Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 7 Sayı: 34 Volume: 7 Issue: 34 www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 ALMANCA ÖRETMEN ADAYLARININ TEKNOPEDAGOJK ETME YÖNELK YETERLK DÜZEYLERNN NCELENMES DETERMINING THE LEVEL OF PROFICIENCY IN TECHNOPEDAGOGICAL KNOWLEDGE COMPETENCIES OF PRE-SERVICE GERMAN TEACHERS Bahar GÜZEL * Öz Bu çalımanın amacı, Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin belirlenmesidir. Aratırmanın katılımcılarını, 2012-2013 öretim yılında Türkiye nin 7 bölgesinde yer alan 9 farklı devlet üniversitesinin Eitim Fakültelerinde Almanca Öretmenlii programının son sınıfında örenim gören 335 Almanca öretmen adayı oluturmaktadır. Verilerin toplanmasında Teknopedagojik Eitime Yönelik Yeterlik Ölçei ve kiisel bilgi formu kullanılmıtır. Kiisel bilgi formunda katılımcılarına aratırmada baımsız deiken verileri olarak kullanılacak olan cinsiyet, ya, akademik ortalama, internet kullanım sıklıı, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi hakkında sorular yöneltilmitir. Bu deikenlerin teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile farklılama durumu belirlenmeye çalıılmıtır. Verilerin analizi sonucunda, Almanca öretmen adaylarının genel olarak teknopedagojik eitim yeterlikleri açısından kendilerini ileri düzeyde gördükleri belirlenmitir. Ayrıca ölçein alt boyutlarında sırasıyla tasarım, uygulama, etik ve uzmanlama boyutlarında da kendilerini ileri düzeyde yeterli gördükleri saptanmıtır. Katılımcıların genel teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile baımsız deikenler olan cinsiyet, ya ve akademik ortalama arasında anlamlı bir fark bulunamamıtır. Aratırmanın katılımcılarına internet kullanım sıklıı, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi hakkındaki verilerin analizi sonucunda teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile aralarında anlamlı bir farklılama belirlenmitir. Anahtar Kelimeler: Teknopedagojik Eitim, Teknopedagojik Bilgi, Alman Dili Eitimi, Almanca Öretmenlii, TPACK. Abstract The purpose of this study is to determine the level of proficiency in technopedagogical knowledge competencies of pre-service German teachers. The participants of the study consist of 335 pre-service German teachers from nine higher education institutions in Turkey during the 2012 2013 education year. The data were collected by the Technopedagogical Education Competency Scale and a set of questions. The results reveal that pre-service German teachers had a high level technopedagogical knowledge competency. The teachers also have a high level of the four technopedagogical knowledge factors design, exertion, ethics and proficiency. The teachers have the highest level of technopedagogical knowledge competency by the factor proficiency and the least level by the factor ethics. The result of the analyses shows that there was a significant difference between the pre-service German teachers` level of proficiency in technopedagogical knowledge competency and the independent variables: having a personal computer, frequency of internet usage, an easy access to internet and following the technological developments in the field of German language teaching. Consequently, there was no significant difference between the pre-service German teachers level of proficiency in technopedagogical knowledge competency and the independent variables: gender and academic average. The results show that the participants have no significant difference among these independent variables. Keywords: Technopedagogical Knowledge, Technopedagogical Education, German Language Teaching,TPACK. * Yrd. Doç. Dr., Nevehir Hacı Bekta Veli Üniversitesi, bahar.isiguzel@nevsehir.edu.tr - 768 -
Giri Günümüzde eitimin her alanında olduu gibi yabancı dil eitim- öretim süreçlerine teknolojinin dâhil edilmesiyle eitim- öretim ortamları ve bu ortamları yönetecek olan yabancı dil öretmenlerinin de belli boyutlarda eitimde teknoloji kullanımı konusunda niteliklerinin sorgulanması ve gelitirilmesi önem kazanmaya balamıtır. Özellikle yabancı dil derslerinde kullanılan öretim materyallerinin artık direk olarak teknolojiye uyum salaması sebebiyle pedagojik ve içerik bilgilerinin yanı sıra teknolojik bilgiye duyulan ihtiyaç ortaya çıkmaktadır. Bilgi çaı olarak nitelendirilen çaımızda teknolojiyi kullanmak bir ayrıcalık deil, aksine bir zorunluluk olarak görülmeye balanmıtır. Türkiye de eitim fakültelerinin yeniden yapılandırılması ile 1998 yılından itibaren tüm öretmen yetitirme programlarında olduu gibi yabancı diller eitimi programlarında da derslerin teknolojiyi ile bütünletirmeleri beklenmektedir. Çada eitimin bir