanlış). > > 5. Drenç üzernek renklern her br br rakama karşılık gelr. Bua rencn kaç ê oluğunu gösterr Ω 5 Ω 20 Ω 3 Ω 2 Ω 4 Ω 6. İletkenn renc T ˆ. 3a ˆ. a 18 ê se 6 ê ur. 3 Ω 5 Ω 2 Ω 4 Ω 20 Ω 3 Ω ê 6 ê 6 ê 6 ê 6 ê 6 ê 6 Ω 3 Ω 4 Ω eş r\ 6\ß 2 ê 3 Ω Ω 6 Ω 3 1,5 1,5 3 eş ê TYT-AYT FİZİ OU BAAI > > 187 ÇÖZÜE

35 Test 10 Elektrk Akımı 8. 6 Ω A 1 8 v 2 18 v 4 Ω 1 Ğ/ì 3 A 2 8\à 2 A Amp A 9. an 2 geçerse en geçer. 2 2 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 188 ÇÖZÜE

36 Test 11 Elektrk Akımı 1. E.. t ( q\t) 5. Drençte açığa çıkan enerj E.. t r. E q\t. v t q J e. 3. 2t 2.. t en olur , 60 0, > se < 2 0,5 A < 3 olur. se < olur. onuçta < < p (3) , Y 2 T Z T E..t v E 2.t E 2..t 3 Güç, r , 2 0,9 A T ,6 3 2 E E Y E E T 2 1. t 2 3. t Z t 2 3. T.t 1 < 3 se 1 < 3 se < Z olur. > T olur. T 0,6 0,9 1,5 A onuçta Z > > T TYT-AYT FİZİ OU BAAI 189 ÇÖZÜE

37 Test 11 Elektrk Akımı E E (2) t , t (E 2. t) (E 2. t) E T (2) 2.. t (3) 2. 2t t t 2 t 2 J renc 2t süree E ı (2) 2..2t 8 2 t 16 J olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 190 ÇÖZÜE

38 Test 12 Elektrk Akımı 1. Fırının harcaığı enerj E. t. t w. h 1,1 kwh 1 kwh 0,5 T 1,1 kwh x x 0,55 T 6. E.t..t wh 44 kwh 1 kwh 0,4 T 44 kwh x x 17,6 T 2. E. t. t w.h 17,6 kwh 1 kwh 0,5 T 17,6 kwh x x 8,8 T 7. E.t wh 750 kwh 1 kwh 0,4 T 750 kwh x 3. E 1 1.t 2 t E kaar harcıyorsa Fırınlar ser bağlanırsa renc 2 olur. E 2 2.t 2.t e\ş kaar enerj harcar. 2 x 300 T E, 0,6 T se e\ş, x 0,3 T olur. 8. E.t..t 8.1,5 12 w.h 0,012 kwh (1500 mah 1,5 Ah.t) 4. E. t kwh 10 kwh 4 T 1 kwh x x 0,4 T 1 kwh 40 kuruş 0,012 kwh x x 0,48 kuruş 5. E ü ü.t ü 1, kwh E F F.t F kwh E Ç Ç. t Ç 2, kwh 1 kwh 0,4 T 45 kwh x E T 45 kwh x 18 T 9. DE E 1 E 2 1.t 2 t ( 1 2 )t ( ) wh 72 kwh 1 kwh 0,4 T 72 kwh x x 28,8 T tasarruf yapılır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 191 ÇÖZÜE

39 Test 12 Elektrk Akımı (110) (obanın renc) 5,5 ê 12. Akým Alan v\ olt Alan gücü verr.. 2 oba 220 volta takılırsa , ,5 40 A E. t. 2. t 2 2. t 11. Br sobanın renc 2 en 1100 (220) ê er bağlı k sobanın renc 88 ê olur ,25 A TYT-AYT FİZİ OU BAAI 192 ÇÖZÜE

40 Test 13 Elektrk Akımı 1. E. t t J 2. E. t wh 66 kwh 1 kwh 0,25 T 66 kwh x 6. E F F. t F wh 4,4 kwh E Ü Ü. t Ü w 2,2 kwh 6,6 kwh 1 kwh 0,5 T 6,6 kwh x x 3,3 T x 16,5 T ê 2 2ê w 3. 2, ê ê p\ ambalar uylara takılırsa eş ê olur. eş A , , 48 watt , , 2 144, volt 4. 2 E (2) 2.. t E t 2 E E 2 8. A B C D E F G A, çok verml G, az verml emektr. Faturanın az gelmes çn A olan aletler terch etmek gerekr. (elektrk aletlernn üzernek enkl enerj verm sevyeler) E verlen E alınan E (2) 2.t 4 2 t se E T (2) 2 t (3) 2. 2t 2. 2t E T 24 2 t 6E 2..t m.c DT DT DT 30 C TYT-AYT FİZİ OU BAAI 193 ÇÖZÜE

