Yýl:25 Sayý:42 Eylül-Ekim-Kasým-Aralýk 2007

Transkript

1 Yýl:25 Sayý:42 Eylül-Ekim-Kasým-Aralýk 2007

2

3 ÝÇÝNDEKÝLER Sivil Savunma Dergisi Sahibi: KKTC Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý 2 Faaliyetlerimiz 24 Yurdumuzu Tanýyalým: Yeþilýrmak Yayýn Kurulu: Yusuf SELKAN Sevgi KIRMIZI Yusuf ÇELÝK Neray BAYSAL 8 12 Eðitimler, tatbikatlar ve kurtarma çalýþmalarý Ýlk yardýmda temel Prensipler 26 Yüzyýlýn sorunu: Su Adres: KKTC Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý P.K Lefkoþa Tel: (0392) Fax: (0392) E.posta: dergi@sivilsavunmakktc.com 14 Kýbrýs ta tarih yazdýran lider 28 Kýþ turizmi ve ekonomiye katkýsý Sivil Savunma Dergisi, 179/1994 sayýlý Sivil Savunma Teþkilat, Donatým ve Tedbirler Tüzüðü nün 36 (1) maddesi uyarýnca yayýmlanmaktadýr. Dergideki yazýlarýn içerdiði fikirler yazarlara ait olup, bu yazýlarýn resmi bir yönü yoktur. Ýsteyenler dergide yayýmlanmak üzere, ücret talep etmemek kaydýyla, Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý na yazý veya çeviri gönderebilirler. Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý, yayýmlanmak üzere gönderilen yazýlarda, yazýnýn ana fikrini deðiþtirmeden, gerekli gördüðü düzeltmeleri yapabilir. Gönderilen y a z ý l a r y a y ý m l a n s ý n v e y a yayýmlanmasýn iade edilmez. Dergideki yazýlar, kaynak gösterilerek yayýmlanabilir. Sivil Savunma Dergisi, yýlda üç kez yayýmlanýr Kayýplarýmýz ve Kayýp Þahýslar Komitesi nin çalýþmalarý Kanayan yaramýz: Trafik kazalarý Okullarda Rehberlik Spor ve yaþam Kitle iletiþim araçlarý ve hayatýmýza etkileri 22 Büyük Han 37 Ziyaretler

4 SOSYAL ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 2 Faaliyetlerimiz Ayten TÜRKSOY (Sivil Savunma Harekat ve Eðitim Þube Müdürlüðü) DERNEK BAÞKANLARI VE YAÞLILARA ÝFTAR YEMEÐÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Ramazan ayý nedeniyle Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti genelinde faaliyet gösteren dernek baþkanlarý ve idarecileri ile yaþlýlara yönelik iftar yemekleri düzenledi. Yemekler Sivil Savunman Sosyal Tesislerinde gerçekleþtirildi. YA R D I M A M U H TA Ç A Ý L E L E R E RAMAZAN PAKETÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Ramazan ayý nedeniyle yardýma muhtaç ailelere Ramazan paketi daðýttý. Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti genelinde tespit edilen 125 yardýma muhtaç ve kimsesiz aileye, içerisinde temel gýda maddelerinin bulunduðu Ramazan paketi daðýtýldý. BÜLENT ECEVÝT REHABÝLÝTASYON MERKEZÝ NE BAYRAM ZÝYARETÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Ramazan Bayramý dolayýsýyla 25 Eylül 2007 tarihinde Bülent Ecevit Rehabilitasyon Sivil Savunma Sosyal Tesislerinde gerçekleþtirilen yemeklerde davetli misafirlerin hem Ramazaný kutlandý, hem de gelen misafirlerle sohbet etme fýrsatý bulundu. SÝVÝL SAVUNMA PERSONELÝ VE HALK ÖRGÜTÜ MÜKELLEFLERÝNE ÝFTAR YEMEÐÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Ramazan ayý etkinlikleri çerçevesinde; Sivil Savunma personeline, Sivil Savunma emekli personeline ve Sivil Savunma Halk Örgütü mükelleflerine yönelik iftar yemeði düzenledi. KKTC Sivil Savunma

5 SOSYAL ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 3 Merkezi ne ziyaret düzenledi. Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý yetkilileri ve eþleri tarafýndan gerçekleþtirilen ziyarette, merkezde bulunan 45 yaþlý hasta ile sohbet edilerek çeþitli hediyeler daðýtýldý. ÇAMLIK YAÞLI BAKIMEVÝ NE BAYRAM ZÝYARETÝ Ramazan Bayramý dolayýsýyla 28 Eylül 2007 tarihinde Çamlýk Yaþlý Bakýmevi ne Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý yetkilileri ve eþleri ÇEVRE VE DOÐAL KAYNAKLAR BAKANLIÐI ÝLE ÝÞBÝRLÝÐÝ PROTOKOLÜ ÝMZALANDI Çevre ve Doðal Kaynaklar Bakanlýðý ile Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý arasýnda, Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nde meydana gelmesi muhtemel orman yangýnlarýna karþý tarafýndan ziyaret düzenlendi. Ziyarette, 25 yaþlýya çeþitli ihtiyaç maddeleri hediye edilerek, bakýmevinde yaþamýný sürdüren büyüklerle sohbet edildi. LAPTA HUZUREVÝ NE BAYRAM ZÝYARETÝ ortak mücadele etmek, orman yangýnlarýna karþý halkýn bilgilendirilmesi ve koruyucu önlemlerin artýrýlmasýný saðlamak, olasý orman yangýnlarýnda erken müdahaleyi ve koordinasyonu saðlamak amacýný taþýyan iþbirliði protokolü, 03 Ekim 2007 tarihinde imzalandý. Protokolü; Çevre ve Doðal Kaynaklar Bakanlýðý adýna Bakan Asým VEHBÝ, Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý adýna Teþkilat Baþkaný Ö. Faruk BOZDEMÝR imzaladý. TERÖRLE MÜCADELE KAHRAMANLARINA DESTEK KAMPANYASI Terörle Mücadele Kahramanlarýna Destek Kampanyasý kapsamýnda, Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý koordinatörlüðünde Baþbakanlýk Müsteþarý Öntaç DÜZGÜN ile VODAFONE ve KKTCELL yetkilileri arasýnda 17 Ekim 2007 tarihinde protokol imzalandý. KKTCELL faturalý hat abonelerine DESTEK yazarak 5610 a, VODAFONE abonelerine de DESTEK yazarak 4120 ye kýsa Sivil Savunma Teþkilat Baþkaný ve eþi ile personel eþlerinden oluþan bir grup 03 Ekim 2007 tarihinde Lapta Huzurevi ni ziyaret etti. Ziyarette; Lapta Huzurevi ndeki 33 yaþlý ile sohbet edilerek, çeþitli hediyeler verildi. Sivil Savunma KKTC

6 SOSYAL ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 4 mesaj gönderip kampanyaya beþ YTL katký koymalarý çaðrýsýnda bulunuldu. Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti genelinde Terörle Mücadele Kahramanlarýna Destek Kampanyasý na 25 bin kiþi kýsa mesaj göndererek kampanyaya destek verirken, toplamda bir milyar YTL (Bir trilyon Türk Lirasý) nin üzerinde maddi katký saðlandý. Kampanya 31 Ekim 2007 tarihinde sona erdi. SÝVÝL SAVUNMA KÜTÜPHANESÝ HÝZMETE GÝRDÝ Sivil Savunma Kütüphanesi 19 Ekim 2007 tarihinden itibaren hizmete girdi. Sivil Savunma Personeli ile eþ ve çocuklarýnýn yanýnda halkýn SÝVÝL SAVUNMA DAN EÐÝTÝME DESTEK Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý eðitime destek çalýþmalarý çerçevesinde Pile Türk Ýlkokulu na çeþitli ihtiyaç malzemeleri hediye etti. Pile Türk Ýlkokulu nda ihtiyaç olduðu tespit edilen muhteviyatý ile birlikte bir adet Fen Dolabý, çeþitli spor ve kýrtasiye malzemesi ile kütüphane için 50 adet kitap 24 Ekim 2007 tarihinde okul müdürlüðüne teslim edildi. da faydalandýðý kütüphanede, Kasým 2007 itibarý ile 5989 adet kitap, dört adet internet baðlantýlý bilgisayar, televizyon ve DVD okuyucu (Müzik dinleme ve film izleme amaçlý) bulunuyor. Kütüphane, haftanýn yedi günü saatleri arasýnda hizmet veriyor. Öte yandan, Gazimaðusa Þehit Mustafa Kurtuluþ Ýlkokulu Atatürk Büstü Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý tarafýndan tadil edilerek, açýlýþý yapýldý. Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Kütüphanesine, 26 Kasým 2007 tarihinde Yakýn Doðu Üniversitesi Rektör Yardýmcýsý Hüseyin GÖKÇEKUÞ ile Yakýn Doðu Üniversitesi (YDÜ) Kütüphane Müdürü Tümer GALÝP tarafýndan YDÜ adýna 3500 adet kitap hediye edildi. SÝVÝL SAVUNMA ÝLE POLÝS GENEL MÜDÜRLÜÐÜ ARASINDA ÝÞBÝRLÝÐÝ PROTOKOLÜ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý ile Polis Genel Müdürlüðü arasýnda Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Baþkanlýk Karargahý'nda karþýlýklý yardýmlaþma ve iþbirliði protokolü 01 Kasým 2007 tarihinde imzalandý. Protokolü; Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý adýna Teþkilat Baþkaný Ö. Faruk BOZDEMÝR, Polis Genel Müdürlüðü adýna Genel Müdür Günay ÖZAN imzaladý. KKTC Sivil Savunma

