DERNEĞİ BİYOKİMYA DERGİSİ TÜRK TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ DERGİSİ TÜRK BİYOKİMYA DERNEĞİ DERGİSİ ORJİNAL Türk Biyokimya Dergisi [Turkish Joural of Biochemistry Turk J Biochem] 2014; 39 (2) ; 231 237 doi: 10.5505/tjb.2014.20591 Araştırma Makalesi [Research Article] Yayı tarihi 30 Hazira, 2014 TurkJBiochem.com [Published olie 30 Jue, 2014] Adıyama ilie ait ikili ve üçlü preatal tarama testlerii 1976 medya değerlerii belirlemesi 1976 [Determiatio of the media levels of double ad triple preatal screeig parameters i Adıyama regio] Palmet Gü Atak 1, Abdullah Arpacı 1, Gülşah Seydal 2 1 Adıyama Üiversitesi Eğitim ve Araştırma Hastaesi Biyokimya Aabilim Dalı, Adıyama 2 Çukurova Üiversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Aabilim Dalı, Adaa Yazışma Adresi [Correspodece Address] Dr. Palmet Gü Atak Adıyama Üiversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastaesi Ek-2 Biası (Kadı Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastaesi ) Malatya Yolu Üzeri Merkez/ Adıyama Tel. 0 532 6987358 E-mail. palmetgu@gmail.com Kayıt Tarihi: 1 Kasım 2013; Kabul Tarihi: 9 Aralık 2013 [Registered: 1 November 2013; Accepted: 9 December 2013] ÖZET 1. ÖRNEK 2. ÖRNEK Amaç: te kullaıla ikili ve üçlü tarama testleri biyokimyasal parametrelerii Adıyama ilie ait medya değerlerii belirlemesidir. Yötemler: Adıyama Kadı-Doğum Hastaesi Biyokimya Laboratuvarıa Mart 2010-Aralık 2011 tarihleri arasıda başvura 5909 tekiz gebeye üçlü, 5310 tekiz gebeye ikili test yapıldı. Üçlü test içi alfa-fetoprotei (AFP), beta-huma koryoik goadotropi (β-hcg), ve ukojuge estriol (ue₃), ikili test içi β-hcg ve hamilelikle ilişkili plazma protei-a (PAPP-A) değerleri hasta arşivleride geriye döük iceledi. Adıyama ilie ait hesaplaa yei medya değerler ile bilgisayar programıda mevcut medya değerler arasıdaki fark istatistiksel olarak değerledirildi. Bulgular: İkili tarama testi içi hesapladığımız medya değerleri hem β-hcg, hem de PAPP-A içi tüm haftalarda programdaki medya değerleride alamlı derecede düşüktü (p<0.05). Üçlü tarama testide; AFP medya değerlerimiz tüm haftalarda programdaki medya değerleride düşük, 20. hafta hariç diğer haftalardaki düşüklük alamlı idi (p<0.05). ue₃ medya değerlerimiz, 20. hafta hariç programdaki medya değerleride alamlı olarak yüksek idi (p<0.05). β-hcg medya değerleri 16,19 ve 20. haftalarda istatistiksel olarak farklı (p<0.05), 15, 17 ve 18. haftalarda ise farklılık alamsızdı. Souç: Literatürdeki çalışmalarla uyumlu olarak biz de bu çalışmamızda risk hesaplamasıda yerel medya değerlerii kullaılmasıı preatal tarama testlerii performasıı etkilediğii saptadık. Aahtar Kelimeler: ikili-üçlü tarama testi, preatal taı, yerel medya Çıkar Çatışması: Yazarları çıkar çatışması bulumamaktadır. ABSTRACT Objective: The purpose of this study is to determie the media values of the triple ad double test screeig parameters i Adıyama regio. Methods: Betwee Jauary 2010-December 2011, triple tests were performed to 5909, double tests were performed to 5310 sigleto pregat wome i Adıyama Kadı- Doğum Hastaesi Biochemistry Laboratory. Serum alpha-fetoprotei (AFP), ucojugated estriol (ue3), beta-huma chorioic goadotrophi (β-hcg) for triple test ad serum β-hcg, pregacy associated plasma protei-a (PAPP-A) for double test were ivestigated from the patiets archives retrospectively. The ew calculated medias of the Adıyama regio ad the existig computer program s medias were evaluated statistically. Results: The first trimester screeig parameters media values of beta-huma chorioic goadotrophi ad pregacy associated plasma