E R'Î CEZALARIN UYG ULANMASININ TE V K, MÜMK ÜN OLDU UNCA ÖNLENMES, AFFE D LMES Ç N ARACILIK YAPILMASI VE BUNUN DI INDAK TA'Z R CE ZASI

Transkript

1 HUDUD (HADLER= E R'Î CEZALAR)BAHS E R'Î CEZALARIN UYG ULANMASININ TE V K, MÜMK ÜN OLDU UNCA ÖNLENMES, AFFE D LMES Ç N ARACILIK YAPILMASI VE BUNUN DI INDAK TA'Z R CE ZASI Eb û H u r eyr e r ad iyallah u an h ' d an : ( A llah R esû lü sallallah u aleyh i ve sellem b u yu rd u : ) " Yer yü zü n d e u yg u lan an şer ' î b ir cez a, yeryü z ü n d e b u lu n an lar için, ü st ler in e o t u z sab ah yağ m u r yağ d ır ılmasın d an d ah a h ayırlıd ır." N esâî B u h ad isi A h med ( II, 362, 402), N esâî ( kat ' u s- Sâr ik 7, VIII, 73-4) ve İb n M âce ( n o. 2583), C er îr b. Yez îd an Eb î Z ü r' a b. A mr b. C er îr an Eb î H u reyr e sen ed i ile t ah r îc et t iler. C er îr b. Yezîd z ayıf b ir r âvid ir D iğ er r ivayet : " K ırk g ece." B u h ad isi A h med ( II, 362, 402), N esâî ( kat ' u s- Sâr ik 7, VIII, 73-4) ve İb n M âce ( n o. 2583), C er îr b. Yez îd an Eb î Z ü r' a b. A mr b. C er îr an Eb î H u reyr e sen ed i ile t ah r îc et t iler. C er îr b. Yezîd z ayıf b ir r âvid ir en - N u ' mân b. B eşîr rad iyallah u an h ' d an : ( A llah R esû lü sallallah u aleyh i ve sellem b u yu rd u : ) " A llah ' ın yasaklad ığ ı sın ırları çiğ n em eyip o n lara r iayet ed en ler ile çiğ n eyen ler, b ir g emid e ku r ' a çekip d e kimisin e g emin in ü st ü, kimisin e d e alt ı d ü şen kimseler g ib id ir. A lt kat t a b u lu n an lar su sad ıklar ın d a ü st kat t akiler e g id ip : 'Gemin in b iz im h issemiz e d ü şen yer in d en b ir d elik açıp d a su alsak ve siz i rah at sız et mesek' d er ler. Eğ er iz in ver ir ler se h ep b ir likt e b o ğ u lu r lar, ama en g el o lu r lar sa h ep

2 b ird en ku rt u lu rlar." B u h âr î ve T ir miz î B u h ad isi B u h ârî ( şir ket 6, III, 111, laf ız b u r aya ait ; şeh âd ât 31, III, 164) ve T irmiz î ( n o. 2173), el- A ' meş an i'ş- Şa' b î an i'n - N u ' mân asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler Z eyd b. Eslem rad iyallah u an h ' d an : " B ir ad am z in a yap t ığ ın ı it ir af et t i; Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem o n u kamçılamak için b ir kamçı ist ed i. K ırık ve kü çü k b ir kam çı g et ir ild i. ' B iraz d ah a b ü yü k o lsu n ' d ed i. B u d ef a h en ü z meyvesi d evşir ilmem iş b ü yü k b ir çu b u k g et ir ild i. ' B u n d an kü çü k o lsu n ' d ed i. B u d ef a at a b in er ken ku llan ılmış g ayet yu mu şak b ir kamçı g et irild i. Em ret t i ve o yu mu şak kamçı ile şer ' î cez ayı u yg u lad ı. So n r a şö yle b u yu r d u : ' Ey İn san lar! A llah ' ın yasaklar ın d an kaçın ma z aman ın ız g elmed i mi? H er kim b u kirli işlerd en b ir in e b u laşır sa, A llah ' ın set r i ile set red ip ( kim seye sö ylem esin ), çü n kü kim yap t ığ ın ı açığ a vu ru p d a if şa ed er se ( ya d a it iraf ed er se) o n a A llah ' ın K it âb ' ın ı u yg u larız '." M âlik M âlik ( h u d û d n o. 12, s. 825), b u n u d o ğ ru d an Z eyd ' d en ah z et mişt ir. M ü r seld ir  işe r ad iyallah u an h â' d an : " Gü cü n ü z yet t iğ in ce m ü slü man lar d an şer ' î cez alar ı ö n leyin. Eğ er m eşr û çıkış yo lu ( ö z r ü ) var sa ser b est b ırakın. Ç ü n kü id ar ecin in af f et m ekt e yan ılması, cez a ver mekt e yan ılm asın d an d ah a iyid ir." T ir mizî: " M evkû f o larak d a r ivayet o lu n m u şt u r ki b u, d ah a sah ih t ir " d ed i B u h ad isi T irmiz î ( n o. 1424), Yez îd b. e. Z iyâd an i' z - Z ü h r î an U rve an  işe sen ed i ile t ah r îc et t i  işe r ad iyallah u an h â' d an : " Şer ' î cez alar d ışın d a, sayg ın lığ ı o lan kişilerin u f ak t ef ek yan ılg ılar ın a

3 b akmayın." Eb û D âvu d ve N esâî B u h ad isi Şâf iî ( Ü mm VI, 132), Eb û D âvu d ( n o. 4375), İb n H ib b ân ( n o. 94) ve B eyh akî ( VIII, 334), M u h. b. e. B ekr. b. A mr b. H az m an A mr e an  işe asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler İb n A mr b. el-  s rad iyallah u an h ' d an : " A r an ız d a işled iğ in iz su çlar d a b ir b ir ler in iz i af f ed in, zira h ad d i g er ekt iren h erh an g i b ir su ç b an a yan sırsa cez asın ın u yg u lan ması vâcip o lu r." Eb û D âvu d ve N esâî B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4376), D âr eku t n î ( III, 113), el- H âkim ( IV, 383) ve B eyh akî ( VIII, 331), İb n C ü reyc an A mr b. Şu ayb an eb îh î an ced d ih î asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler. İsn âd ı h asen d ir Yez îd b. N u aym' d an, o d a b ab asın d an : " M âiz, Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem ' e g eler ek d ö r t kere z in a et t iğ in i it ir af et t i. B u n u n ü z er in e R esû lu llah ( s.a.v.) emr et t i, r ecmed ild i. D ah a so n r a H ez z âl' a d ed i ki: ' Eğ er elb isen i ( M âiz ' in ) ü zer in e ö r t ü p b u o layı g iz leseyd in sen in için d ah a iyi o lu rd u '." İb n ü ' l- M ü n ked ir d ed i ki: " M âiz ' e, Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem ' e g id ip d u r u mu n u b ild irmesin i, H ezz âl emr et m işt i." M âlik B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4377), M ü sed d ed an Yah ya an Sü f yân an Z eyd b. Eslem an Yez îd b. N u aym an eb îh î sen ed i ile; M âlik ( h u d û d n o. 3, s. 821), an Yah yâ b. Saîd an Saîd b. el- M ü seyyeb sen ed i ile t ah rîc et t iler İb n Ö mer rad iyallah u an h ' d an : " K im şef aat ed ip d e A llah ' ın ver d iğ i cez alard an b ir isin in u yg u lan masın ı