7 SOSYAL ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 5 Protokol, ülke genelinde veya kýsmi bölgelerde baþta yangýn ve büyük kazalar olmak üzere meydana gelmesi muhtemel doðal afet veya afet sayýlacak boyuttaki olaylara ortak müdahale edilmesini, yangýnlara ve trafik kazalarýna karþý halký bilgilendirmeyi ve koruyucu önlemlerin artýrýlmasýný, olasý yangýn ve trafik kazalarýnda erken müdahale ve koordinasyonu, Baþbakanlýðýn Doðal Afet, Büyük Yangýn ve Büyük Kazalarda Takip Edilecek Prosedür ile ilgili genelgesinin aktif halde tutulmasýný hedeflemektedir. S Ý V Ý L S A V U N M A T E Þ K Ý L A T BAÞKANLIÐI 15 KASIM CUMHURÝYET BAYRAMI TÖRENLERÝNDE Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý ekipleri Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nin 24. kuruluþ yýldönümü etkinlikleri çerçevesinde düzenlenen törenlerde yer aldý. Lefkoþa'da Dr. Fazýl KÜÇÜK Bulvarý'nda gerçekleþtirilen törene Arama- Kurtarma Þube Müdürlüðü ekipleri, diðer tüm ilçelerde gerçekleþtirilen törenlere de Sivil Savunma Bölge Müdürlük ekipleri araçlarýyla birlikte katýldý. Amirliði 07 Aðustos 2007 tarihinde, Gazimaðusa Bölge Müdürlüðü Geçitkale Kýsým Amirliði 02 Ekim 2007 tarihinde ve Ýskele Bölge Müdürlüðü'ne baðlý görev yapan Yenierenköy Kýsým Amirliði ise 16 Kasým 2007 tarihinde hizmete girdi. Sivil Savunma Bölge Müdürlüklerine baðlý görev yapan Kýsým Amirlikleri haftanýn iki günü, Salý ve Perþembe günleri bölge halkýna hizmet vermektedir. YAYINCILIK ALANINDA ÝÞBÝRLÝÐÝ PROTOKOLÜ Kuzeyin Sesi Radyo Vatan ile Türkiye Cumhuriyeti Süleyman Demirel Üniversitesi arasýnda yayýncýlýk alanýnda iþbirliði protokolü imzalandý. Kuzeyin Sesi Radyo Vatan ile Süleyman Demirel Üniversitesi arasýnda 27 Kasým 2007 tarihinde imzalanan protokol gereði; taraflar radyo yayýncýlýðý konusundaki olanaklarýný paylaþarak, karþýlýklý yardýmlaþma, kalite ve çeþitliliklerini artýrma yönünde iþbirliði yapacak. SÝVÝL SAVUNMA YENÝERENKÖY, LEFKE VE GEÇÝTKALE KISIM AMÝRLÝKLERÝ VADÝLÝ VE DEÐÝRMENLÝK ÝLKOKULU HÝZMETTE ÝZCÝLERÝ ESENTEPE DE Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý, Vadili ve Güzelyurt Bölge Müdürlüðü Lefke Kýsým Deðirmenlik Ýlkokulu izci öðrencilerine Esentepe Sivil Savunma KKTC

8 SOSYAL ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 6 Eðitim ve Kabul Merkezi'nde kamp yapma olanaðý saðladý. 30 Kasým-02 Aralýk 2007 tarihleri arasýnda düzenlenen kampa katýlan izci öðrencilere, Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý tarafýndan da çeþitli hediyeler verildi. Lefkoþa Özel Eðitim Vakfý, 12 Aralýk 2007 tarihinde Girne Özel Eðitim Merkezi ve 14 Aralýk 2007 tarihinde de Gazimaðusa Özel Eðitim Merkezi ziyaret edildi. Ziyarette, merkezdeki öðrencilerle sohbet edilerek, çeþitli armaðanlar verildi. RADYO VATAN TÜRKÜ YAYINDA Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý bünyesinde faaliyet gösteren Kuzeyin Sesi Radyo Vatan ve Radyo Vatan Nihavent radyolarýndan sonra Radyo Vatan Türkü de yayýn hayatýna baþladý. KURBAN BAYRAMI NEDENÝYLE ÖZÜRLÜ ÇOCUKLARIMIZ ZÝYARET EDÝLDÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý, Kurban Bayramý nedeniyle bazý özel eðitim kurumlarýna ziyaretler düzenledi. Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti nde ilk defa sadece türkü yayýný yapan radyo olma özelliði taþýyan Radyo Vatan Türkü, 12 Aralýk 2007 tarihinden itibaren 94.4 ve FM frekanslarýndan dinlenebiliyor. Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti halký tarafýndan beðeniyle dinlenen Sivil Savunma Radyolarýnýn altý bin olan þarký arþivi dönem içerisinde 50 bin e çýkarýldý. Sivil Savunma Teþkilat Baþkaný Ö. Faruk BOZDEMÝR ile Sivil Savunma Personeli ve eþlerinden oluþan bir heyetin gerçekleþtirdiði ziyaretler çerçevesinde; 10 Aralýk 2007 tarihinde Sivil Savunma radyolarý ineternet üzerinden de 24 saat kesintisiz olarak adresinden dinlenebilmektedir. R A D Y O VATA N K Ö Y L E R Ý M Ý Z D E K u z e y i n S e s i R a d y o Va t a n d a yayýnlanmakta olan Köylerimiz ve Biz isimli p r o g r a m h e r h a f t a b i r k ö y ü m ü z d e gerçekleþtiriliyor. KKTC Sivil Savunma

9 SOSYAL ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 7 olan bu programlar sayesinde yetiþme çaðýndaki çocuklar ve gençlerin özgüvenlerini geliþtirmelerine katký konulmaktadýr. ÞEHÝT AÝLELERÝ VE MALUL GAZÝLER DERNEÐÝ NE ZÝYARET Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Aralýk Milli Mücadele ve Þehitleri haftasý nedeniyle 17 Aralýk 2007 tarihinde Þehit Aileleri ve Malül Gaziler Derneði ni ziyaret etti. Kuzeyin Sesi Radyo Vatan Mobil Radyo Ýstasyonu aracýlýðýyla gerçekleþtirilen programda, ziyaret edilen köylerimizdeki vatandaþlarla söyleþiler yapýlarak; vatandaþýn sorunlarý ve dileklerine yer veriliyor. Bu program kapsamýnda; Kanlýköy, Yeniboðaziçi, Doðanköy, Bostancý, Ergazi, Hamitköy, Akova, Karakum, Yayla - Kumköy, Kaleburnu ve Deðirmenlik köylerinde vatandaþla sohbet etme imkaný bulunuldu. Ziyaret; Sivil Savunma Teþkilat Baþkaný Köylerimiz ve biz programý Cumartesi Ömer Faruk BOZDEMÝR ile þehit ailesi günleri saatleri arasýnda 87.5 ve yakýný Sivil Savunma personeli tarafýndan FM frekanslarýndan dinlenebiliyor. gerçekleþtirildi. ÖÐRENCÝLER KUZEYÝN SESÝ RADYO VATAN STÜDYOLARINDA Kuzeyin Sesi Radyo Vatan ile Milli Eðitim ve Kültür Bakanlýðý nýn her yýl iþbirliði halinde düzenlediði okul programlarý bu yýl da gerçekleþtiriliyor. SÝVÝL SAVUNMA DAN 10 BÝN AÐAÇ FÝDANI Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý aðaçlandýrma çalýþmalarý kapsamýnda Aralýk 2007 içerisinde toplam 10 bin aðaç fidaný dikti. Bu kapsamda düzenlenen Ýzci Saati, Okul Dönüþü, Genç Yolcular ve Sivil Savunma Günlüðü isimli programlara katýlan ilkokul, ortaokul ve lise öðrencileri kendilerinin hazýrladýklarý þarký ve þiirleri sunmanýn yanýnda, yöneltilen sorularý cevaplandýrarak sohbet etme fýrsatý buluyor. Öðrenciler için sosyal bir eðlence Bu çerçevede dikilen fidanlarýn 5 bin adeti Sivil Savunma Bölge Müdürlüklerine, 5 bin adeti ise Sivil Savunma Esentepe Eðitim ve Kabul Merkezi ile Sivil Savunma Baþkanlýk binasý bahçesine dikildi. Sivil Savunma KKTC

