ÖRETMEN ADAYLARININ ALGILADIKLARI LETM BECERS DÜZEYLERNN NCELENMES

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007), 123-135 123 ÖRETMEN ADAYLARININ ALGILADIKLARI LETM BECERS DÜZEYLERNN NCELENMES Mehmet Arif ÖZERBA Gazi Üniversitesi Gazi Eitim Fakültesi lköretim Bölümü Mehmet BULUT Gazi Üniversitesi Gazi Eitim Fakültesi lköretim Bölümü Erturul USTA Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi BOTE Bölümü Geli Tarihi: 27.02.2007 Yayına Kabul Tarihi: 26.04.2007 ÖZET Bu aratırma, Gazi Eitim Fakültesi nde örenim gören örencilerin iletiim beceri düzeylerinin akademik baarılarına etkisini incelemek amacıyla yapılmıtır. Aratırmanın çalıma grubunu, Gazi Eitim Fakültesi nde okuyan öretmen adayları, örneklemini ise 2005-2006 öretim yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eitim Fakültesinin; Fen Bilgisi Öretmenlii, Matematik Öretmenlii, Sınıf Öretmenlii, ngilizce Öretmenlii, Sosyal Bilgiler Öretmenlii Ana Bilim Dallarının birinci ve ikinci öretimlerinde örenim gören 357 örenci oluturmutur. Aratırmada, Sosyo-Ekonomik Düzey ölçei ve letiim Becerilerini Deerlendirme Ölçei kullanılmıtır. Elde edilen veriler belirlenen amaçlar dorultusunda gruplandırılarak frekans ve yüzde olarak hesaplanmıtır. Parametrik verilere ilikin ikili karılatırmalarda (t) testi, çoklu karılatırmalarda (ANOVA) kullanılmıtır. Tüm gruplar arasındaki iliki ve farklar da 0.05 hata payı benimsenmitir. Veriler SPSS for Windows paket programı kullanılarak çözümlenmitir. Aratırma sonucunda, baımsız deikenlerden olan sosyo-ekonomik düzey ve bölüm ile iletiim becerileri arasında bir ilikinin olmadıı görülmütür. Buna karılık, Cinsiyet, Örenme biçimi (birinci öretim ve ikinci öretim) ve akademik baarı düzeyleri deikenleri ile iletiim becerileri arasında anlamlı bir ilikinin olduu saptanmıtır. Anahtar Sözcükler: letiim, letiim becerisi, Sosyo ekonomik düzey THE INVESTIGATION OF PRE SERVICE TEACHERS PERCEIVED COMMUNICATION SKILLS LEVEL ABSTRACT This study investigated the effects of pre-service teachers communication skills level on academic achievement of pre-service teachers. Students of Gazi Education Faculty were in the field of this study and sample of this study were 357 students of both teaching type day time and after 5 p.m. from various departments and programmes such as, Science Teaching Programme, Mathematics Teaching Programme, Primary School Teaching Programme, Social Studies Teaching Programme and English Language Teaching Programme The method of this study was review of literature and survey. Data were collected with questionnaire. Frequency and percentage of results were grouped and presented. For data analysis, independent t-test and ANOVA were used to compare means of groups at significance level 0.05. According to results of this study, t was found that there is no significant relation between socio-economic level and communication skills level. However, it was found that it was found that there is significant relation between academic achievement and communication skills level. gender and communication skills level. In addition, it was found that there is significant relation between teaching type and communication skills level. Keywords: Communication, Communication skill, Socio-economic level