41 Test 13 Elektrk Akımı A 25 5 nn uçları arasına potansyel farkı 10 ur. en geçen akım 5 A se; W. 11. E. t.v.t J 12. T W.v ,5 A TYT-AYT FİZİ OU BAAI 194 ÇÖZÜE

42 Test 14 Elektrk Akımı Üreteçlern akım verme süres, üreteçten çeklen akımlarla ters orantılıır. v\ < < se t > t > r olur r < 2 se 1 < 2 olur. 7. q t 2000 mah 1mA 10 3 A A.s 1h 3600 s , 1 < 3 se 1 > 3 olur A.s E v t 1, J onuçta; 2 > 1 > 3 2. q\t t t 9 saat (h) 8. Ýlk urum on urum Ü Ü Ü Ü Ü Ü Ü 3. q\t t t 20 saat (h) 5 A 8 A t m.c.dt (220) 2 44.t Ev elektrk tessatlarına przler paralelr. 2 Ü 3 8 t 320 s Ü Ü Ü Elektrk sobası, fırın, ütü ve su ısıtıcısı renç etksyle elektrk enerjsn ısı enerjsne çevren aletlerr. 2 2 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 195 ÇÖZÜE

43 Test 14 Elektrk Akımı 9. Daha çok kızaran lamba takılığına uçları arasınak potansyel farkı eğşmez (I. yanlış). Daha çok kızaran lamba üzernen fazla akım geçyorur. Yan renc küçüktür (II. oğru).. sabtª ª sabt Yen takılan lamba fazla akım çektğnen gücü aha büyüktür (III oğru). 12. len çeklen akım eş 2. r. t m. c. D T A D T DT 1,5 C 10. Ütünün renc 2 Ü 1100 (110)2 Ü 11 ê Şebeke gerlm 220 voltur. Ütüye 110 volt üşüyorsa rencne e 110 volt üşmelr. Yan ve Ü aynı renç eğerne olmalıır. Ü 11 ê 11. Toplam harcanan güç W Amper TYT-AYT FİZİ OU BAAI 196 ÇÖZÜE

44 Test 15 Elektrk Akımı 1. anahtarı açıkken 3. anahtarı açıkken 3 1,5 1,5 T anahtarı kapalı 3 anahtarı kapalı 2 ý ý ý ı. ı 5 È/é 5\ß lambası lk uruma 3 üşerken son uruma 5\ß üşmüştür. Yan parlaklığı azalmıştır İlk on 1,5 T 1,5 2 0 T nn parlaklığı azalır, T nn artar. se ışık vermeye başlar. 2. T Y Z Y lambasının k ucu a aynı harfe bağlanığı çn ışık veremez. Dğer lambaların uçları farklı harflere bağlanığı çn ışık verrler. 4. Özeş lambaların hepsnen aynı akım geçer. Hepsnn parlaklığı aynıır. > olamaz. 5. Evlere lamba veya prz bağlantıları brbrne paralel olur. Dolayısıyla lambaların gerlmler brbrne eşttr. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 197 ÇÖZÜE

45 Test 15 Elektrk Akımı Güç ( 2 ) en >. 2 6 En fazla gerlm nn uçları arasına oluğu çn en parlaktır Y Z 2 2 Y 0 Z Y > Z noktası 0 volt seçlrse 2 Y Z x 2 en Y Z arlaklık lambanın gücüne bağlıır. 2 en noktası 0 volt seçlrse üreteçler özeş oluğu çn uçları arasınak potansyel farkı eşttr. x 0 2 nın uçları arasına nn uçları arasına 0 nn uçları arasına 2 > TYT-AYT FİZİ OU BAAI 0 volt seçlrse > ÇÖZÜE

46 Test 16 Elektrk Akımı Y oltmetreen akım geçmez. Açık anahtar gb üşünülür. Ampermetre kapalı anahtar gb ü- şünülür. Ampermetreen aynen oltmetre, Ampermetre akım geçer. Y kısa evre olur. > > > ve nn parlaklığı aynı se; 4. A En büyük akım r... onuçta; > olur. > > oltmetreen akım geçmez. Ampermere üz tel gb avranır. lambası kısa evrer. ve lambaları brbrne paralelr. oltmetre y, Ampermetre y gösterr. 2. Anahtar açıkken 1 1,5 2 1,5 5. eosta şeklek gb olsayı lambası yanmaz yanar- Anahtar kapalıyken 3 ersek Y ı. 2 eosta ok yönüne çeklp Y noktasına gelrse lambası 3 Y yanar söner. arlaklık a artar, 1 azalır. 2 artar e azalır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 199 ÇÖZÜE