10 ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 8 Eðitimler, tatbikatlar ve kurtarma çalýþmalarý Yusuf ÇELÝK (Sivil Savunma Harekat ve Eðitim Þube Müdürlüðü) BAÞBAKAN DAN SÝVÝL SAVUNMA TEÞKÝLATI NA TEÞEKKÜR Girne Bölgesinde meydana gelen yangýn olaylarýna müdahalede görev alan Sivil Savunma personeli Baþbakan Ferdi Sabit SOYER tarafýndan ödüllendirildi. Baþbakan SOYER; Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti nde 16 Temmuz 2007 tarihinde Beylerbeyi, 17 Temmuz 2007 tarihinde Boðaz Bölgesi ve 01 Eylül 2007 tarihinde Akdeniz Bölgesinde meydana gelen yangýnlara müdahalede görev alarak, üstün gayret ve baþarý gösteren 14 yönetici ve personeli 12 Eylül 2007 tarihinde Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý ný ziyaret ederek ödüllendirdi. PERSONEL EÐÝTÝMLERÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Arama- Kurtarma Þube Müdürlüðü nde ikiz görevli olarak HALK ÖRGÜTÜ EÐÝTÝMLERÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý 2007 yýlý halk örgütü eðitimleri, 12 Mart - 25 Ekim 2007 tarihleri arasýnda, 5765 mükellefin katýlýmýyla gerçekleþtirildi. Eðitimlerde mükellefiyete yeni alýnan halk örgütü personeline Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý ný tanýtmak amacýyla Sivil Savunma Temel Eðitimi, daha önce görevlendirilen mükelleflere ise Ekip Eðitimi verildi. Bunun yanýnda 19 Nisan 2007 tarihinde icra edilen II.Uluslararasý Sivil Savunma Tatbikatý nda görev alan halk örgütü mükellef personeline Lefkoþa Bölge Müdürlüðü, üniversitelerin arama-kurtarma ekiplerine de Arama-Kurtarma Þube Müdürlüðü tarafýndan tatbikat öncesi oryantasyon eðitimleri verildi. Eðitimlerde, I.Uluslararasý Sivil Savunma 2006 Tatbikat görüntüleri ile Arama-Kurtarma Þube Müdürlüðü personelinin Pakistan'da meydana gelen deprem sonrasý yaptýðý aramakurtarma çalýþmalarý ile ilgili görüntülerin izlettirilmesi mükellefler tarafýndan ilgiyle izlendi. KKTC Sivil Savunma

11 ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 9 görev yapan personele hizmet içi eðitim düzenlendi. Eylül, Ekim, Kasým ve Aralýk aylarýnda gerçekleþtirilen eðitimlerde aramakurtarma faaliyetlerinde kullanýlan araç-gereç, teçhizat ve malzemelerin kullanýmý konularýnda bilgiler verildi. Düzenli olarak gerçekleþtirilen eðitimler, Arama-Kurtarma Þube Müdürlüðü tarafýndan her ayýn ilk haftasý yapýlmaktadýr. YANGINLARA MÜDAHALE Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Arama Kurtarma Þube Müdürlüðü ekipleri, Akdeniz Köyü Halk Plajý bölgesinde çýkan yangýn Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Bölge Müdürlükleri tarafýndan, sivil savunma teþkili bulunan Daire-Müessese personeline sivil savunmayý tanýtmak amacýyla verilen eðitimler, 15 Ekim-25 Aralýk 2007 tarihler arasýnda gerçekleþtirildi. S.O.S. ÇOCUK KÖYÜ NDE EÐÝTÝM Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Daire ve Müessese Eðitimleri kapsamýnda 12 Aralýk 2007 tarihinde SOS Çocuk Köyü nde Eðitim gerçekleþtirdi. söndürme çalýþmalarýna katýldý. 01 Eylül 2007 tarihinde meydana gelen yangýna; Orman Dairesi, Ýtfaiye ve Kýbrýs Türk Barýþ Kuvvetleri ekipleri yanýnda Sivil Savunma Arama Kurtarma Þube Müdürlüðü ekipleri de müdahale ederek, yangýnýn kýsa sürede söndürülmesi saðlandý. DAÝRE-MÜESSESE PERSONELÝNE EÐÝTÝM Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý 2007 yýlý Daire-Müessese eðitimleri kapsamýnda 4177 personele temel eðitim ile servis eðitimi verdi. Yakýn Doðu Üniversitesi (YDÜ) Ýletiþim Fakültesi Halkla Ýliþkiler Bölümü öðrencileri ile iþbirliði halinde yapýlan eðitim, SOS Çocuk Köyü nde yaþayan çocuk ve annelerinin deprem, yangýn ve ilk yardým konularýnda bilgilendirilmesi amacýyla yapýldý. R A D Y O VATA N P E R S O N E L Ý N E HÝZMETÝÇÝ EÐÝTÝM Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) iþbirliði kapsamýnda Kuzeyin Sesi Radyo Vatan personeline spikerlik kursu düzenlendi. Kuzeyin Sivil Savunma KKTC

12 ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 10 Sesi Radyo Vatan personeline yönelik olarak Türkiye Cumhuriyeti Sivil Savunma Genel düzenlenen hizmet içi eðitim Ekim 2007 Müdürlüðü ile Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti Sivil tarihleri arasýnda gerçekleþtirildi. Savunma Teþkilat Baþkanlýðý arasýndaki iliþkileri geliþtirmek, müþterek çalýþma yeteneklerini S Ý V Ý L S A V U N M A T E Þ K Ý L A T güçlendirmek ve ikili bilgi paylaþýmýný saðlamak BAÞKANLIÐI EKÝBÝ ADANA TATBÝKATI'NDA amacýyla; Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Arama-Kurtarma Þube Müdürlüðü'ne baðlý bir Adana'da icra edilen Türkiye'nin en büyük ikinci ekip tatbikatta görev aldý. Sivil Savunma Teþkilat Afet Tatbikatý Afet 2007 ye 11 personel ve üç Baþkanlýðý ekibi, senaryo gereði, 06 Kasým 2007 araçla katýldý. tarihinde Adana Merkez; 07 Kasým 2007 tarihinde de Adana'ya baðlý Ceyhan ilçesinde olmak üzere iki ayrý bölgedeki kurtarma faaliyetlerinde görev aldý. Adana Tatbikat ý süresince kurtarma çalýþmalarýný gerçek enkazlarda yapan ekibimiz, yetkililer tarafýndan beðeniyle izlendi. Ekip, 10 Kasým 2007 tarihinde ülkemize geri döndü. SÝVÝL SAVUNMA TEÞKÝLAT B A Þ K A N L I Ð I, T O R O S TATBÝKATI'NA KATILDI Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý Arama-Kurtarma Þube Müdürlüðü ekipleri, 08 Kasým 2007 tarihinde St. Hilarion bölgesinde icra edilen Toros Tatbikatýna katýldý. Sivil Savunma Teþkilat KKTC Sivil Savunma

13 ETKÝNLÝKLERÝMÝZ 11 Baþkanlýðý envanterinde bulunan aramakurtarma malzemelerinin sergilenmesi, yetkililer ve halk tarafýndan ilgiyle izlendi. KUZEYÝN SESÝ RADYO VATAN, MOBÝL YAYIN ARACI ÝLE TATBÝKATTAN CANLI YAYIN YAPTI Kuzeyin Sesi Radyo Vatan, Mobil Yayýn A r a c ý i l e 0 8 K a s ý m t a r i h i n d e gerçekleþtirilen Toros-2007 Tatbikatý'nýn St. Hilarion bölümünden canlý yayýn yaptý. Kuzeyin Sesi Radyo Vatan Mobil Yayýn Ýstasyonu'ndan halka seslenen Cumhurbaþkaný Mehmet Ali TALAT, Türk Silahlý Kuvvetleri sayesinde Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nin dünyanýn en güvenilir yeri olduðu mesajýný verdi. Kurtarma Kulübü (DAÜ-KUT) mensubu üyelerine yönelik eðitim düzenledi. Arama-Kurtarma Þube Müdürlüðü nde gerçekleþtirilen eðitimde 22 kiþiden oluþan DAÜ- KUT ekibine yön bulma, daðcýlýk ve kurtarma faaliyetlerinde kullanýlan düðümler hakkýnda bilgi verildi. OKULLARA ÝLK YARDIM EÐÝTÝMÝ Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý tarafýndan her yýl düzenli olarak okullara yönelik gerçekleþtirilen eðitim faaliyetleri devam etmektedir. Bu kapsamda, Lefkoþa Bölge Müdürlüðü tarafýndan 12 Aralýk 2007 tarihinde Haydarpaþa Ticaret Lisesi Turizm Bölümünden iki öðretmen ve 28 öðrenciye, 17 Aralýk 2007 tarihinde de Þehit Tuncer Ýlkokulu ndan üç öðretmen ve 50 izci öðrenciye ilk yardým eðitimi düzenlendi. Diðer yandan, Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý seyyar mutfak ekibi, Toros-2007 Tatbikatý Beyköy bölümünde halka yaklaþýk 1500 kiþilik lokma ikram etti. DOÐU AKDENÝZ ÜNÝVERSÝTESÝ ARAMA KURTARMA KULÜBÜ ÜYELERÝNE EÐÝTÝM Sivil Savunma Teþkilat Baþkanlýðý-Arama Kurtarma Þube Müdürlüðü, 05 Aralýk 2007 tarihinde Doðu Akdeniz Üniversitesi Arama Sivil Savunma KKTC

