Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR lköretim Okul Takımlarında Yer Alan

Transkript

1 Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR lköretim Okul Takımlarında Yer Alan LKÖRETM OKUL TAKIMLARINDA YER ALAN YA GURUBU ÖRENCLERN BAZI SOLUNUM VE DOLAIM PARAMETRELERNN SPOR YAPMAYAN ÖRENCLERLE KARILATIRILARAK DEERLENDRLMES Berkan ALPAY * Kamil ALTU ** Serkan HAZAR *** ÖZET Okul takımlarında yer alan ya arası örencilerde uygulanan antrenmanların solunum ve dolaım sistemine olan etkisini belirlemek amacıyla yapılan çalımaya Nide ili ODTÜ koleji okul takımında spor yapan ya ortalaması 12,63±1,13 yıl olan 22 örenci ile aynı okulda spor yapmayan ya ortalaması 13,09±0,91 yıl olan 22 örenci gönüllü olarak katılmılardır. Grupların ya, boy, aırlık, istirahat nabız deerleri sistolik, diastolik kan basıncı ölçümleri, solunum sisteminde vital kapasite (VC) zorlu vital kapasite (FVC) zorlu ekspirasyon hacim (FEV1) zorlu ekspirasyon oranı (FEV1%) ve maksimum istemli ventilasyon (MVV) deerleri ölçülmütür. Elde edilen veriler kiisel bilgisayarda SPSS 10.0 istatistik programında baımsız guruplarda ortalamalar arasında fark independent t-test yöntemi ile güven aralıı p<0,05, p<0,01 düzeyinde aratırılmıtır. Gruplar arasında ya, boy ve vücut aırlıı deerlerinde anlamlı farklılık olmadıı tespit edilmitir. Solunum parametrelerinde zorlu ekspirasyon hacmi, zorlu ekspirasyon oranı ve maksimum istemli ventilasyon deerlerindeki anlamlı farklılık olmadıı tespit edilirken,(p>0,05) istirahat nabız, sistolik ve diastolik kan basıncı, vital kapasite ve zorlu vital kapasite deerlerinde anlamlı farklılıklar saptanmıtır.(p<0,05) Sonuç olarak; ilköretimde okul takımında yer alan örencilerin istirahat kalp atım sayıları ve kan basınç deerleri spor yapmayan örencilerin deerlerinden daha düük dolduu tespit edilirken solunum deerlerinden VC ve FVC deerlerinin daha yüksek olduu tespit edilmitir. Anahtar kelimeler: dolaım, solunum, çocuk ve spor SUMMARY 22 students doing sports average age 12,63±1,13 in the school team of ODTÜ college of Nide and 22 students not doing any sports, average age 13,09±0,91 are, voluntary involved in this study which aims to determine the effect of the training done by the students aged in school teams on respiration and blood circulation sytems. Groups Measures for age, height, weight, resting pulse measures, sistolic and diastolic blood pressure measures, vital capacity in respiration system, force vital capasity (FVC), Force expiration volume (FEV), force expiration rate (FEV%) and maximum desired ventilation values are measured. The findings obtained were studied with SPSS 10.0 statistics programme on PC while the difference between the averages of groups were examined with independent t- test method in the meaningfull ranges from p<0,05 to p>0,01 The differences between groups in terms of age, height, weight, force expiration volume, force expiration rate, maximum desired ventilation valves are not significant (P>0,05). * ** Ar. Gör. Gazi Üniversitesi Salık Bilimleri Enstitüsü Beden Eitimi Öretmeni *** Yrd. Doç. Nide Üniversitesi Beden Eitimi ve Spor Yüksek Okulu 22 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

