YILLIK FAALİYET RAPORU

Transkript

1 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu YILLIK FAALİYET RAPORU 2010

2

3 TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU 2010 FAALİYET RAPORU Mart 2011

4 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nun 124 üncü maddesi gereğince Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun faaliyetlerine ilişkin olarak hazırlanan Yıllık Faaliyet Raporu, Fonun performans hedefleri ile uygulama sonuçlarının karşılaştırılmasını ve değerlendirilmesini de içermektedir. Fonun yıllık hesapları bir bağımsız denetim şirketince denetlenmekte ve bağımsız denetim raporu faaliyet raporu içinde derc edilerek yayımlanmaktadır. Fon; dava, alacak, takip, tahsil, yeniden yapılandırma ve diğer faaliyetleri ile ilgili olarak üçer aylık dönemler itibarıyla yayımladığı raporlar ile kamuoyunu bilgilendirmekte ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonuna faaliyetleri hakkında yılda bir defa bilgi vermektedir. TASARRUF MEVDUATI SİGORTA FONU BÜYÜKDERE CADDESİ NO:143 ESENTEPE/İSTANBUL-TÜRKİYE İLETİŞİM BİLGİLERİ: FİNANSMAN DAİRE BAŞKANLIĞI TEL: (212) , FAKS: (212) MART 2011 ISSN:

5 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 İÇİNDEKİLER BAŞKANIN MESAJI I- KURUMSAL YÖNETİM TMSF nin Tarihsel Yolculuğu TMSF nin Görevleri ve Sorumlulukları TMSF nin Organizasyon Yapısı TMSF nin Kurumsal Yönetim Anlayışı İnsan Kaynakları Yönetimi Kurumsal İletişim Yönetimi İç Denetim Kurumsal Risk Yönetimi Finansal Yönetim Kurumsal Bilgi Yönetimi Kurumsal Performans Yönetim Sistemi ve Stratejik Planlama.. 22 II- MEVDUAT SİGORTACILIĞI FAALİYETLERİ Mevduat Sigortacılığına İlişkin Çalışmalar Mevduat Sigortasının Kapsamı ve Limiti Risk Esaslı Prim Sistemi Sigorta Primlerinin Tahsili ve Denetim Süreci Sigorta Kapsamındaki Mevduat ve Katılım Fonlarına İlişkin Gelişmeler Finansal Güvenlik Ağı İlişkileri Uluslararası Mevduat Sigortacılığı Birliği (IADI) ile İlgili Faaliyetler Avrupa Mevduat Sigortacıları Forumu (EFDI) ile İlgili Faaliyetler Diğer Uluslararası Faaliyetler 40 III- ÇÖZÜMLEME FAALİYETLERİ Çözümleme Süreci Çözümleme Faaliyetleri Faaliyet İzni Kaldırılan Bankalar Fona Devredilen Bankalar Geri Kazanım Faaliyetleri Fonun Takipli Alacaklarının Tahsiline İlişkin Faaliyetler İştiraklere İlişkin Faaliyetler Gayrimenkul ve Menkullere İlişkin Faaliyetler

6 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 9. Fonun Taraf Olduğu Davalar.. 59 IV- FİNANSAL TABLOLAR TMSF Mali Tabloları Mali Tabloların Denetimi Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait Bağımsız Denetim Raporu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Bilançosu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Gelir Tablosu Uygulanan Muhasebe Prensipleri ve Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar Mevduat Sigortacılığı Rezervinin Yönetimi Mevduat Sigortacılığı Risk Yönetim Politikaları V- EKLER

7 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 TABLOLAR Tablo 1: Tablo 2: Tablo 3: Tablo 4: Tablo 5: Tablo 6: Tablo 7: Tablo 8: Tablo 9: Tablo 10: Tablo 11: Tablo 12: Tablo 13: Tablo 14: Tablo 15: Tablo 16: Tablo 17: Tablo 18: Tablo 19: Tablo 20: Tablo 21: Tablo 22: Tablo 23: Tablo 24: Tablo 25: Tablo 26: Tablo 27: Tablo 28: Tablo 29: Tablo 30: Tablo 31: Tablo 32: Fon çalışanlarının unvanlarına göre dağılımı Gider Bütçesi ödeneklerinin ve harcamalarının dağılımı Mevduat sigortacılığı faaliyetleri 2010 yılı mali hedefleri ve gerçekleşmeleri Çözümleme faaliyetleri 2010 yılı mali hedefleri ve gerçekleşmeleri Risk faktörleri ve puanları Prim kategorileri ve prim oranları Toplam ve sigorta kapsamındaki mudi sayıları Faaliyet izni kaldırılarak haklarında iflas kararı verilen bankalar İflas masalarına aktarılan kaynaklar ve alacaklar İmar Bankası DİBS ödemeleri Çözümleme gelirlerinin dağılımı Fonun takipli alacaklarından 2010 yılında yapılan tahsilatlar Banka hakim ortaklarından sağlanan net tahsilatlar 6183 sayılı Kanun kapsamında satışı gerçekleştirilen gayrimenkuller 6183 sayılı Kanun kapsamında satışı gerçekleştirilen menkuller Satışı onaylanan ticari ve iktisadi bütünlükler Satış süreci devam eden ticari ve iktisadi bütünlükler Hisse devri gerçekleştirilen iştirakler Sicilden terkin edilen iştirakler Banka hakim ortakları/ yöneticileri ile ilgili davalar Banka hakim ortakları/yöneticileri ile ilgili icra takipleri Uluslararası dava ve takipler Kredi dışı davalar Kredi dışı icra takipleri Devralınan takipteki alacaklar Fon portföyündeki menkul kıymetler İflas masasından alacaklar Alınan nakdi teminat, karşılık ve mahsup edilmeyi bekleyen tahsilatlar Sigorta primi gelirleri Fon tarafından Hazine Müsteşarlığına yapılan ödemeler Sigortaya tabi mevduat ve katılım fonlarının kapsam ve tutarına ilişkin değişiklikler İflas masaları tarafından yürütülen çözümleme faaliyetleri 3

8 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu GRAFİKLER Grafik 1: Fon Kurulu Kararlarının dağılımı Grafik 2: Fon çalışanlarının eğitim durumlarına göre dağılımı Grafik 3: TMSF hakkında medyada yer alan haberlerin dağılımı Grafik 4: Basında yer alan haberlerin etkisine göre dağılımı Grafik 5: Bilgi edinme başvuruları Grafik 6: Toplam ve sigortaya tabi mevduat ve katılım fonları Grafik 7: Toplam mevduat ve mudi sayısının dilimler itibarıyla dağılımı Grafik 8: Toplam katılım fonu ve katılım fonu sahibi sayısının dilimler itibarıyla dağılımı Grafik 9: Çözümleme gelirlerinin yıllara göre dağılımı Grafik 10: İştiraklerin itibarıyla durumu Grafik 11: Devralınan gayrimenkullerin tarihi itibarıyla durumu Grafik 12: Dönemler itibarıyla sigorta primleri Grafik 13: Yıllar itibarıyla tahsil edilen sigorta primleri Grafik 14: Yıllar itibarıyla zamanaşımına uğrayan kıymetler Grafik 15: Yıllar itibarıyla Fon rasyosunun gelişimi Grafik 16: Yıllar itibarıyla mevduat tutarları ve kredi riski oranları Grafik 17: Sigortalı mevduat ve katılım fonu ile mevduat sigortacılığı rezervinin yabancı para dağılımı Grafik 18: Mevduat sigortacılığı rezervinin vade dağılımı ŞEKİLLER Şekil 1: Şekil 2: Şekil 3: Şekil 4: Şekil 5: Şekil 6: Şekil 7: Şekil 8: Şekil 9: Şekil 10: Şekil 11: Şekil 12: Şekil 13: Şekil 14: Şekil 15: Şekil 16: TMSF nin tarihsel yolculuğu TMSF nin fonksiyonları TMSF nin organizasyon şeması Kurumsal yönetim sistemleri çemberi TMSF nin kamuoyu ile iletişim kanalları Kurumsal risk yönetim modeli Fonun kaynakları ve kaynakların kullanımı TMSF dönemi Strateji Haritası TMSF dönemi misyonu, vizyonu ve ilkeleri TMSF 2010 yılı Kurum Karnesi Mevduat sigortasının kapsam ve tutarı Prim tahsil ve denetim süreci Banka çözümleme süreci Temettü hariç ortaklık hakları Fona devredilen bankalar Mudi bilgilendirme ilanı-1 Mudi bilgilendirme ilanı-2 4

9 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 KISALTMALAR Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Devlet Planlama Teşkilatı Sermaye Piyasası Kurulu İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Egebank A.Ş. Yurt Ticaret ve Kredi Bankası A.Ş. Türkiye Tütüncüler Bankası Yaşarbank A.Ş. Bank Kapital T.A.Ş. Ulusalbank T.A.Ş. İnterbank A.Ş. Eskişehir Bankası T.A.Ş. İktisat Bankası T.A.Ş. Kentbank A.Ş. Ege Giyim Sanayicileri Bankası A.Ş. Etibank A.Ş. Toprakbank A.Ş. Bank Ekspres A.Ş. Demirbank T.A.Ş. Sümerbank A.Ş. Sitebank A.Ş. Milli Aydın Bankası T.A.Ş. Tasfiye Halinde Türk Ticaret Bankası A.Ş. Kıbrıs Kredi Bankası Ltd. Türkiye İmar Bankası T.A.Ş. Bayındırbank A.Ş. Pamukbank T.A.Ş. Finansal Yeniden Yapılandırma Sözleşmesi Müflis Türkiye Turizm Yatırım ve Dış Ticaret Bankası A.Ş. Müflis Marmara Bankası A.Ş. Müflis Türkiye İthalat ve İhracat Bankası A.Ş. Birleşik Fon Bankası A.Ş. Devlet İç Borçlanma Senedi Devlet Dış Borçlanma Senedi Devlet Borçlanma Senedi Uluslararası Mevduat Sigortacıları Birliği Kanun Hükmünde Kararname Bakanlar Kurulu Kararı Geri Ödeme Sözleşmesi TMSF - Fon BDDK TCMB DPT SPK İMKB VOB Egebank Yurtbank Yaşarbank Bank Kapital Ulusalbank İnterbank Esbank İktisat Bankası Kentbank EGS Bank Etibank Toprakbank Bank Ekspres Demirbank Sümerbank Sitebank Tarişbank Türkbank Kıbrıs Kredi Bankası İmar Bankası Bayındırbank Pamukbank FYYS TYT Bank Marmara Bank Impexbank Birleşik Fon Bankası DİBS DDBS DBS IADI KHK BKK Protokol 5

10 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu BAŞKANIN MESAJI Küresel krizin olumsuz etkileri 2010 yılında devam etmekle birlikte, dünya ekonomisinde kısmi iyileşmeler de görülmüştür. Gelişmiş ekonomilerden kaynaklanan riskler önemini korumaya devam etmiş, özellikle bazı Avrupa ülkelerinde kamu kesimi açıkları ile bankacılık sektöründen kaynaklanan sorunlar finansal piyasalardaki güven ve istikrarı olumsuz etkilemiştir. Gelişmiş ülkelere kıyasla daha yüksek büyüme oranları yakalayan gelişmekte olan ülkelerde ise sermaye girişleri nedeniyle yerel para birimlerinin değerlenmesi ve ekonomilerin aşırı ısınması sorunları ön plana çıkmıştır. Küresel krizi en hızlı ve en az hasarla atlatan ülkeler arasında yer alan Türkiye ye uluslararası piyasalarda duyulan güven artarak devam etmektedir. Güven artışı; kredi derecelendirme kuruluşlarının olumlu değerlendirmeleri, uluslararası fon akımlarından alınan pay ve düşen risk primi ile kendini göstermektedir. Türkiye nin bu noktaya gelmesinde, kriz sırasında ve sonrasında uygulanan para ve maliye politikalarının da etkisiyle bozulmayan finansal istikrarın etkisi büyük olmuştur. Kriz sonrasında uluslararası platformlarda başlatılan finansal reform çalışmaları bütün hızıyla sürmektedir. Bu kapsamda, Sistemik Öneme Sahip Finansal Kuruluşlar ın (Systemically Important Financial Institutions-SIFI) neden olduğu maliyet ve ahlaki riskin azaltılmasına yönelik olarak, Finansal İstikrar Kurulu (Financial Stability Board-FSB) tarafından ortaya konulan politika çerçevesi, G20 tarafından uygun bulunmuş ve çalışmaların 2012 yılsonuna kadar tamamlanması kararlaştırılmıştır. Önümüzdeki dönemlerde, SIFI ların zarar karşılama ve çözümleme kapasitelerinin artırılması ile denetimlerinin sıkılaştırılmasına yönelik çalışmaların yapılması planlanmaktadır. Avrupa Birliği nde (AB) ise ülkelerin mevduat sigortacılığı uygulamalarının uyum ve etkinliğinin artırılmasına yönelik olarak, AB komisyonu tarafından yeni bir direktif önerisinde bulunulmuştur. Söz konusu öneri ile; sigortalı mevduat tanımının uyumlulaştırılması, mevduat ödeme süresinin kısaltılması, yeterli düzeyde mevduat sigorta rezervinin oluşturulması ve risk esaslı sigorta prim tarifesinin standartlaştırılması amaçlanmaktadır. Ayrıca, AB nezdinde Kriz Yönetim Planı nın oluşturulmasına yönelik çabalar sürdürülmektedir. AB Komisyonu tarafından, sorunlu bankaların kamuya maliyet yüklemeden, zamanında ve düzenli bir şekilde çözümlenmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda, Banka Çözümleme Fonu (Bank Resolution Fund) adı altında bir fon oluşturulması öngörülmektedir. 6

11 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Öte yandan, Uluslararası Mevduat Sigortacıları Birliği (International Association of Deposit Insurers-IADI) ve Basel Bankacılık Denetim Komitesi (The Basel Committee on Banking Supervision-BCBS) tarafından yayımlanan Etkin Mevduat Sigortacılık Sistemleri İçin Temel Prensipler e (Temel Prensipler) uyum düzeyinin değerlendirilmesinde kullanılacak uyum kriterlerinin belirlenmesi çalışmaları 2010 yılında devam etmiştir. Söz konusu Prensipler e büyük ölçüde uyumlu olan TMSF nin, uyum düzeyinin daha da artırılması, uluslararası standartlarda hizmet veren etkin bir mevduat sigorta kurumu olabilmesi bakımından büyük önem arz etmektedir. TMSF tarafından, uluslararası platformlarda mevduat sigortacılığına ilişkin gerçekleştirilen çalışmalar yakından izlenmekte ve söz konusu çalışmalara aktif katılım sağlanmaktadır yılı içerisinde IADI İcra Kurulu na tekrar üye seçilen TMSF, diğer ülke mevduat sigortacıları ile iletişim ve işbirliği faaliyetlerini de sürdürmektedir. Bu kapsamda, Ürdün ve Ukrayna dan gelen mevduat sigorta kurumu temsilcilerine ülkemizin mevduat sigortacılığı ve çözümleme uygulamaları tanıtılmıştır. Çözümleme faaliyetleri kapsamında, TMSF tarafından 2010 yılında yapılan tahsilat tutarı 962 milyon USD olmuş ve aynı yıl içerisinde Hazine Müsteşarlığına 432 milyon USD, diğer kurum ve kuruluşlara ise 27 milyon USD aktarımda bulunulmuştur yılında yapılan tahsilat ve aktarımlarla birlikte, bugüne kadar yapılan tahsilat toplamı milyon USD ye ulaşmış olup söz konusu tahsilattan Hazine Müsteşarlığına aktarılan tutar milyon USD, diğer kurum ve kuruluşlara aktarılan tutar ise milyon USD olmuştur. TMSF, dönemi için kabul edilen Kurumsal Karne uygulamasını ve bu dönem için belirlenen Stratejik odaklı dinamik yönetim anlayışı ile uluslararası finansal istikrarın oluşmasında aktif ve öncü bir kurum olmak vizyonunu başarıyla gerçekleştirmiştir. Söz konusu dönemde TMSF, IADI üyeleri tarafından 2009 yılının mevduat sigortacısı seçilmiş ve kurum faaliyetlerinin daha etkin bir şekilde yürütülebilmesi için başlatılan birçok proje tamamlanmıştır. TMSF nin, stratejik planlama dönemine ilişkin yeni vizyonu Mevduat sigortacılığı ve çözümleme uygulamaları ile örnek bir kurum olmak şeklinde belirlenmiştir. TMSF nin yeni vizyonu çerçevesinde önümüzdeki dönemde; dünyadaki en iyi uygulayıcılar ve yol göstericiler arasında olması, kamuoyundaki farkındalığının ve güvenilirliğinin artırılması, risk izleme ve finansal yönetim uygulamalarının etkinleştirilmesi, çözümleme gelir ve giderlerinin optimize edilmesi ile çözümlemeye hazırlık ve çözümleme süreçlerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bunlara ilave olarak; başta Avrupa Birliği olmak üzere uluslararası alanda mevduat sigortacılığına ilişkin gelişmelerin yakından takip edilmesi ve finansal güvenlik ağı üyeleriyle işbirliğinin sürdürülmesi önceliklerimiz arasında yer alacaktır. Şakir Ercan GÜL 7

12 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 8

13 I KURUMSAL YÖNETİM.. 9

14 10

15 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu TMSF nin Tarihsel Yolculuğu TMSF, tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bünyesinde tasarruf mevduatını sigorta etmek üzere kurulmuştur yılında yaşanan ekonomik kriz sebebiyle TMSF nin yetkileri genişletilmiş, tasarruf mevduatını sigorta etmenin yanı sıra bankaların mali bünyelerini güçlendirme ve gereğinde yeniden yapılandırma görevi TMSF ye verilmiştir. 90 lı yılların sonunda finans sektörünün ülke sınırlarını da aşarak, daha karmaşık ve daha hızlı işler hale gelmesi bu sektörü düzenlemekten ve denetlemekten sorumlu kurumların uzmanlaşarak, daha işlevsel ve bağımsız hale getirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Dünyada önceleri Merkez Bankaları ve Bakanlıklarca yürütülen denetim görevinin bağımsız bir kuruma devredilmesi eğilimi Türkiye yi de etkilemiş, 1999 yılında BDDK kurulmuş ve TMSF nin temsil ve idaresi BDDK ya devredilmiştir. BDDK nın kuruluşu ve faaliyetlerine başlaması Türkiye nin yaşadığı ikinci büyük finansal krize denk gelmiştir teki ilk dalgada 4 olan batık banka sayısı 2000 lerin başındaki ikinci dalga ile 25 e yükselmiştir tarihinde TMSF nin karar organının Fon Kurulu olduğu hükme bağlanarak TMSF özerk bir statüye kavuşturulmuştur. Şekil 1: TMSF nin tarihsel yolculuğu 2005 yılının Kasım ayında yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, Türk mevduat sigortacılığı sistemi ve TMSF için önemli değişiklikler getirmiştir. Bu Kanun ile TMSF nin yetkileri genişletilmiş, önceki düzenlemelere göre BDDK tarafından belirlenen sigortaya tabi mevduatın kapsamı ve tutarını belirleme yetkisi TMSF ye verilmiştir. Bunun yanı sıra risk esaslı sigorta priminin tarifesini, tahsil zamanını ve şeklini belirleme yetkileri de yine TMSF ye verilmiştir sayılı Bankacılık Kanunu nun getirdiği bir diğer yenilik ise katılım bankaları nezdinde açılan gerçek kişilere ait katılım fonlarının da TMSF nin güvencesi altına alınmasıdır. 11

16 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2. TMSF nin Görevleri ve Sorumlulukları TMSF görevlerini, Bankacılık Kanunu ve ilgili diğer mevzuat ile verilen yetkiler çerçevesinde yerine getirmektedir. İlgili mevzuat çerçevesinde TMSF nin fonksiyonlarını mevduat sigortacılığı ve çözümleme başlıkları altında değerlendirmek ve şu şekilde özetlemek mümkündür: Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla, mevduatın ve katılım fonlarının sigorta edilmesi, Şekil 2: TMSF nin fonksiyonları Fon bankalarının yönetilmesi, mali bünyelerinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, birleştirilmesi, satışı ve tasfiyesi, TMSF alacaklarının takip ve tahsil işlemlerinin yürütülmesi ve sonuçlandırılması, TMSF varlık ve kaynaklarının yönetilmesi. TMSF Mevduat Sigortacılığı Faaliyetleri kapsamında; mevduat sigortacılığına ilişkin politikaların belirlenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması, risklerin ölçülmesi ve yönetilmesi, sektör ve banka riskinin izlenmesi ve Bankacılık Kanunu nun 130'uncu maddesinde belirtilen gelirlerin tahsil edilmesine yönelik işlemleri yürütmektedir. Çözümleme Faaliyetleri kapsamında ise; TMSF ye devredilmiş ve faaliyet izni kaldırılmış bankaları çözümleme çalışmaları yürütülmektedir. Ayrıca erken uyarı sisteminin kurulması, seri ve maliyet etkinliği yüksek çözümleme yöntemlerinin geliştirilmesi ve bankalara aktarılan kaynakların maksimum düzeyde geri kazanımı için gerçekleştirilen işlemler de çözümleme faaliyeti kapsamında değerlendirilmektedir. TMSF görevini yaparken bağımsızdır. TMSF nin kararları yerindelik denetimine tabi tutulamaz. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi Fon Kurulu'nun kararlarını etkilemek amacıyla emir ve talimat veremez. TMSF nin, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişilerden, Bankacılık Kanunu kapsamında verilen görevleri ile sınırlı olmak üzere her türlü bilgi ve belge isteme yetkisi bulunmaktadır. 3. TMSF nin Organizasyon Yapısı Fon Kurulu, TMSF nin karar organıdır ve biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere yedi üyeden oluşmaktadır. Fon Kurulu Başkanı, TMSF nin de başkanı olup TMSF nin genel yönetim ve temsilinden ve Fon Kurulu tarafından alınan kararların uygulanmasından sorumludur. Fon Kurulu nun çalışma usul ve esasları tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulunun Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik ile belirlenmiştir. Fon Kurulu 2010 yılında toplam 406 adet karar almış olup söz konusu kararların konularına göre dağılımı Grafik 1 de gösterilmektedir. 12

17 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Yılı Fon Kurulu Kararlarının Konularına Göre Dağılımı 25 6 Çözümleme 375 Dış İlişkilere İlişkin Faaliyetler İç Düzenlemeye İlişkin Faaliyetler Grafik 1: Fon Kurulu Kararlarının dağılımı TMSF nin organizasyon yapısı Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konan ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Teşkilat Yönetmeliği nde 2 Başkan Yardımcılığı, 10 Daire Başkanlığı ve 4 Müdürlük olarak belirlenmiştir. Ayrıca, 15 Başkanlık Müşavirliği kadrosu bulunmaktadır. Fonun merkezi İstanbul'da olup, Ankara'da bir temsilciliği bulunmaktadır. Fonun organizasyon şeması Şekil 3 te gösterilmektedir. Şekil 3: TMSF nin organizasyon şeması 13

