HVAC SİSTEMLERİNDE AÇ-KAPA ve BULANIK MANTIK KONTROLÜN KIYASLAMALI OLARAK İNCELENMESİ

Transkript

1 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1729 HVAC SİSTEMLERİNDE AÇ-KAPA ve BULANIK MANTIK KONTROLÜN KIYASLAMALI OLARAK İNCELENMESİ Şahi YİĞİT Kadir BÜYÜKÖZKAN Fati SÖNMEZ Burha ÇUHADAROĞLU ÖZET Bu çalışmada; kapalı bir ortam içi değişke hava debili bir HVAC sistemii modellemesi ve kotrolü yapılmıştır Kurula modelde öz öüe alıa kapalı ortamı soğutulması içi, dış ortamda iç ortama trasfer ola ısı eerjisi ve klima satralide havaı soğutulması içi çekile ısı ücü deklemleri kullaılmıştır Daha sora bu deklemleri klasik aç-kapa kotrol ve bulaık matık kotrol kullaılarak zamaa bağlı çözümlemeleri yapılmış ve sistemi kotrol davraışları icelemiştir Ayrıca sistemde hava tahliye oraı (α) kullaılarak, sistemdeki iç hava kalitesi değişimii sistemi eerji sarfiyatıa etkisi icelemiştir Elde edile bulular östermektedir ki; bulaık matık ile yapıla kotrolü aç-kapa kotrole öre hem ısıl kofor açısıda hem de eerji tasarrufu açısıda beliri bir üstülüğü vardır Aahtar Kelimeler: Havaladırma ve İklimledirme, Aç-kapa Kotrol, Bulaık Matık Kotrolü ABSTRACT I this study, the modelli ad cotrol of a HVAC system for a idoor space with variable air volume have bee cosidered I order to cool of idoor space which is take accout i the model, the equatios of heat trasferred from outdoor to idoor ad heat rate removed from air at air-coditioer have bee used Subsequetly, these equatios have bee solved with usi the classic o-off cotrol ad fuzzy loic cotrol with respect to time ad the system cotrol characteristics have bee aalyzed for both cotrol applicatios Additioally, the vet ratio (α) of the system has bee used for ivestiatio of effect of exchae idoor air quality o system s eery cosumptios The obtaied results show that, fuzzy loic cotrol has siificat priority such as thermal comfort ad eery cosumptios compared to o-off cotrol Key Words: Vetilati ad Air Coditioi, O-off Cotrol, Fuzzy Loic Cotrol 1 GİRİŞ Güümüzde ofis odaları, hastaeler, alışveriş merkezleri, spor saloları, kültür merkezleri, müzeler, eğitim yapıları, kamu biaları ibi kapalı yaşam alalarıda yaşamakta ola yei yapılaşma sürecie bağlı olarak, yapılarda yer ala hava koşulladırma sistemleride de öemli elişmeler olmaktadır Yaşam alalarıdaki hava kalitesii isteile değerlerde olmasıı sağlamak üzere taze, temiz ve koşulladırılmış havayı buraya sağlaya ısıtma, havaladırma ve iklimledirme (HVAC) sistemleri büyük ölçüde otomatik kotrol sistemleri ile deetlemektedir Ortam havasıdaki em, sıcaklık ve kirlilik ibi faktörlere bağlı olarak HVAC sistemii çalışma düzeii belirleye otomatik kotrol Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