2 lköretim Okul Takımlarında Yer Alan Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR Significant improvements have been detected in resting pulse, sitolic and diastolic blood pressure, vital capacity and force vital capacity valves of the group doing sports. (P<0,05) In conclusion, rest pulse, sitolic and diastolic blood pressure, of the students who do training in the school teams were found to be lower than those of the students not doing sports and the respiration values VC, FVC higher. 1.GR Günümüzde sporun toplum ve toplum salıı acısından önemi daha iyi algılanmakta, bu da spor biliminde olumlu gelimelerin meydana gelmesine neden olmaktadır. Özellikle oyun çaındaki çocukların gelien teknolojiyle birlikte bilgisayar vb. oyunlardan dolayı hareketsizlik ve buna balı olarak çeitli geliimsel problemlere sebep olduu sıkça tartıılan bir konudur. nsan hareket eden bir varlıktır ve hareket edebildii sürece yaamaktadır. Hareket kalitesi de zamana paralel olarak ilerlemektedir 24. Yaamın ilk yıllarındaki gelime gelecek yıllardaki gelimenin temelini oluturmaktadır 23. Spor büyüme çaındaki çocukların fiziksel, fizyolojik ve kiilik geliimi yönünden yararlı ve gereklidir. Çocukların fiziksel ve zihinsel geliimleri psikolojik durumlarıyla yakından ilgilidir. Bedensel faaliyetlerin okul baarısını etkiledii, 1933 yılında Fransa nın Lyon kentinin bir içi mahallesinde bulunan kız okulunda gerçekletirilen deneyle ispatlanmı elde edilen bu sonuç daha sonra da 1950 yılında Paris in Vanves deki bir okulda ders programı yarı yarıya spor ve dier derslerden oluan bir sınıfa yapılan aratırmayla teyit edilmitir. Kanada da Dr. Lavallee nın altı yıl süren aratırmaları derslerdeki baarının sporla dorudan balantılı olduunu ispatlamıtır 6. Çaımızda sporun önemli bir rol oynadıı herkes tarafından kabul edilmektedir. Çocuun ergenlik öncesi ve sonrasında düzenli spor faaliyetlerinde bulunması solunum ve dolaım sisteminin daha salıklı olmasını salarken dier taraftan da zihinsel ve ruhsal geliimine katkıda bulunmaktadır. Sporun sosyolojik, fizyolojik, psikolojik ve ekonomik boyutlarının ön plana çıkması sebebiyle spor çok etkili bir araç durumuna gelmitir. Bütün bu sebeplerden dolayı spor alanında hep daha iyiye ulamak amacıyla detaylı çalımalar yapılmaya balanmıtır 1. Antrenmanlarla solunum hacmi ve frekansında belirgin bir deiim meydana gelmektedir. Ayrıca antrenmanlarla Max VO 2 olarak adlandırılan dokulardaki maksimal aerobik metabolizmadaki O 2 tüketim hızında bir artı meydana gelmektedir haftalık bir antrenmanla max VO 2 de % 10 un üzerinde bir artı görülür. Kii her zaman vücudun ihtiyacından çok daha fazla oksijeni organizmaya salayabilmektedir. Bu yüzden önemli olan antrenmanlarla oksijenin kullanılabilirliini bir baka deyile max VO 2 nin arttırılmasının salanmasıdır 25. Antrenmanın en belirgin etkisi sporcularda oksijenin difüzyon kapasitesini arttırmaya yöneliktir. Oksijenin difüzyon kapasitesi oksijenin alveollerden kana difüzyon hızının bir göstergesidir. Antrenmanlarla akcier kardiovasküler kapasite arttırılabilmektedir. 2 Yapılan çalımada okul takımlarında yer alan örencilerde uygulanan antrenmanların solunum ve dolaım sistemine olan etkisini belirleyerek deerlendirilmesi amaçlanmıtır. 2. YÖNTEM 2.1. Denekler Yapılan çalımaya Nide li Özel ODTÜ Koleji okul basketbol takımında yer alan ortalama 2±1.3 yıldır spor yapan, ya arası 22 erkek sporcu örenci ile aynı okulda spor yapmayan ya arası salıklı, gönüllü 22 erkek örenci alınmıtır Veri Toplama Araçları Deneklerin boy ölçümleri milimetrik boy sıkalasıyla, aırlık ölçümleri Angel marka elektronik baskül ile akcier fonksiyonları Microlab ML 3300 marka spirometre ile ölçülmütür. Spinometre ölçümlerinde deneklerin burunları mandalla kapatılarak sonuçlar maksimum nefes alımından sonra maksimum zorlayarak nefes verme ilemini takiben spirometrenin dijital Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 23

