Dalgalarda Kırınım ve Girişim. Test 1 Çözüm. 3. fant. m dir. Young deneyinde saçak genişliği Dx = L d. P ve A 0

Transkript

1 34 Dalgalara Kırıı ve Girişi Test Çözü 3.. kayağı tek yarık pere A x kayağı x y Youg eeyie saçak geişliği Dx = ir.. Tek yarıkta saçak geişliği Dx = ir. Bu bağıtıya göre, yarık geişliği ile saçak geişliği ters oratılıır. Yarık üzlei ile pere arasıaki uzaklığı, saçak geişliği ile oğru oratılıır. Ortaı kırıla iisi artıca alga boyu küçüleceğie saçak geişliği e küçülür. Kullaıla ışığı alga boyu ile saçak geişliği oğru oratılıır. Işık kayağıı yarık üzleie uzaklığı saçak geişliğii etkileez. Saece saçakları parlaklığıı etkiler. Yaıt E ir. I. Çift yarıkta üzerie oluşa saçakları geişliği Dx = ir. Bua göre aralığı küçültülüce Dx i eğişeesi içi ya uzaklığı ya a alga boyu azaltılalıır. Bu urua I. yargı yalıştır. II. Fat - arasıaki ortaı kırıcılık iisi büyütülürse alga boyu küçülür. II. yargı oğruur. III. Frekas küçülürse alga boyu büyür. III. yargı yalıştır. A x Yaıt A ır. ve arasıaki saçak sayısıı artası içi Dx azalalıır. Bua göre; I. azalırsa Dx e azalır. I. öere oğruur. II. azalırsa Dx artar. II. öere yalıştır. III. azalırsa Dx e azalır. III. öere oğruur. IV. Işık kayağıı a uzaklığıı eğiştirek saçak geişliğii etkileez. IV. öere yalıştır. 4. Tek yarıkta yapıla kırıı eeyie saçak geişliği Dx = bağıtısı ile buluur. Merkezi ayılık saçağı geişliği, oral bir saçağı katı olup Dx kaarır. Ι, Yaıt B ir. Bua göre, yarık geişliğii eğişesi erkezi ayılık saçağı geişliğii eğiştirir. Ortaı kırıcılık iisi alga boyuu eğiştirir. Dalga boyu a erkezi ayılık saçak geişliğii eğiştirir. Fat ile arasıaki uzaklık a erkezi ayılık saçağı geişliğii eğiştirir. Kullaıla ışığı şieti artarsa saece foto sayısı artar. Işığı alga boyu eğişez. Bu eele şietii eğişesi saçak geişliğii eğiştirez. Işık şieti artarsa saece ayılık saçakları parlaklığı artar. Yaıt E ir.

2 DAGAARDA KIRINIM VE GİRİŞİM 5. Işık tayfıa kırızıa ora oğru giilikçe alga boyu azalır. Bu urua or ışığı alga boyu e küçüktür. Saçak geişliği alga boyu ile oğru oratılı oluğua or kullaılığıa saçak geişliği e küçük olur. 8. x Yaıt E ir. 6. Çift yarıkta saçak geişliği Dx = ir. I. Işığı frekası azalırsa alga boyu artar. Dalga boyuu artası saçak geişliğii artırır. II Fatı pereye uzaklığı azaltılırsa saçak geişliği e azalır. III. Ortaı kırıcılık iisi azaltılırsa alga boyu artar. Dalga boyu artarsa saçak geişliği e artar. Yaıt B ir Tek yarıkta saçak geişliği Dx = ir. Ekra şekileki gibi öürülürse, ı yarığa yaklaşa kısılarıa saçak geişliği azalırke, ı yarıkta uzaklaşa kısılarıa saçak geişliği artar. Bu urua I. ve II. öcüller oğruur. Merkezi ayılık saçağı yeri ı öürülesie etkileez. Yaıt C ir kayağı () () hava S S Şekil I S A S 0 Şekil II Çift yarıkla yapıla girişi eeyie yol farkı; ayılık saçaklar içi S S =, karalık saçaklar Youg eeyie erkezi ayılık saçak gecike kayak yöüe kayar. I. Işık kayağı () yöüe kayırılırsa e geçe algalar gecikerek a varır. Bu urua erkezi ayılık saçak gecike kayak içi, S S = ( ) ır. oktasıaki saçak ise oktasıa karalık sa- içi yol farkı, çak buluur. 9 ( ) = 9 yöüe kayar. II. öcül oğruur. II. Fat- arası su ile olurulursa alga = 9 = 5 olur. Tek yarıkla yapıla kırıı eeyie yol farkı; ay- boyu küçüleceğie saçak geişliği e küçü- ılık saçaklar içi S S = ( + ), karalık sa- lür. Acak erkezi ayılık saçağı yeri eğişez. II. öcül yalıştır. III. yarığıı öüe saya bir ca koulursa caa geçe algalar gecikeceğie erkezi ayılık saçak yöüe kayar. III. ö- çaklar içi S = S = ır. oktasıaki saçak içi yol farkı buluur. 9 ( + ) = 9 ise oktasıa ayılık saçak cül yalıştır. + = 9 = 4 olur. Yaıt A ır. Yaıt A ır.