gereksinimi olan teknolojinin öretme-örenme süreçleri ile bütünletirilme becerisinin kazandırılarak daha nitelikli öretmenlerin okullara kazandırılması istenmektedir. Aksi durumda yapılan bazı çalımaların sonuçlarına göre, öretmenlerin yetersiz teknopedagojik yetisinin olması, teknoloji odaklı örenme ortamları oluturmada en önemli engel olarak görülmektedir (Schulmeister, 2001; Gülbahar, 2008). Kukusuz, teknoloji entegrasyonu tek baına tüm eitsel sorunları üstesinden gelebilecek bir çözüm olmamasına ramen, çaımızda teknolojiler, öretim süreçlerinde kullanılmak üzere gerekli ve etkili araçlar haline gelmilerdir (Kirschner ve Selinger, 2003). Bu nedenle eitim ortamlarında teknolojiden yararlanabilmek için daha donanımlı öretmenlerin yetitirilmesi gerekmektedir. Gültekin (2002), öretmenlerin eitim sisteminde önemli rolü olduunu ve bu nedenle öretmen adaylarının iyi bir eitimden geçmesi gerektiini savunmaktadır. Ayrıca daha nitelikli öretmen eitimi programlarıyla daha donanımlı öretmenlerin yetiebileceini belirtmektedir. Öretmenlerin teknolojik anlamda daha donanımlı ve nitelikli yetimeleri için belli modeller gelitirilmektedir. Eitim alanına teknolojinin dâhil edilmesini ön gören pedagoji odaklı modellerden biri olan TPACK (Technological Pedagogical Content Knowledge) öretmenlerin teknoloji ile pedagojik bilgilerini ilikilendirmelerini beklemektedir. ekil 1: TPACK: Teknoloji, Pedagoji ve çerik Alan Bilgisi likisi (Koehler ve Mishra, 2008) Mishra ve Koehler (2006) Shulman ın (1986) pedagoji - içerik bilgisi modeline teknoloji bilgisini dâhil etmilerdir. ekil 1. de görüldüü gibi bu model üç bileenden olumaktadır. Bunlar; teknoloji bilgisi (technology knowledge -TK), pedagoji bilgisi (pedagogy knowledge - PK) ve içerik bilgisi (content knowledge - CK). Teknoloji bilgisi, genel olarak sınıf ortamında tahtayı kullanmaktan balayıp öretim alanında kullanılabilecek en gelimi - 769 -
teknolojiye kadar olan yelpazeyi içermektedir (Koehler vd., 2007; Margerum-Leys ve Marx, 2002). Pedagoji bilgisi ise, öretim sürecinde öretme ve örenme için gerekli olan tüm öretim yöntemlerini, sınıf yönetim stratejilerini, ders planlanmasını ve örencilerin baarılarının deerlendirilmesini kapsamaktadır (Koehler vd., 2007; Kanuka, 2006). çerik bilgisi olarak öretmenin alan bilgisi, öretecei alanının spesifik bilgileri, kısaca ne öretilecei vurgulanmaktadır (Margerum-Leys ve Marx: 2002). Bu bileenlerin kesiim ve birleimi ise ekil 1 de görüldüü gibi pedagojik içerik bilgisi, teknolojik içerik bilgisi, teknolojik pedagoji bilgisi ve teknolojik pedagojik içerik bilgisi (TPACK)`dir (Koehler ve Mishra, 2005; Mishra ve Koehler, 2006; Koehler ve Mishra, 2008; Koehler ve Mishra, 2009). Modelin temelini oluturan TPACK sadece üç temel bileenin bir araya gelmesinden daha geni ve derin bir anlama sahiptir (Koehler ve Mishra, 2005). Bu balamda, TPACK eitimde teknoloji entegrasyonu için belirli bir içerik alanının öretiminde pedagojik ve teknolojik bilgisinin birbiriyle ilikilendirilerek kullanılmasına ilikin öretmenin sahip olması gereken birletirilmi bilgi bütünü olarak tanımlanmıtır (Schmidt vd., 2009; Koehler ve Mishra, 2005; Koehler ve Mishra, 2008). Çalımanın amacı dorultusunda Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitim yeterlilikleri açısından kendilerini hangi düzeyde gördükleri belirlenmeye çalıılacaktır. Ayrıca teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile cinsiyet, ya, akademik ortalama, internet kullanım sıklıı, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi gibi baımsız deikenler arasında anlamlı bir farkın olup olmadıının yanıtı aranacaktır. Yöntem Bu aratırma Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin saptanmasını amaçlayan karılatırmalı türden ilikisel tarama modeli niteliinde betimsel bir çalımadır. Aratırmada baımlı deiken teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeyi iken baımsız deikenler ise; cinsiyet, ya, akademik ortalama, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı, eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi ve internet kullanım sıklııdır. Aratırmanın Katılımcıları Aratırmanın evrenini 2012-2013 eitim ve öretim yılında Türkiye de devlet üniversitelerinin son sınıfta örenim gören Almanca öretmen adayları oluturmaktadır. Bu aratırmada Almanca öretmeni yetitirme süreci boyunca edinilmi olan teknopedagojik eitim yeterliklerinin belirlenebilmesi hedeflendiinden çalımanın evrenini Almanca öretmenlii son sınıf örencileri oluturmaktadır. Türkiye nin genel durumunu belirleyebilmek amacıyla eitim fakültelerinin Almanca öretmenlii programları olan Türkiye nin 7 bölgesinde yer alan 9 devlet üniversitesi örneklem olarak seçilmitir. Bu çalımanın örneklemini söz konusu devlet üniversitesinin Almanca öretmenlii programı 8. yarıyıl son sınıfta örenim gören 470 Almanca öretmen adayının oluturması beklenirken 335 öretmen adayına ulaılabilmitir ve böylece % 71 geri dönü oranı salanmıtır. Tablo 1`de aratırmaya katılan Almanca öretmenlii son sınıfta örenim gören öretmen adaylarının üniversitelere göre daılımları sunulmutur. Tablo 1: Katılımcıların Üniversitelere Göre Daılımları Üniversiteler N % Ondokuz Mayıs Çukurova Gazi Anadolu Çanakkale 18 Mart Marmara Atatürk Dokuz Eylül Dicle 40 63 49 24 29 24 35 33 38 12 19 14.6 7.2 8.7 7.2 10.2 9.8 11.3 Toplam 335 100-770 -