47 Test 16 Elektrk Akımı 6. /2 0 Y 0 / Y Z 0 Y nn uçları arasına potansyel farkı sıfır oluğu çn Y lambası yanmaz gerye kalan 4 lamba yanar. 1 4 ( noktasına 0 olt, ye 1 enlrse noktası 2 olur. 0 Y Z Y Z olur. onuçta bütün lambaların uçlarınak potansyel fark eşt oluğu çn parlaklıkları a eşttr. Y Z lambası çıkarılırsa gerye kalan lambaların heps yanar. 2 4 n 1 OT Ütercn uçları arasına potansyel farkı 1 se uçlarak volt eğerler ; v enlrse 3v 2v eosta 2 olursa 3v 4v 5 0v 1v gb olablr eosta ok yönüne çeklrse ve lambalarının gerlmler artar, parlaklıkları a artar. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 200 ÇÖZÜE

48 Test 17 Elektrk Akımı Y 0 Z noktasına 0 olt, enlrse noktasına 0 olt, enlrse 0 Y 2 Z Z > Y > olur > olur noktasına 0 olt, enlrse > > olur. noktasına 0 olt, enlrse > olur noktasına 0 olt, enlrse noktasına 0 olt, enlrse olur olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 201 ÇÖZÜE

49 Test 17 Elektrk Akımı Þ noktasına 0 olt, enlrse > olur. 2 2 (arlaklık ~ 2.) en geçen akım eğşmez. (III. yanlış) en geçen akım azalır. (II. yanlış) en geçen akım artar. (I. oğru) noktasına 0 olt, e x 0 0 Y 0 2 Z nlrse 2 Y Z > Y > Z olur. noktasına 0 olt, enlrse > olur Y Z noktasına 0 olt, enlrse 2 0 Y Z > Y Z olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 202 ÇÖZÜE

50 Test 1 Tekrar Test 1. Q n.e 6, n.1, n tane elektron 5. /2 8 4 / q Q 8q Ýlk yükler (QT 1 ) 3r r 2r 6q 2q 4q on yükler (QT 2 ) QT 1 QT 2 6q Q 8q 12q Q 14q 6. ˆ.l\ r. ~ 5 4 ˆ : özrenç Y ~ 6 5 Z ~ 7 4 Z > > Y 3. õe õe ebont q 1 q 1 Yün kumaþ cam q 1 Ýpek kumaþ, q 1, q 2, q 1, q 2 ve brbrne yaklaştırılırsa brbrn terler. 7. Anahtar açýk Anahtar kapalý 4. Akımın yönü elektronların hareketnn ters yöner. e e e Y n 1 2 lamba yanar. n 2 2 lamba yanar. ve Y lambaları aynı harfe bağlanığı çn kısa ev- T re olurlar. n 1 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 203 ÇÖZÜE

51 Test 1 Tekrar Test Y Z 0 A A noktasına 0 olt, enlrse lambası yanar, lambası yanmaz, Y en akım geçmez. 9. v v v v v v e Toplam 0 ve üreteçler ters çevrlrse v v v v v v e Toplam 4 olur, evreen akım geçer. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 204 ÇÖZÜE

52 Test 2 Tekrar Test 1. 9q F q 4q 5. 1 F 2 T 3 12ê 2 6ê 2 x 25 x 12ê F 1 F 2 olursa F net 0 olur. k 9q.q x 2 9 x 2 k 4q.q (25 x) 2 4 (25 x) 2 3 x 2 (25 x) 2 5x volt T T eş Æ/ö 3 A T 3 3A se 1 A 12 ê en geçen akım 1 A ê eş ê x 15 cm 6. Devreen akım ,5 lar şeklek gb ger. T 1 2 T r. eş 2 1,5 3 3 ve en geçen akımlar farklıır. amba parlaklıkları brbrne eşt olamaz. T artarsa eş artar, azalır, 1 azalır, 2 artar olayısıyla artar Yalıtkan csmler saece sürtünme le yükleneblrler. İletken csmler etk ve okunma le yükleneblrler. yalıtkan, ve letken 1 3 T (4) (3) A ve ölçü aletler ampermetre olursa 1 en akým geçmez. A 1 ampermetre, voltmetre olursa 2 en akým geçer. A watt 1 (4 2 ) watt se olur. 0 ve noktalarının potansyel farkı sıfırır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 205 ÇÖZÜE

