ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu YENER-MARKSTEINER 2005 yılından beri sürdürülmekte olan Andriake Yüzey Araştırması (bk.: Th. Markstiener, Anmed , 71-74; Anmed , ) 2008 yılı çalışmaları 22 Eylül 6 Ekim tarihleri arasında Doç. Dr. Th. Marksteiner başkanlığında Avusturya Arkeoloji Enstitüsü adına Bilimsel Araştırma Fonu projesi olarak gerçekleştirilmiştir. 1. Genel Arazi Çalışmaları (kroki-plan, jeodezi ölçümleri, çizim, belgeleme, tanım ve değerlendirme çalışmaları) Kuzey Yerleşim 2008 yılı çalışmasının ağırlık noktalarından birini Kuzey Yerleşim olarak adlandırılan yerleşim alanı oluşturmuştur. Bu alanda 2006 yılında yapılan çalışmalarda kalıntıların büyük bir kısmı plana geçirilmiş, bir kısmının ise kroki çizimleri yapılmış ancak ölçümleri ve detay çalışmaları tamamlanamamıştı yılında alanda yoğun olarak bitki temizliği yapılarak kalıntılar hem teodolit ve GPS ölçümlerine hem de detay çalışmalarına hazırlanmıştır. Önümüzdeki çalışma kampanyasında kapsamlı olarak incelenecek olan sur duvarlarının (Res. 1), bu Res. 1 Kuzey Yerleşim, sur duvarı ve kulesi Fig. 1 North Settlement, fortification and tower Surveys in Andriake, going on since 2006, were conducted from September 22 nd to October 6 th under the leadership of Assoc. Prof. Dr. Thomas Marksteiner as a project of the Scientific Research Fund on behalf of Austrian Archaeological Institute (see Th. Marksteiner, Anmed , 71-74; Anmed , ). 1. General Fieldwork (sketch-plan, geodesic measurements, drawings, documentation, description and evaluation work) North Settlement One of the main concentration areas of the surveys in 2008 was the North Settlement. Work in this area during the 2006 campaign covered drawing the plans of some monuments but some others could only be sketch-drawn without their measurements made and details noted. In 2008, vegetation was cleared in the area of work and both GPS and theodolite measurements were made and details started to be noted. The fortification walls (Fig. 1), which will be explored in detail in the coming season, were cleared of dense bushes and thorny vines and thus, details such as a small doorway in the northeast tower leading to the interior of the walls were revealed that will shed light on the structural technique and chronological problems. Results obtained from the cleared areas have underlined once again the scientific importance of working in detail in surface surveys. Relevé plans were prepared of some buildings in the settlement that are better preserved and have some architectural characteristics. One such building is an Early Byzantine period building preserved up to its second floor, whose similar example is found in Caria (see P. Niewöhner, DAIstanbul 7/2009, 17). In the 2008 campaign, the plan of the entire settlement including the necropolis in the northeast was prepared. As is done every year, potshards seen on the surface were collected, documented and evaluated. 105

8 YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS çalışmalara hazırlık olarak yoğun çalı ve dikenli sarmaşıktan arındırılması sonucunda, kuzeydoğudaki kulede sur içine açılan küçük bir kapı gibi, sur duvarlarının yapısal tekniğine ve kronolojisine dayalı soruları aydınlatacak detaylar ele geçmiştir. Temizlenen alanlarda elde edilen sonuçlar, yüzey araştırmalarında detaylı çalışmanın bilimsel önemini birkez daha vurgulamıştır. Çiz. 1 Doğu Hamamı Dwg. 1 East Baths Yerleşimdeki bazı yapılarda, gerek mimari özellikleri ve gerekse iyi korunmuş olmaları nedeniyle ayrıca rölöve çalışmaları yapılmıştır. Bunlardan biri ikinci katına kadar korunmuş olan ve benzerine