18 Yıllık Faaliyet Raporu 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 4. TMSF nin Kurumsal Yönetim Anlayışı TMSF nin organizasyon yapısı, iş süreçleri ve yönetim stratejileri Bankacılık Kanunu ve bu Kanun uyarınca yapılan alt düzenlemeler çerçevesinde belirlenmiştir. Diğer taraftan, TMSF'nin tarihsel gelişimi, deneyimleri ve kurumsal kültürü de kurumsal yönetiminin yapılanmasında önemli bir yer tutmaktadır. TMSF kurulduğu günden bugüne kurumsal yönetim sistemleri uygulamaları ile yurt içinde ve yurt dışında pek çok organizasyona örnek teşkil etmiş olup özellikle banka çözümleme, tahsilat, finansal yönetim ve kurumsal gelişim uygulamaları ile dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Kurumsal Performans Yönetimi ve Stratejik Planlama Kurumsal Bilgi Yönetimi Finansal Yönetim İnsan Kaynakları Yönetimi Kurumsal Yönetim Sistemleri Kurumsal Risk Yönetimi Kurumsal İletişim Yönetimi İç Denetim Şekil 4: Kurumsal yönetim sistemleri çemberi TMSF, planlama döneminde kurumsal yönetim uygulamaları ile ilgili olarak yürüttüğü faaliyetleri TMSF Kurumsal Yönetim Sistemleri Çemberi nde gösterilen başlıklar altında toplamıştır. 5. İnsan Kaynakları Yönetimi TMSF tüm faaliyetlerini, ücretleri TMSF bütçesinden karşılanan tarihi itibarıyla toplam 407 adet personel ile yürütmektedir. Ayrıca, Birleşik Fon Bankası nda ve TMSF nin yönetim ve denetiminde bulunan şirketlerde çalışan 103 adet personel TMSF birimlerinde geçici olarak görevli bulunmaktadır tarihi itibarıyla Fon personelinin unvanlarına göre dağılımı Tablo 1 de ayrıntılı olarak gösterilmektedir. 14

19 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Statü Unvan Personel Sayısı Kadro Karşılığı Sözleşmeli Personel İdari Sözleşmeli Personel Başkan Yardımcısı 1 Daire Başkanı 9 Müşavir 8 Müdür 4 Grup Koordinatörü 20 Fon Avukatı 106 Fon Denetçisi 16 Fon Uzmanı 129 Fon Denetçi Yardımcısı 4 Fon Uzman Yardımcısı 35 Doktor 1 İdari Personel 58 Destek Personeli 16 Genel Toplam 407 Tablo 1: Fon çalışanlarının unvanlarına göre dağılımı TMSF çalışanlarının % 84 ü lisans ve üzeri düzeyde eğitim almıştır. Eğitim durumlarına göre personel dağılımı Grafik 2 de gösterilmektedir. Fon Çalışanlarının Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı Lise Ön lisans Lisans Yüksek lisans Doktora Diğer 306 Grafik 2: Fon çalışanlarının eğitim durumlarına göre dağılımı İnsan Kaynakları Yönetmeliği nin 48 inci maddesi kapsamında hazırlanan yıllık eğitim programı çerçevesinde 2010 yılı içinde; toplam 53 adet eğitim gerçekleştirilmiştir. Bu eğitimlerin 21 i genel katılıma açık, 32 si Fon Uzman Yardımcılığı eğitimlerinden oluşmaktadır. Ayrıca, 2010 yılı içerisinde Türkiye Bankalar Birliği tarafından verilen toplam 28 farklı seminere 19 personelin katılımı sağlanmıştır. TMSF; yurt içinde yapılan eğitim programlarının yanı sıra, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Yurt Dışına Eğitim, İnceleme ve Araştırma Yapmak Amacıyla Personel Gönderilmesine Dair Usul ve Esaslar çerçevesinde, personelin mesleki bilgilerini artırmak ve faaliyet alanıyla ilgili eğitim, inceleme ve araştırma yapabilmesini sağlamak amacıyla yurt dışına da personel göndermektedir. Söz konusu usul ve esaslar kapsamında 2010 yılı içerisinde; ABD ye 1 kişi, İngiltere ye 2 kişi olmak üzere toplam 3 personel lisansüstü eğitim yapmak üzere, ayrıca 2 personel ise kısa süreli eğitim, kurs, staj, inceleme ve araştırma yapmak üzere İngiltere ye 15

20 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu gönderilmiştir. Tüm bunların yanı sıra toplam 8 personelin yurtdışında gerçekleştirilen 4 konferansa katılımı sağlanmıştır. TMSF, Yurt İçinde Yabancı Dil Eğitimine Gönderileceklerin Tespitine İlişkin Usul ve Esaslar çerçevesinde yabancı dil bilgi düzeylerini geliştirmek isteyen personeli yurt içinde yabancı dil eğitiminden de yararlandırmaktadır. Söz konusu usul ve esaslar kapsamında 2010 yılında toplam 101 kişi yabancı dil eğitim imkanından yararlanmıştır. 6. Kurumsal İletişim Yönetimi TMSF, faaliyetleri ile ilgili gelişmelerin etkin, doğru ve anlaşılır bir biçimde kamuoyuna duyurulması, kamuoyunun mevduat sigorta sistemi hakkında bilinçlendirilmesi ve TMSF nin toplumdaki güven ve imajının artırılmasını sağlamak amacıyla çeşitli iletişim kanalları vasıtasıyla kamuoyu ile düzenli bir iletişim ağı oluşturmuştur. Şekil 5: TMSF nin kamuoyu ile iletişim kanalları TMSF, 2010 yılında en etkili kitle iletişim araçları olan televizyon, gazete ve internet aracılığıyla kamuoyu ile etkin bir iletişim sağlamayı başarmıştır yılında yazılı ve görsel medyada TMSF ile ilgili olarak toplam adet haber yer almıştır. Bu haberlerin adedi internette, adedi gazetelerde ve 745 adedi ise televizyonda yayınlanmıştır. Toplam haber adedi içinde internet % 58 ile en çok haberin yer aldığı mecra olurken, gazeteler % 34 ile TMSF haberlerinin yer aldığı ikinci önemli mecra olmuştur. 16

21 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 TMSF Hakkında Medyada Yer Alan Haberlerin Dağılımı Basında Yer Alan Haberlerin Etkisine Göre Dağılımı (adet) % 34 % 8 % 58 8 adet adet İnternet Gazete TV adet Olumlu Olumsuz Bilgi İçerikli Grafik 3: TMSF hakkında medyada yer alan haberlerin dağılımı Grafik 4: Basında yer alan haberlerin etkisine göre dağılımı TMSF, her yıl özellikle gazetelerde yayımlanan haberlerin içeriğine ilişkin bir etki analizi yaptırmaktadır yılında gazetelerde yayımlanan haberlerin içeriği incelendiğinde toplamda adet olan haberlerin % 42,6 sına tekabül eden adedinin bilgilendirici içerikte olduğu, % 57 ye tekabül eden adedinin ise TMSF nin toplumdaki olumlu algısını destekleyici yönde olduğu belirlenmiştir. TMSF nin kamuoyu ile iletişimde etkin olarak kullandığı bir diğer iletişim kanalı ise TMSF resmi internet sitesidir. İnternet sitesi aracılığıyla kamuoyu ile mevduat sigorta sistemi hakkında bilgi paylaşımında bulunulmakta, varlık satışları ile borçlulara ve alacaklılara yönelik ilan ve duyurular vasıtasıyla kamuoyu sürekli olarak bilgilendirilmektedir. Mevduat sigorta sisteminin etkinliğinin artırılması amacıyla mevduat sigortasının kapsamı ve tutarı hakkında açıklayıcı bilgiler içeren tanıtım materyalleri (Ek:1) ise Türkiye deki her banka şubesinde sergilenmektedir. TMSF, kamuoyu ile iletişimin etkinleştirilmesine yönelik olarak yürüttüğü faaliyetleri kapsamında ayrıca; Yıllık ve üç aylık periyotlarda faaliyet raporlarını Üç aylık dönemler ile hem TMSF çalışanlarını hem de medya kuruluşları, akademisyenler, finans ve ekonomi çevrelerini TMSF nin görev alanına giren konularda faaliyetleri ve hukuki konularda bilgilendirmek amacıyla Bilimsel Yayın Organı-ÇATI yı yayımlamaktadır. 17

22 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Diğer taraftan, 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında gönderilen bilgi edinme talepleri ile Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) ve TBMM den yöneltilen soru önergelerine cevap verilmektedir yılında 4982 sayılı Kanun kapsamında adet bilgi edinme başvurusu, 216 adet BİMER başvurusu ve 21 adet soru önergesine cevap verilmiştir. Yıllar itibarıyla Fona yöneltilen bilgi edinme başvuru sayıları Grafik 5 te yer almaktadır Grafik 5: Bilgi edinme başvuruları 7. İç Denetim Bilgi Edinme Başvuruları Bankacılık Kanunu nun 124'üncü maddesi uyarınca; TMSF nin iç denetimi TMSF tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, dış denetimi ise yıllık gider hesapları ile harcamalarının Sayıştay tarafından incelenmesi suretiyle gerçekleştirilmektedir. TMSF faaliyetlerinin gerektirdiği denetim hizmetlerini sağlamakla görevli olan Denetim Daire Başkanlığı 2010 yılı içerisinde; Fon şirketleri nezdinde inceleme ve soruşturma faaliyetleri, Fon nezdinde inceleme ve soruşturma faaliyetleri, Savcılık soruşturma izni incelemeleri, İç denetim faaliyetleri gerçekleştirmiştir. Fon şirketleri nezdindeki inceleme ve soruşturma faaliyetleri kapsamında; Mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu nun 15/7-a ve 15/7-b maddeleri ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nun 134 üncü maddesi uyarınca, Fona borçlu gruplardan Fon portföyüne alınan veya temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona devrolan şirketler nezdinde inceleme ve soruşturmalar gerçekleştirilmiştir. Fon nezdindeki inceleme ve soruşturma çalışmaları kapsamında; TMSF çözümleme faaliyetlerinden kaynaklanan inceleme ve soruşturmalar ile idari ve personele yönelik inceleme ve soruşturmalar gerçekleştirilmiştir. Çözümlemeye yönelik inceleme ve soruşturmaların büyük bölümünü yönetim ve denetimleri Fona devredilen bankalar ve Fon iştirakleri nezdinde gerçekleştirilen işlemler ile banka eski hakim ortakları ve yöneticilerine ilişkin incelemeler oluşturmaktadır. 18

23 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Savcılık izni verilip verilmemesi ile ilgili incelemeler kapsamında; Fon personeli ile Fonun yönetim ve denetiminde bulunan kuruluşlarda görevli diğer personel hakkında görevleriyle bağlantılı olarak işledikleri iddia edilen suçlara ilişkin olarak yürütülecek soruşturmalar için adli makamlarca Bankacılık Kanunu nun 127 nci maddesi uyarınca Fondan talep edilen soruşturma izinleriyle ilgili bildirimlere dayanak teşkil edecek incelemeler yapılarak raporlar düzenlenmiştir. İç denetim faaliyetleri kapsamında ise; Bankacılık Kanunu nun 124 üncü ve Denetim Faaliyetleri Yönetmeliği nin 23 üncü maddelerine istinaden; denetim faaliyetlerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla; denetim türlerini, kapsamını, denetlenecek alan ve konuları, ihtiyaç duyulan iş gücü ve diğer kaynakları içerecek şekilde ve TMSF Stratejik Planı da dikkate alınmak suretiyle Denetim Daire Başkanlığı nın dönemi çalışmalarını kapsayan Stratejik Denetim Planı hazırlanmış ve onaylanmıştır. Stratejik Denetim Planı çerçevesinde, 2010 yılı içinde TMSF de yapılması planlanan iç denetim faaliyetlerine ilişkin olarak 2010 yılı İç Denetim Programı hazırlanmış ve bu plan çerçevesinde Fonun iki iş süreci iç denetime tabi tutulmuştur. 8. Kurumsal Risk Yönetimi Kurumsal Risk Yönetimi çalışmaları kapsamında; dönemi kurumsal performans yönetim modeli ile entegre bir şekilde çalışacak ve Fonun stratejik risklerini ölçümleyecek bir Kurumsal Risk Yönetim Modeli hazırlanmıştır. Şekil 6: Kurumsal risk yönetim modeli Söz konusu modelde risk sorumluları tarafından, stratejik hedefler kapsamında belirlenen stratejik proje ve faaliyetlere ilişkin riskler tanımlanacak, bu risklerin olasılık, etki ve önem düzeyi belirlenerek kontrol faaliyetleri geliştirilecektir. Böylece Fonun dönemine ilişkin olarak yıllık bazda performans gelişiminin yanı sıra stratejik risklerinin de izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması planlanmaktadır. Bu model yeni kurumsal performans yönetim modeli ile birlikte 2011 yılında hayata geçirilecektir. 19

24 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 9. Finansal Yönetim Fonun başlıca gelir kaynakları Bankacılık Kanunu nun 130 uncu maddesi ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun Kaynakları İle Kaynakların Kullanımına Dair Yönetmelik çerçevesinde belirlenmiştir. Ayrıca Fon, Hazine Müsteşarlığı ndan izin almak kaydıyla borçlanabileceği gibi ihtiyaç hasıl olduğunda Fona ikrazen verilmek üzere Hazine Müsteşarlığınca özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç edilebilmektedir. Fon, BDDK görüşü alınmak suretiyle Fon Kurulu Kararı ile bankalardan ileride doğacak prim yükümlülüklerine mahsuben bir önceki yılda ödedikleri sigorta primi toplamına kadar avans alabilmektedir. Olağanüstü hallerde, Fon kaynaklarının ihtiyacı karşılamaması durumunda Fonun talebi üzerine TCMB tarafından Fona avans verilebilmektedir. Fon kendisine tahsis edilen kaynaklarını görev ve yetkilerinin gerektirdiği ölçüde, serbestçe kullanabilmektedir. Fon mevcudunun kullanılış usul ve esasları bahsi geçen Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Fon giderleri Fon kaynaklarından karşılanmaktadır. Şekil 7: Fonun kaynakları ve kaynakların kullanımı TMSF Teşkilat Yönetmeliği çerçevesinde; gelirlerin tahsil edilmesi, Fon mevcudunun yönetilmesi, borçlanma ve ödeme işlemleri (gider bütçesi kapsamındakiler hariç olmak üzere) Finansman Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Yıllık gider bütçesi kapsamındaki harcamalar ise Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından yapılmaktadır. Bankacılık Kanunu ile TMSF ye yüklenen görev ve yetkilerin yerine getirilmesi esnasında yapılacak giderlerin disipline edilebilmesi, kaynakların etkin bir şekilde kullanımının sağlanabilmesi ve gelecek yıllara yönelik tutarlı kararlar alınabilmesi, Fonun gelir ve giderlerinin bütçe disiplini altında takip edilmesini zorunlu kılmaktadır. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 yılı Gider Bütçesi nin hazırlanmasında, tasarruf ilkelerinin yanı sıra, görevlerin aksatılmadan yürütülmesine imkan sağlayacak bir yapının oluşturulmasına özen gösterilmiştir yılı Gider Bütçesi ile öngörülen giderler Fonun mevduat sigortacılığına ilişkin faaliyet gelirlerinden karşılanmıştır. 20

25 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 TMSF Teşkilat Yönetmeliği ile Fon Kuruluna verilen yetkiler çerçevesinde, Fonun ana stratejisi ile amaç ve hedeflerine uygun olarak hazırlanan 2010 yılı Gider Bütçesi Fon Kurulu Kararı ile uygulamaya konulmuştur yılı Gider Bütçesinde toplam TL ödenek öngörülmüş ve TL tutarında harcama gerçekleştirilerek % 6,92 oranında tasarruf sağlanmıştır. Harcamaların 31,23 milyon TL sini personel giderleri, 11,03 milyon TL sini mal ve hizmet alımları oluşturmaktadır. Söz konusu ödeneklerin ve harcamaların ana kalemler arasındaki dağılımı Tablo 2 de yer almaktadır Yılı Gider Bütçesi Ödeneklerinin ve Harcamalarının Dağılımı Ödenek Türü 2010 Toplam Ödeneği (TL) Gerçekleşme (TL) Gerçekleşme Oranı (%) Personel Giderleri ,29 Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri ,78 Mal ve Hizmet Alım Giderleri ,14 Cari Transferler ,76 Sermaye Giderleri ,88 Toplam ,08 Tablo 2: Gider Bütçesi ödeneklerinin ve harcamalarının dağılımı 10. Kurumsal Bilgi Yönetimi Fonun faaliyetlerine destek olmak, hızlandırmak, kolaylaştırmak ve güvenliğini sağlamak amacı ile Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından kurum bilgi sistemleri alt yapısı kurulmuştur. Kurulmuş olan teknolojik alt yapının ana omurgasını oluşturan network hattı yedeklenmiş, yeni donanımlar ile geniş bir server parkı kurulmuş, güvenlik yatırımları ile yapılan çalışmalar güvence altına alınmıştır. Kurulmuş olan bu alt yapı üzerine birçok yazılım tasarlanıp hayata geçirilmiştir. Bu yazılımların birbiri ile entegrasyonu ve bilgi alışverişleri sağlanmış, bu sayede kurum içi ve dışı kullanıcılara teknolojik destek sağlanarak e-devlet projesine uygun kurumsal bilgi yönetimi oluşturulmuştur. Kurumsal bilgi yönetimi, denetimi, güvenliği mekanizmaları kurularak ve sürekli olarak yapılan güncellemeler ile kurumsal bilgi yönetimi geliştirilmektedir. Akıllı yazılım ve raporlamalar konusunda çalışmalar yapılması planlanmaktadır. Tüm sistemlere erişim aracı olarak kullanılan ve Kurum ortak paylaşım alanı olan OPA nın etkinliğini artırmak amacıyla OPA nın Etkinleştirilmesi Projesi başlatılmış ve yeni bir OPA Tasarımı yaratılmıştır. Kurumsal hafızayı güçlendirmek ve sunum kalitesini artırmak amacıyla oluşturulan TMSF Sunum Havuzu zenginleştirilmiş ve mevcut sunum sayısı 2010 yılında 400 e yaklaşmıştır. Ayrıca Kurumsal Raporlama Sisteminin Kurulması Projesi çalışmaları çerçevesinde; haftalık faaliyet raporları üretilmeye başlanmış, OPA da kurumsal raporlamaya yönelik bir modül tasarlanmış ve IV. Strateji Zirvesi nde ilk Yıllık Kurumsal Rapor sunulmuştur. 21

26 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 11. Kurumsal Performans Yönetimi ve Stratejik Planlama Dönemi TMSF de kurumsal performans yönetimi ve stratejik planlama çalışmaları, 2005 yılından bu yana tüm birimlerin katılımları ile etkin bir şekilde yürütülmektedir. Her yıl kurumsal performans değerlendirme toplantıları düzenlenmekte ve bu toplantılar aracılığı ile TMSF nin hem kurumsal hem de birim düzeyinde başarısı gözden geçirilerek bir sonraki yıl için değerlendirmeler yapılmaktadır yılında, bahsi geçen toplantılara bir kimlik kazandırılmış ve Strateji Zirvesi adı verilmiştir yılından bu yana 4 adet Strateji Zirvesi gerçekleştirilmiştir. TMSF de kurumsal performans planlama döneminde Kurumsal Gelişim Planı (KGP) adı verilen ve kantitatif değerlendirme kriterlerine dayalı bir model ile ölçümlenirken planlama döneminde kantitatif ölçümleme değerlerinin yanı sıra kalitatif ölçümlemeye de elverişli, finansal hedeflerin performansa bağlı yönlerini de irdeleyen, maddi olmayan faktörleri de dikkate alan bir Kurumsal Performans Yönetim Modeli olan Balanced Scorecard-Kurumsal Karne yaklaşımı benimsenmiştir. Bu kapsamda yürütülmesi planlanan tüm çalışmalar stratejik akıl anlamını taşıyan STRAT-US isimli bir program altında toparlanmış ve uygulamaya alınmıştır. STRAT-US çerçevesindeki çalışmalar, 2007 yılında düzenlenen I. Strateji Zirvesi ile başlamış, zirvede mevcut durum analizi yapılarak dönemi için TMSF nin Stratejik Yönü tayin edilerek vizyonu belirlenmiştir. Vizyon cümlesinden de anlaşılacağı üzere döneminde ana hedef; TMSF de strateji odaklı yönetim anlayışının yaygınlaştırılması ve uluslararası finansal istikrarın oluşmasında TMSF nin aktif olarak rol almasının sağlanmasıdır. Zirvede Kurum vizyonundan hareketle, Stratejik Öncelikler belirlenmiş ve Kurumsal Karne yaklaşımında finansal sonuçların yanı sıra finansal olmayan sonuçları da ölçümleyebilmek amacıyla belirlenen dört perspektifte stratejik hedefler tanımlanarak TMSF Strateji Haritası oluşturulmuştur. TMSF Strateji Haritası; vizyondan yola çıkılarak belirlenen yılı stratejik hedeflerini gösteren, bir anlamda TMSF nin Stratejik Planının yani Kurum Karnesi nin özet ve şematik gösterimidir. TMSF Strateji Haritası Şekil 8 de sunulmaktadır: 22

27 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Şekil 8: TMSF dönemi Strateji Haritası Dönemi itibarıyla TMSF nin ikinci planlama dönemi sona ermiş bulunmaktadır. Bu sebeple 2010 yılı içerisinde bir taraftan 2010 yılının performans değerlendirilmesi yapılırken bir taraftan da mevcut kurumsal performans yönetim modelinin etkinliği analiz edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler neticesinde TMSF nin planlama alışkanlıkları ve ihtiyaçları dikkate alınarak dönemi için yeni bir kurumsal performans yönetim modeli geliştirilmiştir. Söz konusu model üzerinde 06 Kasım 2010 tarihinde gerçekleştirilen IV. Strateji Zirvesi nde mutabık kalınmıştır. IV. Strateji Zirvesi nde ayrıca, 2010 yılı Kurum ve Birim performansları değerlendirilmiş dönemine ilişkin olarak Fonun vizyonu, ilkeleri ve stratejik hedefleri belirlenmiştir. IV. Strateji Zirvesi 23