Tablo 1 de görüldüü gibi aratırmaya en fazla Almanca öretmen adayının katıldıı üniversiteler Çukurova Üniversitesi (% 19) ve Gazi Üniversitesi (% 14.6) iken, Anadolu Üniversitesi (%7.2) ve Marmara Üniversitesi (%7.2) en düük katılıma sahip olmulardır. Birçok üniversitede öretmenlik programlarının son yarıyılda uygulama derslerin süreçleri farklılık gösterdiinden beklenen katılımcı sayısına ulaılamamıtır. Veri Toplama Aracı Aratırmada veriler Kabakçı vd. (2012) tarafından gelitirilen Teknopedagojik Eitime Yönelik Yeterlik Ölçei ile toplanmıtır. 33 maddeden ve dört faktörden (tasarım, uygulama, etik ve uzmanlama) oluan ölçek 5`li Likert tipi olup Rahatlıkla Yapabilirim, Yapabilirim, Kısmen Yapabilirim, Yapamam ve Kesinlikle Yapamam eklindedir. Ölçekteki maddelerin tamamı olumlu ifadeler olup, ölçekte tersten puanlanan madde bulunmamaktadır. Ölçee ilikin Cronbach Alpha deeri, 0.96 olarak hesaplanırken, her bir faktör için Cronbach Alpha deerlerinin 0.86 ve 0.92 arasında olduu belirlenmitir. Ölçein bu çalımadaki Cronbach Alpha deeri, tüm ölçek için 0.97 olarak hesaplanırken, her bir faktör için Cronbach Alpha deerleri tasarım 0.92, uygulama 0.92, etik 0.87 ve uzmanlama 0.91 olarak hesaplanmıtır. Verilerin Toplanması ve Analizi 2012-2013 öretim yılının bahar yarıyılında aratırma kapsamında Türkiye nin 7 bölgesinde yer alan 9 farklı devlet üniversitesinin eitim fakültelerinde Almanca öretmenlii programlarında toplanmıtır. Teknopedagojik eitime yönelik yeterlik ölçei ile elde edilen verilerin analizi aritmetik ortalama puanı üzerinden yapılmıtır. Ölçein 5 li Likert eklinde olan maddelerinin veri ilemi için 1 - kesinlikle yapamam, 2- yapamam, 3- kısmen yapabilirim, 4- yapabilirim ve 5- yapabilirim eklinde bir puanlama yapılmıtır. Veri analizi sonrasında elde edilen bulguların yorumlanmasında (5-1)/3 deerlendirme aralıı temel alınarak, aritmetik ortalama puan 1 2,33 aralıında olduu zaman deerlendirme kriteri olarak düük düzey, 2,34 3,67 aralıında olduu zaman orta düzey, 3,68 5,00 olduu zaman ise ileri düzey temel alınmıtır. Aratırmanın amaçları dorultusunda Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin belirlenmesinde frekans, standart sapma ve ortalama gibi betimsel istatistiklerden yararlanılmıtır. Aratırmada ele alınan Almanca öretmen adaylarının kiisel bilgi formunda cevaplamı oldukları baımsız deikenler ile teknopedagojik yeterlik düzeylerinin farklılama durumunu saptamak amacıyla, baımsız gruplar t-test ve tek yönlü varyans analizi teknii kullanılmıtır. Sonuçların yorumlanmasında anlamlılık düzeyi.05 olarak alınmıtır. Bütün istatistiksel çözümlemelerde bir istatistik paket programından yararlanılmıtır. Bulgular Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeyinin aratırılması amacıyla elde edilen verilerin analizi sonucunda ulaılan bulgular tablolar haline dönütürülüp aaıda yorumlanmıtır. Teknopedagojik Eitime Yönelik Yeterlik Düzeyleri Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeyleri ve alt boyutlarının analiz sonuçları Tablo 2 de verilmitir. Tablo 2: Teknopedagojik Eitime Yönelik Yeterlik Düzeyleri Ve Alt Boyutlarına likin Analiz Sonuçları Teknopedagojik Eitimin Alt Boyutları Frekans -Yüzde Kesinlikle Yapamam Yapamam Kısmen Yapabilirim Yapabilirim Rahatlıkla Yapabilirim X ss Tasarım N 2 10 22 161 140 % 0.6 3 6.6 48.1 41.8 3.88.727-771 -