124 Öretmen Adaylarının Algıladıkları letiim Becerisi M. A. Özerba, M. Bulut, E. Usta 1. GR Sosyal hayatta duyulan zaruri ihtiyaçlardan biri de hiç üphesiz kiilerin iletiim yeterlilikleri olayıdır. Zira iletiim yeterlilii sayesinde insanlar arası demokratik davranılar yükselmekte, birçok sosyal problem çözülmekte ve uyum olayı kolaylamaktadır. letiim iki veya daha fazla birey arasında anlamları ortak kılma süreci olarak tanımlanabilir. Temel ilevi ise, duygu,düünce,bilgi ve becerileri paylamaktır (Yalın, 2003). letiim süreci için önemli olan husus; çift yönlü etkileimin gerçeklemesidir. Bireyler doduklarından itibaren iletiime gereksinim duyarlar. Birey dinamik bir varlıktır. Hemen hergün çevresindeki dier insanlar ile olan iletiimine balı olarak yeniden tanımlanırlar (Küçükahmet, 2002). Dolayısıyla iletiim, bireyler için bir tercihten çok zorunluluktur. Bireyler ilikiler balamında ele alınır ve tanımlanır. letiim, konumak ve dinlemek gibi iki süreç içerir. Bireyler bazen bunların birisinde, bazen de her ikisinde zorluk çekerler. Bazı bireyler konumada güçlük çeker, duygu ve düüncelerini ifade etmekte zorlanırlar. Ho olmayan bir durum ile karılamaktan korktukları için hangi kelimeleri kullanacaklarına karar veremezler. Bazıları kelimeleri seçme konusunda ya da duygularını ifade etme konusunda problem yaarlar. Bazıları ise dinleme konusunda yetersizdirler. Bireyler çevre ile etkileime girerek iletiim kurmayı örenirler. Bu nedenle birey, salıklı iletiim kurmayı uygun ve salıklı bir ortamda örenebilmektedir. nsanların çou, basit iletiim becerilerinin eksikliini hisseder. Bazıları en son söylemeleri gereken eyleri en bata söylerler. Bazıları ise isteklerini karı tarafa iletme konusunda baarısız olurlar (Voltan- Acar, 1995). letiim salıklı gerçeklemedii durumlarda insanlar kendilerini yalnız, dılanmı ya da mesleki yaamlarında baarısız bulabilirler. Bireyler arası beceriler örenilmezse, iliki için balıca unsurlardan olan üretkenlik ve memnuniyet kaybedilir. Beceri sözcüü, bazı etkinliklerde yeterlik ve uzmanlık anlamlarını içermektedir. Öte yandan becerilerin en gerekli unsuru, istenilen amaca ulamak için etkili bir tercih sıralaması yapabilmektedir. Beceri kavramı daha çok sahip olunan becerideki güçlü ve eksikliklerin her ikisinin karıımı olarak düünülebilir. Teknolojik deiimlerin çok hızlı olduu günümüzde, insanların yaamları gerek ekonomik ve siyasal yönden, gerekse toplumsal ve psikolojik yönden karmaıklamıtır. letiim çaı olarak nitelenen çaımızda insanların iletiim kurmaları, doyurucu kiiler arası ilikiler gerçekletirmeleri zorlamaktadır. Bu durumda insan ilikileri, gerek kiisel, gerekse toplumsal düzeyde insanlıın

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007) 125 geleceini tehdit eden bir sorun olarak karımıza çıkabilmektedir (Doan, 1990). letiim becerisi gelimi kiiler, hayatlarında karılatıkları sorunlarla daha salıklı baa çıkabilmekte, doyurucu ilikiler gelitirebilmekte ve i hayatlarında daha baarılı olabilmektedirler. Bu nedenle iletiime ilikin çalımaların yalnızca ruh salıını tedavi edici olarak yapılmadıı, endüstri ve dier yardım meslekleri alanlarında da etkililii artırmak amacıyla programlar oluturulduu görülmektedir Her ne kadar insan, iletiime ilikin bir donanımla dünyaya gelse ve doduu andan itibaren iletiim kurmaya balasa da, iletiimin her zaman etkili olduu söylenemez. letiimde ortaya çıkan problemler duygu, düünce ya da bilgilerin doru iletilememesine neden olmaktadır. letiimin salıksız olduu yerde de insanlar kendi gereksinimlerini karılayamaz, salıklı, doyurucu ilikiler gelitiremez ve memnuniyetin yerini honutsuzluk alır (Cücelolu, 1997). Karılaılan kiiler arası ve kiisel sorunların bir kısmı bireylerin duygularını anlatmada ya da ilgi ve isteklerini kendileri için önemli olan bireylere iletmede baarısız olmalarından kaynaklanmaktadır. Burada, iletiimi balatan kiiden kaynaklanan bir problem olabilecei gibi, iletiim ortamından ya da iletilen kiiden kaynaklanan sorunlar da söz konusu