28 Yıllık Faaliyet Raporu 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Zirvede tüm katılımcıların katkıları ile TMSF nin dönemine ilişkin vizyonu; gelecek yıllarda mevduat sigortacılığı ve banka çözümleme konusundaki tecrübeleri ve uygulamaları ile hem ulusal hem de uluslararası platformlardaki sosyal paydaşları tarafından örnek alınan bir Kurum olması motivasyonu ile Mevduat Sigortacılığı ve Çözümleme Uygulamaları ile Örnek Bir Kurum Olmak şeklinde belirlenmiştir. Şekil 9: TMSF dönemi misyonu, vizyonu ve ilkeleri TMSF 2010 Yılı Kurumsal Performans Değerlendirmesi Fon, 2010 yılı Kurum Karnesi nde, özellikle 2009 yılında hedeflediği performans düzeyinin altında gerçekleşme sağlanan alanlara yönelmiş olup bu alanlarda iyileşmeler kaydetmiştir. TMSF, Risk Yönetim Uygulamalarını Geliştirmek hedefi dışındaki tüm stratejik hedeflerinde asgari çok iyi düzeyde bir başarı elde etmiştir. Risk Yönetim Uygulamalarını Geliştirmek stratejik hedefinin iyi düzeyde gerçekleşmesinin sebebi ise Kurumsal Risk Yönetim Modeli nin revize edilmiş olmasıdır. Yeni model hazır olup, 2011 yılında çalışmaya başlayacaktır. 24

29 Çalışan ve Gelişim Operasyonel Mükemmellik Finansal Paydaşlar Yıllık Faaliyet Raporu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu yılı TMSF Kurum Karnesi Şekil 10 da görülmektedir: TMSF KURUM BAŞARI ORANI Stratejik Hedefler P1.Mevduat Sahibinin Güvenini ve Farkındalığını Artırmak P2.Finansal Sistemin İstikrarına Katkıda Bulunmak P3.Çözümleme Süreçlerinin Etkinliğini Artırmak F1.Mevduat Sigortacılığı Gelirlerini Optimize Etmek F2.Çözümleme Gelirlerini Maksimize Etmek F3.Mali Yapıyı Güçlendirmek F4.Risk Minimizasyonunu Sağlamak S1.Risk Yönetim Uygulamalarını Geliştirmek S2.Muhtemel Çözümlemelere Hazırlıklı Olmak S3.Teknoloji Kullanımını Artırmak S4.Operasyonel Süreçlerin Verimliliğini Artırmak C1.Strateji ve Performans Odaklı Yönetimi Yaygınlaştırmak C2.Çalışan Yetkinliklerini Geliştirmek C3.Bilgi Güvenliği Sistemini Geliştirmek * Mükemmel Çok iyi İyi Zayıf Şekil 10: TMSF 2010 yılı Kurum Karnesi 25

30 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu TMSF nin Mali Performansı TMSF nin mali performansı mevduat sigortacılığı ve çözümleme faaliyetleri olarak iki ana bölümde incelenmekte olup, 2010 yılı için öngörülen finansal hedefler ve gerçekleşme rakamları ile 2011 yılı için öngörülen hedefler Tablo 3 ve Tablo 4 te yer almaktadır. Mevduat Sigortacılığı Faaliyetleri 2010 Yılı Mali Hedefleri ve Gerçekleşmeleri (milyon USD) 1 Performans Hedefi 2010 Yılı Gerçekleşme Gerçekleşme Oranı İtibarıyla Kümülatif Gerçekleşme 2011 Yılı Performans Hedefi Rezerv (dönem başı) % Mevduat Sigortacılığı Faaliyet Gelirleri % Finansal Gelirler (Faiz vb.) % Bütçe Giderleri % Çözümleme Faaliyetlerine Aktarılan Evalüasyon ve Değerleme Farkı % Rezerv (dönem sonu) % Tablo 3: Mevduat sigortacılığı faaliyetleri 2010 yılı mali hedefleri ve gerçekleşmeleri 1 Tabloda yer alan rakamlar Fonun kuruluşundan itibaren nakit olarak ve Devlet Borçlanma Senetleri (DBS) ile gerçekleştirdiği işlemler ve tarihi kurlar esas alınarak hesaplanmıştır. 2 Mevduat sigortacılığı faaliyet gelirleri; sigorta primleri, zamanaşımı gelirleri, idari para cezaları vb. kalemlerden oluşmaktadır. 3 Mevduat sigortacılığı rezervinin DBS lerde değerlendirilen kısmı milyon TL olup DBS lere ilişkin faiz ve değerleme farkı 372 milyon TL dir. 4 Tabloda yer alan rakamların USD para cinsinden gösterimi nedeniyle oluşan kur farklarını ifade etmektedir. TMSF, 2010 yılı içerisinde gerçekleştirdiği mevduat sigortacılığı faaliyetleri sonucunda 2009 yılı sonu itibarıyla milyon USD olan mevduat sigortacılığı rezerv tutarını milyon USD ye ulaştırmayı hedeflemiştir tarihi itibarıyla Fonun mevduat sigortacılığı rezerv tutarı milyon USD ye ulaşmıştır. Mevduat sigortacılığı faaliyet gelirlerinin 513 milyon USD sini sigorta prim tahsilatı, 24 milyon USD sini zamanaşımı gelirleri, 9 milyon USD sini hisse devir payı, idari para cezaları ile banka iflas masalarından tahsil olunan tutarlar oluşturmuştur yılında mevduat sigortacılığı rezervinin değerlendirilmesi ile 445 milyon USD finansal gelir sağlanmıştır yılında Fon, 962 milyon USD tutarında çözümleme geliri, çözümleme faaliyetlerine ilişkin rezervin değerlemesinden ise 39 milyon USD tutarında finansal gelir elde etmiştir. TMSF 2010 yılı içerisinde çözümleme geliriyle ilgili hedefini %102 lik bir başarı ile gerçekleştirmiştir. Elde edilen bu başarı ödemelere ilişkin hedeflere de olumlu yansımış ve TMSF 2010 yılında Hazine Müsteşarlığına hedefinin üzerinde bir ödeme gerçekleştirerek, 432 milyon USD borç ödemesinde bulunmuştur. Ayrıca diğer kurum ve kuruluşlara da yine hedeflenenin üzerinde bir ödeme gerçekleştirilmiştir. 26

31 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Çözümleme Faaliyetleri 2010 Yılı Mali Hedefleri ve Gerçekleşmeleri (milyon USD) 1 Performans Hedefi 2010 Yılı Gerçekleşme Gerçekleşme Oranı İtibarıyla Kümülatif Gerçekleşme 2011 Yılı Performans Hedefi Rezerv (dönem başı) % Çözümleme Gelirleri % Borçlanma Mevduat Sigortacılığı Gelirlerinden Aktarılan Finansal Gelirler (Faiz vb.) % Çözümleme Giderleri % Hazine ye Ödemeler % TCMB Avans Ödemeleri Diğer Kurum/Kuruluş Ödemeleri % Evalüasyon ve Değerleme Farkı % Rezerv (dönem sonu) % Tablo 4: Çözümleme faaliyetleri 2010 yılı mali hedefleri ve gerçekleşmeleri 1 Tabloda yer alan tutarlar TMSF nin nakit olarak ve DİBS ile gerçekleştirdiği işlemler ve işlem tarihinde geçerli kurlar esas alınarak hesaplanmıştır. 2 Çözümleme gelirlerinde brüt tahsilat rakamları dikkate alınmıştır. Tahsilatlardan yapılan iade, ödeme vb. işlemler tutarlardan düşülmemiştir. 3 Borçlanma tutarının milyon USD lik kısmı TCMB den kullanılan avanstır. 4 Tabloda yer alan rakamların USD para cinsinden gösterimi nedeniyle oluşan kur farklarını ifade etmektedir tarihi itibarıyla mevcut çözümleme rezervinin 933 milyon USD lik kısmı çözümleme işlemleri devam ettiği için blokeli hesaplarda izlenmektedir yılsonu itibarıyla ulaşılması hedeflenen çözümleme rezervinin ise yaklaşık 848 milyon USD lik kısmının blokeli hesaplarda olması beklenmektedir. * Blokede Tutulan Rezerv: TMSF nin çözümleme gelirlerinden, çeşitli nedenlerle zorunlu olarak hesaplarında blokede tutmak zorunda olduğu tutarları ifade etmektedir. 27

32 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 28

33 II MEVDUAT SİGORTACILIĞI FAALİYETLERİ 29

34 30

35 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Mevduat Sigortacılığına İlişkin Çalışmalar Global krizde yaşananlar, finansal piyasalara ilişkin erken uyarı mekanizmalarının etkin işlememesi durumunda karşılaşılan olumsuz sonuçları bir kez daha gözler önüne sermiştir. Bir ülkede finansal sistemin istikrarı büyük ölçüde, sistemi etkileyen iç ve dış dinamiklere ilişkin gelişme ve beklentilerin zamanında tanınarak doğru yönetilmesi ve yönlendirilmesine bağlıdır. Bu açıdan finansal güvenlik ağını oluşturan ve finansal sistemin istikrarından sorumlu kurumlar için 2010 yılı, bir yandan zamanında ve doğru müdahalenin nasıl olması gerektiğine, diğer yandan ahlaki tehlikenin azaltılması ve temel finansal alt yapının güçlendirilmesine yönelik kollektif araştırmalarla geçmiş ve kurumlar arası işbirliği ve bilgi paylaşımının arttırılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Aynı paralelde, finansal güvenlik ağının vazgeçilmez unsurlarından biri olan mevduat sigortacılığının artan önemini vurgulayan ve önümüzdeki dönemlerde bu alanda atılacak yeni adımların habercisi olan çalışmalara da başlanmıştır. Ülkemizdeki mevduat sigortacılığı uygulamalarının dünya standartlarında sürdürülmesi amacıyla, TMSF bünyesinde 2010 yılında da bir yandan diğer ülkelerdeki başarılı uygulama örnekleri incelenerek çeşitli projeler yürütülmüş, diğer yandan uluslararası çalışmalara aktif katılım sağlanmıştır. Ülkemizde 2000 li yılların başında yaşanan kriz sonrasında finansal sistemin rehabilitasyonuna yönelik çalışmalar kapsamında finansal güvenlik ağının görev, yetki ve sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi paralelinde, mevduat sigortacılığı sisteminin de geliştirilerek, Fonun bu alanda uluslararası prensip ve uygulamalara uyumluluğunun büyük ölçüde artırılmasını sağlayan bir dizi düzenleme getirilmiştir. Bugün ülkemizde bankacılık sektöründe olduğu gibi, mevduat sigortacılığındaki esaslar ve buna bağlı teknik ve organizasyonel yapılanma da, Bankacılık Kanunu na ve alt düzenlemelerine dayanmaktadır. Ülkemizdeki mevduat sigortacılığı uygulamalarının uluslararası standartlara uyumu açısından Bankacılık Kanunu ile getirilen en önemli düzenlemelerden biri, sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatı ve gerçek kişilere ait katılım fonlarının kapsamı ve tutarının TCMB, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ve Hazine Müsteşarlığı nın olumlu görüşü alınmak suretiyle Fon Kurulu tarafından belirlenir hale gelmesine yönelik 63 üncü madde hükmüdür. Yine aynı maddeyle, risk esaslı sigorta priminin tarifesinin, tahsil zamanının, şeklinin ve diğer hususların belirlenmesi yetkisinin de Fon Kuruluna verilmesi bir diğer önemli düzenlemedir. Bankacılık Kanunu nun bazı geçici maddeleriyle getirilen bir başka önemli düzenleme, özel finans kurumlarının katılım bankaları olarak yeniden tanımlanması ve Katılım Bankaları Birliği ne dönüştürülen Özel Finans Kurumları Birliği nce idare olunan Güvence Fonunun TMSF ye devredilerek, katılım bankalarındaki katılım hesapları ve özel cari hesapların da TMSF koruma kapsamına dahil edilmesi olmuştur. Mevduat sigortacılığının etkinliği için önemli bir husus olan mevduat sigortasının tüm bankalar için zorunlu olması da, önceki düzenlemelerde olduğu gibi 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nda da açık olarak ifade edilmiştir. Yine önceki kanunlarda da yer alan, fonlama ve rezerv yönetimi, kurumsal yönetim ve muhasebe kayıt standartlarına ilişkin görev ve yetkiler de Bankacılık Kanunu ile genişletilmiş ve daha açık şekilde düzenlenerek etkinliği artırılmıştır. 31

36 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Ülkemizde mevduat sigortacılığı alanındaki düzenlemelerin gelişim evreleri incelendiğinde, yasal alt yapıda gelinen noktanın önemi anlaşılmaktadır. Önümüzdeki dönemlerde de TMSF olarak, ülkemiz ihtiyaçlarına ve dünyadaki gelişmelere paralel düzenleme alt yapısının sürdürülmesi ve geliştirilmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir. 2. Mevduat Sigorta Kapsamı ve Limiti TMSF nin kuruluş yılı olan 1983 ten itibaren sigortaya tabi mevduat ve katılım fonlarına ilişkin kapsam ve tutar uygulamaları da günün gereklilikleri göz önünde bulundurularak çeşitli değişikliklere uğramıştır (Ek:2). Mevduat sigorta kapsamı ve limitine ilişkin yürürlükteki uygulama ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Tahsil Olunacak Primlere Dair Yönetmelik çerçevesinde belirlenmiştir. Bu Yönetmelik ile sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatı ve katılım fonlarının kapsam ve tutarına ilişkin olarak herhangi bir değişikliğe gidilmemiş, 2004 yılında yapılan düzenleme korunmuştur (Şekil 11). Diğer taraftan, bu yetkilerin tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun un Geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası ile söz konusu Kanun un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl süreyle doğrudan Bakanlar Kurulu tarafından kullanılacağı hükmü getirilmiştir. Bakanlar Kurulu bu süre içerisinde sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatının ve gerçek kişilere ait katılım fonunun yanı sıra, sigortaya tabi olacak diğer mevduatın ve katılım fonlarının kapsamını ve/veya tutarını ve sigorta kapsamı dışında tutulacak mevduat ve katılım fonlarının niteliğini de belirlemeye yetkili kılınmıştır. Söz konusu yetki kapsamında 2010 yılı faaliyet dönemi içerisinde Bakanlar Kurulunca sigortalı mevduatın kapsam ve tutarına ilişkin herhangi bir değişiklik yapılmamış olup iki yıllık süre tarihinde dolmuştur. Türkiye'de faaliyet gösteren bir kredi kuruluşunun yurtiçi şubelerinde; Gerçek kişiler adına açılmış ve ticari işleme konu olmayan Türk Lirası, döviz, kıymetli maden cinsinden tasarruf mevduatı ve katılım fonu hesaplarının Anapara ve ferileri 50 bin Türk Lirası na kadar sigorta kapsamındadır. Şekil 11: Mevduat sigortasının kapsam ve tutarı Söz konusu Yönetmelik ile; kredi kuruluşlarının yurt dışı şubelerinde açılan mevduatların, kıyı bankacılığı faaliyeti gösteren kredi kuruluşları nezdinde açılan mevduatların ve kredi kuruluşlarının tahakkuk ettirdikleri aşırı faizlerin sigorta kapsamı dışında olduğu hüküm altına alınmıştır. Benzer bir düzenleme katılım bankalarında açılan katılım fonları için de bulunmaktadır. 32

37 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Kredi kuruluşları nezdindeki sigorta kapsamı dışında kalan tasarruf mevduatı ve katılım fonları ise, Bankacılık Kanunu nun 64 üncü maddesinde sayılmaktadır. Buna göre; İlgili kredi kuruluşunun hakim ortakları ile bunların ana, baba, eş ve velayeti altındaki çocuklarına ait mevduat ve katılım fonu ile diğer hesaplar, İlgili kredi kuruluşunun yönetim veya müdürler kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile bunların ana, baba, eş ve velâyeti altındaki çocuklarına ait mevduat ve katılım fonu ile diğer hesaplar, tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun 282 nci maddesindeki suçtan kaynaklanan malvarlığı değerleri kapsamına giren mevduat ve katılım fonu ile diğer hesaplar, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından belirlenen diğer mevduat, katılım fonu ve hesaplar sigorta kapsamı dışındadır. 3. Risk Esaslı Prim Sistemi Kredi kuruluşlarının ödeyecekleri sigorta prim tutarlarının hesaplanması ve tahsili işlemleri hali hazırda, Bankacılık Kanunu ile Fona verilen yetki kapsamında düzenlenen ve tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonları ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca Tahsil Olunacak Primlere Dair Yönetmelik hükümlerine tabidir. Yeni tarife, tarihinde yapılan değişiklikle son şeklini almış ve risk esaslı sigorta primleri 2009 yılı başından itibaren bu tarife çerçevesinde hesaplanmaya başlanmıştır. Mart 2003 prim döneminden itibaren uygulanmaya başlanan önceki sigorta prim tarifesi, ilk uygulandığı dönemlerde bankaların önemli bir kısmının o dönemdeki düzenlemeye göre onbinde 15 olan temel prim oranından farklı oranlarda prim ödemelerini sağlamış, ancak zaman içinde risklilik düzeylerine göre prim oranlarını farklılaştırmadaki etkinliği azalmıştır. Bu nedenle yeni tarife modeliyle, önceden beş olan risk faktörü sayısı on dörde çıkarılarak, bir yandan sistemdeki bankaların risklilik düzeylerine daha duyarlı bir modelde prim ödemelerini sağlamak ve bankaları aşırı risk almaktan kaçınmaları konusunda teşvik etmek ihtiyacı giderilmiş, diğer yandan mevduat sigorta sisteminin varoluş amacına daha iyi hizmet eden bir yapıya geçilmiştir. 33

38 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Risk Kriterleri Eşik Değerler Puan 1 Sermaye Yeterliliği 25 Sermaye Yeterlilik Oranı 20 - Konsolide % I. Grup 20 - Solo % II. Grup 13 - Ana sermaye % 8-14 III. Grup 0 Varlık Sermaye Çarpanı Aktif Kalitesi 20 Grup Kredileri Oranı % Takipteki Krediler Oranı % Nakdi Kredi Yoğunluk Oranı % Büyüme Oranı % Karlılık 10 Karlılık Oranı % Etkinlik Oranı % Likidite 10 Serbest Sermaye Oranı % Sigortalı Mevduat Oranı % Diğer Faktörler 35 BDDK nın Derecelendirme Notu Halka Açıklık Oranı % TOPLAM 100 Tablo 5: Risk faktörleri ve puanları Tarifeye göre prim tutarları kredi kuruluşlarının her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonu itibarıyla düzenledikleri mali tabloları esas alınarak hesaplanan sigortalı mevduat/katılım fonları ile sigorta prim oranlarının çarpılması suretiyle belirlenmektedir. Kredi kuruluşları, sermaye yeterliliği, aktif kalitesi, karlılık, likidite ve diğer risk faktörleri olarak belirlenen beş bölüm altında yer alan toplam 14 adet risk faktörü üzerinden değerlendirilmekte olup her bir bölüm için belirlenmiş olan eşik değerlere göre en düşük 0 ve en yüksek 100 değer aralığında toplam puan almaktadırlar. Kredi kuruluşları, toplam puanlarına göre A, B, C, ve D şeklindeki dört prim kategorisinden birisine dahil olmakta ve dahil oldukları bu kategorilere göre onbinde 11 ile 19 arasında belirlenen prim oranları üzerinden sigorta primi ödemektedirler. Prim oranında üst sınır Bankacılık Kanunu nun 63 üncü maddesi ile yıllık bazda sigortaya tabi tasarruf mevduatı ve katılım fonunun binde yirmisi olarak belirlenmiştir. Prim kategorileri ve prim oranları Tablo 6 da sunulmaktadır. Toplam Puan Prim Kategorisi Prim Oranı (Onbinde) 85 A ve < 85 B ve < 70 C 15 < 50 D 19 Tablo 6: Prim kategorileri ve prim oranları 34

39 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Sigorta Primlerinin Tahsili ve Denetim Süreci Kredi kuruluşlarınca ödenecek sigorta primlerin ödenmesi ve tutarların doğrulanmasının denetimi BDDK ile koordinasyon içerisinde gerçekleştirilmektedir. Kredi kuruluşları finansal göstergelerini BDDK tarafından kurulan Bankacılık Veri Transfer Sistemi ne (BVTS) girmektedirler. Diğer yandan sigorta prim tarifesindeki risk faktörlerine ilişkin değerleri ve sigorta prim matrahını içeren sigorta prim cetvelini ilgili dönemi izleyen 45 inci günün sonuna kadar TMSF ye göndermektedirler. TMSF tarafından, kredi kuruluşunca hazırlanarak TMSF ye gönderilen sigorta prim cetvelindeki değerlerin doğruluğu, BDDK ile TMSF arasında yapılan bilgi paylaşımı ve işbirliği protokolü çerçevesinde TMSF nin de kullanımına açılan BVTS üzerinden teyit edilmekte ve ilgili kredi kuruluşuna prim oranı ve ödeyeceği prim tutarı bildirilmektedir. Kredi kuruluşları, TMSF tarafından bildirilen tutarı ilgili dönemi izleyen ikinci ayın son işgününe kadar TCMB nezdindeki Fon hesaplarına yatırmaktadır. Gerek ödemeye kadar geçen sürede, gerekse ödemeden sonraki dönemde kredi kuruluşlarının ödeyecekleri prim tutarlarını etkileyecek değişiklikler TMSF tarafından BVTS üzerinden devamlı surette takip edilmektedir. Şekil 12: Prim tahsil ve denetim süreci BDDK tarafından ilgili kredi kuruluşunda yapılan denetimler sonucunda primin sistemsel hata nedeniyle eksik ya da fazla yatırıldığının tespiti halinde, BDDK tarafından gerekli sistemsel iyileştirmelerin yapılması hususunda ilgili kredi kuruluşu yönlendirilmekte, Fon tarafından da ilave tahsilat ya da iade/mahsup işlemleri gerçekleştirilmektedir. 35

40 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 5. Sigorta Kapsamındaki Mevduat ve Katılım Fonlarına İlişkin Gelişmeler Bankacılık sektöründe Aralık 2010 itibarıyla 32 mevduat bankası ile 4 katılım bankası faaliyet göstermekte olup bu bankaların toplam aktif büyüklüğü 977 milyar TL dir. Bu kredi kuruluşları nezdindeki mevduat ve katılım fonu tutarı 2010 yılı sonu itibarıyla bir önceki yıla göre % 20 artış göstererek toplam 617 milyar TL ye ulaşmış ve toplam aktifin % 63 ünü oluşturmuştur. Sigorta kapsamında olan tutarlar da 2009 yılı Aralık ayına göre %10 artış göstererek 153 milyar TL ye yükselmiş olup toplam mevduat ve katılım fonunun % 25 i sigorta kapsamındadır. milyar TL Toplam ve Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonları Toplam Mevduat ve Katılım Fonu Sigorta Kapsamındaki Mevduat ve Katılım Fonu (sağ eksen) milyar TL Grafik 6: Toplam ve sigortaya tabi mevduat ve katılım fonları * Döviz cinsinden sigortaya tabi mevduat ve katılım fonlarının TL karşılıklarının hesaplanmasında, yıl sonları itibarıyla geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. ** Sigorta kapsamındaki tutarlara 2005 yılı öncesinde katılım fonları dahil değildir yılı sonu itibarıyla mevduat ve katılım bankalarında sıfır bakiyeli hesaplar hariç 51,5 milyon adet gerçek ve tüzel kişinin mevduat ve katılım fonu hesabı bulunmaktadır. Bu hesap sahiplerinin % 86,5 inin (44,5 milyon adet) hesabı sigorta kapsamındadır. Toplam Mudi Sayısı (bin adet) Sigorta Kapsamındaki Mudi Sayısı (bin adet) Mevduat Bankaları Katılım Bankaları Toplam Tablo 7: Toplam ve sigorta kapsamındaki mudi sayıları * Birden fazla bankada hesabı bulunan mevduat ve katılım fonu sahipleri her bir bankada ayrı ayrı dikkate alınmaktadır. Diğer taraftan, mevduat bankalarında 2010 yılı sonu itibarıyla mudilerin %97,4 nün TL aralığında mevduatı bulunmaktadır. Yaklaşık bin adet mudiye ait olan TL aralığındaki mevduat, toplam mevduatın % 34,6 sına tekabül etmektedir. Yaklaşık 32,4 bin adet mudiye ait TL den büyük mevduatın payı ise % 48 seviyesindedir. 36