Uygulama N 2 5 31 171 126 % 0.6 1.5 9.3 51 37.6 Etik N 3 6 52 172 102 % 0.9 1.8 15.5 51.3 30.4 Uzmanlama N 4 7 35 151 138 % 1.2 2.1 10.4 45.1 41.2 3.84.686 3.73.724 3.94.793 Genel N 2 5 23 172 133 Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitim yeterliklerinin genel ortalama puanı X = 3.85 olarak hesaplanmıtır. Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitim yeterlikleri açısından kendilerini ileri düzeyde gördükleri, teknopedagojik eitimin alt boyutlarında ise sırasıyla tasarım X = 3.88, uygulama X = 3.84, etik X = 3.73 ve özellikle uzmanlama X = 3.94 boyutlarında da kendilerini ileri düzeyde yeterli gördükleri belirlenmitir. Teknopedagojik Eitime Yönelik Yeterlik Düzeyleri ile Baımsız Deikenlere likin T-Test Sonuçları Katılımcılara uygulanan kiisel bilgi formundan elde edilen cinsiyet, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi baımsız deikenlerine ilikin verilerin frekans ve yüzde daılımları Tablo 3 te verilmitir. Tablo 3: Katılımcıların Cinsiyet, Bilgisayar Sahiplii, nternete Kolay Eriim Ve Teknolojik Geliim Takibi Baımsız Deikenlerine likin Frekans Ve Yüzde Daılımları Özellikler N % Cinsiyet % 0.6 1.5 6.9 51.3 39.7 Kiisel Bilgisayarınız var mı? Kadın Erkek Evet, var Hayır, yok 267 69 279 56 3.85.669 79.5 20.5 83.3 16.7 nternete kolaylıkla eriebiliyor musunuz? Evet Hayır 268 67 80 20 Eitim aldıınız alanla ilgili teknolojik gelimeleri takip eder misiniz? Evet Hayır 236 99 70.4 29.6 Toplam 335 100 Tablo 3 te görüldüü üzere Almanca öretmen adaylarını cinsiyet açısından yakın bir daılımda olmadıkları ve kadın aday sayısının %79.5 gibi bir yüzde ile erkek adaylardan fazla olduu saptanmıtır. Katılımcıların %83.3 oranla kiisel bir bilgisayara sahip oldukları, %80 oranla internete kolaylıkla eriiyor olmaları ve % 70.4 oranla da alman dili eitimi alanıyla ilgili teknolojik gelimeleri takip ediyor olmaları sebebiyle, çalımanın bulgularını oldukça olumlu etkilemesi belenmektedir. Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile cinsiyet, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi gibi baımsız deikenler arasındaki farkın manidar olup olmadıı konusundaki t- test hesaplamasının sonuçları aaıda verilmitir. - 772 -
Tablo 4: Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri le Cinsiyet Deikenine Göre Baımsız T-Test Sonuçları Cinsiyet N X ss sd t Kadın 266 3.83.64 333 2.80 Erkek 69 3.85.75 Tablo 4 te görüldüü gibi Türkiye nin genel yabancı dil öretmenlii profilinde kadın örenciler tarafından tercih edilme oranı erkeklere nazaran oldukça fazladır. Yapılan çalımalarda aynı yönde sonuçlara ulaılmıtır (Korkut ve Akkoyunlu, 2008; Çuhadar ve Yücel, 2010, Külekçi, 2012). Bu aratırmada da bu cinsiyet profili oldukça yüksek bir oranla kadın sayısının fazlalıı ile sonuçlara yansımaktadır. Teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanları ile katılımcıların cinsiyetine göre analiz edildiinde teknopedagojik yeterlilik açısından cinsiyet deikeninin anlamlı bir farklılık göstermedii saptanmıtır [t (333) = 2.80, p >.05]. Tablo 5: Katılımcıların Genel Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri ile Kiisel Bilgisayar Sahiplii Deikenine göre Baımsız T-Test Sonuçları Kiisel Bilgisayarınız var mı? N X ss sd t Var 279 3.91.63 333 4.07 Yok 56 3.52.76 Teknolojiyi daha etkin bir ekilde kullanabilme üphesiz kiilerin ihtiyaç duydukları bu teknolojiyi kullanabilecekleri donanım ile ilikilidir. Almanca öretmen adayları kendilerine ait bilgisayarlarının olması mesleki yeterliliklerine teknolojiyi dâhil etmeleri konusunda önemli bir imkândır. Bu aratırmada da Tablo 5 te incelenebilecei gibi teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanlarının kiisel bilgisayar sahipliine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir [t (333) = 4.07, p <.05]. Kiisel bilgisayar sahiplii bu balamda Almanca öretmen adayları tarafından teknopedagojik yeterlilik düzeyine ulamada önemli bir deiken olarak görülmektedir. Tablo 6: Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri le nternete Kolay Eriim mkânı Deikenine Göre Baımsız T-Test Sonuçları nternete kolaylıkla eriebiliyor musunuz? N X ss sd t Evet 268 3.91.64 333 3.56 Hayır 67 3.59.72 Çaımız, teknoloji ve internet sayesinde bilgiye kolay eriebilme imkânı tanımaktadır. Almanca öretmen adaylarının mesleki yeterliliklerini gelitirmede ve teknopedagojik yeterlikleri ile daha donanımlı öretmenler olmaları konusunda bu imkândan kolayca yararlanabiliyor olmaları oldukça önemlidir. Tablo 6 daki sonuçlara göre, Almanca öretmenlerinin teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeyleri ile internete kolay eriim imkânına göre ortalama puanlarının anlamlı bir farklılık göstermektedir [t (333) =3.56, p <.05]. Bu sonuçtan hareketle, internet eriiminin Almanca öretmen adaylarına kolaylıkla sunulması, dersler haricinde bilgisayar laboratuarlarının kullanıma açık olması gibi imkânların verilmesi oldukça önemlidir. - 773 -