4 ö n lerse, A llah ' la z ıt laşm ış o lu r. K im b ile b ile b at ıl b ir d avad a çekişir se, ken d in i o n d an çekin ceye d ek A llah ' ın g az ab ın d a o lu r. K im m ü ' m in d e o lmayan b ir şey sö yleyip o n a if t ir a at arsa, sö yled iğ in i g er i alın caya kad ar, A llah o n u ceh en n emlikler in d ü şt ü ğ ü ir in çu ku ru n a ko yar." Eb û D âvu d B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o ), U mâre b. Gaz iyye an Yah yâ b. R âşid an İb n Ö mer ile M at ar el- Ver râk an N âf i' an İb n Öm er t ar ikleriyle t ah r îc et t i Z ü b eyr b. el- A vvâm rad iyallah u an h ' d an : " O, b ir h ır sız ı yakalayıp su lt an a g ö t ü r mekt e o lan b ir ad am la kar şılaşt ı. Z ü b eyr ad amı salıverm esi için ar acı o lm ak ist ed i. ' Olmaz, b en su lt an a t eslim ed eyim d e so n ra n e yap ar san yap! ' d eyin ce, Z ü b eyr şö yle d ed i: 'Şef aat ( ar acılık) h en ü z su lt an a u laşmad an ö n ce o lu r. Su lt an a u laşt ıkt an so n ra, şef aat ed en e d e ed ilen e d e lân et o lu n u r '." M âlik B u mevkû f u M âlik ( h u d û d n o. 29, s. 835), an R ab î' a b. e. A b d ir rah m an an i' z - Z ü b eyr sen ed i ile t ah r îc et t i Saf vân b. Ü m eyye r ad iyallah u an h ' d an : On a: " H icret et m eyen h elâk o lu r" d en ild i. B u n u n ü z erin e Saf vân M ed in e' ye g eld i, mescid d e h ır kasın ı yast ık yap ıp u yu d u. H ır sız g elip b aşın ın alt ın d an h ır kasın ı çald ı. Saf van h ır sız ı yakalayıp d er h al Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem ' e g ö t ü r d ü. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem elin in kesilm esin i emr ed in ce Saf vân şö yle d ed i: " Ey A llah R esû lü! B en b u n u ist ememişt im. H ırkam o n a sad aka o lsu n." " B u n u b an a g elmed en ö n ce yap sayd ın o lm az mıyd ı? " b u yu r d u. M âlik. Eb û D âvu d ve N esâî d e b en zer in i r ivayet et t iler. D ed i ki: " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem h ır sız ın elin i kest ird i." L af ız M âlik' e ait t ir. O b u n u ( h u d û d n o. 28, s ), an i'z- Z ü h rî an Saf vân b. A b d illah b. Saf vân an Saf vân b. U meyye sen ed i ile t ah r îc et t i. A yr ıca Eb û D âvu d ( n o. 4394), N esâî ( kat ' u s- Sâr ik 5, VIII, 69) ve İb n M âce ( n o. 2595), Simâk b. H arb an H u m eyd b. u h t i Saf vân an Saf vân b. U m eyye asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler.

5 5190- H ân î b. D in ar r ad iyallah u an h ' d an : " A llah ' ın ko yd u ğ u cez alar d ışın d a h iç kim seye o n kamçıd an f az la celd e vu r u lm az." B u h âr î, M ü slim ve Eb û D âvu d B u h ad isi B u h âr î ( h u d û d 42/3, VIII, 32), M ü slim ( h u d û d n o. 40, s ), Eb û D âvu d ( n o ), T irm iz î ( n o. 1463) ve İb n M âce ( n o. 2601), B u keyr b. A b d illah b. el- Eşacc an Sü leym ân b. Yesâr an A b d ir rah m an b. C âb ir b. A b d illah an H ân î asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler A yr ıca B u h âr î ve T ir mizî'n in A llah R esû lü sallallah u aleyh i ve sellem' d en d in lemiş b ir sah âb i kan alıyla şö yle b ir rivayet i d ah a vard ır: " A llah ' ın ko yd u ğ u cez alar d an b iri d ışın d a, o n vu ru şt an ( kamçıd an ) f az la cez a u yg u lan ması sö z ko n u su o lamaz." B u r ivayet i B u h âr î ( h u d û d 42/2, VIII, 32), A m r b. A lî an F u d ayl b. Sü l. an M ü slim b. e. M eryem an A b d ir rah m an b. C âb ir am men semia' n - N eb î sen ed i ile t ah r îc et t i A li r ad iyallah u an h ' d an : " K im şer ' î cez a g erekt ir ecek b ir su ç işleyip d e b u n u n h ad d i o n a d ü n yad a u yg u lan ırsa, A llah ' ın ad âlet i o n a âh iret t e t ekr ar b ir cez a ver meye mü saad e et mez. K im şer ' î cez ayı g erekt ir en b ir su ç işleyip d e A llah o n u ö rt ü p af f ed er se A llah, af f et t iğ i şeyi t ekrar yü r ü r lü ğ e so kmayacak kad ar K erim' d ir." T irmiz î B u h ad isi T irm iz î ( n o. 2628), A h. b. A b d illah el- H emd ân î an H accâc b. M u h. an Yû n u s b. e. Îsh âk an Eb î İsh âk an Eb î C u h ayf a an A lî sen ed i ile t ah rîc et t i ve isn âd ı h akkın d a " h asen g arîb " h ü kmü verd i. ÖLDÜR MEN N G ÜNAHI, ÖLDÜR MEY MÜBAH K ILAN HUSUSLAR VE NT HAR

6 5193- İb n Ö mer rad iyallah u an h ' d an : ( A llah R esû lü sallallah u aleyh i ve sellem b u yu rd u : ) " H ar am kan akıt mad ıkça ( ad am ö ld ü r med ikçe) mü ' min, d aim a d in in in g en işliğ in d e ( mü samah asın d a) o lu r." B u h âr î B u h ad isi B u h âr î ( d iyât 1/2, VIII, 35), İb n ü ' l- M ed în î an İsh âk b. Saîd b. A mr b. Saîd b. el- Â s an eb îh î an İb n Ö mer sen ed i ile t ah r îc et t i Eb û ' d - D erd â rad iyallah u an h ' d an : " A llah h er g ü n ah ı b ağ ışlayab ilir. A n cak m ü şrik o lar ak ö len veya t aammü d en b ir m ü ' m in ö ld ü r en i b ağ ışlamaz." Eb û D âvu d B u iki h ad isi d e Eb û D âvu d ( n o. 4270), M ü ' emmel b. el- F ad l an M u h. Şu ayb an H âlid b. D eh kân an A b d illah b. e. Z eker iyyâ an Ü mmi'd - D er d â an Eb î'd - D erd â ile H ân î b. K ü lsû m an M ah mû d b. er- R eb î' an U b âd e b. es- Sâm it sen ed i ile t ah rîc et t i. İlk rivayet i İb n H ib b ân ve H âkim d e Sah îh ' lerin d e ( T er g îb III, 395) ve ikin ci r ivayet i D iyâü ' l- M akd isî M u h t âr e' sin d e t ah r îc ed ip " râvileri g ü ven ilir kimseler d ir" d ed i. ( F eyd VI, 194) U b âd e rad iyallah u an h ' d an : " K im b ir mü ' min i g ö n ü ld en ist eyer ek ö ld ü r ü rse A llah o n u n t evb esin i kab u l et mez." İkisi d e Eb û D âvu d ' a ait t ir B u iki h ad isi d e Eb û D âvu d ( n o. 4270), M ü ' emmel b. el- F ad l an M u h. Şu ayb an H âlid b. D eh kân an A b d illah b. e. Z eker iyyâ an Ü mmi'd - D er d â an Eb î'd - D erd â ile H ân î b. K ü lsû m an M ah mû d b. er- R eb î' an U b âd e b. es- Sâm it sen ed i ile t ah rîc et t i. İlk rivayet i İb n H ib b ân ve H âkim d e Sah îh ' lerin d e ( T er g îb III, 395) ve ikin ci r ivayet i D iyâü ' l- M akd isî M u h t âr e' sin d e t ah r îc ed ip " râvileri g ü ven ilir kimseler d ir" d ed i. ( F eyd VI, 194) B ü reyd e r ad iyallah u an h ' d an : " B ir mü ' min i ö ld ü rm ek, A llah kat ın d a d ü n yan ın yıkılmasın d an d ah a b ü yü k ( g ü n ah ) t ır." N esâî.

