UYGULAMALI GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ - KOSGEB DESTEKLERİ - İŞ PLANI SOSYAL SERMAYE FARKLILIKLARIN YÖNETİMİ - GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

Transkript

1 I Editör: Doç. Dr. Himmet KARADAL GİRİŞİMCİLİK UYGULAMALI GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ - KOSGEB DESTEKLERİ - İŞ PLANI SOSYAL SERMAYE FARKLILIKLARIN YÖNETİMİ - GÜNCEL YAKLAŞIMLAR Prof.Dr. Ali Akdemir Prof.Dr. Atilla Elçi Prof.Dr. C. Sencer İmer Prof.Dr. Mahmut Özdevecioğlu Doç.Dr. M. Turan Çuhadar Doç.Dr. Himmet Karadal Yrd.Doç.Dr. Vasıf Abiyev Yrd.Doç.Dr. Hatice Ağca Yrd.Doç.Dr. Ayşe Cingöz Yrd.Doç.Dr. Haluk Duman Yrd.Doç.Dr. Alev Elçi Yrd.Doç.Dr. Y. Bahadır Güler Yrd.Doç.Dr. Şükran Gölbaşı Yrd.Doç.Dr. Gözde İnal Yrd.Doç.Dr. Leyla İçerli Yrd.Doç.Dr. Munise Ilıkkan Özgür Yrd.Doç.Dr. Erdoğan Kaygın Yrd.Doç.Dr. M.Faruk Özçınar Yrd.Doç.Dr. M. Halit Yıldırım Öğr.Gör. Ümmügül Baş Öğr.Gör. Mehtap Gülaçtı Öğr.Gör. Menekşe Şahin Karadal Öğr.Gör. Naveed Yasin Öğr.Gör. Mehmet Yücenurşen Uzm. Muhammet Saygın Okt. T. Emre Akyazı Arş.Gör. Şükriye Gülpınar Arş.Gör. Şerife Uğuz Hakan Koçak Emel Eylül Erul Beta

2 II Yayın No : 2948 İşletme-Ekonomi Dizisi : Baskı - Eylül İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın bu basısı için Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Editör : Doç. Dr. Himmet KARADAL Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı -Cilt : Pasifik Ofset (Sertifika No: 12027) Cihangir Mah. Güvercin Cad. No: 3 Baha İş Merkezi A Blok Avcılar/İSTANBUL Tel: (0212) Kapak Tasarım : Uzm. Muhammet SAYGIN Sosyal Medya : Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No ) Narlıbahçe Sok Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III Görüş, öneri ve teşvikleriyle kitabın niteliğini şekillendiren; Melikşah Üniversitesi İİBF Dekanı Prof.Dr. Mahmut Özdevecioğlu na, İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Tamer Koçel e, Aksaray Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Prof.Dr. C.Sencer İmer e, İstanbul Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Ali Akdemir e, YÖK Denetleme Kurulu Üyesi Prof.Dr. H.Bahadır Akın a, Aksaray Üniversitesi Rektör Yard.ve İİBF Dekanı Prof.Dr. Yusuf Şahin e, Aksaray Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr. İbrahim Bakırtaş a, GYTE Rektör Yard. ve İşletme Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Halit Keskin e, Nevşehir Üniversitesi İİBF Dekanı Prof.Dr. Şevki Özgener e, Yıldırım Beyazit Ünv.İşletme Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Mehmet Barca ya, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Müd.Prof.Dr. Azmi Yalçın a, Aksaray Üniversitesi İİBF İşl.Bölüm Bşk.Prof.Dr. Famil Şamiloğlu na, Aksaray Üniv.Müh.Fak.Elk.Elektronik Bölüm Bşk. Prof.Dr. Atilla Elçi ye, Marmara Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Prof.Dr. Deniz Börü ye, Çukurova Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Prof.Dr. Ünal Ay a, Gazi Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Prof.Dr. Enver Aydoğan a, Hacettepe Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Prof.Dr. Mahmut Arslan a, GYTE İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Lütfühak Alpkan a, Başkent Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç.Dr. Cenk Sözen e, Aksaray Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç.Dr. Zeliha Seçkin e Mersin Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Cemile Çelik e, Selçuk Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç.Dr. Muammer Zerenler e, Dumlupınar Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç.Dr. Kemal Demirci ye, İstanbul Arel Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Doç.Dr.R. Ayşen Wolff a şükranlarımı sunuyorum. Editör