41 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 %100 Toplam Mevduat Tutarı ve Mudi Sayısının Dilimler İtibarıyla Dağılımı %91,5 %80 %60 %40 %20 %0 %48,1 %20,2 %14,4 %12,3 %5,0 %5,9 %2,2 %0,3 %0, bin TL bin TL bin TL bin TL >1.000 bin TL Toplam mevduat içindeki payı Toplam mudi sayısı (net) içindeki payı Grafik 7: Toplam mevduat ve mudi sayısının dilimler itibarıyla dağılımı Katılım bankalarında ise, 2010 yılı sonu itibarıyla hesap sahiplerinin % 95,6 sının TL aralığında katılım fonu bulunmaktadır. Söz konusu aralıktaki hesapların tutarı toplam katılım fonunun % 25,9 unu oluşturmaktadır. Hesap sahiplerinin % 4,3 üne ait olan TL aralığındaki fonlar ise toplam katılım fonunun % 45,3 üne tekabül etmektedir TL den büyük fonların payı ise % 28,8 seviyesindedir. %100 %80 Toplam Katılım Fonu Tutarı ve Katılım Fonu Sahipleri Sayısının Dilimler İtibarıyla Dağılımı %84,1 %60 %40 %20 %0 %27,6 %28,8 %19,4 %17,7 %11,5 %6,5 %3,8 %0,5 %0, bin TL bin TL bin TL bin TL >1.000 bin TL Toplam katılım fonu içindeki payı Toplam katılım fonu sahibi sayısı (net) içindeki payı Grafik 8: Toplam katılım fonu ve katılım fonu sahibi sayısının dilimler itibarıyla dağılımı Sigorta kapsamındaki mevduat ve katılım fonlarının Türk Lirası ve döviz olarak dağılımına bakıldığında, Türk Lirası cinsinden sigortalı mevduat ve katılım fonlarının toplam içindeki payının 2010 yılı sonunda % 78 e ulaştığı görülmektedir yılında yurt içi yerleşik kişilere ait mevduat ve katılım fonları 600 milyar TL ye ulaşırken yurt dışı yerleşiklerde toplam mevduat ve katılım fonu 17 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 37

42 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 6. Finansal Güvenlik Ağı İlişkileri Bankacılık Kanunu çerçevesinde yapılan düzenlemeler ile, finansal güvenlik ağını oluşturan kurum ve kuruluşların yapacağı işbirliği ve bilgi paylaşımının önemine binaen yeni çalışma platformları oluşturulmuştur. Bunlardan ilki sistemik riskin, finansal güvenlik ağı üyesi kurumlar tarafından müştereken tespiti ve alınacak önlemlerin belirlenmesine yönelik 72 nci maddedir. Söz konusu madde; Finansal sistemin bütününe sirayet edebilecek ölçüde olumsuz bir gelişmenin ortaya çıkması ve bu durumun BDDK nın koordinasyonunda, Fon, Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankasınca müştereken tespiti halinde, alınacak olağanüstü tedbirleri belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olup, ilgili bütün kurum ve kuruluşlar belirlenen bu olağanüstü tedbirleri derhal uygulamakla yetkili ve sorumludur. hükmündedir. Kurumlar arası iletişim ve işbirliğine yönelik bir diğer düzenleme, Bankacılık Kanunu nun 98 inci maddesiyle getirilmiştir. Buna göre, BDDK, Hazine Müsteşarlığı, DPT, TMSF ve TCMB kendi görev alanlarındaki konularda karşılıklı mütalaa ve bilgi alışverişinde bulunmakta olup BDDK, TCMB ve TMSF veri tabanlarında yer alan bilgiler gizlilik hükümleri çerçevesinde paylaşılmaktadır. Yine Bankacılık Kanunu nun 99 uncu maddesiyle, BDDK, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TCMB, SPK, TMSF, Rekabet Kurulu, DPT, İstanbul Altın Borsası, İMKB, VOB ve kuruluş birlikleri temsilciliklerinin katılımıyla Finansal Sektör Komisyonu oluşturulmuştur. Komisyon, finansal piyasalardaki güven ve istikrar ile gelişmeyi temin etmek üzere, bilgi alışverişini, kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, ortak politika önerilerinde bulunmak ve finans sektörünün geleceğini ilgilendiren konularda görüş bildirmek üzere yılda en az iki kez toplanmaktadır. Bankacılık Kanunu nda yer alan bir diğer platform ise 100'üncü madde hükmü gereğince oluşturulan ve bankacılık sisteminin genel durumu, kredi kuruluşlarının denetimleri sonucunda alınacak önlemler ve risk esaslı sigorta priminin hesaplanmasında kullanılmak üzere kredi kuruluşları hakkında gerekli bilgilerin paylaşılması konularında işbirliği yapmakla görevli Eşgüdüm Komitesi dir. BDDK Başkan ve Başkan Yardımcıları ile TMSF Başkan ve Başkan Yardımcılarını bir araya getiren Eşgüdüm Komitesi, en az üç ayda bir toplanmaktadır. Bankacılık sektörünün ve kredi kuruluşlarının risklerinin izlenmesi suretiyle Fonun mevduat sigortacılığından kaynaklanan risklerinin ölçülmesi ve yönetilmesi ile mevduat sigortacılığına ilişkin politikaların belirlenmesi sürecinde, finansal güvenlik ağını oluşturan diğer kurum ve kuruluşlarla yapılacak bilgi paylaşımı ve işbirliği önem kazanmaktadır. Bu kapsamda, Eşgüdüm Komitesi ve Finansal Sektör Komisyonu çalışmalarına Fon tarafından etkin olarak katılım sağlanmaktadır. Bu kapsamda, Eşgüdüm Komitesi 2010 yılı içerisinde , , ve tarihlerinde olmak üzere dört kez toplanmıştır. Ayrıca, Finansal Sektör Komisyonunun ve tarihlerinde Ankara da yapılan toplantılarına da Fon tarafından katılım sağlanmıştır. 38

43 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Uluslararası Mevduat Sigortacılığı Birliği (IADI) İle İlgili Faaliyetler IADI, tarihinde rehberliği ve uluslararası işbirliğini teşvik ederek mevduat sigortacılığı verimliliğini artırabilmek için kurulmuştur. TMSF, halihazırda toplam 62 üyesi olan IADI nin kurucu üyeleri arasında yer almaktadır. IADI, mevduat sigorta sistemi kurmayı veya mevcut sistemini değiştirmeyi düşünen ülkelere rehberlik yapmak ve uluslararası düzeyde kabul görecek mevduat sigortacılığına ilişkin temel prensipleri belirlemek amacıyla, BIS-Basel Bankacılık Denetleme Komitesi ile birlikte Haziran 2008 de ortak bir çalışma grubu oluşturmuştur. Grup, çalışmalarını Haziran 2009 da tamamlayarak 18 temel prensibi içeren Etkin Mevduat Sigortacılık Sistemleri İçin Temel Prensipler dokümanını yayımlamıştır. IADI ayrıca Temmuz 2009 da, mevduat sigorta kurumlarının kendi durum değerlendirmeleri, mevduat sigorta sistemlerinin FSAP/Finansal Sektör Değerlendirme Programı, IMF ve Dünya Bankası tarafından yapılan değerlendirmeler ile danışman firmalar gibi özel kurumlarca yürütülen gözden geçirmelerde ve IADI bölgesel komiteleri gibi muadil kurumlarca gerçekleştirilen incelemelerde kullanılmak üzere, Etkin Mevduat Sigortacılık Sistemleri İçin Temel Prensipler e uyum kriterlerini içeren Temel Prensipler Metodolojisi ni hazırlama çalışmalarına başlamış olup çalışmalara halen devam etmektedir. TMSF nin Etkin Mevduat Sigortacılık Sistemleri İçin Temel Prensipler e uyum düzeyinin arttırılması, uluslararası standartlarda hizmet veren etkin bir mevduat sigorta sistemi kurulabilmesi bakımından büyük önem arz etmekte olup, TMSF bünyesinde de söz konusu prensiplere uyum düzeyinin arttırılmasına yönelik proje çalışmaları devam etmektedir yılında IADI çalışmalarına etkin bir şekilde katılım sağlanmıştır. 8. Avrupa Mevduat Sigortacıları Forumu (EFDI) İle İlgili Faaliyetler TMSF nin Eylül 2005 te üye olduğu EFDI, Avrupa da mevduat sigortacılığı alanında işbirliğini destekleyerek finansal sistemin istikrarına katkıda bulunmak ve müşterek menfaatler ile ilgi alanlarına yönelik bilgi paylaşımında bulunmak üzere, 2002 yılında Viyana da kurulan gönüllü bir organizasyondur. EFDI nin çalışmaları arasında AB Direktifleri nin uygulanmasına katkıda bulunmak ve direktiflerde yapılması gerekli görülen değişiklikleri tartışmak da yer almaktadır. TMSF tarafından EFDI çalışma ve etkinliklerine katılım sağlanmaktadır. 39

44 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 9. Diğer Uluslararası Faaliyetler TMSF ye 2010 yılı içerisinde çalışma ziyaretinde bulunan Ukrayna ve Ürdün Mevduat Sigorta Kuruluşları yetkilileri ile Hollanda Lahey Üniversitesi öğrenci ve öğretim üyelerine TMSF nin çalışmaları ile ilgili bilgi verilmiş, ayrıca TMSF ve Ukrayna Mevduat Sigorta Kurumu arasında iletişim ve işbirliğini geliştirmek amacıyla 3 yıllık bir mutabakat zaptı imzalanmıştır. TMSF ve Ukrayna Mevduat Sigorta Fonu arasında mutabakat zaptının imzalanması Diğer ülkelerin mevduat sigorta kuruluşları ve ilgili kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen çeşitli çalıştay ve seminerlerde muhtelif sunumlar yapılmış ve araştırma çalışmalarına katılım sağlanmıştır. Ayrıca, Finansal İstikrar Kurulu ve G-20 toplantıları ile Avrupa Birliği katılım sürecine ilişkin hazırlıklar kapsamında yapılan çalışma ve toplantılara da iştirak edilmiştir. 40

45 III ÇÖZÜMLEME FAALİYETLERİ 41

46 42

47 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Çözümleme Süreci Bankacılık Kanunu nun 71 inci maddesi hükümleri çerçevesinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, sorunlu bir bankanın faaliyet iznini kaldırabilmekte veya bankanın temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimini Fona devredebilmektedir (Şekil: 13). Şekil 13: Banka çözümleme süreci Bir bankanın faaliyet izninin kaldırılması halinde, Bankacılık Kanunu nun 106 ncı maddesi hükümleri gereğince bankanın yönetim ve denetimi Fona intikal etmektedir. Fon bankadaki sigortalı mevduat veya sigortalı katılım fonunu ödeyerek, mudilerin yerine bankanın doğrudan doğruya iflasını istemektedir. Banka hakkında iflas kararı verilmesi halinde Fon, iflas masasına imtiyazlı alacaklı sıfatıyla iştirak etmekte ve iflas dairesi, alacaklılar toplantısı ve iflas idaresi görev ve yetkilerine sahip olarak bankayı tasfiye etmektedir. Faaliyet İzni Kaldırılan Bankalardaki Sigortalı Mevduat ve Katılım Fonunun Ödenmesi ile Bu Bankaların İflas ve Tasfiyesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında Fon, banka nezdindeki mevduat ve katılım fonunun sigorta kapsamındaki kısmını tespit etmekte ve ödemektedir. Bir bankanın temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetiminin Fona devredilmesi halinde ise Bankacılık Kanunu nun 107 nci maddesi hükümleri çerçevesinde Fon, bankanın; Uygun göreceği aktiflerini, teşkilatını ve personeli ile sigortaya tabi mevduat ve katılım fonunu başka bir bankaya devretmeye ve akabinde bankanın faaliyet izninin kaldırılmasını Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulundan istemeye, Hisselerinin çoğunluğuna veya tamamına sahip olmak kaydıyla, banka mali bünyesinin güçlendirilmesi ve yeniden yapılandırılması için sigortalı mevduat veya katılım fonu tutarını aşmamak kaydıyla sermaye artırmak, bankaya mevduat koymak, iştirak, gayrimenkul ve diğer aktifleri satın almak gibi tedbirleri almaya, banka hisselerini, varlık ve yükümlülüklerini devretmeye, satmaya ve bankayı başka bir bankayla birleştirmeye, 43

48 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Bankanın doğrudan faaliyet izninin kaldırılmasını Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulundan istemeye yetkilidir. Fonun, tüm bu yetkilerini mali sistemin güven ve istikrarını koruma, maliyet etkinliği sağlama ilkeleri doğrultusunda kullanması ve çözümleme sürecini 9+3 aylık süre içinde tamamlaması gerekmektedir. 2. Çözümleme Faaliyetleri Türk bankacılık sisteminde 1994 yılından itibaren yaşanan sorunlar ile 1998 ve müteakip yıllarda yaşanan krizler sonucunda, sistemdeki 5 bankanın faaliyet izni kaldırılarak haklarında iflas kararı verilmiş, 20 bankanın ise temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona devredilmiştir. Fon, banka çözümleme süreçlerini iyileştirmeye yönelik faaliyetlerinin yanı sıra temettü hariç ortaklık hakları Fona devredilen bankalar ile faaliyet izni kaldırılarak iflasına karar verilen bankaların tasfiye, çözümleme ve geri kazanım çalışmalarına da etkin bir şekilde devam etmektedir. 3. Faaliyet İzni Kaldırılan Bankalar Bankacılık sisteminde 1994 yılından itibaren bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izinleri kaldırılarak iflasına karar verilen 5 banka bulunmaktadır. Söz konusu bankalara ilişkin mevcut durum Tablo 8 de yer almaktadır. Banka Adı Faaliyet İzni Kaldırılarak İflas Kararı Verilen Bankalar Faaliyet İzninin Kaldırıldığı Tarih İflas Karar Tarihi Marmara Bank TYT Bank Impexbank Kıbrıs Kredi Bankası İmar Bankası Mevcut Durumu İflas masasına yapılan adet ve 16,4 milyon TL tutarındaki alacak kaydının 16,1 milyon TL'si ile yasal faizin 38,7 milyon TL si ödenmiştir. İflas masasına yapılan 942 adet ve 23 milyon TL tutarındaki alacak kaydının 13 milyon TL'lik kısmı ödenmiştir. Bankanın iflas masasına yapılan adet ve 40,3 milyon TL tutarındaki alacak kaydının 40,1 milyon TL si ile yasal faizin 20,3 milyon TL lik kısmı ödenmiştir. İflas masasına yapılan 13 adet ve 404 bin TL tutarındaki alacak kaydının 11 adedi kabul edilmiş olup Fona 238 bin TL geri ödeme yapılmıştır. İflas masasına adet alacak kaydı yaptırılmış ve 21,1 milyar TL tutarında alacak kabul edilmiştir. Birinci ve ikinci sıra cetvelinde toplam Fon alacağı 1 13,1 milyar TL, Vergi Daireleri nin alacağı 2 6,7 milyar TL ve Hazine Müsteşarlığı alacağı 928 milyon TL olup muvakkat pay cetveli kapsamında birinci sırada 214 kişiye 3 1,3 milyon TL ödeme yapılmıştır. Tablo 8: Faaliyet izni kaldırılarak haklarında iflas kararı verilen bankalar 1 Fon alacağı; Fon tarafından ödenen toplam mevduat, zamanaşımına uğrayan mevduat ve sigorta prim farkları ile iflas tarihine kadar olan yasal faizler toplamından oluşmaktadır. Alacaklılar birinci ve ikinci sıra cetvelinde kabul edilen Fon alacağından ipotek ve ticari işletme rehinleri bedeli olan 142,6 milyon TL mahsup edilmiştir. 2 T.C. Maliye Bakanlığı nın (Vergi Daireleri) alacaklılar 1. ve 2. sıra cetvelinde kabul edilen toplam alacağından 1,2 milyar TL mahsup edilmiştir. 3 Muvakkat pay cetveli kapsamında birinci sırada yapılan ödemelerden yasal kesintiler mahsup edilmiştir. 44

49 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 İflas masaları tarafından müflis bankaların varlıkları, kredileri ve hukuki ihtilaflarına ilişkin olarak yürütülen çözümleme faaliyetlerinin tarihi itibarıyla durumu Ek 3 te yer almaktadır. Faaliyet izni kaldırılan bankalardaki sigortalı mevduat ile ilgili olarak Fon tarafından yapılan ödemeler ile söz konusu banka iflas masaları tarafından Fona ödenen tutarlar ve sigortalı mevduat ödemelerine ilişkin kalan Fon alacağı tutarları Tablo 9 da gösterilmektedir. Banka Adı Sigortalı Mevduat Ödemeleri Kapsamında Aktarılan Kaynaklar ve İflas Masaları Tarafından Yapılan Geri Ödemeler ( tarihi itibarıyla) (TL) Fon Tarafından Aktarılan Kaynak İflas Masaları Tarafından Fona Ödenen Anapara İflas Masaları Tarafından Fona Ödenen Faiz Kalan Fon Alacağı (Anapara) Marmara Bank TYT Bank Impexbank Kıbrıs Kredi Bankası İmar Bankası Toplam Tablo 9: İflas masalarına aktarılan kaynaklar ve alacaklar 1 Söz konusu tutara ödenen gelir vergisi tutarı dahil edilmiş olup Fondan yapılan toplam kaynak çıkışını ifade etmektedir. 2 Söz konusu tutar; ipotek ve ticari işletme rehini bedellerinin Fon alacağına mahsup edilen kısmıdır. İmar Bankası bünyesinde, karşılığında DİBS bulunmamasına rağmen ikincil piyasada DİBS satışı adı altında toplanan tutarların ödenmesine ilişkin 5667 sayılı Kanun tarih ve sayılı Resmi Gazete de, bu Kanun a istinaden çıkarılan tarih ve 2007/12398 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ise tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan Kanun ve Bakanlar Kurulu Kararı hükümleri çerçevesinde söz konusu tutarların hak sahiplerine ödenmesi görevi Fona verilmiştir. İmar Bankası nezdinde toplam yatırımcının hesapta adet işlemi bulunmakta olup, işlem tutarları toplamı 728 milyon TL dir. Hak sahiplerinin tamamının başvurması halinde 2007/12398 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı nın 4 üncü maddesinin 6 numaralı fıkrasına konu olabilecek işlem tutarı (anapara+faiz) maksimum 970 milyon TL olacaktır. Bu kapsamda ödemelere tarihinde başlanmıştır tarihine kadar 32 etapta yapılan ödemelere ilişkin bilgiler Tablo 10 da yer almaktadır. İmar Bankası DİBS Ödemeleri ( tarihi itibarıyla) (TL) İşlem Tutarı Net Faiz Gelir Vergisi Toplam Kaynak Çıkışı 2007 Yılı Yılı Yılı Yılı Toplam Tablo 10: İmar Bankası DİBS ödemeleri 45

50 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 4. Fona Devredilen Bankalar Türk bankacılık sisteminde temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona devredilen 20 bankaya ilişkin bilgiler Şekil 14 te yer almaktadır. Birleşik Fon Bankası A.Ş. ve Tasfiye Halinde Türk Ticaret Bankası A.Ş. tüzel kişilikleri altında geri kazanım çalışmaları devam etmektedir. Birleşik Fon Bankası: Fon Yönetim Kurulunun tarihli Kararı gereğince faaliyetlerini Fon bünyesinde küçülerek devam ettirmekte olup esasen bir çözümleme fonksiyonu ifa etmektedir. Bu amaçla Banka, likidasyonunun artırılmasına yönelik faaliyetlerini 2010 yılı içerisinde de sürdürmüştür. Bankanın 2009 yılsonu itibarıyla 807 milyon TL olan aktif büyüklüğü 2010 yılında % 2 oranında azalış ile 791 milyon TL ye, 633 milyon TL olan özkaynakları (kar dahil) % 8,3 oranında azalış ile 580 milyon TL ye düşmüştür ve 2010 yılı karı 2 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu azalışlarda bankanın kredi ve diğer alacakları için değer düşüş karşılığı ayırması da etkili olmuştur. Banka tarafından tarihi itibarıyla tespit edilen bin TL tutarındaki kaynak fazlası tarihinde Fon hesaplarına aktarılmıştır. Söz konusu kaynak çekilişi ile Bankanın bilanço hacminde sağlanan azalış, Bankanın küçülme stratejisi üzerinde olumlu etki yaratmıştır. Türkbank: Bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni BDDK tarafından kaldırılan Tasfiye Halinde Türk Ticaret Bankası A.Ş. nin fiilen 2003 yılında başlayan fiziki tasfiyesi, hukuki problemi olan hesaplar haricinde tamamlanmıştır. Bu kapsamda, Bankaya tarihinde kullandırılan bin TL tutarındaki sermaye benzeri kredi Fon Kurulunun tarihli Kararı gereğince blokeli hesaplarda tutulmak üzere Fon hesaplarına iade edilmiş ve bu tutar, Bankanın tasfiye sürecinde karşı karşıya olduğu en büyük hukuki risk olan aktüerya açığı davası sonuçlanıncaya kadar Banka bilançosunun Diğer Aktifler hesabında izlenmeye başlanmıştır. Bankanın 2009 yılsonu itibarıyla 446 milyon TL olan aktif büyüklüğü 2010 yılında % 7,5 oranında artışla 479 milyon TL ye, 198 milyon TL olan özkaynakları (kar dahil) ise % 16,4 oranında artışla 231 milyon TL ye yükselmiş olup tarihi itibarıyla likit değerleri 111 milyon TL, 2010 yılı karı ise 35 milyon TL dir. 46