14 ÝLK YARDIM 12 Ýlk yardýmda temel prensipler Varol KALKANEL (Sivil Savunma Arama- Kurtarma Þube Müdürlüðü) Ý lk yardým temel prensipleri olay mahallinden baþlayýp hasta veya yaralýnýn bir hastane veya saðlýk kuruluþuna ulaþtýrýlmasýna kadar devam eder. Ýlk yardýmda uyulmasý gereken temel prensipleri þöyle sýralayabiliriz. 1. Olay Yerinin Güvenliði 2. Bildirme 3. Kurtarma 4. Teþhis 5. Triyaj (Yaralý ayýrýmý) 6. Tedavi 7.Taþýma 1.Olay Yerinin Güvenliðinin Saðlanmasý: Ýlk yardým gerektirecek bir olayla karþýlaþýldýðý zaman herhangi bir müdahaleye baþlanmadan önce olay yeri ve çevresinde oluþabilecek tehlikeler süratle belirlenmeli ve çevrenin güvenliði saðlanmalýdýr. -Ýlk yardým gerektirecek olayýn tipi ve boyutu nedir? -Bir tehlike kaynaðý varmýdýr? -Olaydan kaç kiþi etkilenmiþtir? Ýlk anda bu sorulara cevaplar aranmalý ve ilk yardýma sebep olan olayýn niteliðine göre tehlikeli durumun devamýný önleyecek önlemler alýnmalýdýr. 2. Bildirme: Ýlk yardýmý gerektiren durumlarda zaman çok önemli olduðundan, olay sonrasý hemen ilgili kuruluþlar olaydan haberdar edilmeli ve gerekli önlemlerin alýnmasý saðlanmalýdýr. Olayý bildirecek kiþi: -Adýný ve kimliðini, nereden aradýðýný, telefon numarasýný - Olayýn olduðu yeri - Olayýn türünü ve boyutunu -Olaydan etkilenenlerin sayýsýný ve durumlarýný bildirmelidir. 3. Kurtarma: Olay mahallinde hasta veya yaralýnýn yaþamýný tehlikeye sokacak durumun devam etmesi veya oluþmasý durumunda, ilk yardýmcý yaratýcýlýk gücünü ve eldeki imkanlarý kullanarak hasta veya yaralýnýn o ortamdan kurtarýlmasýný ve emniyetli bir yere alýnmasýný saðlamalýdýr. 4. Teþhis: Hasta veya yaralýlar, olaðanüstü bir durum yoksa olay yerinde, tehlikeli bir durum varsa emniyetli bir yere alýndýktan sonra teþhis koyabilmek için deðerlendirilmelidir. Hasta veya yaralýnýn deðerlendirilmesi; -Durumlarýnýn aðýrlýk düzeylerinin belirlenmesi, -Müdahalede önceliklerin belirlenmesi, -Her duruma özgü gerekli yöntemlerin belirlenmesidir. Hasta veya yaralýnýn deðerlendirilmesi iki aþamada yapýlýr. Hasta veya yaralýnýn yaþamý için ani tehdit oluþturan durumlar araþtýrýlmalý ve yaþamsal bulgularý deðerlendirilmelidir. Ýlk deðerlendirme þu sýraya göre yapýlmalýdýr: -Þuuru var mý? -Solunum yolu açýk mý? -Dolaþým (nabýz) var mý? -Vücut ýsýsý -Cildin durumu -Göz bebeði geniþliði ve ýþýkta geniþleme -Hareket durumu Hasta veya yaralýnýn yaþam bulgularý KKTC Sivil Savunma

15 ÝLK YARDIM 13 Ýlk yardým hayat kurtarýr ilk yardýmý öðreniniz kontrol altýnda tutulurken, bir yandan da ikinci Tedavi sýrasýnda ilk yardýmcýnýn dikkat deðerlendirme iþlemine baþlanmalýdýr. etmesi gereken hususlar þunlardýr; Ýkinci deðerlendirmede bilgi edinmek için -Sakin ve kararlý olunmalý, hasta veya yaralýnýn baþtan ayak ucuna kadar -Olay yerini deðerlendirmeli, muayenesi yapýlýr. -Tedaviyi olay mahalinde yapmalý, olay Baþtan ayaða kadar kontrol þu sýra ile yerinde olaðanüstü bir durum varsa hasta veya yapýlmalýdýr: yaralý emniyetli bir yere taþýnmalý, -Baþ ve yüz -Ayný anda iki veya daha çok hasta veya -Boyun yaralýya müdahalede bulunulmalý, -Göðüs -Hasta veya yaralýnýn korku ve endiþesi -Karýn boþluðu giderilmeli, -Kollar ve bacaklar -Hasta veya yaralý ayakta tutulmamalý, 5. Triyaj (Yaralýlarýn ayýrýmý): -Hasta veya yaralý sýcak tutulmalý, Triyaj, yeterli saðlýk görevlisi veya ilk -Bilinci kapalý olan hasta veya yaralýya yardýmcýnýn ve malzemenin bulunmadýðý aðýzdan yiyecek ve içecek verilmemeli, durumlarda tedavide ve taþýmada öncelik -Bilinci yerinde olan hasta veya yaralýnýn belirleme amacýyla yapýlýr. yarasýný görmesine izin verilmemeli. Triyaj uygulamalarýnda öncelikler: 7. Taþýma: A. Acil / Kýrmýzý renk kodlamasý: Hayati Taþýma ilk yardým aþamalarýnýn en tehlike içinde olanlardýr. En kýsa zamanda önemlisidir. Hasta veya yaralýya müdahale doktor müdahalesi gerekir. edilmesi ve taþýnmasý sýrasýnda, gerekli kurallara B. Ýkincil / Sarý renk kodlamasý: Hayati uyulmadýðý takdirde müdahalede bulunulan tehlikesi yoktur. Ancak durumlarý kötüleþebilir. kiþinin ömür boyu felç veya sakat kalmasýna C. Hafif / Yeþil renk kodlamasý: Genelde neden olunabilir. yürüyebilen hasta veya yaralýlardýr. Hayati En saðlýklý ve ideal taþýma yöntemi, tehlikesi yoktur. hasta/yaralýnýn sedye ile taþýnmasýdýr. D.Nefes Yok/Siyah renk kodlamasý: Hasta/yaralýnýn yerden kaldýrýlmasý, sedyeye Solunumu alýnamayanlardýr. Gözetim altýnda alýnmasý ve yerleþtirilmesinde baþ, boyun, gövde tutulmalýdýr. bütünlüðü esas alýnarak en az altý destek 6. Tedavi: noktasýndan kavranmalýdýr. Bunu saðlamak için Gerekli kontrollerden sonra ilk yardýmcý, en az üç kiþiye ihtiyaç vardýr. Böylece yaralýnýn hasta veya yaralýya olay yerinde, vakit vücudu bükülmeden kaldýrýlýr. geçirmeden, süratli fakat sakin bir þekilde, zarar vermeden tedaviye baþlamalýdýr. Sivil Savunma KKTC

16 TARÝH 14 Kýbrýs ta tarih yazdýran lider Kurucu Cumhurbaþkaný Rauf R. DENKTAÞ (Sivil Savunma Dergi Komitesi) Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nin Yerine Kiprianu geçti. Ancak Kiprianu iki yýl bizimle Kurucusu, Kýbrýs Türklerinin Lideri görüþmeyi kabul etmedi. Kendisini Birleþmiþ Rauf R. Denktaþ ömrünü Kýbrýs Milletler Genel Sekreteri kanalýyla görüþmeye davasýna adamýþtýr. Kurucu Cumhurbaþkaný zorladým. Daha sonra 1979'da görüþmeyi kabul Rauf R. Denktaþ ismi Kýbrýs davasýyla, Kýbrýs etti ve görüþmelere baþladýk. Kiprianu'nun bütün Türkleriyle birlikte anýlýr olmuþtur. uðraþý Makarios la yaptýðým anlaþmayý ortadan Kurucu Cumhurbaþkaný Rauf R. Denktaþ, kaldýrmak ve kendisiyle bir anlaþma yapmak oldu. 15 Kasým 1983'de halka hitaben yaptýðý Bunun üzerine ben de kendisine yapacaðýn neyse konuþmada Dünya ve tarih önünde Kuzey ben gidiyorum, Allahaýsmarladýk dedim. Kendisini Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'ni ilan ediyorum Kurt Valdheim aracýlýðýyla zorladým. Mecbur oldu, diyerek Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti Makarios'la yaptýðým anlaþma çerçevesinde Devleti ni (KKTC) Kýbrýs Türklerine armaðan görüþmeye baþladýk ve arkasýndan kendisiyle de etmiþtir. Kýbrýs tarihine adýný onurla yazdýran bazý ilaveler daha yaptýk. Ancak bu görüþmeler Rauf R. Denktaþ la KKTC nin kuruluþunun 1983 yýlýna kadar sürekli devam etmedi. Bir 24 ncü yýldönümünde Kuzey Kýbrýs Türk kesildi, bir baþladý. Cumhuriyeti üzerine sohbet ettik. Kiprianu her yýl Eylül ayýnda bu görüþtüðümüz formülü bir tarafa býrakýr, Sayýn Cumhurbaþkaným, KKTC nin 15 Baðlantýsýzlara gider. Orada 'Kýbrýs iþgal Kasým 1983'te ilan edilmesinin bir tesadüf altýndadýr, Türkler azýnlýktýr' diyerek, Kýbrýs olmadýðýný biliyoruz. Okuyucularýmýza 15 Hükümeti nin þu bu hakký diye karar çýkartýrdý. Kasým'ý hazýrlayan sebeplerden bahseder Kiprianu, yine Eylül ayýnda baþlayan Birleþmiþ misiniz? Milletler Genel Kurulu'na gider ve Baðlantýsýzlarýn 1977'de Makarios'la Kýbrýs meselesinin nasýl oylarýyla kararýný teyit ettirirdi. Kiprianu Kýbrýs'a halledileceðini kararlaþtýrdýk. Ýki toplumlu, iki döndükten sonra bu karara göre görüþmelerin kesimli bir federasyon. Türkiye'nin garantisinin devam etmesini istedi. 1982'de ayni oyunu devamý þart. Makarios birkaç ay sonra öldü. oynadý. 1983'ün Eylül ayý geldi, baktým yine yola KKTC Sivil Savunma