protei-a were sigificatly lower tha the program s media values (p<0.05). The medias of AFP were sigificatly lower tha the program s medias i 15-19 gestatio weeks (p<0.05). The medias of ue3 were sigificatly higher tha the programmes medias (p<0.05) except 20. gestatio week. β-hcg medias of 16,19 ad 20 th gestatioal weeks were statistically differet tha the programme s medias (p<0.05), the differece betwee 15, 17 ad 18 th gestatioal weeks values were statistically uecessary. The calculated first trimester screeig parameters media values of β-hcg ad PAPP- A were sigificatly lower tha the program s media values i all gestatioal weeks (p<0.05). For triple test the medias of AFP were lower tha the programme s medias i all weeks ad this was statistically sigificat except 20th gestatioal week (p<0.05). The medias of ue3 were sigificatly higher tha the programs medias (p<0.05) except 20th gestatio week. β-hcg medias of 16,19 ad 20th gestatioal weeks were statistically differet tha the programm s medias (p<0.05), the differece betwee 15., 17. ad 18th gestatioal weeks values were ot statistically sigificat. Coclusio: The screeig test performaces will be affected by usig the regioal media values as i former studies. Key Words: double-triple screeig test, preatal diagosis, regioal media Coflict of Iterest: The authors do ot have a coflict of iterest. http://www.turkjbiochem.com 231 ISSN 1303 829X (electroic) 0250 4685 (prited)
Giriş Kalıtsal hastalıklar; çeşitli sosyal ve ekoomik problemlere yol aça bedesel ve zihisel bozukluklardır. Dow Sedromu yeidoğada e sık karşılaşıla kromozomal aomalidir. Sıklığı 1/800 olarak belirtilmektedir. Bu hastalıkları tedavilerii yapılamaması preatal tarama testlerii gelişmesie yol açmıştır. İlk kez 1988 yılıda N. J. Wald tarafıda geliştirilmiş ola gebei serum belirteçleri ile fetal aomali risk hesaplaması so 25 yılda gebelik yaşı ortalamasıı yükselmesiyle giderek arta orada kullaılmaktadır [1]. Preatal tarama testleri zama içide yei belirteçleri keşfedilmesi ile daha güveilir souçlar verebilir hale gelmiştir. Çeşitli biyokimyasal belirteçler ve bilgisayar programlarıı kullaa laboratuvarlar ölçüle biyokimyasal parametreleri değerlerii gebelik haftasıa göre hesaplaa medyaı katları (multiples of media, MoM) ciside birimledirirler. Kısaca Mom, gebe bir kadıda elde edile aaliz eticesii, o aalit içi belirlemiş gebelik haftasıı medya e bölümesiyle hesaplaır. MoM değerlerii kullaılması souçları stadardize edilmesi, daha alaşılır ve kolay değerledirilir olmasıı sağlamıştır. Bilgisayar programları belirli aalitler içi programda daha öcede oluşturulmuş gebelik haftasıa göre medya değerlerii kullaarak MoM değerlerii hesaplarlar. Programlar risk hesaplaması yaparke MoM değerlerie ek olarak gebei ultrasoografik verileri, gebei yaşı, gebei ağırlığı gibi parametreleri de kullaırlar. Laboratuvarları sağlıklı MoM hesabı yapabilmesi içi sahip olduğu aaliz sistemii kullaarak, bilgisayar programıda öcede belirlemiş medya değerler yerie hizmet verdiği toplum geçerli medya değerlerii öcede belirlemiş olması gerekir. Preatal tarama testleride ola ve gebeliği birici trimesteride uygula ikili tarama testi ve ikici trimesteride uygula üçlü tarama testi Trizomi 21 (Dow Sedromu), Trizomi 18, öral tüp defektleri gibi aomalileri tespitide kullaıla o-ivaziv testlerdir. Caick ve arkadaşlarıı farklı serum belirteç kombiasyoları ile yaptıkları bir çalışmaya göre uchal traslucecy (NT), plazma protei-a (PAPP-A) ve beta-huma koryoik goadotropi (b-hcg) kombiasyou 11-13. haftalık gebeliklerde Dow Sedromuu %5 yalacı pozitiflikle %83 oraıda tespit edebilmektedir. Bu ora NT, PAPP-A ve serbest b-hcg kombiasyouda %84, NT, PAPP-A ve b-hcg ve İhibi A kombiasyouda ise %86 bulumuştur [2]. Wald ve arkadaşlarıı yaptıkları geiş kapsamlı SURUSS çalışmasıda ikici trimesterde yapıla taramalarda ae yaşı, b-hcg, alfa- fetoprotei (AFP), ue3 kombiasyouu %5 yalış pozitiflik oraı ile Dow Sedromuu %74 oraıda tespit edebildiği gösterilmiştir. İhibi-A ı da eklediği dörtlü test değerledirmeside bu ora %81 olabilmektedir [3]. So olarak geliştirile Birleşik Tarama Testide birici ve ikici trimesterde bakıla belirteçler topluca değerledirilip risk hesaplaması yapılmakta, %5 de düşük yalış pozitiflikte Dow Sedromu tespit oralarıı %90 lara çıktığı rapor edilmektedir [4]. Öreği ardışık (sequetal) tarama testide PAPP-A, b-hcg, NT, AFP, ue3 ve İhibi-A belirteçleri gebeliği farklı döemleride ölçülüp topluca risk programıda değerledirilmiş ve %3 yalış pozitiflik oraıda %92 tespit oraı elde edilmiştir [5]. Tarama testlerii değerledirmelerii sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi içi hesaplamada kullaıla medya değerlerii o topluma, hatta o laboratuara ait değerler olması gerekmektedir. Tarama testleride kullaıla biyokimyasal belirteçler ırk, coğrafi dağılımlar gibi birçok değişkede etkileebilmektedir [6]. Watt ve arkadaşlarıı yaptığı çalışmada 15-22. gebelik haftalarıda AFP, b-hcg, ue3, serbest b-hcg, dimerik İhibi A değerlerii Amerikalı etik gruplar arasıda istatistiksel olarak alamlı derecede farklı olduğu gösterilmiştir. Be ve arkadaşlarıı yaptıkları 21000 de fazla katılımlı çalışmada AFP, b-hcg medya kosatrasyoları beyaz, Afrika kökeli ve İspayol kökeli gebelerde alamlı derecede farklı bulumuştur. Çalışmada risk hesaplamasıda gebeleri ağırlığı ile düzeltme yapıldığıda alamlı farklılığı devam ettiği belirtilmiştir [7]. Bütü bu o-ivaziv tarama çalışmalarıı geliştirme çabaları, farklı gebelik haftalarıda yapıla taramalarla riskli tespit edile gebelere öerile girişimsel işlemleri (koryo villüs biyopsisi, amiyosetez) azaltmak içidir. te yapıla tüm testler ve girişimsel işlemleri hem gebe hem de fetusu etkileyebile psikolojik boyutu da öemlidir [8]. Girişimsel işlemlerde fetal kayıp oralarıı koryo villüs biyopsiside %1.5, birici trimesterde yapıla amiyosetezlerde %2, ikici trimesterde yapıla amiyosetezlerde %1 oraıda olduğu bildirilmiştir [9]. Bu çalışmada amacımız; fetusu o ivaziv yötem ola preatal taı testleri ile e doğru şekilde değerledirilebilmesi içi hastaemizde yapıla ikili ve üçlü tarama testleri parametrelerii kedi bölgemize ait medya ve MoM değerlerii hesaplamaktır. Hastaemiz Kadı-Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastaesi olup tüm Adıyama ilie bu braşlarda hizmet vere tek sağlık birimi olma özelliğii taşımaktadır. Bölgemize spesifik medya değerlerle fetal aomali risklerii daha doğru ve güveilir bir şekilde raporlayarak, hastalarımıza daha faydalı olmayı hedeflemekteyiz. Gereç ve Yötem Bu çalışmaya Adıyama ve çevreside yaşaya Mart 2010-Aralık 2011 tarihleri arasıda Adıyama Kadı Doğum Hastaesi Biyokimya Laboratuvarıda ikili test yaptıra 5306 ve üçlü tarama testi yaptıra 5909 gebe dahil edildi. Tüm gebeleri verileri geriye döük iceledi. Diabetik gebeler, ikiz gebeler, sigara kullaa gebeler, IVF yötemi ile gebe kalalar çalışmaya dahil edilmedi. İkili testi çalışmaya alıa 11-13. gebelik haftaları arasıda bulua fetal NT ölçümleri tam toplam 5306 tekiz 232
