ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI / OTHER REPORTS Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher TÜRKMEN Gülcan DEMİR Belgin SAVAŞ Kadıpaşa Mahallesi, Alanya ilçe merkezinde, Alanya Kalesi nin kuzeyinde günümüzde betonarme binaların yer aldığı yoğun imar görmüş bir mahalledir *. Mahalleden farklı zamanlarda müzemize getirilmiş; miltaşı, yazıtlı heykel kaidesi, aslan başlı konsol, zeytin işliği baskı kolu yuva taşı, gibi arkeolojik eserler bulunmaktadır. Bu Mahalle 17. yy. da Evliya Çelebi nin seyahatnamesinde bahsettiği Alaiyye Kalesi dışında kuzeyde 500 adım uzaklıkta dükkân han ve kilise kalıntılarının bulunduğu kenar mahalle olabilir. Bu buluntular alandaki bir arkeolojik yerleşim ile ilgili ilk verileri ortaya koymakta iken 2000 yılında Alanya Belediyesi nce mahallede yapılan alt yapı çalışmaları esnasında yol kotu altında kalan kesitte, müzemizce bir mozaik döşeme tespit edilmesiyle kurtarma kazısı yapılmış, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge kurulunun kararı ile de alan 3. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilmiş idi. 658 sayılı ilke kararı gereğince Müdürlüğümüzce vatandaşların talebi üzerine boş parsellerde sondaj kazısı gerçekleştirilmekte iken özellikle 2003 yılında gerçekleştirilen 439 ada 167, 168, 169 ve 212 no. lu parsellerdeki arkeolojik buluntuların 1. derece arkeolojik sit kriterleri taşıması nedeni ile alanın koruma kurulunca yeniden değerlendirilmesi zorunluluğu doğmuş ve Koruma Bölge Kurulunun kararı ile imar görmemiş boş parsellerde Alan Bazında Kazı yapılmasına karar verilmiştir. Çalışmalarımız öncelikle 2003 yılında başlamış ancak mal sahiplerinin itirazı üzerine kazısı yarım bırakılmış olan 167, 168, 169 no. lu parsellerde başlatılmıştır. * Maddi katkılarından dolayı Bakanlığımıza, Alanya Belediye Başkanlığı na ve mal sahiplerine, her zaman yanımızda olan müze müdür vekilimiz S. Türkmen e, meslektaşlarım F. Yılmazer ve A. Gaffaroğlu na, arazi çalışmalarındaki desteği ve çizimleriyle değerli katkılarını esirgemeyen arkeolog B. Savaş a teşekkür ederim. Kadıpaşa Mahallesi is a heavily overbuilt neighborhood of Alanya town center to the north of the citadel *. Archaeological objects procured from this neighborhood and brought to our museum at various times include milestone, inscribed statue pedestal, console with lion head and socket for olive oil press arm. This neighborhood could be the quarter on the fringes containing shops, han-s and church remains about 500 steps north of the Alaiyye Fortress. While these finds already indicated an archaeological settlement, an infrastructure construction initiated here by the Municipality in 2000 brought to light mosaic flooring beneath the street level; it was excavated and registered as a third degree archaeological site by the Antalya Regional Board of Cultural and Natural Heritage. As per principle decision nr. 658, our museum directorate conducted soundings in empty lots on the demand of the citizens but in 2003, finds from the excavations in lots 167, 168, 169 and 212 in insula 439 conformed to the criteria of a first degree archaeological site; thus, the Regional Board reviewed the situation of this area and ruled that excavations were to be conducted in areas of empty lots. Our work was initiated in 2003 but resumed later in lots 167, 168 and 169, whose owners had objected to the decisions. These adjoining lots are border on an elementary school and a registered traditional Alanya house to their south and multi-story apartment buildings on the other sides. Excavations in these lots brought to light dense architectural remains from the Roman period. Mosaic pavements, mostly of geometric patterns and * We would like to express our thanks to: our Ministry for the financial support; the Alanya Municipality and the owners of the property; S. Türkmen, the deputy director of our museum, for her continuous support; colleagues F. Yılmazer and A. Gaffaroğlu; and archaeologist B. Savaş for support in fieldwork and technical drawings. 172

8 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI OTHER REPORTS Birbirine bitişik olan parsellerin güneyinde ilkokul ile tescilli geleneksel Alanya evi ve diğer cephelerinde ise çok katlı apartmanlar yer almaktadır. Bu parsellerde Roma Dönemi ne ait yoğun bir mimari ile karşılaşılmıştır. Toplam 11 adet mekândan iki tanesinde biri keklik tasvirli olmak üzere daha çok geometrik motifleri içeren mozaik döşeme tespit edilmiştir. Mekânlara ait yaklaşık 0.50 m. yüksekliğinde korunabilmiş, moloztaş ve harçtan oluşan duvarları dikdörtgen veya kare planlı mekânları ortaya koymaktadır. Mekânların özgün fonksiyonlarına yönelik çok az buluntu olmasına rağmen birçoğunun evlere ait bölümler olduğu söylenebilir. Bazılarında sekiler bazılarında ise ocak