Enerji Piyasası Reformlarının Elektrik Enerjisi Piyasasına Etkisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirketler Üzerine Bir Analiz 1
|
|
- Metin Çoban
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2010 Cil:17 Sayı:1 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz 1 Doç. Dr. Zeynep KARAÇOR Selçuk Üniversiesi, İ.İ.B.F., İkisa Bölümü, KONYA Dr. Burcu GÜVENEK Selçuk Üniversiesi, İ.İ.B.F., İkisa Bölümü, KONYA ÖZET 1980 li yıllarda başlayan özelleşirme ve serbesleşirme poliika ve uygulamalarının önemli bir ayağını elekrik enerjisi piyasaları oluşurmuş, bu konuda pek çok önemli kanun yürürlüğe konmuş ve piyasaların işleyişine ilişkin önemli değişiklikler yapılmışır. Ancak enerji piyasası reformları başlığı alında oplanan bu köklü değişikliklerin sağlıklı bir enerji piyasası oluşurulması için yeerli olup olmadığı hala arışma konusudur. Bu çalışmada Türkiye de elekrik üreimini gerçekleşiren kuruluşlardan EÜAŞ ve ayrıcalıklı şirkelerin üreimlerine ilişkin yılları arasında 38 yılı kapsayan üreim verileri veriler kullanılmış, bu veriler bir akım isaisiki ve görsel eslerden geçirilerek analizde kullanılacak olan ARIMA Modeline uygun hale geirilmişir. Sonrasında veriler kullanılarak oluşurulan modeller içerisinde en uygunu seçilerek müdahale analizine geçilmişir. Bu aşamada modele kukla değişkenler ilave edilerek reformların ekisi sınanmışır. Sonuç olarak reformların EÜAŞ ve ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreimleri üzerinde nasıl bir ekiye sahip olduğuna ilişkin eldeki bulgular yorumlanmış, mevcu reformların söz konusu kuruluşların elekrik enerjisi üreimi üzerinde kısa vadede olumlu bir ekiye sahip olmadığı oraya konmuşur. Anahar Kelimeler: Türkiye Enerji Piyasaları, Enerji Piyasası Reformları, ARIMA Modeli, Müdahale Analizi. JEL Sınıflaması: C22, C51, K23 Reforms The Effecs of The Energy Marke Reforms on Elecriciy Marke: The Case of EUAS and Privileged Companies ABSTRACT The marke of elecriciy energy formed an imporan sep of he policy and implemenaion of privaizaion and liberalizaion beginning on 1980's and very imporan laws were pu ino force abou his issue and some imporan changes abou running of he markes were made. However, he maer wheher he radical changes colleced under he heading Reforms for Energy Marke are sufficien or no for forming a healhy energy marker is sill under discussion. In his sudy he generaion daa covering 38 years beween abou he oal elecriciy generaion, elecriciy generaion of Elecriciy Generaion Co. Inc.(EUAS) and privileged companies, an esablishmen generaing elecriciy, were used and hey were made suiable o he ARIMA Model, which will be used during analysis, subjecing hese daa o some saisical and visual ess. Following his, selecing he bes one in he model formed, i was gone o inervenion analysis. In his sage, adding he dummy variables o he model, he influence of he reforms was 1 Bu çalışma no lu proje kapsamında Selçuk Üniversiesi BAP arafından deseklenen ve Doç. Dr. Zeynep KARAÇOR danışmanlığında Selçuk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü arafından kabul edilen dokora ezinin bir özeidir.
2 148 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz esed. As a conclusion, he available findings abou how he reforms have an effec on he elecriciy generaions of he EUAS and privileged companies generaing energy were inerpreed and i was suggesed ha i had no a significan and posiive effec in he shor erm. Key Words: Turkish Energy Markes, Energy Markes Reforms, ARIMA Model, Inervenion Analysis. JEL Clasificaion: C22, C51, K23 1.GİRİŞ Yaşam gereksinimlerinin karşılanması için insanlığın doğuşundan bu yana enerjiye ihiyaç duyulmakadır. Enerji günümüzde gelişmeke olan ülkelerin kalkınma hamlelerini gerçekleşirebilmeleri ve gelişmiş ülkelerin büyümelerini sürdürebilmeleri için gerekli en önemli araçlardan biri haline gelmişir. Bu sebeple 19.yy başlarından iibaren özellikle elekrik enerjisi üreim, ileim ve dağıım olmak üzere üm al kollarıyla büün dünya ülkelerinin üzerinde durduğu konuların başında gelmekedir. Elekrik enerjisi piyasası su, doğal gaz, ileişim gibi piyasalara benzer şekilde doğal ekel özelliği gösermekedir. Doğal monopol piyasaları serbes piyasa özelliklerinin aksamasına sebep olmakadır ve piyasa aksaklıkları olarak nielendirilen bu olumsuzluklar kamu işlemelerinin faaliye gösermesi ve bu piyasaların düzenleyici bir kurum arafından düzenlenmesi gibi önlemlerle giderilmeye çalışılmakadır. Günümüz ekonomik koşullarında devlein üzerindeki borç yükünün yeerince fazla olması ve gerekli ilave yaırımlara yeerince finansman sağlayamaması sebebiyle üreimin daha düşük maliyele üreim yapabilecek firmalara devredilmesi ve bu firmaların düzenlemelerle denelemesi ve deseklemesi daha ekin bir çözüm olarak görülmekedir. Ülkemizde doğal monopol özelliği göseren pek çok piyasa 1980 li yıllarda iibaren üm dünyada benimsenen liberalleşme poliikalarına bağlı olarak özelleşirme kapsamına alınmışır. Bu sekörlerden birini oluşuran enerji piyasalarında da benzer açılımlar yaşanmış piyasa kademe kademe rekabee açılarak yaırımların arırılmasına çalışılmışır. Ülkemizde enerji piyasalarında 1980 lerden günümüze gerçekleşirilen ve özellikle son dönemlerde hız kazanan reform çalışmalarının elekrik enerjisi piyasaları üzerindeki ekisinin elekrik enerjisi üreen kuruluşlar bazında analiz edildiği bu çalışmada EÜAŞ ve ayrıcalıklı şirkelerin yılları arasında 38 yılı kapsayan üreim verileri bir akım isaisiki ve görsel eslerden geçirilerek analizde kullanılacak olan ARIMA Modeline uygun hale geirilmişir. Sonrasında veriler kullanılarak oluşurulan modeller içerisinde en uygunu seçilerek müdahale analizine geçilmişir. Bu aşamada modele kukla değişkenler ilave edilerek reformların ekisi sınanmışır. 2. LİTERATÜR Elekrik piyasasının yeniden yapılandırılmasıyla ilgili çalışmalar da çoğunlukla piyasa gücü ve piyasa yapısı üzerinde yoğunlaşmakadır. Piyasa odaklı çalışmalara örnek olarak Borensein ve diğerleri (2002), Joskow ve Kahn (2002), Wilson (2002) ve Wolfram (1999) verilebilir. Çalışmaların daha çok bu