gebei serum örekleride PAPP-A ve b-hcg düzeyleri çalışıldı. Üçlü testi çalışmaya alıa 15-20. gebelik haftaları arasıda bulua toplam 5909 tekiz gebei serum örekleride AFP, ue3 ve b-hcg düzeyleri çalışıldı. haftasıı belirlemeside serum öreğii alıdığı tarihte yapıla ultrasoografik biparietal çap (BPD) ölçümleri esas alıdı. Tüm biyokimyasal testler Beckma-Coulter Uicel DXI 800 cihazıda solid faz, kemilumiesas immuometrik sadviç yötem ile çalışıldı. Tüm gebelere risk raporları Beetech PRA paket programı kullaılarak verildi. İkili ve üçlü tarama testleride Dow Sedromu riski belirlemede eşik sıır 1/250. Trizomi 18 riski belirlemede eşik sıır 1/100 kabul edildi. İstatistiksel Aaliz: hesaplamalarıda test soucu yüksek riskli rapor edile gebeleri verileri değerledirmeye alımadı. Verilere ait medya, miimum ve maksimum değerler taımlayıcı istatistikler kullaılarak hesapladı. Her bir gebelik haftası içi hesaplaa medya değerleri ile bilgisayar programıda elde edile medya değerleri arasıdaki fark Wilcoxo Sig testi ile değerledirildi. Souçlar ortalama ± stadart sapma, medya, miimum-maksimum olarak ifade edildi. p i <0.05 olduğu durumlar istatistiksel olarak alamlı kabul edildi. İstatistiksel aalizlerde SPSS 16 (SPSS Ic Chicago, IL) paket programı kullaıldı. Bulgular İkili ve üçlü tarama testleride çalışmaya alıa gebeleri demografik verileri, uygulaa biyokimyasal testleri değerleri ve bu testlere ait MoM değerleri Tablo 1 ve 2 de özetlemiştir. İkili tarama testi içi hesapladığımız medya değerleri hem b-hcg, hem de PAPP-A içi tüm haftalarda programdaki medya değerleride alamlı derecede düşüktü (p<0.05) (Tablo 3). Üçlü tarama testide; AFP içi hesapladığımız medya değerleri tüm haftalarda programdaki medya değerleride düşük, 20. hafta hariç diğer haftalardaki düşüklük alamlı idi (p<0.05). ue3 içi hesapladığımız medya değerleri, 20. hafta hariç programdaki medya değerleride alamlı olarak yüksek (p<0.05), 20. hafta medya program medya de düşük fakat fark istatistiksel olarak alamlı değildi. β-hcg içi hesapladığımız medya değerleri 16, 19 ve 20. haftalarda istatistiksel olarak farklı (p<0.05), 15, 17 ve 18. haftalarda ise farklılık alamsızdı (Tablo 4). Tablo 3 ve Tablo 4 deki medya değerlerii haftalara göre dağılımları şekil 1 ve 2 de görsel olarak suuldu. Çalışmaya dahil ola tüm gebelere verile raporlar değerledirilip riskli rapor edile gebeleri oralarıa bakıldı. İkili tarama testi çalışmaya dahil ola 5306 gebede %1.5 i (78 gebe) programda mevcut medya değerleri kullaılarak Dow Sedromu açısıda riskli rapor edilmişti. Riskli olarak rapor edilme oraı 35 yaş üzeri ola toplam 801 gebede %5.9 (48 gebe) idi. Üçlü tarama testi çalışmaya dahil ola 5909 gebede %5.9 u (353 gebe) programda mevcut medya değerleri kullaılarak Dow Sedromu açısıda riskli rapor edilmişti. Riskli olarak rapor edilme oraı 35 yaş üzeri ola toplam 875 gebede %16.8 (147 gebe) idi. Yei hesaplaa medya değerleri kullaılarak hastalarımız içi tekrar risk hesaplaması yapıldığıda ikili tarama testide riskli rapor edilmiş 23 gebe, üçlü tarama testide riskli rapor edilmiş 7 gebe risk sıırları dışıa çıktı. Daha öce program tarafıda risksiz rapor edile 1 gebe ikili tarama testide, 11 gebe üçlü tarama testide riskli sıırlar içie girdi. Yei medya değerlerii kullaarak hesaplama yapıldığıda ikili tarama testide riskli rapor edilme oraı %1.1, üçlü tarama testide %6.04 oldu. 35 yaş üzeri gebelerde riskli rapor edilme oraı ise ikili tarama testide %7.8, üçlü tarama testide %16.5 oldu. Tartışma Güümüzde gebelik yaşıı da artması ile ruti kullaıma girmiş ola ikili ve üçlü tarama testleri yüksek risk rapor edildiğide girişimsel uygulama ola amiyosetez kararıa götürdüğü içi öemli testlerdir. Yalış pozitif ve yalış egatif souçlar gebei hayatıı olumsuz yöde etkileyebilir [8,9]. Doğurgalık oraıı yüksek olduğu Adıyama bölgeside yapıla bu çalışmada ilk olarak gebeleri yaş dağılımları iceledi. İkili tarama testi yapila 5306 gebei %1.96 sı (=104) 18 yaş ve altıda, %15, i (=801) 35 yaş üzeride idi. Üçlü tarama testi yapila 5909 gebei %2.08 i (=123) 18 yaş ve altıda, %14.8 (=876) 35 yaş üzeride idi. Kaya ve arkadaşları Diyarbakır bölgeside yaptıkları çalışmada üçlü testte yalış pozitiflik ve kromozom aomalilerii ögörme oraıı literatürle uyumlu bulmuşlardır. Çalışmada doğurgalık ve geç gebelik oraıı yüksek olduğu bölgede ekoomik şartlar dikkate alıdığıda girişimsel test sayısıı azaltmak amacı ile tarama testlerie öcelik verilmesi ve geç yaştaki gebelere bu testleri öerilmesii öemi vurgulamıştır [10]. Çalışmamıza dahil ola tüm gebeleri değerledirdiğimizde ikili tarama testi yapılaları %1.5 ie (=78), üçlü tarama testi yapılaları %5.9 ua (=353) Dow Sedromu açısıda riskli raporu verildiği görüldü. Gebeleri 35 yaş üstü ve altı olarak grupladırdığımızda, 35 yaş üstü gebeliklerde Dow Sedromu açısıda riskli raporu verileleri oraı ikili tarama testi içi 801 gebei %5.9 u (=48), üçlü tarama testi içi 875 gebei %16.8 i (=147) idi. Bu oralar da gebelik yaşı, Dow Sedromu riski ilişkisii destekler itelikte idi [11]. Laboratuvarlar farklı cihazlar ve farklı üretici firmalara ait kitlerle biyokimyasal ölçümler yapmaktadır. Her laboratuvar kedi seçtiği tarama protokolüde bulua biyokimyasal belirteçleri çalışır ve risk değerledirmesii farklı bilgisayar programları ile hesaplar. Literaratürde farklı cihazları karşılaştırmasıı yapıldığı yayılar 233
Tablo 1. İkili tarama testi çalışmaya dahil edile gebeleri demografik ve biyokimyasal verileri Ortalama ± SD Miimum-Maksimum Yaş 28.9±5.5 12.3-48.6 Ağırlık (kg) 62.8±10.9 40.2-113.4 PAPP-A (g/ml) 1023.6± 701.2 33.8-4635 b-hcg (miu/ml) 80147.9±39395.2 402.3-691143 NT (mm) 1.26± 0.3 0.1-4.7 PAPP-A MoM 1±0.62 0.01-5.93 b-hcg MoM 0.94±0.45 0.01-7.69 NT MoM 0.82±0.19 0.06-5.18 Tablo 2. Üçlü tarama testi çalışmaya dahil edile gebeleri demografik ve biyokimyasal verileri Ortalama ± SD Miimum-Maksimum Yaş 28.9±5.5 12.9-49 Ağırlık (kg) 64.9±10.9 40.8-118.6 AFP (IU/mL) 39.42 ± 26.57 5.4-825.1 ue3 (mol/l) 1.33 ± 2.61 0.07-108.3 b-hcg (miu/ml) 28890.31 ± 20668.47 1091-304638 AFP MoM 1.02 ± 0.7 0.19-25.92 ue3 MoM 1.37 ± 2.96 0.1-121.47 b-hcg MoM 1.07 ± 0.73 0.06-11.02 Tablo 3. haftasıa göre ikili tarama testi medya değerleri Vaka Sayısı Yei Hesaplaa b-hcg (miu/ml) p * Yei Hesaplaa PAPP-A (g/ml) p * 11 1429 81362 93600.0 0.0001 561.2 740.1 0.0001 12 2597 73837 82000.0 0.0001 854.6 959.3 0.002 13 1280 61512 79000.0 0.0001 1228.4 1498.0 0.0001 *Wilcoxo testi Tablo 4. haftasıa göre üçlü tarama testi medya değerleri b-hcg (miu/ml) AFP (IU/mL) ue3 (g/ml) Vaka Sayısı Yei Hesaplaa p * Yei Hesaplaa p * Yei Hesaplaa p * 15 1273 31405.0 33307.0 1.00 28.3 31.3 0.00 0.83 0.66 0.00 16 1582 26148.0 28821.7 0.00 32.6 35.4 0.00 1.04 0.82 0.00 17 1512 22545.0 24763.3 0.07 36.5 40.0 0.00 1.25 1.02 0.00 18 1104 20409.5 21091.1 0.16 40.6 45.2 0.00 1.53 1.28 0.00 19 349 18983.0 17768.4 0.00 46.5 51.1 0.00 1.79 1.60 0.00 20 89 15190.0 14761.9 0.01 53.4 57.7 0.79 1.96 2.00 0.98 *Wilcoxo test 234