2 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1730 uyulamaları, hem kofor koşullarıı erektiği şekilde sürekli olarak sağlamasıda hem de eerjii verimli kullaılmasıda öemli bir işlevi yerie etirirler Otomatik kotrol sistemleri; ortam havası içi öörülmüş ola belirli em, sıcaklık ve hava kirletici parametrelere ait değerleri belirli bir aralık dışıa çıkması durumlarıda HVAC sistemii belirli oktalarıda, sistemi çalışma düzeii uyu şekilde ayarlamak üzere kotrol mekaizmalarıa uyarı öderirler Kotrol mekaizmaları klima satralideki dış/iç hava karışım ayarı, sıcaklık ayarı, debi ayarı ibi kotrol işlemlerii yaı sıra, hava kaallarıı çeşitli oktalarıdaki damper ayarları ibi işlemler ile mahallere öderile havaı isteile özelliklerde olmasıı sağlarlar Güümüzde HVAC sistemleride aç-kapa kotrol, oratı kotrol, iteral ya da diferasiyel kotrol ibi uyulamalar yerie öre kullaılmaktadır So yıllarda bazı mühedislik uyulamalarıda kedie yer bulmakta ola bulaık (fuzzy) matık, kotrol sistemleride de yavaşça yerii almaktadır Otomatik kotrol uyulamalarıı, kofor koşullarıı ideal şekilde temi edilmesie ola katkısıı yaı sıra, HVAC sistemii ereğide çok çalışarak aşırı eerji kullamasıı öüe eçmesi ibi bir işlevi daha vardır Bu edele HVAC sistemlerii e öemli bileşeleride bir taesi ola otomatik kotrol uyulamaları üzeride titiz mühedislik çalışmalarıa ereksiim vardır Bu edele üümüzde, havaladırma ve iklimledirme sistemleri ve bu sistemleri kotrol uyulamaları üzerie deeysel ve sayısal birçok araştırma yapılmaktadır Chu vd [1] yaptıkları bir çalışmada, bir fa-coil sistemii zamaa bağlı e uyu sıcaklık ve bağıl em değerii belirleyebilmesi içi bir bulaık kotrol uyulaması erçekleştirilmiştir Çalışma soucuda bulaık kotrol uyulamasıı eerji verimi, ısıl kofor ve sistem üveilirliği açısıda uyu olduğu örülmüştür Soyüder ve Alli [2] yaptıkları çalışmada, ortam sıcaklık koşulları dikkate alıarak iki farklı zolu değişke hava debili bir HVAC sistemii modellemesi, sayısal bezetimi ve deetimii erçekleştirmişlerdir Sistemi modellemeside sistemi oluştura iki farklı zou PID (Orasal, iteral, türevsel) kotrolü ve bulaık kotrolü ile zolara ire hava debilerii ayarlamak içi e uyu damper aralığı optimize edilmiştir Çalışmada elde edile souçlar bulaık kotrol uyulamasıı sistemi daha hızlı bir şekilde rejime etirdiğii östermiştir Şeiri ve Pulat [3] yaptıkları çalışmada; büyük bir bürou ısıtma-havaladırma sistemii modelleyerek, sistemi klasik aç-kapa kotrol deetimi ile dış hava sıcaklığı ve hava/eri döüş havası oraı ibi parametreleri sistemi kotrol davraışa etkisii icelemişlerdir Çalışma soucuda sistem içi e uyu eri döüş hava oraı belirlemiştir Lute ve Paasse [4] yaptıkları çalışmada, bir test odasıı iç sıcaklığıı tahmi edebilecek farklı kotrol uyulamaları ile odaya sağlaması ereke ısı miktarlarıı belirlemeye çalışmıştır Çalışmada; kotrol uyulamalarıı sistemi davraış yeteekleri üzerideki etkisi kıyaslamalı olarak icelemiştir Edahl ve Svesso [5] tarafıda yapıla çalışmada, bir test bölesideki difüzör ibi bileşelerde ve test bölesi içerisideki basıç dağılımı ölçülerek, daha verimli havaladırma ve iklimledirme sistemleri tasarlamasıa yardımcı olabilecek temel deklemler oluşturulmuştur Yılmaz ve vd [6] yaptıkları çalışmada, bir ofis biası içi değişke hava debili iklimledirme sistemii