7 5196- B u h ad isi N esâî ( t ah r îmu ' d - d em 2/5, VII, 83), el- H asan b. İsh âk an H âlid b. H u d âş an H ât im b. İsmaîl an B eşîr b. el- M u h âcir an A b d illah b. B ü reyd e an eb îh î sen ed i ile t ah r îc et t i Eb û H u r eyr e ve Eb û Saîd rad iyallah u an h ' d an : " Eğ er g ö k eh li ile yer eh li b irleşip b ir m ü ' min i ö ld ü r seler, A llah h ep sin i at eşt e yü z ü st ü sü r ü n d ü rü r." T ir miz î B u h ad isi T irm iz î ( n o. 1398), el- H ü seyn b. H u r eys an i'l- F ad l b. M û sâ an i' l- H ü seyn b. Vâkıd an Yez îd er- R akkâşî an Eb î' l- H akem el- B ecelî an Eb î Saîd ve Eb î H u r eyr e sen ed i ile t ah rîc et t i ve isn âd ı h akkın d a g arîb h ü km ü verd i Eb û H u r eyr e r ad iyallah u an h ' d an : " İm an, ih an et e en g eld ir. M ü ' min ih an et et mez. Eb û D âvu d B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 2769), M u h. b. H u zâb e an İsh âk b. M an sû r an Esb ât el- H emed ân î an i' s- Sü d d î an eb îh î an Eb î H u reyr e sen ed i ile t ah r îc et t i İb n M es' û d r ad iyallah u an h ' d an : " K im h aksız yer e ö ld ü rü lü r se, Â d em ' in ilk o ğ lu o n u n kan ın ın g ü n ah ın ı kat mer li o larak yü klen ir. Ç ü n kü ö ld ü rm e işin i ilk icat ed en o d u r." B u h âr î, M ü slim, T ir miz î ve N esâî B u h ad isi B u h âr î ( d iyât 2/1, VIII, 35; i' t isâm 15, VIII, 151), M ü slim ( kasâm e n o. 27, s ), T irm iz î ( n o. 2675) ve N esâî ( t ah rîmu ' d - d em 1, VII, 82), el- A ' meş an A b d illah b. M u rr e an M esr û k an İb n M es' û d asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler.

8 5200- İb n M es' û d r ad iyallah u an h ' d an : " K ıyamet g ü n ü kişi b ir ad am ın elin d en t u t u p h u z u ra g elecek ve şö yle d iyecek: ' Ya R ab b i, b u ad am b en i ö ld ü r d ü.' A llah so r acak: ' On u n için ö ld ü r d ü n? ' ' O n u Sen in şan ın yü ce o lsu n ( d in in yü celsin ) d iye ö ld ü r d ü m" d iyecek. ' B en im şan ım yü ced ir ( h aklı o lar ak ö ld ü r mü şsü n ) " b u yu r acak. K işi b ir ad amın elin d en t u t u p ( h u z u ra) g elecek ve şö yle d iyecek: ' Ya R ab b i, b u ad am b en i ö ld ü rd ü." A llah : " N ed en o n u ö ld ü r d ü n? " d iye so ru n ca şu cevab ı ver ecek: ' F alan kim sen in yü celm esi için." A llah : " F alan ın şân ı yü ce d eğ ild ir " d iye cevap verecek, kat il d ö n ü p g ü n ah ı ile b aşb aşa kalacakt ır." N esâî B u h ad isi N esâî ( t ah r îm u ' d - d em 2, VII, 82), İb r. b. el- M ü st em ir an A m r b. Â sım an M u ' t emir an eb îh î an i' l- A ' m eş an Şakîk an A mr b. Şu r ah b îl an İb n M es' û d sen ed i ile t ah r îc et t iler. R âviler i g ü ven ilir kim selerd ir el- M ikd âd b. el- Esved r ad iyallah u an h ' d an : O, Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e d ed i ki: " K âf ir ler d en b irin e r ast layıp çar p ışsam ve o ellerimd en b ir in i kılıcıyla kesse, so n r a b en d en kaçıp b ir ağ aca sığ ın ar ak 'B en mü slü m an o ld u m' d ese, n e b u yu ru r su n ey A llah R esû lü, o n u ö ld ü r eb ilir m iyim? " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem: " On u ö ld ü r me! " b u yu r d u. " Ey A llah R esû lü! A m a o elimi kest ikt en so n ra mü slü man o ld u ğ u n u sö yled i" d eyin ce, yin e " Öld ü rm e! Ç ü n kü sen o n u ö ld ü r ü r sen, sen in o n u ö ld ü r men d en ö n ceki d u ru m u n d a o lu r. Sen d e o ad amın d ed iğ i kelim eyi sö ylem ed en ö n ceki d u r u mu n d a o lu r su n." B u h ârî, M ü slim ve Eb û D âvu d B u h ad isi B u h ârî ( d iyât 1/5, VIII, 35), M ü slim ( îm ân n o. 155, s. 95) ve Eb û D âvu d ( n o. 2644), L eys an i'z- Z ü h rî an A t â b. Yez îd an U b eyd illah b. A d î b. el- H îyâr an i' l- M ikd âd asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler İb n A b b âs rad iyallah u an h ' d an :

9 " H aksız yer e b ir ad am ö ld ü r ü lü r ken h içb irin iz o r ad a d u rm asın. Ç ü n kü lân et, o rad a d u r u p d a ö ld ü r ü len kim seyi savu n mayan kişin in ü st ü n e in er. B ir ad am h aksız yere d ö vü lü r ken, siz d en b ir i o r ad a d u r masın. Ç ü n kü lân et o rad a d u ru p d a d ö vü len kimseyi savu n m ayan kişin in ü st ü n e in er." T ab er ân î, el- M u ' cemu ' l- K eb îr ' d e leyyin b ir sen ed le R âviler in d en Esed b. M û sâ, el- Ez d î'ye g ö re h âli m ech û ld ü r. D iğ er r âvi M en d el, h akkın d a ih t ilaf o lan b ir râvid ir. Ö t eki râvileri g ü ven ilir kimseler d ir ( M ecm a' VI, 284) F u r ât b. H ayyân r ad iyallah u an h ' d an : " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem, o n u n ö ld ü r ü lm esin i emr et t i. Ç ü n kü o Eb û Sü f yân ' ın casu su id i. A yn ı zam an d a d a En sâr' d an b ir ad amın d o st u ve mü t t ef iki id i. En sâr' d an h alka şeklin d e o t u r mu ş b ir g u r u b u n yan ın d an g eçt i ve ' B en mü slü m an ım' d ed i. En sâr' d an b iri d ed i ki: ' Ey A llah R esû lü! B en mü slü man ım d iyo r.' B u n u n ü z er in e Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem şö yle b u yu r d u : ' İçin iz d en b az ıları var ki, o n ları iman lar ın a h avale ed er iz. İşt e F u r ât b. H ayyân d a o n lard an b ir id ir'." Eb û D âvu d B u h ad isi B u h âr î ( d iyât 6, VIII, 38), M ü slim ( kasâm e 25-6, s ), Eb û D âvu d ( n o. 4352), T irm iz î ( n o. 1402) ve N esâî ( t ah rîmu ' d - d em 5, VII, 90-1; kasâm e 5, VIII, 13), el- A ' meş an A b d illah b. M u rr e an M esrû k an İb n M es' û d asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler İb n M es' û d r ad iyallah u an h ' d an : " A llah ' t an b aşka ilah o lm ad ığ ın a b en im d e O' n u n R esû lü o ld u ğ u ma şeh âd et ed en m ü slü man kişin in şu ü ç d u ru m d ışın d a kan ı h elâl o lm az : Z in a ed en evli kişi, h aksız yer e ad am ö ld ü r en kişin in ) kısasen ö ld ü r ü lmesi, d in in i t er ked erek cem aat t en ( İslâm t o p lu mu n d an ) ayr ılan kişi." M âlik h ariç, alt ı h ad is imamı.

10 5205- Sah âb ed en b ir ad amd an : " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e kat il ile o n a ö ld ü rm eyi em red en kimse h akkın d a so r u ld u. Şö yle b u yu r d u : ' C eh en n em at eşi yet miş p ar çaya ayr ıld ı. Öld ü r meyi emr ed en için alt mış d o ku z ve ö ld ü r en için b ir p ar ça vard ır'." A h med B u h ad isi A h med ( V, 362), Ya' lâ b. U b eyd an M u h. b. Yezîd b. e. H ab îb an M ersed b. A b d illah an racu lin sen ed i ile t ah r îc et t i Eb û ' d - D erd â rad iyallah u an h ' d an : " Öld ü r en le ö ld ü r ü len kıyamet g ü n ü g et irilir. Ö ld ü r ü len şö yle d er : ' Ey R ab b im, b u ad ama so r b en i n ed en ö ld ü r mü ş.' O d a cevap verir: ' Ey R ab b im, şu kim se o n u ö ld ü r memi em ret t i.' So n ra ikisin in elin d en t u t u lu p ceh en n eme at ılır'." T ab er ân î, el- M u ' cem u ' l- K eb îr'd e. 299) H eysemî'ye g ö re râviler i g ü ven ilir kimseler d ir ( M ecma' VII, M u h ârık r ad iyallah u an h ' d an : B ir ad am Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e g elip şö yle d ed i: " A d am g elip m alımı alm ak ist iyo r ( n e yap ayım)? " Şö yle b u yu r d u : " On a A llah ' ı h at ırlat." " Peki A llah ' ı h at ırlamaz sa? " " On a kar şı çevr en d eki mü slü man lar d an yar d ım t alep et! " " Eğ er çevr emd eki mü slü m an lar d an kim se yo k ise? " " On a kar şı su lt an d an yar d ım ist e! " " Eğ er su lt an u z akt a ise? " " O z am an m alın için o n u n la savaş, ö ld ü r ü lü rsen âh iret şeh it ler in d en o lu r su n, ö ld ü r ü lmez sen m alın ı savu n u p ku r t ar mış o lu rsu n." N esâî B u h ad isi N esâî ( t ah r îm u ' d - d em 21, VII, 113), Eb û ' l- A h vas an Simâk b. H ar b an K âb û s b. M u h âr ik an eb îh î asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t i.