3 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) şekilde yapılmasının sebebi ise firmaların ayrınılı maliye verilerinin alınmasında yaşanan zorluklar ve değerlendirme yapmak için erken olmasıdır. Bouin ve Michale (1991), Kwoka (1996), Klei ve Terrell (2001), Marin ve Vanseenkise (2001) ise çalışmalarında rekabeçi bir piyasanın düşük maliye, düşük fiya ve yüksek üreim verimliliği sağladığı sonucuna ulaşmışır. Levy ve Spiller (1996), Torp ve Rekve (1998), Jamasb ve Polli (2000) ve Villalonga(2000) ise özelleşirmenin bu başarı ve ya başarısızlığını bazı poliik ve sosyal kurallar arafından şekillendirilen pos-özelleşirme çerçevesinde açıklamakadır. Blöndal ve Pila (1997), regüle edilen beş hizme seköründeki düzenleyici reformların poansiyel ekilerini Amerika Birleşik Devleleri, Japonya, Almanya, Fransa ve İngilere den oluşan beş ülkenin panel verilerini kullanarak incelemişir. Sekör sekör ele alınan düzenleyici reformların poansiyel ekileri, maliye ve fiyalar, verimlilik, reformların varsayılan ekileri ve reformların nihai ekileri olarak al dallarda incelenmişir. Baroloi ve diğerlerinin (1998) çalışmasında, hem gelişmiş hem gelişmeke olan ülkelerden oluşan 38 ülkedeki elekrik üreiminin özelleşirmesi konusunda verilerinden yararlanılmışır. Sonuç olarak özelleşirme sürecinin başarısı regülasyon derecesiyle yüksek derecede ve poziif bir korelasyona sahip olduğunu espi edilmiş, ekili regülasyonun özelleşirmenin başarısında önemli rolü olduğuna karar verilmişir. Seiner (2000) ve Haori ve Tsusui (2004) elekrik sekörü reformları ve elekrik fiyaları arasındaki ilişkiyi OECD üyesi gelişmiş ülkelere ai veriler kullanarak analiz emişir. Seiner (2000), elekrik endüsrisindeki düzenleyici reformların ekilerini oraya koyan bir panel daa analizi yapmışır yılları arasında 19 OECD ülkesi için panel daa sei kullanmış ve dikey büünleşme, elekrik piyasası varlığı ve ükeici için kullanılan değişkenlerin yanında elekrik üreimi piyasası liberalizasyonu, mülkiye ve genel veya kısmi olarak üreim özelleşirmesi için kukla değişkenler kullanmışır. Seiner ın analizine gör reformlar endüsriyi rekabele anışırmış, opan saış piyasası yaraarak ve elekrik elde eme ve dağıım aşamalarını ayırarak endüsri fiyalarında düşüş sağlamışır. Sonuç olarak endüsri ükeicisi reformlardan daha karlı çıkmışır. Seiner (2000) ın sonuçlarıyla uyuşan çalışmasıyla Zhang ve diğerleri (2002) özelleşirme, rekabe ve regülasyonun beraber ele alındığı çalışmaların son derece sınırlı olduğunu ve daha çok gelişmiş ülkeler için yapıldığını ileri sürmüşür. Bu sebeple analizinde üm bu fakörleri Asya, Afrika ve Lain Amerika da yer alan 51 gelişmeke olan ülke için beraber değerlendirmişir dönemini kapsayan panel daa sei kullanmış ve regülasyon, rekabe ve özelleşirmenin ekilerini analiz emişir. Zhang ve diğerleri (2008), çalışmalarında gelişmeke olan ve geçiş ekonomilerinden oluşan 36 ane ülke ele almış ve bu ülkelerin dönemi verilerini kullanarak özelleşirme, rekabe ve regülasyonun elekrik üreim sekörü performansına olan ekisini ahmin emeye çalışmışır. Çalışma sonucunda 149
4 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz rekabe performansı gelişirirken, özelleşirme ve regülasyon ekonomik performans üzerinde herhangi bir ekiye sahip olmamakadır. Türkiye ile ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde enerji seköründe gerçekleşirilen reformların ekilerinin çoğunlukla eorik olarak ele alındığı görülmekedir. Bunun sebebi reformların ekilerinin ekonomerik olarak analiz edilmesi için zaman bakımından yeerli verinin bulunamamasıdır. Reformları eorik olarak inceleyen çalışmalara örnek olarak Aiyas ve Duz (2003), Hepbaşlı (2005), Özkıvrak (2005) ve Bağdadıoğlu ve Odyakmaz (2009) ın Türkiye enerji sekörü reformlarını anlaıkları çalışmaları verilebilir. Erdoğdu (2006) ise çalışmasına Türkiye enerji piyasası reformlarını anlaarak başlamış devamında ise Türkiye dönemi için elekrik enerjisi alep ahmini yapmışır. 3. VERİLERİN TANIMLANMASI ve EKONOMETRİK YÖNTEM Çalışmamızda Türkiye de elekrik üreimi faaliyeini gerçekleşiren ve Elekrik Üreim Anonim Şirkei (EÜAŞ), ayrıcalıklı şirkeler ve ooprodükörlerden oluşan üç kuruluşun arası 38 yılı kapsayan yıllık verileri kullanılmışır. Bu veriler Türkiye Elekrik İleim Anonim Şirkeinin veri siseminden alınmışır. Teknik olarak ise E-views 6 pake programından yararlanılmışır. Türkiye de elekrik üreimi dikkae alındığında piyasada ağırlıklı olarak devlein faaliye gösermeke olduğu görülmekedir. Devlein ilk elekrik kurumu olan TEK 12 Temmuz 1970 arihinde 1312 sayılı kanunla kurulmuş, arihinde faaliyeine başlamışır yılından 3096 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1984 yılına kadar TEK ekel olarak elekrik enerjisi seköründe üreim, ileim, dağıım ve edarik faaliyeini sürdürmüşür yılında çıkarılan, arihli ve sayılı Resmi Gazee de yayımlanan 3096 sayılı Kanunla TEK in elekrik ekeli kaldırılmış, TEK dışındaki kuruluşların elekrik üreimi, ileimi, dağıımı ve icarei ile görevlendirilmesi konusunda maddelere yer verilmişir döneminde 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile TEK, üreim ve ileim piyasalarından sorumlu olan Türkiye Elekrik Üreim İleim A.Ş. (TEAŞ) ve dağıım piyasalarından sorumlu olan Türkiye Elekrik Dağıım A.Ş. (TEDAŞ) olarak ikiye bölünmüşür yılında çıkarılan 4628 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlike TEAŞ üreim, ileim ve opan saış faaliyeleri üçe ayrılarak üreim faaliyeleri için Elekrik Üreim A.Ş. (EÜAŞ), opan saış faaliyeleri için Türkiye Elekrik Ticare ve Taahhü A.Ş.(TETAŞ) ve ileim faaliyeleri için de Türkiye Elekrik İleim A.Ş. (TEİAŞ) kurulmuşur. Devle halen EÜAŞ çaısı alında, devlein genel ekonomi ve poliikasına uygun olarak elekrik üreim faaliyelerini sürdürmekedir. Çalışmanın ekonomerik uygulama kısmında veri oluşurulması ve kullanılmasında kolaylık sağlaması amacıyla devlein elekrik üreim rakamları, TEİAŞ veri siseminde yer aldığı şekilde, günümüzde elekrik üreimini gerçekleşiren EÜAŞ başlığı alında anımlanmış, yılları arasında 150
5 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) devlein yapmış olduğu elekrik üreim rakamları bu başlık alında modele dahil edilmişir Sayılı Kanun ile TEK dışındaki kuruluşların elekrik üreimi, ileimi, dağıımı ve icarei ile görevlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş sonrasında yap işle devre modeliyle faaliye göseren ayrıcalıklı şirkeler elekrik üreimine başlamışlardır. Çukurova Elekrik A.Ş. Kepez Elekrik A.Ş. ve Akaş A.Ş. gibi özel sermaye şirkeleri bu konuda icari faaliye göseren şirkelere örnek olarak verilebilir. Elekrik üreimini gerçekleşiren ve analizimizde kullanılan bir diğer değişken ayrıcalıklı şirkelerdir. Özellikle 2001 yılından sonra daha çok hidroelekriğin oplam üreim içindeki payının gerilemesine bağlı olarak ayrıcalıklı şirkelerin payında önemli azalmalar yaşanmış, 2004 yılından sonra ise elekrik üreimleri amamen durmuşur. Dolayısıyla bu değişken analizimizde bu durum dikkae alınarak 2004 yılına kadar olan verilerle kullanılmışır. Analizimize dahil edilen diğer bir kuruluş grubu olan ooprodükörler ise kendi ihiyaçlarını karşılamak üzere üreim esisi kurulması ve üreim fazlası olması durumunda üreilen elekrik enerjisi ve/veya kapasiesinin müşerilere saışını yapabilen üzel kişilerdir. Buna göre öncelikli olarak oraklarının elekrik enerjisi ihiyaçlarını karşılamak amacıyla üreim esisi kurulması, üreilen elekrik enerjisi ve/veya kapasienin grup oraklarına saılması faaliyelerini, üreim fazlası olması durumunda ise üreim fazlasının