3 Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR lköretim Okul Takımlarında Yer Alan göstergesinden okunarak kayıt edilmitir. ki ölçüm yapılarak en iyi sonuç deerlendirmeye alınmıtır. Deneklerin nabız ölçümleri oturur vaziyette kalp üzerine steteskop konularak 15 saniye boyunca kalp atımları kronometre ile sayılarak kaydedilmitir. Deneklerin ölçümleri ikier defa alınarak en düük deerleri kayıt edilmitir. Grupların istirahat kan basınçları ölçümleri aneroid sphygmarometre ve stetoskop kullanılarak mmhg cinsinden tespit edilmitir. Testten önce gruplar 10 dakika dinlendirildikten sonra ölçümler oturur pozisyonda alınmıtır. 2.3.Verilerin Analizi Aratırmada ölçümlerle elde edilen deerler kiisel bilgisayarda SPSS 10.0 istatistik programında deerlendirilmitir. Gurupların ölçümlerinde ortalamalar arasında farkın anlamlılıı, baımsız guruplarda aritmetik ortalamalar arasındaki farka ait t testi yapılarak, sonuçlar P < önem seviyesinde deerlendirilmitir. 3. BULGULAR 3.1.Tablo 1: Deneklerin Özellikleri ve Ölçüm Deerleri Deikenler Ya (Yıl) Boy (cm) Aırlık (kg) stirahat Nabız (atm/dk) stirahat Sisstolik Kan Basıncı (mmhg) stirahat Diastolik Kan Basıncı (mmhg) VC(L) FEV1(L) FVC(L) FEV1 % MVV(L/d) N X SS t. deeri Spor yapanlar 22 12,63 1,135 Spor Yapmayanlar 22 13,09,915 Spor yapanlar ,09 11,6 Spor Yapmayanlar ,27 8,9 Spor yapanlar 22 48,81 17,44 Spor Yapmayanlar 22 50,04 11,85 Spor yapanlar 22 79,55 8,24 Spor Yapmayanlar 22 92,40 10,78 Spor yapanlar ,90 14,69 Spor Yapmayanlar ,72 13,51 Spor yapanlar 22 69,09 8,11 Spor Yapmayanlar 22 75,90 10,98 Spor yapanlar 22 3,255,6776 Spor Yapmayanlar 22 2,810,7646 Spor yapanlar 22 2,78,6085 Spor Yapmayanlar 22 2,57,6450 Spor yapanlar 22 3,13,6827 Spor Yapmayanlar 22 2,71,6413 Spor yapanlar 22 92,72 4,51 Spor Yapmayanlar 22 93,09 6,25 Spor yapanlar 22 99,04 28,87 Spor Yapmayanlar 22 97,04 24,44-1,426 -,698 -,273 ** -3,135 ** -3,952 * -2,343 * 2,123 1,128 * 2,088 -,221, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

4 lköretim Okul Takımlarında Yer Alan Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR 4. TARTIMA Sporun sebep olduu bazı deiikler bata solunum ve dolaım sistemi olmak üzere vücuttaki organlarda fiziksel ve fizyolojik olarak deiikliklere sebep olur 9. Çocuklar da solunum ve dolaım sistemi yaa balı olarak farklılıklar göstermektedir 4. Bundan dolayı çalımaya ya grubu aynı olan çocuklar alınmıtır. Aratırmaya katılan spor yapan çocukların ya ortalamaları 12,63±1,13 yıl iken spor yapmayan çocukların ya ortalaması 13,09±0,97 yıl olarak bulunmutur. Grupların ya ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadıı tespit edilmitir. (P>0,01) Spor yapan çocukların boy ölçümleri 156,09±11,6 cm iken spor yapmayan çocukların boy ortalamaları 158,27±8,9 cm olarak bulunmutur. Grupların boy ölçümleri arasında anlamlı bir fark olmadıı tespit edilmitir. (P>0,01) Spor yapan çocukların vücut aırlıkları 48,81±17,4 kg iken spor yapmayan çocukların vücut aırlıkları 50,04±11,8 kg olarak tespit edilmitir. Grupların vücut aırlık ölçümleri arasında anlamlı bir fark olmadıı görülmütür. (P>0,01) Bu ölçümler her iki