11 5208- C ü n d ü b r ad iyallah u an h ' d an : " B ü yü cü ye u yg u lan acak h ad cez ası b o yn u n u kılıçla vu r makt ır." T ir miz î B u h ad isi T ir miz î ( n o. 1466), A h. b. M en î' an Eb î M u âviye an İsmaîl b. M ü slim an i'l- H asan an C ü n d eb sen ed i ile t ah rîc et t i. T ir mizî, sah îh o lan ın C ü n d eb ' in sö z ü o lar ak g elen o ld u ğ u n u sö ylem işt ir Eb û H u r eyr e r ad iyallah u an h ' d an : " K im b ir d ağ d an at lamak su r et iyle can ın a kıyar sa ceh en n em at eşin d e d e eb ed iyyen d ağ d an yu varlan ıp d u racakt ır. K im ken d in i z eh ir leyer ek can ın a kıyar sa, ceh en n emd e d e elin e b ir z eh ir verilip o r ad a eb ed iyen ken d isin i z eh irleyip d u racakt ır. K im ken d in i b ir d em ir p ar çasıyla ö ld ü r ü p in t ih ar ed er se, eb ed i o lar ak elin d eki d emir i ceh en n emd e d e karn ın a sap layıp d u r acakt ır." M âlik h ariç, alt ı h ad is imamı B u h ad isi B u h âr î ( t ıb b 56, VII, 32), M ü slim ( îm ân n o. 175, s ), T irmiz î ( n o ), Eb û D âvu d ( n o. 3872) ve N esâî ( cen âiz 68, IV, 66-7), el- A ' meş an Eb î Sâlih an Eb î H u reyr e asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler Eb û H u r eyr e r ad iyallah u an h ' d an : " K im ken d in i asar sa, ceh en n emd e d e ken d in i asacak; kim ken d in i b ir alet le ö ld ü r ü rse, ceh en n emd e d e ken d in i alet le ( t ekrar t ekr ar) ö ld ü r ecekt ir." B u h ârî B u h ad isi B u h âr î ( cen âiz 84/2, II, 100), Eb û ' l- Yem ân an Şu ayb an Eb î' z - Z in âd an i' l- A ' rec an Eb î H u r eyr e sen ed i ile t ah rîc et t i el- H asan u ' l- B asrî r ad iyallah u an h ' d an : " B iz e C ü n d ü b b. A b d illah b u mescid d e r ivayet et t i; o n d an işit t iğ im iz

12 h içb ir h ad isi u n u t mad ık; C ü n d ü b ' ü n Peyg amb er ' e kar şı yalan sö ylem esin e asla ih t imal verm eyiz. B u b akım d an en u f ak b ir en d işemiz d e yo kt u r. D ed i ki: ' B ir ad amın yar ası vard ı; ( acısın a d ayan amayar ak) ken d in i ö ld ü r d ü. B u n u n ü z erin e A llah T eala şö yle b u yu r d u : K u lu m ken d isin i ö ld ü r mekt e B en d en ö n ce d avran d ı. O yü z d en cen n et i o n a yasak et t im '." B u h ad isi A h m ed ( IV, 312), B u h âr î ( en b iyâ 50, IV, 146), M ü slim ( îmân n o , s. 107), Eb û Ya' lâ ( n o. 1527), T ab erân î ( M. el- K eb îr n o. 1664), İb n H ib b ân ( n o ) ve B eyh akî ( VIII, 24), el- H asan el- B asr î an C ü n d eb asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler D iğ er rivayet : " Siz d en ö n cekiler d en b ir ad am d a b ir yar a çıkt ı. Yar a o n a acı verin ce, sad ağ ın d an b ir o k çıkar t ıp yarayı d eşt i, kan ama b aşlad ı ve kan kayb ın d an ö ld ü. R ab b in iz şö yle b u yu r d u : ' B en o n a cen n et i yasak et t im'." H asan elin i mescid e u z at ıp " Evet vallah i b u h ad isi b an a C ü n d ü b Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' d en işt e b u mescid d e n aklet t i." B u h âr î ile M ü slim B u h ad isi A h m ed ( IV, 312), B u h âr î ( en b iyâ 50, IV, 146), M ü slim ( îmân n o , s. 107), Eb û Ya' lâ ( n o. 1527), T ab erân î ( M. el- K eb îr n o. 1664), İb n H ib b ân ( n o ) ve B eyh akî ( VIII, 24), el- H asan el- B asr î an C ü n d eb asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler Seh l b. Sa' d r ad iyallah u an h ' d an : " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem mü şr ikler le kar şılaşıp d a iki o r d u kıyasıya savaşa b aşlayın ca, ash âb ın d an b ir i ö z veriyle savaşt ı, can sip erân e kılıç sallad ı. H at t a b u d u r u mu kar şısın d a ash âb 'F alan kim sen in ver d iğ i h izm et i h içb irimiz ver emed ik; h iç b ir im iz o n u n kad ar cih ad ed emed i' d ed iler. B u n u d u yan Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem ' O, ceh en n em eh lin d en d ir' b u yu r d u." B u h ad isi B u h ârî ( cih âd 76, III, 226; m ağ âz î 38, V, 74, 76) ve M ü slim ( îmân n o. 179, s. 106), Eb û H âzım an Seh l b. Sa' d asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler.

13 5214- D iğ er r ivayet t e şö yle g eçmekt ed ir: " O ceh en n em eh lin d en o lu rsa h an g imiz cen n et eh li o lab ilir ki? " d ed iler. A sh âb d an b ir i: " B en o n u m erak et t im, savaş alan ın d a o n u t akip ed ip p eşin d en h iç ayr ılmayacağ ım" d ed i ve o n u t akib e ko yu ld u. N er d e d u r d u ise, o d a o r ad a d u r d u, n ered e h ız lan d ı ise o d a h ız lan d ı. D erken ad am yar alan d ı, yar asın ın acısın a d ayan am ad ı, kılıcın ın keskin t ar af ın ı kar n ın a ko yd u, b ü t ü n g ü cü yle ü z erin e ab an arak can ın a kıyd ı. On u t akip ed ip b u vaz iyet in i g ö ren sah ab î R esû lu llah ' a ( s.a.v.) g id er ek şö yle d em ekt en ken d in i alamad ı: " Şeh âd et ed er im ki, sen A llah ' ın R esû lü sü n." " R esû lu llah ' a ( s.a.v.) : N e o, b ir şey mi o ld u? " d iye so r u n ca, şö yle cevap ver d i: A z ö n ce ' ceh en n em eh lin d en d ir' d ed iğ in ve in san lar ın b u sö z ü n e şaşır d ıkları ad am var ya, işt e o n u n akıb et in i siz e h ab er ver eb ilmek için o n u iz led im. A ğ ır şekild e yar alan d ı, acısın a d ayan amad ı, kılıcın ın sap t ar af ın ı yere ko yu p keskin u ç t araf ın ı g ö ğ sü n e d ayad ı; var g ü cü yle ü z er in e ab an ıp ken d isin i ö ld ü rd ü." B u n u n ü z er in e Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem şö yle b u yu r d u : " Öyle kimse var d ır ki in san lara g ö re cen n et eh lin in ameli ile amel ed er. O ysa o, ceh en n em eh lin d en d ir." B u h ad isi B u h ârî ( cih âd 76, III, 226; m ağ âz î 38, V, 74, 76) ve M ü slim ( îmân n o. 179, s. 106), Eb û H âzım an Seh l b. Sa' d asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler B en z er i b ir r ivayet d ah a var d ır ve o n d a şö yle g eçer: " A meller an cak so n lar ın a b ağ lıd ır, ya d a so n lar ın a g ö r ed ir." B u h âr î ile M ü slim B u h ad isi B u h ârî ( cih âd 76, III, 226; m ağ âz î 38, V, 74, 76) ve M ü slim ( îmân n o. 179, s. 106), Eb û H âzım an Seh l b. Sa' d asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler.