müşerilere saışı ve bununla ilgili faaliyeleri yerine geirirler. Rekabe oramında saış yapılmasına ise ancak EPDK arafından belirlenecek orandaki mikarlarda izin verilmekedir (Elekrik Piyasası Lisans Yönemeliği, 2002). Enerji piyasalarında yürürlüğe konulan ve reformların önemli üç ayağını oluşuran 3096, 3996 ve 4628 sayılı Kanunlar ise modele kukla değişken olarak dahil edilmişir. Söz konusu reformların ekilerinin ani (pulse) olarak meydana gelip kaybolmayacağı biraz ekisini sürdüreceği, yani kademeli (sep) olacağı düşünülmekedir. Bu sebeple kukla değişkenler modele eklenirken bu dikkae alınarak eklenmişir. Modele dahil edilmesinde kolaylık sağlaması bakımından kanun sayılarıyla ele alınan bu değişkenler genel iibariyle yürürlüğe konuldukları yıldan iibaren yapılan önemli değişiklikleri de içermekedir. Örneğin 3096 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği yıl olan 1984 yılı, TEK in yeniden yapılandırılması ve bir kamu ikisadi eşebbüsü (KİT) haline gelmesi bakımından da önem aşımakadır sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1994 yılında ise bu kanunun uygulanmasını düzenleyen 5907 sayılı karar yürürlüğe girmiş ve YİD modelini eşvik emek amacıyla bu projelere Hazine garanileri ve bazı vergi muafiyeleri geirilmişir. Ancak 1994 yılında doğrudan elekrik enerjisi alanında faaliye gösermeke olan KİT lerin özelleşirilmesi hakkındaki düzenlemelere yer veren ilk kanun olan 3974 sayılı Kanun, Anayasa Mahkemesi nin kararı ile ve sermayesinin amamı devlein olan TEK in üm varlığının ve ona bağlı birimlerin kamu hisselerinin saılmasının öngörüldüğü, elekrik üreim ve dağıımı gibi 151
6 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz sraejik önemi olan alanlarda halka ve çalışana saılsa bile yasada önem geirilmedikçe payların hızla el değişirmesi sonucu ilk aşamada halka saılan kuruluşların sonradan yabancı sermaye gruplarının eline geçme ihimalinin olabileceği gerekçesiyle ipal edilmişir. Ayrıca bu dönemde TEK, üreim ve ileim piyasalarından sorumlu olan Türkiye Elekrik Üreim İleim A.Ş. (TEAŞ) ve dağıım piyasalarından sorumlu olan Türkiye Elekrik Dağıım A.Ş. (TEDAŞ) olarak ikiye bölünmüşür sayılı Elekrik Piyasası Kanunun yürürlüğe girdiği 2001 yılında ise Türkiye enerji piyasalarını düzenleyen EPDK kurulmuşur. Bu dönemde yaşanan önemli bir gelişme de TEAŞ üreim, ileim ve opan saış faaliyelerinin üçe ayrılarak üreim faaliyeleri için Elekrik Üreim A.Ş. (EÜAŞ), opan saış faaliyeleri için Türkiye Elekrik Ticare ve Taahhü A.Ş.(TETAŞ) ve ileim faaliyeleri için de Türkiye Elekrik İleim A.Ş. (TEİAŞ) ın kurulmasıdır. Enerji piyasası reformlarının elekrik enerjisi üreen kuruluşlar üzerine ekisinin ne olduğu incelenirken ele alınan kuruluşların analizi ayrı ayrı yapılmışır. Bu analiz yapılırken öncelikle serilerin grafikleri incelenmiş seriyi küçük dalgalanmalardan arındırmak ve doğrusal hale geirmek amacıyla serinin logariması alınmışır. Sonrasında ise durağanlık şarını sağlayıp sağlamadıkları hipoez esleri ve bazı diagnosik esler yardımıyla değerlendirilerek seriler durağan hale geirilmişir. Bu nokadan sonra durağanlığı sağlanan serilerin oo korelasyonları ve kısmi ookorelasyonlarının değerlendirilerek uygun ARIMA modeli belirlenmişir. Buradan sonra analizimizin son aşamasını oluşuran Müdahale Analizine geçilmişir. Belirlenen ARIMA modeline enerji piyasalarında önemli dönüşümlerin yaşandığı 1984 yılında kabul edilen 3096 sayılı kanun, 1994 yılında kabul edilen 3996 sayılı kanun ve son olarak 2001 yılında kabul edilen 4628 sayılı kanunlar için D3096s *, D3996s ve D4638s kuklaları yaraılmış, ayrıca düzenlemelerin büyüme hızı üzerindeki ekisinin görülmesi amacıyla bu yıllara ilişkin rend ekisi 1, 2 ve 3 değişkenleri olarak modele ilave edilmişir. Bu aşamadan sonra rendlerin modelin içine dahil edilmesi sebebiyle değişkenlerin sadece logariması alınmış haliyle devam edilmiş, birinci farkı alınan ve alınmayan üm seriler derece haliyle modele alınmışır. Son olarak ise oluşurulan nihai modellere ilişkin yorumlamalara geçilmişir. 4. AMPRİK BULGULAR ve YORUMLANMASI Çalışmamızın emel amacı EÜAŞ ve ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreimi verilerinin 3096, 3996 ve 4628 sayılı kanunlardan ve dolayısıyla enerji piyasalarında gerçekleşirilen reformlardan nasıl ekilendiğini müdahale analizi yönemiyle analiz emekir. Ancak bu analize geçmeden önce verilerin bir akım eslerden geçirilerek analize uygun hale geirilmesi gerekmekedir. Bu anlamda * Kukla değişkenlerin yanında yer alan s harfleri sep kavramına karşılık gelmekedir. Seride kuklalardan kaynaklanan ekilerin ani (pulse) olarak meydana gelip kaybolmayacağı biraz ekisini sürdüreceği (sep) düşünülmekedir. 152
7 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) öncelikle değişkenlerin ayrı ayrı analize uygun hale geirilmeleri sağlanacak ardından ARIMA modelleri yardımıyla uygun model belirlendiken sonra müdahale analizi ve reformların ekilerinin yorumlanması kısmına geçilecekir EÜAŞ nin Elekrik Üreimi Öncelikle seriyi küçük dalgalanmalardan arındırmak ve doğrusal hale geirmek amacıyla serinin logariması alınmışır. Logariması alınan EÜAS serisinin grafiği Şekil 1 de göserilmekedir. Şekil 1. Log(EÜAS) Serisinin Zaman Yolu Grafiği 11.5 LOG(EUAS) Şekil 2 de ise log(eüaş) serisinin Karezyen grafiğine yer verilmişir. Ookorelasyonu ifade eden korelogram incelendiğinde seride çok ciddi bir ookorelasyonun olduğu görülmekedir. Bu da serinin birim kök içerdiği yönünde çok ciddi bir kanı oluşurmakadır. Bu açıdan öncelikle oplam değişkenine ilişkin birim kök sınamalarına geçilecekir. Şekil 2. Log(EÜAS) Serisinin Karezyen Grafiği Tablo 1 de serinin durağan olup olmadığını es emede kullanılan birim kök esleri birlike raporlanmakadır. 153
8 ADF ADF (-1) PP PP (-1) KPSS KPSS (-1) Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz Tablo 1. Log(EÜAS) Serisinin Birim Kök Tesi Sonuçları ADF Tes İs. Mac Kinnon Kriik Değerleri Olasılık Değeri % 1 % 5 % ADF Tes İs. Mac Kinnon Kriik Değerleri Olasılık Değeri % 1 % 5 % PP Tes İs. Kriik Değerler Olasılık Değeri % 1 % 5 % PP Tes İs. Kriik Değerler Olasılık Değeri KPSS Tes İs KPSS Tes İs % 1 % 5 % Asimpoik Kriik Değerler LM İs. % 1 % 5 % Asimpoik Kriik Değerler LM İs. % 1 % 5 % Birim kök sınamalarında yaygın olarak kullanılan es eknikleri Augmened Dickey Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) ve Kwiakowski, Phillips, Schmid, Shin (KPSS) dir. Bu eslere ilişkin sonuçlar serinin birim kök sorunu olduğunu ve bu sorunun birinci fark alındığında giderildiğini gösermekedir. Logariması ve birinci farkı alınmış serinin grafiği Şekil 3 e göserilmekedir. Şekil 3. dlog(eüaş) Serisinin Zaman Yolu Grafiği DLOG(EUAS) Şekil 3 aynı zamanda EÜAŞ elekrik üreimi serisinin büyüme hızını gösermekedir yılından sonra hızlı büyüme 1994 e düşme görülmekedir.