17 TARÝH 15 çýkacak beyanat yaptým ve dedim ki ayni oyunu oynarsan geri geldiðinde bizi ayni statüde bulmayacaksýn. Ýnanmadý gitti ve sonra geri geldi. Uçaktan Churchill zafer iþareti yaparak indi ve bizleri bu saçma sapan aldýðý karar hakkýnda görüþmeye davet etti. Bizim korumaya çalýþtýðýmýz 1960 anlaþmalarýndaki iç ve dýþ dengelerdi. Ýçte biz azýnlýk deðiliz, kendi kaderimizi tayin etme hakkýna sahip iki halktan biriyiz. Dýþta Türk Yunan dengesi. Bunlarý bozdurmamaya çalýþýyoruz. Ama Amerikalýlar, Ýngilizler, Sovyetler, 1964'den itibaren eli kanlý Makarios'u meþru Kýbrýs Hükümeti olarak tanýyýnca iç denge bozuldu. Biz bunu teblið etmek için Dr. Fazýl Küçük'ün baþkanlýðýnda Türk Yönetimi'ni kurduk. 1975'de ise Kýbrýs Türk Federe Devleti'ni oluþturduk. Tutturamadýk. Çünkü kimse kabul etmedi. Bu nedenle, Türkiye'nin Dýþiþleri Bakaný Ýlter Türkmen le konuþtuk,türkiye açýk olarak arkamýzda görünmemiþti ama Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti Devleti'ni ilan etme kararýný birlikte aldýk.türk Hükümeti'ni de buna hazýrladýktan sonra 15 Kasým 1983'de Devleti ilan etme kararýný aldýk. On binlerce kiþi Saray Önü meydanýnda toplandý. Dr. Fazýl Küçük ve Osman Örek'le birlikte kürsüye çýkýp Devletimizin ilanýný halka müjdeledik. Hiç unutmam Dr. Fazýl Küçük o gün bana Bugünü de gördüm ya, artýk gözüm arkada kalmayacak dedi. Sayýn Cumhurbaþkaným, 15 Kasým 1983'te KKTC ilan edilmeseydi Kýbrýs Türk Halkýnýn akýbeti ne olurdu? Þimdi geçmiþe bakarsanýz, Annan Planý kabul edildikten sonra dahi bizim varlýðýmýzýn temelini Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti teþkil etmektedir. Eðer böyle bir devletimiz olmamýþ olsaydý, zaten Annan Planý'na 'evet' dedikten sonra kendimizi hiç toparlayamazdýk. Bugün kendimizi idare ediþimiz, güven içerisinde yaþayýþýmýz, bu devletin varlýðýna baðlýdýr. Eðer devlet olmasaydýk, þimdi Avrupa Birliði'nden gelip de devlete raðmen 'sakýn bayrak sancak göstermeyin, biz sizi cemaat temsilcisi olarak görüyoruz' diyenler karþýsýnda devlet de yok,o zaman iþimiz çok zor olurdu. Türkiye'nin adadan çýkmasý için halen varolan baskýlar yüzde bin artmýþ olacaktý ve Türkiye'nin neyi müdafaa edeceðini kimse bilemeyecekti. Þimdi hiç olmadý Türkiye bir devletin, Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nin garantörlüðünü yapýyor, hakkýný koruyor. Ne diyorlar 'asker çekilse uzlaþma kolaylaþýr' diyenler bir þey bilmiyorlar. Asker gelmemiþ olsaydý bugün burada olmamýþ olsaydý, burada tek bir Türk kalmamýþ olurdu. Türk askerini buraya getiren tehlike halen devam etmektedir. Bu tehlike nedir?baþlangýçta bütün Kýbrýs'ýn Rumlaþmasý, sonra Enosis. Rum liderler baþta Papadopulos ne diyor Kuzey'e gelme hakkýmýz vardýr. Türk askeri iþgalcidir. Kuzeyden çýkmasý gerekir. Göçmenlerimiz eski yerlerine gitmelidir. Bütün hikaye budur ve bunu destekleyecek bir silahlanma kampanyasý devam etmektedir. Fransa'ya bile askeri anlaþmalarla Baf Hava Limaný'nda üs vermeye kadar giden adýmlar atýlmakta ve kendi ifadeleridir bir seferberlik durumunda 24 saatte 100 bin askerlik bir ordu meydana çýkaracak güçtedirler. Bunlara kimsenin baktýðý yok, Türk Askeri ne yapýyor? Türk askeri buraya hava almaya gelmedi. 180 millik bir huduttan nöbet tutmaktadýr. Kime karþý? Kuzeyde Türk askeri benim düþmanýmdýr demek suretiyle, Türklerin de düþmaný olduðunu söyleyen, osmosis yoluyla Kýbrýs meselesini halledebileceðine inanan Rum Liderliðine, Rum Kilisesi'ne karþý. Dolayýsýyla asker çýksýn diyenler, sorumsuzluk yapmakta, Rum'a cesaret vermektedir. Sayýn Cumhurbaþkaným, biliyoruz ki; bir devletin varlýðý baþka, tanýnmasý baþka unsurdur. Tanýnma önemlidir. Ama; devletin varlýðý ondan da önemlidir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafýndan tanýnan, diðer devletler tarafýndan ambargolar altýnda varlýðýný sürdüren KKTC'nin konumunu deðerlendirir misiniz? Tanýnma siyasi giriþimlerle yapýlýr. Devletten devlete. Biz bunu bugüne kadar yapmadýk. Biliyorsunuz Türkiye Kýbrýs'ta büyük bir katliamý önledi diye müttefikimiz Amerika Türkiye'ye yýllarca silah ambargosu uyguladý. Türkiye'yi bizi kurtardý diye cezalandýrdý. Niye? Çünkü ABD'nin Kýbrýs siyaseti, Kýbrýs'ý Yunanistan'a vermek istiyordu. Onun için þimdi bile Amerikan sefiri gözümüzün içine bakarak KKTC hiçbir Sivil Savunma KKTC