bulunmaktadır. Birisinde ise su kuyusu vardır. Mozaik, seramikler ve sikke buluntuları alanın İ.S 1. yy. dan 6. yy. a kadar kullanıldığını göstermektedir (Res. 1). Plan 1 Kazı alanındaki kalıntılar Plan 1 Remains uncovered in the excavations 439 ada, 85 parsel çalışılan diğer bir parsel olup, Sunpark Otel in kullanım alanı içerisindedir. Bu alanda 5 adet sondaj çukuru açılmış ve iki çukurda mozaik döşeme ile karşılaşılmıştır. Birinci mozaik 3.30x4.25 m. ölçülerinde bir mekânın tabanında yer almakta olup lacivert, beyaz ve turuncu tesseralardan yapılmıştır. Geometrik bordür içerisinde bumerang motifi şeklinde bezelidir. Bir koridora ait olduğunu düşündüğümüz ikinci mozaik ise, 4.40x1.50 m. ölçülerinde turuncu, lacivert ve beyaz tesseralardan yapılmış geometrik desenlidir. Lacivert ve beyaz tesseralar kenar bordürü oluşturmaktadır. Bordürlerin ortasında iç içe daireler ve baklava motifi yer almaktadır. Bu koridorun güney batısında kısmen açığa çıkartılmış, baklava motifli, kilim desenli başka bir mozaik de tespit edilmiştir. Mozaik, turuncu, beyaz ve lacivert tesseralardan yapılmıştır. Ayrıca, açmanın her yerinde küçük parçalar halinde korunmuş mozaiklerde bulunmaktadır. Diğer sondajlarda ise bir birini kesen duvar kalıntıları tespit edilmiştir. Alanın kazısı sırasında Roma, geç Roma ve Bizans dönemlerine tarihlenen bronz sikkeler, Roma Dönemi ne tarihlenen PT kaplar, seramik parçaları, bronz makas, PT Res. 1 Kadıpaşa Mahallesi no. lu parseller Fig. 1 Kadıpaşa Mahallesi, lots 167, 168 and 169 one with a partridge, were found in two of a total of eleven rooms. The walls of these square or rectangular rooms have survived up to about 0.50 m. height. Although few finds provide clues regarding the original functions of these rooms, it is possible to claim that most of them belong to houses. Some contain benches while some others have hearths. One has a water-well. Mosaic, pottery and coin finds indicate that the area stayed in use from the 1 st to the 6 th century A.D. (Fig. 1). Another lot explored was lot 85 of insula 439, part of the Sunpark Hotel premises. Five soundings were opened here and two contained mosaic pavements. The first 173

9 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI OTHER REPORTS Res. 2-3 Kadıpaşa Mahallesi 85 no. lu parseldeki mozaikler Figs. 2-3 Kadıpaşa Mahallesi, mosaics uncovered in lot 85 figürin parçası ve üzerinde aşınmış durumda iki satır yazı bulunan heykel kaidesi ele geçmiştir (Res. 2-3). Alanda, üzerinde tescilli geleneksel Alanya evi de bulunan 439 ada 32 parselde de çalışılmıştır. Burada açılan sekiz sondajda 167, 168 ve 169 no. lu parsellerde olduğu gibi yeni mekânlar ortaya çıkmıştır. İ.S yy. a tarihlenen Korinth sütun başlığı ve kaidesi ile birlikte işlenmiş sütun parçası burada ele geçen buluntular arasındadır. Yerinde korunmasında ve sergilenmesinde fayda görülen mozaiklerin bu alana ilişkin bir planlama yapılıncaya kadar daha fazla açılmasının uygun olmayacağı düşüncesi ile gerekli koruma önlemleri yerinde alınmıştır. Alan 1. derece arkeolojik sit olarak ilan edilmiştir, arkeolojik park olarak düzenlenmesi için planı beklenilmektedir (Plan 1). mosaic pavement covers the floor of a 3.30x4.25 m. room and was made from dark blue, white and orange tesserae. The geometric border has boomerang-like motifs. The second mosaic flooring, which we think belonged to a corridor, measures 4.40x1.50 m. and was made from tesserae in dark blue, white and orange. Dark blue and white tesserae are seen in the borders, which feature concentric circles and lozenges. To the southwest of this corridor there is another mosaic pavement, partially exposed, made from dark blue, white and orange tesserae and decorated with lozenges and kilim designs. Furthermore, there are small patches of extant mosaics all over the trench. Other soundings contained remains of intersecting walls. Small finds from the excavations in this area include bronze coins of the Roman, Late Roman and Byzantine periods, terracotta vessels, potshards, bronze scissors, terracotta figurine fragment, a statue base with an illegible two-line inscription of the Roman period (Figs. 2-3). Work was also conducted in lot 32 of the same insula where the traditional Alanya house is situated. Eight soundings excavated here contained architecture as in lots Among small finds from here are a Corinthian column capital dated to the 2 nd -3 rd century A.D. and a worked column fragment. The mosaics need to be displayed on site; however, it is not convenient to leave them exposed until a plan is proposed and implemented; therefore, they were covered again. The area was declared a first degree archaeological site in order to display it in the areas that are built up. Plans for an archaeological park here are awaited (Plan 1). 174