Tablo 7: Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri le Eitim Alanla lgili Teknolojik Geliim Takibi Deikenine Göre Baımsız T-Test Sonuçları Eitim aldıınız alanla ilgili gelimeleri takip eder misiniz? N X ss sd t Evet 236 3.98.63 333 5.70 Hayır 99 3.54.64 Özellikle yabancı dil öretmenliklerinin alanlarıyla ilgili güncel çalımaları ve sonuçlarını takip etmeleri, ders verdikleri ya grubuna uygun daha verimli ders yapabilmelerine olanak salayacak yöntem, materyal gibi bilgilere ulamaları konusunda sorumlu davranmaları ve aratırmacı bir karaktere sahip olmaları öretmenlik nitelikleri gelitirmede önemli bir adımdır. Tablo 7 incelendiinde Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile eitim alanı ile ilgili teknolojik geliim takibine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir [t (333) = 5.70, p <.05]. Teknopedagojik yeterlilik düzeyine ulama yolunda kendini yeterli gören bu adaylar, alanlarıyla ilgili her türlü geliimi de takip etmeyi önemli bir koul olarak görmektedirler. Günümüzde bilgi çaının gerei dorultusunda bir öretmen, mesleki hayatı boyunca sürekli kendini gelitirmeli ve teknoloji entegrasyonu ile nasıl daha nitelikli ders yapabilecei konusunda sürekli kendine sorular sormalıdır. Bu balamda yaam boyu örenmeyi öretmenlik meslei içinde bir felsefe olarak görmek daha nitelikli bir öretmen olmak için doru bir bakı açısı olacaktır. Genel Teknopedagojik Eitime Yönelik Yeterlik Düzeyleri le Baımsız Deikenlere likin ANOVA Analizi Sonuçları Aratırmanın katılımcılarına uygulanan kiisel bilgi formundan elde edilen ya, akademik ortalama, internet kullanım sıklıı baımsız deikenlerine ilikin verilerin frekans ve yüzde daılımları Tablo 8 de verilmitir. Tablo 8. Katılımcıların Ya, Akademik Ortalama Ve nternet Kullanım Sıklıı Baımsız Deikenlerine likin Frekans ve Yüzde Daılımları Özellikler N % Ya 21-24 25-27 28- üstü Akademik Ortalama nternet Kullanım sıklıınız nedir? 0-65 66-84 85-100 Hiç Nadiren Orta Sıklıkta Çok sık 200 106 29 160 203 26 5 29 173 128 59.7 31.6 8.7 31.6 60.6 7.8 1.5 8.7 51.6 38.2 Toplam 335 100 Ya ortalamalarına bakıldıında % 60 a yakın son sınıf öretmen adayının 21-24 ya aralıında oldukları görülmektedir. Akademik ortalama boyutunda katılımcıların % 68.4 oranla 66 ve üzeri puanla akademik baarı göstermi oldukları sonucuna ulaılmıtır. nternet kullanım sıklıına bakıldıında %89.8 oranla orta ve çok sıklıkta bir kullanıma sahip oldukları saptanmıtır. Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile ya, akademik ortalama ve internet kullanım sıklıı ilikisiz deikenleri - 774 -
arasındaki farkın manidar olup olmadıına ilikin tek yönlü varyans analizi sonuçları aaıda verilmitir. Tablo 9: Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri le Ya Deikenine likin ANOVA Sonuçları Varyansın Kareler sd Kareler F Anlamlı Kaynaı Toplamı Ortalaması Fark Gruplararası.606 2.303.674 - Gruplariçi 149.250 332.450 Toplam 149.856 334 Tablo 8 e bakıldıında Almanca öretmen adaylarının % 60 a yakın 21-24 ya aralıında oldukça genç bir ya ortalamasına sahip oldukları ve bundan hareketle genç nüfusun teknolojiyi daha etkin kullandıkları varsayıldıında ya ortalamalarının teknopedagojik yeterlilik düzeyine ulamalarında etkisi olmadıı sonucu beklenebilir. Bu beklentiye paralel olarak Tablo 9 daki analiz sonuçları Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanları ile yaları arasında anlamlı bir farkın olmadıı sonucuna ulaılmıtır [F (2-332) =.674, p >.05]. Tablo 10: Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri le Akademik Ortalama Deikenine likin ANOVA Sonuçları Varyansın Kareler sd Kareler F Anlamlı Kaynaı Toplamı Ortalaması Fark Gruplararası 2.485 2 1.243 2.799 - Gruplariçi 147.371 332.444 Toplam 149.856 334 Tablo 8 e bakıldıında Almanca öretmen adaylarının % 68.4 oranla 66 ve üzeri puanla akademik baarı göstermi oldukları sonucuna göre baarılı bir lisans süresi geçirdikleri söylenebilir. Bu baarılı ile genel teknopedagojik yeterlik düzeyi verileri arasında anlamlı bir fark beklenmesi muhtemel iken Tablo 10 daki analiz sonuçları Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitimi yeterlikleri düzeylerinin ortalama puanları ile akademik ortalamaları arasında anlamlı bir farkın olmadıı sonucuna ulaılmıtır [F (2-332) = 2.80, p >.05]. Bu sonuca göre Almanca öretmen adaylarının akademik baarısı ile teknolojiyi derslerine dahil etmeleri ve teknolojiyi etkin kullanmalarının akademik baarılarından baımsız olarak deerlendirilmesi gerektii düünülebilir. Tablo 11: Teknopedagojik Eitimi Yönelik Yeterlik Düzeyleri le nternet Kullanım Sıklıı Deikenine likin ANOVA Sonuçları Varyansın Kareler sd Kareler F Anlamlı Kaynaı Toplamı Ortalaması Fark Gruplararası 13.144 3 4.381 10.608 B-D,C-D Gruplariçi 136.712 331.413 Toplam 149.856 334 (A: Hiç, B:Nadiren, C: Orta sıklıkta, D: Çok sık) nternet kullanım sıklıına Tablo 8 den bakıldıında %89.8 oranla orta ve çok sıklıkta bir kullanım sonucuna ulaılmıtır. Tablo 11 deki analiz sonuçları Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitimi yeterlikleri düzeylerinin ortalama puanları ile internet kullanım sıklıı arasında anlamlı bir fark olduunu göstermektedir [F (3-331) = 10.60, p <.05]. nternete kolay eriim imkânı ve eitim alanı ile ilgili teknolojik geliim takibinde olduu gibi internet kullanım sıklıı da Almanca öretmen adaylarının sonuçlarının anlamlı çıkması - 775 -