olabilir. Tüm bu açıklamalardan salıklı ve mutlu bir yaam için duygu, düünce, istek ve yaantılarını amaçladıkları biçimde ve doru olarak aktarılmasının, alınan mesajın doru anlamlandırılmasının ve ortak bir anlam oluturulmasının önemi ortaya çıkmaktadır. letiim eylemini etkin bir biçimde kurmak, sürdürmek ve bundan bir doyum elde etmek için, iletiim becerileri gerekmektedir (Demirci, 2002). Kiiler arası etkili ilikiler için iletiim becerilerinin gelitirilmesine gereksinim vardır. Bu da insanların iliki becerileri alanında eitilmesi, bu becerilerin daha açık bir ekilde tanımlanması ve ifade edilmesi anlamına gelmektedir (Yüksel-ahin, 1997). Sosyal beceriler arasında kabul edilen iletiim becerileri, birbiri ile ilikili olan empati, sözlü ve sözsüz iletiim, dinleme becerisi, doru geri ileti verme, benden dili kullanma gibi bir dizi beceriyi içinde barındırmaktadır. Bu beceriler çounlukla tek baına olmayan, dier duygu ve beceriler ile tanımlanan yeterliliklerdir. Ancak Holbrink ve Enqels (1997) in de belirttii gibi sosyal beceriler kazanmak isteyen herkese öretilebilir (Akt. Demirci,2002). letiim becerilerinin gelitirilmesi, aile, i ve okul hayatında baarılı olmak için gereklidir. Bireylere iletiim becerilerini kazandıracak grup çalımalarının yaptırılması son derece önemlidir. letiim grubu yaantısı, bireylerin sözel ve sözel olmayan mesajları daha iyi anlar hale

126 Öretmen Adaylarının Algıladıkları letiim Becerisi M. A. Özerba, M. Bulut, E. Usta gelmelerine, iletiime ilikin engelleri daha iyi tanımalarına ve daha salıklı doyurucu ilikiler gelitirebilmelerine yardımcı olabilmektedir. Grup yaantısı içinde, üyelerin iletiime ilikin bilgileri, kendilerine ilikin farkındalıkları artar. Üyeler iletiimi neyin olumlu ; neyin olumsuz yönde etkilediini örenirler. Savunucu iletiim gittikçe azalır, bunun yerini açık iletiim alır. Açık iletiim bireylerin birbirlerine güven duygusunu artırır. Bunun yanında grubun mikrokozmos özellii nedeniyle kazanılan beceriler grup içinde daha rahat uygulanabilir duruma gelir (Voltan-Acar, 1995). Günümüzde eitim kurumlarında sosyal becerilerin gelitirilmesi amacıyla çalımalar yapılmaktadır. Özellikle okullarda örencilerin iletiim becerilerinin gelitirilmesine gereksinim vardır. Feller (1994)'e göre, okul ortamındaki örencilere öretilen iletiim becerileri, onların mezun olduktan sonraki i yaamında, evde ve çeitli eitim ortamlarında kullanabilecekleri yararlı becerilerdir. nsan yaamında youn deiikliklerin görüldüü ve gençlerin büyük çounluunun uyum problemleri yaadıı ergenlik dönemi, 12 ya dolaylarında balayıp 22 yaına kadar sürebilmektedir (Yörükolu, 1996). Bu dönemde gençlerin kimlik duygusunu gelitirmeye, arkadaları ile yakın ilikiler kurmaya ve kendilerine ilikin olumlu bir benlik algısı kazanmaya gereksinimleri vardır. Ergenlik dönemini yaayan çocuk, bir yandan "ben kimim? Arkadalarım arasındaki yerim nedir?" gibi sorularla kendi kimlik duygusunu oluturmaya çalıırken bir yandan da çevresindeki insanları etkilemeye ve hayatının denetimini eline almaya çalıır. Ergenlik dönemi, örencilerin hızlı bedensel deiimleri yaadıı, çocuk için çevresi ile ilikilerinin çok önem kazandıı bir dönemdir. Ergenlik çaında, gencin sosyal algı ve insan ilikileri ile ilgili kavramlarında gelimeler görülür. Bu devrede kii, algılamalarında genel ve yüzeysel betimlemeler yerine, kii ve duruma göre daha özel ve ayırt edici açıklayıcı tanımlamalar kullanır. Buna balı olarak genç, anne babasını, rollerinin içinde görmenin ötesine geçerek, kendilerinden ayrı bireyler olarak deerlendirmeye balar (Hortaçsu, 1997). Anne babasını, rollerinin ötesinde görmeye balayan ergen, anne babasını kendi özgürlüklerini kısıtlayan bir otorite olarak görebilir. Ergenlerin algılama düzeylerindeki bu deime doal olarak, anne baba ile çocuk arasındaki ilikilerin niteliinin deimesine neden olur. Ergen daha fazla baımsız hareket ederek kendi hayatının kontrolünü eline almaya çatıır. Anne baba ise çounlukla çocuklarının, istedii özgürlük tanımaları için yeterli olmadıklarını düünerek yapmak istediklerine sınırlamalar getirirler. Aile