Tablo 5. Türkiye i farklı bölgeleride hesaplamış gebelik haftasıa göre üçlü tarama testi medya değerleri AFP (IU/mL) Şalı ve ark. Akalı ve ark. Yılmaz A. Adıyama [14] Eskişehir [15] Atalya [16] Erzurum AFP medya AFP medya * AFP medya AFP medya 15 1273 28.3 241 29.2 58 24.6 16 1582 32.6 869 31 30.1 588 27.31 17 1512 36.5 2210 32.3 31.8 932 32.11 18 1104 40.6 1528 34 38.1 507 35.62 19 349 46.5 562 36 44.4 364 41.85 20 89 53.4 242 35.9 47 46.8 b-hcg (miu/ml) Şalı ve ark. Akalı ve ark. Yılmaz A. Adıyama [14] [15] [16] Eskişehir Atalya Erzurum b-hcg medya b-hcg medya * b-hcg medya b-hcg medya 15 1273 31405 241 26402 58 30134 16 1582 26148 869 26604 25000 588 26296 17 1512 22545 2210 24267 20803 932 23508 18 1104 20409.5 1528 24362 18026 507 19342 19 349 18983 562 24213 16340 364 19213 20 89 15190 242 22737 47 17884 ue3 (g/ml) Şalı ve ark. Akalı ve ark. Yılmaz A. Adıyama [14] [15] [16] Eskişehir** Atalya** Erzurum** ue3 medya ue3 medya * ue3 medya ue3 medya 15 1273 0.83 241 0.35 58 0.6 16 1582 1.04 869 0.56 0.6 588 0.76 17 1512 1.25 2210 0.87 0.82 932 1.02 18 1104 1.53 1528 1.28 0.92 507 1.35 19 349 1.79 562 1.66 1.21 364 1.66 20 89 1.96 242 2.1 47 1.9 *Akalı ve arkadaşlarıı yaptığı çalışmada toplam 1130 gebe değerledirilmiş olup buları gebelik haftalarıa göre dağılımları belirtilmemiştir. **Ölçümler Immulite 2000 ve Immulite Oe (Diagostic Products Corporatio, ABD) cihazlarıda yapılmış, ue3 medya değerlerii birimleri 3.47 ye bölüerek mol/l de g/ml ye çevrilmiştir. 235
mevcuttur. Lee ve arkadaşları yaptıkları çalışmada dörtlü tarama testi yapıla 788 gebei serumlarıı Uicel DXI 800 ve Immulite 2000 cihazlarıda çalışmışlar ve AFP, β-hcg, ue3 değerleri arasıda alamlı bir ilişki olduğuu göstermişlerdir [12]. Seçile bilgisayar programları risk hesaplaması yaparke farklı algoritmalar kullaır. Risk hesaplamasıda programlar çok değişkeli matematik kurallarıı kullaırlar ve algoritmaı her basamağıda kullaıla değişkeler soucu etkiler. Souçları kalitesi biyokimyasal testleri aalitik performası, gebei yaş ve hamilelik zamaıı programa doğru kaydedilmesi, programdaki medya ve MoM değerlerii populasyoa ait değerler olması gibi değişkelere bağlıdır. Vrake ve arkadaşlarıı Belçika da yaptıkları çalışmada 862 üçlü test serum öreği çalışılarak populasyoa spesifik medya değerleri hesaplamış ve bu değerler bezer kesilik değerlerie sahip ayı aalitik cihazı kullaaarak hesaplaa farklı ülke değerleri (Kaada, Almaya, İgiltere ve ABD) ile karşılaştırılmıştır. Souç olarak bu çalışmada tüm ülke değerleri arasıdaki istatistiksel olarak alamlı fark tüm preaalitik faktörleri yaı sıra coğrafi farklılıklarla açıklamıştır [13]. Vrake ve arkadaşları gestasyoel yaşa spesifik medya değerleri hesaplamasıda birici derecede log-lieer eşitlik hesaplamasıı kullaılmasıı öermektedirler. Bizim çalışmamızda da; populasyoa ait medya değerleri birici derecede log-lieer eşitliği kullaarak hesaplaıldı. haftasıa spesifik medya değerleri karşılaştırıldığıda Be ve arkadaşları [7] gibi Vrake ve arkadaşları da AFP ve b-hcg medya değerleri farklılıklarıı etik kökee bağlamışlardır. ue3 deki farklılığı açıklaması daha komplikedir, literatürde Beyaz ve Afrika kökeli Amerikalılardaki farklılık alamlı değil ike beyaz, ispayol kökeli ve asya kökeliler arasıdaki fark alamlı bulumuştur. Tarama programları risk değerledirmeside o bölgeye ya da o laboratuara ait medya değerlerii kullaılmasıı tarama testleri performasıı arttırdığıa yöelik çalışmalar mevcuttur. Bizim ülkemizde de yerel medya değerlerii tespit etmeye yöelik farklı cihazları ve programları kullaıldığı yayılar mevcuttur [14-16]. Şalı ve arkadaşları 5556 gebei üçlü test verilerii değerledirdikleri çalışmalarıda Eskişehir bölgesi medya değerlerii hesaplamışlar ve 17-20. gebelik haftası içi hesapladıkları yei medya değerlerii kulladıkları programdaki medya değerleride alamlı olarak farklı bulmuşlardır [14]. Tablo 5 te çalışmamızda hesapladığımız medya değerleri ile ülkemizi farklı bölgeleride (Eskişehir, Atalya, Erzurum) yapıla yayılarda hesaplaa