9 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) Aslında 2001 den sonra büyüme hızı armış ama bu arihen sonra elimizde çok sayıda gözlem olmadığından bu isaisiksel olarak görülmemekedir. Şekil 4. dlog(eüaş) Serisinin Karezyen Grafiği Şekil 4 e birinci farkı ve logariması alınmış serinin Karezyen grafiğine yer verilmişir. Bu şekil de birim kök esi sonuçlarımızı doğrular bir nielik gösermekedir. Bu nokadan sonra durağanlığı sağlanan birinci dereceden farkı alınmış oplam serisinin oo korelasyonları ve kısmi ookorelasyonlarının değerlendirilerek uygun ARIMA modeli belirlenecekir. Tablo 2. Serinin ARIMA Modeli Sonuçları Değişken Kasayı S. Haa -İsaisiği Prob. C AR(1) AR(2) MA(1) Adjused R-squared S.D. dependen var S.E. of regression Akaike info crierion Sum squared resid Schwarz crierion Log likelihood Hannan-Quinn crier F-saisic Durbin-Wason sa Tablo 2 ye göre uygun ARIMA modelimiz AR(2) ve MA(1) yani ARIMA (2,1,1) olarak belirlenmişir. Buna göre modelimizde iki ane AR bir beş ane MA kökü bulunmakadır. Belirlenen bu model durağan koşulunu henüz sağlamamakadır ancak müdahale analizi ile kuklalar eklenince bu problem oradan kalkmakadır. 155
10 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz Buradan iibaren analizimizin son aşamasını oluşuran Müdahale Analizine geçilmekedir. Belirlenen ARIMA (2,1,1) modeline enerji piyasalarında önemli dönüşümlerin yaşandığı 1984 yılında kabul edilen 3096 sayılı kanun, 1994 yılında kabul edilen 3996 sayılı kanun ve son olarak 2001 yılında kabul edilen 4628 sayılı kanunlar için D3096s*, D3996s ve D4638s kuklaları yaraılmış, ayrıca düzenlemelerin büyüme hızı üzerindeki ekisinin görülmesi amacıyla bu yıllara ilişkin rend ekisi 1, 2 ve 3 değişkenleri olarak modele ilave edilmişir. Bu aşamadan sonra rendler modelin içine dahil edilmesi sebebiyle değişkenin birinci fark ve logariması alınmış haliyle değil sadece logariması alınmış haliyle devam edilecekir. Bu düzenlemeler yapılan modelin son hali Tablo 3 e göserilmekedir. Tablo 3. Müdahalelerin Ekisi ilave Edilmiş Nihai Modelin İsaisiki Sonuçları Değişken Kasayı S. Haa -İsaisiği Prob. C D3096S D3996S D4628S T T T AR(1) AR(2) MA(1) Logy ε 0.998ε Oluşurulan nihai modelin denklemi ise şu şekilde oluşmakadır: = ,015D3096S D3996S 0.144D4628S D3096T D3996T D4628T log y log y Tablo 3 e yer alan değerlerin ekonomik olarak yorumu ise şöyledir; D3096S değeri, 3096 sayılı kanunun oralama EÜAŞ üreimi üzerindeki ekisini çıkığı yıl iibariyle gösermekedir. Ancak bu kanunun isaisiksel olarak anlamlı (0.8375) bir ekisi bulunmamakadır. D3996S değeri, 3996 sayılı kanunun oralama EÜAŞ üreimi üzerindeki ekisini çıkığı yıl iibariyle gösermekedir. 2 + * Kukla değişkenlerin yanında yer alan s harfleri sep kavramına karşılık gelmekedir. Seride kuklalardan kaynaklanan ekilerin ani (pulse) olarak meydana gelip kaybolmayacağı biraz ekisini sürdüreceği (sep) düşünülmekedir. 156
11 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) Ancak bu kanunun da isaisiksel olarak anlamlı (0.3767) bir ekisi bulunmamakadır. D4628S değeri ise, 4628 sayılı kanunun oralama EÜAŞ üreimi üzerindeki ekisini çıkığı yıl iibariyle gösermekedir. Bu kanunun ekisi isaisiksel olarak anlamlı (0.0003) ancak negaifir ( ). Yani 4628 sayılı kanunun oralama üreim üzerinde olumsuz bir ekisi olmuşur. 1 değeri, 3096 sayılı kanunun EÜAŞ elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisini gösermekedir. Buna göre 3096 sayılı kanun yıllık oralama büyüme hızını %0.09 arırmışır ( ). Bu eki isaisiksel olarak da anlamlıdır (0.0062). Kanunun çıkığı yıldan bu yıla kadar olan oplam eki ise %1 (14* 0.09) olmuşur. 2 değeri, 3996 sayılı kanunun EÜAŞ elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisini gösermekedir. Bu kanunun yıllık oralama büyüme hızı üzerinde anlamlı (0.0047) ancak negaif ( ) bir ekisi olmuşur. 3 değeri, 4628 sayılı kanunun EÜAŞ elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisini gösermekedir. Bu eki isaisiki olarak anlamlı bulunmamışır (0.2715). AR ve MA lara karşılık gelen değerler ise başka fakörlerin ekisini gösermekedir. Modelimizin doğruluğunun konrolü için köklerin birim çemberin içinde olup olmadığı, modulus rakamlarının 1 den küçük olup olmadığı konrol edilmiş ve eki-epki analizine yer verilmişir. Buna ilişkin sonuçlar ise Şekil 5, Tablo 4 ve Şekil 6 da göserilmekedir. Şekil 5. ARIMA Polinomlarının Ters Köklerinin Birim Çember Göserimi 1.5 Inverse Roos of AR/MA Polynomial(s) AR roos MA roos Tablo 4. ARIMA Polinomlarının Ters Köklerinin Tablo Göserimi AR Roo(s) Modulus Cycle ± i MA Roo(s) Modulus Cycle Şekil 5 e üm kökler birim çemberin içinde Tablo 4 e ise modulus rakamları üm kökleri için 1 den küçük rakamlar almakadır. 157
12 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz Şekil 6. ARIMA Polinomlarının Eki-Tepki Analizi Sonuçları 2 Impulse Response ± 2 S.E Accumulaed Response ± 2 S.E Şekil 6 da yer alan ikinci grafik oplam rakamlara göre analiz sonuçlarına yer vermekedir ancak çalışmada birinci farkla çalışmamış olunması sebebiyle yapılacak yorumlamalarda ilk grafik dikkae alınacakır. Buna göre oplam elekrik üreimi üzerindeki 1 birimlik şokun ekisi 4,5-5 yılda sıfırlanmış, yani şokun ekisi 4,5 yıla kadar devam emiş, üreim bu süre içerisinde denge değerine geri dönmüşür. Kriik değerlerimiz ise (kırmızı çizgiler) yaklaşık 3 yılda sıfırı kesmiş, yani aslında şokların anlamlı ekisi 3 yıl sürmüşür. Şekil 7 de ise ookorelasyon ve kısmi ookorelasyonları konrol edilmişir ve güven aralığının dışına çıkan bir değer bulunmamakadır. Karezyen grafiğine göre de kriik değerler dışına çıkan bir değere raslanmamakadır. Model oldukça uarlı gözükmekedir. Şekil 7. Müdahale Analizi Yapılan Log(EÜAŞ) Serisinin Karezyen Grafiği 158
13 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) Son olarak modelde ookorelasyon olup olmadığını es emek amacıyla Breusch-Godfrey LM Tesi yapılmışır. Bu esin boş ve alernaif hipoezleri şöyle oluşmakadır: H 0 : Sekizinci dereceden ookorelasyon bulunmamakadır. H 1 : Sekizinci dereceden ookorelasyon bulunmakadır. Tablo 5. Breusch-Godfrey LM Tes (8) F-is Prob. F(8,15) Obs*R-squared Prob. Ki-Kare (8) Bu ese ilişkin sonuçlar Tablo 5 e verilmekedir. Tes sonuçlarına göre boş hipoez reddedilemez ve modelde sekizinci dereceden ookorelasyon olmadığı sonucuna ulaşılır Ayrıcalıklı Şirkelerin Elekrik Üreimi Öncelikli olarak EÜAS elekrik üreimine ilişkin analizlerde uygulandığı gibi serinin küçük dalgalanmalardan arındırılması ve doğrusal hale geirilmesi amacıyla serinin logariması alınmışır. Logariması alınan EÜAŞ serisinin grafiği ise Şekil 8 de göserilmekedir. Şekil 8. Log(AYRICALIKLI) Serisinin Zaman Yolu Grafiği 8.50 LOG(AYRICALIKLI) Şekil 9 da ise log(ayricalikli) serisinin Karezyen grafiğine yer verilmişir. Ookorelasyonu ifade eden korelogram incelendiğinde seride çok ciddi bir ookorelasyonun olmadığı görülmekedir. Öncelikle AYRICALIKLI değişkenine ilişkin birim kök sınamalarına geçilecekir. 159