4 IV

5 V Bu kitap, Girişimci annelerine ve girişimci eşlerine, İnsanlığa hizmet eden akademik girişimcilere, Kamu, özel ve 3.sektörde çalışan iç girişimcilere, Kurumlar arası işbirliği geliştiren kurumsal girişimcilere, Doğayı korumaya yönelik etkinliklerde bulunan ekogirişimcilere, Toplumsal sorunlara yenilikçi çözümler üreten sosyal girişimcilere, ve Rahmetli Babam Mahmut Karadal ın Aziz Hatırasına ithaf olunur

6 VI

7 VII SUNUŞ Bu Sunuş yazısı ile genç meslektaşım Doç. Dr. Himmet Karadal ın bir isteğini yerine getiriyorum. Doç. Karadal, kendisinin editörlüğünü yaptığı ve yine genç meslektaşlar tarafından Girişimciliğin değişik yönleri üzerine yazılan yazılardan oluşan bir Girişimcilik Kitabı hazırlamış olduğunu bildirerek, bunun için bir Sunuş yazısı yazmamı istemişti. Ben de memnuniyetle kaleme aldığım bu Sunuş vesilesiyle, son yıllarda gittikçe artan ölçüde tartışılan ve yazılan bu kavram ile ilgili bazı düşüncelerimi paylaşma imkânı bulmuş olacağım. Önce Doç. Dr. Himmet Karadal ı bu girişimi dolayısıyla ve kitapta yazıları yer alan meslektaşlarımı da konunun değişik yönlerini büyük bir açıklıkla dile getirdikleri için kutluyorum. Girişimcilik konusunun sadece işletme ve ekonomi literatüründe değil fakat siyaset bilimi, uluslar arası ilişkiler literatüründe de yer almaya başladığı görülmektedir. İktisat yazınında ele alınan toprak, sermaye ve emek faktörlerini birleştirerek değer yaratan birimleri oluşturan dördüncü faktörün girişimci (eski terimle müteşebbis) olduğu genel kabul görmüştür. Özellikle son yıllarda arka arkaya gelen ekonomik krizler, iktisadi yaşamda girişimcilerin oynadığı önemli rolün tekrar hatırlanmasını sağlamış görünmektedir. Artan küresel rekabette başarılı olabilmenin en önemli yolu inovasyon gerçekleştirecek girişimcilikte görülmektedir. Esasında iktisat literatüründe girişimci ve girişimcilik kavramları 1900 lü yılların başlarında, ünlü Avusturyalı İktisatçı Joseph Schumpeter tarafından oldukça ayrıntılı olarak işlenmiştir. Ekonomik yaşamın önemli bir elemanı olarak Girişimci, Schumpeter e göre, bugün inovasyon terimi ile ifade ettiğimiz yenilikleri gerçekleştiren ve ekonomilerde canlılığı, büyümeyi ve istihdamı sağlayan, çok temel bir rol oynamaktadır. Öte yandan, daha sonraları özellikle Baumol öncülüğünde, girişimciliğin çok daha farklı yönleri ele alınmış ve girişimcilik, verimli girişimcilik, verimsiz girişimcilik ve yıkıcı (destructive) girişimcilik gibi değişik boyutları ile de incelenmiştir.