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007) 127 içindeki iletiim örüntüsünün bu yönde deimesi sıklıkla anne baba ile çocuklar arasında çatımaların çıkmasına neden olur. Bu dönemde ergen hem kendi istekleri ile çevresinin beklentileri arasında denge kurmak, hem de çevresindekilerin kendisine deer verdiini, saygı duyduunu ve çevresi tarafından aranan bir insan olduunu hissetmek gibi zor bir beceriyi ortaya koymak durumundadır. Üniversiteye gelen bireylerin çou, ergenlik döneminin son aamasını yaayan ve yetikinlie hazırlanan konumda olmaktadır. Bununla beraber ne tam yetikin ne de tam ergendir. Birey fiziksel ve ruhsal deimelerin devam ettii yeni gelmi olduu üniversite ortamına uyum salamakta zorlandıı karmaık bir dönemdedir. Bu dönemde birey, kendini gelitirmeye çalıırken, bir taraftan da çevresindeki yeni tanımaya çalıtıı kiiler ile iyi ilikiler kurmaya ve çevresinde aranan bir insan olmaya çalımaktadır (Yavuzer, 1993). Bireyin bu dönemde çevresinden alacaı olumlu mesajlar örencinin salıklı bir benlik algısı gelitirmesi, üretken bir birey olabilmesi ve okul baarısı için çok önemlidir. Bugünkü mevcut literatüre baktıımızda iletiim becerilerinin kazandırılmasına yönelik çalımaların yapıldıını görmekteyiz. Ancak özellikle üniversite gençliine yönelik okul ortamında bu becerilerin kazandırılması amacıyla yapılan çalımaların yeterli olmadıı görülmektedir. Bu çalımada sözü edilen eksiklie balı olarak Gazi Üniversitesi Gazi Eitim Fakültesi lköretim bölümünde farklı anabilim dallarında örenim gören örencilerin iletiim beceri düzeyleri aratırılmıtır. 2. AMAÇ Bu çalımanın genel amacı, üniversitede okuyan öretmen adaylarının iletiim beceri düzeylerinin ne olduu saptamaktır. Bu genel amacı gerçekletirmek için aaıdaki alt amaçlara cevap aranmıtır. Aratırmaya katılan öretmen adaylarının; Cinsiyet, Sosyo ekonomik düzey, Birinci ve ikinci öretim, Akademik baarı düzeyleri, Bölüm, deikenleriyle örencilerin iletiim becerileri arasında bir ilikinin olup olmadıı aratırılmıtır. 3. YÖNTEM Öretmen adaylarının algıladıkları iletiim düzeylerini belirlemeyi amaçlayan bu çalımada betimsel nitelikli tarama modeli kullanılmıtır. Aratırmada genel tarama modeli çerçevesinde literatürün taranması ve anket teknii kullanılarak veriler toplanmıtır. Elde edilen veriler belirlenen amaçlar dorultusunda gruplandırılarak frekans ve yüzde olarak hesaplanmıtır. Parametrik verilere ilikin ikili karılatırmalarda (t) testi, çoklu karılatırmalarda (ANOVA) kullanılmıtır. Tüm gruplar arasındaki iliki ve farklarda

128 Öretmen Adaylarının Algıladıkları letiim Becerisi M. A. Özerba, M. Bulut, E. Usta 0.05 hata payı benimsenmitir. Veriler SPSS for Windows paket programı kullanılarak çözümlenmitir. 3.1. Çalıma Grubu Aratırmanın örneklemini 2005-2006 öretim yılında Gazi Eitim Fakültesinde örenim görmekte olan 357 öretmen adayı oluturmaktadır. Bu öretmen adayları Sosyal Bilgiler öretmenlii (N=126), Fen Bilgisi öretmenlii (142), ngilizce Öretmenlii (N=20) ve ilköretim Matematik Öretmenlii (N=69) bölümleri gibi farklı disiplinlerden seçilmitir. 