14 5216- C âb ir r ad iyallah u an h ' d an : T u f eyl b. A mr ed - D evsî Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem' e g elip şö yle d ed i: " Ey A llah R esû lü! Şö yle mu h kem b ir kale ile mu h af ız ların yan ın a g it mek ist er misin? " - C âb ir d iyo r ki: C ah iliye d evr in d e D evs' e ait b ir kale vard ı.- Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem b u n a raz ı o lmad ı, çü n kü ken d isin e yap ılacak mu h af ız lığ ı En sâr' a ayırm ışt ı. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem M ed in e' ye h icret ed in ce T u f eyl b. A m r d a yan ın a h icret et t i. O n u n la b irlikt e kavmin d en b ir z ât d a h icr et et t i. A ma M ed in e' d e r ah at sız lan d ılar. A d am şid d et li b ir san cıya yakalan d ı ki makası alıp p ar maklar ın ı kest i. Eller i şişt i, kan d in med i ve ö ld ü. T u f eyl b. A mr r ü yasın d a o n u ço k g ü z el b ir şekild e g ö r d ü. A n cak eller i sar ılı id i. D ed i ki: " R ab b in san a n e yap t ı? " " Peyg am b er ime h icret et t iğ im için b en i b ağ ışlad ı." " Peki eller in n ed en sarılı? " B an a: " Sen in b o zd u ğ u n u z vu b iz d ü z elt meyiz " d en ild i. T u f eyl b u n u Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem ' e an lat t ı. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem d a o n u n için şö yle d u a et t i: " A llah ım! O iki eli için d e o n u b ağ ışla! " M ü slim B u h ad isi M ü slim ( îm ân n o. 184, s ), Sü leym ân b. H ar b an H am mâd b. Z eyd an H accâc es- Savvâf an Eb î'z- Z ü b eyr an C âb ir sen ed i ile t ah r îc et t i.

15 5217- C âb ir b. Semu r e r ad iyallah u an h ' d an : B ir ad am h ast alan mışt ı, b ir sü r e so n ra o n u n için f er yâd - ı f ig an yü kselm eye b aşlad ı. K o mşu su Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem ' e g elerek: " F ilan ad am ö ld ü " d ed i. " N e b iliyo rsu n? " d iye so r d u. " B en d u yd u m " d eyin ce, Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem : " O ö lm ed i" b u yu r d u. A d am g er i d ö n d ü, yin e evin d e f eryâd - ı f ig an lar yü kseld i. A d am t ekrar Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e g elip : " A d am ö ld ü " d ed i. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem yin e: " O ad am ö lmed i" d ed i. D ö n d ü, yin e çığ lık sesler i d u yd u. H an ımı: " H ayd i g it Peyg amb er ' e h ab er ver! " d ed i. A d am, " A llah ım o n a ( h ast aya) lân et et! " d ed i. Yan ın a g it t iğ i z aman o n u n b ir makasla ken d i can ın a kıyd ığ ın ı g ö r d ü, h em en Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e g it t i ve ad amın ö ld ü ğ ü n ü sö yleyin ce, Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem so r d u : " N erd en b iliyo rsu n? " " Yan ın d a b u lu n an b ir makasla can ın a kıymış o ld u ğ u n u g ö r d ü m" d ed i. B u n u n ü z er in e Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem b u yu rd u : " Ger çekt en ö yle yap t ığ ın ı g ö r d ü n mü? " " Evet." " Öyleyse o n u n n am azın ı kılmam" b u yu r d u. Eb û D âvu d B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 3185), İb n N u f eyl an Z ü h eyr an Simâk an C âb ir b. Sem u re sen ed i ile t ah r îc et t i. KAST EN ÖLDÜR MEK TE K ISAS, HAT A LE ÖLDÜRME, ÇOCUK LA BABA AR ASINDAK C NAYETLERDE, CEMAATLE TE K B R ADAM AR ASINDAK C NAYE TLE RDE, HÜR LE K ÖLE, MÜSLÜMANLA K ÂF R ARASINDA K ISAS Eb û Şu r ayh el- H u z âî rad iyallah u an h ' d an : ( A llah R esû lü sallallah u aleyh i ve sellem b u yu rd u : ) " K imin b ir yakın ı ö ld ü r ü lü r ya d a el ve ayağ ı kesiler ek z arar ver ilir se, o kimse ü ç şey ar asın d a ser b est t ir : Ya kısas ist er, yah u t af f ed er, ya d a d iyet alır. D ö r d ü n cü b ir şey ist erse elin d en t u t u n ( o n a en g el o lu n ). ' K im b u n d an so n r a h ad d i aşm aya kalkışırsa o n u n için elîm b ir az ap var d ır '." ( B akara, 2/179) Eb û D âvu d B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4496) ve İb n M âce ( n o. 2623), M u h. b. İsh âk an i' l- H âris b. F u d ayl an Sü f yân b. eb î' l- A vcâ' an Eb î Şu rayh asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler.

16 5219- İb n A b b âs rad iyallah u an h ' d an : " İsrâilo ğ u llar ın d a kısas var, d iyet yo kt u. A llah b u ü mm et e ko laylık ver erek şö yle b u yu r d u : ' Öld ü r ü len kim seler karşılığ ın d a siz in ü z erin iz e kısas yaz ılm ışt ır...' ( B akara, 2/178) ( İlg ili âyet t e g eçen ) ' af v' kelimesin e g elin ce: K ast en işlen en cin ayet ler d e m akt u lü n velisin in d iyet i kab u l et m esid ir. ( Â yet t e g eçen ) ' A r t ık t ar af lar h akkan iyet e u ym alı ve ( ö ld ü r en ) o n a ( g ereken d iyet i) g ü z ellikle ö d emelid ir.' laf z ı şu d emekt ir : M akt u lü n velîsi kat ild en g ü z ellikle d iyet i ist emeli, kat il d e o d iyet i g ü zellikle ö d em elid ir. ( Â yet t e g eçen ) ' B u, R ab b in iz t ar af ın d an siz in için b ir h af if let m e ve r ah met t ir'if ad esin d en şu an laşılm akt ad ır : Yan i siz d en ö n ceki millet ler d e d iyet yo kt u, kısas vard ı, o n lar a b ö yle d iyet im kân ı ver ilmemişt i." B u h ârî ile N esâî B u h ad isi B u h âr î ( d iyât 8/2, VIII, 39) ve N esâî ( kasâme 27, VII, 36-7), İb n U yeyn e an A mr b. D în âr an M ü câh id an İb n A b b âs asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t i İb n A b b âs rad iyallah u an h ' d an : " B ir kimse b elir siz şekild e t aş at ılması n et icesin d e veya kamçılan ar ak ya d a so p a ile d ö vü ler ek ö ld ü rü lü rse h at âen ö ld ü rm eye g ir er, d iyet i d e h at a d iyet i o lu r. K im kast en ö ld ü r ü rse kısası h ak et mişt ir. K im kısası ö n lemeye çalışır sa, A llah ' ın lân et i ve g az ab ı o n u n ü z er in e o lu r. ( A llah ) o n u n n e t evb esin i, n e d e f id yesin i kab u l ed er." Eb û D âvu d ve N esâî B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o , 4591) ve N esâî ( kasâme 29, VIII, 40), A mr b. D în âr an T âvu s an İb n A b b âs asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler.