53 Test 3 Tekrar Test Aynı yükler brbrn ter. Zıt yükler brbrn çeker. a E ve Y brbrn tmeye çalışır, Y ve Z brbrn çekmeye çalışır. F q a G F qe E elektrk alan en ye oğruur. yükü q se E nn tersne oğru hareket eer. E ne kaar büyük olursa a açısı artar. (I ve II oğru) F kuvvet ve yükün ağırlığı eğşmeğ çn a açısı eğşmez. (III yanlış) Y Z veya olur. 6. af su elektrğ letmez, saf suyun çne letkenlk sağlanacak br mae eklenrse (örneğn soa veya sül- 2. q\t coulomb sanye p\ watt volt, v\ volt ohm fürk ast gb) elektrğ letr ve su hrojen ve oksjenne ayrılablr. Üretecn kutbuna bağlı elektrolttek tüpüne hacmne yüklü oksjen gazı brkr. e se 2 hacmne yüklü hrojen gazı brkr. (I, II ve III oğruur) 3. Anahtaran akım geçmes çn ve kürelernn potansyeller farklı olması gerekr. k q 1 r 1, k q 2 r 2 r. oranınan farklı olması ge- Yan; q 1 oranının q 2 r 1 r rekr ambanın yanması çn veya lamba rencnen akım geçmes çn uçları arasına potansyel farkı olması gerekr. 4. Elektrk sarfyatı, elektrksel enerjyle oğru orantılıır. E t en EA ~ T se, EB ~ T olur. 8. af su elektrk akımını geçrmez. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 206 ÇÖZÜE

54 Test 1 anyetzma 1. F 1 F 1 F 2 F 2 6. ve kutupları brbrn tyorsa aynı kutupluur. yer veya olablr. 2. ıknatıslar arasınak çekme kuvvet ortamın manyetk geçrgenlk özellklerne ve mıknatıslar arasınak uzaklığa bağlıır. Yerçekm kuvvetne bağlı eğlr. 7. T F F ,5 F yer 3. F F T T İplere gerlme olması çn kutup şaretler k urumu varır. Uygun seçenek A şıkkıır. 8. B B B T ýknatýs kutbu B manyetk alanla ayný yöne olmalýýr. 4. Y G Z T F F mıknatısının havaa kalması çn Y ve Z kutupları aynı kutuplu olmalıır. Y Z T veya, olmalıır. B B B ve T nn lk önüþ yönü saat yönüner. 9. ıknatıs serbest bırakılığına brbrlern terler ve uzaklaşırlar. Uzaklaşınca manyetk kuvvet azalır. 5. mıknatısı ters çevrlrse aynı kutuplar brbrn ter, manyetk kuvvet aşağı oğru olur, olayısıyla T 1, artar. mıknatısı ters çevrlrse zıt kutuplar brbrn çeker, manyetk kuvvet yukarı oğru olur, olayısıyla T 2 azalır. F m.a an kuvvet azalığı çn a vmes azalır. a D en hızak eğşm azalır ama hızı artar. Dt 10. Demr blyey, ve kutupları aynı kuvvetle çeker. Dolayısıyla blye 5 yönüne harekete geçer. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 207 ÇÖZÜE

55 Test 2 anyetzma 1. İk urum olablr. 4. B B B Þekl - I B B ve aynı yöne öner. (I. yanlış) e e 90 öner. (II. oğru) B Þekl - II Cevap şıklarına Şekl - I ek urum varır. mıknatısı saat yönüne öner. (III. oğru) 5. A mıknatısı ve mıknatısları arasına kuvvetçe engee oluğu çn oluğu yere sabt kalır. B mıknatısı ya aha yakın oluğunan ve kutupları aynı oluğunan tlerek ye yaklaşır. Aynı şekle mıknatısı B y terek ya yaklaşır. aece B mıknatısı ttreşm hareket yapar. C mıknatısı ye oğru hareket eerek ona yapışır. 2. F 1 F 1 F 2 F 2 Z Y Başlangıçta Z hareket etmyorsa F 1 F 2 r. ucu le ucu brbrn çeker (I. oğru) Z emr e olablr, mıknatıs olablr. (II. yanlış, I. oğru) Z br mktar sağa çeklrse F 1 < F 2 olur ve Z, Y ye yapışır, emek k ve zıt kutupluur. (III. yanlış) 6. Dünya an çıkan manyetk alan çzgler güneyen kuzeye oğruur. Dünya nın çne varmış gb üşünülen mıknatısın kutbu ünyanın güney kutbunaır. usulanın s manyetk alan çzgler yönüne kuzeye oğruur ve tellerne akım yönler zıt olsun k tellern etrafına manyetk yönler zıt olan farklı halkalar oluşsun. ve tellerne akım yönler aynı olsun k tel br yöne manyetk halkalar oluşsun. (I ve II yanlış, III oğru) TYT-AYT FİZİ OU BAAI 8. Demr çubuğu mıknatısı yaklaştırmak çekçle emr övmek emr geçc olarak mıknatıslanırır. (I ve III oğru) Isıtmanın mıknatıslanmaya etks yoktur. (II yanlış) 208 ÇÖZÜE