3.2. Veri Toplama Araçları Aratırmada iki tür veri toplama aracı uygulanmıtır. Birincisi aratırmaya katılan öretmen adaylarının sosyo-ekonomik düzeylerini belirlemek için, Bacanlı(2003) tarafından gelitirilen Sosyo-Ekonomik Düzey ölçei kullanılmıtır. Uygulama sonucunda öretmen adayları alt sosyoekonomik düzeyde(n=104), orta sosyoekonomik düzeyde(n=173) ve üst sosyoekonomik düzeyde(n=76) grafikteki gibi daılım göstermilerdir. aaıdaki Grafik.1. Öretmen Adaylarının Sosyo-Ekonomik düzeyleri 200 kinci ölçekde ise, öretmen adaylarının iletiim becerisi düzeylerini ölçmek amacıyla Korkut (1996) tarafından gelitirilen letiim Becerileri Deerlendirme Ölçei (BDÖ) kullanılmıtır. Uygulanan bu ölçein maddeleri, bireylerin ilikilerinde nasıl olduklarını düünerek yanıtlayabilecekleri beli likert tipinde 25 ifadeden olumaktadır. Ölçein bu aratırma için yapılan güvenirlik çalımasında ilk olarak BDÖ nun iç tutarlık katsayısına bakılmıtır.lköretim bölümü (Fen bilgisi, Sınıf öretmenlii ve Sosyal bilgiler) anabilim dallarında örenim gören 98 örenciye ölçein uygulaması yapılmıtır. Uygulama sonucunda elde edilen cronbach alfa katsayısı.83 olarak bulunmutur. Ölçein dört hafta ara ile 98 örenciye uygulanması ile elde edilen test tekrar test güvenirlik katsayısı ise. 72 olarak bulunmutur. Ayrıca ölçein bu aratırmada kullanılmadan önce yine lköretim bölümü (Fen bilgisi, Sınıf öretmenlii ve Sosyal bilgiler) anabilim dalında örenim gören 98 örenci üzerinde ölçein uygulaması yapılmıtır. Uygulama sonunda yapılan faktör analizinde ölçein tek boyutlu olduu bulunmutur. Frekans 100 0 alt orta Sosyo-Ekonomik Düzey üst Yine BDÖ ölçei Korkut (1999), tarafından 58 üniversite örencisi ve 61 yetikin ile yaptıı güvenirlik çalımasında ise BDÖ nün testin tekrarı güvenirlik katsayısını üniversite örencileri için.78 ve

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007) 129 cronbach alfa katsayısını.86 olarak bulmutur. Bu sonuç da aratırmacının uygulamasıyla paralel sonuçlar gösterdiini ortaya koymaktadır. Yapılan bu çalımalar sonunda elde edilen bulgular dorultusunda, ölçein güvenirlik ve geçerlik yönünden tatmin edici bir düzeyde olduu sonucuna varılmıtır. 4. BULGULAR VE YORUMLAR Öretmen adaylarının iletiim becerileri cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? Sorusuna cevap aramak için baımsız örneklemli t-testi (independent samples t-test) kullanılmıtır. Tablo.1. de öretmen adaylarının iletiim beceri puanlarıyla ilgili bulgular verilmitir. Tablo 1. Öretmen Adaylarının letiim Becerileri Puanlarının Cinsiyete Göre T-Testi Sonuçları Cinsiyet N X Ss sd t p Kız 200 142.33 7.87 319 1.543.004 Erkek 121 100.61 10.87 Öretmen adaylarının iletiim becerileri cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunmutur [ t (319) =1.543, p.<05 ]. Bu bulgu, öretmen adaylarının iletiim becerileri ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilikinin olduu eklinde de yorumlanabilir. Kız öretmen adayları erkek öretmen adaylarına göre iletiim becerisi daha yüksek puan ortalamasına sahiptirler. Buna göre kız öretmen adaylarının iletiim becerisi erkek öretmen adaylarına göre iletiim becerilerini daha etkili ve yeterli olarak kullandıkları söylenebilir. Bu bulgu (Saracalolu ve ark.(2001), Güven ve Akyüz (2001) bulguları ile de tutarlılık göstermektedir. Aratırmaya katılan öretmen adaylarının bir bölümü I. Öretim (N=155) dier bölümü ise II. Öretimde (N=164) örenim görmektedirler. Öretmen adaylarının iletiim becerileri örenim türüne (I.Öretim - II. Öretim) göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? Sorusuna cevap aramak için baımsız örneklemli t-testi (independent samples t- test) kullanılmıtır. Tablo.2. de öretmen adaylarının iletiim beceri puanlarıyla ilgili veriler görünmektedir.