modelleyerek, bu sistem üzeride kotrol uyulaması yapmışlardır Çalışma soucuda, sistem içi erekli eerji miktarları, hava ve su debileri ve zolardaki kofor koşullarıı sağlaması içi erekli damper açıklık oraları bulumuştur Bruat vd [7] yaptıkları çalışmada, bir test böleside uyu iç hava kalitesii ve ısıl kofor koşullarıı sağlayarak, eerji tüketimlerii e aza idirebilmek içi bulaık matık ve klasik aç-kapa kotrol uyulamalarıı karşılaştırmışlardır Çalışma soucuda elde edile bulularda klasik aç-kapa kotrol ile iç hava kalitesi ve ısıl kofor koşullarıı sağlaamadığı örülmüştür Yapıla bulaık kotrol uyulaması ile de iç hava kalitesi ve ısıl kofor koşullarıı sağlaabildiği ve %10 da fazla eerji tasarrufu yapıldığı örülmüştür Do vd [8] yaptıkları çalışmada Amerika ı Austi ketide bir lisei HVAC sistemii icelemişlerdir Çalışma soucuda söz kousu lisei HVAC sistemi kotrol uyulamaları ile optimize edilerek yılda 40000$ da fazla eerji tasarrufu sağlaabileceği örülmüştür Literatürde bazı çalışmalarda kotrol uyulamalarıı yaı sıra eetik aloritmalar da kullaılarak HVAC sistemleride optimizasyo problemleri üzerie çalışılmıştır Bu uyulamalar kotrol uyulamaları ile de birlikte kullaılarak, HVAC sistemlerii çalıştırılması içi e verimli kullaım searyolarıı oluşturmak amaçlamıştır Asiedu vd [9] tarafıda yapıla çalışmada, HVAC sistemi içi kaal tasarımıda eetik aloritma kullaılarak bir optimizasyo yapılmıştır Çalışmada havaladırma kaalıı ülük çalıştırılma koşulları ve çalıştırılma oraları öz öüde buludurularak ve e düşük işletme maliyetleri oluşturulacak şekilde bir tasarım yapılmıştır Nassif vd [10] tarafıda yapıla çalışmada; ortama sağlaa hava sıcaklığı, havladırma kaalı statik basıcı, iklimledirme Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

3 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1731 içi erekli su sıcaklığı ibi HVAC parametreleri, eetik aloritmalar ile optimize edilerek biaı merkezi kotrol sistemii bu optimize edilerek ayarlamış aralıklarda çalıştırmışlardır Bu sayede sistemi oldukça verimli ve e düşük eerji kullaımı sağlayacak şekilde çalıştırılması erçekleştirilmiştir Çalışmada elde edile souçlar; eetik aloritmalar ile optimize edile HVAC parametrelerii kotrol uyulamaları ile kullaılarak yaz aylarıda çalıştırıla bir biaı HVAC sistemide %16 eerji tasarrufu elde edilebileceğii östermiştir HVAC sistemlerii uyu şekilde modellemesi ve bu modelleri iyileştirilmesi, tasarım maliyetlerii düşmesi ve tasarım süreçlerii kısalması ibi öemli avatajlar sağlamaktadır Bu amaçla bu çalışmada; uyu bir mahalli besleye bir HVAC sistemide iki farklı otomatik kotrol uyulaması kullaılarak, bu uyulamaları ortamı iç hava kalitesi, ısıl koforu ve eerji verimliliği üzerideki etkileri icelemiştir 2 PROBLEM VE MODELLEME 21 Problemi Özellikleri Bu çalışmada; Şekil 1 de örüle çevrimde yer ala HVAC sistemide, klasik aç-kapa ve bulaık matık uyulaarak yapıla sistem kotrolü ile iklimledirile ortamı sıcaklığıı 5 o C düşürülmesi amaçlamıştır Bua öre sistemde yer ala iklimledirile