gurubunda fiziksel olarak benzer özelliklere sahip olduklarını göstermektedir. Aratırmaya katılan spor yapan çocukların istirahat nabız ölçüm deerleri 79,55±8,2 atım/dk, spor yapmayan çocukların istirahat nabız ölçüm deerleri ise 92,40±10,78 atım/dk olarak tespit edilmitir. Grupların istirahat nabız ölçümlerinde spor yapan çocukların lehine anlamlı bir düme olduu görülmütür. stirahat nabız ölçümleri arasındaki fark P<0,01 önem seviyesinde anlamlı bulunmutur. stirahat kalp atım sayısının, antrenmanla birlikte dütüü aratırmacılar tarafından belirlenmitir 9, 11, 16, 18,. Sarı ve arkadaları yaptıkları bir çalımada sporcuların istirahat nabızlarında kontrol grubuna oranla anlamlı ölçüde düme tespit ettiklerini belirtmilerdir 11. Guyton yetikin insan kalbinin normalde 72 atım/dk olduunu bildirmektedir ya arası istirahat nabzı 100 atım/dk, civarındadır 3. Ciciolu yaları olan masa tenisçiler üzerinde yaptıı çalımada istirahat kalp atım sayısını 77,50 atım/dk, olarak tespit etmitir 5. Yıldız, Malatya Yaz Spor Okulu erkek yüzücülerin istirahat kalp atım sayısını 74±8,3 atım/dk, olarak bulmutur 26. Harre, yaptıı bir çalımada spor yapan çocukların kalp atım sayısını 75±0,1 atım/dk, olarak tespit etmitir 16. bi, yaz spor okullarına katılan ya erkek futbolcular üzerinde yaptıı aratırmada istirahat kalp atım sayısını 75,29 atım/dk olarak bulmutur 18. Kalpteki bu düük nabzın olu mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte birçok aratırmacı bunun nedenini uzun süreli ve sıkı antrenmanların kalp hacminde yaptıı artıa balamaktadırlar. Bazı aratırmacılar ise kalpte sempatik implus geliinde azalmanın olduunu kabul ederler 2. Okul takımında spor yapan çocukların nabız deerlerinde görülen dümenin nedeni; antrenman etkisiyle kalbin sol ventrikülündeki hipertrofi sonucu oluan kalbin hacmindeki artıa balı gelitii düünülmektedir. Aratırmaya katılan, spor yapan çocukların diastolik kan basınç ölçümleri 69,09 ± 8,11 mmhg iken, spor yapmayan çocukların diastolik kan basınç ölçümleri 75,90 ± 10,98 mmhg dir. stirahat diastolik kan basıncı ölçümleri arasındaki fark P<0,01 önem seviyesinde anlamlı bulunmutur. Aratırmaya katılan, spor yapan çocukların sistolik kan basınç ölçüm deerleri 105,90 ± 14,96 mmhg iken, spor yapmayan çocukların sistolik kan basınç ölçüm deerleri 122,72 ± 13,51mmHg olarak bulunmutur. stirahat sistolik kan basınç ölçümleri arasındaki fark P<0,01 önem seviyesinde anlamlı bulunmutur. Kan basıncı yaa göre deiiklikler gösterir. Çocuklarda 90 mmhg nın altında olan sistolik kan basıncı ergenlik çaından sonra yava yava yükselmeye balayarak ya arttıkça 150 mmhg ya kadar çıkabilir. Diastolik kan basıncının normal deerleri mmhg arasında deiir 3. Ziyagil ve arkadalarının yıldızlar kategorisindeki Türk Milli Güreçilerinin üzerinde yaptıkları bir aratırmada güreçilerin istirahat diastolik kan basıncının 67,33 ± 9,47 mmhg, istirahat sistolik kan basıncının ise 100,50 ± 9,2 mmhg olduunu tespit etmilerdir 27. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 25