130 Öretmen Adaylarının Algıladıkları letiim Becerisi M. A. Özerba, M. Bulut, E. Usta Tablo 2. Öretmen Adaylarının letiim Becerileri Puanlarının Örenim Türüne Göre T-Testi Sonuçları Cinsiyet N X S sd t p I.öretim II.öretim 155 164 101.90 101.52 8.17 10.99 317 0.342.013 Öretmen adaylarının iletiim becerileri örenim türüne göre anlamlı bir farklılık olduunu göstermektedir [ t =0.342, (317) p<.05 ]. Bu bulgu, öretmen adaylarının iletiim becerileri ile örenim türü arasında anlamlı bir ilikinin olduu eklinde yorumlanabilir. Bu bulgu (Korkut 1986, ve Mizzi 1991) bulguları ile de tutarlılık göstermektedir. Öretmen adaylarının iletiim becerilerinin örenim gördükleri bölümlere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediini incelemek amacıyla ilikisiz örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıtır. Öretmen adaylarının iletiim becerilerinin örenim gördükleri bölümlere göre ANOVA sonuçları Tablo.3 de verilmitir. Tablo 3. Öretmen Adaylarının letiim Becerileri Puanlarının Örenim Gördükleri Bölüme Göre ANOVA Sonuçları Varyansın Kareler Kareler Sd Kaynaı Toplamı Ortalaması F P Gruplararası 439.404 3 146.468 1.537.205 Gruplar içi 29446.142 309 95.295 Toplam 29885.546 312 Analiz sonuçları, öretmen adaylarının iletiim becerileriyle arasında örenim gördükleri bölümler arasında anlamlı bir farkın olmadıını göstermektedir [ F =1.537, p>.05 ]. Baka bir deyile (3 309) öretmen adaylarının iletiim becerileri, örenim görülen bölüme balı olarak deimemektedir. Öretmen adaylarının iletiim becerilerinin sosyo-ekonomik düzeylere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediini incelemek amacıyla ilikisiz örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıtır. Öretmen adaylarının iletiim becerilerinin sosyo-ekonomik düzeylere göre ANOVA sonuçları Tablo.4 de verilmitir.

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007) 131 Tablo 4. Öretmen Adaylarının letiim Becerileri Puanlarının Sosyo-Ekonomik Düzeylere Göre ANOVA Sonuçları Varyansın Kareler Kareler Sd Kaynaı Toplamı Ortalaması F P Gruplararası 28.892 2 14.446.153.858 Gruplar içi 29144.432 308 94.625 Toplam 29173.325 310 Analiz sonuçları, öretmen adaylarının iletiim becerileri arasında sosyo-ekonomik düzeyler bakımından anlamlı bir farkın olmadıını göstermektedir [ F (2 308) =0.153, p>.05 ]. Baka bir deyile öretmen adaylarının iletiim becerileri, sosyo-ekonomik düzeylere balı olarak anlamlı bir ekilde deimemektedir. Öretmen adaylarının iletiim becerilerinin akademik baarılarına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediini incelemek amacıyla ilikisiz örneklemler için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) kullanılmıtır. Öretmen adaylarının iletiim becerilerinin akademik baarılarına göre ANOVA sonuçları Tablo.5 de verilmitir. Tablo 5. Öretmen Adaylarının letiim Becerileri Puanlarının Akademik Baarılarına Göre ANOVA Sonuçları Varyansın Kareler Kareler Sd Kaynaı Toplamı Ortalaması F P Gruplararası 502.514 2 251.257 3.314.038 Gruplar içi 16830.375 222 75.813 Toplam 17332.889 224 Analiz sonuçları, öretmen adaylarının iletiim becerileri arasında akademik baarıları bakımından anlamlı bir farkın olduunu göstermektedir [ F (2 222) =3.314, p<.05 ]. Baka bir deyile öretmen adaylarının iletiim becerileri, akademik baarılarına balı olarak anlamlı bir ekilde deimektedir. Akademik baarı düzeyleri arası farkın hangi gruplar arasında olduunu bulmak amacıyla yapılan Scheffe testinin sonuçlarına göre, sadece iyi baarı düzeyindeki düzeydeki öretmen adaylarının ( X =101.89) iletiim becerilerinin zayıf düzeydeki öretmen adaylarından ( X =94.70) daha olumlu olduu belirlenmitir. Öte yandan öretmen adaylarının iletiim beceri puanlarının akademik baarı düzeylerine göre daılımına baktıımızda orta düzeydeki öretmen adayları ( X =100.41)

132 Öretmen Adaylarının Algıladıkları letiim Becerisi M. A. Özerba, M. Bulut, E. Usta ile iyi düzeydeki öretmen adaylarının ( X =101.89) iletiim becerilerinin birbirine oldukça yakın olduu görülmektedir. 5. SONUÇ VE ÖNERLER Çalımada öretmen adaylarının sosyo ekonomik düzeylerini belirlemek için Bacanlı (2003) tarafından gelitirilen Sosyo-Ekonomik Düzey ölçei kullanılmıtır. Uygulama sonucunda öretmen adayları alt sosyo-ekonomik düzeyde (N=104), orta sosyo-ekonomik düzeyde (N=173) ve üst sosyo-ekonomik düzeyde (N=76) bir daılım göstermilerdir. Bu sonuç, öretmenlik mesleini tercih eden örencilerin genellikle orta sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerden gelen örencilerden olutuu eklinde yorumlanmıtır. Aratırmanın dier sonuçlarına bakıldıında, Öretmen adaylarının iletiim beceri düzeylerinin cinsiyet, birinci ve ikinci öretime ve örencilerin akademik baarı düzeyleri deikenlerine göre anlamlı farklılıklar bulunmutur. Aratırmaya katılan öretmen adaylarının bir bölümü I. Öretim (N=155) dier bölümü ise II. Öretim (N=164) kademelerindedir. Öretmen adaylarının iletiim becerileri örenim türüne(i.öretim - II. Öretim) göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir? Sorusuna cevap aranmıtır. Çalıma sonucunda elde edilen sonuç, öretmen adaylarının iletiim becerileri örenim türüne göre anlamlı bir farkın olduunu görülmütür. Bu sonuç, öretmen adaylarının iletiim becerileri ile örenim türü arasında anlamlı bir ilikinin olduu eklinde yorumlanmıtır. Öretmen adaylarının iletiim becerileri arasında örenim gördükleri bölümler bakımından anlamlı bir farkın olmadıı tespit edilmitir. Baka bir deyile öretmen adaylarının iletiim becerileri, örenim görülen bölüme balı olarak herhangi bir farkın olmadıı eklinde yorumlanmıtır. Öretmen adaylarının iletiim becerileri arasında sosyo-ekonomik düzeyler bakımından anlamlı bir farkın olmadıını göstermektedir. Baka bir deyile öretmen adaylarının iletiim becerileri, sosyo-ekonomik düzeylere balı olarak anlamlı bir farkın ortaya çıkmadıı görülmütür. Sosyo-ekonomik düzeyin öretmen adaylarının iletiim beceri düzeyleri üzerinde bir etkisinin bulunmaması, ülkemizde örencilerin sosyo-ekonomik düzeyleri ne olursa olsun, tüm okullarda aynı eitim yaklaımına sahip olunması ile açıklanabilir. Bu eitim yaklaımı, öretmen adaylarının sosyal ve psikolojik geliimlerinden ziyade, akademik baarılarına vurgu yapmaktadır. Bu sonuç literatürde iletiim beceri düzeyleri konusunda yapılan bir çok aratırma bulgusu ile tutarlılık göstermektedir (Bacanlı, 2003, Korkut, 1999, Meijer et. Al, 2000).

