TÜRKİYE AHŞAP MOBİLYA SEKTÖRÜ VE EKONOMİK GELİŞİMİ

Transkript

1 TÜRKİYE AHŞAP MOBİLYA SEKTÖRÜ VE EKONOMİK GELİŞİMİ ÖZET Hikmet YAZICI, Selman KARAYILMAZLAR ZKÜ Batın Oman Fakültesi, Batın-Tükiye Tük ahşap mobilya sektöü 1 milya dolaı aşan üetim değei, imalat sektöü içinde Tükiye nin büyük sektölei aasında ye alabilecek potansiyeli ile yeni yapılanma ve paza ihtiyacı duymaktadı. Ahşap mobilya sektöünün sahip olduğu istihdam düzeyi ve üetim imkanlaı ile ülkemiz ekonomisine sağlayacağı katkı çok önemlidi. Tükiye deki sektöü daha aktif hale getieek vaolan iç potansiyeli haekete geçiecek unsulaın bi aada kullanılması geekmektedi. Bugünkü hali ile Tükiye nin toplam ihacatında ve dünya mobilya dış ticaetinde bindelik dilimlele pay alan Tük mobilya sektöü geleneksel yöntemleden ilei teknolojinin sunduğu moden tekniklein kullanıldığı fabikasyon üetimlee geçiş aşamasındadı. Ahşap mobilya sektöünde ilei teknoloji ve çağdaş gelişmeyi geçekleştien üeticile, kısa vadede paza paylaını genişletmiş ve sektö olaak fimalaını büyütmüşledi. Mobilya sektöünde gelişmeyi sağlamış fimala hammadde kalitesi, tasaım, üün ve malzeme kalitesi, makine pakı, yetişmiş insan gücü ve teknolojik açıdan Avupa pazaında belili bi noktaya gelmişti. Bu çalışmada, Tükiye mobilya endüstisinin yapısı, üetim, ihacat ve ithalat kitelei açısından incelenmişti. Sonuçta, sektöün bi çok sounlaına ağmen, son yıllada kayda değe gelişme içeisinde olduğu, ihacat-ithalat dengesinin pozitif yönde geliştiği göülmüştü. Anahta Kelimele:Tükiye Mobilya Sektöü, Üetim, İhacat, İthalat ABSTRACT TURKISH WOODEN FURNITURE SECTOR AND ECONOMICAL DEVELOPMENTS Tukish wooden funitue secto having moe than 1 million US dollas poduction value and a geat impotance, needs newe stuctual development and a newe 3

2 makets. Wooden funitue secto is an impotant souce of employment and its poduction facilities help ou county s economy. In Tukey, the secto must get moe active by using all the elements togethe tiggeing domestic potential. Recent situation of Tukish funitue secto shows that Tukey gets vey small shae fom the total intenational funitue tade and in tansition fom taditional poduction techniques to contempoay techniques. Manufactues of wooden funitue get moe maket shaes and moe capacities, thanks to moden technologies and developments. Those developed fims eached to impotant points in Euopean makets in tems of aw mateial quality, design, poduct quality, machine pak, educated labo foce and the technology. In this study, the stuctue of Tukish funitue industy, poduction, expotation and impot citeia have been investigated. Consequently, although having many poblems, Tukish funitue industy is developing significantly and expot-impot equilibium s developing to positive diection. Key Wods:Tukish Funitue Industy, Poduction, Expot, Impot. 1.GİRİŞ Ahşap mobilya, otuma, yatma, yemek yeme, dinlenme gibi kişisel ihtiyaçla için, ayıca sabit ya da taşınabili şekilde eşya muhafaza amacına yönelik ahşap, metal, plastik, cam ya da bunlaın bi aada kullanımı ile imal edilen eşyaladı. Mobilyala ile iç mekan ve dış mekan ı, modüle mobilya, lamine mobilya, fonksiyonel mobilya, klasik ve moden mobilya, sökülebili mobilya, sabit ve haeketli mobilya olmak üzee kullanım amacına göe sınıflandıılmaktadı. Ahşap mobilya sıcak ve estetik yapısı geeği, modenize olan ve gelişen kentli nüfusun vazgeçemeyeceği bi eşya biçimi oluştuaak, aynı zamanda kaliteli ve moden tasaım içeen üünlei ile de talep edilen bi mal denetimini kendi pazaı içinde oluştumaktadı. Bu sektö gelişen teknoloji ve moden tasaım çalışmalaı nedeni ile yeni altenatif imkan ve paza gücü ile kaşı kaşıya kalmak zoundadı. Buna ilaveten ahşap mobilya sektöünde pazalama anlayışının yeteince anlaşılamadığı, pazalamanın daha çok satış olaak algılandığı ve üetime dönük bi yönetim anlayışının hakim olduğu göülmektedi.bu nedenle, mobilya sektöünde veimlilik atııcı teknikle yaygın ve etkin kullanılaak üetim planlaı otaya koyulmalı; çeve değeleine uyumlu, pazaa entege olan ve ekabet koşullaını yaatabilme bakımından pazaa dönük bi pazalama yönetimi anlayışının sağlanması geeklidi. Ayıca, mobilya sektöünde kalite kontol, stok yönetimi, iş etüdü, eğitim, çalışma koşullaının düzeltilmesi ve fabika düzenleme esaslaından mutlak suetle yaalanılması geekmektedi. 4