56 Test 3 anyetzma 1. T 1 ve T 2 azalıyor se 7. Tele oluşan manyetk alan, çember bçmne ol- T 1 T 2 ve aynı şaret kutupluur. uğu elektrk evresne bakılarak söylenemez. Şe- ve aynı şaretl kutupluur. kle çember bçmne olan urum mıknatısın ön- ve zıt şaretl kutupluur. mesnen olayı oluşan şeklr. 2. Düz teln oluşturuğu manyetk alan şet telen geçen akımın yönüne bağlı eğlr. 3. noktasına; Ğ B r Ø B 2.2. r Ğ Ø B 1 B 2 oluğu çn bleşke manyetk alan sıfırır. 8. anyetk alan şet B. 2 en bulunur. ve noktalarının tek uzaklığı eşt ve en aha küçük oluğu çn B B > B olur. 9. Akım geçen teln etrafına manyetk alan oluşur. Dünya nın güney kutbunan kuzey kutbuna oğru manyetk alanı varır. Doğal mıknatısın uçları arasına manyetk alanı varır. Drenç tek başına manyetk alan oluşturmaz. I, II ve I manyetk alan kaynağına örnek verleblr. 10. anyetk kuzey B B 4. 2 B 1 Yer () (uzey kutbunun çne var oluðu üþünülen mýknatýsýn kutbu r.) e bleşke sıfır olamaz. e B 2 > B 1 oluğu çn bleşke sıfır olamaz. e bleşke sıfır olablr. B 2 erlen yargılaran heps oğruur. 11. B 5. ve telne akımlar aynı yönlü oluğu çn manyetk alan çzgler tek br telen akım geçyormuş gb avranır. B ~ (Akım) (III oğru) B ~ sarım sayısı (I oğru) 6. Elektrkl sobaa elektromıknatıs kullanılmaz. Akım geçen tel kızarır, çevreye ısı yayar. TYT-AYT FİZİ OU BAAI ve nn hang tarafta olacağı nn yönüne bağlıır. (II yanlış) 209 ÇÖZÜE

57 Test 4 anyetzma 1. noktasına manyetk alan sıfır se; Ğ B 1 B 2 Ø 5. B 1 3T B T 5T 3AØ B 2 4T \ß Ð 4A 2. Ð B Ð B B 1.2.3A B T 5 T olur. 3 T, B 2.2.4A 4 T Ğ B.2. 2 Ğ B.2. 2 B se 2B olur. B Toplam B 2b 3B Ğ 6. Tel halkaa oluşan manyetk alan B.2.p r , /ma 7. B B se, 3. B Ð ÐB 2 ñ B.2. ñ3 B se B ñ3 B olur..2p. 1 r.2p. 2 2r 1\Ş 8. B T B B 4..2p.2. 2r.2p. r 4p. r 2I Ð I B Ð B B Ð B Bñ2 9. I r r Ð B 1 O Ø B 2 Ğ B 1 B 2 Ø se.2i 2r.2p.I r B B se B.2. B I 6 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 210 ÇÖZÜE

58 Test 5 anyetzma 1. ýknatýs B ýknatýs veya emr olablr. 6. p B Demr 1 3 (mýknatýs) kutbu kutbunu ter. 2. Demr tozlarının oluşturuğu manyetk alan r yarı- 7. B 1 B 2 çaplı aresel bçm alır. B.2. r akımı eğşrse r eğşr. en B 1 B 1 B 2 B 2 ve eğşrse eğşr. (I ve II oğru) Üretec ters çevrmek nn büyüklüğünü eğştrmez, yönünü e- BT B 1 B 2 3. ğştrr. (III. yanlış).4p..5 æ.4p..6 2æ 8.p æ 8. Bleşke manyetk alan sıfır se B (1) Ğ B 1 B 2 Ø Devreek anahtarın a veya b konumuna olması potansyel farkı eğştrmez, akımın büyüklüğünü eğştrmez ama akımın yönünü eğştrr. (III. oğru) Akım yönünün eğşmes elektromıknatısın uçlarınak manyetk kutupları eğştrr. anahtarı a konumuna alınırsa mıknatıs 1 yönüne hareket eer. (II. oğru) 4. Demr tozlarının oluşturuğu manyetk alan r yarıçaplı aresel bçm alır. B.2p..n v\ r. B, r ye bağlı eğlr. 5. B manyetk alan şet slnrn yarıçapına bağlı eğlr. Dolayısıyla C şıkkı yanlıştır. B.4p.. n r. æ 9. 1\Ş..2p. 1 r.2. 2 r 5 rencnen ı akımı geçerse rencnen 5 ı akımı geçer. Ğ B 1.2p.ı r 60 o 1 5 ý.5\â Ø B 2.2p.5ı.1\â r B T 0 1 ý 300 2\O 2\ß 5 TYT-AYT FİZİ OU BAAI 211 ÇÖZÜE