ortama ait sıcaklığı (T iç ) zamala ola değişimi ve klima satralide iç ortama öderile havayı soğutmak içi havada çekilmesi ereke eerji miktarıı (Q ç ) zamaa bağlı olarak değişimi icelemiştir Şekil 1 HVAC Sistemii Şematik Görüüşü Modellee HVAC sistemide klima satralide çıka hava iklimledirile ortama irerek, ortamı sıcaklığıı düşürmektedir Ortamda sıcaklığı yükselerek çıka havaı bir kısmı α hava tahliye oraı kadar iç hava kalitesi koşullarıı sağlaması içi dışarıya atılmaktadır Geri kala hava, tahliye edile hava oraıda dışarıda alıa taze hava ile karıştırılarak tekrar soğutulmak üzere klima satralie öderilmektedir Çalışmada; dış ortam sıcaklığı T dış = 30 o C ve klima satrali hava çıkış sıcaklığı 5 o C olmak üzere sabit değerler kullaılarak, aç kapa ve bulaık matık kotrol uyulaması ile β fa debisi Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

4 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1732 değişim oraı ile fa debisi kotrol edilmiştir Ayrıca çalışmada, ortam sıcaklığı T iç ile klima satralide havada çekile Q ç ısı ücüü zamala değişim karakteristikleri de elde edilmiştir Çalışmada kullaıla modelde iklimledirile ortamı hacmi 1000 m 3 ve odaya saatte sağlaa toplam hava debisi 1000 m 3 /h olarak öz öüe alımıştır 22 Modelleme Çalışmada açık bir sistem olarak öz öüe alımış ola HVAC sistemideki hava çevrimie ilişki matematiksel model süreklilik deklemi ve Termodiamiği birici kauu ile yapılmıştır Bua öre iklimledirme yapıla ortam içi süreklilik deklemi; m m m (22) ç olarak yazılır Öörüle modelde iklimledirile ortama ire hava miktarı, çıka hava miktarıa eşit olduğuda iç ortam içerisideki hava miktarıda bir değişiklik olmamaktadır Sistemde iklimledirile ortam içi eçici rejimde eerjii koruumu; QW E E ç de dt sis (23) (23) deklemii Şekil 1 deki sisteme uyu olarak düzelemesi ile Q dt Qç mc p ( Tdıı T) M C (24) v dt deklemi elde edilir (24) deklemide sıcaklığı zamaa öre değişimi; dt Q Qç mc p ( Tdıı T ) dt MC v (25) şeklide elde edilir Çalışmada (25) deklemi kullaılarak değişkeleri zamaa bağlı değişimi içi alt deklemler oluşturulmuştur Bua öre; iç Q mc p ( Tç Tiç T iç T ) dt MC v (26) solu fark deklemi kullaılarak HVAC sistemide iklimledirile ortamı iç ortam sıcaklık T iç değişimi zama bağlı olarak hesaplamıştır (26) deklemide örüle Q ( W ) iklimledirile ortama, dış ortamda iletim ile ele ısı ücüü östermektedir ve deklem (27) yardımıyla değişke ortam sıcaklığıa bağlı olarak hesaplamaktadır Q ( Tdıı Tiç ) ( Tdıı Tiç ) (27) R L ka Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

5 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1733 Klima satralide havada çekile ısı ücü değişke fa debisie bağlı olarak şu deklem yardımıyla hesaplamaktadır ç Q mc ( T T ) (28) p ç (28) deklemide yer ala klima satrali iriş sıcaklığı T ; (29) deklemi yardımıyla hesaplamıştır mc p T ptiç ( 1) mc mc T (29) p dıı Bu deklemi sadeleştirilmesi ile de; T iç ( 1) T T (210) dıı hedef deklem elde edilmiştir 23 HVAC sistemii Aç-Kapa ve Bulaık Matık Kotrolü