adayların öretmenlik niteliklerini gelitirmede konusunda teknolojiyi etkin kullanabildiklerini ve alanlarında kendilerini gelitirecek aratırmalar yapma konusunda fırsatlarının olduu söylenebilir. Tartıma ve Sonuç Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlikleri düzeyleri ve alt boyutları olan tasarım, uygulama, etik ve uzmanlama boyutlarındaki yeterliklerini belirleyebilmek amacıyla desenlenmi olan bu aratırma, Türkiye deki 7 bölgede yer alan 9 devlet üniversitesinin eitim fakültelerindeki Almanca öretmenlii programlarında son sınıfta örenim gören 335 Almanca öretmen adayının katılımcı olmasıyla gerçekletirilmitir. Ayrıca Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitim yeterlikleri ile kiisel bilgi formundan elde edilmi olan cinsiyet, ya, akademik ortalama, internet kullanım sıklıı, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alanı ile ilgili teknolojik geliim takibi gibi baımsız deikenler arasında farklılama durumunu da belirlenmeye çalıılmıtır. Almanca öretmen adaylarının genel olarak teknopedagojik eitim yeterlikleri açısından kendilerini ileri düzeyde gördükleri, teknopedagojik eitimin alt boyutlarında da sırasıyla tasarım, uygulama, etik ve uzmanlama boyutlarında kendilerini ileri düzeyde yeterli gördükleri belirlenmitir. Bu bulgudan yola çıkarak öretmen adaylarının teknolojiyi Almanca derslerinin öretim ortamlarına dâhil edebilme konusunda niteliksel olarak kendilerini yeterli gördükleri ve bu konuda olumlu bir eilimlerinin olduu söylenebilir. Ayrıca teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeylerinin ortalama puanı ile cinsiyet, ya, akademik ortalama, internet kullanım sıklıı, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alanı ile ilgili teknolojik geliim takibi gibi baımsız deikenler arasında cinsiyet, ya ve akademik ortalama haricinde dier deikenlerde anlamlı bir fark saptanmıtır. Bu sonuçtan yola çıkarak Almanca öretmen adaylarının teknopedagojik eitime yönelik yeterlik düzeyleri cinsiyetlerine, yalarına ve akademik ortalamalarına göre farklılamamaktadır. nternet kullanım sıklıı, kiisel bilgisayar sahiplii, internete kolay eriim imkânı ve eitim alan ile ilgili teknolojik geliim takibi baımsız deikenler arasında anlamlı bir fark bulunması dolayısıyla bu adayların teknolojiyi etkin kullandıkları ve özellikle kendi alanlarında kendilerini gelitirebilmeleri için teknolojiden etkin olarak faydalandıkları söylenebilir. Bir öretmenin mesleki hayatı boyunca kendini gelitirmesi, mesleki yeterliliine sürekli yenilikler eklemesi öretmenlik meslei açısından önem arz etmektedir. Üniversitelerin Eitim Fakültelerinde alınan eitim ancak temel pedagojik ve alan bilgisine hitap eden ve meslee balamak için bir balangıç yardımı olarak görülmelidir ve meslee balama ile teorinin pratie geçmesiyle anlamlı geliimlerin balamasına olanak salamaktadır (Messner, 2006: 514). Öretmenin zamanın artlarına göre kendisini gelitirmesi ve örencilerin beklentilerini karılayacak düzeye ulaması beklenmektedir. Mesleinin hangi yılında olursa olsun bu sorumluluun bilincinde olup, kendisini tekrardan yapılandırması gerekmektedir. Hayat boyu örenme felsefesini kabul etmek zorunda olan öretmen, mesleindeki ve özellikle alanındaki geliimleri takip ederek örencilerine faydalı olabilecek her atılımı kendi içinde yapmalıdır ve eitim-öretim hayatına bu geliimini dâhil etmelidir. Özellikle yabancı dil öretimi, dier bütün eitim alanlarından farklı olarak direkt olarak yabancı olan bir kültür ve dil ile çalıtıından, teknoloji, o yabancı kültüre ve dile ulama yolunda önemli fırsatlar yaratmaktadır. Zaman ve mekân sorununun teknoloji sayesinde aıldıı bu çada yabancı bir dili öretecek olan öretmenlerin, teknoloji kullanımındaki eksiklikleri öretim ortamında dersin verimini olumsuz etkileyebilecei gibi, tam tersi durumda teknoloji sayesinde yabancı dil ile kurulan her iletiim örencilerin hem bilisel hem de duyusal manada yabancı dil becerilerini olumlu etkileyecektir. yi bir okul her zaman öretmenin baarılı olması dorultusunda baarısını sürdürebilir. Yani öretmenler ne kadar kaliteli ve çaın gerekleri dorultusunda derslerini yapılandırabilirlerse, örencileri de o denli baarılı bir örenme yaantısı geçireceklerdir. Maalesef tam tersi durumda yabancı dil dersinin örencilerin beklentilerini karılamaması, onların yaadıı zamanın koullarının güncelliini yakalayamayan bir öretmenin baarılı olması çok zor görünmektedir (Butzkamm, 2008). - 776 -