18 TARÝH 16 zaman tanýnmayacaktýr diyor. O zaman Rum'u niye tanýdýnýz? Uluslararasý anlaþmalara aykýrý bir idareyi. Ona cevap verdikleri yok, çünkü iþlerine öyle geliyor. Dolayýsýyla bizi tanýmadýlar diye biz yok deðiliz. Biz varýz. Bizim en büyük hatamýz, 1983'te devleti ilan ettikten sonra, görüþmeleri kesip, 'madem ki bizi reddediyorsunuz biz sizin istediðiniz þekilde Rum'la temas etmiyoruz diyerek ayrýlmak ve tanýnýncaya kadar da görüþmeyeceðiz dememiz gerekirdi. Ama Türkiye o günlerde bu yükü kaldýramadý. Þimdi bakýn ben 15 Kasým 1983'de baðýmsýzlýðý ilan edince bizi hemen Güvenlik Konseyi'ne çaðýrdýlar. Güvenlik Konseyi'ne gittim ve Devletimizi müdafaa ettim. Sert ve beðenilen bir konuþma yaptým. Güvenlik Konseyi'nden Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'ni tanýmama kararý çýkmasýna raðmen Türkiye bizi tanýdýðýný ilan etti. Þimdi neden bu ambargoyu, izolasyonu büyütüyoruz? Bu kalksýn diye biz devletimizden vazgeçebilirmiyiz? Derler ki Avrupa Birliði vaat ettiydi ambargolar kalkacak. Hayýr ambargolar KKTC'den deðil, Kýbrýs Türklerinden kalkacaktý. Hangi þartlarda söyledi? Rum'un da evet diyeceðini zannederek söyledi. Zaten Rum evet deseydi, mesele kalmazdý. Belki ambargolar altýnda yaþýyoruz ancak buna karþýlýk neyimiz var? Hiçbir zaman bulmadýðýmýz ve Türk Askeri çýktýðý takdirde bulmayacaðýmýz özgürlüðümüz, güvenliðimiz vardýr. Bir deðerlendirme yapacak olursanýz, Kýbrýs konusunda iki tarafýn sürdürdüðü pazarlýklar, bu süreçte büyük rol alan ABD, BM, Türkiye, Yunanistan ve Ýngiltere'nin çözüme yaklaþýmlarý nedir? Amerika Birleþik Devletleri (ABD) de baþýndan beri Kýbrýs meselesinin halli, Kýbrýs'ýn Yunanistan'a baðlanmasý, Türkiye'nin gücendirilmemesi için de Türkiye'ye bazý hediyeler verilmesi ile kalýcý anlaþma olur görüþü hakimdi. Biz 11 yýl aç, susuz tehlike içindeyken kýllarýný kýpýrdatmadýlar yardým etsinler. Türkiye'nin Kýzýlay yardýmlarý, parasal yardýmlarý olmasaydý çoktan çökerdik ve bugün dahi ABD açýkça 'biz Kýbrýs'ta tek hükümet tanýrýz' demekle 43 yýldýr devam ettirdiði yanlýþý sürdürmeye devam edecek gibi görünüyor. Ne zaman vazgeçer? Ancak bizim ölesiye devletimize sahip çýkacaðýmýzý Türkiye'nin de ölesiye garantörlükten vazgeçmeyeceðini kati suretle görür ve anlarsa. Ne yazýk ki Annan Planý'ný önümüze koyduklarýnda Türk tarafýnýn verdiði mesaj 'biz ayrý devlet de, ayrý egemenlik de istemeyiz, Türk askerinin çýkmasýna da razýyýz, garantörlük de sýfýrlanýrsa mesele deðildir mesajýný algýladýlar. ABD'nin temsilcisi Weston derhal yorum yaptý ve bunlarý söyledi 'madem ki evet dediler bundan sonra ayrý egemenlik, ayrý baðýmsýzlýk isteyemezler' dediler. Bununla da yetinmeyip bunu Birleþmiþ Milletler (BM) Genel Sekreterinin raporuna da koydular. Türkiye'ye de görev verdiler, Türkiye Kýbrýs Türklerini bundan sonra bu çizginin altýnda tutsun diye. Annan Planý'na evet denmesinin kaybý sadece de bunlarla kalmýyor. Türkiye'nin 1960 anlaþmalarýyla elinde tuttuðu en büyük güç ve koz olan 'Kýbrýs Türkiye'nin de üye olmadýðý bir yere giremez' diye. Annan Planý bizi Avrupa Birliði'ne koyuyordu ve hiç anlayamadým Türkiye bizi nasýl olur da bu anlaþmaya evet dedirtti. Evet dediði takdirde Avrupa Birliði (AB) kapýlarý sonuna kadar açýlacaðý sanýlýyordu. Halbuki þimdi Türkiye birçok sorunla mücadele ediyor. Türkiye'de Sevr Haritasýnýn da dolaþtýðý bir dönem yaþanýyor.türkiye'de çok çetin günler yaþanmaktadýr. Silahlý Ýstiklal Savaþý'ndan sonra, þimdi silahsýz Ýstiklal Savaþý verilmektedir. Bizim kanýmýz budur, her gittiðim yerde bunun mesajýný veriyorum. Dolayýsýyla ABD'den bu konuda yardým bekleyemeyiz. BM ise maalesef Güvenlik Konseyi'nin kararýnýn arkasýna saklanmýþtýr. Yunanistan'ýn þantajýyla eðer Kýbrýs'ý kabul etmezsen ben de diðer adaylarý veto ederim þantajýna boyun eðmiþtir. Sanki AB üyeliði önümüze yem olarak konulursa barýþa yardýmcý 'olacakmýþ' düþüncesiyle kalktýlar ve Kýbrýs'ý üye yaptýlar. Þimdi yanlýþ yaptýk diyenler vardýr. Faydasý yok çünkü, ayni makamlar diyor ki, ne yapalým size söz verdik ama þimdi üyemiz Kýbrýs maalesef engel oluyor. Bir þey yapamayýz. Ýþte asker çekin, tatlýlaþýn da bu iþ olsun. Sayýn Cumhurbaþkaným, bir anlaþma KKTC Sivil Savunma

19 TARÝH 17 halinde Kýbrýs'ta mevcut durumun deðiþmesi baþladý. Zavallý Rum göçmeni de buna inandý. dengeleri nasýl etkileyecektir? Bana gelen Rum arkadaþlar var. Onlarýn Bu anlaþmaya baðlýdýr. Bizim istediðimiz söyledikleri þu. Biz 40 yýl daha malýmýzýn dengelerin deðiþmeyeceði bir anlaþma mülkümüzün inancý içerisinde beklemek niyetinde yapýlmasýdýr. Ýki kesimli bir anlaþma yapýlmalý, o deðiliz zaten ömrümüz yetmez. Biz takas veya kesim devlet haline gelmiþtir. Bunun kabul tazminat konusunu kabul etmeye hazýrýz. Ama edilmesi gerekir. Annan Planý'ndan önce Büyük bunu açýkça söyleyemiyoruz. Onun için buna Millet Meclisi'nde varolan bu denge ve kabul önem verin diyorlar. Ben zaten bunu Gali Fikirler edilmiþ olan bu milli formül kýrmýzý çizgimizi Dizisine koydurtmuþtum Global Exchange ve Annan Planý süresince unuttular. Þimdi ise tazminat diye. Klerides'le Annan Planý'ný Türkiye Hükümeti yine ayni formülü beyan görüþenler bunlarý hep kendi lehlerine deðiþtirdi. etmeye baþladý. Ümit ederiz ki artýk bu konuda Klerides bunlarý bireysel hak haline getirdi. taviz verilmez. Kosova bile diyor ki ne isterseniz Gerçek olan þudur ki yüz sene daha geçse artýk bu görüþürüm baðýmsýzlýðýmýzý masaya m al mülk meselesini kimse halledemez. Bunu yatýrmam. Bizim bunu söylememiz lazým. Rum da görmeye baþlamýþtýr. Ben öyle tahmin Baðýmsýzlýðýmýzý, egemenliðimizi ve Türkiye'nin ediyorum ki Rum tarafý gittikçe iki devlet esasýný garantörlüðünü masaya yatýrmýyoruz. da kabul etmeye hazýrdýr. Rum tarafýndan bu Papadopulos'un kýrmýzý çizgisi belli. 'Garanti sesler de gelmeye baþladý. Bizim bu konudaki anlaþmalarý olmayacak, asker çýkacak, isteðimiz karþýlýklý kýymetlendirme yapýlmasýdýr. yerleþikler gidecek, Rum göçmenlerin yerlerine Türkiye'nin Yunanistan dan savaþ tazminatý alma gelme hakký tanýnacak ve buyurun konuþalým hakký vardýr. Niye bunlarý hep baðýþlýyoruz, niye diyor. Rum'un tüm siyasetinin altýnda Enosis bunlarý hep unutuyoruz. Neden bunlarýn hesabý yatmaktadýr. Gün gele Enosis diyeceklerdir. sorulmuyor? Ýkide bir de 'Türkiye suçlu', Türkiye Rum Enosis deyince, bizim de Taksim dememiz tazminat versin diyorlar. Makarios'un yaptýðý bir gerekir. Türkiye zamanýnda fedakarlýk yaptý. beyanat vardý, 'Türkiye Kýbrýs'a geldiðinde Enosis'in cevabý Türkiye ile birleþmedir veya kurtaracak tek bir Türk bulamayacak' diye. Taksim'dir. Bunu aklýmýzdan hiç çýkarmayalým. Türkiye geldi diye Rumlar Atlýlar, Murataða, Çünkü bütün dünya Rum'un Enosis gidiþatýna Sandallar ve Taþkent'te toplu katliamlar yaptý. raðmen, bizim bu hakkýmýzý kullanmadýðýmýzý Türkiye gelmeseydi Karpaz tarafýnda tek Türk görürse vazgeçtiðimizi zanneder. Dengeler bulamayacaktýk. Dünya Rumlarýn bizlere önemlidir, dengeleri 1960 anlaþmasý kurmuþtur. yaptýklarýný bilmiyor. Dolayýsýyla bunlarý anlatmak Ortaklýk demiþtir. Ortaklýðý bozan Rum tarafýdýr. lazýmdýr. Biz de denge olabilmesi için iki hükümet Rum Basýnýnda yer alan bir haberde Rum arasýnda ortaklýk diyoruz. Kalýcý olmasý için bu kayýplarýn akýbetlerinin ortaya çýkarýlmasýnda, elzemdir. Aksi takdirde bir kaðýt anlaþmasý Rum Yönetimi'nin Türkiye topraklarýnda yaparsa adam onu da yýrtar atar. Yine anlaþma arama yapmak istediði yazýldý. Bu konudaki iþlemedi der, Kýbrýs benimdir der. Anlaþma iki düþünceleriniz nelerdir? devlet esasý üzerine olursa bu tehlike ortadan Rumlar, Kayýplar konusunu propaganda kalkar. olarak kullanýyor. Ben Makarios'la 1977'de Sayýn Cumhurbaþkaným, Kýbrýs'ta konuþurken ona dedim ki; biliyorsun kayýp yoktur gündemden düþmeyen ve iki toplumu da ölü vardýr. Ben de bilirim ki Klerides bana söyledi yakýndan ilgilendiren Kayýplar ve Türk Kaybý yoktur hepsi ölmüþtür. Makarios bana Taþýnmaz Mallar konusu var. Kýbrýslý Kurt Valdheim'in önünde dedi ki, 'Denktaþ bey Rumlar aradan 33 yýl geçmesine raðmen propaganda için bana elimde ne býraktýn? Onun Rum Yönetimi tarafýndan 'bir gün iç in ka yýplar konusunu propaganda olarak evlerine geri dönecekleri' umudu verilerek kullanýyorum. Türkiye'ye giden de gelen de oyalanmaktadýr. Rum basýnýnda yer alan bellidir. Eksik yoktur. Bu sadece propaganda bir haberde, Rum Yönetimi'nin Güney a maçlýdýr. Kýbrýs'taki Türk Mallarýný kullanan S ay ýn Cumhurbaþkaným, söyleþimizin Rumlara tapu vermeye hazýrlandýðýný yazdý. sonunda geldik. Son olarak, KKTC Sivil Rum Yönetimi'nin bu kararýný nasýl Savunma Teþkilat Baþkanlýðý'nýn faaliyetleri deðerlendirirsiniz? hakkýndaki düþüncelerinizi alabilir miyiz? Makarios 1977'de kendisiyle anlaþýrken bu Vallahi dýþ dünyanýn bile takdirini kazanan konularýn da global bir þekilde halledileceðini mükemmel bir faaliyet içerisindesiniz. Takdirle teslim etmiþti. Kiprianu gelir gelmez bunu bozdu takip ediyoruz. En büyük ülkenin yapabileceðini ve bütün göçmenlerin yerlerine geri dönmeden yapacak seviyedesiniz. Devam edin tebrik anlaþma olmaz diye beyanatlarda bulunmaya ederim. Sivil Savunma KKTC