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007) 133 Öretmen adaylarının akademik baarıları ile iletiim becerileri arasında anlamlı bir farkın olduu görülmektedir. Baka bir deyile öretmen adaylarının iletiim becerileri, akademik baarılarına balı olarak anlamlı bir ekilde deitii görülmütür. Akademik baarı düzeyleri arası farkın hangi gruplar arasında olduunu bulmak amacıyla yapılan Scheffe testinin sonuçlarına göre, sadece iyi baarı düzeyindeki düzeydeki öretmen adaylarının ( X =101.89) iletiim becerilerinin zayıf düzeydeki öretmen adaylarından ( X =94.70) daha olumlu olduu belirlenmitir. Öte yandan öretmen adaylarının iletiim beceri puanlarının akademik baarı düzeylerine göre daılımına baktıımızda orta düzeydeki öretmen adayları ( X =100.41) ile iyi düzeydeki öretmen adaylarının ( X =101.89) iletiim becerilerinin birbirine oldukça yakın olduu görülmütür. Yapılan bu aratırmada öretmen adaylarının iletiim beceri düzeyleri yalnızca Cinsiyet, Sosyo ekonomik düzey, Birinci ve ikinci öretim, Akademik baarı düzeyleri, Bölüm deikenleri açısından incelenmitir. Ancak iletiim düzeyi becerilerinin bu deikenlerden farklı deikenler açısından incelenmesi de gerekmektedir. Böylece ülkemizde, öretmen adaylarının iletiim beceri düzeylerinin baka hangi deikenlere balı olarak farklılatıı daha fazla netlik kazanacaktır. Bu da iletiim beceri düzeyleri alanında yapılacak eitim çalımalarının etkililiini artıracaktır. 6. KAYNAKLAR Bacanlı, Hasan,1999, Sosyal Beceri Eitimi. Ankara, Nobel Yayın Daıtım. Bacanlı, Hasan, 2003, Sosyo-Ekonomik Düzey ölçei. Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri. Ankara, 3 (2). Kasım. Batla, Zuhal. A. Batla, 1998, Beden Dili. stanbul. Remzi Kitabevi. Büyüköztürk, ener, 2002, Sosyal Bilimler çin Veri Analizi El Kitabı. Ankara, Pegem-A Yayıncılık. Chant, Simon, 2002, Communication Skills Training in Healthcare:a Reviev Of The Literature. Nurse Education Today. 22. Cücelolu, Doan, 2002, Keke siz Bir Yaam çin letiim Donanımları. stanbul, Remzi Kitabevi. Demirci, Emine E, 2002, letiim Becerileri Eitiminin Merkez Eitim Merkezi ne Devam Eden Genç çilerin letiim Becerilerini Deerlendirmelerine Etkisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi).

134 Öretmen Adaylarının Algıladıkları letiim Becerisi M. A. Özerba, M. Bulut, E. Usta Deryakulu, D., 1992, Öretim elemanıörenci arası iletiimde istenilen öretim elemanı davranılarının gösterilmesini engelleyen faktörler. Yayınlanmamı yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Deryakulu, D., 2000 Yapıcı Örenme.A.imek (Editör): Sınıfta Demokrasi s.53-77). Ankara: Eitim Sen Yayınları. Doan, Süleyman, 1990, Yurt dıından Dönen Gençlerin Rehberlik htiyacı. Eitim Bilimleri sempozyumu. stanbul. Ergin, Akif; Cem B., 2000, Eitimde letiim. Ankara, Anı Yayıncılık. Feller, R. Ve Dierleri, 1994, School counselor Role in Planning and ntegraction Basic Skills. Eric Diegest. Hortaçsu, Nuran, 1997, nsan likileri. Ankara, mge Yayınevi. Korkut, Fidan, 1996, letiim Becerileri Deerlendirme Ölçeinin Gelitirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalımaları.Psikolojik Danıma ve Rehberlik Dergisi. 2(7): 18-23. Korkut, Fidan, 1999, Üniversite Örencilerinin letiim Becerilerini Deerlendirilmesi. 4. Eitim Bilimleri Kongresi Yayınları. Küçükahmet, Leyla, 2002, Öretimi Planlama ve Deerlendirme. Ankara. Miell, Dorothy, 1996, Social nteraction and Personel Rlationship. London: SAGE. Morgan, Clifford, 1995, Psikolojiye Giri. Ankara, H.Ü. Psikoloji Yayınları. Özer, A. Kadir, 2000, letiimsizlik Becerisi. stanbul, Sistem Yayıncılık. Özta, Rukiye, 2001, Sınıf Öretmenlerinin letiim Yeterlilikleri. Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayınlanmamı Yüksek lisans Tezi). Razavi, D. ve Delvaux, N., 1997, Communication Skills and Psychological Training in oncology. European Journal of Cancer. Vol. 33 Suppl. 6. imek, Nurettin, 2004, Yapılandırmacı Örenme ve Öretime Eletirel Bir Yaklaım. Eitim Bilimleri ve Uygulama. 3, (5), 115-139. VoltanAcar, N,Jeffries Mc. W., 2000, Ergen Ve Çocukla letiim: Öretme, Destekleme Ve Çocuk Yetitirme Sanatı. stanbul: US-A Yayıncılık. Yalın, H.., 2003, Öretim Teknolojileri ve Materyal Gelitirme. Nobel Yayıncılık, Ankara.

Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 8, Sayı 1, (2007) 135 Yavuzer, Haluk, 1993, Çocuk ve Suç. stanbul, Remzi Kitabevi. Yüksel-ahin, Fulya, 1997, Grupla letiim Becerileri Eitiminin Üniversite Örencilerinin letiim Becerileri Üzerine Etkisi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamı Doktora Tezi).