medya değerleri özet olarak gösterilmektedir. Çalışmamızdaki hormo değerleri diğer bölgelerde geel olarak daha yüksek bulumuştur. Tüm çalışmalardaki medya değerleri arasıdaki farklılıklar kullaıla cihaza, çalışmada değerledirile deek sayısıa ve etik kökee bağlı olabilir. Adıyama bölgesi çok göç almamış ve hem coğrafik hem etik açıda diğer çalışmaları yapıldığı bölgelerde farklılık göstermektedir. Literatüre yei katkılarla bu farklılıklar daha geiş kapsamlı değerledirilebilir. Bizim çalışmamızda da; yei hesaplaa medya değerleri kullaılarak hastalarımız içi tekrar Dow Sedromu açısıda risk hesaplaması yapıldığıda özellikle daha erke gebelik haftalarıda yaygı olarak kullaıla ikili tarama testide risk oralarımızı değiştiği gözlemledi. İkili tarama testide riskli rapor edilmiş 23 gebe, üçlü tarama testide riskli rapor edilmiş 7 gebe risk sıırları dışıa çıktı. Daha öce program tarafıda risksiz rapor edile 1 gebe ikili tarama testide, 11 gebe üçlü tarama testide riskli sıırlar içie girdi. Yei medya değerlerii kullaarak hesaplama yaptığımızda ikili tarama testide riskli rapor edilme oraı %1.5 ike %1.1, üçlü tarama testide %5.09 ike %6.04 oldu. 35 yaş üzeri gebelerde riskli rapor edilme oraı ise yei medya değerleri ile ikili tarama testide %5.9 ike %7.8, üçlü tarama testide %16.8 ike %16.5 oldu. Literatürdeki çalışmalarla uyumlu olarak bizde bu çalışmamızda risk hesaplamasıda yerel medya değerlerii kullaılmasıı preatal tarama testlerii performasıı etkilediğii saptamış olduk [14-16]. Amiyosetez kararı, gebei doktoru ile beraber aldığı psikolojik bir ö hazırlığı gerektiği çok az orada düşük riski taşıya bir karar olduğuda laboratuvarları tarama testi soucu verirke aldıkları sorumluluk öemlidir. Çalışmamızda bölgemizdeki gebeleri üfus kayıtlarıı eksik olabildiği göz öüe alıarak formlar teslim alıırke gebei gerçek doğum tarihi öğreilip kaydedilmiştir. Bazı programlar gebei ağırlığı olmada da risk hesaplaması yapmaktadır, fakat gebei ağırlığıı düzeltme faktörü olarak kullaılıp hesaplaa risk aalizleri daha güveilirdir [17]. Bu yüzde çalışmamızda formlar laboratuvarda teslim alıırke eksik bilgiler kotrol edilmiş gebei ağırlığı formda eksik ise tamamlamıştır. Risk hesaplarıı doğruluğu yüksek risk çıka gebeleri takibide de öemlidir. Yapıla çalışmalarda komplikasyolu gebelikler ile materal serum b-hcg ve AFP değerleri arasıda yakı ilişki saptamıştır. Üçlü tarama testleri soucu Dow Sedromu açısıda yüksek riskli rapor edile ve amiyosetez ile herhagi bir kromozomal aomali saptamaya gebelerde materal ve fetal komplikasyoları (erke doğum, preeklampsi, düşük doğum ağırlığı, itrauteri gelişme geriliği, periatal fetüs ölümü) artabileceği yöüde çalışmalar vardır [18,19]. Bu edele bu yüksek riskli olguları gebelik boyuca dikkatli takip edilmeleri gerektiği belirtilmektedir. Souç olarak; çalışmamız literatürle uyumlu olarak, bölgemize ait medya değerlerii oluşturulmasıı gerekliliğii göstermiştir. Buda soraki aşama da bölgemiz ve diğer bölge verilerii karşılaştırmalı olarak varsa (mümküse) amiyosetez verileri ile birlikte detaylı olarak icelemek olmalıdır. takibii etkileyebilecek bir souç verirke bize düşe titiz çalışma ve doğru souçları vermektir. 236