Alan yazın incelendiinde yapılan belli çalımalar, meslee balayan öretmenlerin kendi öretim metodolojileri ile bilgi ve iletiim teknolojilerini bütünletiremediklerini, bunu salamak için desteklenmeleri ve eitilmeleri gerektiini belirtmilerdir (Demetriadis et.al., 2003). Akdeniz ve Alev (1999) yaptıkları aratırma sonucunda öretmenlerin hizmet öncesi dönemde bilgisayar ile ilgili dersler almalarına ramen mesleki hayatlarında bilgisayar destekli uygulamalar yapamadıklarını ve bunun nedeninin de aldıkları derslerin yeterli olmamasından kaynaklandıını belirtmilerdir. Namlu ve Ceyhan (2002) yaptıkları çalımada öretmen adaylarının bilgisayar kaygı düzeylerinin orta ve ortanın altında yııldıını belirtmilerdir. Bu durum onların gelecekte derslerinde teknolojiyi kullanmalarında sorunlar yaayabileceinin göstergesi olabilmektedir. Kocasaraç (2003) ise yaptıı çalımada öretmenlerin bilgisayarla öretime ilikin olarak kendilerini yeterli görmediklerini ortaya koymutur. Meral ve Zerayak (1999) ise, öretmenlerin okullarda bulunan eitim teknolojilerini kullanma konusunda özendirilmesi gerektiini belirtmitir. Her ne kadar YÖK (2003a akt. Gündüz ve Odabaı, 2002) öretmenlerin çada öretim teknolojilerini bilmesi ve onları derslerinde kullanması niteliklerinin olumlu bir göstergesidir. Bunun için öretmen eitimi veren programlarda bu tür derslere önem verilmitir. Özellikle bilgisayar okur-yazarlıı ve bilgisayar aracılıı ile ders materyallerinin hazırlanması bu programların önceliklerinden biri olmu ve zorunlu ders olarak gösterilmi olsa da mer (2000) yaptıı çalımada, Türkiye deki eitim fakültelerinin lisans programlarında teknolojinin eitimle bütünletirilebilmesi için gerekli olan derslerin sayısının ve saatinin az olduunu ve bunun artırılması gerektiini belirtmitir. Bu çalımalar, teknolojik yeniliklerin öretme-örenme süreçleriyle yeterli düzeyde bütünletirilememesinin en önemli nedeninin, eitim fakültelerinde teknoloji destekli eitim için yeterli sayı ve nitelikte derslerin olmaması ve öretmen adaylarının sınırlı bilgilerle bu kurumlardan mezun olmaları olarak açıklanabilir. Bu balamda, Bursal ve Yiit in (2012) çalıması, üniversite yerlekelerinde öretmen adaylarının bilgisayar kullanım imkânlarını artıracak yönde teknolojik altyapının gelitirilmesi gerektiini vurgulamıtır. Özellikle alan eitiminde adayların kullanabilecei etkin materyallerin nerelerden temin edilebilecei konusunda sınıf-içi etkinlikler, ödevler ve sunumlar yoluyla kendi veri bankalarını oluturmalarına olanak salanması ve lisans programları sonrası öretmen olduktan sonra hizmet içi kurslar yoluyla bu alanlarındaki yeni gelimeleri takip etmelerini önermilerdir. Her ne kadar bu aratırmanın sonuçları açısından Almanca öretmen adaylarının kendilerini genel teknopedagojik eitime yönelik yeterlikleri düzeyleri açısından ileri düzeyde yeterli görmü olsalar da programlarında yer alan bilgisayar derslerine ek olarak Almanca öretimi alanıyla ilikili daha spesifik teknoloji destekli seçmeli dersler eklenebilir. Böylelikle, teknolojiyi derslerine dâhil etme konusunda meslek yaantılarına katkısı olacak teknolojik deneyimler kazanma açısından daha fazla fırsat bulabilirler ve teknoloji kullanımı konusunda öz yeterlik algılarının daha da gelimesine katkıda bulunulabilir. Bu balamda, bilgisayar laboratuarları dersler dıında da öretmen adaylarının kullanımına açılarak onların bu teknolojiyi daha sık kullanabilmeleri salanabilir. KAYNAKÇA AKDENZ, Ali Rıza ve ALEV, Nedim (1999). Bilgisayar Destekli Fizik Öretimi çin Öretmen Eitimi. 4. Ulusal Eitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 2 Kitabı, Eskiehir, s. 172-185. BURSAL, Murat ve YT, Nevzat (2012). Fen ve teknoloji öretmen adaylarının bilgi iletiim teknolojileri (BT) kullanımı ve materyal tasarımı özyeterlik inanıları. Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri, S. 12, s.1073-1088. BUTZKAMM, Wolfgang (2008). Der gute Fremdsprachenlehrer im Spagat von Unterricht und Prüfung,Mitteilungsblatt GMF Landesverband Bayern, S. 26 (8), s. 18-30. ÇUHADAR, Cem ve YÜCEL, Mukadder (2010). Yabancı Dil Öretmeni Adaylarının Bilgi ve letiim Teknolojilerinin Öretim Amaçlı Kullanımına Yönelik Özyeterlik Algıları, Pamukkale Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, S. 27, s. 199-210. DEMETRIADIS, Stavros, BARBAS, Antonios, MOLOHIDES, Anastasios, PALAIGEORGIOU, George, PSILLOS, Dimitris, VLAHAVAS, Ioannis, TSOUKALAS, Ioannis A. ve POMBORTSIS, Andreas S. (2003). Cultures in negotiation: teachers acceptance/resistance attitudes considering the infusion of technology into schools. Computers & Education, S. 41(1), s. 19-37. GÜLBAHAR, Yasemin (2008). Improving the technology integration skills of prospective teachers through practice: a case study, The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, S. 7 (4), s. 71-81. - 777 -