51 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Egebank ( ) Yurtbank ( ) Yaşarbank ( ) Birleşik Sümerbank Satış Oyak Bank A.Ş. Bank Kapital ( ) Ulusalbank ( ) Toprakbank ( ) Sümerbank ( ) Bayındırbank ( ) İnterbank ( ) Esbank ( ) Etibank ( ) Birleşik Etibank İktisat Bankası ( ) Kentbank ( ) Birleşik Fon Bankası EGS Bank ( ) Pamukbank ( ) Devir T. Halk Bankası A.Ş. Bank Ekspres ( ) Satış Tekfenbank A.Ş. Demirbank ( ) Satış HSBC Bank Plc. Sitebank ( ) Satış Novabank SA Tarişbank ( ) Satış Denizbank A.Ş. Türk Ticaret Bankası ( ) Tasfiye Kararı Tasfiye Halinde Türk Ticaret Bankası A.Ş. Şekil 14: Temettü hariç ortaklık hakları Fona devredilen bankalar * 1997 yılında; Türk Ticaret Bankası, 1998 yılında; Bank Ekspres, 1999 yılında; Egebank, Yurtbank, Yaşarbank, Sümerbank, İnterbank ve Esbank, 2000 yılında; Bank Kapital, Etibank ve Demirbank, 2001 yılında; Ulusalbank, Sitebank, Tarişbank, Toprakbank, Bayındırbank, Kentbank, EGS Bank ve İktisat Bankası, 2002 yılında; Pamukbank Fona devrolmuştur. 47

52 Yıllık tahsilat tutarları Kümülatif Tahsilat Tutarı Yıllık Faaliyet Raporu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Geri Kazanım Faaliyetleri Bankacılık Kanunu nun ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun un Fona tanımış olduğu yetkiler çerçevesinde yapılan takipler sonucunda kamu alacağının etkin bir şekilde tahsilinde çok önemli mesafeler kaydedilmiştir. Fonun tarihi itibarıyla çözümleme gelirlerinden sağladığı toplam tahsilat tutarı milyon USD ye ulaşmıştır. Bu tahsilat tutarının milyon USD lik kısmı 2010 yılında gerçekleşmiştir. Fonun bankalara aktarmış olduğu kaynakların geri kazanımını sağlamak üzere çözümleme faaliyetlerinden elde edilen tahsilatlar yıllar itibarıyla Grafik 9 da gösterilmektedir Çözümleme Gelirlerinin Yıllara Göre Dağılımı (milyon USD) Yıllık Tahsilat Tutarları Kümülatif Tahsilat Tutarı Grafik 9: Çözümleme gelirlerinin yıllara göre dağılımı 2010 yılında sağlanan çözümleme faaliyet gelirlerinin 682 milyon USD si takipli alacaklardan, 8 milyon USD si gayrimenkul ve menkullerden, 266 milyon USD si Fon bünyesindeki bankalardan, 6 milyon USD si ise iştiraklerden sağlanan tahsilatlardan oluşmaktadır. Ayrıca Fon, çözümleme faaliyet rezervinin değerlemesinden 2010 yılında 39 milyon USD finansal gelir elde etmiştir. Söz konusu tahsilatlara ilişkin bilgiler Tablo 11 de yer almaktadır. Çözümleme Gelirlerinin Dağılımı (milyon USD) İtibarıyla Kümülatif 2010 Yılı İtibarıyla Kümülatif Çözümleme Faaliyet Gelirleri (Brüt) Takipli Alacaklardan Yapılan Tahsilatlar İştiraklerden Yapılan Tahsilatlar Gayrimenkul ve Menkullerden Yapılan Tahsilatlar Fon Bünyesindeki Bankalardan Yapılan Tahsilatlar Tasfiyedeki Banka ve İştiraklerden Yapılan Tahsilatlar Finansal Gelirler Toplam Tablo 11: Çözümleme gelirlerinin dağılımı 1 Tabloda yer alan rakamlar TMSF nin nakit olarak gerçekleştirdiği işlemler esas alınarak hesaplanmıştır. 2 Çözümleme gelirlerinde brüt tahsilat rakamları dikkate alınmıştır. Tahsilatlardan yapılan iade, ödeme vb. işlemler tutarlardan düşülmemiştir. 48

53 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Fonun Takipli Alacaklarının Tahsiline İlişkin Faaliyetler Fon, Bankacılık Kanunu nun kendisine vermiş olduğu yetkiler çerçevesinde; faaliyet izni kaldırılan veya temettü hariç ortaklık hakları kendisine devredilen bankaların kaynaklarının istismar edilmesinden ve sigortaya tabi mevduat ve katılım fonunun eksik beyan edilmesinden doğan alacaklar ile temlik almış olduğu alacaklar ve diğer alacakları sebebiyle takip ve tahsil işlemlerini yürütmektedir. Fon alacaklarının takip ve tahsiline ilişkin esas ve usuller tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Alacaklarının Takip ve Tahsiline İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Fon, kendisine devredilen bankaların çözümlenmesi kapsamında söz konusu bankalardan ve diğer yollarla 2010 yılı sonu itibarıyla toplam adet ve 8,8 milyar TL tutarında alacak dosyası devir ve temlik almıştır. Devir ve temlik alınan alacak dosyalarının 102 adet ve 343 bin TL lik kısmı 2010 yılına aittir. Fonun söz konusu takipli alacakları ile ilgili olarak 2010 yılı içerisinde sağlanan net tahsilat tutarı (tahsilatlardan yapılan iadeler düşüldükten sonra) 676,06 milyon USD nakdi, 0,36 milyon USD ayni olmak üzere toplam 676,42 milyon USD olup, borçlu bazındaki detaylı bilgi Tablo 12 de yer almaktadır. Fonun Takipli Alacaklarından 2010 Yılında Yapılan Net Tahsilatlar(milyon USD) 1 Nakdi Tahsilat Ayni Tahsilat Toplam Banka Hakim Ortaklarından 577,66 0,36 578,02 Kurumsal Alacak Dosyalarından 32,50-32,50 Bireysel Alacak Dosyalarından 1,95-1,95 Diğer 2 63,95-63,95 Toplam 676,06 0,36 676,42 Tablo12: Fonun takipli alacaklarından 2010 yılında yapılan tahsilatlar 1 Tabloda yer alan tutarların hesaplanmasında net tahsilat rakamları dikkate alınmıştır. Tahsilatlardan yapılan iade, ödeme vb. işlemlerden kaynaklanan tutarlar tahsilatlardan düşülmüştür sayılı Kanun ve Ticari ve İktisadi Bütünlük kapsamında yapılan satışlar neticesinde ve diğer yollarla Fon hesaplarına yatırılan ancak hukuki süreçlerin kesinleşmesini müteakip ilgili gruplara aktarılması ve/veya diğer üçüncü şahıs, kamu kurum ve alacaklılarına ödenmesi muhtemel tahsilatlardan oluşmaktadır Banka Hakim Ortaklarına İlişkin Alacaklar Fon, devralmış olduğu hakim ortak alacakları ile hakim ortaklardan banka kaynaklarının istismar edilmesinden kaynaklanan alacaklarını 2004 ve 6183 sayılı Kanunlar çerçevesinde takipler yapılması, söz konusu hakim ortaklar ile protokoller veya FYYS'ler imzalanması ve bankacılık mevzuatının Fona vermiş olduğu diğer yetkilerin kullanılması gibi yollarla tahsil etmektedir. Fon, banka hakim ortakları ile borç tutarı ve geri ödeme şartları üzerinde anlaşmalar yapmakta ve kamu alacağının azami düzeyde tahsilini teminen önemli gelişmeler kaydetmektedir. Bu çerçevede Fonun alacak ilişkisi içerisinde bulunduğu banka hakim ortakları ile imzalanan protokollerin bir kısmı ödenmek suretiyle kapanmaktadır. Hakim ortakların yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde ise temerrüde ilişkin yasal yetkiler kullanılmaktadır tarihi itibarıyla banka hakim ortaklarından elde edilen net tahsilat tutarları Tablo 13 te yer almaktadır. 49

54 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Banka Adı Banka Hakim Ortaklarından Sağlanan Net Tahsilatlar Hakim Ortak Grubu 2010 Yılı Net Tahsilat Tutarı (milyon USD) İtibarıyla Toplam Sitebank Sürmeli Grubu - 9,59 Yaşarbank Yaşar Grubu - 270,69 Kentbank Süzer Grubu - 188,16 Demirbank Cıngıllı Grubu - 103,43 Sümerbank Garipoğlu Grubu 230,22 355,16 Pamukbank Çukurova Grubu 28, ,79 Bank Kapital Ceylan Grubu 2,55 56,71 EGS Bank EGS Grubu 10,30 45,23 TYT Bank 2 Lapis Grubu 0,13 2,97 Yurtbank 3 Balkaner Grubu 6,66 132,04 Etibank 4 Medya Grubu 1,37 278,14 Esbank 3 Zeytinoğlu Grubu 5,39 83,54 İnterbank 3 Çağlar Grubu 271,05 515,67 Bayındırbank 5 Bayındır Grubu 12,80 39,29 Toprakbank 3-6 Toprak Grubu 0,19 253,51 Bank Ekspres Korkmaz Yiğit Grubu 2,68 47,43 İktisat Bankası 3 Erol Aksoy Grubu 0,53 162,94 İmar Bankası 7 Uzan Grubu 1,81 781,79 Egebank Demirel Grubu 0,33 127,81 Türkbank 8 TTB Munzam Vakfı 3,05 6,71 Tarişbank 8 Pamuk, Zeytin, Üzüm, İncir Tarım Satış Kooperatifleri - - Birlikleri Toplam 578, ,60 Tablo 13: Banka hakim ortaklarından sağlanan net tahsilatlar 1 Tahsilat tutarları; gruplardan yapılan ayni ve nakdi tahsilatları ifade etmektedir. Tahsilatlardan yapılan iadeler tutarlardan düşülmüştür. 2 Lapis Grubundan sağlanan tahsilatın tabloda gösterilen tutar dışında kalan 0,61 milyon USD lik kısmı iflas masası paylaşımına göre dağıtılacağından tevzi edilecek hesaplarda tutulmaktadır. 3 Grup şirketlerine yasal yükümlülüklerinin yerine getirilmesi amacıyla Fon tarafından kullandırılan kaynak tutarları toplam tahsilat rakamlarından düşülmüştür (Balkaner Grubu 15,02 milyon USD, Zeytinoğlu Grubu 9,59 milyon USD, Çağlar Grubu 17,27 milyon USD, Toprak Grubu 65,51 milyon USD ve Erol Aksoy Grubu 1,85 milyon USD) tarihinde ihale edilen ATV-Sabah Ticari ve İktisadi Bütünlüğü nün satış bedeli olan 1,1 milyar USD, sıra cetveline itiraz davaları devam ettiğinden bloke hesaplarda izlenmektedir. Satış bedelinden Fona isabet edecek tutar Grubun tahsilat tutarlarına dahil edilmemiştir. 5 Grup firmalarına ait varlıklardan oluşturulan ve tarihinde ihale edilen Sagra Ticari ve İktisadi Bütünlüğü nün satış bedeli olan 77,05 milyon USD, ihalenin feshi ve sıra cetveline itiraz davaları devam ettiğinden bloke hesaplarda izlenmekte olup Gruptan sağlanan tahsilat tutarına dahil edilmemiştir. 6 Toprak Grubu ile ilgili olarak tahsil edilen ancak hukuki süreç ve sıra cetveli çalışmaları devam ettiğinden Grubun borcundan henüz mahsup edilmeyen tutar itibarıyla 133,82 milyon USD dir. Türkiye İş Bankası A.Ş.'nin Toprak Grubu şirketlerinden olan alacakları, alacakların teminatını oluşturan gayrimenkullere ilişkin satış işlemlerinin yapılabilmesini teminen tarihinde 153 milyon USD bedelle Fon tarafından temlik alınmıştır. Söz konusu temlik bedeli (anapara+faiz) Gruptan yapılan toplam tahsilat tutarından mahsup edilmiştir. 7 Uzan Grubuna ilişkin olarak yürütülen takip ve satışlar neticesinde sağlanan brüt tahsilat tutarı 6,95 milyar USD olup bu tutarın 6,17 milyar USD lik kısmı üçüncü şahıslar ile kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılmış veya aktarılacaktır. Tabloda bakiye tutara yer verilmiştir. 8 Türk Ticaret Bankası ve Tarişbank hakim ortaklarının Fon tarafından temlik alınmış herhangi bir nakit borcu bulunmamaktadır. Tarişbank ın gayrinakdi riskleri ile Türk Ticaret Bankası nın iştiraklerinden kaynaklanan alacakların takibi ise devam etmektedir. 50

55 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Söz konusu hakim ortak grupları ile ilgili olarak 2010 yılı içerisinde yaşanan önemli gelişmeler ve mevcut durum aşağıda sıralanmıştır: Sitebank: Sürmeli Grubu ile imzalanan protokol ve peşin tahsilatlar çerçevesinde Gruptan olan Fon alacakları 2005 yılında tasfiye edilmiştir. Yaşarbank: Yaşar Grubunun protokole konu nakit borcu, 2006 yılında nakden ve defaten tahsil edilerek kapatılmıştır. Grubun gayri nakdi risklerinin izlenmesine devam edilmektedir. Kentbank: Süzer Grubunun protokol kapsamındaki borcu 2007 yılında nakden ve defaten ödenmek suretiyle tasfiye edilmiştir. Demirbank: Cıngıllı Grubunun Fona olan nakit borçları protokol kapsamında yapılan tahsilatlar neticesinde 2007 yılında tasfiye edilmiştir. Sümerbank: Fonun Garipoğlu Grubundan olan alacakları 2010 yılı içerisinde imzalanan iki ek protokol kapsamında tahsil edilmiştir. Grubun Fona olan borçlarının tahsilini takiben hisseleri Fon adına tescil edilen veya temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimleri Fona devredilen Grup şirketleri iade edilmiştir. Gruptan 2010 yılında 230,22 milyon USD tahsil edilmiş olup tarihi itibarıyla sağlanan toplam tahsilat 355,16 milyon USD ye ulaşmıştır. Pamukbank: tarihli Ana Sözleşmeye bağlı olarak tarihinde imzalanan Ek Sözleşme ile yeniden yapılandırılarak ödeme planına bağlanan Çukurova Grubu firmalarının nakit borçları kapatılmıştır. Çözümü mahkeme sonucuna bırakılmış olan borçların Fona ödenmesi ile diğer sorunların çözüme kavuşturulması hususlarını içeren ve ana sözleşmeye bağlı olarak tarihinde imzalanan ek protokol ile İnterbank ın Nergis Grubuna satışı sırasında Çukurova Grubu firmalarına edindirilen 249 milyon USD tutarındaki banka kaynağının tahsili amacıyla Çukurova Grubu ile tarihinde imzalanan protokol halen yürürlükte olup bu protokoller kapsamındaki yükümlülükler zamanında yerine getirilmektedir. Gruptan 2010 yılında 28,96 milyon USD tahsilat sağlanmış olup tarihi itibarıyla toplam tahsilat tutarı 2,21 milyar USD dir. Bank Kapital: Ceylan Grubu ile TMSF ve alacaklı diğer kuruluşlar arasında tarihinde imzalanan FYYS nin yürürlüğü devam etmektedir. Grup ile ödeme planına yönelik Ek FYYS-9 un imzalanmasına ilişkin çalışmalar devam etmektedir yılı içerisinde hakim ortak ve bağlantılı firmalardan 2,55 milyon USD tahsil edilmiş olup, toplam tahsilat 56,71 milyon USD dir. EGS Bank: tarihinde EGS Grubu kanuni temsilcilerinin oluşturduğu Denizli-İzmir Giyim Sanayicileri Dış Ticaret A.Ş. ile Fon arasında imzalanan protokol kapsamında bugüne kadar 74 adet taahhütname düzenlenmiş olup söz konusu taahhütnameler ile EGS Bank eski Yönetim Kurulu Üyeleri, kanuni temsilcileri ve bağlantılı firmalardan olan Fon alacaklarının tahsil ve takibine yönelik işlemlere devam edilmektedir. EGS Grubu borçlularından 10,30 milyon USD si 2010 yılında olmak üzere tarihi itibarıyla toplam 45,23 milyon USD tahsilat sağlanmıştır. 51

56 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu TYT Bank: Fon alacağının tahsiline yönelik olarak TYT Bank eski hakim ortağı Lapis Grubu ile 2007 yılında imzalanan protokoller kapsamında işlemlere devam edilmektedir. Gruptan 2010 yılı içerisinde, 132,6 bin USD tahsil edilmiş olup tarihi itibarıyla toplam tahsilat 2,97 milyon USD dir. Yurtbank: Balkaner Grubu ile tarihinde imzalanan protokolün revize edilmesi hususunda Grupla görüşmelere devam edilmektedir. Diğer borçlulardan Grup Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile tarihinde imzalanan protokol çerçevesinde ise 3,6 milyon USD tahsilat sağlanarak borç kapatılmıştır. Balkaner Grubundan olan alacaklara ilişkin olarak 2010 yılında mevcut protokoller kapsamında 6,66 milyon USD tahsilat sağlanmış olup tarihi itibarıyla toplam tahsilat tutarı 132,04 milyon USD ye ulaşmıştır. Etibank: Fonun Medya Grubundan olan alacaklarının tahsilini teminen çalışmalar devam etmektedir. Gruptan 1,37 milyon USD lik kısmı 2010 yılında olmak üzere toplam 278,14 milyon USD tahsilat sağlanmıştır. Medya Grubunun sorumlu tutulduğu bazı borç kalemlerine ilişkin olarak tahsil edilen 33,85 milyon USD lik tahsilat kurumsal alacak tahsilatları içinde izlenmektedir. Esbank: Zeytinoğlu Grubunun Fona olan borçlarının tasfiyesi amacıyla takip ve tahsil işlemlerine devam edilmektedir. Gruptan ve Fon iştiraklerinden 2010 yılında 5,39 milyon USD tahsil edilmiş olup tarihi itibarıyla toplam tahsilat tutarı 83,54 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. İnterbank: Çağlar Grubu ile protokolün yeniden yapılandırılmasına ilişkin görüşmeler tamamlanarak tarihinde 440,43 milyon USD tutarında protokol imzalanmış ve ödeme vadesi olarak belirlenmiştir. Gruptan olan alacaklara ilişkin olarak 2010 yılında 271,05 milyon USD tahsil edilmiş olup söz konusu tahsilatın 250 milyon USD lik kısmı Bis Enerji Elektrik Üretim A.Ş. nin Çağlar Grubuna ait olan ve tarihinde imzalanan hisse devir sözleşmesi ile Fona devredilen % 50 hissesinin satışından sağlanmıştır. Bankanın Fona devir tarihinden tarihine kadar Gruptan sağlanan toplam tahsilat 515,67 milyon USD dir. Bayındırbank: Bayındır Grubu ile Fon ve diğer alacaklı 16 banka ve finans kuruluşu arasında tarihinde imzalanan FYYS sorunlu hale gelmiş olup Grup hakkında temerrüt işlemlerine geçilmesine ilişkin süreç devam etmektedir. Bayındır Grubu ile ilişkili firmalar arasında yer alan Doğal Enerji Yatırım İşletme ve Ticaret Ltd. Şti. den 2010 yılı içerisinde protokol kapsamında 3,33 milyon USD ve Taciroğlu Grubundan 1,67 milyon USD tahsil edilerek borç tasfiye edilmiştir. Yine ilişkili firmalardan Asmek Asfalt A.Ş. ve Betosan İnşaat A.Ş. firmalarının kanuni temsilcileri ile Bayındır İnşaat A.Ş. nin kredi kefili Bayek Tedavi Hizmetleri A.Ş. ve Aspen Turizm A.Ş. firmaları hakkında yasal takibe başlanmış; ancak uzlaşma yolu ile Asmek A.Ş. ve Betosan A.Ş. kanuni temsilcilerinden toplam 2,48 milyon USD, Bayek A.Ş. den toplam 3,05 milyon USD tahsil edilerek borçları tasfiye 52

57 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 edilmiştir. Ayrıca Bayındır İnşaat A.Ş. nin kredi kefillerinden toplam 2,25 milyon USD tahsilat sağlanmıştır. Diğer yandan, Sagra Gıda Sanayi A.Ş. nin Ordu da bulunan taşınmaz hissesi üzerinde bulunan Fon haczi söz konusu taşınmazın kamulaştırılması nedeniyle kaldırılmış ve bu doğrultuda kamulaştırma bedeli olarak 16,6 bin USD tahsil edilmiştir yılında Bayındır Grubuyla bağlantılı firmalardan toplam 12,8 milyon USD tahsilat sağlanmış olup itibarıyla Gruptan sağlanan toplam tahsilat tutarı 39,29 milyon USD ye ulaşmıştır. Toprakbank: Toprak Grubu ile imzalanan ek protokole ilişkin bazı edimlerin yerine getirilmemesi sebebiyle temerrüt hali oluşmuş olup Gruba dahil gerçek ve tüzel kişiler hakkında başlatılan takip işlemlerine devam edilmektedir. Gruba ait Toprak Center olarak adlandırılan taşınmaz tarihinde 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gerçekleştirilen ihalede 71,7 milyon TL (47,8 milyon USD) bedelle alacağa mahsuben Fon tarafından satın alınmıştır. Söz konusu satışa ilişkin ihalenin feshi davası açılması sebebiyle gayrimenkulün Fon adına tescil işlemi gerçekleştirilememiştir. Ayrıca, Toprak Kağıt Sanayi A.Ş. nin D Mermer A.Ş. deki hisseleri tarihinde 2,5 milyon USD bedelle üçüncü şahıslara ihale edilmiştir. Bankanın Fona devir tarihinden tarihine kadar Gruptan sağlanan toplam tahsilat tutarı 253,51 milyon USD olup söz konusu tutarın 190 bin USD lik kısmı 2010 yılı içerisinde tahsil edilmiştir. Bank Ekspres: Korkmaz Yiğit Grubundan olan Fon alacaklarının takip ve tahsil işlemlerine devam edilmektedir. Bu kapsamda 2010 yılında 363 bin USD tutarında ayni, 2,32 milyon tutarında nakdi olmak üzere toplam 2,68 milyon USD tahsilat sağlanmıştır. Bankanın Fona devir tarihinden tarihine kadar yapılan toplam tahsilat tutarı 47,43 milyon USD dir. İktisat Bankası: Erol Aksoy Grubundan olan Fon alacaklarının takip ve tahsil işlemlerine devam edilmiş olup bu kapsamda kanuni temsilcilerden 4 adedinin ödeme teklifi kabul edilmiştir. Gruptan 529 bin USD lik kısmı 2010 yılında olmak üzere tarihi itibarıyla sağlanan toplam tahsilat tutarı 162,94 milyon USD dir. İmar Bankası: 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca haczedilen mal, hak ve varlıkların 6183 sayılı Kanun hükümleri ile Mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu nun 5354 sayılı Kanun ile değişik 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde takip ve tahsilat işlemlerine devam edilmiştir. Gruptan 2010 yılında 1,81 milyon USD tahsilat sağlanmış olup tarihi itibarıyla sağlanan toplam tahsilat 6,95 milyar USD dir. Söz konusu tutarın 6,17 milyar USD lik kısmı üçüncü şahıslar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ödenmiş veya ödenecek, kalan 781,79 milyon USD lik kısım ise hakim ortakların Fona olan borcundan düşülmüştür. 53