3 Tükiye de mobilya üetiminde kullanılan teknoloji, Avupa ülkelei ile kıyaslandığında oldukça geidi. Ancak, bazı kuuluşlaın bu konuda süatle yatıım yaptıklaı ve son teknolojiden yaalandıklaı da göülmektedi. Sektöde, az sayıda fima dışında fabikasyon üetime geçilmemiş olup, bunun en önemli nedeni tüketicinin bilinçlendiilmemesi ve mobilya sanayiinde standatlaa uyulmamasıdı. Tükiye genelinde üetim sektöü içinde mobilya endüstisi genel olaak düzenli bi gelişim politikasından uzak belili ve sınılı sayıdaki büyük ölçekli işletmeleiyle ulusla aası ölçüde ekabet edebilecek düzeyde gelişmiş olmasına kaşın, ayıca küçük kapasitedeki ve veimsiz çalışan, ulusla aası ekabet gücü düşük küçük ölçekli ve gelişmemiş çok sayıdaki işletmeyle homojen olmayan bi yapısal göünüm az etmektedi (Kutoğlu,2001). Son yıllık süeçte ahşap mobilya endüstisi küçük ve ota ölçekten büyük ölçekli bi yapıya geçme aşamasındadı. Bu süeçte mobilya endüstisi bi takım sounlala kaşı kaşıya kalmıştı. Ancak, bu sounlaın hiç biisi çözüme kavuştuulmayacak boyutta değildi. Çünkü mobilya endüstisinde gelişen teknolojinin kullanımı he geçen gün atmakta, bilgisaya kontollü üetim klasik yöntemlein yeini almaktadı. Bilgisaya destekli tasaım ve bilgisaya destekli üetim mobilya sektöünün gelişmesinde büyük ol oynamaktadı. Diğe taaftan sektöde, üün tasaımına geeken önem veilmemekte ve bu konuya yeteli bütçe ayılmamaktadı. Mobilya tasaımcılaının yetiştiilmesine geeken ilginin gösteilmesi ve istihdamlaının sağlanması, sektöün gelişimi açısından büyük önem az etmektedi. Ayıca sektöel açıdan kayıplaın azaltılması, veimliliği etkileyen ve engelleyen faktölein iyileştiilmesi geeklidi. 2. TÜRKİYE DE MOBİLYA ÜRETİMİ Tükiye de Ağaç İşlei Fedeasyonu na kayıtlı olaak mobilya işi ile uğaşan 550 bin küçük ve ota ölçekli işletme vadı. Sanayi Ticaet Odalaı na kayıtlı üyelein de bu gup içinde değelendiilmesiyle bu sayı bini bulmaktadı. Fabikasyon üetim yapan fima sayısı ise son yıllada atmasına ağmen genelde belili üetim mekezleine sıkışmış ve yeteli kapasiteye ulaşmamıştı. Mobilya sektöünde Tükiye de faaliyet gösteen yabancı semayeli fima sayısı 16 olup toplam içinde çok az oanda kalmaktadı (TOOB, 2002). Aşağıdaki Çizelge 1 de Tükiye deki mobilya üetiminin yıllaı aasındaki paasal değe olaak duumu gösteilmektedi yılı değei tahmini olaak belilenmişti yıllaı aasındaki üetimin paasal olaak değeleinde hafif bi dalgalanma göünmekte, 1997 ve 2000 yıllaında ise atışın olduğu; 2002 yılında üetim tutaının milya TL değeinde olacağı tahmin edilmektedi (OAİB, 2001; İGEME, 2002). 5