Karia Bölgesi nde rastlanan bir erken Bizans Dönemi yapısıdır (bk.: P. Niewöhner, DAIstanbul 7/2009, 17) yılı çalışma kampanyasında, kuzeydoğuda yer alan nekropol alanı da dahil olmak üzere Kuzey Yerleşim in tümünün planı çıkartılmıştır. Çalışma alanlarında her yıl olduğu gibi yüzeyde görülen seramik parçaları toplanmış, belgelenmiş ve değerlendirilmiştir. Güney Yerleşim Kuzey yerleşimdeki çalışmalara paralel olarak Güney Yerleşim de de araştırmalara devam edilmiş, özellikle Doğu Hamamı olarak bilinen yapı ile Kilise B olarak bilinen yapının kuzeyindeki çalılık ve bataklık alanda yoğunlaşılmıştır. Çalı temizliği sonrasında, ortaya çıkan yeni kalıntıların plan ve ölçümlenmelerinin yanı sıra, bazılarınınların da yapım dönemi ve evreleri gibi bazı sorulara cevap aramak amacıyla detay ve rölöve çalışmaları yapılmıştır. Bunlardan biri Doğu Hamamı olarak isimlendirilen hamam yapısıdır (Çiz. 1). 2. Seramik Çalışmaları Güney Yerleşim Agora olarak adlandırılan alan ile büyük sarnıç etrafındaki mureks kabuğu yığınlarının da bulunduğu bölgede 2005 ve 2006 yılında 10 m 2 lik alanlarda yapılan sistematik seramik yüzey taramalarından ilginç veriler elde edilmiştir (Th. Marksteiner, Andriake Yüzey Araştırması 2005 yılı çalışmaları, Anmed 4, 2006, 73-74) yılında bu verileri çoğaltarak karşılaştırma yapmak ve yoğun olarak ele geçen amphora buluntularını incelemek amacıyla S. Lemaitre ve B. Yener-Marksteiner tarafından sarnıcın kuzeyinde 390 m 2 lik bir alanda seramik yüzey taraması yapılmıştır. Dokuz ayrı sektöre ayrılan alanda seramik parçası toplanmıştır. Ele geçen parçalar gruplara ayrılarak istatistik çalışmaları yapılmış, profil veren veya özellikli parçalar çizilmiş ve tanımlanmıştır. İlk değerlendirmeye göre ortaya çıkan sonuç bu alanda geçen yıllarda küçük sektörlerde yapılan araştırma sonuçlarıyla örtüşmektedir. South Settlement In parallel to the work in the North Settlement, exploration of the South Settlement also continued and concentrated on the bushy and swampy area to the north of Church B and East Baths. Following the clearing of the vegetation, the newly exposed remains were documented with plans and measurements and detailed study and relevé work were done in order to look for answers to queries about their construction periods and phases. One such building is the bathhouse known as East Baths (Dwg. 1). 2. Pottery work South Settlement Very interesting information was obtained from the systematic surface explorations for pottery in areas of 10 sq. m. in the area called the agora and the area piled with murex shells around the large cistern (see Th. Marksteiner, Anmed , 73-74). In 2008, S. Lemaitre and B. Yener-Marksteiner conducted extensive surveys for potshards in an area of 390 sq. m. to the north of the cistern for the purpose of both accumulating more data for future comparisons and exploring the extensive amphora finds. The area of surveys was virtually divided into nine sectors and a total of potshards were collected. Shards collected were grouped and statistically evaluated; pieces with a profile or other characteristics of importance were drawn and described. The preliminary 106