59 Test 6 anyetzma 1. Tele etk een kuvvet F B. æ I O F 4 F 1 F 2 F 1 F 2 2. Z F 3 F(Avuç ç) Z F 3 (1) B(ört parmak) F 4 x (Baþ parmak) O Z F 3 > F 4 F 3 F 4 F F 1 > F 2 F 1 F 1 F F net (4) 3. F B.. æ. sn \á Bleşke manyetk kuvvet 4 yönüner. (baş parmak) B (ört parmak) 4. Akım yönler aynı paralel teller brbrn çeker, akım yönler zıt paralel teller brbrn ter F 2F 6F 6F 1,5 F tel 4F (2) 1,5 F F 2æ F ~ F 1 > F 2 r. Tel çerçeve 1 yönüne hareket eer. (1) 8. (1) F a Ø B 3 F 3 2 F F 1 F 1 F 2 F 2 Y Z F F 3 F 2 a I F (Avuç ç) F ^ B ^ anyetk kuvvet 1 yönüner. F 1 F 2 F 2F ı F ı F ı F ı F F ı f\ş olur. 2F ı F se F ~ a F 1. a Fı F a Fı F 3 2. a 2F ı F 2 I F 1 F 1 9. anyetk alan çne tel çerçeveye etk een tork F 2 T A.B. T a 2.B (Alan A a 2 ) TYT-AYT FİZİ OU BAAI 212 ÇÖZÜE

60 Test 7 anyetzma 1. F B q r 1 m Bq r r 2 2m Bq 2r le v 2r noktasınan geçer. 2. (baþ parmak) B (ört parmak) Ð F (Avuç ç) r r v F kuvvet sayfaan çe oğruur. Csm F kuvvetn yönüne sapmaya başlar. 7. F man F merkezcl 3. F(Avuç ç) anyetk alana v hızı le gren q yükü F manyetk B.q. m2 r q Ð B (baþ parmak) (ört parmak) kuvvet etks le üzgün çembersel hareket yapar. B q r m (çzgsel momentum) 4. F B.q.. sn , q yüklü csm sapmaan lerlyorsa fırlatılığı oğrultu üzerne bleşke manyetk alan sıfırır B 1 B r m Bq, rbq m, v r.b.q m 2r.Bq m v 1\Ş 2 4 v 3\à TYT-AYT FİZİ OU BAAI 213 ÇÖZÜE

61 Test 8 anyetzma B B se 3 4 B B olur. B1 B2 B1.4p. 3 n1 6 n2 8.6 B2.4p. 4.8 BT B1 B2 0 BT2 B2 B2 BT ñ2b 2. 2 B BY B 5. Y F1 B B BY BY F F1 F2 2æ Ø B2.2p.1 r1.2p.2 r2 2 tel engee se b 4\á Ğ B B B BY F2 2 F \Ş.2p.1. 1\Ş.2p.1 1 BT B1 B2 p 2 p \Ş p. 1\Ş p telnn enge urumu 2 akımına bağlı eğlr. (I. yanlış) tel 2 yönüne çeklrse F2 azalır. tel p 1 yönüne hareket eer. (II. yanlış) 2 tel 1 yönüne çeklrse F1 azalır. tel 2 yönüne ha- Ğ reket eer. (III. oğru) TYT-AYT FİZİ OU BAAI 2æ. 214 ÇÖZÜE

62 Test 8 anyetzma 6. Ι B B (Dört parmak) v(baş parmak) e v 2 F (Avuç ışı) I akımı B manyetk alanı oluşturur. ( ) yüklü elektron 2 yönüne sapar. 7. Tel halkanın oluşturuğu manyetk alan ışa oğruur. B q yükü çembersel hareket yapıyorsa O q B F (Baş parmak) B (Dört parmak) F (Avuç ç ) F, O ya oğru se yük q ur. (I. oğru) F Bq. F ~ ( II. oğru) artarsa B artar, r azalır. (III. oğru) r m Bq 8. anyetk alana, Tel çerçeveye etk een tork Tel çembere etk een tork T B..A T B.. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 215 ÇÖZÜE