4 Çizelge 1:Tükiye de Mobilya Üetimi ( 1998 fiyatlaıyla ) YILLAR Üetim Tutaı (Milya TL) Mobilya sektöümüzün tüm oman üünlei sanayisi içindeki payı % 25 olup, geek diğe oman endüsti üünleini hammadde olaak kullanması, geekse oluştuduğu katma değe, işyei sayısı ve istihdam etkisi ile son deece önemli bi ye tutmaktadı. Ancak bu sektö toplam ihacat içinde % 0,5 gibi düşük bi paya sahipti. Bunun en büyük nedeni, mobilya üetiminin büyük bi kısmı oganize sanayi bölgeleinde faaliyet gösteen ota ölçekli atölyelede yapılmasıdı. Tükiye Odala ve Bosala Biliği kapasite apolaı veileine göe mobilya fimalaının illee dağılımı çalışan sayısına bağlı olaak Çizelge 2 de gösteilmişti (TOBB,2002). Çizelge 2: Çalışan Pesonel Sayısı ve İllee Göe Mobilya Fimalaının Dağılımı Şehile kişi aası kişi aası aası 200 ve üzei Ankaa İstanbul İzmi Kaysei Busa Kocaeli Adana Eskişehi Bolu 1 2 Çanakkale Kıklaeli 1 1 Madin 1 1 Tekidağ 2 Yozgat 2 1 Batın 1 2 Zonguldak 1 1 Tükiye de mobilya sektöü pazaın, kalifiye işgücünün, hammaddenin yoğunlaştığı ve sanayisi gelişmiş belili bölgele civaında toplanmıştı. Önemli mobilya üetim bölgeleinin toplam üetimdeki paylaı sıası ile; Ankaa % 27,2 6

5 İstanbul % 18,1, İzmi % 9, Adana % 9, Busa % 5,4, Eskişehi % 4,5, Kaysei % 4,1 di (Yeniçei, 2002). Göüldüğü gibi bölgele içinde emek yoğun işletmelein çok olduğu ve az sayıda büyük ölçekli fima ile Ankaa ilk sıada ye almaktadı. İkinci önemli üetim bölgesi olan İstanbul da ise mobilya üeticilei belili bi mekezde toplanmamış, şehin çeşitli sanayi bölgeleine dağılmış duumdadı. Busa bölgesi ise İnegöl ilçesinde çok küçük ölçekli mobilya atölyeleine sahip bulunmakla bilikte, yapılan üetim ve tanıtımla gelişme dinamiği yüksek bölge konumundadı. Mobilya sektöünde taihsel gelişim içinde talep yetesizliği, finans güçlüğü, hammadde sıkıntısı, çalışanlala ilgili sounla, eneji yetesizliği ve düzenli çalışma koşullaının otaya çıkadığı tam kapasite ile çalışamama gibi sounla göülmektedi ( Önce, 1991). Tükiye de mobilyada sektöel bazda yıllaından itibaen iç piyasa talebini kaşılayacak bi üetim geçekleşmişti yılında oman üünleinin ihacatına teşvik kaanamesi yüülüğe konmuş ve alınan olumlu sonuçla ile ihacat başlamıştı yılına kadada ihacat gelişmiş; fakat üetilen üünlede kalite ve işleme yetesizliklei tespit edilmişti yıllaı aasında ihacat ve ithalatta dalgalanmala söz konusu olmuştu. Mobilya sektöünde bu yıllada ekonominin dışa açılması ithal üünle, iletişim teknolojisinin hızla gelişmesi, ulusla aası işletmelein global pazalama politikalaı iç pazaa yansımış ve mobilyada ihacata yönelik pazalama anlayışı gelişmişti yılladan itibaen üeticile yüksek üetim kapasiteleine ulaşmak ve kaliteli üetmek için en ilei makine ve üetim teknolojileinin kullanılması için bilinçlenmişledi. Yüksek teknolojiye yatıım yapan üeticile kısa vadede pazaını genişletmişti. Tükiye mobilya sektöünde son beş yılı içeen kapasite kullanım oanlaı DİE veileine göe Çizelge 3 de gösteilmişti. Kapasite kullanım oanlaı 2000 yılında atmasına ağmen 2001 yılında düşüş göstemişti. Buna neden olaak iç pazadaki talep düşüklüğü, finansman, hammadde yetesizliği ve ülke genelindeki ekonomik duum gösteilebili. Dolayısıyla, kapasite kullanımının yükseltilebilmesi için sektöün, dış pazalaa açılabilmesini sağlayacak dönüşümlein geçekleştiilmesi büyük önem taşımaktadı. Sektöün büyük kısmını oluştuan küçük ölçekli işletmele göz önüne alındığı takdide, kapasite kullanım oanının ancak %46 la civaında olacağı tahmin edilmektedi. AB ülkeleinde üetim yapan mobilya imalatçılaının kapasite kullanım oanı ise %90 seviyesindedi. 7