5 Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR lköretim Okul Takımlarında Yer Alan Kutlu ve Ciciolu nun Yıldız Türk Milli Serbest ve Grekoromen güreçiler üzerinde yaptıkları bir aratırmada güreçilerin istirahat diastolik kan basınçlarını 69,47 ± 9,65 mmhg sistolik kan basınçlarını ise 102,3 ± 11,7 mmhg olduunu tespit etmilerdir 21. bi, yaptıı çalımasında antrenmanlı çocukların diastolik kan basıncını 68,44±2,73 bulmu % 2,22 mmhg lik anlamlı bir azalma tespit etmitir. Sistolik kan basıncının deerini 106,22±5,43 mmhg bulmu % 2,35lik bir düme tespit etmitir 18. Bu aratırmada elde edilen bu bilgiler dikkate alındıında benzer sonuçların elde edilmi olduu görülmektedir. Harre, yaa göre diastolik ve sistolik kan basıncı deerlerini ya gurubu için sistolik kan basıncı 110 mmhg, diastolik kan basıncı ise 70 mmhg olabileceini belirtmitir 16. Sporcuların performans antrenmanın damar çaplarına etkisinden dolayı diastolik kan basıncında meydana gelen dümenin sistolik kan basıncında da görülmesi beklenir. Ancak gelien damar iç hacmine karın damardaki kan miktarı da artar. Dolayısıyla sistolde damar iç basıncı artmı olur. Oluan bu artıla damar çapının genilemesi hemen hemen birbirini nötrlediinden dolayı sistolik kan basıncında deime olmaz ancak diastolik kan basıncında belirgin ekilde düme görülür. Performans sporcularında görülen diastolik kan basıncında ki düme yapılan antrenmanlarda artan kan ihtiyacını karılamak amacıyla kalbin kontraksiyon gücünde artma meydana gelir. Egzersiz esnasındaki bu basınç artması damar çapının genilemesine sebep olur. Bu dolaım sisteminin egzersize uyumuyla ilikilidir. Damar çaplarının genilemesinden dolayı istirahatta diastolik kan basıncında belirgin ekilde düme görülür 17. Çocuk sporcularda hem diastolik hem sistolik kan basıncının düük olmasında dolaım sistemindeki istemli artıın kalbin atı hacminin gelimesinin, oksijen alma miktarının artmasına yani kardiovasküler sistemdeki kullanıma balı olarak sürekli artan gelimeye balı olduu söylenebilir. Aratırmaya katılan, spor yapan çocukların vital kapasite ölçüm deerleri 3,255±0,67 lt/dak iken, spor yapmayan çocukların vital kapasite ölçüm deerleri 2,810±0,76 lt/dak olarak bulunmu, vital kapasite deerleri arasındaki fark P<0,01 seviyesinde anlamlı olduu tespit edilmitir. Kutlu ve Ciciolu Yıldız Milli Takım Güreçileri üzerinde yaptıı bir çalımada güreçilerin vital kapasite deerlerini 4,080±0,881 lt/dak olarak bulmulardır 21. Harre, ya antrenmanlı ve antrenmansız çocuklarda solunum sistemindeki vital kapasite deerlerini antrenman yapan çocuklarda 3,700 lt/dak olarak açıklamı, antrenman yapmayanlarda 2,900 lt/dak olarak belirtmitir 16. Kandeydi ve Ergen spor yapanlarda vital kapasite deerlerini, yapmayanlara oranla daha yüksek bulmutur 20. Gözü ve arkadaları da egzersizin vital kapasiteyi artırdıını ileri sürmülerdir 13. Yapılan çalımada elde edilen deerler literatürle paralellik göstermektedir. Vital kapasite deerinin spor yapan çocuklarda daha yüksek bulunmasında antrenmanın solunum sisteminin verimi üzerindeki olumlu etkisinden kaynaklandıı düünülmektedir. Aratırmaya katılan, spor yapan çocukların zorlu vital kapasite ölçümleri 3,13±0,68 L iken, spor yapmayan çocukların ise zorlu vital kapasite ölçümleri ise 2,71±0,64 L olarak bulunmutur. Zorlu vital kapasiteleri arasındaki fark P<0,01 seviyesinde anlamlı olduu tespit edilmitir. ECCS nin 8 yayınladıı deerlere göre 14 ya ve 154 boy ortalamasındaki kiilerin FVC deerlerinin minimum 2,10 L maksimum 4,10 L arasındadır. Yapılan aratırmada elde edilen deerler bu ortalamaların içerisindedir. Tamer yapmı olduu bir aratırmada sporcuların FVC deerlerinde antrenman öncesi ve antrenman sonrası deerler arasında anlamlı bir fark olduunu tespit etmitir 25. Çetinkaya ya grubu sporcular üzerinde yapmı olduu çalımasında