Çalışmada öz öüe alıa iklimledirme sistemii iki farklı yötem ile ola kotrolü içi performas icelemesi yapılmıştır Aç-Kapa ve bulaık matık ile yapıla klima satrali kotrolüde, ortam sıcaklığı kotrol parametresi olarak öz öüe alımış ve sistemde dışarı atıla hava oraı ı 02, 04 ve 06 olduğu durumlar içi elde edile zamaa bağlı sıcaklık, soğutucu ücü ve fa debisi düşme oraı β(fddo) değerleri karşılaştırılmıştır Aç-Kapa kotrol içi sistemi sıırları 0, 4 0 C olarak ayarlamıştır Bu durumda ortamı iç sıcaklığı 24,6 0 C olaa kadar sistem tam üçte açık kalmakta ve daha sora kapamaktadır Sistem; deklem 27 ile österile Q tam üçte çalışmaktadır ısısı ile yeide ısıarak 25,4 0 C sıcaklığıa ulaştığıda klima satrali yeide Bulaık matık yötemide ise, klasik matıktaki; bir durum ya doğrudur ya da yalıştır öermesi yerie, bir durumu doğruluğa ve yalışlığa aitlik oraı değeri kullaılmaktadır Bu kavram daha farklı şekilde, bulaık matıkta durumlar veya souçlar alabilecekleri değer aralığı içide farklı sııflara aitlikleri ile taımlamaktadırlar olarak da taımlaabilir Bu şekilde erçek hayatta karşılaşıla problemler içi daha esek modeller kurmak ve çözümler üretmek mümkü olmaktadır Bulaık matığı kotrol çalışmalarıda kullaılması içi iki öemli adım bulumaktadır Bularda biricisi üyelik foksiyolarıı taımlaması diğeri ise kural tabaıı oluşturulmasıdır Üyelik foksiyou taımlaması; hai değeri hai sııfa hai üyelik oraı ile ait olacağıı belirlemesi işlemidir Kural tabaı ise, bir değeri her hai bir sııfa belli değerle ola üyeliğii e souç etireceğie karar verilmesidir Eğer sistemde birde fazla bulaık iriş değeri mevcut ise, soucu belirlemesi içi durulaştırma tekikleri kullaılmaktadır e T 1 iç T 1 ref (211) e e e (212) Kurula sistem modelide bulaık matık kotrolü ile iç ortam sıcaklığıı istee sıcaklığa ayarlaması içi hata ( e ) ve hata değişimi ( ė ) değerleri kullaılmıştır Hata değeri deklem 211 de, hata değişimi değeri de deklem 212 de österildiği şekilde hesaplamıştır Sistem bezetimi hata ( e ) ve hata değişimi ( ė ) değerleri birim zama içi hesap edilerek yapılmış ve bu şekilde bulaık matık kotrolü irişleri oluşturulmuştur Bu irişlerde Şekil 2 ve Şekil 3 de österile üyelik foksiyolarıa öre çıkış değeri elde edilmiştir Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

6 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1734 Şekil 2 Hata ( e ) değeri içi üyelik foksiyou Şekil 3 Hata değişimi ( ė ) değerleri içi üyelik foksiyou Sistemi iki irişi olduğu ve bua bağlı olarak birde fazla çıkış elde edildiği içi bir durulaştırma tekiğie ihtiyaç duyulmuştur Bu sebeple Alaları Merkezi durulaştırma yötemi kullaılarak, fa debisi düşme oraıı (FDDO) belirleye tek bir souç (β) üretilmiştir [11] Bu şekilde fa debisi değiştirilerek soğutucuu ücü değiştirilmiş ve iç ortam sıcaklığı kotrol edilmiş olmaktadır Durulaştırma tekiği kullaılır ike Tablo 1 de verile 25 kurallı kural tabaı ve Şekil 4 de österile üyelik foksiyou kullaılmıştır Şekil 4 Fa debisi değişim oraı içi üyelik foksiyou Bulaık sııflar oluşturulurke Soyüder ve Alli [2] tarafıda yapılmış ola çalışma iceleerek, bu çalışmada kurula sistem modelie uyu yötem izlemiştir Yukarıda eçe NB, eatif büyük, NS eatif küçük, Z sıfır, PS pozitif küçük, PB pozitif büyük alamıa elmektedir Şekillerde dikey eksei ifade ede ise üyelik derecesii östermektedir Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