6 Çizelge 3: Mobilya İmalat Sanayii Otalama Kapasite Kullanım Oanlaı % (DİE, 2002). YILLAR İşyei sayısı 68,3 61,9 57,2 66,8 58,3 ağılıklı Üetim değei 81,8 73,4 66,5 76,6 73,6 ağılıklı 3. TÜRKİYE MOBİLYA İHRACATI Ahşap mobilya sektöü, işyei sayısı ve yaattığı istihdam ile önemli bi sektö olmasına kaşın ihacatımız içindeki payı oldukça düşüktü. Sektöün toplam ihacat içindeki payı 2001 de % 0,58 olaak geçekleşmişti. Mobilya sektöünün gelişmesi ihacatının gelişmesine bağlıdı. Tükiye nin mobilya ihacatı 1981 yılında 11 milyon dola iken, 1995 yılında 63 milyon dola, 2001 yılında ise 180,7 milyon dolaa yaklaşmıştı yılı ilk 6 aylık dönemde ise toplam mobilya ihacatı 85.5 milyon dola olmuştu. Ahşap donanımlı mobilya ihacatımız incelendiğinde en büyük pay son üç yıldı Almanya ya aitti. Bu ülkeye 2000 yılında 31,3 milyon dola, 2001 yılında 35,1 milyon dola ve 2002 yılında ise 51,2 milyon dolalık mobilya ihaç edilmişti. Mobilya ihaç ettiğimiz diğe önemli pazala aasında ise İsail, Fansa, Avustuya, Hollanda, Kuzey Kıbıs, İngiltee, Suudi Aabistan, Azebaycan ve A.B.D. ye almaktadı. İsail son iki yıldı mobilya ihacatının atış göstediği gelecek vadeden bi pazadı. Ülkele bazında yıllaı aasında geçekleştiilen ahşap donanımlı mobilya ihacat değeleimiz Çizelge 4 de veilmişti (DTM, 2002). Ahşap mobilya ihacatımızda motolu taşıtlada kullanılan koltukla, yatak haline gelebilen, yazıhanelede kullanılan ahşap ve diğe ahşap önemli bi ye tutmaktadı. Şu anki konumlaı itibaiyle dünya pazaında akip olduğumuz ülkele makine pakı ve otomasyon bakımından bizden zengin olsa da, ülkemizde emek yoğun iş ve teknik bilgi ile ve kapasitesi yüksek üetimle bu pazada ekabet oluştuulmaya çalışılmaktadı. Geekli teknolojik gelişme ile ulusla aası paza payımızın atacağı ve güçlü bi yapı oluştuacağımız bi geçekti. Bu aşamada sektöün geeklilik analizi yapılaak, A-Ge çalışmalaına mutlak suetle önem veilmelidi (Gülsevin, 1997; Çekilmez, 1996). Sektödeki fimalaın küçük bi kısmı doğudan ihacat yapaken; büyük bi kısmı, diğe fimala ve özellikle yut dışı taahhüt işlei yapan müteahhitlik fimalaı aacılığıyla üünleini ihaç etmektedi li yıllaa kada ihacatın büyük çoğunluğu Ota Doğu ülkeleine yönelmiş duumda iken, 1990 sonasında mobilya sektöünde ihacat özelliği Avupa biliği ülkeleine veilmiş, son yıllada 8