63 Test 9 anyetzma 1. è B..æ 0,4.5.0,5 1 volt 6. I 2. è B..æ sn æ 3\á æ 5\à 1,25 m Ð B Ð B/3 Ð B/5 3. è B..æ r. B, ve æ brbrne k olmalıır. æ uzunluğunak tel sayfanın çne veya ışına oğru çeklmelr. Akım geçen tel yakın kısıma nüklenen gerlm aha büyüktür. Bu yüzen ortaan yukarıa, orta ve aşağısı olur. 7. O noktasının hızı sıfırır. Teln ortalama hız v\ş alınır. e B. ort.æ B.v\Ş r B (2) è D Dt e oluşması çn tel çerçeve çn akı eğşm gereklr. Tel çerçeve 2 yönüne çeklrse akı eğşm sıfır olur. e oluşmaz. 8. Ø 1 2 A Ð Ø 9. noktası etrafına 1 tur yaparsa Ø B æ 2æ e O e 4e Tele oluşan emk e B.. r. e B B 2 yönüne e e 1\Ş B w æ 2 e e 1\Ş B w (2æ) 2 4e e 4e e 3 volt se O 0 (Baş parmak) noktası etrafına 1 tur yaparsa Ø B 0 e 1\Ş B w (3æ) 2 9e v B (Dört parmak) q se F (Avuç ç) q se F (Avuç ışı) 3æ e 4e 9e e 9e 0 9 olt olur. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 216 ÇÖZÜE

64 Test 10 anyetzma 1. è D Dt 2 1 Dt 1 B 1.A B 2.A volt 2. Tel çerçeve çer grerken Ø B ı oluşur. Tel çerçeve çıkarken Ğ B ı oluşur. 5. è D Dt r. 0 t arasına e 1 0 t t 3t arasına e 2 0 2t è/2 Emk e t 2t 3t j\ş t Ð B Ø B ý Akım yönler ª Ð B ý Y 6. B ý B è B ý B 3. Tellere oluşan B ı, akımı ve akımın ª yönünü belrler. B B Ø Ð B ý B ý (1) (4) Ð Ø 7. Ð B Ø B ý Ð B Ø B ý v artarsa B artar tel halkalar bunu engelemeye çalışırlar ve B ı meyana gelr ve halkalara akım oluşur. Y F 2 F 2 4. I 3 tel çeklrse B ı oluşur. telnen aşağı oğru akım geçer. F B æ en 2 yönüne tel hareket eer. tel hareket eerse aynı urum çn e geçerl olur. B Ð Ð B ý 8. y halkası x yönüne çeklrse akı eğşm meyana gelr. Bu eğşm nüksyon akımını oluşturur. Tel halka 3 yönüne lerlerken halka çnek B azalır, halka bu azalmayı engellemek çn aynı yöne B ı nü oluşturur. B ı, tel halkaa saat yönüne akım meyana gelr. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 217 ÇÖZÜE

65 Test 11 anyetzma 1. è D Dt n B Dt ( 2 1 ) Dt , volt 0 n B Dt 5. è D Dt ( 2 1 ) t BA(1 0,8) t 0,2. BA t (BAcos37 BA) t 2. è D Dt r. rencne akım oluşması çn akım makarasının A yüzeyne akı eğşm olması gerekr. A alanını arttırmak akı eğşmn oluşturur. ıknatısın hızı artacak şekle makara yaklaştırmak akımı arttırır. ıknatısı ler ger çekmek akımın yönünü eğştrr. Dolayısıyla I, II, III yargıları oğruur. 6. anahtarı kapatılırsa evre akımı 1 yönüne olur. (I. oğru) Öznüksyon akımı eğşm engellemek çn 2 yönüne oluşur. (III. oğru) Anahtar kapalı ken evre akımı keslr. Öznüksyon akımı evre akımı yönüne oluşur. (III. oğru) 3. ok B B B B B ý B ý B ý B 2 1 ıknatısı hareket ettrmek akım makaralarına akı eğşmn oluşturur ve makaralar eğşm engellemek çn B ı meyana getrr. B ı akımın yönünü belrler. 3 4 B B Y B ý B B B ok öz ıknatıs 1 yönüne çeklrse B artar akm makarasına ters yöne B ı oluşur. rencnen 4 yönüne akım geçer. (I. oğru) ıknatıs 2 yönüne çeklrse rencnen 3 yönüne akım geçer. (II. oğru) Akım makarasının uzaklaşması B y azalıtır, rençten 3 yönüne akım geçer. (III. oğru) eosta ok yönüne çeklrse reostanın renc artar akımı azalır. B azalır. akımının eğşmn engellemek çn aynı yöne öznüksyon ( öz ) akımı oluşur. Y akım makarası, üzernen geçen B nn azalmasını önlemek çn aynı yöne B ı manyetk alanını oluşturur. B ı e nüksyon akımını oluşturur. 8. BA cos37 BA.0,8 0,8 BA TYT-AYT FİZİ OU BAAI 218 ÇÖZÜE