58 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Egebank: Demirel Grubundan olan Fon alacaklarının takip ve tahsil işlemlerine devam edilmektedir. Gruptan 2010 yılında 334 bin USD tahsilat sağlanmış olup aynı dönemde sağlanan 1,75 milyon USD lik tahsilat hukuki süreçler kesinleşmediğinden tevzi edilecek hesaplarda tutulmaktadır. Bankanın Fona devir tarihinden tarihine kadar Demirel Grubundan sağlanan toplam tahsilat tutarı 127,81 milyon USD dir. Tasfiye Halinde Türk Ticaret Bankası: Türkbank iştiraklerinden devir ve temlik alınan borçların tasfiyesine ilişkin olarak 2010 yılında 3,05 milyon USD tahsilat sağlanmış olup tarihi itibarıyla toplam tahsilat tutarı 6,71 milyon USD dir Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan İşlemler Kamu idarelerine, kanun kapsamında yer alan alacaklarının tahsili açısından, tahsil sürecini hızlandırıcı ve etkinleştirici bir takım yetkiler tanıyan 6183 sayılı Kanunu uygulama yetkisi, mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu nun 15 inci maddesi ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu nun 132 nci maddesi ile Fona da tanınmıştır. Bu kapsamda 2010 yılında Garipoğlu, Zeytinoğlu, Medya, Demirel, Korkmaz Yiğit, Toprak, Balkaner, Bayındır, EGS ve Erol Aksoy Gruplarının, bu gruplarla ilişkili gerçek ve tüzel kişilerin, bu gruplara ait şirketlerin kanuni temsilcilerinin tespit edilen varlıkları haczedilerek satışı yoluna gidilmiş, ihale bedellerine ilişkin olarak sıra cetvelleri hazırlanmış ve kesinleşen sıra cetvellerine istinaden tahsilat paylaşımları yapılmış, mülga 4389 sayılı Kanun un 15/7-b maddesi kapsamında işlemlere başvurulmuş, ödemede bulunan borçluların varlıkları üzerindeki hacizler ise fekkedilmiştir yılında 6183 sayılı Kanun kapsamında satışı gerçekleştirilen gayrimenkul ve menkullere ilişkin bilgiler sırasıyla Tablo 14 ve Tablo 15 te verilmiştir: 6183 Sayılı Kanun Kapsamında Satışı Gerçekleştirilen Gayrimenkuller Hakim Ortak Grubu Adedi Muhammen Bedeli (TL) Satış Bedeli (TL) Erol Aksoy Grubu Demirel Grubu Garipoğlu Grubu Medya Grubu Toprak Grubu Zeytinoğlu Grubu Diğer Kurumsal Alacaklar Toplam Tablo 14: 6183 sayılı Kanun kapsamında 2010 yılında satışı gerçekleştirilen gayrimenkuller 54

59 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Hakim Ortak Grubu Aksoy Grubu 6183 Sayılı Kanun Kapsamında Satışı Gerçekleştirilen Menkuller Adedi Muhammen Bedeli (TL) Satış Bedeli (TL) Cinsi Tablo Araç Muhtelif Balkaner Grubu Araç Medya Grubu Araç EGS Grubu Araç Garipoğlu Grubu Araç Uzan Grubu Tablo Muhtelif Zeytinoğlu Grubu Araç Kurumsal Alacaklar Araç Diğer Takı Malzemesi Toplam Tablo 15: 6183 sayılı Kanun kapsamında satışı gerçekleştirilen menkuller 6.3. Kurumsal ve Bireysel Alacaklar Ocak-Aralık 2010 döneminde Fon nezdinde kurumsal kredi alacakları ile ilgili olarak 23 adet yeni protokol imzalanmış ve protokol kapsamında izlenen 32 adet grup dosyası tahsil ve tasfiye edilmiştir. Halen toplam 4,54 milyon USD tutarında 3 adet borç geri ödeme sözleşmesi takip edilmektedir. RCT Varlık Yönetim A.Ş. ye İkinci Alacak Satış İhalesi kapsamında fiziki devir, teslim ve alacak temlik işlemleri gerçekleştirilen alacak dosyaları ile ilgili olarak ise Ocak-Aralık 2010 döneminde 71 adet grup firmasının riski, yapılan tahsilatlar neticesinde tasfiye edilmiştir yılında Fon nezdinde takip edilen kurumsal kredi alacakları ile ilgili olarak toplam 16,56 milyon USD, RCT Varlık Yönetim A.Ş. ye İkinci Alacak Satış İhalesi kapsamında fiziki devir, teslim ve alacak temlik işlemleri gerçekleştirilen alacak dosyaları ile ilgili olarak ise 15,94 milyon USD olmak üzere toplam 32,50 milyon USD tutarında tahsilat gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, 724 adet kurumsal alacak dosyası ile ilgili olarak tahsil ve tasfiye işlemleri devam etmektedir. Gayrinakdi kredilerin mektup adedi ve mektup risklerinin azaltılması ve teminat mektubu komisyonu tahsilatlarının sağlanması ve 6183 sayılı Kanun kapsamında haciz uygulanan menkul ve gayrimenkullerin satışının hızlandırılmasına yönelik çalışmalara ise devam edilmektedir. Söz konusu dönemde bireysel kredi alacaklarından sağlanan toplam tahsilat tutarı 1,95 milyon USD olup dönem içerisinde adet dosyaya ilişkin alacağın sona ermesi ile birlikte tasfiye edilen dosya adedi toplam adede ulaşmıştır Ticari ve İktisadi Bütünlükler Fon, Bankacılık Kanunu çerçevesinde ve 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca haczettiği gerçek ve tüzel kişilere ait mal, hak ve varlıkların tamamını veya bir kısmını ticari ve iktisadi bütünlük oluşturmak suretiyle satabilmektedir. Böylece Fon, satışa konu olan ticari işletmelerin faaliyetlerini devam ettirmesini ve yüksek değerle alıcı bulmasını sağlamaktadır. Bankacılık Kanunu gereğince gerçek ve tüzel kişilere ait varlıkların ticari ve iktisadi bütünlük kapsamında veya ayrı ayrı cebri icra yoluyla satış bedellerinden, söz konusu kişilerin 55

60 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu devlete ve sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçları ile Hazine payı borçları ödendikten sonra kalan kısım kişilerin diğer kamu kurum ve kuruluşları ile üst kurullara olan borçlarına garameten taksim edilerek ödenmektedir. TMSF tarafından gerçekleştirilen ihale 2010 yılında satışı onaylanan ve satış süreci devam eden ticari ve iktisadi bütünlüklere ilişkin detaylı bilgiler sırasıyla Tablo 16 ve Tablo 17 de yer almaktadır. Adı Gala TV Hakim Ortak Grubu Aksoy Grubu 2010 Yılında Satışı Onaylanan Ticari ve İktisadi Bütünlükler İhale Tarihi Muhammen Bedeli İhale Bedeli USD USD Alıcının Unvanı Cpc Medya Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş. Akmaya Garipoğlu USD USD Dosu Maya Mayacılık A.Ş. Grubu Mey İçki Sanayi ve Ticaret Burgaz USD USD A.Ş. Toprak İzolasyon Toprak Grubu USD USD Kuşadası TL TL TMSF Tablo 16: Satışı onaylanan ticari ve iktisadi bütünlükler Knauf Insulation İzolasyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. 56

61 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Adı 2010 Yılında Satışa Sunulan ve Satış Süreci Devam Eden Ticari ve İktisadi Bütünlükler Hakim Ortak Grubu İhale Tarihi Muhammen Bedeli İhale Bedeli Mevcut Durumu Maxi TV Aksoy Grubu USD USD Radyo USD USD Rekabet Kurumu nezdindeki izin süreci tamamlanmış olup RTÜK nezdindeki izin işlemleri devam etmektedir. Toprak Karo Bozüyük Toprak Grubu USD USD Rekabet Kurumu nezdindeki izin süreci tamamlanan ihale tarihli Fon Kurulu Kararı ile onaylanmıştır. Danıştay 13. Daire Başkanlığının yürütmeyi durdurma kararı çerçevesinde Fon Kurulu, ilgili Fon Kurulu Kararlarına ilişkin yürütmenin durdurulmasına karar vermiştir. Türkçe TV USD USD Le Chic FM Medya Grubu USD USD Rekabet Kurumu nezdindeki izin süreci tamamlanmış olup RTÜK nezdindeki izin işlemleri devam etmektedir. Bursa TV/Bursa FM TL TL Tablo 17: Satış süreci devam eden ticari ve iktisadi bütünlükler 7. İştiraklere İlişkin Faaliyetler Fona devredilen bankalardan ve Fona borçlu gruplardan tarihi itibarıyla toplam 192 adet iştirak Fon portföyüne alınmıştır. Ayrıca Fon, Bankacılık Kanunu nun 143 üncü maddesinin verdiği yetki çerçevesinde 2007 yılında RCT Varlık Yönetim A.Ş. ye 1 oranında hisse ile iştirak etmiştir yılında alınan hisseler ile birlikte TMSF nin RCT Varlık Yönetim A.Ş. deki hisse oranı % 75,03 e ulaşmıştır. Fon portföyündeki 193 iştirakin itibarıyla durumu Grafik 10 da yer almaktadır. Halen Fon portföyünde 21 adet bağlı ortaklık ve 16 adet iştirak bulunmaktadır. 57

62 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu İştiraklerin İtibarıyla Durumu (adet) Hisse Devri Gerçekleştirilen Sicilden terkin edilen Tasfiye edilen/halinde Mevcut Grafik 10: İştiraklerin itibarıyla durumu Fon tarafından devralınan iştiraklerden tarihi itibarıyla 127 adedi toplam 932 milyon USD bedelle satılmış ve hisse devirleri tamamlanmıştır yılında hisse devri tamamlanan 1 adet iştirake ilişkin bilgiler Tablo 18 de yer almaktadır Yılında Hisse Devri Gerçekleştirilen İştirakler İştirak Adı Alıcının Unvanı BİS Enerji Elektrik Üretim A.Ş. SGM Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Tablo 18: Hisse devri gerçekleştirilen iştirakler TMSF Hisse Oranı Toplam Satış Bedeli % USD Fon iştiraklerinden Multinet Kurumsal Hizmetler A.Ş. de Fonun sahip olduğu % 100 oranındaki hisse, Garipoğlu Grubunun Fona olan borçlarının tasfiyesine yönelik olarak Fon ile Garipoğlu Grubu arasında imzalanan tarihli protokole ek tarihli 3. ek protokol kapsamında yapılan tahsilatlara istinaden ilgili gruba devredilmiştir. Tasfiyesine ve sicilden terkin olunmasına karar verilen ve 2010 yılı içerisinde sicilden terkin işlemleri gerçekleştirilen iştiraklere ilişkin bilgiler Tablo 19 da yer almaktadır. İştirak Adı 2010 Yılında Sicilden Terkin Edilen İştirakler TMSF Hisse Oranı Terkin Tarihi Esçim Eskişehir Çimento Fabrikası T.A.Ş. % 89, Jamak Jant ve Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. % 85, Es-en Eskişehir Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş. % 99, Tablo 19: Sicilden terkin edilen iştirakler 2010 yılı içerisinde Müflis Marmara Bank A.Ş. nin %28,80 oranındaki hissesi Fon Kurulu nun tarihli Kararı kapsamında düzenlenen tarihli protokol gereği Fon tarafından devralınmıştır. Fon iştiraki kapsamına giren bankanın tasfiye işlemleri sürdürülmektedir. 58

63 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Gayrimenkul ve Menkullere İlişkin Faaliyetler 2010 yılında Fon alacaklarına mahsuben alınan gayrimenkuller neticesinde Fon portföyüne alınan gayrimenkul sayısı 175 adet artmıştır. Fon tarafından tarihi itibarıyla toplam devralınan gayrimenkul sayısı dir. Söz konusu gayrimenkullerin tarihi itibarıyla durumu Grafik 11 de yer almaktadır. Devralınan Gayrimenkullerin Tarihi İtibarıyla Durumu 533 adet adet Satılan Kalan Grafik 11: Devralınan gayrimenkullerin tarihi itibarıyla durumu tarihi itibarıyla Fon portföyüne alınan gayrimenkullerden adedi satılmıştır. Söz konusu satışların 55 adedi toplam bin TL bedelle 2010 yılında gerçekleşmiştir. Ayrıca 2010 yılında, Fon portföyünde bulunan menkullerden 1 adet kara taşıtı 77 bin TL bedelle, 85 adet tablo, antika ve resim 124 bin TL bedelle satılmıştır. 9. Fonun Taraf Olduğu Davalar TMSF nin taraf olduğu dava ve takipler genel olarak 5 ana grupta takip edilmektedir. Dava ve takiplere ilişkin genel bilgiler ile tarihi itibarıyla dava ve takiplerin durumları şu şekildedir: 9.1. Banka Hakim Ortakları / Yöneticileri ile İlgili Dava ve Takipler Fon tarafından, hisseleri Fona intikal eden bankaların eski hakim ortak ve yöneticileri aleyhine; Banka kaynaklarını bankanın emin şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek biçimde doğrudan veya dolaylı olarak kendi lehlerine kullanmaları nedeniyle açılmış olan iade ve tazmin davaları, Kanunun ve ana sözleşmenin kendilerine yüklediği görevleri yerine getirmeyerek, gerçeğe aykırı bilanço, kar ve zarar cetveli düzenleyerek ve bankacılık ilke ve teamüllerine aykırı davranışlarla usulsüz kredi kullandırarak bankayı zarara uğratmaları nedeniyle açılan mali sorumluluk davaları, Kanuna aykırı karar ve işlemleri ile bankanın Fona devrolmasına neden olmaları sebebiyle, bankaya verdikleri zararla sınırlı olarak açılmış bulunan şahsi iflas davaları, 59

64 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Hakim ortaklardan olan alacakların ve/veya hakim ortak dışı kurumsal kredi alacaklarının takip ve tahsili talebi ile İcra ve İflas Kanunu uyarınca yürütülen takiplere yapılan itirazların kaldırılması talebi ile açılan itirazın iptali davaları, Banka eski hakim ortakları ile yöneticileri aleyhine Türk Ceza Kanunu ve Bankalar Kanunu nun ilgili hükümleri çerçevesinde yapılan suç duyuruları üzerine açılan ceza davaları takip edilmektedir. Ayrıca, Fonun tesis ettiği işlemlere karşı söz konusu bankaların eski hakim ortak ve yöneticileri ile diğer ilgililer tarafından Fon aleyhine idari davalar açılmıştır. Dava ve icra takiplerinin tarihi itibarıyla durumu Tablo 20 ve Tablo 21 de yer almaktadır. Banka Hakim Ortakları / Yöneticileri ile İlgili Davalar Dava Sayısı Dava Tutarı (TL) 1 Fon Tarafından Açılan Davalar Fona Karşı Açılan Davalar Sayılı Kanun Çerçevesinde Açılan Davalar Ceza Davaları İtirazın İptali Davaları Toplam Tablo 20: Banka hakim ortakları/ yöneticileri ile ilgili davalar 1Davaya konu tutarlar olup fazlaya ilişkin saklı tutulan haklar ve faiz tutarları dahil edilmemiştir. Tutarların TL karşılıklarının hesaplanmasında tarihinde geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. Banka Hakim Ortakları / Yöneticileri ile İlgili İcra Takipleri Takip Sayısı Takip Tutarı (TL) 1 Fon Tarafından Açılan İcra Takipleri Fona Karşı Açılan İcra Takipleri Toplam Tablo 21: Banka hakim ortakları/yöneticileri ile ilgili icra takipleri 1 Takibe konu tutarlar olup fazlaya ilişkin saklı tutulan haklar ve faiz tutarları dahil edilmemiştir. Tutarların TL karşılıklarının hesaplanmasında tarihinde geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır Uluslararası Dava ve Takipler Fonun faaliyet alanı ile bağlantılı dava ve işlerle ilgili olarak; uluslararası düzeyde de dosya takibi yapılmakta olup, Fona borçlu hakim ortaklar ve diğer borçlular hakkında takip işlemleri yürütülmektedir tarihi itibarıyla takip edilen dosyalara ilişkin genel bilgiler ve önemli gelişmeler aşağıda belirtilmektedir: Fon tarafından takip edilen veya hukuki ve teknik destek sağlanan; Türkiye Cumhuriyeti aleyhine ICSID nezdinde devam eden 1 adet tahkim davası ile 13 adet Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde açılmış dava bulunmaktadır. ICSID nezdinde açılmış 1 adet davada ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde açılmış 13 adet davada Türkiye Cumhuriyeti ni temsil ve hukuki hizmet alımı görevi ilgili 60

65 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Bakanlıklara verilmiştir. Bu davalara ilişkin tüm bilgi ve belgelerin ivedilikle ilgili mercilere iletilmesi hususunda Fon tarafından gereken hassasiyet gösterilmekte ve her türlü hukuki ve teknik destek sağlanmaktadır. Daha önce Ürdün asıllı Hollanda vatandaşı Saba Fakes isimli şahıs tarafından tarihinde imzalanan Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı Arasında Yatırımların Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma kapsamında Telsim Mobil Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş. ye (Telsim) hissedar olduğu ve Telsim varlıklarının Fon tarafından Vodafone a satışı neticesinde zarara uğradığı iddiasıyla Türkiye Cumhuriyeti aleyhine Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü İçin Uluslararası Merkez'de (ICSID) 19 milyar USD tazminat talebiyle açılmış olan ve Fon tarafından takip edilen dava, tarihinde Türkiye Cumhuriyeti lehine sonuçlanmış ve karar kesinleşmiştir. Hakem heyeti, USD tutarındaki hakem heyeti masrafları ile ,49 USD tutarındaki avukatlık ücreti ve masrafların davacı tarafından Türkiye Cumhuriyeti ne ödenmesine karar vermiştir. Bu kararın Ürdün Mahkemelerinde tenfizi için Fon tarafından Ürdün Asliye Hukuk Mahkemesinde Türkiye Cumhuriyeti adına dava açılmıştır. Fon tarafından tarihinde Cayman Adaları Mahkemesine tek taraflı olarak güven (trust) hesapları üzerine kayyum atanması başvurusu yapılmış, tarihinde söz konusu başvuru reddedilmiştir. En üst temyiz merci olan Kraliyet Danışma Meclisine söz konusu red kararına ilişkin temyiz başvurusu yapılabilmesi için tarihinde Cayman Adaları Temyiz Mahkemesine başvuru yapılmış ve Mahkemenin tarihli Kararı ile Kraliyet Danışma Meclisine temyiz başvurusunda bulunulmasına izin verilmiştir. Söz konusu başvuruya ilişkin duruşma Kraliyet Danışma Meclisi nezdinde tarihlerinde gerçekleşmiş olup karar beklenmektedir tarihi itibarıyla TMSF tarafından takibi yapılan veya koordinasyonu sağlanan uluslararası dava ve takiplere ilişkin bilgiler Tablo 22 de yer almaktadır. Uluslararası Dava ve Takipler Fon / Yönetimi Devralınan Şirketler Tarafından Açılan Dava/Takip Sayısı Dava/Takip Tutarı (USD) Fon / T.C. Aleyhine Açılan Toplam Tablo 22: Uluslararası dava ve takipler 1 Takibe konu tutarlar olup fazlaya ilişkin saklı tutulan haklar ve faiz tutarları dahil edilmemiştir. Tutarların TL karşılıklarının hesaplanmasında tarihinde geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır Kurumsal Kredilerle İlgili Dava ve Takipler Genel kredi sözleşmesine istinaden kullandırılmış ve TMSF tarafından devir ve temlik alınmış ticari kredilerden kaynaklanan ve 2004 sayılı Kanun kapsamında takibe konu edilmiş/edilmemiş bütün dosyalar bu kapsamda yer almaktadır. 1. ve 2. Alacak Satış İhalesi kapsamında satılan dosyaların alıcı firmalara devir ve temlik edilmesinden sonra Fon bünyesinde kalan dosyalarla ilgili olarak 283 adet dava takip edilmektedir. 61

66 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 9.4. Bireysel Kredilerle İlgili Dava ve Takipler Bireysel kredi sözleşmesine istinaden kullandırılmış ve TMSF tarafından devir ve temlik alınmış konut, zirai, oto, tüketici kredileri, kredili mevduat hesabı ve kredi kartları risklerinden kaynaklanan davalar bu kapsamdadır. Devir ve temlik alınan dosya sayısı adet olup yapılan takipler ve kampanyalar neticesinde tarihi itibarıyla kalan adet dosya takip edilmektedir Kredi Dışı Davalar Fona devredilen bankaların kredi işlemleri dışında kalan hususlarda Fon aleyhine açılmış olan davalar ile yönetim ve denetimleri Fona intikal eden bankaların leh veya aleyhine açılan; Alacak davaları (off-shore hesaplarından kaynaklanan mali sorumluluk ve rücu davaları, gayrimenkul mülkiyetinden kaynaklanan kira, ecrimisil vb. alacaklar), İş davaları (kıdem-ihbar tazminatı, izin alacağı, fazla mesai, işe iade, eğitim gideri, cezai şart vb. alacaklar), Gayrimenkul davaları (tapu iptali ve tescil, paydaşlığın giderilmesi, müdahalenin men i, tahliye, kira alacağı, tespit, MASAK tedbirlerinin kaldırılması vb.), İdari davalar (idari işlemin iptali, ödeme emri, vergi ve harç iptali vb.), Ceza davaları (personelin görevi kötüye kullanması, emniyeti suistimal, zimmet vb. fiillerden kaynaklanan davalar, idari para cezası ve trafik cezalarının iptali vb.), Diğer davalar (şikayet, itirazın iptali, menfi tespit, tasarrufun iptali, istirdat vb.) bu kapsamda yer almaktadır. Kredi dışı dava ve icra takiplerinin tarihi itibarıyla durumu Tablo 23 ve Tablo 24 te yer almaktadır. Kredi Dışı Davalar Dava Sayısı Dava Tutarı (TL) 1 Fon Tarafından Açılan Davalar Fona Karşı Açılan Davalar Toplam Tablo 23: Kredi dışı davalar 1Davaya konu tutarlar olup fazlaya ilişkin saklı tutulan haklar ve faiz tutarları dahil edilmemiştir. Tutarların TL karşılıklarının hesaplanmasında tarihinde geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. Kredi Dışı İcra Takipleri Takip Sayısı Takip Tutarı (TL) 1 Fon Tarafından Açılan İcra Takipleri Fona Karşı Açılan İcra Takipleri Toplam Tablo 24:Kredi dışı icra takipleri 1 Takibe konu tutarlar olup fazlaya ilişkin saklı tutulan haklar ve faiz tutarları dahil edilmemiştir. Tutarların TL karşılıklarının hesaplanmasında tarihinde geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. 62