FVC deerlerini antrenman öncesi 3,51±0,45 L, antrenman sonrası 3,60±0,41 L olarak tespit etmi antrenmanın zorlu vital kapasiteyi artırdıını belirtmitir 7. Erdil ve arkadalarının elit masa tenisçilerinin solunum parametrelerini inceledii bir çalımada zorlu vital kapasite deerlerini spor yapmayanlarda farklı olduunu bulmulardır 10. Moulkoç ve arkadaları 16 ya grubu genç kızlarda FVC deerlerini kontrol gurubuna oranla atletizm sporu yapan sporcularda daha yüksek bulmulardır 22. Elde edilen deerler dikkate alındıında literatürle benzer sonuçların elde edilmi olduu görülmektedir. Spor yapan çocuklarda, zorlu vital kapasite deerinin spor yapmayan çocuklardan daha yüksek çıkmasında VC nin ve diyafram kasının etkisi düünülebilir. Çünkü diyafram kasının zayıflıını saptamak için FVC nin ölçümü alınır. Diyafram kasının zayıflıı varsa FVC deerleri 26 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

6 lköretim Okul Takımlarında Yer Alan Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR düük çıkar 4. Spor yapan çocuklarda FVC deerleri spor yapmayanlara göre yüksek çıkmıtır. Buda solunum kaslarının antrenmanın etkisiyle kuvvetlendiini, VC deki artıla birlikte spor yapan çocuklarda zorlu vital kapasitenin yüksek çıkmasına neden olduunu düündürmektedir. Aratırmaya katılan, spor yapan çocukların FEV1 ölçüm deerleri 2,78±0,60 L olarak tespit edilirken, spor yapmayan çocukların FEV1 ölçüm deerleri 2,57±0,64 L olarak bulunmutur. FEV1 ölçüm deerlerinde gruplar arasında anlamlı bir fark olmadıı tespit edilmitir. bi, yapmı olduu çalımasında FEV1 deerini antrenman öncesi 2,44±0,46 L antrenman sonrası 2,50±0,52 L olarak bulmutur 18. ECCS nin 8 yayınladıı tabloya göre 14 ya ve 154cm boy ortalamasındaki kiilerin FEV1 deerlerini minimum 1,98 L maksimum 3,98 L arasındadır. Buna göre spor yapan çocuklar ile spor yapmayan çocukların FEV1 deerleri normal deerler içerisindedir. Bu deerlere bakıldıında spor yapan çocuklar ile spor yapmayan çocuklar arasındaki sayısal farklılık istatistiksel olarak anlamlı olmamasına ramen varlıı görülmektedir. Bu farklılıın spor yapan çocukların vital kapasite, zorlu vital kapasite ve solunum kaslarının güçlü olmasından kaynaklandıı düünülebilir. Aratırmaya katılan spor yapan çocukların FEV1% deerleri 92,72±4,5 olarak tespit edilirken spor yapmayan çocukların FEV1% deerleri 93,09±6,2 olarak bulunmu gruplar arasında anlamlı fark olmadıı tespit edilmitir. ri, yapmı olduu bir aratırmada FEV1% deerlerini 86±4,7 olarak tespit emitir 19. Moulkoç ve arkadalarının yapmı olduu çalımada kontrol grubunun FEV1% deerini 86,26±4,20 L, atletizm grubunun 86,56±4,21 L, basketbol grubunun 88,29±3,90 L olarak bulmutur 22. FEV1% deerlerinde gruplar arasında anlamlı bir farklılıa rastlamamılardır. Alpay güreçiler üzerinde yapmı olduu bir çalımada FEV1% deerini kontrol grubunda 90,10 L, deney grubunda 86,95 L olarak bulmu gruplar arsında anlamlı bir farklılıa rastlamamıtır 1. Yapılan çalımada elde edilen deerler literatürle paralellik göstermektedir. Aratırmaya katılan, spor yapan çocukların maksimum istemli ventilasyon (MVV) ölçüm deerleri 99,04±25,84 L/dk. iken spor yapmayan çocukların MVV ölçüm deerleri 97,04±24,4 L/dk dir. Grupların MVV ölçüm deerleri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadıı tespit edilmitir. Çocuklar üzerinde yapılan çalımalarda, antrenmanın MVV deerlerine etkisinin olmadıı bildirilmektedir 1,12,14,18. Yapılan çalımada elde edilen veriler literatürle paralellik göstermektedir. 