Etik Koular Bu çalışma içi Adıyama Üiversitesi Tıp Fakültesi Dekalığı Biyomedikal Araştırmalar Etik Kuruluda 28/02/2012 tarihli 2012/02-4.12 sayılı kararı ile oay alımıştır. Bilgi ve Teşekkür Bu çalışma Türk Kliik Biyokimya Dereğii XII. Ulusal Biyokimya Kogreside poster olarak suulmuştur. Çıkar Çatışması: Yazarları çıkar çatışması bulumamaktadır. Kayaklar [1] Wald N J, Cuckle H. AFP ad age screeig for Dow sydrome. America Joural of Medical Geetics. 1988; 31(1):197 209. [2] Caick J A, Lambert-Messerlia G M, Palomaki G E, Neveux L M, Maloe F D et al., for the First ad Secod Trimester Evaluatio of Risk (FASTER) Trial Research Cosortium. Compariso of Serum Markers i First-Trimester Dow Sydrome Screeig. Obstetrics ad Gyecology. 2006; 108(5):1192-99 [3] Wald N J, Rodeck C, Hackshaw A K, Walters J, Chitty L et al. First ad secod trimester ateatal screeig for Dow s sydrome: the results of the Serum, Urie ad Ultrasoud Screeig Study (SURUSS). Joual of Medical Screeig. 2003; 10(2):56-104 [4] Reyolds T. The triple test as a screeig techique for Dow sydrome: reliability ad relevace. Iteratioal Joural of Wome Health. 2010; 9 (2): 83-88. [5] Maloe F D, Caick J A, Ball R H, Nyberg D A, Comstock C H et al. for the First- ad Secod-Trimester Evaluatio of Risk (FASTER) Research Cosortium. First-Trimester or Secod- Trimester Screeig, or Both, for Dow s Sydrome. The New Eglad Joural of Medicie. 2005; 353(19): 2001-11 [6] Watt H C, Wald N J, Smith D, Keard A, Desem J. Effect of allowig for ethic group i preatal screeig for Dow sydrome. Preatal Diagosis. 1996; 16(8):691-698 [7] Be PA, Clive J M, Collis R. Medias for secod-trimester materal serum a-fetoprotei, huma chorioic goadotropi, ad ucojugated estriol; differeces betwee races or ethic groups. Cliical Chemistry. 1997; 43(2):333-337 [8] Marteau T M, Cook R, Kidd J, Michie S, Johsto M et. al. The psychological effects of false-positive results i preatal screeig for fetal abormality: A prospective study. Preatal Diagosis. 1992; 12(3): 205-214 [9] Newberger D S. Dow Sydrome: Preatal Risk Assessmet ad Diagosis. America Academy of Family Physicias. 2000; 15;62(4):825-832 [10] Kaya H, Cerci SS, Komek H, Yayla M, Alp MN, Oral D. Bölgemiz Gebeleride Triple Test ile Preatal Tarama Souçları ve Sitogeetik Değerledirilmeleri. Periatoloji Dergisi. 2004; 12(1): 38-42. [11] Kupperma M, Goldberg J D, Nease R F, Washigto A E. Who should be offered preatal diagosis? The 35-year-old questio. America Joural of Public Health. 1999; 89(2):160-3 [12] Lee J H, Park Y, Suh B, Sog S, Kwo O H et al. Performace Characteristics of the UiCel DxI 800 Immuoassay for the Materal Serum Quadruple Test, Icludig Media Values for Each Week of Gestatio, i Korea Wome. Korea J Lab. 2010; 30:126-32 [13] Vrake G, Reyolds T, Nuete J Va. Medias for secod-trimester materal serum markers: geographical differeces ad variatio caused by media multiples-of-media equatios. Joural of Cliical Pathology. 2006; 59:639-644 [14] Şalı D B, Kartkaya K. Eskişehir Bölgeside Üçlü Test Tarama Parametrelerii Düzeylerii Belirlemesi. Türk Biyokimya Dergisi. 2011; 36 (1) ; 50 54 [15] Akalı N, Arıka S. Üçlü Test Tarama Belirteçlerii Bölgemize Ait Değerlerii Belirlemesi. Periatoloji Dergisi. 2007;15 (1): 12 19. [16] Yılmaz A. Erzurum Bölgeside Üçlü Tarama Testi Parametrelerii Değerlerii Belirlemesi. Türk Kliik Biyokimya Dergisi. 2009; 7(2): 37-41. [17] Reyolds TM, Vrake G, Va Nuete J. Weight correctio of MoM values which method? Joural of Cliical Pathology. 2006; 59(7): 753-8. [18] Yaro Y, Cherry M, Kramer R L, O Brie J E, Hallak M et al. Seco-trimester materal serum marker screeig: Materal serum a-fetoprotei, β-huma chorioic goadotropi, estriol, ad their various combiatios as predictors of pregacy outcome. America Joural of Obstetrics ad Gyecology. 1999;181:968-974 [19] Sağol S, Vidili H, Asea U. Üçlü Test ile Dow Sedromu Taraması Yapıla Gebelerde Yalış Pozitiflik ve Obstetrik Komplikasyo İlişkisi. Ege Tıp Dergisi. 2000; 39 (2): 121-125 237