7 ise Rusya Fedeasyonu, EFTA ülkelei ve Tük Cumhuiyetlei mobilya üeticileimiz için çok büyük bi dış paza olmuştu. Rusya Fedeasyonu ve Tük Cumhuiyetlei ne geçekleştiilen mobilya ihacatında, bu ülkelede alınan müteahhitlik işleine paalel olaak bi atış yaşanmıştı. Çünkü, bu ülkelede mobilya sanayisi gelişmemiş olduğundan ihtiyaçlaını ithalatla kaşılamak zoundadıla. Ancak, 1997 yılından itibaen Rusya Fedeasyonuna geçekleştiilen mobilya ihacatı düşme eğilimine gimişti. Ülkemize dış pazada akip olan mobilya üeticisi Avupa ülkelei bu pazadan pay almak için büyük çalışma içindedile. Çizelge 4: Ahşap Tasaımlı Üünle Bazında Mobilya İhacatı (1000 US$) ÜRÜN ADI Motolu taşıtlada kullanılan tüden otumaya mahsus Yatak haline gelebilen Kamış, sogun ağacı bambu vb. hammadd eleden yapılmış otumaya mahsus Ahşap iskeletli, döşenmiş otumaya mahsus Ahşap iskeletli, döşenme miş otumaya mahsus Ülkelein % paylaı,2001 Almanya%54.1,Avust uya%16.6, ABD %8.5, İtalya %2.9, İspanya % Almanya%30.9,Avust uya%11.1,isail%9.6, Danimaka%7, Yunanistan %4 Rusya%42.6, Fansa%39.6, Ukayna %4.8, İsail %4.3 Hollanda %41.8, İsail %12, BAE %7.3, İsveç %6.5, Fansa %4.9 İsail%27.9,S.Aabista n%17.5, Yunanistan%7.1,Alma nya%7.1 İngiltee %6.9 9

8 Otumaya mahsus mobilya aksam ve paçalaı Otumaya mahsus, aksam ve paçalaı Yazıhanel ede kullanılan tüde ağaç Mutfakla da kullanılan tüde ahşap Yatak odalaında kullanılan tüde ahşap Diğe ahşap Diğe a ait aksam ve paçala Fansa%39.7,Almanya %22.2, Bezilya%5.4, Fas%3.5, Cezayi %2 İsail %12.2, Rusya %8.5, S.Aab. %4, Almanya %8.2, Tükmenistan%6.4, Azebaycan %2.7 Tükmenistan %14.4, ABD %10.9, Bellüks%8.4,Hollanda%6. 6, Kazakistan%56.2, Makedonya %3.4 İsail%11.8,Danimak a%9.5,bae%7.6, İngiltee%5.8,S.Aab. %5,Azebaycan%4.8, Kıgızistan%4.6, Yemen %4.2 Almanya%10.1,İsail %9.6,İngiltee%8.3, Rusya%5.2, S.Aab.%4.8,ABD%4. 7, Azebaycan%4.3, Makedonya %3.4 Almanya%30.9,Hollan da%11.3, S.Aab. %7.7, Yunanistan %4.3, Fansa %4, Romanya % 3.9 Toplam Genel Toplam

9 Mobilya ihacatımız tüm çeşitle bazında 2001 yılı veileine göe milyon dola olaak geçekleşmişti. Sadece ahşap donanımlı da ise milyon doladı aası he tülü malzeme kullanılaak yapılan tüm mobilya üünlei ihacatı değelei ülkele itibaı ile Çizelge 5 de göülmektedi. He tüden en fazla mobilya ihaç ettiğimiz ülke Almanya olup, bu ülkeyi sıasıyla İsail, Fansa ve Hollanda takip etmektedi. Çizelge 5: Ülkelee Göe He Çeşit Mobilya Üünlei İhacatı (1000 US$) Ülkele Almanya İsail Fansa Avustuya Hollanda Suudi Aabistan ABD Kuzey Kıbıs Belçika Yunanistan Bileş. Aap Emi Tükmenistan İngiltee Romanya Kazakistan Azebaycan Rusya Danimaka Makedonya Diğelei Toplam Kaynak:ITC,2000. Son yıllada göülen atışta ahşap mobilya sektöündeki tasaımdan teknolojik gelişmeye kada oluşan süeçte üün kalitesi ve kapasite kullanımının atması ile dış pazaa ağılık veen yönetici düşünceleinin payı büyük olmuştu. Çağın geektidiği üün pazalama sistemi çeçevesinde ve ulusla aası tanıtım fualaında mobilya üünlei alıcıya sunulmakta, geekli katalog, model ve sistemlele eklam çalışmalaı yapılaak sonuçla alınmaktadı. Tüm bu fonksiyonla mobilya sektöünün kendi içinde gelişmesini ve kalite çıtasının yükselmesini sağlamıştı. İhacatta yakalanan bu yükseliş eğiliminin attıılaak südüülmesi ve paza payının attıılması yoluyla sektöü paylaşan fimalada ana hedef olaak ihacatta miktaının yılla itibaiyle atacağı beklenmektedi. 11