7 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1735 Tablo 1 Çıkış (β) değeri içi kural tabaı β(fddo) NB NS Z PS PB NB NB NB NS NS Z NS NB NS NS Z Z Z NS NS Z Z PS PS NS Z PS PS PB PB Z PS PS PB PB 3 BULGULAR İcelee model içi kullaıla tüm bağıtılar Microsoft Excel - Visual Basic proramıda kodlamıştır Oluşturula proram 3600 saiyelik bir zama periyodu içi çalıştırılarak, sistem performasıa ilişki bulular elde edilmiştir Bua öre Şekil 5 te de örüldüğü ibi üç farklı hava tahliye oraı içi ola ortam sıcaklık-zama değişimleri ayıdır Zira dış ortama ola hava tahliyesi arttıkça dış ortamda alıa taze hava miktarı da ayı olacak ve klima satralide havada çekilmekte ola ısı ücü de artacaktır Diğer bir deyişle klima satralie ele hava sıcaklığıdaki artışa bağlı olarak havada çekile ısı ücü de artacağıda ortama öderile soğutulmuş hava sıcaklığıda herhai bir değişiklik ortaya çıkmayacaktır Dolayısıyla ortamdaki sıcaklık-zama değişimlerii dışarıya atıla hava oraıda bağımsız olması beklee bir durumdur Ortam sıcaklığıı zamala ola değişimleride örüldüğü ibi, aç-kapa ve bulaık matık kotrolleri özellikle kofor ve kotrol mekaizmasıda harcaacak eerji üzeride farklı şekilde etkili olmaktadır Zira aç-kapa kotrol edile klima satrali ile beslee ortam sıcaklığıda belirli aralıkta dalalamalar ortaya çıkarke bulaık matık ile yapıla kotrolde sabit bir ortam sıcaklığı ve dolayısıyla daha koforlu bir ortam söz kousudur Aç-kapa ve bulaık matık ile yapıla fa debi kotrollerii havada çekile ısı ücü açısıda karşılaştırması Şekil 6 da örüle rafikler üzeride yapılmıştır Burada da örüldüğü ibi dışarıya ola hava tahliye oraıı arta değerleri ile birlikte klima satralide havada çekile ısı ücü değeride artış ortaya çıkmaktadır Öreği =02 hava tahliye oraı içi aç-kapa kotrol uyulamasıda yaklaşık 7000 W civarıda ve bulaık matık kotrol uyulamasıda yaklaşık 2500 W civarıda ola soğutma ücü, =06 değeride aç-kapa kotrol uyulamasıda 7800 W değerie ve bulaık matık kotrol uyulamasıda da 2800 W değerie çıkmaktadır Dışarıya atıla düşük sıcaklıktaki hava miktarı kadar fakat daha yüksek sıcaklıkta olarak dışarıda alıa havaı soğutma yüküdeki artışa bağlı olarak ortaya çıka bu bulu bekletilere de uyudur Öte yada Şekil 6 daki değişimlerde de örülebileceği ibi her bir hava tahliye oraı içi, bulaık matık kotrol uyulamasıda hava içi harcaa ortalama soğutma üçleri aç-kapa kotrol uyulamasıa öre daha düşüktür Bu durum eğrileri altıda kala alaları kıyaslaması ile de örülebilir Sistemde harcaa eerji açısıda bulaık matık uyulamasıı aç-kapa kotrole öre daha avatajlı kıla bu soucu edei; aç-kapa kotrol ile kesitili olarak çalışa sistemi kotrol