67 IV FİNANSAL TABLOLAR 63

68 64

69 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu TMSF Mali Tabloları Fonun muhasebe kayıtları, 8 Mart 2005 tarihli Fon Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren TMSF Muhasebe Yönergesi ve 18 Eylül 2003 tarihli Fon Yönetim Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren TMSF Hesap Planı ve Açıklaması nda belirtilen muhasebe prensipleri çerçevesinde tutulmaktadır. Fonun bilanço ve gelir tablosu Hesap Planında yer alan tip bilanço ve gelir tablosuna uygun olarak düzenlenmektedir. Dönem sonu mali tablolarına ilave olarak Mart, Haziran ve Eylül ay sonları itibarıyla düzenlenen ara dönem mali tabloları dönemi izleyen 45 gün içinde Fon Kurulunun bilgisine sunulmakta ve Fonun internet sitesinde yayımlanmaktadır. 2. Mali Tabloların Denetimi Bankacılık Kanunu nun 124 üncü maddesi gereğince, Fonun yıllık gider hesapları ile harcamaları Sayıştay tarafından incelenmektedir. Ayrıca, Fonun yıllık hesapları bir bağımsız denetim şirketince de denetlenerek bağımsız denetim raporu faaliyet raporu içinde derc edilerek yayımlanmaktadır. Fonun yıllık bilanço ve gelir tablosunun Türkiye de faaliyette bulunan yetkili bir bağımsız denetim kuruluşuna onaylattırılacağı TMSF Muhasebe Yönergesi ile de hükme bağlanmıştır. Fon faaliyetlerine ilişkin olarak her yılın Mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait kararları, yaptığı düzenlemeler ile bunların ekonomik ve sosyal etkilerini analiz eden bir faaliyet raporu hazırlamaktadır. Söz konusu yıllık faaliyet raporu, mali tablolar ve bütçe kesin hesabı ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmakta, kesin hesabın bir örneği ise Maliye Bakanlığına gönderilmektedir. Ayrıca, 5787 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un çerçeve 18 inci maddesinde yer alan Geçici 17 nci maddesi gereğince, Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun Nakit Fazlasının Hazine Müsteşarlığı Hesaplarına Aktarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar ın 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında... Müsteşarlığa yapılan ödemelerin bu Usul ve Esaslar dahilinde yapıldığını da ihtiva eden bağımsız denetim raporunu her yıl Müsteşarlığa sunar. hükmü yer almaktadır. Bu kapsamda tarihli mali tablolara ve Müsteşarlığa yapılan ödemelerin söz konusu usul ve esaslar dahilinde yapıldığına ilişkin bağımsız denetim Akis Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. (KPMG) firması tarafından gerçekleştirilmiştir. 65

70 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ARALIK 2010 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Fon Kurulu Başkanlığı na Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nun ( Fon veya TMSF ) 31 Aralık 2010 tarihi itibarıyla hazırlanan ve ekte yer alan bilançosunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait gelir tablosunu, önemli muhasebe politikalarının özetini ve dipnotları denetlemiş bulunuyoruz. Finansal Tablolarla İlgili Olarak Fon Yönetiminin Sorumluluğu Fon yönetimi finansal tabloların Fon un Muhasebe Yönergesi ve Hesap Planı ve Açıklamalarına göre hazırlanması ve dürüst bir şekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, finansal tabloların hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe politikalarının seçilmesini içermektedir. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak bu finansal tablolar hakkında görüş bildirmektir. Bağımsız denetimimiz, Uluslararası Denetim Standartları na uygun olarak yapılmıştır. Bu standartlar, etik ilkelere uyulmasını ve bağımsız denetimin, finansal tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı konusunda makul bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetimimiz, finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, finansal tabloların hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize göre yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, işletmenin iç kontrol sistemi göz önünde bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç kontrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara uygun olarak tasarlamak amacıyla, işletme yönetimi tarafından hazırlanan finansal tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bağımsız denetimimiz, ayrıca Fon yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe tahminlerinin ve finansal tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir. Bağımsız denetim sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. 66

71 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Görüş Görüşümüze göre, ilişikteki finansal tablolar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nun, 31 Aralık 2010 tarihi itibarıyla gerçek finansal durumunu, aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını, Fon un Muhasebe Yönergesi ve Hesap Planı ve Açıklamaları (bakınız Uygulanan Muhasebe Prensipleri, Not 3) çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır. Görüşü Etkilemeyen Husus Görüşümüzü etkilememekle birlikte aşağıdaki hususun açıklanmasına gerek duyulmuştur: Not 27 de belirtildiği üzere, Hukuk İşleri Daire Başkanlığı, 31 Aralık 2010 tarihi itibarıyla Bin TL, Bin ABD Doları ve Bin Avro tutarında Fon aleyhine açılan dava bulunduğunu bildirmiştir. Fon yönetimi, nazım hesaplarında takip ettiği bu davaların önemli bölümünün Fon a ilave yükümlülük getirmeyeceğini düşünmekte olup, ekonomik fayda içeren kaynakların Fon dışına çıkma ihtimalinin muhtemel olup olmadığına ilişkin belirsizlik mevcut olması nedeniyle ekteki finansal tablolarda herhangi bir karşılık ayırmamıştır. Fon un Hazine Müşteşarlığı na Yaptığı Ödemelere İlişkin Görüş Fon un muhasebe Yönergesi ve Hesap Planı ve Açıklamaları (Not 3) kapsamında hazırlanan finansal tablolar dahilinde, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nun Hazine Müsteşarlığı na yaptığı aylık ödemeler Not 26 (f) de sunulmuş olup, finansal tabloların bağımsız denetim süreci sırasında denetim prosedürlerine tabi tutulmuştur. Görüşümüze göre, Not 26 (f) de açıklanan bilgiler, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu nun Nakit Fazlasının Hazine Müsteşarlığı Hesaplarına Aktarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar ına uygunluk arz etmektedir. İstanbul, Akis Bağımsız Denetim ve Serbest 8 Mart 2011 Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi Orhan Akova Sorumlu Ortak, Başdenetçi 67

72 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Bilançosu (TL) AKTİF (VARLIKLAR) Yıllık Değişim Yüzde Tutar (%) Hazır Değerler A T.C. Merkez Bankası B Yurt İçi Bankalar C Yoldaki Paralar Menkul Değerler Hazır Değerler ve Menkul Değerler Gelir Tah. Ve Reesk Fonun Esas Faaliyetlerine İlişkin Kısa Vadeli Alacaklar Gelecek Aylara Ait Giderler, Gelir Tahakkuk ve Reeskontları A Gelecek Aylara Ait Giderler B Ödeme Planına Bağlanan Alacaklar Faiz Gelir Tahakkukları C Sigorta Primi Gelir Reeskontları D Diğer Faiz Gelir Tahakkuk ve Reeskontları Takipli Alacaklar A Devralınan Takipteki Alacaklar B Ödeme Planına Bağlanan Alacaklar C Takipteki Diğer Alacaklar D Takipteki Alacaklar Karşılığı (-) ( ) ( ) Diğer Alacaklar Uzun Vadeli Kredi Alacakları A Diğer Bağlı Ortaklıklara Verilen Krediler B Yönetim ve Denetimi Devralınan Şirketlere Verilen Krediler Fonun Esas Faaliyetlerine İlişkin Uzun Vadeli Alacaklar A İflas Masasından Alacaklar B İflas Massından Alacaklar Karşılığı (-) ( ) ( ) Mali Duran Varlıklar A Bağlı Ortaklıklar B Vadeye Kadar Elde Tutulacak Menkul Değerler C Mali Duran Varlıklar Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) (60.800) (60.800) 0 0 Maddi Duran Varlıklar A Menkuller B Gayrimenkuller C Gayrimaddi Haklar D Birikmiş Amortismanlar (-) ( ) ( ) Elden Çıkarılacak Varlıklar A Elden Çıkarılacak Bağlı Ortaklık Bankalar B Elden Çıkarılacak İştirakler C Elden Çıkarılacak Diğer Bağlı Ortaklıklar D Elden Çıkarılacak Maddi Duran Varlıklar E Elden Çıkarılacak Haklar F Elden Çıkarılacak Varlıklar Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ( ) ( ) Görev Zararı Hesapları A Tasfiye Halindeki Bağlı Ortaklık ve İştirakler B Tasfiye Halindeki Bağlı Ortaklık ve İştirakler Karşılığı (-) ( ) ( ) 0 0 C Bağlı Ortaklık Bankalara Verilen İhtiyatlar D Bağlı Ortaklık Bankalara Verilen İhtiyatlar Karşılığı (-) ( ) ( ) Diğer Aktifler Aktif Toplamı

73 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 PASİF (KAYNAKLAR) Tutar Yıllık Değişim Yüzde (%) Gelecek Aylara Ait Gelirler, Gider Tah. ve Rees A Diğer Gider Tahakkuk ve Reeskontları Ödenecek Vergi ve Fonlar A Ödenecek Vergi ve Fonlar B Ödenecek Sosyal Güvenlik Primleri Diğer Borçlar A Bankalara İade Olacak Paralar B Personele Borçlar C Maliye Bakanlığına Devredilecek Paralar D Alınan Nakdi Teminat, Karşılık ve Mahsup Edilmeyi Bekleyen Tahsilatlar E Diğer Çeşitli Borçlar Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar A Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar Borç ve Gider Karşılıkları A Personel Toplu Ödeme ve Emeklilik Karşılığı B Takipli Alacaklar Genel Karşılığı Gelecek Yıllara Ait Gelirler, Gider Tah. ve Rees A Gelecek Yıllara Ait Gelirler B Diğer Gider Tahakkuk ve Reeskontları Tahsil Edilmemiş Yeniden Ödeme Planı Gelirleri Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Birikmiş Fonlar A Bankalar Tasfiye Fonu Birikimler B Güvence Fonu Birikimleri C Geçmiş Yıllar Gelir-Gider Farkı Yeniden Değerleme Artışları A İştirak ve Bağlı Ortaklıklar Yeniden Değ. Artışları Dönem Gelir-Gider Farkı Pasif Toplamı Nazım Hesaplar Toplamı BİLANÇO DİPNOTU: (1) Gelecek aylara ait giderler, gelir tahakkuk ve reeskontları hesabına devralınan takipteki alacaklara ait faiz reeskontları dahil değildir. (2) Bilançoda ve tarihlerinde geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. (3) tarihinden itibaren yapılan muhasebe politikası değişikliği neticesinde Aralık 2009 dönemine ilişkin sigorta primleri için gelir reeskontu hesaplanarak mali tablolara yansıtılmıştır. Gelir reeskontu uygulamasının ilk yılı olması sebebiyle tarihli gelir tablosunda sigorta primleri beş dönem üzerinden gelirleştirilmiştir. (4) Tahsil Edilmemiş Yeniden Ödeme Planı Gelirleri, Fonun yeniden ödeme planına bağladığı kurumsal alacaklara ilişkin karşılık iptal gelirlerini ve tahsil edilmemiş faiz gelirlerini ifade etmektedir. (5) Fonun maruz kalabileceği risk unsurlarından; bankalar nezdinde bulunan sigorta kapsamındaki toplam mevduat ve katılım fonu tutarları ile TMSF aleyhine açılmış dava tutarları nazım hesaplarda ayrıca takip edilmektedir. 69

74 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Gelir Tablosu (TL) Yıllık Değişim Tutar Yüzde (%) Faiz Gelirleri TCMB den Alınan Faiz Gelirleri Diğer Banka Mevduatlarından Alınan Faizler Katılım Bankalarından Alınan Kar Payları DBS lerden Alınan Faizler Faiz Giderleri (-) Hazineden Alınan Kredilere Verilen Faizler (-) Faiz Dışı Gelirler Fonun Esas Faaliyetlerine İlişkin Gelirler Sigorta Primi Gelirleri Zamanaşımına Uğramış Kıymet Gelirleri Para Cezası Gelirleri İflas Masası Alacaklarından Alınan Faizler Gecikme Zamları Banka Hisse Devirlerinden Alınan Paylar Konusu Kalmamış Karşılık İptal Gelirleri Takipli Alacaklardan Gelirler Elden Çıkarılacak Varlıklar Satış Karları Elden Çıkarılan Varlıklar Gelir ve Karları Evalüasyon Karları İştiraklerimiz ve Bağlı Ort. Alınan Kar Payı Gelirleri Diğer Olağan Gelir ve Karlar Olağanüstü Gelirler Faiz Dışı Giderler (-) ( ) ( ) Personel Giderleri (-) ( ) ( ) Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri (-) ( ) ( ) Mal ve Hizmet Alım Giderleri (-) ( ) ( ) Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları (-) ( ) ( ) Yolluklar (-) ( ) ( ) Görev Giderleri(-) ( ) ( ) Hizmet Alımları (-) ( ) ( ) Temsil ve Tanıtma Giderleri (-) (18.923) (20.876) Menkul Mal, Gayrimaddi Hak Alım, Bakım ve Onarım Giderleri (-) ( ) ( ) Gayrimenkul Mal Bakım ve Onarım Giderleri (-) (91.359) ( ) Tedavi ve Cenaze Giderleri (-) ( ) ( ) Fonun Esas Faal. İlişkin Al. ve Yat. Değer Düşüklüğü Karşılık Giderleri (-) ( ) ( ) Diğer Karşılık Giderleri (-) ( ) ( ) Hazineye Aktarılan Nakit Kaynaklar (-) ( ) ( ) Elden Çıkarılacak Varlıklar Satış Zararları (-) (32.235) ( ) Elden Çıkarılan Varlıklar Gider ve Zararları (-) ( ) ( ) Amortisman Giderleri (-) ( ) ( ) Evalüasyon Zararları (-) ( ) ( ) Cari Transferler (-) ( ) ( ) Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-) ( ) ( ) Olağanüstü Giderler (-) ( ) ( ) Dönem Gelir- Gider Farkı

75 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Uygulanan Muhasebe Prensipleri ve Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar 4.1. Hazır Değerler Fonun yurtiçi bankalar nezdindeki vadesiz mevduat hesapları ile katılım bankaları nezdindeki cari hesaplar, vadesi bir yıla kadar olan mevduat ve katılma hesaplarındaki tutarlar ile yoldaki paralarından oluşmaktadır tarihi itibarıyla Fonun TL hazır değeri bulunmaktadır Menkul Kıymetler Fon portföyünde bulunan menkul kıymetler bu hesap altında elde etme maliyeti üzerinden muhasebeleştirilmektedir tarihi itibarıyla mevcut DİBS ler TCMB nin Resmi Gazete de açıkladığı fiyatlara göre, DDBS ler rayiç değerler esas alınarak değerlenmiştir tarihi itibarıyla Fon portföyünde bulunan menkul kıymetlere ilişkin bilgiler Tablo 26 da yer almaktadır. Hazır değerler ve menkul kıymetler toplamından oluşan Fon rezervi, yönetsel amaçlarla oluşturulan segment raporlamalar kapsamında mevduat sigortacılığı ve çözümleme rezervi olarak ayrı ayrı takip edilmektedir. Söz konusu rezervlerin yönetimine ilişkin bilgiler 5. Bölümde detaylı olarak anlatılmaktadır Takipli Alacaklar Devralınan takipteki alacaklar Bağlı ortaklık bankalardan veya diğer yollarla TMSF bünyesine temlik edilen takipli alacaklar, bağlı ortaklık banka ile TMSF arasındaki temlik sözleşmelerine istinaden, ilgili banka kayıtlarındaki defter değeri ve ilgili bankalarca ayrılmış olan karşılığı ile hesaplara intikal ettirilmiştir. Devralınan takipli alacaklara faiz tahakkuku yapılmamaktadır ve oluşan faiz gelirleri tahsil esasına göre muhasebeleştirilmektedir. Bağlı ortaklık banka kayıtlarındaki özel karşılık tutarlarına ek olarak, net takipli alacak bakiyesi için % 5 oranında genel karşılık ayrılmıştır. Devralınan Takipteki Alacaklar (bin TL) Alacağın Türü Kurumsal Krediler Tazmin Olunan Gayrinakdi Krediler Bireysel Krediler Diğer Toplam Tablo 25: Devralınan takipteki alacaklar 71

76 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Tanım Alım Tarihi Maliyet İtibarıyla Fon Portföyündeki Menkul Kıymetler (bin TL) Faiz Oranı (%) İtfa Tarihi Nominal Değeri Faiz Gelir Reeskontları Değer Düşüklüğü Karşılığı TCMB Değeri TRT010420T , TRT010420T , (69) TRT020211T , TRT020211T , TRT030811T , TRT030811T , TRT040117T , TRT080812T , TRT080812T , TRT090113T , TRT110215T , TRT110511T , TRT110511T , TRT130411T , TRT190717T , TRT190717T , TRT251017T , TRT290415T , TRT290415T , XS , (1.948) TRT311209T18 (1) Tablo 26: Fon portföyündeki menkul kıymetler (2.017) (1) 21 Eylül 2007 tarihi itibarıyla Hazine Müsteşarlığı tarafından TMSF ye 24 Mayıs 2007 tarih ve 5667 sayılı Bankacılık İşlemleri Yapma ve Mevduat Kabul Etme İzni Kaldırılan Türkiye İmar Bankası Türk Anonim Şirketi nce Devlet İç Borçlanma Senedi Satışı Adı Altında Toplanan Tutarların Ödenmesi Hakkında Kanun uyarınca söz konusu tutarların ödenmesinde kullanılmak üzere ihraç edilen DİBS lerdir. Belirtilen DİBS ler; faiz ödemesiz, nama yazılı ve ikincil piyasada alım satıma konu olmayan bir senet olduğundan herhangi bir faiz reeskontu hesaplanmamaktadır. 72

77 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Ödeme planına bağlanan alacaklar Takipli alacaklardan ödeme planına bağlanan ve borçluların anlaşma hükümleri çerçevesinde ödemelerini aksatmadan gerçekleştirdiği alacaklar bilançonun aktifinde Ödeme Planına Bağlanan Alacaklar hesabında izlenmektedir. Ödeme planında yer alan borç tutarı ile muhasebe kayıtları arasındaki olumlu fark ile söz konusu alacaklar için ayrılan karşılıklar tahsil edilmedikçe gelirleştirilmemektedir. Tahsil edilmek üzere vadesini bekleyen gelir niteliğini haiz bu tutarlar bilançonun pasifinde Tahsil Edilmemiş Yeniden Ödeme Planı Gelirleri hesabında izlenmektedir. Ödeme planına bağlanan alacaklar, ödeme planında yer alan anapara veya faiz alacaklarından herhangi birinin ödenmesinin 90 gün gecikmesi durumunda %25 oranında, 180 gün gecikmesi halinde ise %100 oranında karşılığa tabi tutulmaktadır itibarıyla Fon bilançosunda milyon TL tutarında ödeme planına bağlanan alacak bulunmaktadır Fonun Esas Faaliyetine İlişkin Uzun Vadeli Alacaklar Fonun bankacılık işlemi yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan bankaların iflas masalarından olan alacakları (sigortalı mevduat ödemeleri, sigorta prim alacağı, zamanaşımına uğramış mevduat alacağı vs.) ile şahsi iflas masalarından olan alacaklarından oluşmaktadır. Müflis T. İmar Bankası A.Ş. iflas masasından olan alacaklar için % 100 oranında karşılık ayrılmış bulunmaktadır tarihi itibarıyla detayı Tablo 27 de yer almaktadır. İflas Masasından Alacaklar ( ) (bin TL) Tablo 27: İflas masasından alacaklar Alacak Tutarı Karşılık Tutarı Net Bakiye T. İmar Bankası Marmarabank TYT Bank Kıbrıs Kredi Bankası Şahsi İflas Masaları Toplam Mali duran varlıklar Fon tarafından bir işletmeye ortak olmak amacıyla yatırılan sermaye payları ve uzun vadeli amaçlarla veya çeşitli nedenlerle kısa vadede paraya dönüşme niteliği kaybolduğu için elde tutulan hisse senetleri bu hesapta izlenmektedir. Borsada işlem gören hisse senetleri, bağlı ortaklık ve iştirak payları borsa değerine göre, borsada işlem görmeyenler ise elde etme maliyeti ile değerlenmektedir Maddi duran varlıklar Fon faaliyetlerinin sürdürülmesinde kullanılmak üzere edinilen maddi duran varlıklar bu hesaplarda izlenmekte ve elde etme maliyeti ile kayıtlara alınmaktadır. Menkuller ve gayri maddi haklar için %20, hizmet binaları için ise %2 oranında normal amortisman ayrılmaktadır. 73

78 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 4.7. Elden çıkarılacak varlıklar Elden çıkarılacak bağlı ortaklık bankalar Bağlı ortaklık banka hisse senetlerinin tamamının ya da bir bölümünün banka zararının ödenmiş sermayeye tekabül eden tutar kadarının devralınması için, ilgili bankaya aynı tutarda yapılan ödemeler bu hesapta takip edilmektedir tarihi itibarıyla mevcut bakiye Fonun Birleşik Fon Bankası nezdindeki % 100 oranındaki hissesini ifade etmektedir. Elden çıkarılacak iştirakler ve diğer bağlı ortaklıklar Fon tarafından, bağlı ortaklık bankalardan veya alacağa mahsuben devralınan bağlı ortaklık ve iştirakler elde etme maliyeti ile muhasebeleştirilmiştir. Bağlı ortaklık bankalardan devralınan elden çıkarılacak diğer bağlı ortaklık ve iştiraklerin değer düşüklüğü karşılıkları ilgili banka kayıtlarındaki değerleriyle bilançoya yansıtılmıştır. Fona bedelsiz olarak devrolan iştirak ve bağlı ortaklıklar kayıtlı değerleri kadar değer düşüklüğü karşılığı ayrılması suretiyle kayıtlara alınmıştır. İştirak ve bağlı ortaklıkların yeniden değerlenmesinden oluşan değer artışları bilançonun pasifinde Yeniden Değerleme Artışları hesabına kaydedilmiştir itibarıyla mevcut bakiye Fon portföyünde 16 adet elden çıkarılacak iştirak ve 20 adet elden çıkarılacak bağlı ortaklık sermaye payından oluşmaktadır. Elden çıkarılacak maddi duran varlıklar / haklar Fonun bağlı ortaklık bankalardan veya alacağa mahsuben devraldığı veya icraen satın aldığı maddi duran varlıkları ve gayrimaddi hakları elde etme maliyeti ile kayıtlara yansıtılmıştır. Söz konusu elden çıkarılacak varlıklar amortismana tabi tutulmamaktadır Görev zararı hesapları Tasfiye halindeki bağlı ortaklık ve iştirakler Fonun tasfiye süreci başlayan bağlı ortaklık ve iştiraklerdeki sermaye payları ve diğer alacakları bu hesapta izlenmektedir. Bakiye, tarihi itibarıyla tasfiyesi devam eden 12 adet iştirake ilişkin sermaye payı ile Türkbank a ilişkin sermaye payı ve söz konusu bankadan olan bin TL tutarındaki sermaye benzeri kredi alacağından oluşturmaktadır. (Söz konusu sermaye benzeri kredi Fon Kurulu nun tarihli Kararı gereğince blokeli hesaplarda tutulmak üzere Fon hesaplarına iade edilmiş olmakla birlikte, tutarın blokeli hesaplarda bulunması sebebiyle alacak bakiyesi halen Fon bilançosunda izlenmektedir.) Bağlı ortaklık bankalara verilen ihtiyatlar Hazine Müsteşarlığı tarafından TMSF ye ikrazen ihraç edilen DİBS lerden TMSF tarafından bünyesindeki bağlı ortaklık bankalara ihtiyat olarak aktarılan tutarlardan oluşmaktadır. TMSF, Hazine Müsteşarlığı nın TCMB de ilgili ikraz sözleşmelerine istinaden depo ettiği tahviller içerisinden ihtiyaç duyduklarını söz konusu depo hesabından çekilişler olarak kullanmış ve tahvilleri bağlı ortaklık bankalara aktarmıştır. Tahviller kullanım tarihleri itibarıyla ihraç edilmiş sayılmış ve kullanım tarihleri itibarıyla oluşan değerleri ile Fon bilançosuna yansıtılmıştır tarihi itibarıyla mevcut bakiyeyi oluşturan Fonun Birleşik Fon Bankası ndan olan ihtiyat alacaklarının tamamına karşılık ayrılmıştır. 74