8 VIII Günümüzde girişimciliğin uygulandığı alanlar itibarıyla daha da yeni boyutları ortaya çıkmış, sosyal girişimcilik, ekogirişimcilik, biyogirişimcilik, iç girişimcilik gibi özellikle işletme literatüründe geniş bir yelpaze içinde incelenen boyutları ortaya çıkmıştır. Bugün itibarıyla görünen manzara, girişimcilik, tüm ülkelerin geliştirmeye çalıştığı, çeşitli özendirici ve destekleyici önlemlerle girişimci sayısını artırmaya çalıştığı, hemen her tür girişimciliği geliştirmek için hükümetlerin ve işletmelerin fedakârlıklardan kaçınmadığı bir görünümdedir. İşte Doç. Dr. Himmet Karadal ın editörlüğünde hazırlanan GİRİŞİMCİLİK (Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi - KOSGEB Destekleri - İş Planı - Sosyal Sermaye - Farklılıkların Yönetimi - Güncel Yaklaşımlar) başlıklı kitapta, önce girişimcilik ile ilgili temel bilgiler, kavramlar ve girişimciliğin içeriği incelenmekte; daha sonra ise, girişimciliğin değişik uygulamaları ve türleri üzerinde durulmaktadır. Gerek dünyada gerek ülkemizde, girişimcilik konusunun tartışıldığı bir zamanda, yani tam zamanında, hazırlanan bu kitap, kanımca ve ümidimce, ülkemizde önemli bir boşluğu dolduracak ve girişimciliğin sadece gazete makaleleri ile tartışıldığı bir ortamdan daha sistematik ve bilimsel bir çerçeve içinde incelenmesine yardımcı olacaktır. Başta böyle bir kitabın hazırlanmasına öncülük eden ve editörlüğünü de yapan Doç. Dr. Himmet Karadal ı ve kitaba doyurucu yazıları ile katkıda bulunan tüm yazarları kutluyor bu kitabın özellikle Türkçe işletme yönetimi yazını için önemli bir katkı olduğunu düşünüyorum. Prof. Dr. Tamer Koçel

9 IX ÖNSÖZ Ülkemizin ekonomik ve sosyokültürel gelişiminde girişimcilik, gizemli bir olgudur. Adil ve katılımcı yönetim anlayışının tesis edilmesinde de belirleyici olan girişimciliğin Türkiye deki akademik birikimine ve girişimcilik eğitimine katkıda bulunmayı amaçlayan bu kitap, farklı bakış açılarının zenginliği ile okuruna ulaşmayı amaçlamaktadır. Kitapta girişimcilik, stratejik, ekonomik, teknolojik, sosyal, finansal, doğal ve teşvik olmak üzere çeşitli boyutlarıyla incelenmekte; sosyal sermaye ve farklılıkların yönetimi gibi ilginç konularla ilişkilendirilmektedir. Nitekim, ekogirişimcilik, stratejik girişimcilik, sosyal girişimcilik, iç girişimcilik, kurumsal girişimcilik, küresel girişimcilik, kamu girişimciliği, göçmen girişimciliği ve kadın girişimciliği gibi güncel konular kitapta birer bölüm olarak sunulmaktadır. Hem ders kitabı olarak hem de kişisel gelişim kapsamında tasarlanan kitabın hedef kitlesi, işini kurmak isteyen girişimci adaylarından, işini geliştirmek isteyen girişimcilere; önlisans, lisans ve lisansüstü düzeydeki tüm öğrencilere ve özellikle kişisel gelişimini önemseyenlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Her bölüm, özgün bir nitelik taşımakta; çoktan seçmeli soruları ve sunum dosyaları ile okuyucuya kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca, sosyal medyadaki resmi iletişim platformu aracılığıyla çeşitli dökümanlara ulaşılabilecek, ilgili akademisyen ve girişimcilerle iletişim kurulabilecektir. Kitabın yayına hazırlanmasında, lisans üstü çalışmalarında danışmanlığını yürüttüğüm meslektaşlarım Uzm. Muhammet Saygın ve Okt. T. Emre Akyazı ile mensubu olduğum Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Şükriye Gülpınar; imla hatalarının minimize edilmesinde ve kitabın gözden geçirilmesinde üniversitemiz Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Ömer Solak ve öğretim görevlisi sevgili eşim Menekşe Şahin Karadal emeklerini esirgemediler. Yayıncılık sektöründe başarılı girişimleriyle bilinen Beta yayıncılık adına Seyhan Satar ile ekibine ve kızım Zehra Bilge ye teşekkür ederim.