10 Tükiye nin ihaç ettiği ahşap mobilya üünleinin tüm mobilya üünlei içindeki oanı Çizelge 6 da veilmişti. Çizelgede göüldüğü gibi ihaç edilen tüm mobilya üünlei içinde ahşap donanıma sahip olanlaının oanına bakıldığında, ahşap mobilyanın yıllaı aasında tüm mobilya üünlei içinde %72.2 den %77.3 e kada atan bi oanda yükseldiği ve toplamda ise en önemli paya sahip olduğu göülmektedi. Ahşap kullanımının mobilya açısından son deece önemli olduğu ve talebi yoğun kılan bi unsu olaak göze çaptığı göülmektedi. Çizelge 6: Tüm Mobilyala İçindeki Ahşap Donanımlı Mobilyalaın İhacat Oanı (1000 US$) Mobilya Üün Çeşidi Ahşap Donanımlı Mobilya İhacatı Tüm Mobilya İhacatımız ORAN (%) Tükiye mobilya sektöünün Avupa Topluluğu ve diğe ülkelein işletmelei ile ekabeti için yapısal değişim zounlu göülmektedi. Bu nedenle, yapısal değişimin sektöel ve işletmele düzeyinde hangi boyutta ve nasıl uygulama süeci ile geçekleştiileceğinin tatışılması geeklidi (Kutoğlu, 2001). Tükiye için ahşap mobilya sanayisinin teknolojik kalite ve üün çeşitliliği bakımından genişlemesi ise tamamen ihacat imkanına bağlıdı. 100 kada ülkeye ihacat yapılmasına kaşın ihacatın düşük kalmasına mobilya sektöünde faaliyet gösteen tesislein boyutsal kiteleine, sektöün iç piyasaya dönük yapılanması kada moden üetim tezgahlaının kullanılmayışına, uygulanan üetim şekilleine ve maliyetlein gidilee göe dağılımı ve ekabet gücüne göe faklılık taşımasına bağlı kaldığı göz önündedi. Finansman sounlaı, dış pazala konusunda bilgi eksikliği ve talep yetesizliği ise ihacatta kaşılaşılan diğe önemli sounladı. 4.TÜRKİYE MOBİLYA İTHALATI Gümük biliğine giilmesiyle gümük ve fonlada yapılan düzenlemelee paalel Tükiye nin mobilya ithalatı atmış ve bu üün için dış ticaet değeini Tükiye aleyhinde bozmuştu. Mobilya sektöünde ithalatın atmasına neden olan ise teknolojik gelişmelee ağmen, tüketici tecihlei ve kalite konusunda isteklee cevap veilmemesidi. Son yıllada atan mobilya ithalatı ile ihacat değeinin kaşılanmamasına ağmen 2001 yılında son yıllaın aksine ihacat ithalatı kaşıla hale gelmişti yılında, mobilya ithalatının daha fazla sebestleştiilmesi ve daha sona 1996 yılında AB ile Gümük Biliği ne gimemiz ile mobilya ithalatında atış göülmüştü. Tükiye nin yıllaı aasındaki ahşap mobilya ithalatı Çizelge 7 de gösteilmişti yılında mobilya ithalatı 181 milyon dolaa ulaşmış, 2001 yılında Tükiye de yaşanan ekonomik kizin etkisiyle mobilya 12

11 ithalatı bi önceki yıla göe 112 milyon dolaa düşmüştü. Tükiye nin mobilya ithalatı yaptığı ülkelein başında İtalya gelmektedi yılı itibaiyle İtalya dan 35.7 milyon dolalık mobilya ithal edilmiş olup; İtalya nın mobilya ithalatımızdaki payı % 33 dü (CSİL, 2001). 13

12 Çizelge 7 : Ahşap Tasaımlı Üünle Bazında Mobilya İthalatı (1000 US$) ÜRÜN ADI Ülkelein % paylaı,2001 Motolu taşıtlada kullanılan tüden otumaya İngiltee % 36, Almanya %35, İtalya %11, Fansa %3 mahsus mobl. Yatak haline gelebilen İngiltee % 29, ABD %25, İtalya %18, Fansa %6 Kamış, sogun ağacı bambu vb.den otumaya mahsus mobl Ahşap iskeletli, döşenmiş otumaya mahsus Ahşap iskeletli, döşenmemiş otumaya mahsus Otumaya mahsus mobilya aksam ve paçalaı Otumaya mahsusu, aksam ve paçalaı Yazıhanelede kullanılan tüde ağaç Mutfaklada kullanılan tüde ahşap Yatak odalaında kullanılan tüde ahşap Diğe ahşap Diğe a ait aksam ve paçala Toplam Genel Toplam Endonezya % 35, Tayland %8.6, İtalya %8.6, ABD %7, İspanya %7.9 İtalya % 36.6, ABD %35.8, İngiltee % 5.7, Fansa %7.9, Almanya %6.5 İtalya %19.6, ABD %17.7, Endonezya % 7.6, Fansa % 7.3, İngiltee %6.8 Fansa %31.3, Almanya %29, İtalya %16.2, İngiltee %5.2, İspanya %5.2, ABD %3 İtalya %51.9, Kanada %14, Almanya %10.8, Fansa %5.6, İspanya %4.1 İtalya %56, Almanya %40, Fansa %1 İtalya %37.1, Almanya %29, Belçika- Lüksembug%8.8,Fansa%7.1, ABD %4.2 İtalya %37.4, ABD %15, Almanya %13.8, Fansa %13, İngiltee %4.4 İtalya%47,Almanya%17.4,Av ustuya%11.8, Fansa %4.2, Kanada %3.5 14