20 TARÝH 18 Kayýplarýmýz ve Kayýp Þahýslar Komitesi nin çalýþmalarý Oral BEYAZ (Sivil Savunma Haberalma ve Ýkaz Þube Müdürlüðü) Kýbrýs'ta 1963'te baþlayan süreçte yapmaktadýr. Komite'de Rum Üye olarak Elias kaybolan ve akýbetleri resmen henüz GEORGÝHADES görev yapýyor. Üçüncü Üye belirlenmemiþ olan kiþiler, yýllardan beri Christophe GÝROD ise 2006 Temmuz ayýnda Kayýplar adýyla tarihe geçmiþtir. Yýllarca hem atandý. Genel kazý ve kimlik tespiti projesi, Kuzey Kýbrýslý Türk, hem de Kýbrýslý Rum yakýnlarý Kýbrýs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaþkanlýðý'na tarafýndan kayýp kiþilerin akýbeti merak edilmiþ baðlý KÞK Kýbrýslý Türk Üyesi'nin de denetiminde, ve kayýplarýn ortaya çýkarýlmasý için giriþimlerde Kayýp Þahýslar Komitesi'nin yürüteceði bir bulunulmuþtur. projedir. Projenin ana hedefi, KÞK nin vekaleti Bu amaçla; 1963'ten bu yana devam eden çerçevesinde kazýlar yapmak, kemikleri kayýplarýn durumunun araþtýrýlmasý için 1981 çýkarmak, kimlik teþhis edip, ve yýlýnda iki toplumlu Otonom Kayýp Þahýslar 1974'te yaþanan trajik olaylar sonucunda kayýp Komitesi (KÞK) kurulmuþtur. þahýs olarak listelenmiþ kiþilerin kemiklerini Birleþmiþ Milletler kararýyla ve taraflar yakýnlarýna teslim etmektir. arasýnda varýlan antlaþmayla, 1981 yýlýnda Her iki taraftaki kayýplar, iki tarafta kurulan kurulan KÞK; Kýbrýslý Türk, Kýbrýslý Rum ve araþtýrma gurubu tarafýndan uzun süren Birleþmiþ Milletler temsilcisi üç üyeden çalýþmalar sonucu bulunmaktadýr. Bu konuda oluþuyor. Ýlk Kýbrýslý Türk üye olarak atanan bilgi saðlayan vatandaþlarýn kimlikleri tamamen Latife BÝRGEN'in ardýndan, 1984 yýlýndan 2005 gizlilik altýndadýr. Komite, sadece kayýplarýn yýlýna kadar bu görevi Rüstem TATAR sürdürdü. yerlerini bulmak ve kimlik tespiti yaparak ailelere TATAR'ýn emekliliðinin ardýndan, komitedeki teslim etmekle yükümlüdür. Her gömü yeri, titiz ve Kýbrýslý Türk üyeliðe, Cumhurbaþkaný tarafýndan uzun süren araþtýrmalarla bulunmaktadýr. Bu üye yardýmcýlýðý görevini yapan Gülden Plümer çalýþmalarda, eski haritalar da kullanýlmaktadýr. KÜÇÜK 2006 Ocak ayýnda atandý. Dýþiþleri Ada çapýnda, toplamda 502 Kýbrýslý Türk Bakanlýðý Genel Müdürü Ahmet ERDENGÝZ de kayýp ve 1468 de Kýbrýslý Rum kayýp vardýr. Kýbrýslý Türk üyenin 1 nci Asistaný olarak görev Yaklaþýk, 320 kayýp yakýný kayýplarýnýn KKTC Sivil Savunma