sıcaklığıı altıdaki değerler içi de eerji kullaıyor olmasıda kayaklamaktadır Ayrıca aç-kapa kotrol uyulamasıda sistemi debisii aç-kapa olarak kotrol ede mekaizmaı harcayacağı eerjii de öz öüe alıması ile eerji harcamasıdaki artış daha da beliri hale elir Oysaki bulaık matık kotrolü ile sistem sürekli olarak sabit debide ve kararlı olarak belirli bir set değeride ısı ücü harcayacak şekilde HVAC sistemii çalıştırmaktadır Çalışmada ortam sıcaklık kotrolü hava debisi ile yapıldığıda her iki kotrol içi ola fa debisi düşme oralarıı kıyaslaması da yapılmıştır Şekil 7 de de örüldüğü ibi; aç-kapa kotrolü kesitili çalışma davraışıa karşı bulaık matık kotrol uyulamasıda klima sistemideki faı yaklaşık %40 kapasitede sürekli olarak çalışması sıcaklık kotrolü içi yeterli olmaktadır Bu bulu ayı Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

8 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1736 zamada, HVAC sistemlerii bulaık matık ile kotrol edilmesi durumuda aç-kapa kotrole öre daha düşük debi ile sistemi besleebileceğii ve buu da eerji tasarrufu alamıa eleceğii östermektedir Şekil 5 Ortam sıcaklığıı farklı hava tahliye oraıa (α) öre ola değişimi Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

9 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1737 Şekil 6 Klima satralide soğutma içi harcaa eerjii farklı hava tahliye oraıa (α) öre ola değişimi Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

10 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1738 Şekil 7 Fa debisi düşme oraı ı (FDDO) farklı hava tahliye oraıa (α) öre ola değişimi Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

11 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ SONUÇ Bu çalışmada; seçile tipik bir havaladırma tesisatı üzeride aç-kapa ve bulaık matık kotrolü kıyaslamalı olarak icelemiştir Elde edile bulular östermektedir ki; hem kofor koşullarıı sağlaması açısıda hem de sistemde kullaıla toplam eerji açısıda bulaık matık kotrolüü aç-kapa kotrolüe öre beliri üstülükleri vardır Bulaık matık kotrolüü sağlaya yazılımları HVAC sistemleride uyulaabilirliği kousuda yei çalışmaları yapılmasıa ereksiim vardır KAYNAKLAR [1] Chu CM, Jo, TL ad Hua, YW, Thermal Comfort Cotrol o Multi-Room Fa Coil Uit, System Usi LEE -Based Fuzzy Loic, Eery Coversio ad Maaemet, 46: (2005) [2] Soyüder S ve Alli H, Bir HVAC Sistemii FUZZY-PD Tipi Deetimi ve Sayısal Bezetimi, Fırat Üiversitesi Fe ve Mühedislik Bilimleri Derisi, 20 (2), , (2008) [3] Şeiri M ve Pulat E, Tek Boleli Bir Isıtma -Havaladırma Sistemii Modellemesi ve Simulasyou, Pamukkale Üiversitesi Mühedislik Bilimleri Derisi, 11:3, (2005) [4] Lute, P, Paasse, D, Optimal Idoor Temperature Cotrol Usi a Predictor, IEEE Cotrol Systems, pp 4-10, Auust, 1995 [5] Edahl F ad Svesso A, Pressure Cotrolled Variable Air Volume System, Eery ad Buildis, 35: (2003) [6] Yılmaz S, Güör A, Ertuğrul ŞF, Eski N, Bir Ofis biasıı Değişke Hava Debili İklimledirme Sistemii Modellemesi ve Kotrolü, VII Ulusal Tesisat Mühedisliği Koresi, 2005 [7] Bruat M, Gerard G, Pierre M, Desi ad Tui of a Fuzzy Cotroller For Idoor Air Quality ad thermal comfort maaemet, Iteratioal Joural of Solar Eery, 21:2-3, , (2007) [8] Do D, So L, VP, ad PE Wei, Optimizatio of HVAC Cotrol to Improve Comfort ad Eery Performace i a School, Eery Eieeri, 105:3, 6-22, (2009) [9] Asiedu Y, Besat R W, Gu P, HVAC Duct System Desi Usi Geetic Alorithms, HVAC&R Research, 6:2, , (2011) [10] Nassif N, Kajl S Ad Sabouri R, Optimizatio of HVAC Cotrol System Stratey Usi Two- Objective Geetic Alorithm, HVAC &R Research, 11:3, , (2011) [11] Fuzzy Loic with Eieeri Applicatio, secod editio, Timothy J Ross, Uiversite of New Mexico, USA Copyriht, 2004 Joh Wiley & Sos Ltd, The Atrium, Souther Gate, Chichester, West Sussex PO19 8SQ, Elad ÖZGEÇMİŞ Şahi YİĞİT 1986 yılı Akara doğumludur 2005 yılıda kazadığı Karadeiz Tekik Üiversitesi Makia Mühedisliği Bölümüü 2009 yılıda bölüm biricisi olarak bitirmiştir Ayı Üiversitede 2009 yılıda araştırma örevlisi olarak öreve başlamıştır ve 2011 yılıda Yüksek Mühedis uvaıı almıştır Hale KTÜ Makia Mühedisliği bölümüde araştırma örevlisi olarak çalışmakta ve ayı zamada da doktora eğitimie devam etmektedir Hesaplamalı Akışkalar Diamiği, Havaladırma ve İklimledirme Sistemleri, Isı ve Kütle Trasferi koularıda çalışmaya devam etmekte ve iyi derecede İilizce bilmektedir Kadir BÜYÜKÖZKAN 1987 yılı Akara doğumludur Lisas eğitimii 2009 yılıda, Yüksek Lisas eğitimii 2012 yılıda Selçuk Üiversitesi Edüstri Mühedisliği aabilim dalıda tamamlamıştır 2011 yılıda Karadeiz Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu

12 11 ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ 17/20 NİSAN 2013/İZMİR _ 1740 Tekik Üiversitesi Edüstri Mühedisliğide araştırma örevlisi olarak öreve başlamıştır Meta- Sezisel yötemler, Bulaık matık, İş çizeleleme ve Optimizasyo koularıda çalışmakta ve iyi derecede İilizce bilmektedir Fati SÖNMEZ 1981 yılı Trabzo doğumludur yılları arasıda Karadeiz Tekik Üiversitesi, Makie Mühedisliği bölümüde okudu yılları arasıda özel sektörde çalışmıştır 2010 yılıda itibare Artvi Çoruh Üiversitesi, Artvi Meslek Yüksekokuluda, Makie proramıda öğretim örevlisi olarak örev yapmaktadır Hale Karadeiz Tekik Üiversitesi, Makie Mühedisliği bölümü, Termodiamik Aabilim dalıda yüksek lisas eğitimie devam etmektedir Evli ve bir çocuk babasıdır Burha ÇUHADAROĞLU 1961 Trabzo doğumludur İstabul Tekik Üiversitesi Makia Fakültesi 1983 yılı mezuudur Karadeiz Tekik Üiversitesi de 1986 yılıda Yüksek Mühedis, 1991 yılıda Doktor uvaıı almıştır 1998 yılıda Doçet olmuştur 2004 yılıda Karadeiz Tekik Üiversitesi Makia Mühedisliği Bölümüe Profesör olarak atamıştır Araştırmaları Hesaplamalı Akışkalar Diamiği, Hava Kirliliği ve Yapıda Isıtma Tesisatı kouları üzeride yoğulaşmıştır Makia Mühedisleri Odası üyesidir Meslek dışı ili alaları, doğa, spor ve felsefedir Hale KTÜ Makia Mühedisliği Bölümü Termodiamik Aabilim Dalı da öğretim üyesi olarak örev yapmaktadır Evli ve üç çocuk babasıdır Yüksek Performaslı Bialar Sempozyumu