3 DAGAARDA KIRINIM VE GİRİŞİM 3 0. pere. pere yeşil ca cya Cya yeşil ve avi ışığı üst üste gelesiyle oluşur. Bu eele yeşil ca cya ışığı saece yeşil kısıı geçirir. Mavi ca a cya ışığı saece avi kısıı geçirir. Bua göre ilk urua pereye yeşil, ikici urua avi üşer. Mavi ışığı alga boyu aha küçük oluğua saçak geişliği küçülür. I. yargı gerçekleşir. ereye avi üşüce saçak geişliği küçülüğü içi pere üzerieki saçak sayısı artar. II. yargı a gerçekleşir. Çift yarıkta saçak geişliği Dx = ir. Bua göre saçak geişliği ile ortaı kırıcılık iisi ters oratılıır. Kırıcılık iisleri arasıaki ilişki; < < 3 oluğua göre, saçak geişlikleri arasıaki ilişki, Dx > Dx > Dx 3 olur. Yaıt A ır ereye yeşil yerie avi üşüce erkezi ayılık saçağı yeri eğişez. III. yargı gerçekleşez. Yaıt C ir. 3. hava. Çift yarıkla yapıla girişi eeyie ayılık saçaklar içi = bağıtısı varır. Bua göre x ile ters oratılıır. Yai, 4 katıa çıkarsa, 4 katıa çıkar. Bu urua oktasıa. ayılık saçak oluşur. Yaıt B ir. Çift yarıkta girişi eeyie ortaa su koulursa ışığı alga boyu küçülür. Saçak geişliği; Dx = oluğua saçak geişliği e küçülür. Saçak geişliği küçülüce girişi eseieki saçak sayısı artar. Fakat erkezi ayılık saçağı yeri eğişez. Yaıt C ir.

4 4 DAGAARDA KIRINIM VE GİRİŞİM x 3x 4,5 Şekil I Şekil II Çift yarıkta = ir. Tek yarıkta erkezi ayılık saçak, saçak geişliğii katı oluğua; = ir. Bua göre; = = x 3x Bu ifaeleri taraf tarafa bölersek; A0 3 = buluur. A0 5. Yaıt A ır. () yol farkı ı buçuklu katı oluğua göre, oktası karalık saçak üzerieir. = ( ) 5 = ( - ) = 3. Karalık saçak buluur. Yaıt D ir. K 3 () Tek yarıkla yapıla girişi eeyie saçak geişliği Dx = ir. Bua göre, K -K 3 arasıa saya olaya bir cisi koulursa yarıya ieceğie saçak geişliği iki katıa çıkar. I. öcül yalıştır. -K 3 arasıa saya bir ca parçasıı koulası saece saçakları () yöüe kayasıı sağlar. Saçak geişliğii eğiştirez. O hâle II. öcül e yalıştır. aralığıı büyütülesi saçak geişliğii azaltır. Bu eele III. öcül oğruur. Yaıt B ir. 7. kayağı S S kalı ca ice ca S yarığı öüeki ca aha kalı oluğua bu yarıkta geçe a ötekie aha geç varacaktır. Merkezi ayılık saçak gecikeli kayak tarafıa, yai () yöüe kayar. () () Yaıt C ir.