66 Test 12 anyetzma 1. è B..æ B..2r olur è D Dt r. Akı eğşm halkanın en 1 e veya 2 ye gelmesne eşt olur. e 1 e 2, en 3 e gelmesne akı eğşm olmaz. e 3 0 olur. Ø v (2) B Ğ 6. Ğ B/2 3 1 evha 2 yönüne çeklrse levhanın - köşeler arasına potansyel fark meyana gelr. ve uçları le yüklenr. 3. e B.. 1.sn53 B.. 1 sn53 e B.. e B.. 2 sn37 B.. 2 sn37 e e e è D Dt anyetk alan eğşm en fazla 2 er. DB 2 > DB 3 > DB 1 D 2 > D 3 > D 1 e 2 > e 3 > e 1 B B/2 Ğ Ğ Ğ B/ Akım makarasına oluşan emk rencn eğerne bağlı eğlr. 4. v 3 è D Dt è D Dt oğrultusuna k olan v hızıyla çeklrse emk en büyük olur. 8. Tel halkanın çnen geçen manyetk alan eğşm olursa akı eğşm olur. Bu a halkaa akım meyana getrr. Bunun çn halkaya üşey eksene önürmek gerekr. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 219 ÇÖZÜE

67 Test 13 anyetzma 1. e max ñ2 100ñ2 ñ oltmetre etkn eğer gösterr. 7. C se f 1 2p òc ŠŸ0,1Ÿ.10 3 È/é etkn max ñ2 30ñ2 ñ sanyee 60 kez önüyorsa f 60 s 1 max.snwt 100.sn2pf.t 3. e max ñ2 90 ñ2 e e 90 ñ2 15 6/» Û\ø 3ñ2 100.sn120pt Ampermetre etkn eğer gösterr. 9. e max ñ2 308 ñ ,4 200 volt e e A 4. e max ñ2 90ñ2 ñ2 90 e e. e w 1,1 kw e\t, E.t 1,1.5 5,5 kwh W. 100p.0,1 10p 30 e e 5. e max ñ2 È/ğ 3 A 200 ñ2 10. Grafkte; max 200 max max max e max ñ2 5/» 40 ê C e e C 1 W.C ñ ñ2 20ñ2 2 10ñ2 Amper e 2. Ã/è watt ñ2 sn450 t t /ğ se 6. W. 2p f. e e f artarsa artar, artarsa e azalır. 220ñ2.sn450. /ğ 220ñ2.sn45 220ñ2.ƒ/ 220 volt TYT-AYT FİZİ OU BAAI 220 ÇÖZÜE

68 Test 14 anyetzma 1. v n Ò/ú 300 v v 2 24 volt 300 5\ß 8\à 2. Demrn manyetk geçrgenlğ yüksek oluğu çn transformatöre terch elr. Transformatör manyetk alan prensplerne göre çalışır volt ı ı ı ı 250 volt ( yarıya nerse 2 azalır.) ve yarıya nerse 3 eğşmez. 8. ı Y Y ve k katına çıkarsa ı ört katı azalır. Y gerlm Y oranına bağlıır. Y gerlm 'e bağlıır. Y gerlm frekansa bağlı eğlr. 9. grş çıkış 1 2 sabt. grş gerlm sabt se çıkış gerlm e sabttr. Transformatöre; grş çıkış 2 artarsa 1 e artar. 1. grş 2. çıkış eosta ok yönüne çeklrse azalır. 5. Transformatör gerlm önüştürmek çn kullanılır. çıkış 2. azalırsa 2 artar. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 221 ÇÖZÜE

69 Test 15 anyetzma 1. Elektrk santrallernek 1. transformatöre gerlm yükseltlerek akım azalır. Böylece enerj kaybı azaltılır. Yükseltlen gerlm şehrlere gelnce tekrar azaltılarak evlere ulaştırılır. 1 e yükseltc 2. e alçaltıcı È/ê 88 volt 2. Dönüştürme oranı 2\ß 8. Elektronk aletler üşük gerlme ve oğru akıma çalışır. Bunun sağlanması çne şarj alet enlen aaptörleren yararlanılır \Ş 200 volt 3. Isı kaybının az olması çn akım azaltılır, olayısıyla arttırılır. 9. erm Çıkış gücü Grş gücü \á erm 4\á.100, % 80 r. 4. Akım üşürülerek enerj kaybı azaltılır. 5. Oto transformatöre prmer ve sekoner sarımı ortak olarak kullanılır. 10. erm Çıkış gücü Grş gücü \á erm 4\á.100, % 80 r. 6. anyetk alanan yararlanılarak ele elen nüksyon emk'nn önüşümü yapılır. 11. Demr çekreğ plaklar halne kullanılarak transformatörün ısınması azaltılır. TYT-AYT FİZİ OU BAAI 222 ÇÖZÜE