13 Ahşap mobilya sektöünde ithal ettiğimiz mobilya guplaı olaak başta otuma amaçlı aksam ve paçala, diğe ahşap ve mutfaklada kullanılan tüden ahşap başta gelmektedi. Tükiye ahşap mobilya sektöü dış ticaeti önemli ölçüde atış göstememesine ağmen, yıllaında ithalat miktaı ihacat miktaını geçmiş, 2001 yılında ise dengenin pozitif olduğu ve ihacatın ithalatı kaşılama oanı %66 oanında geçekleşmişti. İhacatın ithalata göe düşük olmasında, mobilya sektöünün iç piyasaya yönelik çalışması, sei ve bilgisaya destekli üetime geçilmemesi, kalite standatlaının belilenmemesi ve tasaımın yapılmaması etkili olmuştu. Bu nedenle, ahşap mobilya endüstimizin dış pazalaa açılması ve belili bi payı yakalaması amacı ile ilave teşviklein sağlanması geekmektedi. Çizelge 8: Ahşap Mobilya İhacat-İthalat Tutalaı (1000 US$) ÜRÜN Ahşap Mobilya İhacatımız Ahşap Mobilya İthalatımız ORAN (%) İthalat fazla İthalat fazla İhacat 22.7 fazla Çizelge 8 de yıllaı veileine göe 1999 ve 2000 yıllaında ahşap mobilya ithalatımız ihacatımızın üzeinde bi değee ulaşmıştı yılında ise % 22.7 lik bi kaşılama oanı ile ihacat değeimiz ithalat değeimizin üstüne çıkmıştı. Son 10 yıllık veile incelendiğinde mobilya sanayiimizin toplam ticaette genel imalat sanayi dış ticaetinde ve oman üünlei sanayi dış ticaeti içesinde düzenli bi gelişim göstediği ve payını süekli atıdığı göülmektedi (Kutoğlu, Koç, Aksu, 1999). 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Tükiye nin tüm mobilya üünlei içinde önemli bi yee sahip olan ahşap mobilya sektöünde belilenen ihacat hedefleini yakalaması, dünya ticaeti içeisinde hakkettiği payı alabilmesi ve üetim kalitesini atıabilmesi için aşağıda belitilen hususlaı dikkate alması geekmektedi; 1-Üetim aaçlaı ve yadımcı hizmetlein üetim faaliyetleini geçekleştimek için yapılan fiziksel düzenlemele faklı bölümle aasındaki koodinasyonu kolaylaştımalıdı. Yapılacak guplamalaa göe makinalada paçala iş akışı basitleştiileek işlem sıalaına göe düzenlenmelidi. Mobilya sektöünde makinalaın başlangıçta düzenlenmesi, çalışanlaın haeketleinin en az düzeye indiilmesi iş akışının basitleştiilmesi açısından çok büyük önem az etmektedi. 2- Mobilya imalinde faklı yapı ve çeşitlilikte üünle çalışılmaktadı. Bu nedenle, üün eldesinde hiçbi fonksiyonu olmayan taşıma gideleinin kaldıılması 15