17 5221- Vâil b. H u cr rad iyallah u an h ' d an : Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem ile o t u ru r ken b ir ad am kayışla b ağ lad ığ ı b aşka b irin i ö n ü n e kat ar ak g et ir d i ve " Ey A llah R esû lü, b u ad am kard eşim i ö ld ü r d ü." d ed i. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem so rd u : " On u ö ld ü r d ü n mü? " G et iren ad am d ed i ki: " Eğ er it iraf et m ezse d elil g et ir t eceğ im." A d am: " Evet o n u ö ld ü r d ü m" d ed i. " On u n asıl ö ld ü r d ü n? " " B er ab erce ağ acın yap r akların ı d ö kü yo rd u k; b an a sö vd ü ve kız d ır d ı; b en d e b alt ayı b aşın a in d ir d im ve b ö ylece o n u ö ld ü rd ü m." " C an ın ı ku r t ar mak için d iyet o lar ak ver ecek b ir şeyin var m ı? " " Elb isem le b alt am d an b aşka h içb ir şeyim yo k." " Yakın lar ın o n a ver men için san a b ir şey sat ın alamaz lar m ı? ( f id yen i ö d em ez ler mi? " ) " Yakın lar ım ın g ö z ü n d e b u n d an d ah a az kıymet liyim" d ed i. B u n u n ü z er in e Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem o n a ( g et ir en ad ama) kayışın ı at t ı. Ve: " A l ad amın ı, n e yap ar san yap " d ed i. A d am o n u n la ( kat ille) ayr ılın ca, Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem şö yle b u yu r d u : " Eğ er o n u ö ld ü rü r se o d a o n u n g ib i o lu r." A d am b u n u d u yd u ve g eri d ö n d ü. ' On u ö ld ü rü r se o d a o n u n g ib i o lu r' d ed iğ in i d u yd u m. On u an cak sen in em rin le ald ım" d eyin ce, Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem şö yle b u yu r d u : " On u n, sen in ve ar kad aşın ın g ü n ah ın ı yü klen erek d ö n mesin i ist em ez misin? " " Evet Ey A llah R esû lü! " d ed i. " İşt e b u d a ö yled ir" b u yu r d u. B u n u n ü z er in e ad am o n u n kayışın ı at t ı ve ser b est b ır akt ı B u h ad isi M ü slim ( kasâme 32-3, s ), Eb û D âvu d ( n o ) ve N esâî ( kasâm e 5, VIII, 13-18), A lkame b. Vâil an eb îh î asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler D iğ er rivayet : So r d u : " On u n asıl ö ld ü r d ü n? " " B aşın a b alt a ile vu r d u m, an cak ö ld ü rm eyi kast et memişt im" d ed i. M ü slim, Eb û D âvu d ve N esâî.

18 5222- B u h ad isi M ü slim ( kasâme 32-3, s ), Eb û D âvu d ( n o ) ve N esâî ( kasâm e 5, VIII, 13-18), A lkame b. Vâil an eb îh î asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler Eb û H u r eyr e r ad iyallah u an h ' d an : " Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem' in z aman ın d a b ir ad am ö ld ü r ü ld ü, d ava Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem' e akset t i. R esû lu llah ( s.a.v.) kat ili alıp makt û lü n velîsin e t eslim et t i. K at il d ed i ki: ' Ey A llah R esû lü! B en o n u ö ld ü r mek ist em emişt im.' B u n u n ü z er in e Peyg amb er ( m akt u lü n velîsin e d ö n er ek) şö yle b u yu rd u : ' Eğ er b u ad am d o ğ r u sö ylü yo rsa ve sen b u n a rağ m en o n u ö ld ü r ü r sen ceh en n eme g irer sin.' B u n u n ü z er in e velî, kayışla b ağ lı o lan kat ili ser b est b ır akt ı. O d a kayışı sü r ü kleyerek çıkt ı ve o ad ama b u n d an so n r a ' K ayışlı ad am ' ad ı t akıld ı." Sü n en ash âb ı B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4498), T ir miz î ( n o. 1407), N esâî ( kasâm e 5, VIII, 13) ve İb n M âce ( n o. 2690), el- A ' meş an Eb î Sâlih an Eb î H u reyr e asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler. T irmiz î'ye g ö r e isn âd ı sah îh t ir Su r âka b. M âlik rad iyallah u an h ' d an : " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem b ab asın ı ö ld ü r en o ğ u la kısas u yg u larken yan ın d a b u lu n d u m. F akat o ğ lu n u ö ld ü r en b ab aya kısas u yg u lad ığ ın a şah it o lmad ım." T irmiz î B u h ad isi T irm iz î ( n o. 1399), A lî b. H u cr an İsm aîl b. A yyâş an i'l- M ü sen n â b. es- Sab b âh an A mr b. Şu ayb an eb îh î an ced d ih î an Su r âka sen ed i ile t ah r îc et t i ve isn âd ın ın M ü sen n â seb eb iyle sah îh o lmad ığ ın ı sö yled i İb n Ö mer rad iyallah u an h ' d an : " B ir kö le kan d ır ılarak b ir yer e g ö t ü rü lü p ö ld ü rü ld ü. Ömer şö yle d ed i: ' On u n ö ld ü rü lmesin e t ü m San ' â ah alisi işt irak et m iş o lsayd ı, kısas o larak h ep sin i ö ld ü r ü rd ü m '." B u h âr î B u m evkû f u B u h ârî ( d iyât 21, VIII, 42), M u h. b. B eşşâr an Yah yâ b. Saîd an U b eyd illah an N âf i' an İb n Öm er sen ed iyle t ah rîc et t i.

19 5226- M âlik, İb n ü ' l- M ü seyyeb rad iyallah u an h ' d an : " Ömer, mü şt er eken ö ld ü rd ü kler i b ir ad am yü z ü n d en, cem aat t en b eş ya d a yed i kişiyi ö ld ü r t t ü ve şö yle d ed i: ' Eğ er San ' â h alkın ın h ep si cin ayet e işt irak et seyd i t ü m ü n ü ö ld ü rü r d ü m'." M âlik ( u kû l n o. 13, s. 871), an Yah yâ b. Saîd an İb n i'l- M ü seyyeb sen ed i ile t ah rîc et t i Sem u re rad iyallah u an h ' d an : " K im kö lesin i ö ld ü r ü rse b iz d e o n u ö ld ü rü r ü z, kim kö lesin in az alar ın ı keserse b iz d e o n u n ayn ı az aların ı keser iz." Sü n en ash âb ı L af ız lar Eb û D âvu d ' a ait t ir. B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o ), T irmiz î ( n o. 1414) ve N esâî ( kasâme 9, VIII, 21), K at âd e an i' l- H asan an Sem u re asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler. T irmiz î " h asen g ar îb " h ü km ü verm işt ir D iğ er r ivayet : " K im kö lesin in h ayalar ın ı h ad ım ed er se; b iz d e o n u n h ayalar ın ı h ad ım ed er iz." L af ız lar Eb û D âvu d ' a ait t ir. B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o ), T irmiz î ( n o. 1414) ve N esâî ( kasâme 9, VIII, 21), K at âd e an i' l- H asan an Sem u re asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler. T irmiz î " h asen g ar îb " h ü km ü verm işt ir D iğ er r ivayet : " el- H asan u ' l- B asr î b u h ad isi u n u t mu ş o lacak ki şö yle d em eye b aşlad ı: ' H ü r, kö leyi ö ld ü rd ü ğ ü için ( kısas o lar ak) ö ld ü r ü lmez '." L af ız lar Eb û D âvu d ' a ait t ir. B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o ), T irmiz î ( n o. 1414) ve N esâî ( kasâme 9, VIII, 21), K at âd e an i' l- H asan an Sem u re asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler. T irmiz î " h asen g ar îb " h ü km ü verm işt ir.