79 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Alınan nakdi teminat, karşılık ve mahsup edilmeyi bekleyen tahsilatlar Elden çıkarılacak varlıklar ile ilgili olarak satış işlemleri tamamlanıncaya kadar yatan tutarlar ile diğer nakdi teminatlar, 2004 ve 6183 sayılı Kanunlar çerçevesinde veya imzalanan protokoller kapsamında ilgililerden yapılan tahsilatlardan henüz gerekli mahsup işlemleri tamamlanmayanlar ve teminat niteliğinde yapılan tahsilatlar bu hesapta takip edilmektedir itibarıyla detayı Tablo 28 de gösterilmektedir. Alınan Nakdi Teminat, Karşılık ve Mahsup Edilmeyi Bekleyen Tahsilatlar (bin TL) Alınan Nakdi Teminat ve Karşılıklar Takipli Alacaklardan Tahsilatlar (2004 sayılı Kanun) Takipli Alacaklardan Tahsilatlar (6183 sayılı Kanun) Protokollü Firmalarda Yapılan Tahsilatlar Tasnifi Yapılmamış Tahsilatlar Alacak Satışı Kapsamında Yapılan Tahsilatlar Toplam Tablo 28: Alınan nakdi teminat, karşılık ve mahsup edilmeyi bekleyen tahsilatlar Kurum ve Kuruluşlara Yapılan Ödemeler 5472 sayılı Kanun ile değişik Bankacılık Kanunu nun 134 üncü maddesi gereğince; gerçek ve tüzel kişilere ait varlıkların ticari ve iktisadi bütünlük kapsamında veya ayrı ayrı cebri icra yoluyla satış bedellerinden söz konusu kişilerin Devlete ve sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçları ile Hazine payı borçları ödendikten sonra kalan kısım kişilerin diğer kamu kurum ve kuruluşları ile üst kurullara olan borçlarına garameten taksim edilerek ödenmektedir. Bu hüküm çerçevesinde, satışı Fon tarafından gerçekleştirilen varlıkların satış bedelleri Fon bilançosunun pasifinde söz konusu ödemelerin yapılmasını teminen bekletilmekte, hukuki süreçlerin tamamlanmasını müteakip ilgili kurum ve kuruluşlara gerekli ödemeler yapılmaktadır. Bu kapsamda, 2010 yılında diğer kurum ve kuruluşlara yapılan ödemelerin USD karşılığı 26,76 milyon USD dir tarihi itibarıyla Fon tarafından bu kapsamda yapılan ödemeler toplamı ise milyon USD ye ulaşmıştır Personel toplu ödeme ve emeklilik karşılıkları Sözleşmeli personel ile ilgili düzenlemeler çerçevesinde işten çıkarma veya emeklilik halinde yapılacak toplu ödemeler nedeni ile oluşacak yükümlülükler için karşılık ayrılmıştır Alacak ve borçların değerlemesi Fonun takipli veya tasfiye masalarından olan alacakları bilançoda defter değeri ile gösterilmektedir. Faiz öngörülen mevduat ve diğer alacaklar için ise tespit edilen faiz oranı esas alınmak suretiyle faiz gelir reeskontu hesaplanmıştır Diğer bilanço kalemleri Diğer bilanço kalemleri finansal tablolarda kayıtlı değerleri üzerinden yansıtılmışlardır. 75

80 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Sigorta Primi Gelirleri Fon mevduat sigortacılığı kapsamında, kredi kuruluşları nezdindeki bütün para cinslerinden açılmış tasarruf mevduatı ve katılım fonu hesaplarını sigortalamaktadır. Tasarruf mevduatı ve katılım fonu sigorta primleri, mali tabloların düzenlendiği ilgili dönemi izleyen ikinci ayın son iş gününe kadar; TL, USD ve EUR cinsinden olan hesaplarla ilgili olarak kendi para cinsinden Fona ödenmektedir. Altın ve diğer döviz cinslerinden hesaplar ise; USD cinsinden ödenmektedir. Fon, 2009 yılından itibaren yapılan muhasebe politikası değişikliği neticesinde sigorta primleri için gelir reeskontu hesaplayarak mali tablolarına yansıtmaya başlamıştır. Gelir reeskontu uygulamasının ilk yılı olması sebebiyle tarihli gelir tablosunda sigorta primleri beş dönem üzerinden gelirleştirilmiştir. Bu kapsamda 2010 yılında toplam TL sigorta primi gelir kaydedilmiş olmakla birlikte, 2010 yılı içerisinde tahsil edilen sigorta prim tutarları TL, USD ve EUR dur. Ayrıca, geçmiş dönemlere ilişkin olarak TL tutarında prim farkı tahsil edilmiştir. Banka Grubu Döviz Cinsi Sigorta Primi Tutarı Mevduat Bankaları Katılım Bankaları Toplam TL USD EUR TL USD EUR TL USD EUR Genel Toplam (TL Karşılığı)* Tablo 29: Sigorta primi gelirleri * TL karşılıkların hesaplanmasında prim dönemi sonlarında geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. Fon tarafından 2010 yılı içerisinde tahsil edilen prim tutarları dönemler itibarıyla milyon TL ( milyon USD) aralığında seyretmiştir. milyon TL* Dönemler İtibarıyla Sigorta Primleri Aralık 2009 Mart 2010 Haziran 2010 Eylül 2010 Toplam TL Karşılığı Toplam USD Karşılığı milyon USD* Grafik 12: Dönemler itibarıyla sigorta primleri * USD ve TL karşılıkların hesaplanmasında dönem sonlarında geçerli TCMB döviz alış kurları kullanılmıştır. 76

81 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Fonun, 2000 yılından itibaren tahsil ettiği sigorta primlerinin USD karşılıkları bazında azaldığı görülmektedir. Bu azalmada en önemli etken, 2003 yılında temel prim oranının onbinde 25 ten onbinde 12,5 e düşürülmesidir. Diğer bir etken ise, Eylül 2004 döneminden geçerli olmak üzere yapılan düzenlemedir. Bu düzenleme ile her ne kadar temel prim oranı onbinde 15 e yükseltilmiş olsa da, prim matrahının toplam tasarruf mevduatı yerine sigortaya tabi tasarruf mevduatı olarak yeniden düzenlenmesi, toplam prim gelirlerinde azaltıcı bir etki yaratmıştır yıllarında prim matrahının yükselmesi ve düşük kur nedeniyle prim gelirlerinde artış gözlenmektedir yılında prim gelirlerinde görülen düşüş ise, yeni uygulanmaya başlanan prim tarifesinden kaynaklanmaktadır. Fonun, 2000 yılından itibaren tahsil ettiği sigorta primlerinin yıllar itibarıyla gelişimi Grafik 13 te gösterilmektedir Grafik 13: Yıllar itibarıyla tahsil edilen sigorta primleri Fonun Esas Faaliyetlerine İlişkin Diğer Gelirler Fonun sigorta primlerine ilave olarak, Bankacılık Kanunu nun 130 uncu maddesinde belirtilen zamanaşımına uğrayan kıymet gelirleri, bankacılık sistemine giriş payları, hisse devir payları, adli ve idari para cezaları ve diğer gelirleri bulunmaktadır. Zamanaşımına Uğrayan Kıymet Gelirleri Yıllar İtibarıyla Tahsil Edilen Sigorta Primleri (milyon USD) Bankacılık Kanunu nun 62 nci maddesi gereğince; bankalar nezdindeki mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklardan hak sahibinin en son talebi, işlemi, herhangi bir yazılı talimatı tarihinden başlayarak on yıl içinde aranmayanlar zamanaşımına tabidir. Zamanaşımına uğrayan her türlü mevduat, katılım fonu, emanet ve alacaklar banka tarafından hak sahibine ulaşılamaması halinde, yapılacak ilanı müteakip Fona gelir kaydedilmektedir. Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik gereğince; söz konusu kıymetlere ilişkin listeler bankalar tarafından kendi internet sitelerinden yayımlanmakta ve eş zamanlı olarak Fona gönderilmektedir. Ayrıca, söz konusu listeler Fon tarafından konsolide edilmiş olarak internet sitesinde ( her yıl 1 Şubat-30 Nisan tarihleri arasında yayımlanmaktadır. Zamanaşımına uğrayan kıymetler ile ilgili olarak 2010 yılında toplam 37,3 milyon TL gelir sağlanmıştır

82 Yıllık Faaliyet Raporu 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Yıllar İtibarıyla Zamanaşımına Uğrayan Kıymetler , , , , ,9 19, Hesap Sayısı Toplam Gelir Toplam Gelir (milyon TL) Hesap Sayısı (bin adet) Grafik 14: Yıllar itibarıyla zamanaşımına uğrayan kıymetler Para Cezası Gelirleri Bankacılık Kanunu nun 130 uncu maddesi çerçevesinde, söz konusu Kanun hükümlerine aykırılık dolayısıyla hükmolunacak adli para cezalarının % 50 si ile verilecek idari para cezalarının % 90 ı Fona gelir kaydedilmektedir. Bu kapsamda, 2010 yılında 3,3 milyon TL tutarında para cezası tahakkuk esasına göre gelir yazılmıştır. Tahsil edilen para cezalarından 60 bin TL ise ilgili mevzuat gereğince T.C. Maliye Bakanlığına aktarılmıştır. Hisse Devir Payları Bankacılık Kanunu nun 18 inci maddesi gereğince; BDDK iznine tabi tutulan pay devirleri çerçevesinde, bankanın devralınan hisselerinin nominal değerinin % 1 i oranında devir payının devralan tarafından Fona yatırılması zorunludur. Bu kapsamda, 2010 yılında Fon tarafından 6,9 milyon TL tutarında hisse devir payı tahakkuk esasına göre gelir kaydedilmiştir. Aynı dönem içerisinde tahsil edilen hisse devir payı tutarı 9,51 milyon TL dir Hazine Müsteşarlığına Yapılan Ödemeler tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren tarih ve 5787 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun a eklenen Geçici 17 nci madde kapsamında, Hazine Müsteşarlığı tarafından Fona tarihine kadar verilen özel tertip Devlet İç Borçlanma Senetlerinden doğmuş ve/veya doğacak toplam TL tutarındaki anapara, faiz, masraf ve gecikme zammından oluşan Hazine alacakları tarihi itibarıyla terkin edilmiştir. Yine aynı Kanun maddesi gereğince Fonun, faaliyet izni kaldırılan veya yönetimi ve denetimi kendisine devredilen bankaların her türlü mal, hak ve alacaklarından elde ettiği veya edeceği nakdi gelirlerinden, mevcut ve muhtemel çözümleme giderleri ve bu kapsamda diğer kurumlara yapılması zorunlu ödemeler düşüldükten sonra kalan tutarın Hazine Müsteşarlığının ilgili hesaplarına aktarılmasına ilişkin usul ve esaslar Fona gönderilmiştir. 78

83 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 Bahsi geçen Usul ve Esaslar çerçevesinde 2010 yılında Hazine Müsteşarlığına toplam 432,46 milyon USD karşılığı (Türk Lirası karşılığı 661 milyon TL) nakit ödeme yapılmıştır. Söz konusu ödemeler ile birlikte Hazine Müsteşarlığına yapılan toplam ödeme tutarı tarihi itibarıyla 10,12 milyar USD ye ulaşmıştır yılında yapılan ödemelere ilişkin detaylı bilgi Tablo 30 da yer almaktadır Yılında Hazine Müsteşarlığına Yapılan Ödemeler Ödeme Tarihi Ödemelerin USD Karşılığı Toplam Tablo 30: Fon tarafından Hazine Müsteşarlığına yapılan ödemeler 1 Tutarların USD karşılıklarının hesaplanmasında ödeme tarihindeki TCMB döviz satış kurları kullanılmıştır. 5. Mevduat Sigortacılığı Rezervinin Yönetimi Fon rezervi Fon Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan TMSF Finansal Varlık Yönetimine Dair Esaslar çerçevesinde değerlendirilmektedir. Finansal varlık yönetiminin belli başlı prensipleri şu şekildedir: Finansal Risk Komitesi; limitlerin belirlenmesi, vade dağılımlarının değerlendirilmesi, rezervin korunmasına ilişkin tedbirler alınması konularında görüş oluşturmaktadır. Rezerv yönetiminde İhale Yönetim Sistemi, Ödeme Yönetim Sistemi ve Portföy Yönetim Sistemleri kullanılmaktadır. Fon rezervini; mevduat, katılım fonu ve Devlet Borçlanma Senetlerinde değerlendirmektedir. Yabancı para cinsinden işlem yapılabilmektedir. Finansal risklerden korunmak amacıyla türev finansal araçların kullanılması Fon Kurulu nun onayına tabidir. 79

84 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Birincil ve ikincil piyasalarda devlet tahvili ve hazine bonosu alım satımı yapılabilmektedir. Fonun mevduat ve katılım fonlarını sigortalama görevi çerçevesinde bulundurduğu rezerv Mevduat Sigortacılığı Rezervi ni, çözümleme faaliyetleri neticesinde elde ettiği tutarlar ise Çözümleme Rezervi ni oluşturmaktadır. Fon, çözümleme faaliyetlerinden elde ettiği nakdi gelirlerinden, mevcut ve muhtemel çözümleme giderleri ve bu kapsamda diğer kurumlarda yapılması zorunlu ödemeleri düştükten sonra kalan tutarları, 5787 sayılı Kanun hükümleri gereğince Hazine Müsteşarlığına göndermektedir. Çözümleme rezervi genel olarak; Fon hesaplarında muhtemel çözümleme giderlerinin karşılanması amacıyla tutulan tutarlar ile hukuki sorunlar nedeniyle blokeli hesaplarda tutulan tahsilat tutarlarından oluşmaktadır. Bu kapsamda tutulan çözümleme rezervi bankalar nezdinde mevduat olarak değerlendirilmektedir tarihi itibarıyla Fonun Çözümleme Rezervinin TL karşılığı milyon TL dir (1.032 milyon USD). Bu tutarın milyon TL (933 milyon USD) lik kısmı çözümleme işlemleri devam ettiği için blokeli hesaplarda izlenmektedir. Fonun Mevduat Sigortacılığı Rezervi mevduat, katılım fonu ve DBS de değerlendirilmektedir tarihi itibarıyla milyon TL ye (5.354 milyon USD) ulaşan mevduat sigortacılığı faaliyet rezervinin; milyon TL lik kısmı DBS olarak, milyon TL lik kısmı ise mevduat ve katılım fonu olarak bankalarda bulundurulmaktadır. Rezerv tutarı 2010 yılında % 20 oranında artışla milyon TL den milyon TL ye yükselmiştir. Söz konusu rezerv tutarının tarihi itibarıyla yaklaşık 153 milyar TL olan sigorta kapsamındaki tasarruf mevduatı ve katılım fonu toplamına oranı (Fon rasyosu) %5,41 dir. Mevduat sigortacılığı rezervinin yeterli düzeyde olması, Fonun Mevduat Sahibinin Güvenini ve Farkındalığını Artırmak ve Finansal Sistemin İstikrarına Katkıda Bulunmak stratejik hedeflerine ulaşmaya önemli katkı sağlamaktadır. Yıllar itibarıyla Fonun mevduat sigortacılığı faaliyet rezervinin toplam ve sigorta kapsamındaki tasarruf mevduatı ve katılım fonuna oranı Grafik 15 te gösterilmektedir. Yıllar İtibarıyla Fon Rasyosunun Gelişimi % 6,00 % 5,00 % 4,00 % 3,00 % 2,00 % 1,00 % 0,00 %4,98 %5,41 %3,45 %4,24 %2,68 %3,08 %0,89 %0,99 %1,08 %1,20 %1,34 %1, Mevduat Sigortacılığı Rezervi/Sigortalı Mevduat ve Katılım Fonu Mevduat Sigortacılığı Rezervi/Toplam Mevduat ve Katılım Fonu Grafik 15: Yıllar itibarıyla Fon rasyosunun gelişimi 80

85 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Mevduat Sigortacılığı Risk Yönetim Politikaları Fon, kurumsal risk yönetiminin bir parçası olarak mevduat sigortacılığı yatırım stratejilerini de dikkate alarak risk yönetimi politikaları geliştirmektedir. Fon rezervi herhangi bir finansal kurumda olabildiği gibi kredi riski, kur riski, faiz riski, likidite riski ve operasyonel risklere maruz kalabilmektedir. Bu risklerden korunmak amacıyla Fon, portföyün dağılımı ve vade yapısı hususlarında Fon Kurulu ve Finansal Risk Komitesi tarafından belirlenen limitler dahilinde yatırım kararlarını almaktadır. Bu kapsamda Fon portföyünde türev finansal araç bulunmamaktadır. Kredi Riski: Fon rezervinin maruz kaldığı kredi riski esas olarak bankalarda tutulan mevduatlardan kaynaklanmaktadır. Yıllar itibarıyla bankalarda tutulan mevduat tutarları ve tutarın toplam mevduat sigortacılığı rezervine oranına ilişkin bilgi Grafik 16 da yer almaktadır. milyon TL Yıllar İtibarıyla Mevduat Tutarları ve Kredi Riski Oranları %100 %100 %83 %64 %51 % Mevduat Tutarı %100 %80 %60 %40 %20 %0 Mevduat/ Mevduat Sigortacılığı Rezervi Grafik 16: Yıllar itibarıyla mevduat tutarları ve kredi riski oranları Kur Riski: Kurun değerinde yaşanan değişiklikler sonucu Fonun varlıkları ve yükümlülüklerinde meydana gelebilecek değişimler finansal risk yönetimi çerçevesinde takip edilmektedir tarihi itibarıyla sigortalanan mevduat ve katılım fonunun TL, USD ve EUR dağılımı sırasıyla % 78,4, % 10,5 ve % 11,1 dir. Aynı tarih itibarıyla Fonun mevduat sigortacılığı rezervindeki yabancı para dağılımı % 72,4, % 15,6 ve % 12,1 olarak gerçekleşmiştir. Yıllar itibarıyla Fon rezervinin kur riskini ifade eden sigortalanan yabancı para cinsinden mevduat ve katılım fonlarının toplam sigortalı mevduat ve katılım fonlarına oranı Grafik 17 de gösterilmiştir. 81

86 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu %60 %50 %40 %30 %20 %10 %0 Sigortalı Mevduat ve Katılım Fonu ile Mevduat Sigortacılığı Rezervinin Yabancı Para Dağılımı %49 %36 %45 %34 %30 %30 %33 %25 % 30 %28 %24 % Mevduat Sigortacılığı Döviz Rezervi/ Toplam Mevduat Sigortacılığı Rezervi Sigortalı Yabancı Para Mevduat ve Katılım Fonu/ Toplam Sigortalı Mevduat ve Katılım Fonu Grafik 17: Sigortalı mevduat ve katılım fonu ile mevduat sigortacılığı rezervinin yabancı para dağılımı Faiz Oranı Riski: Faiz oranı riski, faiz oranlarındaki değişikliklerin ilerideki nakit akışları veya finansal araçların gerçeğe uygun değerlerini etkileyeceği ihtimalinden doğmaktadır. Finansal risk yönetimi kapsamında Fon, portföyünde yer alan mevduat ve menkul kıymetlerin vade yapısı ve faiz oranlarını takip etmektedir tarihi itibarıyla Fon mevduat sigortacılığı rezervinin vade yapısı Grafik 18 de gösterilmektedir. milyon TL Mevduat Sigortacılığı Rezervinin Vade Dağılımı ay 6 ay 9 ay 12 ay 12 üstü EUR USD TL Vadeler Grafik 18: Mevduat sigortacılığı rezervinin vade dağılımı Likidite Riski: Likidite riski, nakde ihtiyaç duyulmasını gerektiren finansal yükümlülüklerin ihtiyaç duyulduğu zaman karşılanamamasından kaynaklanır. Likidite riskinin yönetiminde; yatırım araçlarının türü, piyasadaki likiditesi ve vade tarihleri dikkate alınarak yatırım kararları alınmaktadır. Operasyonel Risk: Fon rezervinin yönetilmesinde oluşabilecek operasyonel risklerin önlenmesi amacıyla iç kontrol sisteminin ve bilgi işlem alt yapısının güçlendirilmesine ilişkin çalışmalar yapılmaktadır. Rezerv yönetimine ilişkin süreçler iç denetim tarafından denetime tabi tutulmakta, Portföy Yönetim Sistemi, Ödeme Yönetimi Sistemi ve İhale Yönetim Sistemi yazılımları aracılığıyla işlemler gerçekleştirilmektedir. Böylece Fon; personelden ve iş süreçlerinden kaynaklanabilecek risklerden korunmaya çalışmaktadır. 82

87 V EKLER 83

88 84

89 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 2010 EK 1: Türkiye deki banka şubelerinde sergilenmekte olan mevduat sigortasının kapsamı ve tutarı hakkında açıklayıcı bilgiler içeren tanıtım materyalleri Şekil 15: Mudi bilgilendirme ilanı-1 85

90 2010 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Şekil 16: Mudi bilgilendirme ilanı-2 86