21 TARÝH 19 bulunmasý amacýyla antropoloji laboratuvarýna politize edilmediði sürece, sonuçlar almaya gönderilmiþtir. Bunlardan 19 Kýbrýslý Türk ve 38 devam edecektir. Bu süreç, uzun ve bilimsel Kýbrýslý Rum kaybýn kesin kimlikleri tespit çalýþma isteyen bir süreçtir. Geçen uzun edilerek ailelerine teslim edilmiþtir. Tüm projenin zamandan dolayý, dünya istatistiklerine göre safhalarý iki toplumlu olarak yürütülmekle kayýplarýn sadece % kadarýnýn bulunacaðý birlikte, bu konudaki son sözü DNA taramalarý varsayýlmaktadýr. söyleyecektir. Projenin bitiminde, kayýplarýn Þehit ailesi yakýný, Mustafa TOLGA ile yakýnlarýna buluntular teslim edilebilecek, söyleþi: yakýnlar sevdiklerine uygun bir cenaze töreni Mustafa TOLGA, 21 Aralýk 1948 tarihinde düzenleyebilecekler, uzun süren ýstýrap ve Larnaka ilçesine baðlý Alaminyo köyünde doðdu. belirsizlik dolu bir dönem kapanacaktýr. TOLGA, 20 Temmuz 1974 tarihinde Alaminyo ve 1974 olaylarýnda meydana köyünde yaþananlarý þöyle anlatmaktadýr. gelen kayýplardan ilk etkilenen aileleridir. Bu Alaminyo'da Rumlarla Türklerin birlikte üzücü olay, uzun süreli bir yas oluþturmuþtur. Bu yaþadýklarýna iþaret eden TOLGA, köyde Türk proje ile teslim edilen kayýplar, ailelerine bu mahallesi ile Rum mahallesinin ortasýndan geçen yaslarýný geride býrakarak hayatlarýna devam köprünün iki halký ayýrdýðýný, köydeki Türklerin edebilme fýrsatý verecektir. Her ailenin sayýsýnýn 250, 300 olduðunu ve eli silah yaþadýklarý özeldir. Genel olarak, bu insancýl tutabilecek mücahit sayýsýnýn ise sadece 40, 50 konuda her ailenin kendi yaþadýðý acý bir civarýnda olduðunu ifade etmektedir. Köyün hikayesi vardýr. öncelikle çevre köylerden gelen ve sonradan da Genel Kazý ve Kimlik Tespiti Projesi Alaminyo köyündeki 1000'e yakýn Yunan ve Rum Genel Kazý ve Kimlik Tespiti Projesi, 2006 askeri ile milis kuvvetlerce sarýldýðýný anýmsatan Aðustos ayýnda uygulamaya konmakla birlikte, TOLGA, köydeki mücahitlerimizin teslim olmalarý tam olarak 2007 yýlýnda tüm safhalarý ve bütçesi için çaðrý yapýldýðýný söyledi. Türklerin bu çaðrýyý ile çalýþmaya baþlamýþtýr. Yýllýk bütçesi 3 milyon kabul etmemesi üzerine saat 14.00'de Rumlarýn dolar civarýndadýr. KÞK, Kýbrýs'ta görev taarruzu ile baþlayan çatýþmalar sonucunda, yapan tek kurumsallaþmýþ iki toplumlu bir akþam saat civarlarýnda Türklerin elindeki komitedir. Projenin her safhasý, üç üyenin cephanenin de bitmiþ olmasýndan ötürü, Rumlarýn konsensus kararlarý ve iki toplumlu çalýþanlarla köydeki pek çok Türk mevzisini ele geçirdiklerini yürütülmekte, bütçesi ise çeþitli ülkelerin anlattý. Alaminyo köyündeki hiçbir Türk þehidin katkýlarý ile saðlanmaktadýr. Bu katkýlarý çatýþmalar esnasýnda þehit düþmediðine deðinen saðlayan ülkeler arasýnda, Türkiye Cumhuriyeti TOLGA, bu kiþilerin ancak esir alýndýktan sonra de vardýr. Rumlar tarafýndan kurþuna dizilmek suretiyle Bu proje, kayýp þahýslarýn kemiklerinin þehit edildiklerini ve henüz ölmemiþ olanlarýn kazýlar sonucu çýkarýlacaðý bir Arkeolojik safha baþlarýndan bir kez daha vurularak þehit ile baþlar. edildiklerinin altýný çizdi. Bu durumun ise ara Ýkinci safha, Antropolojik safha olup, bölgedeki þehit mezarlarýndaki þehitlerin çýkarýlan kemiklerin analizinin Antropoloji kemiklerinden tespit edildiði kaydedildi. Laboratuvarýnda yapýlmasýný içerir. Türk esirlerin kurþuna dizilerek þehit Üçüncü safha ise, kayýp yakýnlarýnýn kan edildikten sonra dozerler tarafýndan kazýlan bir örnekleri ile, kayýplarýn kemiklerinden alýnan metrelik çukurlara toplu olarak atýlarak üzerlerinin örneklerin karþýlaþtýrýlmasýný ve kayýp þahýslarýn kapatýldýðýný anlatan TOLGA, Alaminyo'daki þehit kimlik tespitinin yapýlmasýný içeren Genetik çocuklarýnýn günümüze kadar süregelen 33 yýllýk safhadýr. zamanda çok büyük acýlar çekerek büyüdüklerine Projenin son safhasý, ihtiyatlý bir uzlaþma dikkat çekti yýlýnda KKTC ile Güney Kýbrýs süreci ile kemiklerin yakýnlarýna geri sýnýr kapýlarýnýn açýlmasýndan sonra, Türk verilmesini hedefler ve iki toplumdaki kayýp þehitlerin kemiklerinin Güney'den alýnmasýný yakýnlarýnýn zor bir süreç olan kayýplarýný istendiðini belirten TOLGA ancak bazý þehit kabullenme sürecinde onlara yardýmcý olmayý ailelerinin kayýplarýnýn halen yaþýyor olabileceði içerir. düþüncesi ile bu durumdan endiþe ettiklerini KÞK Projesi, Kýbrýslý Türkleri ve Kýbrýslý açýkladý. Aðustos 2006 ayýnda þehitlerin Rumlarý ilgilendiren ve insancýl bir konu olan kemiklerinin alýndýðýný belirten TOLGA, Temmuz kayýplar konusuna, olanaklar el verdiði kadar 2007'de ise tüm iþlemlerinin tamamlanarak bilimsel çalýþmalarla bir sonuç getirmeye Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti ne getirilerek çalýþacaktýr. Temel unsur, insan olan bu proje her defnedildiðini kaydetti. iki tarafýn liderleri tarafýndan desteklendiði ve Sivil Savunma KKTC

22 GÜNCEL 20 Kanayan yaramýz Trafik kazalarý Osman ÖZDER (Sivil Savunma Lefkoþa Bölge Müdürlüðü) otorlu araçlar Kýbrýs'a I.Dünya Birkaç kilometrelik hýz artýþý yanlýþ algýlama ve savaþýndan sonra gelmeye baþlamýþ ve tahminler sonucu kazalara yol açabilecek önemli Mmotorlu araçlara ilk kayýtlar 1928 bir tehlike olarak pusuda beklemektedir. Hýz ne yýlýnda yapýlmaya baþlanmýþtýr yýlýndan kadar artarsa sürücünün bakýþlarý o oranda itibaren günümüze kadar geçen her yýl kaydý uzaða odaklanýr. Bunun sonucunda sürücü yol yapýlan araçlarda büyük artýþ olmuþtur. kenarýnda neler olduðunu tehlike yaratabilecek Ülkemizde kamu taþýmacýlýðý veya toplu taþýma geliþmeler olup olmadýðýný denetleyemez. Bu hizmetleri istenilen düzeyde olmadýðýndan, bu durum, ölüm veya aðýr yaralanmayla ihtiyacý giderme eðilimi, kiþileri yoðun olarak özel sonuçlanan trafik kazalarýnýn en önemli nedeni araç alýmýna yönlendirmiþ ve bu durum ülkedeki olmaktadýr. özel araç sayýsýnýn artýþýna vesile olmuþtur. Özel Ülkemizde her yýl yaklaþýk 3,000 kaza ve araçlara sahip olma ihtiyacýna paralel olarak 500'e yakýn yaralanma olmaktadýr. Bu kazalarda 1975'den günümüze kadar 200 bine yakýn araç ortalama haftada bir kiþi, ayda dört kiþi ve yýlda kaydý yapýlmýþtýr. Bu durum da ülkedeki trafik 50 kiþi hayatýný kaybetmektedir. Tablo-1'de yoðunluðunu büyük oranda artýrmýþ ve trafikte sunulan liste, Ocak 2007 itibarýyla Ekim 2007'ye bulunan mevcut problemleri de iki katýna kadar olan dönemi kapsamaktadýr. çýkarmýþtýr. Mevcut araçlarýmýzýn çoðunluðunu Ülkemizde 1975 yýlýndan günümüze trafik özel araçlar oluþturmaktadýr. kazalarýnda 1520 kiþi hayatýný kaybetmiþtir. Günümüz otomotiv sektöründeki teknolojik Trafik kazalarýnýn sayýsý ile kazalarda ölen geliþmeler, araçlarýn bir çok özelliðini ve yaralananlarýn sayýlarý ayný tabloda deðiþtirmiþ, hýzlarýný artýrmýþ, araçlardaki sunulmaktadýr. güvenlik unsurlarýnýn geliþmesi de sürücülere Trafik kazalarýnýn meydana gelmesinde aþýrý güven saðlamýþtýr. Sürücülerin kendine ve en önemli neden sürücünün ve yayalarýn aracýna olan aþýrý güveni, eskisine nazaran yapmýþ olduðu trafik kuralý ihlalleridir. daha düzenli ve saðlam karayollarý aðýna sahip Kazalarýn meydana gelmesindeki en olmamýz, süratli araç kullanýmýna yol açmakta önemli nedenler; aþýrý sürat ve dikkatsiz sürüþ, ve dolayýsýyla kazalarýn artmasýna neden alkollü araç kullanmak, yolun solunu tutmama, olmaktadýr. Bu durum, daha geniþ karayollarý kavþakta durmama, tehlikeli mahalde araç aðýnda trafik kontrollerini zorlaþtýrmakta ve geçme, ani saða dönüþ, aniden yola atlama ve doðal olarak en baþta trafik eðitimi ve trafik taþýtlarýn geçtiði yolda koþmadan dolayý yapýlan kurallarýna uyulmasý konusunu gündemin kural hatalarý olarak sýralayabileceðimiz trafik baþýna koymaktadýr. Ayrýca trafik eðitimi ve yasal kuralý ihlalleri olup, bunlar ölümlere neden tedbirler ile toplumun sosyo-psikolojik olmaktadýr. eðilimlerini de inceleyerek mevcut trafik kaosunu Sürücü ve yolcularýn, 09 Aðustos 1988 bütün boyutlarýyla düþünüp ele almak ve çözüm yýlýnda yürürlüðe giren yasa gereði emniyet yolarý üretmek gerekmektedir. Artan trafiðe kemeri takmalarý hükmü getirilirken, birçok paralel olarak emniyet kemeri, hýz tespit sürücü ve yolcunun genellikle bu kurala kameralarý ve üst geçitleri mutlaka kullanmamýz uymadýklarý ve bu sebepten dolayý ölümlere gerekmektedir. Aþýrý sürat hem ülkemizin hem de ve ciddi yaralanmalara neden olduklarý diðer ülkelerde meydana gelen trafik kazalarýnýn görülmüþtür. Tablo -2'de verilen çizelgede 2006 baþlýca sebebi olup, direksiyon baþýndakilerin yýlýnda meydana gelen ve ölümle neticelenen sürüþ sýrasýnda gerekli bilgileri toplayýp, güvenli trafik kazalarýnýn nedenleri, Tablo -3'de ölümlü sürüþ amacýyla kullanmalarýný engellemektedir. kazalarýn oluþ þekilleri gösterilmektedir yýlý KKTC Sivil Savunma