5. SONUÇ Sonuç olarak, ya grubu spor yapan ve yapmayan çocukların ölçüm deerlerine bakıldıında Grupların dolaım parametrelerinde spor yapan grubun nabız deerlerinin, spor yapmayan grubun nabız deerlerinden daha düük olduu tespit edilmitir. Bu düük nabız deeri, kalpte meydana gelen hipertrofi ile izah edilebilir. Grupların sistolik ve diastolik kan basıncı spor yapan grupta daha düük bulunmutur. Antrenmanda artan kan ihtiyacını karılamak amacıyla kalbin kontraksiyon gücünde artma meydana gelir. Egzersiz esnasındaki bu basınç artması damar çapının genilemesine neden olur. Antrenmanın damar sistemi üzerindeki bu etkisinden dolayı antrenman esnasında sistolik ve diastolik kan basıncında artma görülürken, istirahat esnasında damar çapındaki rahatlamadan dolayı sistolik ve diastolik kan basıncında düme görülür. Buda dolaım sisteminin antrenmanla olan uyumu ile ilikilidir. Solunum parametreleri incelendiinde spor yapan grubun vital ve zorlu vital kapasite deerlerinin spor yapmayan gruptan daha yüksek olduu görülmektedir. Grupların FEV1, FEV1% ve MVV deerlerinde sayısal fark olmasına ramen, bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadıı görülmektedir. (p>0.05) Spor yapan grupta vital kapasite ve zorlu vital kapasite deerlerinin spor yapmayan gruptan yüksek çıkması antrenmanın solunum sistemi üzerindeki olumlu etkisini göstermektedir. Antrenman ile solunum kaslarının kuvvetlenmesi, akcier ve göüs kafesinin genilemesi, bron ve broniallerin elastikiyetinin artması vital ve zorlu vital kapasitenin spor yapan çocuklarda gelimesine sebep olduu düünülebilir. Spor yapan çocuklarda zorlu vital kapasitenin yüksek Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 27

7 Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR lköretim Okul Takımlarında Yer Alan çıkmasında diyafram kasının da etkili olduu düünülmektedir. Okul takımlarında yapılan antrenmanın çocukların solunum ve dolaım parametrelerini gelitirdii görülmektedir. KAYNAKÇA 1. Alpay, C. B. (2000) Türkiye Serbest Güre Takımı ile Nide Üniversitesi Güre Takımı Güreçilerinin Bazı Solunum ve Dolaım Parametrelerinin Karılatırılması Nide Üniversitesi Beden Eitimi ve Spor Anabilim Dalı, YayınlanmamıYüksek Lisans Tezi, Nide. 2. Astrand, P. O. Rodahl, K. (1986) Texbook of Work Physiology, Third Edition, Ork Mc Graw, Hill Book Co Newyork,. S: Berkmen, R. (1972) Kardiyoloji-Sismoloji Ders Kitabı. Gençlik Basımevi. stanbul. S: Bob Hancox. Kenwhyte. (2004) Akcier Fonksiyon Testleri El Kitabı. And Yayıncılık. I. Baskı stanbul. S: Çimen, O., Ciciolu,, Günay, M. (1997) Erkek ve Bayan Türk Genç Milli Masa Tenisçileri Fiziksel ve Fizyolojik Profilleri Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Ankara. SS:53 6. Çetin, H,N. (1999)Toplum Salıı çin Spor, Onay Ajans. Ankara. S: Çetinkaya, V. (2002) Ya Grubu Sporcularda Farklı Aırlık Çalımalarının Kalp- Solunum Sistemi Üzerine Etkisi, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Salık Bilimleri Enstitüsü, Antalya. 8. Drury, R. (1998) Mikro Medikal Sipirometre Semineri, Aktan Ofset, stanbul. S:15 9. Dündar, U. (1998) Antrenman Teorisi, Baırgan Yayınevi. Ankara. S: Erdil., G. Durusoy., F. leen., Ç. Yolaz., G. (1984) Elit Masa Tenisçilerinin Fizyolojik Kapasite Ölçümleri. Spor Hekimleri. Dergisi. 