20 5230- Eb û C u h ayf e rad iyallah u an h ' d an : A li'ye d ed im ki: " Ey M ü ' min ler in emîri! Siz d e A llah ' ın K it âb ' ın d a o lmayan yan i yazılı b ir şey var mı? " " D an eyi yar at an, in san a can ver en A llah ' a yemin ed er im ki A llah ' ın, kişiye K u r' ân ' d a o lan ı an lamak ü zer e ih san et t iğ i an layışt an b aşka b ir şey b ilm iyo r u m; b ir d e b u sah if ed e o lan lar ı b iliyo r u m" d ed i. " N e var o sah if ed e? " d iye so r u lu n ca: " On d a şu n lar vard ır: D iyet le ilg ili h ü kü m ler ; esir i az at et me( ye yard ımcı) o lmak, b ir d e mü ' m in in kâf ir e kar şı o lar ak ( kısasen ) ö ld ü rü lmemesi." d iye cevap verd i. B u h âr î, T ir mizî ve N esâî B u h ad isi B u h âr î ( ilm 39, I, 36; cih âd 171/2, IV, 30; d iyât 31, VIII, 47), T ir miz î ( n o. 1412) ve N esâî ( kasâm e 12, VIII, 237, M u t ar r if an i'ş- Şa' b î an Eb î C u h ayf e asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler K ays b. U b âd e rad iyallah u an h ' d an : B en ve Eşt er, A li' n in yan ın a g it t ik, d ed ik ki: " A llah R esû lü d iğ er in san lar a sö ylemed iğ i b ir şeyi san a ( ö z el o lar ak) sö yled i mi? " " H ayır; an cak b u n d a ( sah if ed e) o lan lar ı b an a ö z el o larak sö ylemişt ir " d ed i, kılıcın ın kab z asın d an b ir sah if e ( yaz ı) çıkar d ı. B akt ık ki için d e şu yaz ılıyd ı: " M ü ' m in ler in kan lar ı eşit t ir. O n lar ken d iler in d en o lm ayan lar a kar şı b ir g ü çt ü r. R ü t b ece en aşağ ı o lan lar ı b ile o n lar ın z im met in e ko şar. ( Yan i verd ikler i sö z ü o n lar n am ın a yer in e g et ir ir.) D ikkat ed in ; kâf ir e kar şı mü ' min ( kısasen ) ö ld ü rü lmez. Ver d iğ i sü r e içerisin d e m u âh id ( z im met eh li) d e ö ld ü r ü lmez. K im b ir b id ' at u yd u ru r sa veb ali o n ad ır ; kim d e b id ' at çıyı h imaye ed ip ko llarsa A llah ' ın, melekler in ve b ü t ü n in san ların lân et i o n u n ü z er in e o lsu n." Eb û D âvu d ve N esâî B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4530) ve N esâî ( kasâme 9, VIII, 19-20), Yah yâ b. Saîd an Saîd b. e. A rû b e an K at âd e an i' l- H asan an K ays b. U b âd e sen ed i ile t ah r îc et t i.

21 5232- A mr b. Şu ayb ' d an, o d a b ab asın d an, o d a d ed esin d en : " M ü slü m an ların kan ları ( kısas ve d iyet h u su su n d a) eşit t ir. On ların ( kâf irler e ver eb ilecekler i) t emin ât ı m ert eb ece en d ü şü k o lan vereb ilir. ( Savaşt a) m ü slü man ların en u z ak o lan lar ı ( d ü şman a ve g an im et e yakın o lan lar ı) d iğ er m ü slü man lar a ( g an imet h isselerin i) verir. On lar d ü şm an ların a kar şı t ek b ir el g ib id ir. Gü çlü leri g ü çsü z lerin e ve savaşa kat ılan lar g er id e o t u ran lara g an im et t en h isse ver ir ler. B ir m ü ' min b ir kâf ir e kar şılık ö ld ü r ü lmez, mu âh id ( z ımmî) d e an laşm a sü r esi için d e ( kâf ire karşılık) ö ld ü r ü lm ez." Eb û D âvu d B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4531) ve İb n M âce ( n o. 2685), A mr b. Şu ayb an eb îh î an ced d ih î sen ed i ile t ah r îc et t i. C NNE T VE SAR HO LUK HAL NDEK C NAYET LER, A IR B R EYLE, TE DAV ESNASINDA LENEN, C NAYETLER, ZEH RLE ME OLAYLAR I, Z NA EDEN N ÖLDÜRÜLÜ Ü VE AK RABA C NAYET LER NDEK HÜKÜMLER VE B R CEZA G ER EKT RMEYEN HUSUSLAR Yah yâ b. Said r ad iyallah u an h ' d an : " M er van, M u âviye' ye ad am ö ld ü ren b ir d elin in ken d isin e g et irild iğ in i, n e yap ması g er ekt iğ in i b ild irmesi için b ir mekt u p yaz d ı. M u âviye o n a şu cevab ı yaz d ı: ' O n a b ir şey ( cez a) u yg u lama! On u kısast an m u af t u t. Ç ü n kü d eliye kısas u yg u lan m az'." M u vat t â M âlik ( u kû l n o. 3, s. 851), b u n u d o ğ ru d an Yah yâ' d an ah z et m işt ir M âlik rad iyallah u an h ' d an : K en d isin e şu h ab er u laşmış: M ervan, M u âviye' ye, ken d isin e ad am ö ld ü ren b ir sar h o şu n g et irild iğ i için o n a n asıl d avran ması g er ekt iğ in i b ild ir mesi için b ir mekt u p yaz mış. M u âviye' n in cevab ı: ' K ısas u yg u layar ak o n u ö ld ü r! ' " M u vat t â, u kû l 15/2, s. 872.

22 5235- En es rad iyallah u an h ' d an : " B ir yah u d i, g ü mü ş t akıları için b ir car iyeyi b aşın ı t aşla ez er ek ö ld ü rd ü. D ah a can ı çıkm ad an Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e g et ir ild i. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem o n a so r d u : ' Sen i f alan kim se mi ö ld ü r d ü? ' B aşı ile işar et ed er ek: 'H ayır' d ed i. İkin cisin d e yin e " H ayır" d iyer ek işaret et t i. Ü çü n cü kez ise ' Evet ' d iyerek işaret et t i. B u n u n ü z er in e Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem car iyen in kat ilin i iki t aş ile ö ld ü rt t ü." B u h ad isi A h m ed ( III, 171, 203), B u h ârî ( t alâk 24, VI, 175; d iyât 5, 8, VIII, 37-8), M ü slim ( kasâme 15, s. 1299), Eb û D âvu d ( n o. 4529), N esâî ( kasâm e 11, VIII, 35), İb n M âce ( n o. 2666), T ah âvî ( Şer h u meân î'l- âsâr III, 179), İb n H ib b ân ( n o. 5960), D âr eku t n î ( III, 168) ve B eyh akî ( VIII, 42), Şu ' b e an H işâm b. Z eyd an En es asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler D iğ er r ivayet : " Yah u d iler d en b ir ad am b ir car iyeyi b ilez ikler i için b aşın ı t aşla ez erek ö ld ü r d ü. So n ra ağ z ı g en iş, sığ b ir ku yu ya at t ı. Yakalan ıp Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem' e g et ir ild i. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem ö lü n ceye kad ar t aşlan masın ı emr et t i. C an ver in ceye d ek o n u t aşlad ılar lar." M âlik h ariç, alt ı h ad is imamı B u r ivayet i A b d ü rr ez zâk ( n o , 18233, 18525), A h med ( III, 163), M ü slim ( kasâme n o. 16, s. 1299), Eb û D âvu d ( n o. 4528), N esâî ( t ah rîmu ' d - d em 9, VII, 100), Eb û Ya' lâ ( n o. 2818), T ah âvî ( Şer h u M eân î'l- âsâr III, 181) ve D âr eku t n î ( III, 169), M a' mer an Eyyû b an Eb î K ılâb e an En es asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler A mr b. Şu ayb ' d an, o b ab asın d an, o d a d ed esin d en : " K en d in d e t ıp b ilg isi o lmad ığ ı h ald e t ab ip lik yap an kimse ( seb ep o lacağ ı so n u çlar ı) t az min et mek z o r u n d ad ır." Eb û D âvu d ve N esâî B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4586), N esâî ( kasâm e 38, VIII, 52-3) ve İb n M âce ( n o. 3466), İb n C ü r eyc an A mr b. Şu ayb an eb îh î an ced d ih î asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t iler. İsn âd ı h asen d ir.