5 DAGAARDA KIRINIM VE GİRİŞİM 5 Test Çözü. Huyges presibie göre, bir alga varığı bütü oktaları alga kayağı hâlie getirir. Bu presibi kullaarak kırıı olayıı açıklayabiliriz. Doppler olayı, gözlecii kayağa göre bağıl hareketie bağlı olarak frekası eğişesiir. Bu olayı kırııla bir ilgisi yoktur. 3. Raara yayıla elektroayetik alga, hareketli kayak gibi avraa savaş uçağıa yasır ve geri gelirke oppler frekas kayasıa uğrar. İzlee uçak yaklaşıyorsa frekasta artış, uzaklaşıyorsa frekasta azala olur. Yai oppler olayı sayesie savaş uçağıı hızı tespit eilebilir. Yaıt D ir. Bir algayı oluştura bileşeler farklı oğrultua titreşiyorsa bu titreşii tek bir oğrultuya iirgee olayıa polarizasyo eir. olarizasyo olayıı kırııla bir ilgisi yoktur. Yaıt A ır. 4. (I) K (II) tek yarıklı pere Tek yarık eeyie yarığı yarısı bir cala kapatılırsa saçak geişliğie bir eğişiklik olaz. Saece karıı esei () yöüe kayar. Yaıt C ir.. Çift yarıkla yapıla girişi eeyie saçak geişli- ği Dx = ir. Saçak geişliği büyürse, biri uzuluğa üşe saçak sayısı azalır. Kullaıla ışığı şieti saece foto sayısıı etkiler. Dalga boyuu etkileez. I. öcül yalıştır. Kullaıla ışığı alga boyu artarsa, saçak geişliği e artar. Bu a biri uzuluğa üşe saçak sayısıı azaltır. II. öcül oğruur. Yarıklar arası esafesi artarsa saçak geişliği azalır. Bu a biri uzuluğa üşe saçak sayısıı artırır. III. öcül yalıştır. Yaıt B ir. 5. Çift yarıkla yapıla girişi eeyie saçak geişliği Dx = ir. Bua göre, küçülürse Dx artacağıa I. öcül yalış olur. küçülürse Dx e küçülür. Bu urua çizgiler sıklaşır. II. öcül oğruur. Deey su içie yapılırsa küçülür. Bua göre Dx e küçülür ve çizgiler sıklaşır. III. öcül oğruur. Yaıt C ir.

6 6 DAGAARDA KIRINIM VE GİRİŞİM 6. Çift yarıkla yapıla girişi eeyie saçak geişliği Dx = ir. Dalga boyu aha büyük kul- laılığıa saçak geişliğii eğişeesi içi ya artırılalı ya a azaltılalıır. Işık kayağıı şieti saçak geişliğii etkileez. Saece saçakları parlaklığıı etkiler. Yaıt D ir. 9. oktası içi yol farkı; 3 5 = 4 = ır. Tek yarıkta kırıı eeyie ayılık saçaklar içi yol farkı;, = ( + ) ır. Bua göre, oktasıa; 5 ( + ) = 7. tek yarık pere 5 + = =. ayılık saçak buluur. Yaıt B ir. Tek yarık eeyie karalık saçaklar içi yol farkı; = ır. Bua göre yerie 3 yazarsak; = 3 olur. Yaıt D ir. 0. Tek yarıkla yapıla kırıı eeyie bir oktasıı yarığı kearlarıa ola uzaklıkları farkı, alga boyuu ta katı ise bu oktaa karalık saçak buluur. Yaıt B ir. 8. pere Tek yarıkta kırıı eeyie karalık saçaklar içi yol farkı, ır. Bu urua. karalık saçak içi yol farkı olalıır. Soruaki oktası içi yol farkı a küçük oluğua göre, oktasıa erkezi ayılık saçak olalıır. Yaıt A ır.. Fotoelektrik olay ve Copto olayı ışığı yalız taecik özelliğii kaıtıır. Fakat siyah cisi ışıası ışığı he alga he e taecik özelliği ile açıklaabilir. Yaıt C ir.

7 DAGAARDA KIRINIM VE GİRİŞİM 7. Işığı yasıası ve kırılası he ışığı alga oeli ile he e taecik oeli ile açıklaabilir. Fakat ayı aa yasıa ve kırıla saece ışığı alga oeli ile açıklaabilir. Yaıt B ir 4. kayağı Kayağı şietii artası yalızca saçakları parlaklığıı artırır acak saçakları aralığıı büyütez. Yaıt E ir. 3 A Dx = bağıtısı ile buluur. Dx i eğerii artırak içi veya büyütüleliir. Yaıt E ir.