14 geekmektedi. Ayıca üün özelliği, çeşidi ve miktaı mobilya fabika düzenlemeleinde etkili olmaktadı. 3- Mobilya üetiminde geek insandan ve geekse üetim aaçlaından, tam kapasite ile yaalanılması için biden fazla üetim aacında veya çalışma yeinde bi kişi veya gup faaliyeti olmalıdı. 4- Üetilecek mobilyada belili elemanladan oluşan sistemi oluştumak, uygulama planlaını hazılamak ve mevcut altenatiflein en uygunu seçileek tek amaca yönelik olmayan, çok amaçlı kaa veme sağlanmalıdı. Bi mamul üzeinde kaa vemede zaman tasaufunun sağlanması, imal eden taafından kolayca anlaşılı olması, üün modelinin süatle ve etkilikle değiştiilebili olması geeki. 5- Mobilya sektöünde geekli ve talebi olan üünle geekli zamanda geekli mikta ve kalitede üetilise maliyeti yükselen geeksiz stokladan temizleneek, envante maliyeti düşecek, semaye dönüş hızı yükselecek, piyasadaki talep değişimleine hızla uyum sağlayacaktı. Ayıca, ın kalite ve standat denetimleinin yapılması ve üetilen ın dünya standatlaına ve ithalatçı ülkelein özel istekleine uygun olması sağlanmalıdı. 6- Dünyada teknolojik gelişim büyük bi hızla devam edeken mobilya sektöü daha yoğun bi ekabet otamına itilmektedi. Bu nedenle mobilya sektöünde klasik üetim tekniklei ve yönetim anlayışına sahip işletmeleden vazgeçeek moden teknoloji ve tasaıma önem veen yeni aayışlaa yönelmelidi. Mobilyada üün tasaımı, dayanıklılık hesaplaı ve üetim aşamasındaki geekli faaliyetlei işletme amaçlaına en uygun olacak şekilde bilgisaya desteği ile geçekleştiilmelidi. 7- Mobilya sektöünde faaliyet gösteen fimalaın iç pazaa dönük yapılanması değiştiilmeli, bilgisaya kontollü üetimin sağlanması ve dış paza konusundaki bilgi sıkıntısı çözümlenmelidi. Bununla bilikte tesisledeki atıl kapasitenin, teknoloji kuallaına ve standatlaa uygun yüksek kalite unsulaına dikkat edileek üetime aktaılması yönündeki çalışmala geçekleştiilmelidi. 8- Mobilya sektöünde esneklik ve otomasyon uygun bi şekilde düzenlenmelidi. Esneklik ile üün talebindeki değişikliklee kolayca uyum sağlanıken, otomasyon ile çoğul üetim ve düşük maliyet elde edilmektedi. İşletmele yeniliğe açık olaak klasik yöntem ve üetim anlayışını değiştieek tüketici istekleine göe yönlendime yapmalıdı. 9- Mobilya sektöünde faaliyet gösteen fimalaın bi aaya geleek dış ticaet faaliyetleinde etkin bi güç biliği oluştumak amacı ile sektöel dış ticaet şiketleinin kuulmasında yaa vadı. Bu şiketle vasıtası ile süekliliği sağlamak için ın kalite ve standat denetimleinin yapılması ve üetilen ın dünya standatlaına getiilmesi geeki. 5. KAYNAKLAR 1-Çekilmez, V., İGEME Mobilya Üün Pofili, Ankaa. 2-Gülsevin, O., Japonya Ahşap Mobilya Piyasası, İGEME, Ankaa. 3-Kutoğlu, A., Tükiye Oman Üünlei, Mobilya Endüstisi ve Ağaç Malzeme Talebi, Mobilya ve Dekoasyon Degisi Sayı 43, İstanbul. 16

15 4-Kutoğlu, A., Günümüzde Tükiye ve Dünyada Mobilya Endüstisi ve Dış Ticaeti, Mobilya ve Dekoasyon Degisi, Sayı 45, İstanbul. 5-Kutoğlu, A., Koç, H., Aksu, B., Tükiye Ahşap Mobilya Endüstisinin Dış Ticaet Analizi, Ulusal Mobilya Kongesi Bildii Kitabı, Ankaa. 6-Önce, M., Oman Üünlei Sanayinde Üetim Planlaması ve Kontolü, MPM Yayınlaı 493, Ankaa. 7-Yeniçei, B., Mobilya Sektöü ve Dış Paza Aaştıması, İGEME, Ankaa. 8-CSİL, The Funitue Industy In Geece, Cento Studi Leggeo, Milano 9-ITC, 2000 The Intenatıonal Tade Cente (Unctod/wto) and The Unıted Natıon Statistics Division, Vesion 2.0, Ceneve. 10-Anonim, DİE Devlet İstatistik Enstitüsü Kayıtlaı, Ankaa. 11-Anonim, DTM Dış Ticaet Müsteşalığı, Ankaa. 12-OAİB, Ota Anadolu İhacatçıla Biliği Mobilya Değelendime Rapou, Ankaa. 13-Anonim, T.O.O.B, Bilgi İşlem Mekezi Kayıtlaı. 17