GÜLTEKN, Mehmet (2002). Eitim Fakülteleri Öretmen Yetitirme Programlarının Yeniden Düzenlenmesi Kapsamında lköretime Öretmen Yetitirme. Anadolu Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, S. 12 (1-2), s. 49-65. GÜNDÜZ, emseddin ve ODABAI, Ferhan (2002). Bilgi Çaında Öretmen Adaylarının Eitiminde Öretim Teknolojileri ve Materyal Gelitirme Dersinin Önemi. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, S.3(1), s. 43-48. MER, Gülriz (2000). Eitim Fakültelerinde Öretmen Adaylarının Bilgisayara ve Bilgisayarı Eitimde Kullanmaya Yönelik Nitelikleri. Eskiehir: Anadolu Üniversitesi Eitim Fakültesi Yayınları. KABAKCI YURDAKUL, Iıl (2011). Öretmen adaylarının Teknopedagojik Eitim Yeterliklerinin Bilgi ve letiim Teknolojilerini Kullanımları Açısından ncelenmesi. Hacettepe Eitim Fakültesi Dergisi, S. 40, s. 397-408. KABAKCI YURDAKUL, Isıl, ODABASI, H.Ferhan, KILICER, Kerem, COKLAR, Ahmet Naci, BIRINCI, Gürkay, KURT, Adile Akım (2012). The Development, Validity and Reliability of TPACK-deep: A Technological Pedagogical Content Knowledge Scale, Computers & Education, S. 58, s. 964-977. KANUKA, Heather (2006). Instructional design and e-learning: A discussion of pedagogical content knowledge as a missing construct. The e-journal of Instructional Science and Technology, S. 9(2), s.1-17. KIRSCHNER, Paul ve Selinger, Michelle (2003). The State of Affairs of Teacher Education with Respect to Information and Communications Technology. Technology, Pedagogy and Education, S. 12 (1), s. 5-17. KOCASARAÇ, Hüseyin (2003). Bilgisayarların Öretim Alanında Kullanımına likin Öretmen Yeterlilikleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, S. 2 (3), s. 77-85. KOEHLER, Matthew J. ve MISHRA, Punya (2005). What happens when teachers design educational technology? The development of Technological Pedagogical Content Knowledge. Journal of Educational Computing Research, S. 32(2), s.131-152. KOEHLER, Matthew J. ve MISHRA, Punya ve YAHYA, Kurnia (2007). Tracing the development of teacher knowledge in a design seminar: integrating content, pedagogy, & technology. Computers & Education, S. 49(3), s. 740 762. KOEHLER, Matthew J. ve MISHRA, Punya (2008). Introducing TPACK. In: AACTE Committee on Innovation & Technology (Eds.) Handbook of technological pedagogical content knowledge for educators. New York: Routledge, s. 3-29. KOEHLER, Matthew J. ve MISHRA, Punya (2009). What is technological pedagogical content knowledge? Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, S. 9(1), s.60-70. KORKUT, Ece ve AKKOYUNLU, Buket (2010). Yabancı Dil Öretmen Adaylarının Bilgi Ve Bilgisayar Okuryazarlık Öz-Yeterlikleri, Hacettepe Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, S. 34, s. 178-188. KÜLEKÇ, Gülah (2012). Yabancı Dil Öretmen Adaylarının Mesleki Yeterlikler Açısından Kendilerini Gelitirme steklerinin Belirlenmesi, Kastamonu Eitim Dergisi, S. 20 (3), s. 793-806. MERAL, Mustafa ve ZERAYAK, Ertan (1999). Öretmen ve Örencilerin Okullarda Teknoloji Kullanımına likin Görüleri Televizyon ve Video. 4. Ulusal Eitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 2 Kitabı, Eskiehir, s. 158-171. MARGERUM-LEYS, Jon ve MARX, Ronald (2002). Teacher knowledge of educational technology: A study of student teacher/mentor teacher pairs. Journal of Educational Computing Research, S. 26(4), s. 427-462. MESSNER, Rudolf (2006). Leitlinien einer phasenübergreifenden Lehrerbildung, Erziehung und Unterricht, Erziehung & Unterricht, S. 5-6, s. 504-524. MISHRA, Punya ve KOEHLER, Matthew J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge. Teachers College Record, S. 108(6), s.1017-1054. NAMLU, Aysen Gürcan ve CEYHAN, Esra (2002). Bilgisayar Kaygısı (Üniversite Örencileri Üzerinde Bir Çalıma). Eskiehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları; No 1353. SCHMIDT, Denise A., BARAN, Evrim, THOMPSON Ann D., MISHRA, Punya, KOEHLER, Metthew J., ve SHIN, Tae S. (2009). Technological pedagogical content knowledge (TPACK): The development and validation of an assessment instrument for pre-service teachers. Journal of Research on Technology in Education, S. 42(2), s. 123-149. SCHULMEISTER, Rolf (2001). Virtuelle Universitäten- Virtuelles Lernen. München: Oldenbourg. SHULMAN, Lee S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, S. 15(2), s. 4-14. - 778 -