19, Ankara. SS: Erdoan, F., Sarı, H., Terziolu, M. (1981) Farklı Spor Branlarındaki Sporcular le Sedenter Kiilerin stirahat-egzersiz ve Dinlenme Solunum Dolaım Parametrelerinin Karılatırılması, Spor Hekimleri Dergisi. Cilt 16, Aralık.SS: Gökçe, E. (1991) 9 12 Ya Futbolcularda Uzun Süreli Aerobik Antrenmanın Kan Dolaım ve Solunum Parametrelerine Etkileri, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi,. Ü. Salık Bilimleri Enstitüsü, stanbul. 13. Gözü Rd, Liman, E. Kan. (1988) Thoraks Ölçümleri ve Solunum Fonksiyonlarının Antrenmanlarla Deiimi, Spor Hekimleri Dergisi. 23, SS: Grosh,A., Ahuja, A. Khanna, G. L. (1985) Pulmonary Capacities Of Different Groups Of Sportmen n ndia, Brit. J. Sportts Med. 19 (4). SS: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

8 lköretim Okul Takımlarında Yer Alan Berkan ALPAY, Kamil ALTU ve Serkan HAZAR 15. Guyton.A.C., M.D. ( 1986) Tıbbi Fizyoloji, 7.Baskı, Cilt II, Merk Yayıncılık. stanbul. S: Harre, D. (1982) Principles of Sport Training. Berlin. S: Hazar, S. (2000) Türk Güre Milli Takımı Seviyesindeki Güreçilerin Kalp Yapı ve Fonksiyonlarının Elektro Kardiografi Yöntemiyle ncelenmesi, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, G.Ü. Salık Bilimleri Enstitüsü Ankara. 18. bi, S (2002) Yaz Spor Okullarına Katılan Ya Grubu Erkek Futbolcuların Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Parametrelerinin ncelenmesi, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, N.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Nide. 19. ri, R. (2000) Amatör Futbolcularda Makro Dönem Dayanıklılık Antrenmanının Aerobik, Anaerobik Kapasite ve Dolaım, Solunum Sistemlerine Etkisi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Sakarya. 20. Kandeydi, H., Ergen, E. (1982) Beden Eitimi ve Spor Yüksekokulu Örencileri le Tıp Örencilerinin Fizyolojik ve Fonksiyonel Özelliklerinin Karılatırılması, Spor Hekimleri Dergisi. SS: Kutlu, M., Ciciolu,. (1995) Türkiye Grekoromen ve Serbest Yıldız Milli Takım Güreçilerinin Gelimi Fizyolojik Özelliklerinin Analizi, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Teknolojisi Dergisi, Cilt VI, Sayı 4, Aralık. SS: Moulkoç,R., Baltacı, A., Keletimur, K. Koç, H, Özdemirli, S. (1997) 16 Ya Grubu Sporcu Genç Kızlarda Max VO2 ve Bazı Solunum Parametreleri Üzerine Bir Aratırma, G.Ü. Beden Eitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt2, Sayı 1, Ocak. S: Münirolu, S. (1995) 4-5 Ya Grubu Çocukların Sabit Uzun Atlama, Dinamik-Statik Denge ve Çabukluk Test Deerleri Üzerine Bir nceleme. H.Ü. Spor Bilimleri Dergisi. Cilt VI, Sayı 4 Aralık. Ankara. SS: Sunay, H. (1994) Okul Öncesi Eitimde 5-6 Ya Grubu Beden Eitimi, Oyun Etkinlikleri ve Önemi. Çada Eitim Dergisi, Ankara Sayı 205. SS: Tamer, K. (1995) Çeitli Kou Programlarının Aerobik, Anaerobik Güç ve Akcier Fonksiyonlarına Etkileriyle liki Düzeylerinin Belirlenmesi. Performans Dergisi, Cilt I Sayı 3, SS: Yıldız, M. (1998) Yaz Spor Okulları Yüzme Programına Katılan Çocukların Fiziksel ve Fizyolojik Kapasitelerinin ncelenmesi, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, nönü Üniversitesi Salık Bilimleri Enstitüsü, Malatya. 27. Ziyagil, M.A., Zorba, E., Kutlu, M., Tamer, K., Torun, K. (1996). Bir Yıllık Antrenmanın Yıldızlar Kategorisinde Serbest Sitil Türk Milli Takım Güreçilerinin Vücut Kompozisyonu ve Fizyolojik Özellikler Üzerine Etkisi, G.Ü. Beden Eitimi Spor Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 4, S: 9-14 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 29