14 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz Şekil 9. Log(AYRICALIKLI) Serisinin Karezyen Grafiği Tablo 6 da serinin durağan olup olmadığını es emede kullanılan birim kök esleri birlike raporlanmakadır. ADF PP KPSS Tablo 6. Log(EÜAŞ) Serisinin Birim Kök Tesi Sonuçları ADF Tes İs. Mac Kinnon Kriik Değerleri Olasılık Değeri % 1 % 5 % PP Tes İs. Kriik Değerler Olasılık Değeri % 1 % 5 % KPSS Tes İs. Asimpoik Kriik Değerler LM İs % 1 % 5 % Tablo 6 da göserilen ADF, PP ve KPSS birim kök esi sonuçlarına göre seride birim kökün olmadığı yani serinin durağan olduğu söylenir. Ancak müdahale analizinde ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisini göserebilmek için seri ARMA modeline birinci fark alınarak dahil edilmişir. Bu nokadan sonra durağanlık şarı sağlanmış olan AYRICALIKLI serisinin oo korelasyonları ve kısmi ookorelasyonlarının değerlendirilerek uygun ARIMA modeli belirlenmişir. ARIMA modelimiz AR(5) ve MA(4) yani ARIMA (5,1,4) olarak belirlenmiş ancak model bu haliyle çoklu doğrusal bağlanı sorunu aşımakadır. Bu sebeple model üzerindeki gerekli düzelmeler kukla değişkenler, rend değişkenler ve uygun AR ve MA kökleri birlike eklenerek bulunmuşur. Sayılan problemler ve parsimoni ilkesi gereği başlangıça modelde olmayan 160
15 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) MA(8) kökü analize dahil edilmeke buna karşılık başlangıçaki AR ve MA kökleri analizde yer almamakadır. Ayrıca Ayrıcalıklı Şirkeler 2004 yılından sonra üreim yapmadığı için 4628 sayılı kanunun ekisi göz ardı edilmekedir. Dolayısıyla analizimizin bu kısmında modelimize sadece 3096 ve 3996 sayılı kanuna ilişkin kukla ve rend değişkenleri eklenmişir. Gerekli düzenlemeler ve düzelmeler yapılan modelin son hali ise Tablo 7 de göserilmekedir. Tablo 7. Müdahalelerin Ekisi ilave Edilmiş Nihai Modelin İsaisiki Sonuçları Değişken Kasayı S. Haa -İsaisiği Prob. C D3096S D3996S T T MA(1) MA(2) MA(8) Oluşurulan nihai modelin denklemi ise şu şekilde oluşmakadır: Logy = ,161 D3096S D3996S D3096T D3996T + ε 0.04ε ε Tablo 7 de yer alan değerlerin ve denklemin ekonomik olarak yorumu ise şöyledir; D3096S değeri, 3096 sayılı kanunun oralama Ayrıcalıklı şirkelerin üreimi üzerindeki ekisini çıkığı yıl iibariyle gösermekedir. Ancak bu kanunun isaisiksel olarak anlamlı (0.4766) bir ekisi bulunmamakadır. D3996S değeri, 3996 sayılı kanunun oralama Ayrıcalıklı şirkelerin üreimi üzerindeki ekisini çıkığı yıl iibariyle gösermekedir. Ancak bu kanunun da isaisiksel olarak anlamlı (0.5233) bir ekisi bulunmamakadır. 1 değeri, 3096 sayılı kanunun Ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisini gösermekedir. Ancak bu kanunun yıllık oralama büyüme hızı üzerinde isaisiksel olarak anlamlı (0.7867) bir ekisi bulunmamakadır. 2 değeri, 3996 sayılı kanunun Ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisini gösermekedir. Ancak bu kanunun yıllık oralama büyüme hızı üzerinde isaisiksel olarak anlamlı (0.9498) bir ekisi bulunmamakadır. AR ve MA lara karşılık gelen değerler ise başka fakörlerin ekisini gösermekedir. ε 8 161
16 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz Modelimizin doğruluğunun konrolü için köklerin birim çemberin içinde olup olmadığı, modulus rakamlarının 1 den küçük olup olmadığı konrol edilmiş ve eki-epki analizine yer verilmişir. Buna ilişkin sonuçlar ise Şekil 10, Tablo 8 ve Şekil 11 de göserilmekedir. Şekil 10. ARIMA Polinomlarının Ters Köklerinin Birim Çember Göserimi 1.5 Inverse Roos of AR/MA Polynomial(s) MA roos Tablo 8. ARIMA Polinomlarının Ters Köklerinin Tablo Göserimi MA Roo(s) Modulus Cycle ± i ± i ± i Şekil 10 da üm MA kökleri birim çemberin içinde Tablo 8 de ise modulus rakamları üm MA kökleri için 1 den küçük rakamlar almakadır. Şekil 11. ARIMA Polinomlarının Eki-Tepki Analizi Sonuçları 162
17 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) Impulse Response ± 2 S.E Accumulaed Response ± 2 S.E Şekil 11 de yer alan ikinci grafik oplam rakamlara göre analiz sonuçlarına yer vermekedir ancak çalışmada birinci farkla çalışmamış olunması sebebiyle yapılacak yorumlamalarda ilk grafik dikkae alınacakır. Buna göre Ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreimi üzerindeki 1 birimlik şokun ekisi 8 yılda sıfırlanmakadır. Şekil 12 ise ookorelasyon ve kısmi ookorelasyonları konrol edilmişir ve güven aralığının dışına çıkan bir değer bulunmamakadır. Karezyen grafiğine göre de kriik değerler dışına çıkan bir değere raslanmamakadır. Model oldukça uarlı gözükmekedir. Şekil 12. Müdahale Analizi Yapılan Log(AYRICALIKLI) Serisinin Karezyen Grafiği Son olarak modelde ookorelasyon olup olmadığını es emek amacıyla Breusch-Godfrey LM Tesi yapılmışır. Bu esin boş ve alernaif hipoezleri şöyle oluşmakadır: H 0 : Sekizinci dereceden ookorelasyon bulunmamakadır. H 1 : Sekizinci dereceden ookorelasyon bulunmakadır. 163
18 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz 164 Tablo 9. Breusch-Godfrey LM Tes (8) F-is Prob. F(8,15) Obs*R-squared Prob. Ki-Kare (8) Bu ese ilişkin sonuçlar Tablo 9 da verilmekedir. Tes sonuçlarına göre boş hipoez reddedilemez ve modelde sekizinci dereceden ookorelasyon olmadığı sonucuna ulaşılır. 5. GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ Ülkemizde enerji piyasalarında 1980 lerden günümüze gerçekleşirilen ve özellikle son dönemlerde hız kazanan reform çalışmalarının elekrik enerjisi piyasaları üzerindeki ekisinin elekrik enerjisi üreen kuruluşlar bazında analiz edildiği bu çalışmamızda Elekrik Üreim Anonim Şirkei (EÜAŞ) ve ayrıcalıklı şirkelerin yılları arasında 38 yılı kapsayan üreim verileri kullanılmışır. Enerji piyasalarında yapılan reformların ve çıkarılan bir akım kanunların elekrik enerjisi üreimine kaılan kuruluşların oralama üreimi ve elekrik üreimi büyüme hızındaki ekisi değerlendirildiğinde; 3096 ve 3996sayılı kanunun EÜAŞ nin ve ayrıcalıklı şirkelerin elekrik üreimi üzerinde anlamlı bir ekisi bulunamamışır sayılı Kanunun ise EÜAŞ nin oralama üreimi üzerinde olumsuz bir ekisi olmuş, ayrıcalıklı şirkeler bu kanunun ekisi bakımından analiz edilmemişir. Bu kanunların oplam elekrik üreimi ve kuruluşların elekrik üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekileri incelendiğinde ise 3096 sayılı Kanunun EÜAŞ nin üreiminin büyüme hızı üzerinde poziif bir eki yaraığı gözlenmişir. Ancak bu kanunun ayrıcalıklı şirkelerin büyüme hızı üzerindeki ekisi anlamlı bulunmamışır sayılı Kanun bakımından değerlendirildiğinde ise bu kanunun EÜAŞ nin üreiminin büyüme hızı üzerinde negaif bir eki yaraığı, ayrıcalıklı şirkelerin büyüme hızı bakımından ise anlamlı bir ekiye sahip olmadığı espi edilmişir. Son olarak 4628 sayılı kanunun ekisi değerlendirildiğinde bu kanunun EÜAŞ nin üreiminin büyüme hızı üzerindeki ekisinin ise anlamsız olduğu sonucuna ulaşılmışır. Ayrıcalıklı şirkeler ise bu eki bakımından analiz edilmemişir. Sonuç olarak ülkemizde 1980 li yıllardan günümüze gerçekleşirilmeye çalışılan reformların çoğunlukla Kanunlar üzerinde kaldığı piyasa üzerine ekisinin yeerince sağlanamadığı görülmüşür. Türkiye nin sağlıklı bir enerji piyasasına kavuşurulması için uzun ve zorlu çalışmalara ihiyaç göserdiği açıkır. Bunun alında yaan pek çok sebep bulunmakadır. Piyasada gerçekleşirilen serbesleşme ve özelleşirme faaliyelerine rağmen elekrik üreiminin büyük bir kısmı halen devle kurumları arafından gerçekleşirilmekedir. Ancak bu kurumların özel kesimle rekabe edebilecek güce
19 Yöneim ve Ekonomi 17/1 (2010) sahip olabilmeleri için yapısal bir akım reformlara ihiyaçları bulunmakadır. En önemlisi bu kurumların da ıpkı özel kuruluşlar gibi rekabe koşulları alında faaliye gösermesi sağlanmalıdır. Maliye bazlı fiyalandırma anlayışı benimsenmeli, fiya ve üreim mikarı arz alep dengesi gözeilerek benimsenmelidir. Elekrik piyasalarının mevcu yapısını bir akım reformlarla değişirmeye ve gelişirmeye çalışan ülkeler incelendiğinde başarıya ulaşan ülkelerin elekrik piyasaların çoğunlukla gelişmiş, alyapı düzenlemelerinin amamlanmış olduğu dikkai çekmekedir. Dolayısıyla Türkiye gibi elekrik sekörünün gelişmesini am olarak amamlayamadığı gelişmeke olan ülkelerde elekrik alep arışı ve yeni yaırım ihiyacı devam emekedir. Bu sebeple öncelikli olarak yapılması gereken bu piyasalardaki yapısal aksaklıkları gidermek, ardından piyasaya yeni yaırımcıları çekecek cazip düzenlemeler yapmakır. KAYNAKÇA ATİYAS İ. and Duz M. (2003), Compeiion and Regulaory Reform in Turkish Elecriciy Indusry, Conference on EU Accession: Turkey, May 10-11, Ankara. BAĞDADIOĞLU N. ve ODYAKMAZ N. (2009), Turkish Elecriciy Reform, Uiliies Policy 17(1) BARTOLOTTİ B., Fanini M and Siniscalca D. (1998), Regulaion and Privaizaion: The Case of Elecriciy, Working Paper, Deparmen of Economics and Finance, Universiy of Turin. BLONDAL S. and Pila D.(1997), The Economic Benefis Of Regulaory Reform, OECD Economic Sudies No. 28, 1997/I. BORENSTEIN S., Bushnell J.B., Wolak F.(2002), Measuring marke efficiencies in California s resrucured wholesale elecriciy marke, The American Economic Review 92 (5), p.p BOUİN D. and Michale C.A. (1991), Rebalancing he Public and Privae Secors: Developing Counry Experience, OECD, Paris. ERDOĞDU, (2006), Türkiye Enerji Piyasası Reformları: Ekonomik Analiz, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Uzmanlık Tezi. HATTORİ T. ve Tsusui M. (2004), Economic impac of regulaory reforms in he elecriciy supply indusry: a panel daa analysis for OECD counries, Energy Policy 32, p.p HEPBAŞLI, Arif (2005), Developmen and resrucuring of Turkey s elecriciy secor: a review, Renewable and Susainable Energy Reviews 9, JAMASB T. and Polli M. (2000), Benchmarking and Regulaion of Elecriciy Transmission and Disribuion Uiliies: Lessons from Inernaional Experience, Working Paper, Universiy of Cambridge. JOSKOW L.P. and Kahn E.(2002), A quaniive analysis of pricing behavior in California s wholesale elecriciy marke during summer 2000, Energy Journal 23(4), p.p KLEIT A.N. and Terrel D. (2001), Measuring Poenial Efficiency Gains From Deregulaion Of Elecriciy Generaion: A Bayesian Approach, The Review of Economics and Saisics, 83(3), p.p KWOKA J.E. (1996), Power Srucure, Ownership, Inegraion and Compeiion in he US Elecriciy Indusry, Boson: Kluwer. LEVY B. and Spiller P.T. (1996), Regulaions, Insiuions and Commimen: Comparaive Sudies of Telecommunicaions, Cambridge: Cambridge Universiy Press. MARTİN R. ve Vanseenkise I. (2001), EU Telecommunicaions and Elecriciy Markes- Heading Towards Price Convergence?, Inereconomics, May/ June, p.p ÖZKIVRAK, Özlem (2005), Elecriciy resrucuring in Turkey, Energy Policy 33, pp
20 Z.Karaçor & B. Güvenek / Enerji Piyasası Reformlarının Elekrik Enerjisi Piyasasına Ekisi: EÜAŞ ve Ayrıcalıklı Şirkeler Üzerine Bir Analiz STEINER (2000), Regulaion, indusry srucure and performance in he elecriciy supply indusry, OECD Economics Deparmen Working Paper, ECO/ WKP 11. TORP J.E. and Rekve P. (1998), Privaizaion in Developing Counries: Lessons o be Learn from he Mozombican Case, Transformaion, No:36, p.p VİLLALONGA B. (2000), Privaizaion and efficiency: Differeniaing Ownership Effecs from Poliical, Organizaional and Dynamic Effecs, Journal of Economic Behaviour & Organizaion, 42, p.p WILSON R. (2002), Archiecure of power markes. Economerica 70(4), p.p WOLFRAM C.(1999), Measuring duopoly power in he Briish elecriciy spo marke, The American Economic Review 89(4), p.p ZHANG Y-F., Kirkparick C. and Parker D. (2002), Cenre on Regulaion and Compeiion Working Paper Series, Paper No: 31, Elecriciy Secor Reform in he Effecs of Privaizaion, Compeiion and Regulaion, Published by Insiue for Developmen Policy and Managemen, Universiy of Mancheser. ZHANG Y-F., Parker D. and Kirkparick C. (2008), Elecriciy secor reform in developing counries: an economeric assessmen of he effecs of privaizaion, compeiion and regulaion. Journal of Regulaory Economics 33(2), p.p hp:// 166
ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ
ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGELERİNDE UYGULANACAK FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar ve Kısalmalar Amaç ve kapsam MADDE 1- (1Bu Tebliğ, 4628 sayılı
DetaylıBox-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği
DetaylıİŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *
İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.
DetaylıTürkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz
Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3
DetaylıTHE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY
DetaylıHisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:
Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100
DetaylıTÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ
ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi
DetaylıKONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ
KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik
DetaylıTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI
Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren
DetaylıİŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH
Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa
DetaylıTCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ
Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari
DetaylıSIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI
SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
DetaylıTürkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu
Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı
DetaylıBölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ
Bölüm HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME ÖNTEMLERİ Bu bölümde üç basi öngörü yönemi incelenecekir. 1) Naive, 2)Oralama )Düzleşirme Geçmiş Dönemler Şu An Gelecek Dönemler * - -2-1 +1 +2 + Öngörü yönemi
DetaylıAYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,, 15(),71-79 AYÇİÇEK VE SOYA YAĞI İTHALAT TALEBİNİN ANALİZİ Selim Adem HATIRLI Vecdi DEMİRCAN Ali Rıza AKTAŞ Süleyman Demirel Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım
DetaylıPETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi
DetaylıTüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)
June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,
Detaylıİstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda haftanın günü etkisi ve Ocak ayı anomalilerinin ARCH-GARCH modelleri ile test edilmesi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:37, Sayı/No:2, 2008, 98-110 ISSN: 1303-1732 - www.ifdergisi.org 2008 İsanbul Menkul Kıymeler
DetaylıTeknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.
YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik
DetaylıTÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ
TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASİNDA RÜZGAR ENERJİSİ Musafa ŞEKKELİ Kahramanmaraş Süçü İmam Üniversiesi, Fen Bilimleri Ensiüsü, K.Maraş, msekkeli@ksu.edu.r Ceyhun YILDIZ Kahramanmaraş Süçü İmam Üniversiesi, Fen
DetaylıDOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġstenecek Veriler
DOĞAL GAZ DEPOLAMA ġġrketlerġ ĠÇĠN TARĠFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BĠRĠNCĠ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġsenecek Veriler BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam Madde
DetaylıTÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ
TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eem Hakan ERGEÇ Eskişehir Osmangazi Üniversiesi Mura TAŞDEMİR Eskişehir OsmangaziÜniversiesi Öze İnşaa sekörü çıkısının
DetaylıYAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ
Aaürk Ü. İİBF Dergisi, 0. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı, 20 463 YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Oğuz KAYNAR Serkan TAŞTAN 2 Ferhan DEMİRKOPARAN 3 Öze: Doğalgaz emini nokasında
DetaylıReel Döviz Kuru Endeksinin Otoregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yöntemi İle Modellenmesi
Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi: İki Eşikli Tarch Yönemi İle Modellenmesi Reel Döviz Kuru Endeksinin Ooregresif Koşullu Değişen Varyanslılığının Analizi:
DetaylıNET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)
NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin
DetaylıÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI
ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.
DetaylıBorsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği
Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,
DetaylıEnflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının
DetaylıAVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi
AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN
DetaylıTürkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme
Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı
DetaylıÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ
45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için 2005-2012 dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı
Detaylı24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıZaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıTürkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of
DetaylıBİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN
DetaylıPETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
DetaylıYenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Geçiş Sürecinin Planlanmasında Doğrusal En İyileme Tekniğinin Kullanılması Ahu Soylu, Mein Türkay* Koç Üniversiesi Endüsri Mühendisliği Bölümü Sarıyer, İsanbul ahusoylu@ku.edu.r,
DetaylıTÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ
TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden
DetaylıENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ
ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ Dr. Burcu GÜVENEK Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F. Đkisa Bölümü Dr. Volkan ALPTEKĐN Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F.
DetaylıTürkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*
DetaylıFinansal İstikrarın Bankacılık Sisteminin Borç Verme Politikaları Üzerindeki Etkisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme
Finansal İsikrarın Bankacılık Siseminin Borç Verme Poliikaları Üzerindeki Ekisi: 2008 Küresel Krizi Çerçevesinde Türkiye Üzerine Bir İnceleme Öze Ekrem ERDEM * M. Faih İLGÜN ** Cüney DUMRUL *** 2008 yılında
DetaylıDolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler
Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r
DetaylıAnkara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012
Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi
DetaylıErkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey
1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Saik Model Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.) Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden
DetaylıLevent KÖSEKAHYAOĞLU *, İkbal KARATAŞLI ** ABSTRACT
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2018, C.23, Geybulla Ramazanoğlu Özel Sayısı, s.831-844. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive
DetaylıMetal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy
SESSION Meal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipoezinin ürkiye Ekonomisi için Sınanması Inensiy of Meal (Seel) Use Hypohesis: A es for urkish Economy Assoc. Prof. Dr. Fikre Dülger (Çukurova Universiy, urkey)
DetaylıA Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/
DetaylıTürkiye de Tüketim Eğilimi ve Maliye Politikası
Türkiye de Tükeim Eğilimi ve Maliye Poliikası Oya S. Erdogdu * Leven Özbek ** *Ankara Üniversiesi Siyasal Bilgiler Fakülesi İkisa Bölümü, Cebeci, Ankara ** Ankara Üniversiesi Fen Fakülesi İsaisik Bölümü,
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141
C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve
DetaylıYER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İstenecek Veriler
YER ALTI DOĞAL GAZ DEPOLAMA ŞİRKETLERİ İÇİN TARİFE HESAPLAMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İsenecek Veriler BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde
DetaylıEKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
EKONOMİK PERFORMANS VE BÜROKRASİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ünal ARSLAN Musafa Kemal Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi, İkisa Bölümü. E-posa: uarslan@yahoo.com Yıldız SAĞLAM Musafa Kemal Üniversiesi
DetaylıDağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller. Mehmet Vedat PAZARLIOĞLU
Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller Mehme Veda PAZARLIOĞLU Saik Model Nedir? Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden gelmekedir. Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.)
DetaylıProf. Dr. A. Ayşen Kaya - Berna Canlı
Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye ye Yönelik Uluslararası Turizm Talebinin Belirleyenleri: Panel Veri Yaklaşımı The Deerminans of Inernaional
DetaylıWhite ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini
Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA
Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai
DetaylıBirim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
Detaylısbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye de Kamu Yaırımlarının Özel Sekör Yaırımları Üzerindeki Ekisi: 1970-2009 The Effec of Public Invesmens on
DetaylıREEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:
Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac
DetaylıİMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:41, Sayı/No:, 1, 14-6 ISSN: 133-173 www.ifdergisi.org 1 İMKB 1 endeksindeki kaldıraç
DetaylıOTOKORELASYON OTOKORELASYON
OTOKORELASYON OTOKORELASYON Y = α + βx + u Cov (u,u s ) 0 u = ρ u -1 + ε -1 < ρ < +1 Birinci dereceden Ookorelasyon Birinci Dereceden Ooregressif Süreç; A R(1) e = ρ e -1 + ε Σe e ˆ ρ = Σ 1 e KARŞILA ILAŞILAN
DetaylıCrude Oil Import and Economic Growth: Turkey
MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/
DetaylıFAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?
FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,
DetaylıİMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ
Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü
DetaylıFİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS
ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cil/Vol. : - S ayı/no: 2 : 33 42 (20) FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * Yrd.
DetaylıULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK
ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK Nuray ERGÜL ÖZET Son yıllarda, Türk Sermaye Piyasalarında hukuk, muhasebe ve deneim alanlarında, uluslararası kuralların uygulanması için büyük değişiklikler
DetaylıTÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,
DetaylıAraşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.
DetaylıTÜRK TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ İLE ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VARLIĞININ VE BOYUTUNUN EKONOMETRİK ANALİZİ
TÜRK TELEKOMÜNİKASYON SEKTÖRÜ İLE ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VARLIĞININ VE BOYUTUNUN EKONOMETRİK ANALİZİ ECONOMETRIC ANALYSIS OF EXISTENCE AND DIMENSION OF RELATIONSHIP BETWEEN
DetaylıAsimetrik İktisadi Dalgalanmalar: Teori ve Uygulama* Asymmetric Business Cycle : Theory and Application
Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Asimerik İkisadi Dalgalanmalar: Teori ve Uygulama* Asymmeric Business Cycle : Theory and Applicaion Prof. Dr. Nebiye
DetaylıBirim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıSabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
DetaylıTürkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi
25-27 January, 2017; Rome, Ialy Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve Co2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş 1, İ. Mura Bicil 2, Kumru Türköz 3 Öze Elekrik üreiminde fosil
DetaylıTÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY
/ www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC
DetaylıTürkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması
Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Akarım Mekanizması Seyfein ERDOĞAN Doç Dr., Kocaeli Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü serdogan@kou.edu.r Durmuş Çağrı YILDIRIM Arş. Gör., Kocaeli Üniversiesi, SBE cagri.yildirim@kocaeli.edu.r
DetaylıŞeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey
ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz
DetaylıMEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİYE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİYLE BİR UYGULAMA
Aaürk Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil: 5, Sayı:, 3 MEVSİMSEL EŞBÜTÜNLEŞME TESTİ: TÜRKİE NİN MAKROEKONOMİK VERİLERİLE BİR UGULAMA Özlem AVAZ KIZILGÖL (*) Öze: Bu çalışmada, GSİH, ihraca,
DetaylıKAMU HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİSİ THE IMPACT OF PUBLIC EXPENDITURES ON ECONOMIC DEVELOPMENT
Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (1) 2001, 131-139 KAMU HARCAMALARININ EKONOMİK BÜÜME ÜZERİNE ETKİSİ THE IMPACT OF PUBLIC EXPENDITURES ON ECONOMIC DEVELOPMENT Süleyman ULUTÜRK * ÖZET Kamu harcamaları ve kamu kesimi
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH- YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ ÖZET Yard.Doç. Dr. Tülin ATAKAN İsanbul Üniversiesi, İşleme Fakülesi, Finans Anabilim Dalı Bu çalışmada,
DetaylıYAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR
DetaylıTürkiye de Enerji Üretiminde Fosil Yakıt Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi
EconWorld Working Paper Series No: 2017-002 doi: 10.22440/EconWorld.WP.2017.002 Research Aricle Türkiye de Enerji Üreiminde Fosil Yakı Kullanımı ve CO2 Emisyonu İlişkisi: Bir Senaryo Analizi Hakan Çeinaş
DetaylıBELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI. Ercan ŞENYİĞİT*
Erciyes Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Dergisi 24 (1-2) 165-176 (2008) hp://fbe.erciyes.edu.r/ ISSN 1012-2354 BELİRSİZ FİYAT VE TALEP KOŞULLARI ALTINDA SATINALMA POLİTİKALARI ÖZET Ercan ŞENYİĞİT* Erciyes
DetaylıMevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa
Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik
DetaylıYAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKTRİK YÜK TAHMİNİ
YAPAY SİNİR AĞLARI İLE NİĞDE BÖLGESİNİN ELEKRİK YÜK AHMİNİ anku YALÇINÖZ Saadedin HERDEM Ulaş EMİNOĞLU Niğde Üniversiesi, Mühendislik-Mimarlık Fakülesi Elekrik-Elekronik Mühendisliği Bölümü, Niğde 5 /
DetaylıTURİZM GELİŞMESİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ
T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI TURİZM GELİŞMESİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ UZMANLIK TEZİ Selim DAĞLIOĞLU EKİM - 010 ANKARA T.C. KÜLTÜR
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ
The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma
DetaylıReel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği
Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.
DetaylıAvrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracatı Üzerindeki Etkileri The Effects of European Debt Crisis on Turkey s Exports
486 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2013 Avrupa Borç Krizinin Türkiye nin İhracaı Üzerindeki Ekileri The Effecs of European Deb Crisis on Turkey s Expors Prof. Dr. Bedriye Tunçsiper (Balıkesir
DetaylıT.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İKTİSAT ANABİLİM DALI AVRUPA BİRLİĞİ ORTAK TARIM POLİTİKASI VE ÜYE ÜLKELERİN TARIM POLİTİKALARININ YAKINSAMASI:POLONYA ÜLKE ÖRNEĞİ Harun UÇAK DOKTORA
DetaylıAkdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (31) 2015, 109-134
Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (31) 2015, 109-134 ADA ÜLKELERİNDE TURİZM TALEBİ: KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ÖRNEĞİ TOURISM DEMAND IN THE ISLAND COUNTRIES: THE CASE OF NORTHERN CYPRUS TURKISH REPUBLIC ÖZET
DetaylıİMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık
DetaylıFinansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği
Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal
DetaylıPAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ ÖZET
D.E.Ü.İ.İ.B.F.Dergisi Cil:17 Sayı:2, Yıl:2002, ss:55-74 PAMUK BORSALARINDA OLUŞAN FİYATLARIN ETKİNLİĞİ Erdinç Telaar * Şadiye Türkmen ** Özgür Teoman *** ÖZET Bu çalışmada pamuk borsalarında oluşan fiyaların
DetaylıHİSSE SENEDİ PİYASALARINDA SÜRÜ DAVRANIŞI: BİST TE BİR ARAŞTIRMA HERDING IN STOCK MARKETS: A RESEARCH IN BIST Bahadır ERGÜN Hatice DOĞUKANLI
Uluslararası Sosyal Araşırmalar Dergisi The Journal of Inernaional Social Research Cil: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40 Ekim 2015 Ocober 2015 www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA
DetaylıYAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI
Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma,
DetaylıAKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006
İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ
DetaylıTÜRK & AMERİKAN ENERJİ PİYASALARI NDA PİYASA ETKİNLİĞİNİN TEST EDİLMESİ
Yıl: 24 Sayı:86 Ocak 2010 101 TÜRK & AMERİKAN ENERJİ PİYASALARI NDA PİYASA ETKİNLİĞİNİN TEST EDİLMESİ Nuray ERGÜL ÖZET Bu çalışmada, Türk ve Amerikan Enerji Piyasaları na yer verilmişir. Araşırmada kullanılan
DetaylıTÜREN-GÖKMEN-TOKMAK TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ
TÜRKİYE DE E-TİCARET İŞLEM HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: BİR MODEL ÖNERİSİ Ufuk TÜREN 1 Yunus GÖKMEN 2 İsmail TOKMAK 3 ÖZET İnerne dünyayı küçük bir köy kadar kolay ulaşılabilir hâle
DetaylıTÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY
Journal of Yasar Universiy 22 26(7) 4392-444 TÜRK EKONOMİSİNİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI ÜZERİNE BİR EŞ-BÜTÜNLEŞME ANALİZİ A CO-INTEGRATION ANALYSIS ON THE ENERGY DEPENDENCY OF THE TURKISH ECONOMY M. Ali Bilginoğlu
Detaylı