9 YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS Tab. 1 Andriake/Güney Yerleşim 2008 yılı agora seramik taraması istatistik değerlendirmesi (S. Lemaitre) Tab. 1 Statistical evaluation of the pottery surveys in the agora of the Andriake/South Settlement (S. Lemaitre) Res. 2 Kuzey Yerleşim, seramik örnekleri Fig. 2 North Settlement, pottery examples Tab. 1 den de anlaşıldığı gibi toplanan seramik parçalarının yaklaşık % 96 sını amphora parçaları oluşturmaktadır. Yapılan ilk değerlendirmelerde ele geçen parçaların hemen hemen hepsinin İ.S yy. a tarihlendikleri söylenebilir. Amphoralar içerisinde Late Roman 1, Late Roman 2, Late Roman 5/6 ve Late Roman 8 en sık rastlanan amphora tipleri olarak belirlenmiştir. Amphora dışında az sayıda ele geçen seramik parçaları Likya da İ.S yy. da sık görülen mal ve form paletini büyük bir oranda tekrarlamaktadır. Belli ki bu dönemde Plakoma nın bulunduğu bu alan, murex kabuğu artık yığınlarının da gösterdiği gibi bir işlik alanı ve bir çeşit çöplük olarak kullanılmıştı (G. Forstenpointner v.d., Purple-Dye Production in Lycia-Results of an archaeozoological field survey in Andriake [Southwest-Turkey] Oxford Journal of Archeology, Cilt 26 Sayı 2, 2007, ). Büyük sarnıç etrafındaki bu amphora buluntu yoğunluğunun alandaki murex kabuğu artık yığınları ile doğrudan bağlantılı olması da olasıdır. Kuzey Yerleşim Kuzey yerleşimde yapılan yapısal buluntu içindeki selektif seramik toplama çalışmalarında yaklaşık 275 adet parça değerlendirilmiştir. Buna göre, yerleşim tarihinin İ.Ö. 3. yy. dan İ.S yy. a kadar devam ettiği görülmektedir (Res. 2). Buluntular içerisinde geç Antik-erken Bizans dönemi seramikleri yoğunluktadır. İthal sofra kapları arasında Kıbrıs kırmızı astarlı seramiği (CRS), geç formları olan Hayes Form 9-11 ile başta gelmektedir. Geç Antik-erken Bizans dönemi ne ait seramik buluntular genel olarak bu döneme ait Doğu Likya seramik verilerini desteklemektedir. Hellenistik ve erken Roma Dönemi ne ait buluntuların yerleşimin kuzeydoğusundaki sur duvarları ile Kilise D arasındaki alanda yoğunlaştığı dikkati çekmektedir. Gelecek çalışma kampanyalarında yer tabanının büyük bir kısmının kum veya bitki örtüsü kaplı olduğu Kuzey Şehir de de geniş sektörlerde sistematik yüzey seramik taramaları yapılması öngörülmektedir. results overlap with those obtained in smaller sectors in the previous years. As seen in Tab. 1, 96% of the shards collected are amphora fragments. First evaluations show that almost all the pieces date to the 6 th -7 th centuries A.D. The most common amphora types are Late Roman 1, Late Roman 2, Late Roman 5/6 and Late Roman 8. Few shards of other pottery collected conform to a great extent to the pottery repertory of Lycia in the 6 th -7 th centuries A.D. Perhaps this area including the Plakoma was used as a work area and sort of a garbage dump area as inferred by the waste piles of murex shells (see G. Forstenpointner et al., Purple-dye Production in Lycia-Results of an Archaeo-zoological Field Survey in Andriake [South-west Turkey], Oxford Journal of Archaeology, Vol. 26 Issue 2, 2007, ). It is possible that the high density of amphora finds around the cistern is directly connected with the piles of murex shell wastes. North Settlement Here a selective collection of potshards done in the area with architectural finds gathered about 275 fragments. This assemblage indicates that the settlement s history ranges from the 3 rd century B.C. to the 7 th -8 th centuries A.D. (Fig. 2). Finds include mostly pottery of Late Antiquity and Early Byzantine period. Imported table wares include Cypriot Red Slip wares (CRS) led by late forms of Hayes Form Ceramic finds of Late Antiquity and Early Byzantine period support, overall, the pottery data of East Lycia from the same period. It is worth noting that the finds from the Hellenistic and Early Roman period are denser in the area between the fortification walls and Church D. It is planned for the coming campaigns to conduct systematic surface surveys in larger sectors in the North City which is mostly covered by sand or vegetation. 107