23 5238- A b d ü laz îz b. Ömer b. A b d ilaz îz ' d en d ed i ki: " B ab ama g elen h eyet ler d en b iri A llah R esû lü sallallah u aleyh i ve sellem' in şö yle b u yu r d u ğ u n u h ab er verd i: ' H an g i h ekim, d ah a ö n ced en t ab ip lik t ecr ü b esi g ö rü lmeyen b ir h u su st a t ed avi yap ar ve h ast an ın b ir o r g an ın a zar ar verirse, t azm in at ın ı ö d emeye m ecb u r o lu r '." A b d ü laz îz d ed i ki: " Öd emeye mecb u r o ld u ğ u h u su s, ilâcın h ast ad a aksi t esir yap ması d eğ ild ir. ( M esela) d amar ı kesmesi, b ir yer in i yar ması ve yakarak d ağ lamasıd ır." Eb û D âvu d B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4587), M u h. b. el- A lâ an H af s an A b d ilaz îz sen ed i ile t ah r îc et t i Eb û H u r eyr e r ad iyallah u an h ' d an : " Yah u d iler d en b ir kad ın Peyg am b er sallallah u aleyh i ve sellem ' e ( kız ar t ılm ış) z eh ir li b ir ko yu n h ed iye et t i. Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem b u yap t ığ ın a karşılık kad ın a d o ku n m ad ı ( cez alan d ır r mad ı)." İkisi Eb û D âvu d ' a ait B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4509), A b b âd b. el- A vvâm an Sü f yân b. H ü seyn an i' z - Z ü h r î an Saîd ve Eb î Selem e an Eb î H u r eyr e sen ed i ile t ah r îc et t i İb n ü ' l- M ü seyyeb rad iyallah u an h ' d an : " Şam lı b ir ad am, b aşka b ir ad amı kar ısıyla yakalad ı, o n u ö ld ü r d ü yah u t ikisin i d e ö ld ü r d ü. M u âviye b u o layd a n asıl h ü kü m ver eceğ in i b ilemed i, Eb û M û sâ' d an, A li' ye b ir mekt u p yazar ak b u n u so r masın ı ist ed i. Eb û M û sâ d a A li' ye so rd u, A li şö yle cevap ver d i: ' B u b en im b eld emd e yaşan mış b ir o lay d eğ il, b an a işin esasın ı an lat m alısın ' d ed i. Eb û M û sa d ed i ki: ' B u n u san a so r mamı M u âviye ist ed i."

24 A li şu cevab ı verd i: ' B en Eb û H asan ' ım. Eğ er ( z in a için ) d ö r t şah it g et ir mez se ip i ( kısas yap m ak ü z ere ö ld ü r ü len in veliler in e) ver ilir.' M âlik B u mevkû f u M âlik ( akd iye n o. 18, s. 737), an Yah yâ b. Saîd an İb n i' l- M ü seyyeb sen ed i ile t ah r îc et t i Sa' leb e b. Z eh d em rad iyallah u an h ' d an : " Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem h u t b e o ku r ken, En sâr ' d an b az ılar ı g elip şö yle d ed iler: ' Ey A llah R esû lü! B u n lar Sa' leb e b. Yerb û ' u n o ğ u llar ıd ır, C ah iliye d ö n emin d e ( b u n lar ın aileler i) f alan ad amı ö ld ü r mü şler d i.' B u n u n ü zer in e H z. Peyg am b er yü ksek sesle: ' D ikkat ed in, h iç kimse b aşkasın ın cin ayet in d en so r u mlu o lm az' b u yu r d u." N esâî B u h ad isi N esâî ( kasâm e 41/2-3, VIII, 53-4), es- Sevr î an Eş' as b. eb î'ş- Şa' sâ an i'l- Esved b. H ilâl an Sa' leb e asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t i Eb û R imse r ad iyallah u an h ' d an : " B ab amla b er ab er Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' e g eld im. ' Yan ın d aki kim d ir? ' d iye so rd u. ' Oğ lu m d u r, yan ımd a g ez d iriyo ru m." Şö yle b u yu r d u : ' N e sen o n u n su çu n d an so ru m lu t u t u lu rsu n n e d e o sen in su çu n d an so r u mlu o lu r'." Eb û D âvu d ve N esâî B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4495) ve N esâî ( kasâme 39/1, VIII, 53), İyâd b. L akît an Eb î R imse asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler Eb û H u r eyr e' d en rad iyallah u an h : " H ayvan ın yo l açt ığ ı zar ara d iyet g erekmez. B irin in açt ığ ı ku yu ya ( b aşkasın ın d ü şm esin d en d o layı) b ir şey ( d iyet ) g er ekmez. ( B ir kim sen in açt ığ ı mad en o cağ ın a b ir in in d ü şü p ö lmesin d en ) d iyet g er ekm ez. ( Yer alt ın d an çıkar ılan ) h az in eler in b eşt e b ir in i ( d evlet e) ö d emek g er ekir." B u h ad isi M âlik ( u kû l 12, s ), B u h ârî ( z ekât 66, II, 137; d iyât 28, VIII, 46-7), M ü slim ( h u d û d 45, s ), Eb û D âvu d ( n o. 4593), T irmiz î ( n o. 642, 1377), N esâî ( z ekât 28, V, 44-5), İb n M âce ( n o. 2509), İb n u ' l- C ârû d ( s. 364), İb n H u z eyme ( n o. 2326), İb n H ib b ân ( n o ), D âr eku t n î ( III, 151) ve B eyh akî ( IV, 155; VIII, 110, 342-3), ez - Z ü h r î an Eb î Seleme ve Saîd b. el- M ü seyyeb an Eb î H u r eyr e asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler.

25 5244- D iğ er r ivayet t e: " B ir kimsen in açt ığ ı ku yu ya d ü şü p yaralan m ası seb eb iyle o kimseye b ir şey g er ekm ez. M ad en d e b iri ö lse ( sah ib in e) b ir şey g er ekm ez. B ir kimsen in h ayvan ı b ir z ar ar ver irse o n a d a d iyet g er ekmez. D ef in ed e b eşt e b ir var d ır." A lt ı h ad is imamı B u h ad isi M âlik ( u kû l 12, s ), B u h ârî ( z ekât 66, II, 137; d iyât 28, VIII, 46-7), M ü slim ( h u d û d 45, s ), Eb û D âvu d ( n o. 4593), T irmiz î ( n o. 642, 1377), N esâî ( z ekât 28, V, 44-5), İb n M âce ( n o. 2509), İb n u ' l- C ârû d ( s. 364), İb n H u z eyme ( n o. 2326), İb n H ib b ân ( n o ), D âr eku t n î ( III, 151) ve B eyh akî ( IV, 155; VIII, 110, 342-3), ez - Z ü h r î an Eb î Seleme ve Saîd b. el- M ü seyyeb an Eb î H u r eyr e asl- ı sen ed i ile t ah r îc et t iler Eb û D âvu d ' u n b ir r ivayet i: " H ayvan t ep m esin d en m eyd an a g elen ö lü md en d o layı h ayvan sah ib in e b ir şey ( t azm in at ) g er ekmez." Eb û D âvu d d ed i ki: " B ir kimse h ayvan a b in erken arkasın d a d u r an b irisin i t ep er ( ve ö lü m ü n e seb ep o lu r sa h ayvan ) sah ib in e b ir şey g er ekmez." B u rivayet i Eb û D âvu d ( n o. 4592), Osm ân b. e. Şeyb e an M u h. b. Yez îd an Sü f yân b. H ü seyn an i' z - Z ü h r î an Saîd b. el- M ü seyyeb an Eb î H u reyr e sen ed i ile t ah r îc et t i Eb û D âvu d ' u n d iğ er r ivayet i: " A t eşin yakt ığ ı h ed er o lm u şt u r." B u h ad isi Eb û D âvu d ( n o. 4594), M a' m er an H emmâm b. M ü n eb b ih an Eb î H u r eyr e asl- ı sen ed i ile t ah rîc et t i. ÖLDÜRÜLMEN N DI INDAK KISAS, AF, KASÂME, (KISASTA) NFAZI E N Y EK LDE YAPMAK İmr ân b. H u sayn r ad iyallah u an h ' d an : " B ir ad am b ir ad amın elin i ısır d ı; elin i çekin ce ısıran ın ö n d işler in d en ikisi sö kü lü p d ü şt ü. B u n u n ü z er in e Peyg amb er sallallah u aleyh i ve sellem' in h u z u r u n d a d avalaşt ılar. Şö yle b u yu r d u : ' Yo ksa sizd en b iri kar d eşin in elin i b o ğ a ısırır g ib i mi ısırıyo r? B u n u n d iyet i o lmaz '." B u h ad isi B u h âr î ( d iyât 18/1, VIII, 41), M ü slim ( kasâme n o , s ), T irmiz î ( n o. 1416) ve N esâî ( kasâme 17, VIII, 28-9), K at âd e an Z ü r âr e b. Evf â an İmr ân asl- ı sen ed i ile; M ü slim ise ikin ci laf zı ( n o. 21), A h. b. O sm ân an K u r eyş b. En es an İb n A vn an M u h. b. Sîr în an İmr ân