10 X Her türlü görüş, öneri ve eleştirinin gelişmeye ışık tutacağı anlayışıyla, bölüm yazarları olarak okuyucularımızın ve meslektaşlarımızın kitaba dair akademik içerikli kıymetli önerilerine ilişkin bilgi paylaşmalarını ümit ediyoruz. Gelişmenin temel unsuru olan girişimciler ve öğrenciler başta olmak üzere, kitabın ilgililere faydalı olması dileğiyle Doç. Dr. Himmet KARADAL Temmuz 2013, Virginia

11 xi İÇİNDEKİLER SUNUŞ... vii ÖNSÖZ...ix I. KISIM TEMEL GİRİŞİMCİLİK BİLGİLERİ 1. Bölüm: Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi...1 Prof. Dr. Mahmut ÖZDEVECİOĞLU 2. Bölüm: Girişimcilik Bilgisi ve Stratejik Girişimcilik...15 Doç. Dr. Himmet KARADAL Kariyer Alternatifi Olarak Girişimcilik...47 Prof. Dr. Ali AKDEMİR 3.Bölüm: Teknoloji, Yenilik Yönetimi ve Girişimcilik...61 Yrd. Doç. Dr. Alev ELÇİ & Prof. Dr. Atilla ELÇİ 4. Bölüm: İnovasyon Yetenekleri ve Girişimcilik...75 Doç. Dr. Himmet KARADAL & Uzm. Muhammet SAYGIN 5. Bölüm: Sosyal Sermaye ve Girişimcilik...95 Doç. Dr. Himmet KARADAL & Okt. Turgut Emre AKYAZI 6. Bölüm: Farklılıkların Yönetimi ve Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. M. Faruk ÖZÇINAR 7. Bölüm: Etik Değerler, Sosyal Sorumluluk ve Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. Mehmet Halit YILDIRIM & Arş. Gör. Şerife UĞUZ

12 xii II. KISIM GİRİŞİMCİLİĞİN EKONOMİK & FİNANSAL YÖNÜ DESTEKLER - İŞ PLANI VE KURUMSALLAŞMA 8. Bölüm: Ekonomik Gelişme ve Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. Vasif ABİYEV & Yrd. Doç. Dr Munise ILIKKAN ÖZGÜR 9. Bölüm: Girişimciliğin Finansmanı Yrd. Doç. Dr. Haluk DUMAN & Öğr. Gör. Mehmet YÜCENURŞEN 10. Bölüm: Girişimciliği Özendirme Araçları Doç. Dr. M. Turan ÇUHADAR 11. Bölüm: Girişimciliği Destekleyen Kuruluşlar Hakan KOÇAK 12. Bölüm: Girişimcilik ve İş Planı Süreci Öğr. Gör. Mehtap GÜLAÇTI 13. Bölüm: KOSGEB Girişimci İş Planı Yrd. Doç. Dr. Yunus Bahadır GÜLER 14. Bölüm: Kurumsallaşma ve Sürdürülebilir Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. Şükran GÖLBAŞI III. KISIM GİRİŞİMCİLİĞİN GÜNCEL KONULARI 15. Bölüm: Kadın Girişimciliği Doç. Dr. Himmet KARADAL & Yrd. Doç. Dr Erdoğan KAYGIN 16. Bölüm: Küresel Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. Mehmet Halit YILDIRIM & Emel Eylül ERUL 17. Bölüm: Ekogirişimcilik Yrd. Doç. Dr. Ayşe CİNGÖZ

13 xiii 18. Bölüm: İç Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. Hatice AĞCA & Öğr. Gör. Ümmügül BAŞ 19. Bölüm: Kurumsal Girişimcilik Doç. Dr. Himmet KARADAL & Arş. Gör. Şükriye GÜLPINAR 20. Bölüm: Kamu Girişimciliği Doç. Dr. M. Turan ÇUHADAR 21. Bölüm: Göçmen Girişimciliği Yrd. Doç. Dr. Gözde İNAL, Öğr. Gör. Naveed YASİN & Himmet KARADAL 22. Bölüm: Sosyal Girişimcilik Yrd. Doç. Dr. Leyla İÇERLİ & Öğr. Gör. Menekşe ŞAHİN KARADAL Sosyal Girişimcilik Örnekleri Prof. Dr. C. Sencer İMER Sonuç ve Değerlendirme Prof. Dr. Mahmut ÖZDEVECİOĞLU

14 xiv